Connect Connect online: http://www.akzonobel.intra/ann Jaargang 7 | Oktober 2009 | #05
Ontwikkel je talent
Connect #05 Oktober 2009
In deze Connect ‘Het ontwikkelen van de talenten van onze mensen’ is één van de vijf waarden van AkzoNobel. Biedt AkzoNobel medewerkers voldoende ondersteuning en hulp voor ontwikkeling en kansen op een volgende baan? En kunnen zij zich voldoende in hun huidige baan ontwikkelen? Lees op pag. 4, 5 en 6 wat Stephanie Kraneveld (op de cover) en twee andere collega’s hiervan vinden en wat zij ondernemen om zich te ontwikkelen. Cruyff Court in Arnhem met steun van AkzoNobel 3 Talenten van medewerkers ontwikkelen 4 Nieuw beleid 8 voor auto van de zaak 7 Uitgesproken 7 Duurzaam ondergronds project voor gasopslag 8 Afscheidscadeau terug op Kleefse Waard 9 De vacature 10 AkzoNobel 12 wereldwijd leider in duurzaamheid 11 Even bellen met... 11 Kleuren van de toekomst 12 Tweede conferentie over 1HR 14 14 Nieuwe bestuurder voor COR 16 Komen en gaan 16 De advertentie 18 Sociale Fondsen AkzoNobel 18 AkzoNobel geeft toelichting op nieuw CAO-aanbod 18 20 Gesnapt 20
pagina 2
Meer lef gevraagd In de afgelopen nummers van Connect zijn we uitgebreid ingegaan op de vijf waarden van AkzoNobel. Diezelfde waarden speelden ook een belangrijke rol bij een onderzoek dat afgelopen mei en juni is gehouden bij 3700 medewerkers in de hele wereld. Het ging om een zogenaamde Pulse Survey, een bescheiden versie van de jaarlijkse Employee Survey die onder alle werknemers wordt gehouden. De resultaten laten een positieve trend zien waar het gaat om de betrokkenheid bij de onderneming: die ging omhoog, terwijl in dit soort economische omstandigheden de trend meestal omlaag wijst. Vooral de waarden die zijn gericht op de toekomst van onze klanten en op ondernemingsgeest worden goed onderkend en begrepen. Een paar andere waarden bieden nog ruimte voor verbetering. Eén op de drie werknemers vindt nog niet dat hij werkt in een cultuur die open staat voor innovatie en verandering. ‘Het lef om vragen te stellen’ mag dus wel wat groter worden. Steeds meer collega’s zien dat AkzoNobel ‘talentontwikkeling’ stimuleert, maar iets minder mensen zien mogelijkheden voor een volgende baan of ontwikkeling in hun huidige job. Intensieve en langdurige aandacht voor carrière- en managementontwikkeling moet van AkzoNobel een echte Talent Factory maken. Om goed te kunnen volgen of aangescherpte doelen en investeringen in managementontwikkeling ook werkelijk resultaat opleveren, komt er vanaf 2010 weer een volledige Employee Survey. Daar kan dus iedereen aan meedoen, net als aan de discussie op de eigen werkplek over deze resultaten van het wat kleinere onderzoek van dit jaar.
[email protected]
Herschikking portefeuille Performance Coatings AkzoNobel gaat twee nieuwe bedrijfsonderdelen creëren vanwege een herschikking van de portefeuille van Performance Coatings. Als gevolg van de veranderingen zullen diverse nieuwe benoemingen plaatsvinden. In de nieuwe opzet, effectief vanaf 1 januari 2010, zullen wood finishes en de wood adhesives activiteiten (momenteel onderdeel van Industrial Finishes) een zelfstandige business unit vormen onder de naam Wood Finishes and Adhesives. Dit brengt meer duidelijkheid voor deze belangrijke markt. De overgebleven activiteiten binnen Industrial Finishes (Coil Coatings en Specialty Plastics) zullen worden gecombineerd met BU Packaging Coatings en een nieuwe BU Industrial Coatings vormen. Dit creëert een meer logische combinatie van onze industriële OEM (Original Equipment Manufacturing) activiteiten.
AkzoNobel Aerospace Coatings zal overgaan van Marine & Protective Coatings naar Car Refinishes, om meer voordeel te hebben van hun technologie en supply chain synergieën. Bob Taylor, de huidige managing director van Industrial Finishes, zal managing director van Marine and Protective Coatings worden. Hij volgt Bill McPherson op, die in april 2010 met pensioen zal gaan. Verdere benoemingen zijn John Wolff (nu general manager van de Coil Coatings business): hij wordt managing director van de nieuwe BU Wood Finishes en Adhesives. Conrad Keijzer (de huidige managing director van Packaging Coatings) wordt managing director van de nieuwe BU Industrial Coatings, die hij vanuit Nederland zal gaan leiden.
Connect #05 Oktober 2009
pagina 3
Cruyff Court in Arnhem met steun van AkzoNobel ‘Zeker zeven keer in de week’ is het antwoord van Nicky op de vraag hoe vaak hij voortaan komt voetballen op het nieuwe Cruyff Court in Arnhem. Nicky kwam aan het woord tijdens de opening van het speelveldje aan de Arnhemse Bethaniënstraat op 14 september. Burgemeester Pauline Krikke was er ook, samen met directeur Carola Tate van de Cruyff Foundation, Vitesse-trainer Theo Bos en sponsor Hans Wijers namens AkzoNobel. Hij was duidelijk over het waarom van dit gebaar naar Arnhem ter gelegenheid van de verhuizing naar Amsterdam. “We zijn hier weliswaar met een kleine 100 mensen vertrokken, maar er zijn er meer dan 500 overgebleven in Arnhem. We waren, zijn en blijven verbonden aan deze stad.” Het idee achter dit 103e Cruyff Court is gelijk aan dat van de andere sportveldjes die sinds 6 jaar in allerlei wijken in en ook buiten Nederland zijn verschenen: kinderen een gelegenheid bieden om elkaar veilig en dichtbij huis te ontmoeten via sport. De 14 regels van Cruyff helpen om respect voor elkaar en voor deze voorziening te behouden. Na de aanleg in Arnhem – met dank aan de sponsor – zorgt de
gemeente voor het beheer van deze populaire wijkvoorziening. Vitesse draagt bij door net als de Cruyff Foundation, te zorgen voor een interessant programma. Trainer Theo Bos: “Vroeger kon je lekker op straat voetballen, maar
dat lukt in de meeste wijken niet meer. Dit is de ideale plek om talenten te ontwikkelen. Wie weet, eindig je ooit nog in het Gelredome. Het is mooi dat AkzoNobel de naam van het bedrijf aan dit initiatief verbindt.”
MCA-productie in Delfzijl Om in te spelen op de huidige wereldwijde marktverwachtingen voor monochloorazijnzuur (MCA) heeft AkzoNobel besloten zijn MCA-toeleveringsketen te reorganiseren. In het tweede kwartaal van 2010 voegt AkzoNobel de volledige Europese productie van MCA samen op de locatie Delfzijl. De productie op de locatie in Skoghall, Zweden, wordt beëindigd. "De huidige economische ontwikkelingen hebben ons besluit om onze mondiale voetafdruk verder te verbeteren, versneld", aldus Lars Andersson, general manager van de MCA- activiteiten. "In het belang van onze klanten is het voor AkzoNobel cruciaal om met een zo efficiënt mogelijk wereldwijd toeleveringsnetwerk en de allerbeste kostenposities te werken. De samenvoeging van onze
Europese productie op één locatie in Delfzijl ligt in het verlengde van deze strategie." Sluiting Met de beëindiging van de Zweedse MCAproductie, is de lokale productie van chlooralkali en van ijzerchloride niet langer levensvatbaar en zullen eveneens worden stopgezet. Dit betekent dat de locatie Skoghall wordt gesloten. Andersson: "Het sluiten van de Zweedse fabriek is zeer pijnlijk, maar noodzakelijk. Helaas moeten we afscheid nemen van 153 collega's die altijd zeer goed werk hebben geleverd." Knut Schwalenberg, general manager van de Chloor-Alkali activiteiten verklaart: "De chloorproductie in Skoghall staat in dienst van de MCA-productie. Dit betekent dat de chloorfabriek tegelijkertijd gesloten moet worden. Als grote Europese leverancier van na-
tronloog blijven we echter de Scandinavische landen voorzien van natronloog afkomstig van de overige zes chloor-alkali-locaties van AkzoNobel." De Zweedse vakbonden zijn op de hoogte gesteld van het besluit. Er wordt zo spoedig mogelijk gestart met de onderhandelingen over een sociaal plan voor de werknemers.
Connect #05 Oktober 2009
pagina 4
Talenten van medewerkers ontwikkelen
‘Je kunt veel bereiken’
Elk bedrijf wil graag talentvolle mensen in dienst. Dat lukt alleen in een omgeving waarin de talenten en de vaardigheden van medewerkers gestimuleerd, benut en behouden worden. In de ideale situatie zorgt een bedrijf voor een ondernemende werksfeer met de bijbehorende ontwikkelmogelijkheden en de medewerker zorgt dat hij of zij zich verder ontwikkelt. Wat heeft AkzoNobel in huis op dit gebied en hoe gaan medewerkers daar mee om? “Dat het ontwikkelen van talent genoemd wordt als één van de vijf waarden, geeft aan dat AkzoNobel dit belangrijk vindt”, zegt Antijneke Castermans, talent manager bij AkzoNobel Nederland. “Talentontwikkeling is niet vanzelfsprekend. Wij werken in een dynamische omgeving. Je baan, je afdeling of je BU verandert, de maatschappij verandert. Er ge-
beurt altijd wel iets. Dit vraagt van mensen om mee te veranderen, willen ze zich prettig blijven voelen. De juiste persoon op de juiste plek is geen statische situatie, maar vraagt om aanpassen, ontwikkelen, met de tijd mee gaan. Dit geldt voor beide partijen uiteraard. Als basisinstrument hiervoor heeft AkzoNobel de Performance & Development Dialog (P&DD)
Stephanie Kraneveld: 'Marketing voelde meteen goed.'
ontwikkeld. Dit is een steeds terugkerend gesprek dat gaat over het nu, maar vooral over de toekomst. Hierin kun je aangeven wat jij wilt, wat je gaat doen en hoe je je wilt ontwikkelen op korte en langere termijn. Samen met je leidinggevende kijk je naar wat haalbaar en mogelijk is.” Inzetbaarheidstoets Naast P&DD werkt AkzoNobel Nederland momenteel aan een aantal instrumenten om het ontwikkelen van medewerkers te bevorderen. Antijneke Castermans: “We willen graag volgend jaar een nieuw tweejarig Graduate Program opzetten voor pas afge-
Connect #05 Oktober 2009
pagina 5
De vijf waarden (deel 4)
Connect besteedt in een serie artikelen aandacht aan de waarden van AkzoNobel. In dit nummer staan we stil bij: De talenten van onze mensen ontwikkelen. AkzoNobel is zich bewust van de noodzaak om haar producten te vernieuwen, de processen te verbeteren, maar ook de ontwikkeling van de medewerkers te stimuleren. Waarom? Omdat het talent van AkzoNobel voortkomt uit de talenten van de mensen die er werken.
studeerde nieuwe medewerkers. Dit programma, op basis van de succesfactoren, zal de deelnemers een goed inzicht geven in de onderneming.” Om contact tussen business units over elkaars talent en potentieel te bevorderen, bestaat sinds anderhalf jaar de zogeheten interBU development meeting (IBUD). Het doel is contact over het mobiliseren van medewerkers over de BU-grenzen heen. Dit proces, nu alleen nog voor de technologische kolom, loopt gestaag en de eerste successen zijn geboekt. Binnenkort valt de beslissing of dit initiatief ook voor andere functiegebieden toepasbaar is. Artikel vijf van de CAO geeft aan dat iedere medewerker recht heeft op een inzetbaarheidstoets. “Daarom loopt er nu een pilot met 10 testpersonen voor een employabilitycheck”, vertelt Antijneke Castermans. “De bedoeling is dat we straks een terugkoppelgesprek hierover kunnen aanbieden voor wie dat wil. Voorafgaand vult de medewerker een digitale vragenlijst in die laat zien: ‘Waar sta ik nu?’ De informatie kan als input voor P&DD dienen en fungeert als een soort reflectiemoment. Verder zijn we onlangs gestart met het publiceren van alle recente vacatures op de publicatieborden van onze locaties in Nederland. Hiermee willen we mensen attenderen op de openstaande banen binnen en buiten de eigen vestiging en zo de mobiliteit bevorderen. Een kort overzicht hiervan vind je terug in de rubriek ‘De vacature’ op pagina 10 van iedere editie van Connect.” Jezelf ontwikkelen kan op diverse manieren en de werkgever kan daarbij een faciliterende of stimulerende rol spelen. Drie medewerkers vertellen over de ontwikkeling van hun talent en loopbaan met soms een verrassende wending. ‘’Manager moet stimuleren” Marcel Hazebroek werkt sinds 2001 als procesoperator bij de locatie Rotterdam. Na een paar jaar volgde hij een cursus coaching en counselling. “Ik ontdekte dat de menselijke kant van het arbeidsproces me aantrok. Daarom ben ik drie jaar geleden begonnen aan de HBO-opleiding Personeel en Arbeid. Natuurlijk riep dat vragen op bij mijn chef en afdeling P&O. Zij wilden weten wat mijn doel
Marcel Hazebroek: 'Ontdek waar je passie zit.'
was. Waarom wilde ik dit? Het antwoord was dat de opleiding veel raakvlakken bood met mijn interesses en daarnaast leek het me een leuke studie die bijdraagt aan mijn ontwikkeling. Ondanks het feit dat ik met plezier in de techniek werk, voel ik geen behoefte me op dat gebied verder te ontwikkelen.” Marcel’s interesse in mensen blijkt ook uit zijn rol in de medezeggenschap. Drie jaar geleden werd hij lid van de lokale OR, daarna lid van de business unit OR (BOR) en sinds januari 2008 is hij vice voorzitter van de centrale ondernemingsraad (COR) en lid van de Euro OR. Marcel: “Het was mijn eigen initiatief. Ik
wil graag nieuwe dingen leren en zag de OR als een manier om invloed uit te oefenen op de gang van zaken in ons bedrijf.” Het OR-lidmaatschap biedt Marcel veel mogelijkheden om zich te ontwikkelen. “Ik heb een aantal cursussen gevolgd die speciaal ontwikkeld zijn voor OR-leden, zoals effectief tijdbeheer en vergadervaardigheden. Je bent deels zelf verantwoordelijk voor je ontwikkeling, maar de rol van de leidinggevende is ook belangrijk. De manager moet de medewerker stimuleren en motiveren zich verder te ontplooien. Belangrijk is dat je zelf ontdekt waar je passie Vervolg op pagina 6 >
Connect #05 Oktober 2009
pagina 6
Vervolg van pagina 5
Joldert Faber: 'Prettig om in een stimulerende omgeving te werken."
zit. Ontwikkel je vanuit je gevoel. Dan kom je erachter dat je veel kunt bereiken.”
net wat er op mijn pad komt. De keuzes voor een volgende stap heb ik altijd gevoelsmatig gemaakt. Dat past bij mij. Ik weet zelf waar mijn talenten liggen.”
‘Kansen pakken’ Ondanks haar studie chemie aan de Universiteit van Amsterdam had Stephanie Kraneveld altijd al in haar achterhoofd dat ze iets in de marketing wilde gaan doen. “Ik had het idee dat marketing een beter inzicht bood in de hele keten en dat er veel meer dynamiek en interactie met de markt plaatsvindt. Inmiddels weet ik dat dat zo is.” Stephanie begon in 1996 op de afdeling R&D Concrete Repair and Preservation in Wapenveld om onderzoek te doen naar verfproducten voor betonbescherming. Ze werkte daarna een paar jaar als researcher in Groot-Ammers en Sassenheim en maakte in 2000 de overstap naar Sikkens Bouwverven in Sassenheim. Daar kreeg ze de kans om de marketing in te gaan. “Een kans die ik met beide handen aangreep, al had P&O de nodige twijfels omdat ik onervaren was op dat terrein. Het voelde meteen goed. Ik wilde geen specialist worden, maar me juist verbreden.” Na een aantal jaren ervaring in marketing op lokaal niveau vervolgde ze haar loopbaan bij het Aesthetic Center, een creatieve afdeling die meer internationaal opereert. In haar huidige baan werkt Stephanie als Global Color Training Manager bij Decorative Paints. Ze ontwikkelt internationale trainingprogramma’s voor AkzoNobel’s verfmerken zoals Sikkens. De trainingen voor collega’s in de sales en marketing gaan over kleur en bieden toegevoegde waarde voor de klanten. Daarnaast is ze bezig met het opzetten van een kennisdatabank over kleur. “Door de overname van ICI is mijn werk veel internationaler geworden en dat biedt weer nieuwe perspectieven. Voorlopig kan ik prima mijn ei kwijt in deze baan. Binnen een groot bedrijf als AkzoNobel zijn verschillende stappen mogelijk. Ik beweeg me horizontaal en vertikaal,
‘Eigen verantwoordelijikheid’ Joldert Faber verruilde Chemicals voor Coatings dankzij de interBU development meeting (IBUD). Sinds 1 oktober werkt hij bij Decorative Paints. “Ik heb scheikundige technologie gestudeerd en ben zes jaar geleden gestart op de afdeling R&D procestechnologie van AkzoNobel Chemicals in Arnhem. Vanaf 2006 heb ik anderhalf jaar in Delfzijl doorgebracht om te werken aan de opstart van de MCAfabriek. Via het Talent Review traject en IBUD kwam ik in gesprek met diverse marketing managers, maar ook met HR managers van andere business units. Ik was wel in voor iets anders en Decorative Paints bood de mogelijkheid voor mijn huidige baan: Teamleader product development Woodcare.” Joldert vindt dat je grotendeels zelf verantwoordelijk bent voor je ontwikkeling. “Ik heb diverse cursussen en opleidingen gedaan, zowel in mijn vakgebied als op managementgebied. Verder vind ik het prettig om in een stimulerende omgeving te werken en een goede relatie met mijn baas te hebben. Het is goed om samen doelen af te spreken en ze vervolgens in een systeem vast te leggen, al vind ik dat laatste minder belangrijk. Ik vind dat AkzoNobel jonge mensen veel mogelijkheden biedt op het gebied van ontwikkeling, maar voor mensen die al wat langer in dienst zijn, zou er een actiever beleid mogen zijn. Ik heb geen vastomlijnd loopbaanpad voor ogen. Je kunt op veel manieren jezelf ontwikkelen en carrière maken. Het is leuk om de diepte in te duiken, maar het kan ook zijn dat ik ooit uit de technologie stap en richting marketing of management ga.”
Ontdek je passie 'Leven vanuit hart en ziel' Wil je weten hoe, geef je dan op voor een workshop 'ontdek je passie'. Aan de hand van zeven universele drijfveren ga je na wat voor jou belangrijk is. In hoeverre vind je dit en jezelf terug in je dagelijkse werk? Hoe kun je je passie meer tot uiting laten komen? Antijneke Castermans volgt de opleiding 'passionair' (www.passionair.nl) en zal deze workshops begeleiden. Het programma bestaat uit een presentatie, opdrachten en gezamenlijke oefeningen. De workshops zijn op dinsdag 10 november van 13:00-16:30 uur in de Rainbow Room, Sassenheim of donderdag 26 november van 13:00-16:30 uur in de Aula, Arnhem. Aanmelden kan via: http://one.akzonobel.intra/ country/NL/Pages/TalentManagement.aspx
Connect #05 Oktober 2009
pagina 7
Nieuw beleid voor auto van de zaak
Uit-
gesproken ‘Duurzaamheid is de enige uitweg uit de crisis.’ André Veneman, corporate director Sustainability, in het Financieele Dagblad. ‘Ik was ooit ook zo’n ambitieuze huttemetut. Nu ga ik veel meer uit van mijn eigen kracht.’ Antijneke Castermans, talent manager AkzoNobel Nederland, over passionair coachen in Intermediair. ‘Het zijn de kleuren die aan oma doen denken. Oudroze, zachtgeel.’ Stephanie Kranenveld, global colour training manager over het kleurenthema Sweet Memories, in de Gooi- en Eemlander. ‘Ik ga ervan uit dat als de vakbonden spreken over een hete herfst, ze het over het klimaat hebben en niet over de constructieve besprekingen die wij met ze voeren.’ CEO Hans Wijers in de Gelderlander. ‘Al onze kantoren moeten kleur krijgen. Weg met wit en grijs.’ Tex Gunning, lid van de Raad van Bestuur, in het Tijdschrift voor Marketing.
Passend in onze bedrijfsfilosofie van ’groen en veilig’ heeft de Raad van Bestuur nieuw beleid goedgekeurd met betrekking tot auto’s van de zaak, waarmee een beoogd bedrag van € 10 miljoen per jaar wordt bespaard en de gemiddelde jaarlijkse CO2-uitstoot met rond 15.000 ton wordt verminderd. Dit staat gelijk aan het van de weg halen van zo’n 2.500 voertuigen. De focus van de nieuwe afspraken die wereldwijd gaan gelden, ligt op het overstappen naar auto’s die minder CO2 uitstoten. Dit moet resulteren in een CO2 uitstoot, gemeten over het totale wagenpark, van gemiddeld 130 gram per kilometer. Onder het nieuwe beleid zal het huidige energie label systeem worden geschrapt. Medewerkers met een auto van de zaak (momenteel ongeveer 9.000 werknemers wereldwijd)
zal worden gevraagd een auto te kiezen via de officiële autoselectielijst op het moment dat een nieuwe auto besteld dient te worden (na afloop contract huidige auto). Meer dan de helft van de beoogde besparingen zal komen uit vermindering van de brandstofkosten. Omdat leaseauto contracten een looptijd hebben van 4 jaar, zullen de besparingen in kosten en uitstoot niet volledig gerealiseerd zijn vóór 2013. Het nieuwe beleid zal voor Nederland gaan gelden vanaf 1 oktober 2009. Alle relevante informatie is beschikbaar via de HR managers of de fleet coördinatoren. Dit bericht is terug te vinden op de intranetsite van AkzoNobel Nederland. (http://one.akzonobel.intra/country/NL/ Pages/Home.aspx)
‘Je kunt wel donaties geven, maar met duurzaam ondernemen bereik je veel meer.’ André Veneman, corporate director Sustainability, over hulp aan arme landen, in Onze Wereld. ‘Als ik minister-president zou zijn, zou ik direct een loonstop afkondigen voor de overheid. Dat heeft effect op de CAO’s van het bedrijfsleven en dan dalen de loonkosten in zijn geheel.’ CEO Hans Wijers, tijdens een debat met Sweder van Wijnbergen, hoogleraar macro-economie. ‘We lopen hier echt niet rond als politieagenten.’ Erik Schröder, hoofd verladingsoperator, over veilig gedrag, in Boortoren.
Connect #05 Oktober 2009
pagina 8
Duurzaam ondergronds project voor gasopslag
‘De Eiffeltoren past erin’
Hergebruik van grondstoffen, vermindering van afval en het beschermen en bewaken van de omgeving waarin AkzoNobel actief is. De realisatie van een ondergrondse aardgasbuffer, een omvangrijk project waar AkzoNobel in deelneemt, is een toonbeeld van duurzaamheid en goede synergie. “Veel van wat uit de grond komt bij het boren naar zout, mag er ook weer in, zegt Sebastiaan Robertus, senior brine operator bij Industrial Chemicals in Heiligerlee. De ontwikkeling van de aardgasbuffer in het Groningse Zuidwending is bedoeld om plotselinge verschillen tussen vraag en aanbod van aardgas op te vangen. Voor de aanleg van de buffer richtten Gasunie en Nuon in 2005 de joint venture Zuidwending VOF op. AkzoNobel werd benaderd vanwege de zoutwinningsconcessie in dit gebied en de bestaande infrastructuur om pekel te verwerken. Het zout gesteente in Noord-Nederland is gasdicht, stabiel en bevindt zich diep in de grond. Het is daarom zeer geschikt voor de aanleg van een aardgasbuffer. Herverwerking Subbusiness unit Salt haalt al sinds 1957 pekel uit de ondergrondse zoutlagen voor de zout- en sodaproductie in Delfzijl. “Hierdoor is er veel kennis aanwezig over de bodem, boringen maken en de geologische
De herverwerkingsinstallatie (links) kan bijna alles verwerken wat uit de grond komt tijdens het boren.
omstandigheden”, vertelt Sebastiaan Robertus. “Bovendien beschikt AkzoNobel over een installatie die bijna alles wat uit de grond komt tijdens het boren, kan verwerken. Tijdens het maken van boorgaten ontstaan zogeheten cuttings, bestaand uit gips, grint, klei, leem en zout. Het gaat om alles wat je tegenkomt van het maaiveld tot het diepste punt in de zoutlaag. De installatie maakt de zoete en zoute cuttings geschikt voor opslag en hergebruik. Hiervoor werken we samen met Reym, een firma die gespecialiseerd is in industriële reiniging en afvalmanagement. De samenwerking tussen de partijen loopt als een trein, waarbij we rekening houden met milieuvergunningen, werkvergunningen en een rapportage systeem waarin alle stromen nauwkeurig geregistreerd worden. Een compliment aan alle betrokkenen.” Eiffeltoren Voor de gasopslag zal de VOF Zuidwending in eerste instantie vier cavernes creëren. Het aardgasbuffer-project kenmerkt zich door grote getallen. Sebastiaan Robertus: “De vorming van één caverne neemt ongeveer twee jaar in beslag en er zullen 2 à 3 cavernes gelijktijdig worden uitgeloogd. Elke caverne heeft een geometrisch volume van circa 500.000 m3 en kan maximaal 90 miljoen kubieke meter gas bevatten. Het plan is om meer cavernes te gaan maken tot een volume van 1 miljoen m3. De boorgaten zijn 1000 tot 1500 meter diep. Het
Connect #05 Oktober 2009
pagina 9
Afscheidscadeau terug op Kleefse Waard
Rob Frohn (l) onthult het schilderij van Tiede Herrema (r).
Opslagtanks van de firma Reym, met op de achtergrond de herverwerkingsinstallatie.
duurt twee tot drie maanden voordat het geboorde gat op diepte is. De cavernes hebben, nadat ze zijn uitgeloogd, een doorsnede van 50 tot 60 meter en zijn 350 meter hoog. De Eiffeltoren zou er gemakkelijk rechtop in kunnen staan. Bestaande waterleidingen voeren het water aan dat nodig is om de holtes uit te spoelen. De gasleidingen van de Gasunie worden gebruikt om straks het gas in de holtes op te slaan. Ook het inbrengen van het gas in elke holte kost tijd, ongeveer vier maanden. De bedoeling is dat in 2010 de eerste gasopslag een feit zal zijn. Een uniek project met veel duurzame aspecten.” Kijk ook op: www.aardgasbufferzuidwending.nl
Zout winnen AkzoNobel wint zout door in de ondergrondse zoutlaag water te pompen dat er als ruwe pekel weer uitkomt. Op de plaatsen waar het zout is uitgeloogd ontstaan holtes, de zogenaamde cavernes. De ruwe pekel wordt per ondergrondse pijpleiding getransporteerd naar Delfzijl, waar de pekel na zuivering voor het grootste deel wordt gebruikt voor de fabricage van zout, hoofdzakelijk voor industriële toepassingen en een klein deel als wegenzout. De locaties Delfzijl en Rotterdam gebruiken het zout voor de productie van chloor en natronloog.
Drie keer in de week een kilometer of acht hardlopen, zondag golf spelen met zijn echtgenote en door de week een rondje golf met de ‘oude mannen’: fit blijft hij wel, oud Akzo-manager Tiede Herrema. Het wordt niet helemaal duidelijk hoe oud die andere mannen dan zijn, maar zelf is hij nu 88 jaar – en topfit dus. Onlangs bezocht hij de Kleefse Waard in Arnhem, één van de locaties waar hij als manager heeft geopereerd, om precies te zijn van 1963 tot 1973. Twee jaar later zou hij internationale bekendheid krijgen als slachtoffer van een IRA-kidnap. Het duurde een week of vier voor hij werd opgespoord en bevrijd, geschokt maar ongedeerd. Toch was dat na al die tijd niet de reden voor de ontvangst door Rob Frohn namens de Raad van Bestuur bij de CMC-fabriek op het Arnhemse industrieterrein. Dat was het schilderij ‘Zicht op de Kleefse Waard’ van Leen Molendijk. ‘Ik vond dat dit afscheidscadeau hier thuis hoorde’, vertelt hij met een glimlach die even later door Rob Frohn wordt verklaard. ‘Na al die jaren was zijn vrouw ruimschoots uitgekeken op het schilderij. Hij wilde het eigenlijk bij de portier afgeven, maar we hebben Tiede aangenaam willen verrassen met een ontvangst en een onthulling, gevolgd door een hernieuwde kennismaking met de fabriek waar hij de baas was’, aldus Frohn. Herrema: ‘Ik heb er met plezier gewerkt. Vervolgens heb ik mijn loopbaan bij Catalysts afgesloten in Amsterdam Noord, waar ik als 62-jarige met pensioen ging. Daarna heb ik nog 15 jaar interimwerk gedaan bij onder andere de Veronica Omroep Organisatie en bij Thomassen in De Steeg. Toen was het ook mooi geweest.’
Connect #05 Oktober 2009
pagina 10
De vacature Quality Assurance Medewerker Vacaturebank
AkzoNobel wil graag het aanbod actuele vacatures beter bekend maken onder de medewerkers in Nederland. In elke editie van Connect attenderen we je er op een aantal, zowel binnen als buiten de vestiging waar je werkzaam bent. Het complete overzicht vind je terug op de Vacancy Bank van het AkzoNobel Intranet. Local Application Manager SAP PP BU/SU: Decorative Paints Continental Europe Locatie: Wapenveld Contract: 100% Alabastine “Sinds begin 2008 maakt Alabastine deel uit van AkzoNobel”, vertelt Milou Bruers, SSHE/ QA Manager bij Decorative Paints in Ammerzoden. “Onze producten, zoals vulmiddelen, pasta’s en kitten, worden gebruikt vóórdat decoratiewerkzaamheden als behangen en verven plaatsvinden. In praktisch alle West-Europese landen zijn wij marktleider. Voor het behoud van onze sterke marktposities is de borging van de kwaliteit essentieel. Dit is het domein van de afdeling Quality Assurance (QA). Op deze afdeling zoeken wij een kandidaat voor de functie van QA medewerker.” De werkzaamheden “Op de afdeling QA zijn wij verantwoordelijk voor het borgen van de kwaliteit met als doel het aantal kwaliteitsklachten te minimaliseren. Daarnaast werken wij aan het steeds verbeteren van het kwaliteitsniveau. De werkzaamheden bestaan onder meer uit het keuren van lijnen afvulmonsters, eindproducten, ingekochte goederen en grondstoffen. Bij afwijking volgt een blokkade en adviseren we over hoe deze kan worden opgeheven. Over alle goed- en af-
keuringen rapporteren wij aan de verantwoordelijke afdelingen. Verder voeren we intern en externe audits uit en kunnen wij operators en mengers functioneel aansturen voor wat betreft kwaliteitscontrole.” De vacature “Om de veelzijdige en uitdagende functie van Quality Assurance medewerker succesvol te kunnen vervullen is een proactieve houding essentieel. Je hebt een LBO+ of MBO achtergrond en hebt een goede beheersing van de Nederlandse taal in woord en geschrift. Je kunt zowel in teamverband als zelfstandig werken. De nadruk bij deze vacature ligt op de ingangskeuring van diverse goederen en het begeleiden van nieuwe producten door het gehele proces van ontvangst tot levering. Je moet andere QA collega’s kunnen vervangen bij afwezigheid.” Geïnteresseerd? “Heb je interesse of ken je iemand die geschikt is voor deze functie, stuur dan je sollicitatie naar
[email protected]. Ik kan je nadere informatie verstrekken.”
Mining Specialist BU/SU: Industrial Chemicals Locatie: Hengelo Contract: 100% Teamleider Productie BU/SU: Car Refinishes Locatie: Sassenheim Contract: 100% Technicus Werktuigbouwkunde BU/SU: Polymer Chemicals Locatie: Rotterdam Contract: 100% Standardization Engineer BU/SU: Technology & Engineering Locatie: Arnhem Contract: 100% Voor uitgebreide informatie ga je naar de Vacancy Bank: http://vacancies.akzonobel.intra/
Connect #05 Oktober 2009
pagina 11
Opnieuw notering in top drie
AkzoNobel wereldwijd leider in duurzaamheid
Harm Brumsen, IT infrastructuur manager voor het hoofdkantoor, over het Unity-project. Wereldwijd zullen nagenoeg alle AkzoNobel medewerkers een nieuw ingerichte IT werkplek krijgen. Voor de uitvoering van dit project is een contract afgesloten met Hewlett Packard.
AkzoNobel is opnieuw erkend als één van de industriële leiders op de prestigieuze Dow Jones Sustainability World Indexes (DJSI). Begin september werd bekend dat AkzoNobel op nummer twee staat in de sector chemie met een score van 87 procent, twee procent achter DSM op de eerste plaats.
In totaal doen 81 bedrijven mee in de chemie sector. Bedrijven op de DJSI worden op drie hoofdpunten beoordeeld: de economische, de sociale en de milieuprestaties. “Duurzaam zaken doen is goed zaken doen”, zegt sustainability manager Bert Vonk. “Uiteraard moet een duurzaam bedrijf winst maken, zowel op de korte als op de lange termijn. Maar het maakt wel uit hoe en met welke producten je dat doet. Op economisch en sociaal gebied zijn we een absolute topper. Voor risk en crisismanagement en ons antitrust beleid scoorden we 100 procent. Een tweede plaats is natuurlijk een goede score. Een eerste positie was dit keer niet weggelegd voor AkzoNobel omdat onze milieuprestaties, ten opzichte van de concurrentie, onvoldoende verbeterd zijn in het afgelopen jaar. Dit geldt onder meer voor de emissies naar lucht, afvalbeheer en waterverbruik.” Bijdrage In 2007 voerde AkzoNobel de DJSI lijst aan. Bert Vonk: “Om wederom kans te maken op deze positie zullen we onze prestaties op milieugebied verbeteren. Alle business units kunnen een bijdrage leveren om vermindering van afval en emissies te versnellen. Voor veiligheid hebben we enkele jaren geleden een centrale doelstelling geformuleerd en door de BU’s wordt hard gewerkt om die te bereiken. Vorig jaar hebben we ook een centraal CO2 beleid en duurzaam water management ingevoerd. Die moeten in de komende jaren door alle BU’s ingevuld worden met concrete
Even bellen met...
Wat omvat Unity? Het opnieuw inrichten van de werkplek betekent dat alle computers opnieuw worden geïnstalleerd of, als ze te oud zijn, worden vervangen. Een uniforme inrichting wereldwijd betekent dat er betere ondersteuning mogelijk is. Van de 70 helpdesks die er nu bestaan, gaan we naar 1 centrale helpdesk die veel deskundigheid biedt voor eerstelijns problemen. Bovendien is deze helpdesk 24 uur per dag en 7 dagen in de week bereikbaar. Voertaal is Engels, maar tijdens kantooruren wordt er ook Nederlands gesproken. Naast het onderhoud van pc of laptop met updates of nieuwe software, verloopt bijvoorbeeld het aanschaffen van apparatuur en IT-hulpmiddelen ook via de Unity helpdesk.
Intersleek 900, toegepast op scheepsrompen, is een duurzaam product dat zorgt voor aanzienlijke brandstofbesparing.
maatregelen. De scores voor sociaal beleid waren goed, maar we kunnen ons verder verbeteren in talent- en peoplemanagement. En hoewel AkzoNobel al het nodige op het gebied van innovation management doet, kunnen we ook hier nog een flinke stap voorwaarts maken.” In de afgelopen vijf jaar heeft AkzoNobel duurzaamheid in al haar bedrijfsprocessen geïntegreerd. “Onze brede benadering van duurzaamheid komt goed overeen met die van de DJSI. Daarom wordt AkzoNobel’s ontwikkeling goed zichtbaar gemaakt door onze classificatie op de DJSI index. Dit werd eind vorig jaar benadrukt toen 50 procent van de lange termijn bonusregeling voor alle executives direct werd gekoppeld aan de classificatie van de onderneming op de DJSI index. Temidden van de andere bedrijven op de lijst lopen we hierin voorop. Het is een goede prikkel om mensen de gewenste kant op te sturen”, vindt Bert Vonk.
Waarom is het project gestart? Zoals de naam al aangeeft, willen we meer eenheid aanbrengen in de inrichting van werkplekken om vanuit één centrale plek alle werkplekken te gaan onderhouden. Het Unity-project betekent hogere kwaliteit, betere beveiliging van gegevens en lagere kosten voor AkzoNobel. Wanneer gaat Unity van start? Eind november beginnen we met 2 pilots in Arnhem en in Zweden. Daarna start de uitrol voor de locatie Arnhem in januari 2010 en voor de locatie Amsterdam in april 2010. Voor de overige locaties moeten we vóór september 2010 klaar zijn met Unity. Ik ben zelf verantwoordelijk voor de uitvoering in Arnhem, Amsterdam en een aantal buitenlandse locaties. Wat merken medewerkers ervan? Bij de overstap zal iedereen zijn pc of laptop minimaal één uur moeten missen. Een belangrijke verandering is de overstap van Microsoft Office 2003 naar 2007. Dit programma werkt echt anders. Wie alvast wil oefenen kan via een link op onze teamsite (AHQ-IM) tegen betaling van slechts administratiekosten de software bestellen en thuis aan de slag gaan. We zullen straks in Arnhem ook een trainingsruimte inrichten waar medewerkers via eLearning alvast kennis kunnen maken met Office 2007.
Connect #05 Oktober 2009
pagina 12
In 2010: Optimistische kleuren naast comfortabele, lichte basistinten
Kleuren van de toekomst Uit onderzoek onder de best lopende merken van Decorative Paints blijkt dat trends in interieurkleuren en kleurgebruik mee bewegen met de economische trends. Tijdens economische neergang zijn neutrale kleuren zoals zwart, wit en grijzen favoriet in interieurs. Felle kleuren worden gebruikt als mensen zich meer op hun gemak voelen. “Op dit moment zien we in West-Europa dat wit en gebroken wit populair zijn, terwijl in Amerika beige en grijs overheersen”, aldus Willeke Jongejan. Het resultaat van het wereldwijde kleurtrend onderzoek is vastgelegd in Colour Futures™. In dit trendboek staan internationale stijl en design trends voor interieur en exterieur die zijn vertaald in kleurtrend paletten.
Wie verf koopt, koopt kleur. Voor AkzoNobel, als grootste verfproducent ter wereld, is het belangrijk verfproducten in de juiste kleur aan te bieden. Kleurspecialisten in eigen huis vertalen kennis en trends naar verfcollecties. De economische crisis heeft invloed op de kleurkeuze en het kleurgebruik van mensen. “Maar lichte tinten blijven onverminderd populair”, zegt Willeke Jongejan, kleurspecialist bij het Aesthetic Center in Sassenheim
Uit onderzoek onder de best lopende merken van Decorative Paints blijkt dat trends in interieurkleuren en kleurgebruik mee bewegen met de economische trends. Tijdens economische neergang zijn neutrale kleuren zoals zwart, wit en grijzen favoriet in interieurs. Felle kleuren worden gebruikt als mensen zich meer op hun gemak voelen. “Op dit moment zien we in West-Europa dat wit en gebroken wit populair zijn, terwijl in Amerika beige en grijs overheersen”, aldus Willeke Jongejan. Het resultaat van het wereldwijde kleurtrend onderzoek is vastgelegd in Colour Futures™. In dit trendboek staan internationale stijl en design trends voor interieur en exterieur die zijn vertaald in kleurtrend paletten. Thema’s Het Aesthetic Center, onderdeel van Decorative Paints, doet onderzoek naar trends om te achterhalen naar welke kleuren vraag zal zijn. Willeke Jongejan: “Eenmaal per jaar organiseren we een workshop met mensen uit de hele wereld waarin we een visie neerleggen over
de kleurtrends voor het komende jaar. Aan de hand van de rode draad die hieruit ontstaat, bepalen we samen een aantal kleurthema’s. Hier koppelen we kleurpaletten aan vast die te zien zijn in de brochure Colour Futures. Het centrale thema voor 2010 is Reclaim, dat letterlijk terugvorderen betekent. Dit gaat over het herdefiniëren van waarden en kwaliteit juist in deze bijzondere tijden van economische crisis en de zorgen voor het milieu. Met Reclaim willen we tot uitdrukking brengen dat we goede oude tijden niet moeten vergeten, maar dat zelf nieuwe stappen zetten, met als doel een positieve toekomst, ook heel belangrijk is.” Voor 2010 zijn vijf kleurenthema’s ontwikkeld: Silent Space, Fluid Fantasy, Basic Beliefs, Free Spirit en Sweet Memory. Fluid Fantasy staat bijvoorbeeld voor innoveren, dynamiek en beweging. Hier passen intensieve kleuren bij.” Onze boodschap in de Colour Futures is positief en heeft een optimistisch kleurgebruik, naast een basis van neutrale, comfortabele kleuren. Voor 2010 zullen vooral halftonen overheersen, met zuiverder gebroken wit en duidelijk minder
Connect #05 Oktober 2009
Fluid Fantasy
pagina 13
Willeke Jongejan
Free Spirit
zware tinten. Deze trend naar meer lichtvoetige en optimistische kleuren komt terug in de vijf thema’s. Voor elk thema hebben we een boodschap ontwikkeld over optimisme en een nieuw begin." Trends Het Aesthetic Center signaleert verschuivingen in het ontstaan van trends. “Vroeger waren trends wat makkelijker te voorspellen omdat modekleuren een logische opvolging hadden in het interieur en vervolgens het exterieur. Nu beïnvloeden deze disciplines elkaar. Kleuren hoeven dus niet per se meer te ontstaan in de modewereld. Architectuur kan net zo inspirerend werken als mode. We krijgen veel vragen over kleurgebruik”, vervolgt Willeke Jongejan. “Mensen willen graag advies over kleurcombinaties. Ze zijn onzeker over juist hoe een kleur combineert met andere kleuren. Daarom bieden wij twee keer per jaar mengmachine collecties van Flexa aan met 18 kleuren die al gegroepeerd zijn in 6 combinaties van 3 kleuren. Over het algemeen weten mensen heel goed wat ze willen, maar ze willen graag bevestigd worden in hun ideeën.” Basiskleuren Trendkleuren en kleurontwikkeling hebben uiteraard invloed op de nieuwe najaars collecties van Decorative Paints’ merken. De nieuwe Flexa najaarscollectie ‘Homemade’ bestaat uit ‘vergrijsde’ kleuren die verwijzen naar oude spullen en kleuren uit het verleden, maar die in een nieuwe toepassing gebruikt worden. Willeke Jongejan: “We zien dat warme, grijze tinten de ‘witten’ als basiskleur steeds meer verdringen. Ook de goedlopende Pure lijn van Flexa bestaat uit naturelle, rustige tinten. Felle kleuren zoals oranje en groen ontbreken.” Kleurgebruik verschilt per land. “Trends worden beïnvloed door historie, regio, klimaat, bouwtradities, enzovoorts, en mensen in verschillende culturen gaan anders om met kleur”, aldus de kleurspecialiste. “Kleuren moeten altijd worden vertaald naar de omstandigheden en gewoontes van het land waarin ze worden toegepast. We maken een globaal trendverhaal in Colour Futures, maar per land zal er altijd een voorkeur voor zijn voor bepaalde kleurthema’s. Nederland is een trendgevoelig land. Naast rustige basiskleuren willen wij graag trendkleuren toepassen in ons interieur.”
'Het Aesthetic Center bepaalt elk jaar een aantal kleurthema's waar we kleurpaletten aan vast koppelen.'
Kleur van het jaar 2010 Een luchtige en optimistische blauwtint is de kleur van het jaar 2010. De kleur symboliseert oneindige vergezichten, een nieuw begin, vernieuwde energie en een positieve dynamiek. Het is een hoopvolle kleur vol mogelijkheden die puurheid en goedheid weergeeft. De kleur roept een beeld op van uitgestrekte luchten, frisheid en de essentie van water. Door deze associaties zal dit blauw altijd een gevoel van ruimte oproepen. Blauw is, in de kleurpsychologie, een kleur die we associëren met lucht en zee. Deze luchtige, lichte blauwen worden herkend als verfrissend, rustgevend en bevrijdend. Kleurexpert Willeke Jongejan: “Voor ons trendteam stond vast dat de Kleur van het jaar een blauwtint zou zijn. De kleur geeft aan dat we een positieve en kleurrijke toekomst tegemoet willen gaan. Zowel in interieurs als exterieurs kan deze kleur blauw een belangrijke rol spelen. Het is een perfecte
aanvulling op neutrale materialen als glas of staal, maar combineert ook met naturellen. Het is een pure, schone kleur. Onze merken kunnen dit blauw verder ontwikkelen in hun collecties.” Zie ook www.colourfutures.com.
Connect #05 Oktober 2009
pagina 14
Tweede conferentie over 1HR
‘Samen kun je meer bereiken’ “We staan aan de vooravond van een grote verandering. Vanaf nu gaat het echt gebeuren.” Met deze woorden opende HR-manager Leo de Langen de tweede conferentie over 1HR, de nieuwe HR organisatie in Nederland. De ruim 100 deelnemers werden op 29 september in Arnhem geïnformeerd over de aanpak en uitvoering van 1HR. “Het is spannend want er gaat veel veranderen, maar we gaan ervoor.” Heiko Hutmacher, corporate director Human Resources plaatste 1HR in een breder perspectief: “We praten er al lange tijd over dat HR wereldwijd te gefragmenteerd is.” Hij illustreerde dit met een voorbeeld van een voetbalteam op basis van een onderzoek van managementgoeroe Steven Covey. “De teamleden willen wel samenspelen maar weten niet hoe. Slechts twee spelers weten op welke positie ze spelen en wat ze moeten doen. Dat komt omdat er geen strategie in zit. Zo was het bij AkzoNobel ook een beetje en niet alleen in Nederland. Daaraan moet iets gebeuren. Als je HR professionals samenbrengt, kun je meer bereiken. We weten dat er veel mogelijk is. Andere bedrijven zijn ons hierin voorgegaan. De Raad van Bestuur heeft onlangs zijn zegen gegeven voor 1HR in Nederland, maar ook in Amerika willen we beginnen met een soortgelijk project. 1HR helpt ons om een Talent Factory te worden met werknemers die trots zijn om te vertellen dat ze bij AkzoNobel werken. Het zal AkzoNobel ook betere posities opleveren in ranglijsten van onder andere beste werkgever.” Adviesaanvraag Aan de uitvoering van 1HR kan nog niet worden begonnen, want de adviesaanvraag voor 1HR is nog bij de centrale ondernemingsraad (COR) in behandeling. De COR heeft hiervoor een werkgroep opgericht waarvan leden aanwezig waren op de conferentie. De adviesaanvraag is op 16 oktober tijdens een extra overlegvergadering besproken. Paul van der Boor, director Labor Affairs & Operations bij AkzoNobel Nederland: “Zodra het positieve advies van de COR er is, hebben we nog vier maanden nodig om echt van start te gaan met het HR Service Center waarin de ad-
Deelnemers aan de HR conferentie bespraken in groepen hun ideeën, meningen en gevoelens over de nieuwe HR-organisatie.
ministratieve zaken worden ondergebracht. Vestigingsplaats is Arnhem. We bereiden ons voor op de inrichting van Service en Expertise Center door nu alvast profielen van alle functies te ontwikkelen. Niet iedereen zal op hetzelfde moment aan de slag gaan in een nieuwe rol. Wel zal het plaatje van de nieuwe HR-organisatie helder zijn. Maar om de overgang naar de nieuwe organisatie soepel te laten verlopen, zal de invulling van de nieuwe rollen gefaseerd verlopen. Met de benoeming van Jan Willem Rossing, nu HR director van business unit Industrial Chemicals, tot manager van het HR Service Center is – met instemming van de COR – vooruitgelopen op de definitieve besluitvorming. In het HR Service Center en het Expertise Centrum zullen in totaal 52 tot 58 FTE’s nodig zijn. Het aantal HR business partners zal ongeveer 22 FTE’s tellen. Zij zijn het aanspreekpunt voor HR op de locaties. Eén HR business partner kan diensten verlenen aan een organisatie van ongeveer 220 personen. De standaard in de industrie is 300.” De overplaatsing van werkzaamheden naar het 1HR-model zal gefaseerd verlopen. De veranderende HR-rollen zullen op basis van functieprofielen worden ingevuld. Alle HR-
medewerkers krijgen de mogelijkheid om te solliciteren op alle functies. Paul van der Boor: “Iedereen in HR zal een overzicht van de functies ontvangen zodra dit beschikbaar is. Medewerkers kunnen op meerdere functies solliciteren. Uitgangspunten voor dit keuzeproces zijn: de juiste persoon op de juiste plek, een open en transparant proces en een effectieve en efficiënte gang van zaken.” Workshops Voor de aanwezige HR-medewerkers waren vier workshops georganiseerd, die inzicht gaven in verschillende aspecten van het 1HRproject. In de workshop recruitment werd aan de hand van een casus inzicht gegeven in hoe een sollicitatieprocedure in de praktijk straks verloopt. Hierdoor konden deelnemers zien wat er in de nieuwe situatie anders is en wie met wie overlegt. Ook voor sollicitanten op LBO, MBO en HBO niveau zal straks een centrale aanpak komen. Dit geldt ook voor stages en arbeidsmarktcommunicatie. Het recruiten op centraal niveau gebeurt nu alleen voor WO-ers. Tijdens de workshop selectie en boventalligheid kwamen de uitgangspunten en afspraken van het selectieproces ter sprake.
Connect #05 Oktober 2009
pagina 15
Welke functies ontstaan er? Welke zijn in Arnhem en welke op de locaties? Wat is het tijdschema? Wie kunnen er solliciteren en hoe gaat dat? Deze vragen werden zo goed mogelijk beantwoord. Voor wie na de start van het HR Service Center geen nieuwe functie heeft en boventallig is, treedt het Sociaal Plan in werking. Hierover worden met de vakbonden afspraken gemaakt. Veel concrete informatie werd gegeven in de workshop over HR administratie, payroll en HR portal. De HR portal biedt medewerkers één ingang voor alle HR-vragen waar zij een persoonlijke pagina, My AkzoNobel, met eigen gegevens en een eigen digitaal dossier kunnen vinden. De portal biedt straks ook eformulieren waarmee het bijvoorbeeld mogelijk is om vakantiedagen en ziektemeldingen te registreren. De goedkeuring van de manager blijft nodig voor dergelijke zaken. Hoe het HR-beleid in Nederland gaat werken, werd in de workshop HR organisatie en posities besproken. Het HR organisatiemodel, de rapportagelijnen en de organisatie van het HR Service Center en het Expertise Center met bijbehoorde functies, werden toegelicht. De voordelen van de nieuwe opzet zijn onder andere hogere kwaliteit, meer specialisme en meer toegevoegde waarde voor de business units. “Alle aanwezigen vervullen vandaag twee rollen”, zei Gert van den Berg, projectleider 1HR aan het einde van de conferentie. “Je bent HR professional en hebt een positieve reactie op alle verbeteringen die 1HR gaat brengen, maar je zit tegelijkertijd ook persoonlijk in dit project en je bent bezorgd over de toekomst. Dat we de HR service willen verbeteren, is uiteraard niet persoonlijk bedoeld naar de huidige HR organisatie toe. Binnen de bestaande mogelijkheden wordt door de hele HR crew hard gewerkt om goede service te bieden. Het is goed dat we in Nederland gaan samenwerken op HR-gebied. Ik vind het fantastisch wat we hier doen, want dit is al heel lang nodig. Door 1HR zijn we in staat om de kwaliteit van HR op een hoger niveau te brengen.”
Adviesaanvraag 1HR
De Centrale Ondernemingsraad (COR) van AkzoNobel Nederland heeft op 16 oktober de adviesaanvraag voor 1HR in behandeling genomen. Gert van den Berg, bestuurder van de COR en eindverantwoordelijk voor het 1HR project, en Paul van der Boor, manager Labor Affairs & Operations, zijn in de vergadering aanwezig om vragen van de COR te beantwoorden. Na het doornemen van de adviesaanvraag, worden vragen uit de HR-kolom behandeld die bij de COR zijn binnengekomen. De aantallen FTE’s voor het Service en Expertise centrum staan nog niet vast. Paul van der Boor: “Sommige aandachtsgebieden zoals functiewaardering bevatten zowel uitvoerend als beleidsbepalend werk. We moeten nog een
Gert van den Berg sluit de conferentie af: "Het is goed dat we gaan samenwerken op HR-gebied."
De tweede 1HR-conferentie ging over de aanpak en uitvoering van het project.
beslissing nemen over de exacte scheiding van taken tussen het Service en Expertise centrum.” In verband hiermee komen ook boventalligheid en de sollicitatieprocedure ter sprake. Iemand is boventallig op het moment dat hij of zij geen functie binnen de nieuwe organisatie wil of heeft. Dit wordt duidelijk na de afronding van het selectieproces. Benoemingen zullen gefaseerd verlopen; eerst de sleutelfuncties en daarna in mate van belangrijkheid of prioriteit. HR portaal Het is nog onvoldoende duidelijk wat er op de locaties blijft aan HR-activiteiten en wat er buiten 1HR valt, vindt de COR. Wat betekent dit voor de werkbelasting op de locaties? De COR vraagt aandacht voor medewerkers die nu geen eigen account en/of eigen PC hebben. Zij hebben straks geen toegang tot de HR portal op intranet en kunnen dus niet bij hun persoonlijke gegevens. Gert van den Berg: ”Het is zeker de bedoeling dat alle
werknemers toegang krijgen tot informatie die voor hen van belang is. In de eerste plaats is daar het contact centrum dat telefonisch te bereiken is. Daarnaast zijn er plannen om iedere medewerker een eigen account te geven, al zal dat misschien niet overal direct het geval zijn. Voor de groep die (nog) niet zijn of haar informatie op intranet kan bereiken en moeite heeft de vraag per telefoon te stellen, is nog in beperkte mate HR op de sites aanwezig. Voor het gebruik van de HR portal op intranet zullen we geen speciale training aanbieden. Uiteraard zullen mensen voor wie het werken met intranet problemen oplevert, geholpen worden, in principe door het contact centrum via de telefoon.” Tot slot vraagt de bestuurder of er, vooruitlopend op een positief advies, een procedure gestart mag worden voor de benoeming van een manager Expertise Centrum. De COR stemt in met dit verzoek. Eerder werd de manager voor het Service centrum al benoemd.
Connect #05 Oktober 2009
pagina 16
Adviesaanvraag voor 1HR
Nieuwe bestuurder voor COR De centrale ondernemingsraad (COR) heeft tijdens de overlegvergadering op 18 september unaniem ingestemd met de benoeming van Gert van den Berg als nieuwe bestuurder. Hij is de opvolger van Mike Tijdink, die zich geheel gaat concentreren op fiscale zaken bij AkzoNobel. Gert van den Berg is door zijn lange loopbaan bij AkzoNobel goed ingevoerd in het bedrijf. Een aandachtspunt waar hij zich sterk voor zal maken is de zichtbaarheid van de medezeggenschap binnen AkzoNobel in Nederland. “De OR moet duidelijk op de kaart staan binnen onze onderneming. Ik hecht waarde aan goed overleg met elkaar en wil de COR nadrukkelijk betrekken bij de totstandkoming van adviesaanvragen.” De COR hoopt dat de samenwerking met Gert van den Berg net zo voorspoedig verloopt als met Mike Tijdink. Communicatie De COR vindt dat ze eerder geïnformeerd moet worden over belangrijke organisatiewijzigingen zoals de samenvoeging van de BU Polymer Chemicals met Functional Chemicals en de nieuwe Coatings business units. “Niet-tijdige informatie legt onnodige druk op de BU en lokale OR-en, aldus secretaris Robbert de Graaf. “Zij ondernemen actie, omdat het niet op een centrale plaats bij de COR neer is gelegd. Ook ontstaan er sociale plannen op verschillende plekken, terwijl het beter is om één plan af te spreken.” De bestuurder erkent dat de communicatie in het voortraject niet goed is verlopen. Hij legt verder uit dat het soms moeilijk is om vroegtijdig over dergelijke zaken informatie te verstrekken. “Ook zijn er vaak collega’s uit het buitenland bij betrokken die het medezeggenschapstraject niet kennen. Maar het is wel logisch dat de OR-en van de betrokken BU’s erbij betrokken zijn.” Toch vindt de COR dat zij vaak te laat op de hoogte wordt gebracht Nieuwe bestuurder Gert van den Berg.
Komen en gaan
Ron Brummer – ‘Ruim 27 jaar heb ik als technisch ingenieur over de hele wereld gezworven. In de offshore, de onshore, voor onderhoud en nieuwbouw van machines, turbines en compressoren. Zeer boeiend en afwisselend, al heeft elke kant zijn eigen verhaal. Want het leverde mooie, maar af en toe ook gevaarlijke situaties op. Zoals in Nigeria, waar ik regelmatig in bedreigende situaties ben beland. Op een gegeven moment merk je echter dat je sociale leven wel op een heel laag pitje staat. Ik was maanden van huis, werkte ruim honderd uur per week…. Het werd, kortom, tijd om iets rustigers te zoeken. Eind vorig jaar dacht ik een baan te hebben gevonden bij een
offshore bedrijf, maar dat ging op een vervelende manier mis. Voor het eerst in bijna dertig jaar was ik werkloos. Een hele aparte ervaring, hoewel ik er nooit aan heb getwijfeld dat ik weer werk zou vinden. Afgelopen voorjaar zag ik een vacature voor operator bij AkzoNobel in mijn woonplaats Hengelo. Vanaf het eerste gesprek verliep dat heel positief. Inmiddels werk ik er bijna twee maanden. Ik vind het een enorm leuk en collegiaal bedrijf, een verademing na mijn ervaring van vorig jaar. En voor het eerst van mijn leven kan ik op de fiets naar mijn werk!’
Connect #05 Oktober 2009
pagina 17
“De OR moet duidelijk op de kaart staan binnen onze onderneming.”
van belangrijke zaken binnen de onderneming. “Zo kunnen wij ons werk niet goed doen. Het lijkt een trend te worden waar een oplossing voor moet komen.” Gert van den Berg stelt voor af en toe een (BU) manager uit te nodigen. “Zo komt de COR op het netvlies van de managers. De oplossing ligt in de bewustmaking bij het management dat de OR meedenkt.” In het Miro (corporate stafafdelingen) advies traject is goede ervaring opgedaan met directe gesprekken tussen de OR en de staf directeuren. Adviesaanvraag 1HR De adviesaanvraag voor 1HR komt ter sprake. De term 1HR staat voor het opnieuw inrichten van de HR-organisatie van AkzoNobel in Nederland. Uiteindelijk zal dit leiden tot een efficiëntere organisatie. De COR is van begin af aan bij dit proces betrokken geweest. Een werkgroep van de COR is speciaal belast met 1HR en heeft inmiddels gesproken met een vertegenwoordiger van DSM over dit onderwerp. Naast een shared service centrum (het HR Service Center Nederland) zal er een expertise centrum worden ingericht. Door de nieuwe organisatie zullen functies vervallen, met name bij de lokale HR organisaties. Een sociaal plan moet de gevolgen verlichten. Anderzijds ontstaan er ook nieuwe banen. Om hier zicht op te krijgen wil de COR graag één duidelijk beeld van de nieuwe organisatie. Mike Tijdink legt uit dat 1HR onderdeel is van de wens om samen te werken op landelijk niveau. “Ook op andere terreinen willen we deze slag maken.” Tijdens een extra ondernemingsraad- en overlegvergadering op 16 oktober is het plan nog een keer tegen het licht gehouden. (zie pag 15)
effectieve besparing te realiseren op dit gebied. Vanuit de locaties zijn hier klachten en vragen over binnengekomen. De bestuurder geeft aan dat AkzoNobel zich gedraagt zoals de wet dat aangeeft. AkzoNobel is verplicht om: • eenmaal per jaar een eindoverzicht te geven; • een verandering in het nettoloon te overleggen; • het personeel te voorzien van de laatste loongegevens indien een werknemer hierom vraagt. Bestuurder Tijdink legt uit dat bewust voor dit moment in het jaar gekozen is, omdat in deze maanden weinig variatie in loon voorkomt. “We willen de stap nu maken zodat medewerkers er in het voorjaar aan gewend zijn.” De COR heeft het voorstel gedaan om de maatregel pas in te voeren nadat elke werknemer zijn loonstrook elektronisch kan inzien of ontvangen. AkzoNobel is het hier niet mee eens omdat het beperkt verzenden een besparing van circa 30.000 duizend euro per jaar oplevert en het milieu niet onnodig wordt belast. Mocht een medewerker toch zijn loongegevens willen inzien, dan is de salarisadministratie te allen tijde bereid deze alsnog toe te zenden. COR-voorzitter Fons Welters bedankt Mike Tijdink voor de goede samenwerking. “We hebben veel adviesaanvragen behandeld en zijn er samen steeds goed uitgekomen.”
Salarisstrook AkzoNobel heeft aangekondigd de salarisspecificatie niet meer maandelijks toe te sturen. Dit komt voort uit de behoefte om een
Tim Baks – ‘Afgelopen voorjaar was ik op bezoek bij mijn vroegere hoogleraar uit Wageningen, waar ik promotieonderzoek heb gedaan op het gebied van levensmiddelenproceskunde. Ik vertelde hem dat ik de diepgang van de wetenschap miste. Al pratend vroeg hij of ik eens wilde nadenken over een baan bij FrieslandCampina, een combinatie van wetenschappelijk onderzoek, les geven en werken in de praktijk. Op dat moment werkte ik bijna twee jaar bij AkzoNobel bij CPT, een afdeling binnen Research, Development & Innovation die zich bezighoudt met het ontwikkelen en verbeteren van producten en productieprocessen. Ik had het naar mijn zin en was nog helemaal niet van
plan te verkassen. Maar de functie bij FrieslandCampina bood een unieke combinatie van enerzijds ‘wetenschappelijk graven’ en les geven, anderzijds werken in het bedrijfsleven en die kennis kunnen toepassen. Het duurde lang voor ik een knoop had doorgehakt. Ook heb ik er uitgebreid met mijn baas en mentor over gepraat. Alle lof zoals zij met me meedachten en mijn ontwikkeling en mogelijkheden voorop stelden. Dat vond ik zeer sportief. Na rijp beraad heb ik ja gezegd tegen het aanbod van FrieslandCampina. Het is voor mij een mooie kans om uit te zoeken of mijn verderliggende toekomst op de universiteit ligt of toch in het bedrijfsleven.’
Connect #05 Oktober 2009
pagina 18
Sociale Fondsen AkzoNobel
‘Een goede zaak’ De advertentie
“Dit futuristisch ogende spuitpistool is een ware doorbraak in de wereld van schadeherstel”, vertelt Jeroen Bello, Business Development Project Manager bij Car Refinishes in Sassenheim. “Begin dit jaar zijn we begonnen met de marktintroductie van de UV LED gun in de Duitstalige landen. Het spuitpistool is geschikt voor het verwerken van de blanke lak Sikkens Autoclear® UV en vervult twee functies. Ten eerste de traditionele: het spuit de lak op het voertuig. Ten tweede, en dat is nieuw: het zorgt direct voor de droging van de lak. Droging vindt plaats door middel van Ultraviolette Light Emitting Diodes (UV LED) die zich in de cirkelvormige schijf bevinden. Onder invloed van het ultraviolette licht hardt Sikkens Autoclear® UV gelijk uit zodra het in contact komt met het oppervlak. Dit gaat sneller dan bij traditionele droging waarbij een spuitcabine moet worden opgestookt. Voor de schadehersteller betekent dit een reductie van de energiekosten gedurende de reparatietijd tot zo’n 25%. Tevens bevordert het de efficiency in de werkplaats, waardoor de doorlooptijd van de te repareren auto’s versnelt en er dus meer auto’s per dag hersteld kunnen worden. Deze duidelijke voordelen die bijdragen aan de winstgevendheid van de klant communiceren we in de advertentie ‘The fastest spraygun in the West…’.”
Binnen AkzoNobel Coatings bestaat de stichting Sociaal Fonds AkzoNobel Coatings. Deze stichting helpt medewerkers en oud-medewerkers in noodgevallen en situaties die buiten de bestaande maatschappelijke voorzieningen vallen. Bij Chemicals heeft alleen de locatie Rotterdam nog een Sociaal Fonds.
werkers, heeft zelf geen contact met de hulpbehoevende. De contacten lopen via afdeling P&O. Fons Welters: “Gemiddeld krijgen we twee à drie keer per jaar een aanvraag binnen. De aanvraag is altijd voorzien van een overzicht met inkomsten/uitgaven. Zo kan het zijn dat we aan de bril van weduwe X meebetalen of aan de aangepaste auto van weduwnaar Y.”
Werknemers, oud-werknemers, weduwen of weduwnaars die in dienst zijn of zijn geweest bij één van de Coatings vestigingen, kunnen een beroep op de stichting doen. Het doel van de stichting is het verstrekken van uitkeringen om sociale redenen ter leniging van bijzondere noden. Voorzitter Fons Welters: “Onder bijzonder noden verstaan wij een uitzonderlijke, niet voorzienbare oorzaak die een ernstige verstoring van het gezinsbudget veroorzaakt.”
De stichting heeft de beschikking over eigen kapitaal waaruit, na goedkeuring van het bestuur, een financiële bijdrage kan worden toegekend. “De bedragen die wij toekennen variëren van een paar honderd euro tot duizenden euro’s”, aldus de voorzitter. “Het is een goede zaak dat wij zo’n stichting hebben. Er zijn altijd mensen die tussen wal en schip vallen.” Wie in een dergelijke situatie terecht is gekomen, kan contact opnemen met de HR organisatie of met de bedrijfsmaatschappelijk werker op de locatie. Zij zullen zorgen dat de aanmelding terechtkomt bij de stichting Sociaal Fonds AkzoNobel Coatings.
Aanvraag De stichting, bestaande uit vier actieve mede-
AkzoNobel geeft toelichting op nieuw CAO-aanbod In de tot nu toe laatste onderhandelingsronde voor een nieuwe CAO heeft AkzoNobel majeure verbeteringen van het arbeidsvoorwaardenpakket voorgesteld. Twee kernpunten: drie maal een half procent hoger loon en grote inzet op van-werk-naar-werk in sociale plannen. De vakorganisaties vonden een en ander onvoldoende om tot een akkoord te komen. Bij het ter perse gaan van dit nummer stonden beide partijen in de startblokken: de bonden voor prikacties en AkzoNobel voor een uitgebreide voorlichtingsronde op locaties om het aanbod aan de eigen werknemers toe te lichten. Een speciale CAO-krant zet de zaken nog eens op een rij.
AkzoNobel Nederland directeur Gert van den Berg: “We zijn tot het uiterste gegaan om eruit te komen, maar de grens was toch echt bereikt. Ik zie weinig beweging bij de vakorganisaties in de richting van een akkoord. Nu komen er dus acties. Wij vragen ons serieus af of het minieme verschil die acties wel rechtvaardigt. We zouden onze aandacht beter kunnen richten op herstel in onze markten en op de duurzame toekomst van werkgelegenheid in Nederland.” Oorspronkelijk had AkzoNobel per 1 juli 2009 een half procent structurele loonsverhoging geboden. Om een doorbraak te realiseren is daar onlangs een eenmalige uitkering van nogmaals een half procent aan toegevoegd plus een verhoging van het maximum van de loonschalen met een half procent in een contract van 15 maanden. Eerder waren al
Connect #05 Oktober 2009
Sociaal Fonds Rotterdam Het Sociaal Fonds van de locatie Rotterdam bestaat 40 jaar. Bestuurslid Hans Filak: “In 1969 waren er meerdere initiatieven op sociaal gebied. Door met z'n allen lid te worden, kun je elkaar in tijden van nood kon steunen. En dat geldt eigenlijk nog steeds. Iedereen die lid is en bijzondere ziektekosten heeft die niet of slechts gedeeltelijk vergoed worden, kan in aanmerking komen voor een tegemoetkoming uit het Sociaal Fonds.” Vergoeding In het reglement staat precies beschreven wat wel en wat niet voor vergoeding in aanmerking komt en hoe dat moet worden berekend. Bestuurslid Andrée Non: 'Er wordt veelal uitgekeerd voor brillen, kunstgebitten, hulpmiddelen en gezinshulp. Maar bijvoorbeeld ook een tegemoetkoming in de reiskosten als een gezinslid elders in het land verpleegd wordt. Eens per vier of zes weken komt het bestuur bijeen. Dan beoordelen
pagina 19
Het bestuur van het Sociaal Fonds Rotterdam, van links naar rechts: Andrée Non, Monique SmeetsVisser, Hans Filak, Jan van Popering, Marijke van Zanten en Ed de Graaf.
we welke aanvragen gehonoreerd kunnen worden. Elk jaar wordt tijdens de Algemene Ledenvergadering de balans opgemaakt, die door de kascontrolecommissie wordt gecontroleerd.' Géén verzekering Het Sociaal Fonds heeft 434 leden, waaronder een aantal niet-actieven en medewerkers van Nufarm, dat voorheen bij AkzoNobel hoorde. De contributie bedraagt € 5,50 per maand. Het Sociaal Fonds is géén ziektekostenverzekering, maar draagt in veel gevallen en onder bepaalde voorwaarden bij in de gemaakte kosten. De zogenaamde eigen bijdrage behoort daar niet toe. Meer weten? Schrijf naar het Sociaal Fonds AkzoNobel, Postbus 7020, 3000 HA Rotterdam. Mailen naar de secretaris mag:
[email protected]
Colofon Connect Magazine voor alle medewerkers en gepensioneerden van AkzoNobel in Nederland. Adres: Redactie Connect Postbus 9300 6800 SB Arnhem tel. 026-3661797 fax 026-3665560 e-mail:
[email protected] Connect-online: http://one.akzonobel.intra/country/NL Redactie: John de Munnik Erny Baars Rob Sanders Verder werkte mee: Monique de Ligny
toezeggingen gedaan om blijvend te investeren in medewerkers en werkgelegenheid, arbeidsplaatsen voor Wajongers, werkervaringsplaatsen, regelen van telewerken, training van managers, pilots om ploegendiensten voor ouderen te verlichten en arbeidsgeneeskundig onderzoek (Pago+) voor iedereen. AkzoNobel hanteert als uitgangspunt bij reorganisaties om mensen van werk naar werk te begeleiden. “Wij zullen hierbij een maximale inspanning leveren om dit te realiseren met gebruikmaking van middelen als scholing, mobiliteitscentra, een plaatsmakersregeling en een beëindigingsvergoeding. Bij sociale plannen houden de vakorganisaties vast aan de ‘oude’ formule die de kantonrechters in het verleden hanteerden voor het berekenen van een ontslagvergoeding. Het pakket dat AkzoNobel nu voorstelt, doet daar niet voor onder”, aldus Gert van den Berg. “Blijkbaar hebben de bonden hier een landelijke agenda waar AkzoNobel en de werknemers nu de dupe van dreigen te worden. Onze medewerkers willen juist graag snel duidelijkheid.”
Foto’s/illustraties: APA, Mariëlle van Andel, Jack van Bodegom, Foto Dijkstra, Ronald van der Horst, Jos Rikkerink, Rob Sanders Vormgeving: Walter Luykenaar, AkzoNobel Nederland Design Services (ALF-DS) Druk: Thieme De in dit blad naar voren gebrachte meningen worden niet noodzakelijkerwijs gedeeld door AkzoNobel en AkzoNobel aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor deze opinies. Hoewel de redactie streeft naar feitelijk juiste informatie, kan zij geen garantie geven voor correctheid of volledigheid. Overname van materiaal in andere publicaties is toegestaan. Vermelding van Connect als bron wordt daarbij op prijs gesteld.
Gesnapt!
Wie? Hans Wijers Waar? Universiteit van Amsterdam Wat? Discussieert met Sweder van Wijnbergen en studenten over de economie
www.akzonobel.com
02592_231009
AkzoNobel is een van ‘s werelds toonaangevende industriële ondernemingen. Ons hoofdkantoor staat in Amsterdam en wij maken en leveren een breed assortiment verven, coatings en specialistische chemicaliën - in 2008 bedroeg de totale omzet €15,4 miljard. Wij zijn zelfs de grootste verf- en coatingsproducent ter wereld. Als belangrijke producent van specialistische chemicaliën voorzien wij industrieën overal ter wereld van kwaliteitsingrediënten voor producten die essentieel zijn voor het menselijk bestaan. Wij denken aan de toekomst, maar handelen in het heden. Wij werken gepassioneerd aan de introductie van nieuwe ideeën en aan de ontwikkeling van duurzame oplossingen voor onze klanten. Daarom zijn onze 59.500 medewerkers - actief in meer dan 80 landen - sterk gericht op uitmuntendheid en het realiseren van “Tomorrow’s Answers Today”™.
“Studenten van de Universiteit van Amsterdam organiseren sinds het uitbreken van de kredietcrisis wekelijks discussiebijeenkomsten over actuele economische kwesties. Onder de naam ‘Room for Discussion’ worden rond lunchtijd twee gastsprekers geïnterviewd. Inhoudelijk is de discussie voor de studenten een waardevolle aanvulling op het curriculum, omdat de kredietcrisis naar hun zeggen in de colleges nauwelijks aan bod komt. Ik was door Sweder van Wijnbergen uitgenodigd aan ‘Room for Discussion’ deel te nemen.
Sweder is nu hoogleraar macro-economie aan de Universiteit van Amsterdam maar in mijn tijd op Economische Zaken was hij Secretaris Generaal op het departement. Ik vind het altijd leuk om met studenten in discussie te gaan en te horen wat er onder de toekomstige generatie leiders leeft. Het gesprek ging onder meer over nationale onderwerpen als de herstructureringsagenda van het kabinet Balkenende, de VUT, CAO en onderwijs maar ook over de waarde van de dollar en de kracht van opkomende economieën als China en India. Ik heb de verwachting over een snel herstel van de westerse economie, een gedachte die onder nogal wat studenten leeft, genuanceerd. De daartoe benodigde fundamentals zijn er op dit moment gewoon niet. Er wordt weliswaar een economische groei van 1 procent geprognosticeerd, maar de kosteninflatie ligt soms al hoger, alleen al omdat onze loonkosten blijven stijgen.”