Afdeling Epidemiologie
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 -2004
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 -2004: IPH/EPI REPORTS N° 2006 – 016
Stephanie Devriese, Inge Huybrechts, Michel Moreau, Herman Van Oyen De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 - 2004 Epidemiologie, maart 2006; Brussel (België) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, WIV/EPI REPORTS N 2006 – 016 Depotnummer: D/2006/2505/17
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 -2004
Wetenschappelijke stuurgroep
VCP groep Onderzoeksteam (in alfabetische volgorde) Emmanuel Abatih (WIV, Epidemiologie) Stephanie Devriese (WIV, Epidemiologie) Inge Huybrechts (UGent, VMG) Michel Moreau (ULB, ESP) Herman Van Oyen (WIV, Epidemiologie)
Christine Bazelmans (ULB, ESP) Guy De Backer (UGent, VMG) Stefaan De Henauw (UGent, VMG) Marcel Kornitzer (ULB, ESP) Alain Leveque (ULB, ESP) Chistophe Matthys (UGent, VMG)
Diëtisten Mia Bellemans (UGent, VMG) Mieke De Maeyer (UGent, VMG) Khadija El Moumni (Institut Arthur Haulot) Davy Van Steenkiste (WIV, Epidemiologie) Logistieke steun Noëmi Debacker (WIV, Epidemiologie) Anne-Lise Laffineur (WIV, Epidemiologie) Monique Schoonenburg (WIV, Epidemiologie) Bijzondere dank aan De diëtisten-enquêteurs De deelnemers en aan Leen Baert (UGent, FBW) Maaike Bilau (UGent, VMG) Yves Coppieters (ULB, ESP) Frank Devlieghere (UGent, FBW) Tineke De Vriendt (UGent, VMG) Marga Ocké (RIVM) Ilse Pynaert (UGent, VMG) Christelle Senterre (ULB, ESP) Isabelle Sioen (UGent, VMG) Nadia Slimani (IARC) Marie-Paule Vanderelst (ULB, ESP)
Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid J. Wytsmanstraat 14 1050 Brussel België Tel: 02 642 57 52 Fax: 02 642 54 10 e-mail:
[email protected] http://www.iph.fgov.be/epidemio/
IPH/EPI REPORTS Nr. 2006 - 016
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 - 2004
Betrokken instituten Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Universiteit Gent, Vakgroep Maatschappelijke Gezondheidkunde Université Libre Bruxelles, Ecole de Santé publique Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Afdeling Epidemiologie
Opdrachtgevers FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
Algemene Inhoud
Volume I Executieve samenvatting ............................................................................................. 7
I. Inleiding en methoden................................................................................................ 19 II. Studiepopulatie........................................................................................................... 57 III. Voedings- en gezondheidsstatus .............................................................................. 73 IV. Voedingsprofiel ........................................................................................................ 123
Volume II V. Voedingsmiddelen 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Voedingsdriehoek ............................................................................................ 159 Dranken ............................................................................................................. 169 Graanproducten en aardappelen..................................................................... 227 Groenten ........................................................................................................... 271 Fruit ................................................................................................................... 291 Melk- en calciumverrijkte sojaproducten........................................................ 311 Vlees, vis, eieren en vervangproducten.......................................................... 353 Smeer- en bereidingsvet .................................................................................. 409 Restgroep.......................................................................................................... 435
Volume III VI. Energie en macronutriënten 1 Aanbevelingen .................................................................................................. 479 2 Energie .............................................................................................................. 487 3 Vetten ................................................................................................................ 509 4 Koolhydraten .................................................................................................... 543 5 Eiwitten.............................................................................................................. 571 VII. Micronutriënten 1 2 3 4
Aanbevelingen .................................................................................................. 591 Calcium ............................................................................................................. 597 IJzer ................................................................................................................... 617 Vitamine C ......................................................................................................... 637
Algemene Inhoud
Volume IV VIII. Rauwe voedingsmiddelen ........................................................................................661 IX. Voedingshygiëne en voedselveiligheid binnen het huishouden ...........................707 Bijlage 1 - Geselecteerde gemeenten ......................................................................817 Bijlage 2.1- Communicatieformulier Voedselconsumptiepeiling 2004 ..................819 Bijlage 2.2 - Ontvangstformulier Voedselconsumptiepeiling 2004........................821 Bijlage 3.1 - Voedingsmiddelengroepen..................................................................823 Bijlage 3.2 - Voedingsmiddelenlijst..........................................................................827 Bijlage 4 - Verstrekkingeenheden en conversiefactoren bij de Vlaamse voedingsdriehoek....................................................................................863 Bijlage 5 - Conversiefactoren...................................................................................867
Hoofdstuk VII.4
Vitamine C
Inleiding en methoden
Studiepopulatie
Voedings- en gezondheidsstatus
Voedingsprofiel Aanbevelingen Voedingsmiddelen Calcium Energie en macronutriënten
Micronutriënten
IJzer
Vitamine C
Rauwe voedingsmiddelen
Voedingshygiëne
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Inhoudstafel
SAMENVATTING............................................................................................................................ 641 1
INLEIDING............................................................................................................................... 642
2
INDICATOREN........................................................................................................................ 643
3
RESULTATEN.......................................................................................................................... 644
4
TABELLEN............................................................................................................................... 646
REFERENTIELIJST........................................................................................................................ 654
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Samenvatting
•
De gemiddelde gebruikelijke inname van vitamine C in onze Belgische bevolking ligt voor alle leeftijdsgroepen en voor zowel mannen als vrouwen boven de aanbeveling van 70 mg/dag.
•
In de totale Belgische bevolking is er 64% die aan de aanbeveling van 70 mg/dag voldoet.
•
Er zijn geen significante verschillen voor geslacht of leeftijd betreffende de gebruikelijke vitamine C inname
•
De vitamine C inname is hoger in Vlaanderen dan in Wallonië.
•
Personen met een hogere opleiding hebben een hogere gebruikelijke vitamine C inname dan personen met een lage opleiding.
•
Zij die een lichamelijke activiteit hebben positief voor de gezondheid, hebben een grotere vitamine C inname dan inactieve personen.
•
In de lente wordt het meest vitamine C ingenomen, terwijl in de herfst het minst vitamine C wordt ingenomen.
•
Rokers, die in principe een hogere vitamine C behoefte hebben, blijken een lagere vitamine C inname te hebben dan niet rokers.
•
Fruit blijkt de voornaamste vitamine C bron te zijn, gevolgd door vruchten- en groentensappen, aardappelen, vruchtgroenten en soepen.
- 641 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
1 Inleiding
Vitamine C is betrokken bij de collageenvorming, bij de stofwisseling van ijzer, gluciden, lipiden en proteïnen, bij het spier- en hersenmetabolisme, bij de controle van de beenvorming en bij de hormoonsynthese. Vitamine C ondersteunt tevens de humorale verdedigingsmechanismen. Als anti-oxydans beschermt vitamine C de weefsels tegen het schadelijk effect van vrije radicalen, die betrokken zouden zijn bij bepaalde kankers en bij hart- en vaatziekten (1). Vitamine C kan niet worden gesynthetiseerd in het menselijk lichaam en moet dus via de voeding ingenomen worden (2). De aanbevolen dagelijks hoeveelheid (ADH) is zowel voor mannen als voor vrouwen 70 mg/dag. Gezien bepaalde ‘risicopersonen’ meer zijn blootgesteld aan schadelijke effecten van oxydantia zoals vrije radicalen, ligt hun behoefte aan vitamine C hoger (zo wordt voor rokers een opname van 125 mg voorgesteld). Ook in stressomstandigheden zal het lichaam meer vitamine C verbruiken. Bij kinderen en adolescenten zijn de behoeften per kg lichaamsgewicht belangrijker dan bij volwassenen. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven hebben een hogere vitamine C behoefte om de uitwisselbare reserves op een gepast niveau te houden. Een tekort aan vitamine C veroorzaakt scheurbuik (aantasting van tandvlees en spierweefsel, huidbloedingen, een grotere neiging tot vermoeidheid en een verhoogde gevoeligheid aan infecties). Zoals reeds werd vermeld in hoofdstuk VII.3 bevordert vitamine C eveneens de ijzeropname. Een teveel aan vitamine C daarentegen wordt snel geëlimineerd via de urine. Toxische effecten van vitamine C zijn nooit vastgesteld, hoewel bij extreem hoge dosissen een risico op niersteenvorming zou bestaan (2, 3). Belangrijke bronnen in de voeding zijn citrusvruchten, bladgroenten, fruit, aardappelen en bessen (3).
- 642 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
2 Indicatoren
Voor de berekening van de inname van micronutriënten uit de gegevens verzameld met de herhaalde 24-uursvoedingsnavragen werden de gerapporteerde voedingsmiddelen gekoppeld aan het best passende voedingsmiddel uit een voedingsmiddelendatabank (zie hoofdstuk I.4 punt 2.4). De gebruikelijke inname van de nutriënten in de populatie werd geschat d.m.v. het programma C-Side op basis van de informatie bekomen tijdens de 2-maal herhaalde 24uursvoedingsnavraag (4, 5). Dit is niet gelijk aan het gemiddelde over de 2-maal herhaalde 24uursvoedingsnavragen. Voor een correcte evaluatie van de verdeling van de inname binnen de bevolking in vergelijking met de voedingsnormen, is niet het gemiddelde over de twee dagen belangrijk, maar de inname over een langere periode (d.w.z. de gebruikelijke inname), waarbij enkel de variatie tussen personen belangrijk is en niet de intra-individuele variatie. De methode is in detail besproken in het eerste hoofdstuk (zie hoofdstuk I.4 punt 3.1). Hieronder wordt kort uitgelegd hoe de tabellen ‘gebruikelijke consumptie’ gelezen moeten worden. Er worden twee tabellen gegeven. De eerste tabel beschrijft de verdeling voor de totale bevolking en volgens het geslacht, met ook een indeling in leeftijdsgroepen. Al de resultaten in de tabel zijn, naast de weging voor het steekproefontwerp (zie hoofdstuk II.2), ook gewogen voor de dag en het seizoen tijdens dewelke het interview werd afgenomen. De eerste twee kolommen tonen het gemiddelde en de standaard deviatie (SD) als maat voor de spreiding van de verdeling. In de volgende vier kolommen worden de geschatte waarden van percentielen 25, 50 (de mediaan), 75 en 97.5 gegeven. De volgende kolom toont het percentage van de bevolking dat voldoet aan een voedingsaanbeveling. Dit is het percentage met een inname onder of boven een grenswaarde of een inname tussen 2 grenswaarden. De twee laatste kolommen geven aantallen: de eerste kolom geeft het aantal 24-uursvoedingsnavragen (kolom met hoofding ‘n’) en de tweede kolom geeft het aantal respondenten (kolom met hoofding ‘N’). De tweede tabel toont de gemiddelde inname in functie van verschillende variabelen (geslacht, opleiding, woonplaats, gewicht, seizoen, lichamelijke activiteit, huishoudgrootte). Het eerste gemiddelde (kolom Gem_1) is gelijkaardig aan dit van de eerste tabel, nl. gewogen voor het steekproefontwerp, dag en seizoen van het interview. In al de andere kolommen is in het mathematisch model ook rekening gehouden met mogelijke verschillen in de geslachts- en leeftijdsverdeling. De inhoud van deze kolommen is zoals besproken hierboven.
- 643 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
3 Resultaten
Bij het weergeven van de cijfers betreffende de gemiddelde dagelijkse vitamine C inname, werd geen rekening gehouden met een mogelijke vitamine C inname via voedingssupplementen. De gemiddelde dagelijkse vitamine C inname in de algemene populatie, 15 jaar en ouder, bedraagt 89.7 mg (SD 42.0). De interquartielrange gaat van 59.0 mg tot 113.0 mg (Tabel VII.4. 1). Op individueel niveau haalt 64% van de totale populatie de aanbeveling van 70 mg vitamine C per dag. De gemiddelde vitamine C inname is zowel bij vrouwen als bij mannen hoger dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 70 mg/dag. De gebruikelijke vitamine C inname bij vrouwen en mannen is respectievelijk 90.5 mg (SD 43.2) en 88.9 mg (SD 40.3). Op individuele basis, haalt voor beide geslachten ongeveer 64% de aanbeveling van 70 mg/dag. Uit onderstaande figuur kan afgeleid worden dat de gebruikelijke vitamine C inname nauwelijks verschilt voor geslacht noch voor leeftijd. Er zijn eveneens geen significante verschillen in de gebruikelijke vitamine C inname volgens BMI en huishoudgrootte. De gebruikelijke vitamine C inname is hoger in Vlaanderen (94.3 mg/dag (SD 41.0) en 70% = ADH) dan in Wallonië (83.1 mg/dag (SD 40.8) en 56% = ADH). Uit de resultaten volgt eveneens dat de vitamine C inname het hoogst is in de lente (93.0 mg/dag (SD 41.6) en 68% = ADH) en het laagst in de herfst (84.9 mg/dag (SD 38.4) en 61% = ADH)
- 644 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Figuur VII.4. 1 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van vitamine C (mg/dag) Percentage die voldoet aan de aanbeveling voor vitamine C per dag (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH))
Hoger opgeleiden (97.9 mg/dag (SD 41.8) en 73% = ADH) blijken een hogere gebruikelijke vitamine C inname te hebben dan lager opgeleiden (82.9 mg/dag (SD 41.0) en 57% = ADH). Personen met een lichamelijke activiteit die positief is voor de gezondheid (96.9 mg/dag (SD 47.2) en 69% = ADH) hebben eveneens een hogere vitamine C inname dan inactieve personen (81.7 mg/dag (SD 34.4) en 59% = ADH) (Tabel VII.4. 2). Hoewel rokers een hogere vitamine C aanbeveling hebben dan niet rokers blijkt uit de resultaten dat frequente rokers significant minder vitamine C innemen (74.3 mg/dag (SD 31.8)) dan occasionele rokers (86.4 mg/dag (SD 48.0)) en niet-rokers (94.6 mg/dag (SD 43.4)). Slechts 7% van de frequente rokers haalt de aanbevolen inname voor rokers van 125 mg vitamine C per dag, in tegenstelling tot 21% van de niet-rokers. Uit de resultaten blijkt fruit (22%), vruchtensappen (21%) en groenten (21%, voornamelijk vruchtgroenten (10%)) de voornaamste vitamine C bron te zijn. Daarna volgen aardappelen (14%) en soepen (7%) (Tabel VII.4. 3).
- 645 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
4 Tabellen
Tabel VII.4. 1 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van vitamine C (mg/dag)
VROUWEN
MANNEN
TOTAAL
Gemiddelde
SD
P25
P50
P75
% = ADH
n
N
<18
87.7
38.4
60.0
82.0
109.0
63.4
780
401
19-59
91.2
39.1
63.0
86.0
114.0
67.3
896
460
60-74
92.1
52.3
55.0
82.0
117.0
60.9
796
406
>75
86.3
41.7
56.0
80.0
110.0
60.3
687
355
Totaal
90.5
43.2
59.0
84.0
114.0
64.0
3159
1622
<18
89.7
42.1
59.0
83.0
113.0
63.4
786
405
19-59
87.5
32.4
64.0
83.0
106.0
67.5
807
413
60-74
94.5
40.8
65.0
89.0
118.0
69.8
815
416
>75
86.4
43.6
55.0
79.0
110.0
59.1
761
389
Totaal
88.9
40.3
60.0
82.0
111.0
63.7
3169
1623
<18
88.8
40.9
59.0
82.0
111.0
63.2
1566
806
19-59
89.1
36.0
63.0
84.0
110.0
67.0
1703
873
60-74
93.5
47.5
60.0
85.0
118.0
64.9
1611
822
>75
86.3
42.6
55.0
80.0
110.0
59.8
1448
744
Totaal
89.7
42.0
59.0
83.0
113.0
63.8
6328
3245
Gemiddelde: Gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: Aantal 24-uursvoedingsnavragen N: Aantal respondenten % = 70 mg: % die voldoet aan de aanbeveling van meer dan 70 mg Vitamine C per dag
- 646 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Tabel VII.4. 2 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Gebruikelijke consumptie van vitamine C (mg/dag) Gem_1
Gem_2
SD
P25
P50
P75
% = ADH
n
N
Vrouw
90.5
90.6
43.0
59.0
84.0
114.0
64.3
3159
1622
Man
88.9
88.9
40.4
60.0
82.0
111.0
63.9
3169
1623
Lager sec. of minder
82.9
83.2
41.0
54.0
76.0
105.0
56.6
1984
1017
BSO/TSO
84.5
84.3
40.6
55.0
77.0
105.0
58.3
1509
773
ASO
97.1
97.3
38.3
70.0
92.0
119.0
75.0
1087
556
Hoger onderwijs
97.9
97.7
41.8
67.0
92.0
121.0
72.5
1490
759
Vlaams
94.3
94.5
41.0
65.0
88.0
117.0
69.9
3911
1988
Brussels & Waals
83.1
82.6
40.8
53.0
76.0
105.0
56.2
2417
1257
Onder & gezond gewicht
91.2
91.2
40.5
62.0
85.0
114.0
66.4
3782
1939
Overgewicht
91.0
91.0
46.0
58.0
83.0
115.0
62.8
1893
971
Obesiteit
76.9
76.8
32.5
54.0
71.0
94.0
52.1
652
334
Lente
93.0
93.1
41.6
63.0
87.0
117.0
67.8
1638
833
Zomer
90.5
90.3
40.0
61.0
84.0
112.0
65.6
1548
795
Herfst
84.9
85.1
38.4
57.0
79.0
107.0
60.6
1644
852
Winter
89.5
89.7
44.5
58.0
82.0
113.0
62.4
1498
769
LICHAMELIJKE
Inactief
81.7
81.8
34.4
57.0
77.0
101.0
58.6
2588
1326
ACTIVITEIT
Minimaal
94.0
94.0
42.4
63.0
88.0
118.0
68.2
2040
1046
Pos. voor gezondheid
96.9
96.9
47.2
63.0
89.0
121.0
68.6
1562
795
HUISHOUD-
1 persoon
84.4
84.4
41.9
53.0
78.0
109.0
57.6
967
496
GROOTTE
2 personen
93.0
93.2
45.9
60.0
85.0
118.0
65.1
2217
1130
3+ personen
89.3
89.0
36.6
62.0
84.0
110.0
66.4
3085
1582
89.7
89.8
42.0
59.0
83.0
113.0
63.9
6328
3245
GESLACHT OPLEIDING
GEWEST
GEWICHT (BMI)
SEIZOEN
TOTAAL
Gem_1: Gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag en seizoen n: Aantal 24-uursvoedingsnavragen % = 70 mg: % die voldoet aan de aanbeveling van meer dan 70 mg/dag Vitamine C
Gem_2: Gewogen gemiddelde gecorrigeerd voor interviewdag, seizoen, geslacht en leeftijd N: Aantal respondenten
- 647 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Tabel VII.4. 3 Voedselconsumptiepeiling, België, 2004 Bronnen van vitamine C bijdrage (in %) Groep
04
13
Groepsnaam
Fruit
Niet alkoholische dranken
Procentuele Groep vitamine C bijdrage groep
22.84
22.79
Subgroep1
Subgroep2
Naam subgroep
04
01
01
citrusvruchten
04
01
05
andere fruitsoorten
5.99
04
01
04
besvruchten en kleinfruit
3.06
04
01
02
pitvruchten
2.19
04
01
03
steenvruchten
0.55
04
03
GEMENGD FRUIT
0.32
04
02
NOTEN, ZADEN, NOTENSPREAD (NOTENSMEERSELS)
0.03
04
00
NIET INGEDEELD
0.00
04
04
OLIJVEN
0.00
13
01
VRUCHTE- EN GROENTESAPPEN
13
02
LIMONADES, ISOTONE DRANKEN, SIROPEN
1.33
13
03
02
THEE
0.14
13
03
03
KRUIDENTHEE
0.10
13
03
04
CICHOREI, SURROGATEN
0.04
13
00
NIET INGEDEELD
0.02
13
03
01
KOFFIE
0.00
13
03
00
NIET INGEDEELD
0.00
13
04
(MINERAAL)WATER
0.00
- 648 -
Procentuele vitamine C bijdrage subgroep
10.69
21.17
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Vervolg Tabel VII.4. 3 Groep
02
01
16
Groepsnaam
Groenten
Aardappelen en andere knolgewassen
Soepen
Procentuele Groep vitamine C bijdrage groep
20.39
14.48
6.90
Subgroep1
Subgroep2
Naam subgroep
02
02
02
04
KOOLSOORTEN
5.50
02
01
BLADGROENTEN (M.U.V. KOOLSOORTEN)
1.87
02
09
GEMENGDE SALADES/GROENTEN
0.82
02
08
STENGEL- EN SPRUITGROENTEN
0.79
02
03
KNOLGROENTEN
0.65
02
07
UIEN, KNOFLOOK
0.58
02
06
ERWTEN, MAÏS, TUINBONEN
0.41
02
05
CHAMPIGNONGS OF PADDESTOELEN
0.14
02
00
NIET INGEDEELD
0.00
01
01
00
aardappelen (algemeen)
01
01
01
gefrituurde aardappelproducten
1.39
01
01
02
aardappelbereidingen ander dan gefrituurd
0.07
01
02
ANDERE KNOLGEWASSEN
0.01
16
01
SOEPEN
6.89
16
02
BOUILLON
0.00
16
00
NIET INGEDEELD
0.00
- 649 -
VRUCHTGROENTEN
Procentuele vitamine C bijdrage subgroep
9.62
13.02
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Vervolg Tabel VII.4. 3 Groep
05
06
Groepsnaam
Melkproducten
Granen en graanproducten
Procentuele Groep Subgroep1 Subgroep2 vitamine C bijdrage groep
3.63
2.13
Naam subgroep
Procentuele vitamine C bijdrage subgroep
05
01
MELK
1.76
05
03
YOGHURT
0.82
05
06
PUDDINGEN OP MELK/ROOM/MOUSSE BASIS
0.34
05
02
MELKDRANKEN
0.31
05
05
KAAS
0.19
05
04
KWARK E.D.
0.17
05
07
ROOM
0.02
05
00
NIET INGEDEELD
0.01
05
07
TOPPINGS
0.00
05
08
KOFFIEMELK EN CREAMERS
0.00
06
04
ONTBIJTGRANEN
1.45
06
05
ZOUTE VERSNAPERINGEN, TOOST
0.60
06
02
DEEGWAREN, RIJST, ANDERE GRANEN
0.06
06
03
02
KNACKEBROOD, BESCHUIT
0.01
06
03
01
BROOD
0.00
06
01
MEEL, VLOKKEN, BINDMIDDELEN
0.00
06
03
BROOD, KNACKEBROOD, BESCHUIT
0.00
06
00
NIET INGEDEELD
0.00
06
06
DEEG
0.00
01
02
- 650 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Vervolg Tabel VII.4. 3 Groep
15
07
Groepsnaam
Sauzen en kruiden/specerijen
Vlees en vleesproducten
Procentuele Groep Subgroep1 Subgroep2 vitamine C bijdrage groep
1.73
1.28
Naam subgroep
Procentuele vitamine C bijdrage subgroep
15
01
01
TOMATENSAUZEN
1.25
15
01
00
NIET INGEDEELD
0.31
15
03
KRUIDEN, SPECERIJEN EN SMAAKSTOFFEN
0.09
15
01
MAYONAISES
0.07
15
04
SMAAKMAKERS
0.02
15
01
DRESSINGS
0.00
15
01
SAUZEN
0.00
15
02
GIST
0.00
15
01
DESSERTSAUZEN
0.00
07
04
VLEESPRODUCTEN
0.93
07
01
SCHAPE/LAMS
0.09
07
05
ORGAANVLEES
0.07
07
02
02
KALKOEN
0.05
07
01
00
NIET INGEDEELD
0.04
07
03
WILD
0.03
07
02
03
EEND
0.02
07
01
01
RUNDER
0.02
07
02
01
KIP
0.02
03
02
04
04
- 651 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Vervolg Tabel VII.4. 3 Groep
11
12
Groepsnaam
Suiker en zoetwaren
Cake, koek, gebak, puddingen
Procentuele Groep Subvitamine C groep1 bijdrage groep
1.12
1.11
Subgroep2
Naam subgroep
Procentuele vitamine C bijdrage subgroep
07
01
03
VARKENS
0.01
07
01
02
KALFS
0.01
07
02
00
NIET INGEDEELD EN ANDER GEVOGELTE
0.00
07
00
NIET INGEDEELD
0.00
07
01
05
PAARDE
0.00
07
01
06
GEITE
0.00
07
02
05
KONIJN (TAM)
0.00
07
02
GEVOGELTE
0.00
07
02
GANS
0.00
11
01
SUIKER, HONING, JAM
0.74
11
02
CHOCOLA, CANDY BARS, CHOCOLADEHAGEL/VLOKKEN
0.33
11
04
SIROPEN
0.02
11
05
01
IJS
0.02
11
05
03
WATERIJS
0.01
11
05
02
SORBETIJS
0.01
11
00
NIET INGEDEELD
0.00
11
03
ZOETWAREN (GEEN CHOCOLA)
0.00
12
01
CAKE, GEBAK, PUDDINGEN NIET-MELKBASIS
1.07
12
02
BISCUIT
0.04
12
00
NIET INGEDEELD
0.00
04
- 652 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Vervolg Tabel VII.4. 3 Groep 14
17
08
Groepsnaam Alcoholische dranken
Diversen
Vis en schaaldieren
Procentuele vitamine C bijdrage groep 1.06
0.34
0.19
Groep Subgroep1 Subgroep2
Naam subgroep
Procentuele vitamine C bijdrage subgroep
14
03
BIER, CIDER
0.97
14
02
SHERRY, PORT, VERMOUTH E.D.
0.04
14
07
COCKTAILS, PUNCHES
0.02
14
01
WIJN
0.01
14
04
STERKE DRANK, BRANDEWIJN
0.01
14
06
LIKEUREN
0.00
14
00
NIET INGEDEELD
0.00
14
05
ANIJSDRANKEN (PASTIS, ..)
0.00
17
02
NIET INGEDEELD
0.13
17
00
NIET INGEDEELD
0.09
17
03
SNACKS
0.08
17
01
SOJAPRODUCTEN
0.05
17
02
KUNSTMATIGE ZOETSTOFFEN
0.00
08
01
VIS
0.11
08
02
SCHAAL- EN WEEKDIEREN
0.06
08
03
VISPRODUCTEN, VISSTICKS
0.03
00
01
03
Peulvruchten
0.02
03
01
PEULVRUCHTEN
0.02
09
Eieren en eiproducten
0.00
09
01
EIEREN
0.00
10
Vetten
0.00
10
02
BOTER
0.00
10
00
NIET INGEDEELD
0.00
10
01
PLANTAARDIGE OLIEN
0.00
10
03
MARGARINES
0.00
10
04
FRITUURVETTEN
0.00
10
06
ANDERE DIERLIJKE VETTEN
0.00
- 653 -
De Belgische Voedselconsumptiepeiling 1 – 2004
Referentielijst
1. Sies H, Stahl W. Vitamins E and C, beta-carotene, and other carotenoids as antioxidants. American Journal of Clinical Nutrition 1995;62:1315S-1321. 2. CEC. Nutrient and energy intakes for the European Community. (thirty-first series). 1993. Commission of the European Communities, food - science and Techniques . Reports of the Scientific Committee for Food. 3. Belgische Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België, herziene versie 2003. 1-85. 2003. Brussel. 4. Dodd, K. W. A technical guide to C-SIDE. Software for Intake Distribution Estimation. Technical Report 96-TR 32, 1-68. 1996. Department of Statistics and Center for Agricultural and Rural Development; Iowa State University. 5. Iowa State University. A user's guide to C-SIDE. Software for Intake Distribution Estimation. Technical Report 96-TR 31, 1-69. 1996. Department of Statistics and Center for Agricultural and Rural Development; Iowa State University.
- 654 -
