De Belgische Voedselconsumptiepeiling

Afdeling Epidemiologie

De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 -2004

De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 -2004: IPH/EPI REPORTS N° 2006 – 016

Stephanie Devriese, Inge Huybrechts, Michel Moreau, Herman Van Oyen De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 - 2004 Epidemiologie, maart 2006; Brussel (België) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, WIV/EPI REPORTS N 2006 – 016 Depotnummer: D/2006/2505/17

De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 -2004

Wetenschappelijke stuurgroep

VCP groep Onderzoeksteam (in alfabetische volgorde) Emmanuel Abatih (WIV, Epidemiologie) Stephanie Devriese (WIV, Epidemiologie) Inge Huybrechts (UGent, VMG) Michel Moreau (ULB, ESP) Herman Van Oyen (WIV, Epidemiologie)

Christine Bazelmans (ULB, ESP) Guy De Backer (UGent, VMG) Stefaan De Henauw (UGent, VMG) Marcel Kornitzer (ULB, ESP) Alain Leveque (ULB, ESP) Chistophe Matthys (UGent, VMG)

Diëtisten Mia Bellemans (UGent, VMG) Mieke De Maeyer (UGent, VMG) Khadija El Moumni (Institut Arthur Haulot) Davy Van Steenkiste (WIV, Epidemiologie) Logistieke steun Noëmi Debacker (WIV, Epidemiologie) Anne-Lise Laffineur (WIV, Epidemiologie) Monique Schoonenburg (WIV, Epidemiologie) Bijzondere dank aan De diëtisten-enquêteurs De deelnemers en aan Leen Baert (UGent, FBW) Maaike Bilau (UGent, VMG) Yves Coppieters (ULB, ESP) Frank Devlieghere (UGent, FBW) Tineke De Vriendt (UGent, VMG) Marga Ocké (RIVM) Ilse Pynaert (UGent, VMG) Christelle Senterre (ULB, ESP) Isabelle Sioen (UGent, VMG) Nadia Slimani (IARC) Marie-Paule Vanderelst (ULB, ESP)

Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid J. Wytsmanstraat 14 1050 Brussel België Tel: 02 642 57 52 Fax: 02 642 54 10 e-mail: [email protected] http://www.iph.fgov.be/epidemio/

IPH/EPI REPORTS Nr. 2006 - 016

De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 - 2004

Betrokken instituten Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Universiteit Gent, Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde Université Libre Bruxelles, Ecole de Santé publique Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Afdeling Epidemiologie

Opdrachtgevers FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu

Algemene Inhoud

Volume I Executieve samenvatting ............................................................................................. 7

I. Inleiding en methoden................................................................................................ 19 II. Studiepopulatie........................................................................................................... 57 III. Voedings- en gezondheidsstatus .............................................................................. 73 IV. Voedingsprofiel ........................................................................................................ 123

Volume II V. Voedingsmiddelen 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Voedingsdriehoek ............................................................................................ 159 Dranken ............................................................................................................. 169 Graanproducten en aardappelen..................................................................... 227 Groenten ........................................................................................................... 271 Fruit ................................................................................................................... 291 Melk- en calciumverrijkte sojaproducten........................................................ 311 Vlees, vis, eieren en vervangproducten.......................................................... 353 Smeer- en bereidingsvet .................................................................................. 409 Restgroep.......................................................................................................... 435

Volume III VI. Energie en macronutriënten 1 Aanbevelingen .................................................................................................. 479 2 Energie .............................................................................................................. 487 3 Vetten ................................................................................................................ 509 4 Koolhydraten .................................................................................................... 543 5 Eiwitten.............................................................................................................. 571 VII. Micronutriënten 1 2 3 4

Aanbevelingen .................................................................................................. 591 Calcium ............................................................................................................. 597 IJzer ................................................................................................................... 617 Vitamine C ......................................................................................................... 637

Algemene Inhoud

Volume IV VIII. Rauwe voedingsmiddelen ........................................................................................661 IX. Voedingshygiëne en voedselveiligheid binnen het huishouden ...........................707 Bijlage 1 - Geselecteerde gemeenten ......................................................................817 Bijlage 2.1- Communicatieformulier Voedselconsumptiepeiling 2004 ..................819 Bijlage 2.2 - Ontvangstformulier Voedselconsumptiepeiling 2004........................821 Bijlage 3.1 - Voedingsmiddelengroepen..................................................................823 Bijlage 3.2 - Voedingsmiddelenlijst..........................................................................827 Bijlage 4 - Verstrekkingeenheden en conversiefactoren bij de Vlaamse voedingsdriehoek....................................................................................863 Bijlage 5 - Conversiefactoren...................................................................................867

Hoofdstuk VII.3

IJzer

Inleiding en methoden

Studiepopulatie

Voedings- en gezondheidsstatus

Voedingsprofiel

Voedingsmiddelen Aanbevelingen Energie en macronutriënten

Calcium

Micronutriënten

IJzer

Rauwe voedingsmiddelen

Vitamine C

Voedingshygiëne

De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004


Inhoudstafel

SAMENVATTING............................................................................................................................ 621 1

INLEIDING............................................................................................................................... 622

2

METHODE EN INDICATOREN............................................................................................. 624

3

RESULTATEN.......................................................................................................................... 625

4

TABELLEN............................................................................................................................... 627

REFERENTIELIJST........................................................................................................................ 635

- 619 -


- 620 -


Samenvatting

•

In tegenstelling tot volwassen mannen, voor wie de gemiddelde dagelijkse ijzerinname hoger is dan de leeftijdspecifieke aanbevelingen, ligt de reële dagelijkse ijzerinname bij vrouwen voor alle leeftijdsgroepen onder de aanbeveling.

•

Mannen hebben een beduidend hogere ijzerinname dan vrouwen.

•

De ijzerinname bij volwassen mannen en vrouwen daalt met de leeftijd. Bij mannen ligt het grootste percentage die de leeftijd en geslachtspecifieke aanbeveling haalt binnen de groep van 19-59 jarigen, terwijl deze bij vrouwen in de groep van 60-74 jarigen ligt.

•

Personen met een hogere opleiding hebben een hogere gebruikelijke ijzerinname dan personen met een lage opleiding.

•

Zij die een lichamelijke activiteit hebben positief voor de gezondheid, hebben een hogere ijzerinname dan inactieve personen.

•

Personen met een onder- of gezond gewicht hebben een hogere gebruikelijke ijzerinname dan obesen.

•

De gemiddelde gebruikelijke inname van ijzer in huishoudens van 3 of meer personen is beduidend hoger in vergelijking met 2 persoons- of 1 persoonshuishoudens.

•

Uit de resultaten blijkt brood de voornaamste ijzerbron te zijn, gevolgd door vlees, aardappelen en ontbijtgranen.

- 621 -


1 Inleiding

In het lichaam is ijzer de belangrijkste bouwsteen van hemoglobine en is het een onderdeel van myoglobine (rol in zuurstoftransport) en cytochromen (essentieel voor de celademhaling). IJzer is eveneens belangrijk voor talrijke oxidatie-enzymen. Een ijzertekort kan ontstaan door bloedverlies, een ijzertekort in de voeding, een verminderde opname van ijzer in de darm of een verhoogde ijzerbehoefte (1). Een verhoogde ijzerbehoefte treedt voornamelijk op gedurende de adolescentie (omwille van de groeispurt) en gedurende de zwangerschap (omwille van de ontwikkeling van placenta en foetus en de toename van de rode celmassa). Daarenboven hebben menstruerende vrouwen een hogere behoefte dan mannen omwille van het cyclisch menstrueel bloedverlies (1,2). De behoeften zijn in verhouding tot het lichaamsgewicht het grootst gedurende het eerste levensjaar en dan vooral tussen de 4 en 12 maanden. Tijdens de eerste 3 à 4 maanden beschikt de pasgeborene over een goede ijzerreserve, voornamelijk in de lever en de rode bloedcellen. Tot de leeftijd van 4 maanden is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) dan ook laag (1.7 mg/dag). Vanaf de leeftijd van 4 maanden is een externe ijzeropname noodzakelijk om het haemoglobine op een normaal peil te houden en stijgt de aanbeveling naar 4.3 mg/dag. De ijzeraanbeveling loopt op tot 10 mg op de leeftijd van 6 maanden. Tijdens de tienerjaren geldt een aanbeveling van 10 mg/dag voor jongens tot 14 jaar en 13 mg/dag van 15 tot 18 jaar. Gezien voor menstruerende meisjes de hoeveelheid nodig om de maandstonden te compenseren wordt bijgeteld, is de aanbeveling 22 mg/dag tot de leeftijd van 14 jaar en 21 mg/dag van 15 tot 18 jaar (1,2). Voor volwassen mannen geldt een dagelijkse aanbevolen ijzerinname van 9 mg/dag. Niet menstruerende vrouwen worden aanbevolen om dagelijks 8 mg ijzer via de voeding in te nemen en deze hoeveelheid wordt verhoogd met 12 mg/dag voor menstruerende vrouwen (tot 20 mg/dag) om de menstruatie te compenseren (1). Hoewel zwangere vrouwen geen verliezen via menstruatie hebben, dient de ijzeropname van zwangere vrouwen de verliezen in de placentaire en foetale behoeften te compenseren en de uitbreiding van de rode celmassa mogelijk te maken. Tijdens de zwangerschap en de borstvoeding geldt een aanbeveling van 10 mg/dag. Voor 60-plussers is de ijzeraanbeveling eveneens 10 mg/dag. IJzertekort kan leiden tot ferriprieve anemie of bloedarmoede, wat betekent dat er te weinig rode bloedcellen in het bloed zitten of dat de rode bloedcellen te weinig hemoglobine bevatten. Bij volwassenen kan bloedarmoede een verlaagd lichamelijk uithoudingsvermogen tot gevolg hebben. Bij kinderen kan bloedarmoede de psychomotorische ontwikkeling aantasten en bij zwangere vrouwen kan het een invloed hebben op de zwangerschap en op het vermogen om weerstand te bieden aan besmettingen (1,2).

- 622 -


In de voeding is ijzer onder 2 vormen aanwezig, het haemijzer (Fe2+) en het non-heamijzer (Fe3+). Haemijzer vindt men enkel terug in dierlijke producten (vlees, vis en gevogelte), terwijl non-heamijzer ook in plantaardige producten aanwezig is (3). Haemijzer wordt gemakkelijker geabsorbeerd dan non-haemijzer en de absorptie van dit haemijzer wordt ook nauwelijks beïnvloed door andere voedingsstoffen. De absorptie van nonhaemijzer wordt echter wel sterk beïnvloed door andere voedingsstoffen. Zo kan de opname van non-haemijzer bevorderd worden door bijvoorbeeld vlees, vis en vitamine C terwijl onder andere fytaten, polyfenolen en oxalaten de opname inhiberen door onoplosbare complexen te vormen met het non-haemijzer. Ook calcium zou de opname van ijzer inhiberen (4). De voornaamste ijzerbronnen in de voeding zijn lever, vlees, volle graanproducten, eigeel en groene groenten (1).

- 623 -


2 Methode en indicatoren

Voor de berekening van de inname van micronutriënten uit de gegevens verzameld met de herhaalde 24-uursvoedingsnavragen werden de gerapporteerde voedingsmiddelen gekoppeld aan het best passende voedingsmiddel uit een voedingsmiddelendatabank (zie hoofdstuk I.4 punt 2.4). De gebruikelijke inname van de nutriënten in de populatie werd geschat d.m.v. het programma C-Side op basis van de informatie bekomen tijdens de 2-maal herhaalde 24uursvoedingsnavraag (5,6). Dit is niet gelijk aan het gemiddelde over de 2-maal herhaalde 24uursvoedingsnavragen. Voor een correcte evaluatie van de verdeling van de inname binnen de bevolking in vergelijking met de voedingsnormen, is niet het gemiddelde over de twee dagen belangrijk, maar de inname over een langere periode (d.w.z. de gebruikelijke inname), waarbij enkel de variatie tussen personen belangrijk is en niet de intra-individuele variatie. De methode is in detail besproken in het eerste hoofdstuk (zie hoofdstuk I.4 punt 3.1). Hieronder wordt kort uitgelegd hoe de tabellen ‘gebruikelijke consumptie’ gelezen moeten worden. Er worden twee tabellen gegeven. De eerste tabel beschrijft de verdeling voor de totale bevolking en volgens het geslacht, met ook een indeling in leeftijdsgroepen. Al de resultaten in de tabel zijn, naast de weging voor het steekproefontwerp (zie hoofdstuk II.2), ook gewogen voor de dag en het seizoen tijdens dewelke het interview werd afgenomen. De eerste twee kolommen tonen het gemiddelde en de standaard deviatie (SD) als maat voor de spreiding van de verdeling. In de volgende vier kolommen worden de geschatte waarden van percentielen 25, 50 (de mediaan), 75 en 97.5 gegeven. De volgende kolom toont het percentage van de bevolking dat voldoet aan een voedingsaanbeveling. Dit is het percentage met een inname onder of boven een grenswaarde of een inname tussen 2 grenswaarden. De twee laatste kolommen geven aantallen: de eerste kolom geeft het aantal 24-uursvoedingsnavragen (kolom met hoofding ‘n’) en de tweede kolom geeft het aantal respondenten (kolom met hoofding ‘N’). De tweede tabel toont de gemiddelde inname in functie van verschillende variabelen (geslacht, opleiding, woonplaats, gewicht, seizoen, lichamelijke activiteit, huishoudgrootte). Het eerste gemiddelde (kolom Gem_1) is gelijkaardig aan dit van de eerste tabel, nl. gewogen voor het steekproefontwerp, dag en seizoen van het interview. In al de andere kolommen is in het mathematisch model ook rekening gehouden met mogelijke verschillen in de geslachts- en leeftijdsverdeling. De inhoud van deze kolommen is zoals besproken hierboven.

- 624 -


3 Resultaten

Bij het weergeven van de cijfers betreffende de gemiddelde dagelijkse ijzerinname, werd geen rekening gehouden met een mogelijke ijzerinname via voedingssupplementen. De gemiddelde dagelijkse ijzerinname in de algemene populatie, 15 jaar en ouder, bedraagt 11.2 mg (SD 3.3). De interquartielrange gaat van 8.9 mg tot 13.1 mg (Tabel VII.3. 1). De gemiddelde gebruikelijke inname bij vrouwen is lager dan deze bij mannen, respectievelijk 9.6 mg/dag (SD 2.5) en 13.0 mg/dag (SD 3.2). De ijzerinname bij mannen en vrouwen is lager bij 60-plussers (9.3 mg voor vrouwen en 12.5 mg voor mannen) en bereikt een minimum bij 75-plussers (8.2 mg voor vrouwen en 10.8 mg voor mannen). De ijzerinname is voor beide geslachten het hoogst tussen de leeftijd van 19 en 59 jaar (9.9 (SD 2.2) mg bij vrouwen en 13.3 (SD 3.0) mg bij mannen) en bedraagt voor 15-18 jarigen 9.6 (SD 2.3) mg voor meisjes en 12.5 (SD 2.9) mg voor jongens (Tabel VII.3. 1). In tegenstelling tot volwassen mannen, voor wie de gemiddelde dagelijkse ijzerinname hoger is dan de leeftijdspecifieke aanbevelingen, ligt de reële dagelijkse ijzerinname bij vrouwen voor alle leeftijdsgroepen onder de aanbeveling. Op individuele basis, zijn er als dusdanig meer mannen die de leeftijdspecifieke ijzeraanbeveling halen dan vrouwen. Onder de leeftijd van 60 jaar haalt niemand van de vrouwen de aanbeveling van minstens 20 mg ijzer/dag. Bij de volwassen mannen (18-59 jaar) haalt 96% de leeftijdspecifieke aanbeveling van 9 mg/dag (Figuur VII.3. 1). Uit de resultaten blijkt dat personen met een hogere opleiding een hogere gemiddelde ijzerinname hebben (11.8 mg/dag) dan zij die hoogstens het lager secundair hebben afgewerkt (10.5 mg/dag) (Tabel VII.3. 2). De gemiddelde gebruikelijke inname van ijzer in huishoudens van 3 of meer personen is beduidend hoger (11.5 mg/dag) in vergelijking met 2 persoons- (11.0 mg/dag) of 1 persoonshuishoudens (10.5 mg/dag). Ook blijkt dat personen die meer lichamelijk actief zijn een hogere gebruikelijke ijzerinname hebben (12.0 mg/dag) dan zij die inactief zijn (10.7 mg/dag). Zij die een ondergewicht of een gezond gewicht hebben blijken eveneens een hogere gebruikelijke ijzerinname te hebben (11.1 mg/dag) dan zij die obees zijn (10.1 mg/dag) Er zijn geen significante verschillen in de gebruikelijke ijzerinname volgens woonplaats en seizoen (Tabel VII.3. 2). Uit de resultaten blijkt brood de voornaamste ijzerbron te zijn (16%), gevolgd door vlees (± 12%). Daarna volgen aardappelen (6%) en ontbijtgranen (6%) (Tabel VII.3. 3).

- 625 -


Figuur VII.3. 1 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van ijzer (mg/dag) Percentage die voldoet aan de leeftijds- en geslachtsspecifieke aanbeveling voor ijzer per dag (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH))

Gewogen prevalentie gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen

- 626 -


4 Tabellen Tabel VII.3. 1 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van ijzer (mg/dag)

VROUWEN

MANNEN

TOTAAL

Gemiddelde

SD

P25

P50

P75

% = ADH

n

N

<18

9.6

2.3

8.0

9.4

11.0

0.0

780

401

19-59

9.9

2.2

8.3

9.7

11.3

0.0

896

460

60-74

9.3

2.5

7.5

8.9

10.7

34.9

796

406

>75

8.2

2.3

6.6

7.8

9.4

19.1

687

355

Totaal

9.6

2.5

7.8

9.3

11.0

3159

1622

<18

12.5

2.9

10.5

12.2

14.2

40.7

786

405

19-59

13.3

3.0

11.2

12.9

15.0

95.8

807

413

60-74

12.5

3.3

10.2

12.1

14.2

79.1

815

416

>75

10.8

2.4

9.1

10.6

12.3

61.4

761

389

Totaal

13.0

3.2

10.7

12.6

14.8

3169

1623

<18

11.1

3.0

9.0

10.8

12.9

1566

806

19-59

11.6

3.1

9.4

11.2

13.4

1703

873

60-74

10.8

3.3

8.4

10.3

12.5

1611

822

9.1

2.8

7.2

8.7

10.6

1448

744

11.2

3.3

8.9

10.8

13.1

6328

3245

>75 Totaal

Gemiddelde: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: aantal 24-uursvoedingsnavragen N: aantal respondenten % = ADH: % dat voldoet aan de (leeftijds- en geslachtsspecifieke) ijzeraanbeveling per dag (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid)

- 627 -


Tabel VII.3. 2 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van ijzer (mg/dag)

GESLACHT

OPLEIDING

GEWEST

GEWICHT (BMI)

SEIZOEN

Gem_1

Gem_2

SD

P25

P50

P75

n

N

9.6

9.6

2.4

7.9

9.3

11.0

3159

1622

Man

13.0

13.0

3.1

10.7

12.6

14.8

3169

1623

Lager sec. of minder

10.5

10.4

2.9

8.3

10.0

12.0

1984

1017

BSO/TSO

11.3

11.1

2.5

9.4

10.9

12.6

1509

773

ASO

11.6

11.4

2.5

9.6

11.1

12.9

1087

556

Hoger onderwijs

11.8

11.7

2.4

10.0

11.4

13.1

1490

759

Vlaams

11.3

11.2

2.6

9.4

10.9

12.7

3911

1988

Brussels & Waals

11.1

11.0

2.9

8.9

10.6

12.6

2417

1257

Onder & gezond gewicht

11.1

11.0

2.4

9.3

10.8

12.5

3782

1939

Overgewicht

11.8

11.6

3.2

9.4

11.2

13.4

1893

971

Obesiteit

10.1

10.0

2.7

8.0

9.6

11.5

652

334

Lente

11.4

11.3

3.0

9.2

11.0

13.0

1638

833

Zomer

11.1

11.0

2.8

9.0

10.7

12.6

1548

795

Herfst

11.4

11.3

2.6

9.4

11.0

12.8

1644

852

Vrouw

Winter

10.9

10.8

2.4

9.1

10.6

12.2

1498

769

LICHAMELIJKE

Inactief

10.7

10.6

2.7

8.7

10.3

12.2

2588

1326

ACTIVITEIT

Minimaal

11.0

10.9

2.5

9.1

10.7

12.4

2040

1046

Pos. voor gezondheid

12.0

11.9

2.8

10.0

11.6

13.5

1562

795

HUISHOUD-

1 persoon

10.5

10.4

3.0

8.3

10.0

12.1

967

496

GROOTTE

2 personen

11.0

10.8

2.9

8.8

10.4

12.4

2217

1130

3+ personen

11.5

11.4

2.5

9.6

11.2

12.9

3085

1582

11.2

11.1

2.8

9.2

10.8

12.7

6328

3245

TOTAAL

Gem_1: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen Gem_2: gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag, seizoen, geslacht en leeftijd

- 628 -

n: aantal 24-uursvoedingsnavragen N: aantal respondenten


Tabel VII.3. 3 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 - Bronnen van ijzerbijdrage (in %) Groep

06

07

Groepsnaam

Granen en graanproducten

Vlees en vleesproducten

Procentuele Groep Subgroep1 Subgroep2 ijzerbijdrage groep

25.88

19.99

01

Naam subgroep

06

03

06

04

ONTBIJTGRANEN

5.65

06

02

DEEGWAREN, RIJST, ANDERE GRANEN

2.66

06

05

ZOUTE VERSNAPERINGEN, TOOST

0.71

06

03

KNACKEBROOD, BESCHUIT

0.28

06

06

DEEG

0.23

06

01

MEEL, VLOKKEN, BINDMIDDELEN

0.16

06

03

BROOD, KNACKEBROOD, BESCHUIT

0.01

06

00

NIET INGEDEELD

0.00

07

04

VLEESPRODUCTEN

4.57

07

01

00

NIET INGEDEELD

4.35

07

01

01

RUNDER

4.17

07

02

01

KIP

1.41

07

01

03

VARKENS

1.40

07

02

02

KALKOEN

0.94

07

01

04

SCHAPE/LAMS

0.81

07

01

02

KALFS

0.66

07

03

WILD

0.47

07

02

KONIJN (TAM)

0.46

02

05

- 629 -

BROOD

Procentuele ijzerbijdrage subgroep

16.17


Vervolg Tabel VII.3. 3 Groep Groepsnaam Procentuele ijzerbijdrage Groep Subgroep1 Subgroep2 groep

02

Groenten

7.95

07

01

07

05

07

02

07

02

07

00

07

01

07

02

07

02

02

05

Naam subgroep


PAARDE

0.29

ORGAANVLEES

0.22

03

EEND

0.14

00

NIET INGEDEELD EN ANDER GEVOGELTE

0.07

NIET INGEDEELD

0.01

GEITE

0.01

GEVOGELTE

0.00

GANS

0.00

02

VRUCHTGROENTEN

3.85

02

01

BLADGROENTEN (M.U.V. KOOLSOORTEN)

1.06

02

04

KOOLSOORTEN

0.77

02

09

GEMENGDE SALADES/GROENTEN

0.52

02

03

KNOLGROENTEN

0.52

02

08

STENGEL- EN SPRUITGROENTEN

0.44

02

06

ERWTEN, MAÏS, TUINBONEN

0.39

02

05

CHAMPIGNONGS OF PADDESTOELEN

0.26

02

07

UIEN, KNOFLOOK

0.14

02

00

NIET INGEDEELD

0.00

06

04

- 630 -


Vervolg Tabel VII.3. 3 Groep

13

01

14

Groepsnaam

Niet alcoholische dranken

Aardappelen en andere knolgewassen

Alcoholische dranken

Procentuele ijzerbijdrage groep

Groep

Subgroep1

Subgroep2

6.50

13

03

01

13

6.44

5.08

Naam subgroep


KOFFIE

4.97

01

VRUCHTE- EN GROENTESAPPEN

1.12

13

02

LIMONADES, ISOTONE DRANKEN, SIROPEN

0.25

13

03

04

CICHOREI, SURROGATEN

0.13

13

03

02

THEE

0.01

13

00

NIET INGEDEELD

0.01

13

03

KRUIDENTHEE

0.01

13

04

(MINERAAL)WATER

0.00

13

03

00

NIET INGEDEELD

0.00

01

01

00

aardappelen (algemeen)

4.73

01

01

01

gefrituurde aardappelproducten

1.68

01

01

02

aardappelbereidingen ander dan gefrituurd

0.03

01

02

ANDERE KNOLGEWASSEN

0.00

14

01

WIJN

4.14

14

03

BIER, CIDER

0.76

14

07

COCKTAILS, PUNCHES

0.11

14

02

SHERRY, PORT, VERMOUTH E.D.

0.03

14

04

STERKE DRANK, BRANDEWIJN

0.02

14

06

LIKEUREN

0.00

14

00

NIET INGEDEELD

0.00

14

05

ANIJSDRANKEN (PASTIS, ..)

0.00

- 631 -

03



12

11

15

Groepsnaam

Cake, koek, gebak, puddingen

Suiker en zoetwaren

Sauzen en kruiden/specerijen

Procentuele Groep SubSubijzerbijdrage groep1 groep2 groep

4.64

4.25

3.77

Naam subgroep


12

01

CAKE, GEBAK, PUDDINGEN NIET-MELKBASIS

2.62

12

02

BISCUIT

2.02

12

00

NIET INGEDEELD

0.00

11

02

CHOCOLA, CANDY BARS, CHOCOLADEHAGEL/VLOKKEN

3.01

11

04

SIROPEN

0.51

11

01

SUIKER, HONING, JAM

0.40

11

03

ZOETWAREN (GEEN CHOCOLA)

0.20

11

05

01

IJS

0.13

11

05

02

SORBETIJS

0.01

11

00

NIET INGEDEELD

0.00

11

05

03

WATERIJS

0.00

15

01

01

TOMATENSAUZEN

1.96

15

01

00

NIET INGEDEELD

1.08

15

01

03

MAYONAISES

0.55

15

04

SMAAKMAKERS

0.07

15

03

KRUIDEN, SPECERIJEN EN SMAAKSTOFFEN

0.06

15

01

DRESSINGS

0.05

15

01

SAUZEN

0.00

15

02

GIST

0.00

15

01

DESSERTSAUZEN

0.00

02

04

- 632 -



16

04

08

Groepsnaam

Soepen

Fruit

Vis en schaaldieren

Procentuele ijzerbijdrage groep

Groep

Subgroep1

3.28

16

01

SOEPEN

3.10

16

02

BOUILLON

0.18

16

00

NIET INGEDEELD

0.00

04

01

05

andere fruitsoorten

0.69

04

01

02

pitvruchten

0.66

04

02

NOTEN, ZADEN, NOTENSPREAD (NOTENSMEERSELS)

0.49

04

01

03

steenvruchten

0.34

04

01

04

besvruchten en kleinfruit

0.33

04

01

01

citrusvruchten

0.20

04

03

GEMENGD FRUIT

0.06

04

04

OLIJVEN

0.06

04

00

NIET INGEDEELD

0.00

08

01

VIS

1.31

08

02

SCHAAL- EN WEEKDIEREN

1.29

08

03

VISPRODUCTEN, VISSTICKS

0.12

2.83

2.71

Subgroep2

Naam subgroep

- 633 -




05

Groepsnaam

Melkproducten

Procentuele Groep Subgroep1 Subgroep2 ijzerbijdrage groep

2.65

Naam subgroep


05

05

KAAS

0.88

05

02

MELKDRANKEN

0.50

05 05

04 06

KWARK E.D. PUDDINGEN OP MELK/ROOM/MOUSSE BASIS

0.45 0.35

05 05

03 07

YOGHURT ROOM

0.28 0.12

05

01

MELK

0.05

05

00

NIET INGEDEELD

0.02

05 05

08 07

KOFFIEMELK EN CREAMERS TOPPINGS

0.00 0.00

01

02

09

Eieren en eiproducten

2.38

09

01

EIEREN

2.38

17

Diversen

1.22

17

03

SNACKS

0.51

17

00

NIET INGEDEELD

0.30

17

01

SOJAPRODUCTEN

0.21

17

02

00

NIET INGEDEELD

0.20

17

02

01

KUNSTMATIGE ZOETSTOFFEN

0.00

03

Peulvruchten

0.34

03

01

PEULVRUCHTEN

0.34

10

Vetten

0.08

10

02

BOTER

0.07

10

03

MARGARINES

0.01

10

00

NIET INGEDEELD

0.00

10

01

PLANTAARDIGE OLIEN

0.00

10

06

ANDERE DIERLIJKE VETTEN

0.00

10

04

FRITUURVETTEN

0.00

- 634 -


Referentielijst

1. Belgische Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België, herziene versie 2003. 1-85. 2003. Brussel. 2. CEC. Nutrient and energy intakes for the European Community. (thirty-first series). 1993. Commission of the European Communities, food - science and Techniques . Reports of the Scientific Committee for Food. 3. Wienk KJ, Marx JJ, Beynen AC. The concept of iron bioavailability and its assessment. Eur.J Nutr. 1999;38:51-75. 4. Heath AL, Fairweather-Tait SJ. Clinical implications of changes in the modern diet: iron intake, absorption and status. Best.Pract.Res.Clin.Haematol. 2002;15:225-41. 5. Dodd, K. W. A technical guide to C-SIDE. Software for Intake Distribution Estimation. Technical Report 96-TR 32, 1-68. 1996. Department of Statistics and Center for Agricultural and Rural Development; Iowa State University. 6. Iowa State University. A user's guide to C-SIDE. Software for Intake Distribution Estimation. Technical Report 96-TR 31, 1-69. 1996. Department of Statistics and Center for Agricultural and Rural Development; Iowa State University.

- 635 -

De Belgische Voedselconsumptiepeiling

Recommend Documents