4-sterren-stadhuis. 25 jaar vooruitdenken. hoge brandwanden. Mortels en passie. een uitgave van het technisch Bureau afbouw

een uitgave van het technisch Bureau afBouw

77e jaargang nr. 6 2015, december, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over: afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.

4-sterren-stadhuis 25 jaar vooruitdenken hoge brandwanden Mortels en passie

mb06_cover.indd 1

07-12-15 09:31

Kingspan

Brandveilige Isolatie Werkelijke én gecertificeerde brandveiligheid C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Één van de belangrijkste functies van een gebouw is beschermen. Isolatiematerialen van Kingspan bieden daarom superieure bescherming tegen brand. Isolatiematerialen van Kingspan zijn door en door getest door diverse instituten en zijn verkrijgbaar met FM en LPCB certificaat, met brandklassen tot B-s1, d0 conform EN13501-1.

Geïsoleerde panelen: +31 (0)344 675 250 | www.kingspanpanels.nl

Insulation: +31 (0)543 543 210 | www.kingspaninsulation.nl

Gratis

Adverteren in het

doorplaatsing in de digitale

afbouwvakblad van

uitgave

Nederland?

Met Mebest bereikt u 23.000 afbouwbedrijven en georganiseerde uitvoerders in de afbouwbranche. Benieuwd naar de communicatiemogelijkheden? Bel met: Shahin Habbah T 0314 - 35 58 34 E [email protected] I www.pshmediasales.nl

Naamloos-1 1

08-12-15 09:46

Duivels dilemma Door:

Jan Willem Kommer

Met de vorige editie hebben we ons nadrukkelijk op (akoestische en thermische) isolatie gericht. In dit nummer ligt de focus op brandveiligheid. Het is interessant om te kijken naar het raakvlak van die twee. Dat gebeurde laatst op Fire Seminar van Kingspan; daar werd ingegaan op duurzaamheid en brandveiligheid, twee zaken die toch enigszins op gespannen voet lijken te staan met elkaar. Aan de ene kant hebben we een planeet die alsmaar warmer wordt. Dat is een feit waar je moeilijk omheen kunt, al is het wat moeilijk te rijmen; aan de ene kant extreme neerslag en aan de andere kant grote droogte. Misschien is dat ook de reden dat we nog niet voldoende doordrongen zijn van het feit dat er iets heel ernstigs aan de hand is en er dus nog niet echt naar handelen. Natuurlijk doen we wel wat. We zijn bijvoorbeeld heel druk bezig met het isoleren van gebouwen. Want hoe beter we isoleren, hoe minder energie en natuurlijke brandstoffen we verbruiken en hoe minder CO2 we uitstoten. Maar er is natuurlijk veel meer nodig om het tij te keren. Alleen ontbreekt op veel fronten blijkbaar een drijfveer; een economische drijfveer wel te verstaan. Want als er geld verdiend kan worden, dan komt de inspanningsbereidheid als vanzelf. Daarom is het niet gek dat er vanuit de bouw en de afbouw veel nadruk wordt gelegd op het belang van isolatie. Op zich is daar niets mis mee, maar het is wel verkeerd als er op andere terreinen onvoldoende gebeurt. Dan gaan er te veel gevraagd worden van een te klein aantal dragende pijlers. Nou kan de branche best nog wel een tijdje voldoen aan de terugkerende vraag om hogere Rc-waardes. Er zit echter ook een keerzijde aan dat steeds beter isoleren, aan het dichtstoppen van alle kieren en gaten, aan het alsmaar ondoordringbaarder maken van de buitenschil. In de vorige Mebest noemde ik al de luchtkwaliteit. Op het Fire Seminar kwam een heel ander aspect aan de orde, namelijk de brandbestrijding. Als lucht nauwelijks meer uit een ruimte kan lekken, dan geldt dat ook voor brand- en rookgassen. Doe je van zo’n ruimte waar die gassen zich hebben opgehoopt de deur open, dan komt er zuurstof bij en dat kan een enorme steekvlam opleveren. Levensgevaarlijk voor brandweerlieden. Een ander punt is dat het ontsnappen uit een optimaal geïsoleerde ruimte een heel lastige opgave kan zijn. Oriënteren is uitermate lastig als zo’n kamer vol staat met rook die niet weg kan. En vensters met hoogwaardig drievoudig glas houden de kou lekker buiten, maar ze zijn uiterst lastig in te slaan als de nood aan de man komt. Eerlijk gezegd had ik me dit nooit zo gerealiseerd; het geeft me wel wat overpeinzingen voor de kerstvakantie. U ook? Doe in ieder geval voorzichtig met de kaarsen. Ik wens u fijne dagen en een gezond 2016.

MEBEST

mb06_voorwoord.indd 3

december 2015

3

07-12-15 09:32

Informatie over Afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie. 77e jaargang nr. 6 2015, december

In dit nummer Hoog, dun, strak en 60 minuten brandwerend Alsof ze bij de collectie horen. De innovatieve brandwanden bij de nieuwe woon- en lifestylewinkel Loods 5 in Amersfoort zijn niet alleen functioneel dik in orde, maar ook mooi om te zien. En in een razend tempo gebouwd. Pagina 28

Duurzaamheid en brandveiligheid gaan hand in hand in Almelo Met vier BREEAM-sterren en het Excellent-certificaat is het stadhuis van Almelo een van de duurzaamste gebouwen van Nederland. De score is mede te danken aan een buitengevelisolatiesysteem dat bijdraagt aan de hoge hoge Rc-waarde én brandveilig is. En dan is het ook nog eens decoratief. Pagina 8

Op de cover

een uitgave van het technisch Bureau afBouw

Stadhuis Almelo, foto door Henk van der Veen

77e jaargang nr. 6 2015, december, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over: afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.

4-sterren-stadhuis 25 jaar vooruitdenken hoge brandwanden Mortels en passie

25 jaar vooruitkijken levert andere inzichten Een contractvorm waarbij het niet alleen maar gaat om ontwerpen en bouwen, maar ook om financiering, onderhoud en beheer; dat zet aan tot anders denken en anders kijken. PI Zaanstad spint er garen bij. Pagina 16

mb06_cover.indd 1

4 Mebest

mb06_inditnummer.indd 4

03-12-15 15:36

december 2015

07-12-15 09:47

en verder... 25

Druklaag op kanaalplaatvloer heeft een keerzijde

36

Richtlijn Brandveiligheid verlaagde plafonds; nog altijd relevant

40

Mebest Kort

40

Kingspan BIM Bibliotheek

41

Nieuwe CUR-Aanbeveling 118:2015

42

Binnenwandsysteem JANpaneel

43

Voor de natte ruimte: Knauf Drystar

45

Lichtgewicht en geluidsabsorberende plafondoplossing van Hunter Douglas

46 46

Adverteerdersindex Colofon Mebest

mb06_inditnummer.indd 5

december 2015

5

07-12-15 09:47

Een van de duurzaamste gebouwen van Nederland staat in Almelo. Het nieuwe stadhuis kreeg vier BREEAM-sterren. De ‘Excellent’-score werd in de wacht gesleept dankzij een scala aan energiebesparende maatregelen waaronder een decoratief gevelisolatiesysteem. Ook het hoge brandveilgheidsniveau draagt bij aan het prestigieuze duurzaamheidslabel.

Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen

De laagbouw van het nieuwe stadhuis heeft een aantal afgeronde hoeken. Die vorm kon met EPS gemakkelijk worden gemaakt. (foto: Henk van der Veen)

6 Mebest

mb06_stadhuis.indd 6

december 2015

07-12-15 09:33

DuurzaamheiD en branDveiligheiD gaan hanD in hanD in almelo

Mebest

mb06_stadhuis.indd 7

december 2015

7

07-12-15 09:33

Vier BREEAMsterren voor stadhuis Almelo

Stadhuis met sterren

Wanneer je een stadhuis bouwt, dan weet je één ding zeker: het is nooit goed. Vrijwel zonder uitzondering vinden inwoners van de stad, regionale pers en oppositie in de Gemeenteraad de plannen te ambitieus, het gebouw te duur, te lelijk, te groot of ongepast. In Almelo was dat niet anders. Vanaf de eeuwwisseling was er een hoop te doen over wel of geen nieuwbouw; over hoe en waar en waarom. Het definitieve Ja-woord in 2010 maakte geen einde aan die discussie maar er kon wél worden gestart met het ontwerpen en bouwen van een, inderdaad, ambitieus gebouw. Het moest namelijk zó duurzaam worden dat het het BREEAM Excellent-certificaat zou krijgen. Architectenbureau Kraaijvanger uit Rotterdam heeft die opdracht met succes uitgevoerd. In oktober werd bekend dat het nieuwe stadhuis, dat dit voorjaar in gebruik is genomen, de voor het Excellent-certificaat vereiste vier BREEAM-sterren heeft gekregen.

LED-verlichting en gevelisolatie

Stadhuis Almelo heeft het Excellent-label onder meer te danken aan een groot aantal energiebesparende maatregelen. Het gebouw is zo ontworpen dat er optimaal gebruik kan worden gemaakt van daglicht. Dat drukt de energierekening aanzienlijk. In de donkere dagen zal alleen daglicht niet voldoende zijn, maar LED-verlichting en aanwezigheids- en daglichtsensoren zorgen ervoor dat het stroomverbruik toch binnen de perken blijft.

8 Mebest

mb06_stadhuis.indd 8

Ook de stookkosten worden laag gehouden door onder meer warmte- en koudeopslag in de bodem, hoogwaardige drievoudige beglazing en een uitgebreide hoeveelheid isolatiemateriaal. Zo is de laagbouw voorzien van een gepleisterd gevelisolatiesysteem. Bijvast Afbouw heeft er een gevarieerd en bewerkelijk pakket aangebracht met verschillende materialen en diktes, maar wel met een uniforme afwerking. Geen standaard werk dus.

Meedenken in het voortraject

“Het is daarom goed dat we al in een vroeg stadium bij het project betrokken werden. Nu konden we meedenken en mee-engineeren”, aldus Wiet van Bijnen van het afbouwbedrijf uit Almere. Hij doelt onder meer op de onder-

december 2015

07-12-15 09:33

Met zijn vier BREEAM-sterren behoort het nieuwe stadhuis van Almelo bij de duurzaamste gebouwen van Nederland. (foto: Henk van der Veen)

grond waar zijn mensen op moesten werken. De laagbouw bestaat uit HSB in een staalframe. Het houten skelet, dat is gevuld met 16 cm steenwol, zou worden dichtgezet met multiplex. Dat heeft voldoende treksterkte om de werking van het hout op te vangen, maar het is niet de meest ideale ondergrond voor het gevelisolatiesysteem dat moest worden aangebracht. “Je kunt wel werken op multiplex, maar dan moet je een pasteuze lijm gebruiken om de isolatieplaten te bevestigen”, legt Wiet van Bijnen uit. “Maar vast is vast met die lijm. Je kunt die platen dus niet meer stellen om onvlakheden in de ondergrond op te vangen, en met grotere oppervlakken zoals hier, ontkom je daar vrijwel niet aan.” Omdat de afbouwer er al tijdens de voorbereiding van het project bij was, kon hij er op aansturen dat het multiplex alleen

aan de binnenzijde werd gebruikt. Aan de buitenzijde is het skelet dichtgezet met cementgebonden platen en een dampdoorlatende folie.

Vormen en logo in EPS

Het systeem dat Bijvast Afbouw op de cementgebonden ondergrond aanbracht, is Strikotherm Systeem Comfort met EPS isolatieplaten en een minerale afwerking. Het ging niet om één groot oppervlak, maar om twee banden rondom het gebouw in aluminium kaders. Voor de banden gebruikte Bijvast EPS-platen van 20 cm dik. Op de hoeken van het gebouw zijn de banden afgerond. “Het houten skelet was gesegmenteerd. Die ronding hebben we met het isolatiemateriaal gevolgd door wigvormige lamellen van EPS te maken”, aldus Wiet van Bijnen.

Mebest

mb06_stadhuis.indd 9

december 2015

9

07-12-15 09:33

Tussen die banden in kwamen 756 kolommen, 378 per verdieping, van elkaar gescheiden door een aluminiumband. De kolommen, per verdieping 1 meter breed en 3,5 meter hoog, zijn met 14 cm dikke platen gebouwd. Hier hoefde met de EPS geen vormen te worden gemaakt, maar wel moesten op elke kolom de drie ruiten uit het wapen van Almelo te zien zijn, twee boven en één onder. “De architect wilde dat logo per se verdiept hebben, echt ín het systeem dus”, zegt Edward op ’t Einde van Strikolith. “Door de schaduwwerking levert dat een levendiger beeld op dan wanneer je het óp het systeem schildert.” De keuze had consequenties voor de afwerking. Aanvankelijk zou het een grijze betonlook worden, maar de wat vlekkerige nuancering zou het effect van de schaduwwerking deels teniet doen.

Na het zien van een monster werd er geswitcht naar een lichtere en egale grijze afwerking.

2268 ruiten uitgekrabd

“De afwerking is vanwege het verdiept liggende logo ook dikker dan gebruikelijk”, zegt de Strikotherm-accountmanager. Eerst is op het isolatiemateriaal uiteraard een mortelweefsellaag aangebracht met een vezelversterkte UAP-mortel. Waar de logo’s moesten komen, heeft Bijvast Afbouw de ondergrond gesausd met Peents Pearlcoat, het afparelende verfsysteem van Strikolith, om hem waterdicht te maken. Vervolgens ging de schuurmortel erop. Voordat die helemaal was uitgehard, hebben de stukadoors met behulp van een mal de ruiten uitgekrabd. “Daarna hebben we de logo’s nog een keertje gesausd om

Ruimschoots meer dan wat het bouwbesluit eist

De Rc-waarde van 6,0 heeft het stadhuis van Almelo een flink eind op weg naar het BREEAMexcellent-certificaat geholpen. (foto: Henk van der Veen)

10 Mebest

mb06_stadhuis.indd 10

december 2015

07-12-15 09:33

Meer kans op brand op straatniveau

Op straatniveau zorgt de overkraging van de 1e en de 2e verdieping voor een plafond. Aan het isolatiesysteem dat daarop is aangebracht, werden hogere brandveiligheidseisen gesteeld dan aan het systeem op de gevels van 1e en de 2e zelf. Daar is de kans op buitenbrand immers minder groot. (foto: Henk van der Veen)

alles wat opengekrabd was, weer netjes waterdicht te maken”, zegt Wiet van Bijnen. Op het parkeerdek, op de 2e verdieping van de plint, is ook nog zo’n 350 meter Strikotherm Comort aangebracht. “Je hebt daar een binnenbuitensituatie dus ook daar moest worden geïsoleerd”, zegt Wiet van Bijnen. “En je hebt er veel ronde gevels, en die zijn met EPS heel goed te maken.” De wanden en gevels op het parkeerdek zijn met dezelfde mortels afgewerkt als de buitengevel, alleen zijn ze wit en dragen ze niet het wapen van Almelo.

Brandveilige isolatie

De gevels van de begane grond hebben geen gevelisolatiesysteem gekregen. Waar nodig zijn ze wel uitgeraapt en gepleisterd met dezelfde

Strikocemmortels, om geen verschil in uiterlijk te krijgen. Doordat de bebouwing een meter of twee terug ligt ten opzichte van de 1e en de 2e verdieping, heeft het voetgangersgebied een soort plafond. Dat is wél geïsoleerd. Ook hier heeft Bijvast Afbouw het Strikotherm Systeem Comfort gebruikt, maar dan met 22 cm dikke Strikotherm Stuclamel platen als isolatie in plaats van EPS. De keuze voor minerale steenwol heeft alles te maken met de brandveiligheid, zo legt Edward op ’t Einde uit. “Het Strikotherm Systeem Comfort dat voor de 1e en 2e verdieping is gebruikt, dus met EPS en minerale grondmortel, valt in brandklasse B-S2. Dat is ruimschoots meer dan wat het bouwbesluit eist. Voor dat buitenplafond gelden echter andere eisen. Het idee is dat daar de kans op een brand tégen het gebouw

Mebest

mb06_stadhuis.indd 11

december 2015

11

07-12-15 09:33

Op alle kolommen zijn de drie ruiten van het wapen van Almelo uitgekrabd in de minerale schuurmortel. (foto: Henk van der Veen)

aan groter is dan op bijvoorbeeld vijf meter hoog. Daarom werd voor dat plafond brandklasse A2-S1 gevraagd. Met steenwol in plaats van EPS, en afgewerkt met minerale mortels, voldoet dit Striktotherm Systeem Comfort aan die eis.”

Lijmen én pluggen

Net als bij de EPS-platen had Bijvast Afbouw een ondergrond van cementgebonden platen om het isolatiemateriaal op het plafond aan te brengen. De Stuclamelplaten, 1200 cm lang en 200 cm breed, zitten opgesloten tussen de aluminium rand van de overkraging en de pui van de plint. Aan beide platte zijden zijn de Stuclamel platen gecacheerd. Daardoor zijn ze minder makkelijk in te drukken en kunnen ze op dezelfde manier

Vast is vast met die lijm

Het mineraal afgewerkte Strikotherm Systeem Comfort is voorzien van Strikolith Peents Pearlcoat, een muurverf met zelfreinigende eigenschappen. (foto: Henk van der Veen)

12 Mebest

mb06_stadhuis.indd 12

december 2015

07-12-15 09:33

worden verlijmd en afgewerkt als de EPS-platen. “Omdat het om een plafond ging en omdat het zwaar materiaal is, hebben we ze verlijmd én geplugd”, zegt Wiet van Bijnen. Afwerken deed Bijvast op dezelfde manier als het EPS-systeem, dus met een minerale mortelweefsellaag en een minerale schuurpleister. “We hadden wel wat meer materiaal nodig dan voor de EPS-platen. Steenwol-platen zijn wat grover, en in tegenstelling tot EPS kun je ze niet vlakschuren.”

Prachtige score

Samen met de overige isolerende maatregelen zoals de drievoudige beglazing en de isolatie in het houtskelet, zorgt het Strikotherm Systeem Comfort voor een Rc-waarde van 6,0. Een fraai

cijfer waar het stadhuis mede de vier BREEAMsterren aan te danken heeft. Ook de maatregelen op brandveiligheidsgebied hebben aan die duurzaamheidsscore bijgedragen. Zo is het hele gebouw voorzien van een sprinklerinstallatie. Daarmee beperk je het risico dat bij brand een heel compartiment wordt verwoest, en dat scoort ook duurzaamheidspunten. Maar buiten dat de maatregel een extra stapje richting Excellent-certifcaat was, zal het de Almelose ambtenaren vooral een veilig gevoel geven dat er veel aandacht aan brandveiligheid van hun werkplek is besteed. Evengoed is het te hopen dat er nooit een beroep hoeft te worden gedaan op zowel die sprinklerinstallatie als brandwerende eigenschappen van de gevelisolatiesystemen.

De 2e verdieping is deels parkeerdek, deels stadskantoor. Vanwege die binnen-buitensituatie is ook in de parkeergarage het buitengevelisolatiesysteem

Verlijmd én geplugd

aangebracht. (foto: Henk van der Veen)

Mebest

mb06_stadhuis.indd 13

december 2015

13

07-12-15 09:33

Gevelisolatie en brandveiligheid

Voor het buitengevelisolatiesysteem van het plafond is als isolatiemateriaal steenwol gebruikt, in de vorm Stuclamel-

Ook voor de afwerking van gevels zijn brandveiligheidseisen opgenomen in het bouwbesluit. Over het algemeen geldt dat een zijde van een constructieonderdeel die grenst aan de buitenlucht, moet voldoen aan brandklasse D. Dat wil zeggen dat daar materiaal mag worden gebruikt dat een hoge bijdrage levert aan brand. Voor een aantal situaties gelden strengere eisen. Bij bijvoorbeeld beschermde vluchtroutes kan brandklasse C (grote bijdrage) gelden, afhankelijk van de gebruiksfunctie van het gebouw. Bij extra beschermde vluchtroutes wordt altijd C geëist. Bij celfuncties moeten de gevels van vluchtroutes altijd aan brandklasse B (zeer beperkte bijdrage) voldoen.

platen. (foto: Henk van der Veen)

Hiernaast gelden nog eisen voor gebouwen (woningen uitgezonderd) met een vloer/verblijfsgebied op 5 meter of hoger. Daar is voor de onderste 2,5 meter én voor de gevel boven de 13 meter brandklasse B vereist. Dit moet de risico’s en gevolgen van brandstichting verminderen. Het idee is dat brandstichting eerder zal gebeuren op straatniveau dan boven de 2,5 meter. Ook houdt deze eis er rekening mee dat 13 meter de maximale hoogte is die met gangbaar blusmateriaal kan worden bereikt. Bij gevelisolatiesystemen is zowel het isolatiemateriaal als de afwerking bepalend voor de brandveiligheid. Materialen als glaswol en EPS leveren op zich weinig brandweerstand, bij brand smelten ze. Een minerale afwerklaag zorgt er echter voor dat de vlam niet bij het materiaal kan komen. Dan kan een EPS-systeem dus in brandklasse B uitkomen. Dat wil zeggen dat het een zeer beperkte bijdrage aan brand levert. Met een minerale isolatie in plaats van EPS kan zo’n zelfde systeem zelfs brandklasse A2 halen. Daarin vind je materialen die nauwelijks bijdrage aan brand leveren.

14 Mebest

mb06_stadhuis.indd 14

Stadhuis Almelo Opdrachtgever: Gemeente Almelo Architect: Kraaijvanger, Rotterdam Aannemer: Bouwcombinatie Koopmans-J.P. van Eesteren, Enschede-Gouda Montage buitengevelisolatiesysteem: Bijvast Afbouw, Almere Leverancier buitengevelisolatiesysteem: Strikolith, Raamsdonksveer

december 2015

07-12-15 09:33

Naamloos-1 1

08-12-15 09:40

Op de begane grond konden de vloeren naadloos blijven, maar de vloeren op de galerijen moesten gedilateerd worden, anders zouden ze onherroepelijk gaan scheuren door het doorbuigen van de constructie.

(foto: © Pi2Fred Meijer) 16 Mebest december 2015

mb06_zaanstad.indd 16

07-12-15 09:38

PI Zaanstad 25 jaar vooruItkIjken levert andere InZIchten Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Pi2- Fred Meijer, de Jong Luchtfotografie

Heel erg spannend klinkt het niet, 40.000 m2 gietvloer; en dan ook nog eens grijs. Maar Vandevloeren BV uit Schiedam merkte dat het een ander verhaal wordt wanneer je die vloer moet aanbrengen in een supermoderne penitentiaire inrichting die volgens een DBFMO-overeenkomst wordt gerealiseerd.

Gebouwd voor de toekomst

Over iets meer dan een half jaar opent op bedrijventerrein HoogTij in Westzaan een indrukwekkend grote nieuwbouw de deuren. Sluit de deuren is eigenlijk meer op z’n plaats, want het gaat om een penitentiaire inrichting die plek biedt aan meer dan 1000 gedetineerden. PI Zaanstad, zoals het 68.000 m2 grote justitiële complex heet, vervangt onder meer de Bijlmerbajes en De Koepel in Haarlem. Beide gevangenissen zijn verouderd. Dat is PI Zaanstad nog lang niet; de penitentiaire inrichting is toekomstbestendig gebouw. Dat is het resultaat van de Publiek-Private Samenwerking (PPS) tussen het het Rijksvastgoedbedrijf in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie, Dienst Justitiële Inrichtingen en consor-

tium Pi2. Het Rijksvastgoedbedrijf is met dit samenwerkingsverband van bouwbedrijven Ballast Nedam en voorheen Royal Imtech een DBFMOovereenkomst aangegaan. Niet alleen de bouw maar ook ontwerp, financiering, onderhoud en beheer zijn dus de verantwoordelijkheid van de private partijen.

Besparen op energiekosten

Meerwaarde creëren is waar het om draait bij dit soort samenwerkings- en contractvormen. De gedachte is dat, wanneer een opdrachtgever alleen het einddoel formuleert en zich niet met inhoud en uitvoering bemoeit, marktpartijen de ruimte krijgen hun denkvermogen en innovatiekracht optimaal in te zetten. En dat moet dan sneller,

Mebest

mb06_zaanstad.indd 17

december 2015

17

07-12-15 09:38

PI Zaanstad is energieneutraal, onder meer dankzij de 5500 zonnepanelen op het dak van het complex. (foto: © De Jong Luchtfotografie)

Toekomstbestendig gebouw betere of goedkopere eindresultaten opleveren. Voor PI Zaanstad betekent het DBFMO-contract onder meer dat het complex energieneutraal is. Stroom wordt geleverd door zonnepanelen en een windmolen en er is een warmte-koudeopslagsysteem (WKO) aangelegd voor de verwarming en de koeling. Ook de vorm van het gebouw draagt bij. Zo zijn de cellen in PI Zaanstad verdeeld over vier bouwlagen. Vergelijk je dat met de Bijlmerbajes waar de gedetineerden zijn ondergebracht in zes torens met elk veertien verdiepingen, dan scheelt zo’n laagbouw alleen al een hoop liften.

25 jaar lang verantwoordelijk

Ook op het gebied van vloeren heeft de contractvorm zijn invloed gehad, zo legt Guido Tuinder van Vandevloeren uit. Het bedrijf uit Schiedam

18 Mebest

mb06_zaanstad.indd 18

heeft vrijwel alle vloeren in het justitiële complex aangebracht, zo’n 50.000 m2 dekvloer, 40.000 m2 gietvloer, 5.000 m2 stoffering, 2.000 m2 sportvloer en vele kilometers plint. “Normaal gesproken neem je een werk aan, je voert het uit en je gaat verder naar het volgende werk. Uiteraard doe je je werk goed en uiteraard bestaat er zoiets als garantie, maar dat is toch wel anders dan wanneer je 25 jaar lang verantwoordelijk bent voor het onderhoud en het beheer van wat je hebt gemaakt.” Nou ligt die verantwoordelijk niet bij Vandevloeren zelf, maar het vloerenbedrijf heeft wel veel meer met de aannemer moeten meedenken over onderhoudsvraagstukken dan gebruikelijk. “Dat begon heel breed met het type vloerafwerking en ging gaandeweg steeds dieper, tot op de kleinste details.”

december 2015

07-12-15 09:38

Zo sterk als de zwakste schakel

Van de 68.000 m2 bvo is zo’n 40.000 m2 voorzien van Arturo PU2060 Gietvloer van Arturo Unique Flooring, een merk van Unipro. De keuze voor een gietvloer is mede gemaakt op grond van LCC, Life Cycle Costing. “Dan kijk je niet alleen naar wat je betaalt voor een product en voor het aanbrengen ervan, maar ook naar de levensduur en de onderhoudskosten over langere tijd”, zegt Guido Tuinder. Zeker wat dat laatste aspect betreft, scoort de gietvloer hoger dan tegels. Rene Rieborn van Unipro legt dat uit: “Doordat ze machinaal worden geproduceerd en dus een

constante kwaliteit hebben, zijn tegels op zich wel sterk. Ze hebben echter voegen en als je kijkt naar hygiëne en onderhoud, dan is dat zeker op de langere termijn een zwakke schakel.”

Onverwachte vraagstukken

Gietvloeren moesten het dus worden. Die zijn naadloos en goed reinigbaar en krasbestendig en slijtvast. Ontstaat er mechanische schade, dan is dat goed te repareren. “Maar omdat hier elke keer de vraag wordt gesteld hoe het er over 25 jaar uitziet, ga je toch wat meer nadenken over dergelijke dingen”, zegt Guido Tuinder. “Zo zijn

Ook de prefab-cellen zijn voorzien van de Arturo PU2060 Gietvloer. (foto: © Pi2Fred Meijer)

Als je niets doet weet je zeker dat die vloer gaat scheuren

Mebest

mb06_zaanstad.indd 19

december 2015

19

07-12-15 09:39

Een UV-bestendige toplaag moet de grijze gietvloer voor vergeling behoeden. (foto: © Pi2- Fred Meijer)

Mede gekozen op basis van LCC wij voorstander van een transparante toplaag; die is sterker dan een gekleurde. Hij is alleen niet UV-bestendig en daardoor kan de gietvloer eronder vergelen. Moet je dan een keer ergens een schade repareren, dan krijg je een kleurverschil. Je wilt natuurlijk niet dat in dat geval de hele vloer opnieuw moeten worden gecoat. Dan kun je er voor kiezen om een niet vergelende gietvloer toe te passen. Die is alleen twee keer zo duur, en op een oppervlakte van 40.000 m2 maakt dat nogal een verschil.”

voerd. De keuze viel uiteindelijk op een systeem met een kleurechte gepigmenteerde aflak, die is UV-bestendig. Vandevloeren zou daar het liefst nog een transparante laag overheen hebben aangebracht vanwege de krasbestendigheid en slijtvastheid, alleen hing ook daar weer een prijskaartje aan. Guido Tuinder: “Uit ervaring weet je dat dat een goede keuze zou zijn, maar als je moet aangeven wat je er nou wérkelijk mee opschiet voor de komende 25 jaar, dan is dat toch heel moeilijk.”

Uitgebreid uitproberen en testen

De ene keuze leidt tot de andere

Samen met Unipro maakte het vloerenbedrijf een flink aantal stalen met verschillende systeemopbouwen waar allerlei krastesten mee werden gedaan en reparaties op werden uitge-

20 Mebest

mb06_zaanstad.indd 20

Ook de dekvloer speelde een rol bij de keuze voor het uiteindelijke systeem, en op zijn beurt werd de keuze voor de dekvloer weer ingegeven door de omstandigheden. Op de begane grond moest

december 2015

07-12-15 09:39

Kitnaden hebben behoorlijk wat onderhoud nodig

Ook de vloeren in in de sportaccommodaties had Vandevloeren in het pakket zitten. Dat specialistische werk werd uitbesteed aan Descol. (foto: © Pi2- Fred Meijer)

rekening worden gehouden met optrekkend vocht vanuit de ondergrond. “Wanneer dat door de dekvloer en de semi-permeabele schraplaag van de afwerking heen dringt, kan het vocht blaasvorming in de gietvloer veroorzaken”, legt René Rieborn uit. “Om die osmose te voorkomen, moet je voor een vochtscherm veroorzaken.” Wanneer vocht uit de ondergrond wordt tegengehouden door de epoxyschraplaag, dan heb je kans dat de dekvloer langdurig nat blijft, en daar is niet elk type dekvloer geschikt voor. “Met het oog op arbeidsomstandigheden, kwaliteit en snelheid werken we het liefst met anhydriet, maar nu hebben we traditionele zandcement dekvloeren aangebracht”, zegt Guido Tuinder. “Die zijn nu eenmaal beter bestand tegen vocht dan anhydriet.”

Dilateren tegen wil en dank

Op de verdiepingen speelde dat vochtprobleem niet, maar daar had Vandevloeren wel een ander vraagstuk op te lossen. Langs de cellen loopt een galerijvloer. De verwachting was dat die zou gaan doorbuigen. “Men wilde geen dilataties, maar als je niets doet, dan weet je zeker dat de dekvloer gaat scheuren, en de gietvloer ook”, zegt Guido Tuinder. Het vloerenbedrijf uit Schiedam loste dat probleem op door profielen toe te passen die zo min mogelijk opvallen; aluminium strips met een opvulling van kunststof in dezelfde kleur grijs als de gietvloer.

12 kilometer minder zorg

Ook de aansluiting van de vloer op de cellen vroeg om extra aandacht. De ruim 650 cellen zijn

Mebest

mb06_zaanstad.indd 21

december 2015

21

07-12-15 09:39

Penitentiaire Inrichting Zaanstad Opdrachtgever: Het Rijksvastgoedbedrijf in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, Dienst Justitiële Inrichtingen Opdrachtnemer: consortium Pi2: Ballast Nedam, Imtech Building Services BV, (inmiddels zonder Imtech) Architecten: EGM Architecten, Dordrecht; Fokkema & Partners, Delft; Mecanoo Architecten, Delft Dekvloeren en vloerafwerking: Vandevloeren, Schiedam Leverancier gietvloeren: Arturo Unique Flooring, een merk van Unipro, Haaksbergen 22 Mebest december 2015

mb06_zaanstad.indd 22

07-12-15 09:39

prefab gemaakt en stuk voor stuk in hun geheel in het gebouw geplaatst. Daarna werden dekvloeren en gietvloeren aangebracht. Om werking op te vangen, moesten die los worden gehouden van de units. Normaal gesproken worden zulke naden afgekit, maar ook hier rees de vraag of dat wel een verstandige keuze zou zijn. Kitnaden hebben immers behoorlijk wat onderhoud nodig wil je schimmelvorming voorkomen, en dan nog is de kans groot dat ze na verloop van tijd moeten worden vervangen. Over een langere periode zou dat een aardige kostenpost kunnen betekenen. “Dat is het grote verschil met de gebruikelijke

bouw. Door dit DBFMO-contract moet je je steeds afvragen Wat betekent dit voor de komende 25 jaar?“, zegt Guido Tuinder. “Daarom hebben we vóór het aanbrengen van de gietvloer een pvcplint met een voetje op de dekvloer geplaatst. Hij dekt de kantstroken af maar kan wel vrij bewegen, en is veel onderhoudsvriendelijker dan een kitnaad.” Alleen bij de deuren kon dat detail niet worden gebruikt. Omdat er geen andere opties waren, is daar wel gekit. Maar met die plintoplossing heeft Vandevloeren er wel voor gezorgd dat PI Zaanstad 12 kilometer minder van die onderhoudsgevoelige kitnaden heeft.

Omdat de dekvloer op de begane grond wel eens langdurig nat kan blijven, is voor zandcement gekozen in plaats van anhydriet. (foto: © Pi2- Fred Meijer)

Op de langere termijn zijn voegen een zwakke schakel

40.000 m2 Arturo PU2060 Gietvloer heeft Vandevloeren aangebracht in PI Zaanstad. Vergeleken met betegelen scheelt dat nogal wat voegwerk. (foto: © Pi2- Fred Meijer)

Mebest

mb06_zaanstad.indd 23

december 2015

23

07-12-15 09:39

Brandcertificering gietvloeren

Gietvloeren moeten een CE-markering hebben. Deze markering wordt beschreven in DIN-EN 13813. Deze norm schrijft voor dat er een brandtest uitgevoerd moet worden volgens EN-ISO 11925-2 en ENISO 9239-1. Op basis van de resultaten van deze testen wordt volgens norm EN13501-1:2007+A1:2009 de gietvloer geclassificeerd. De brandtesten worden door een geaccrediteerde instantie uitgevoerd. Er zijn 7 Eurobrandklassen, waarbij A1fl de hoogste klasse is. Deze producten leveren geen bijdrage aan brand. Er is ook een indeling naar rookontwikkeling. s1 staat voor geringe rookproductie, s2 voor gemiddelde rookproductie en s3 voor grote rookproductie.

Eurobrandklasse

Rookklasse

Brandbijdrage

Praktijk

A1fl

n.v.t.

Geen

Niet brandbaar

A2fl

s1 of s2

Nauwelijks

Praktisch niet brandbaar

Bfl

s1 of s2

Heel beperkt

Heel moeilijk brandbaar

Cfl

s1 of s2

Gemiddeld

Brandbaar

Dfl

s1 of s2

Hoog

Goed brandbaar

Efl

-

Zeer hoog

Zeer brandbaar

Ffl

-

Niet bepaald

Uiterst brandbaar

PI Zaanstad

Door de wettelijke plicht van de CE-markering, worden Arturo PU-Gietvloeren met toplak getest op: - ontvlambaarheid (verticale brandproef contact met kleine vlam) volgens EN-ISO 11925-2 - reactie bij brand (met stralingswarmte) volgens EN-ISO 9239-1 Uit de testen volgt een indeling volgens EN 13501-1 2007 + A1:2009 in brandklasse (Bfl) en rookklasse (s1fl). Voor het genoemde vloersysteem van PI Zaanstad is de brandclassificatie dus: Bfl -s1fl. Dat wil zeggen dat de vloer ruimschoots voldoet aan de eisen die in het Bouwbesluit worden genoemd. Het Bouwbesluit stelt namelijk brandklasse Dfl - s1fl als minimumeis voor alle beloopbare oppervlakken. Alleen voor vluchtroutes licht die eis hoger, Cfl - s1fl.

24 MEBEST

mb06_zaanstad.indd 24

december 2015

07-12-15 09:39

DRUKLAAG OP KANAALPLAATVLOER HEEFT EEN KEERZIJDE Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Jan Willem Kommer, Henk van der Veen

Een brand in een parkeergarage deed acht jaar geleden de alarmbellen rinkelen. Hoewel de kanaalplaatvloer was berekend op 120 minuten brandwerendheid, vielen al binnen het uur delen van de vloer naar beneden. De vereniging van betonfabrikanten BFBN liet onderzoeken hoe dit kon gebeuren.

In veel parkeergarages worden kanaalplaatvloeren met een druklaag toegepast. Die extra laag zorgt onder meer voor meer stabiliteit. (foto: Jan Willem Kommer)

MEBEST

mb06_kanaalplaatvloer.indd 25

december 2015

25

07-12-15 09:40

In het onderste deel van de kanaalplaat zitten de wapeningsstaven die van belang zijn voor de draagkracht van de vloer. (foto: Jan Willem Kommer)

Een druklaag maakt de kanaalplaatvloer sterker en stabieler

Getrapt onderzoek

BFBN heeft de opdracht voor het onderzoek verstrekt aan TNO Bouw en Ondergrond, Efectis Nederland en Stichting Expertisecentrum Regelgeving Bouw (ERB). Deze instituten hebben eerst in 2008 en 2009 en vervolgens nog in 2010 en 2011 de brandwerendheid van kanaalplaatvloeren met een gewapende druklaag onder de loep genomen. Het onderzoek heeft ook voor de vloerenbranche interessante uitkomsten opgeleverd.

Er is theorie

Een van de constateringen was dat voor de brandwerendheid van kanaalplaatvloeren altijd alleen gekeken is naar kanaalplaten zelf. Een losse kanaalplaat werd onderworpen aan de brandproeven die in NEN 6069 staan omschreven. Daarmee werd vastgesteld of de kanaalplaat gedurende een bepaalde tijd brand kon weerstaan. De relatie met andere bouwdelen of onderdelen van de vloer werd buiten beschouwing gelaten. Wereldwijd gezien is dat misschien geen gekke gedachte, maar in Nederland is het niet ongebruikelijk om de kanaalplaten te voorzien van een (gewapende) druklaag. We doen dat om de vloer sterker en stabieler te maken. Dat kan praktisch zijn als er bijvoorbeeld hoge verander-

26 Mebest

mb06_kanaalplaatvloer.indd 26

lijke belastingen optreden. De gewapende laag zorgt ervoor dat de druk gelijkmatig over de kanaalplaat wordt verdeeld. Ook worden druklagen toegepast om het risico van scheuren in de harde afwerkvloer te beperken.

En er is praktijk

De onderzoekers kwamen er achter dat deze constructieve druklagen er voor zorgen dat kanaalplaatvloeren zich bij brand anders gedragen dan altijd werd verondersteld. Als een individuele kanaalplaat wordt verhit, dan zal hij gaan vervormen. De mate van vervorming valt te berekenen, en met een brandproef kan die theorie worden onderbouwd. Echter, in de praktijk ligt er op de kanaalplaat doorgaans een toplaag: een druklaag en een dekvloer. Wanneer de druklaag rechtstreeks op de kanaalplaat is aangebracht, dan betekent dat dat de bovenzijde van de kanaalplaat minder kan vervormen dan de onderzijde. Je krijgt dan een spanning in de plaat waar de smalle dammetjes tussen de kanalen niet tegen bestand zijn. Ze scheuren horizontaal waardoor de onderschil van de plaat loskomt. Het gevaar dat dat oplevert laat zich raden. Vallende delen zijn riskant voor zowel mensen die het brandende gebouw uit willen als voor brandweerlieden die het gebouw in willen.

december 2015

07-12-15 09:40

Om de brandwerendheid van kanaalplaatvloeren te testen werd altijd alleen gekeken naar individuele kanaalplaten; andere onderdelenvan van de vloer werden buiten beschouwing gelaten. (foto: Henk van der Veen)

Dekvloer los aanbrengen Daarnaast biedt een vloer waarvan de onderste helft verdwenen is, nog maar weinig draagkracht en stabiliteit. Dat onderste deel is immers nu juist waar de wapeningsstaven zitten die de kanaalplaat draagkrachtig maakt.

De dikte speelt een rol

Het is wel zo dat de dikte van de toplaag (de druklaag + de dekvloer dus) bepalend is voor het risico. Uit het onderzoek kwam naar voren dat als de toplaag minder dan 50mm dik is, de kanaalplaat voldoende kan vervormen en er vrijwel geen kans bestaat op het loskomen van de onderschil. Is de toplaag tussen de 50 en de 70 mm dik dan is er een bepaald risico, en als de toplaag 70 mm of dikker is, dan is het aannemelijk dat de onderschil wegvalt. Overigens is het zo dat ook nog de sterkteklasse van de dekvloer een rol speelt. Bij afwerklagen tot een druksterkteklasse van maximaal Cw6 (voorheen D15) mag de helft van de dikte van de dekvloer worden meegenomen in de berekening van de toplaagdikte. Bij hogere sterktes moet de hele dikte worden meegerekend. Er zijn diverse maatregelen te nemen om de schade te voorkomen.

Maatregelen

De meest toegepaste maatregel is om de druklaag tot 50 mm te beperken en de dekvloer niet mee te laten tellen bij de berekening van de dikte van de toplaag. De dekvloer moet dan wel los worden aangebracht, dus op een folie- of isolatielaag. Voor vloeren met een toplaag van 50 mm of meer worden aanvullende maatregelen geadviseerd, als: ▪ de toplaag dikker is dan 70 mm bij constructies in de gevolgklassen 2a, 2b of 3 óf ▪ de toplaag 50–70 mm dik is en de gevolgklasse 2b of 3 van toepassing is. Die extra maatregelen kunnen zijn: ▪ gebaseerd op een risico-analyse volgens NENEN 1991-1-7, op basis van gelijkwaardigheid, óf ▪ gebaseerd op het realiseren van een tweede draagweg na het bezwijken van de onderschil, óf ▪ toepassing van een sprinklerinstallatie onder de vloer die aan brand komt bloot te staan, óf ▪ beperking van de temperatuur van het betonoppervlak tot max. 200 °C gedurende de vereiste brandwerendheidsduur. Inmiddels heeft een tweede vervolgonderzoek plaatsgevonden. Mogelijk leidt dat nog tot aanvullende maatregelen.

Mebest

mb06_kanaalplaatvloer.indd 27

december 2015

27

07-12-15 09:40

Het pand is voorzien van een behoorlijk aantal windverbanden. Een aantal daarvan is in het zicht gelaten maar het gros is weggewerkt achter speciale brandwerende voorzetwanden. (foto: ©Knauf)

Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Knauf

18.000 m2 woonwinkel, dat bevat nogal wat meubels en woonaccessoires. Het is natuurlijk een ramp als bij brand die gehele voorraad in rook opgaat. Daarom is het nieuwe pand van Loods 5 met een flink aantal 60 minutenwanden opgedeeld in brandcompartimenten. Intramax uit Dedemsvaart bouwde de 5 meter hoge dunne en strakke wanden in een razend tempo. 28 Mebest

mb06_loods5.indd 28

december 2015

07-12-15 09:41

Hoog, dun, strak en 60 minuten brandwerend Mebest

mb06_loods5.indd 29

december 2015

29

07-12-15 09:41

De brandveilige wanden zijn op diverse plekken bijna vijf meter hoog. Niet veel 60-minuten-wanden worden tot die hoogte getest op hun brandwerendheid. (foto: ©Knauf)

Een veelvoud aan horizontale naden Uitbreiding in Amersfoort

De bouw is niet de enige branche die blij is dat er weer leven in de woningmarkt zit. Ook de woon- en lifestylewinkels halen opgelucht adem, want waar woningen worden gebouwd, wordt ingericht. Je ziet het om je heen; bestaande zaken breiden uit en er komen nieuwe woonwinkels bij. Loods 5 bijvoorbeeld opende dit jaar een nieuwe vestiging, in Amersfoort. Naast Zaandam en Sliedrecht is het de derde vestiging van de eigentijdse interieur- en lifestylezaak. De locatie van het nieuwe pand is uitstekend, op Bedrijvenpark Vathorst, pal langs de A1, vlak bij de afslag Amersfoort-Noord en collega Ikea. De twee inrichtingsspecialisten bijten elkaar niet, daarvoor zijn de assortimenten en de concepten te verschillend. Zo vind je bij Loods 5 naast de eigen collectie van het bedrijf ook een grote hoeveelheid woon- en lifestyle-artikelen van

30 Mebest

mb06_loods5.indd 30

importeurs, groothandelaren en fabrikanten die er winkelruimte huren om hun spullen te kunnen tonen en verkopen.

Verdeel en behoud

Het concept van Loods 5 vraagt om een groot winkeloppervlak, vandaar dat de nieuwe hal in Amersfoort zo’n 18.000 m2 meet. Krijg je brand in zo’n groot gebouw, dan is het niet ondenkbaar dat zowel pand als de complete voorraad in no time in de as worden gelegd. Er zijn maatregelen getroffen om zo’n catastrofe te voorkomen. Het gebouw is opgedeeld in brandcompartimenten. Mocht er in zo’n compartiment brand ontstaan, dan zorgen uitgekiende oplossingen ervoor dat de brand lange tijd beperkt blijft tot dat deel van het gebouw. Dit geeft de brandweer meer tijd om te voorkomen dat de hele zaak in vlammen opgaat.

december 2015

07-12-15 09:41

Het bandstaal kon achterwege blijven

60 minuten-wanden is deze wand zelfs tot een hoogte van 6,8 meter getest, en ook dan levert hij nog diezelfde prestatie”, zegt Jacco van ’t Hof. Juist bij dit project was dat van belang omdat de brandwanden bij Loods 5 een kleine 5 meter hoog moesten worden.

Geen bandstaal nodig Hoger dan gebruikelijk

Het bestek voorzag in standaard 60 minutenwanden, met dubbele beplating en glaswolisolatie. “We hadden echter het idee dat dat beter kon”, zegt projectleider Jordy Bloemendal van Intramax. Op aanraden van het afbouwbedrijf uit Dedemsvaart stak aannemer Aan de Stegge Twello haar licht op bij Knauf. “Wij konden inderdaad een innovatievere oplossing bieden en ook nog eens tien jaar garantie geven op de geteste waarden’, zegt Jacco van ’t Hof, projectadviseur bij Knauf. De wand die Knauf voorstelde, bestaat uit een enkel skelet van 125 mm CW en UW-profielen dat is opgevuld met 80 mm steenwol van 35 kg/m3. Aan beide zijden wordt dat dichtgezet met een enkele laag 15 mm dikke Knauf Diamond Board. Met deze opbouw haalt de wand volgens testrapporten een brandwerendheid van 60 minuten. “In tegenstelling tot de meeste

Om een hoge wand te bouwen, moet je optoppen; platen bovenop elkaar plaatsen dus. Dat levert horizontale naden op waar normaal gesproken bandstaal achter moet om de 60 minuten te halen. Bij de Knauf-wanden kon het bandstaal echter achterwege blijven omdat met steenwol in plaats van glaswol was geïsoleerd. Dat leverde een enorme tijdwinst op, zeker omdat Intramax de wand in wildverband bouwde en er dus een veelvoud aan horizontale naden was. “Wildverband is sterker dan wanneer je één naad op

Een aantal wanden is langer dan 15 meter. Dan is dilatatie nodig om eventuele werking in het gebouw te kunnen opvangen. (foto: ©Knauf)

Mebest

mb06_loods5.indd 31

december 2015

31

07-12-15 09:41

dezelfde hoogte hebt”, verklaart Jordy Bloemendal. En er zat nog een voordeel aan. “We hebben de platen zo kort mogelijk gehouden, maximaal 230 cm. Dan blijft het gewicht net onder de 50 kilo en kun je, volgens de tilnorm van 25 kilo per persoon, zo’n plaat nog met 2 man plaatsen.”

Niet alleen hoog, maar ook lang

Windverbanden ingepakt

Het nieuwe gebouw van Loods 5 ontleent een groot deel van zijn stabiliteit aan windverbanden die zowel tegen de gevels als dwars in het pand zijn aangebracht. Een aantal ervan is in het zicht gebleven, maar het merendeel moest Intramax opnemen in de brandscheidende wanden. Daar heeft Knauf voorzetwanden voor bedacht die om de windverbanden heen zijn geplaatst. Aan beide zijden bouwde Intramax een frame met 75 mm CW en UW profielen. Die zijn gevuld met 60 mm steenwol en afgesloten met een dubbele laag Knauf Diamond Board van 12,5 mm dik. “Omdat

de wanden hoog zijn en de profielen dun, zijn ze onderling gekoppeld”, zegt Jacco van ’t Hof. “Het had wel zonder koppeling gekund, maar dan hadden we dikkere profielen moeten gebruiken”, vult Jordy Bloemendal aan. “Dat had dikkere wanden opgeleverd en dat had niet de voorkeur; zeker omdat er toch geen geluidseis was.” Qua brandwerendheid was deze opbouw ruim voldoende, bij een maximale hoogte van 4,5 meter halen de voorzetwanden de 90 minuten.

Naast de eigen collectie van Loods 5 vind je in de winkel ook woon- en lifestyle-artikelen van andere partijen. (foto: ©Knauf)

32 Mebest

mb06_loods5.indd 32

december 2015

07-12-15 09:42

Doorgaans zijn 60-minuten wanden dubbel beplaat. Bij Loods 5 zijn echter wanden van Knauf geplaatst die dankzij onder meer 15 mm Diamond Board en steenwol isolatie met enkele beplating afkonden. (foto: ©Knauf)

Bewegen zonder te scheuren Heen en weer

De wanden die Intramax plaatste, zijn niet alleen hoog, maar ook lang. Er zijn er verschillende die de 15 meter ruimschoots halen. Bij die lengte moet er gedilateerd worden om de werking in het gebouw te kunnen opvangen. Ook hiervoor nam Knauf detailtekeningen op in het projectadvies. De dilatatie bestaat uit een naad van maximaal 20 mm. In de naad zijn stucstopprofielen aangebracht. Aan de achterzijde is de naad dichtgezet met stroken Knauf Diamond Board van 12,5 mm dik, in twee lagen. Die versteviging is aan slechts één kant van de dilatatie vastgeschroefd aan de beplating. Op die manier kan de wand in de lengterichting bewegen zonder dat er scheuren ontstaan.

Op en neer

Ook met verticale beweging moest rekening worden gehouden. Het pand heeft immers een plat dak en zeker wanneer daar een laag sneeuw op komt te liggen, kan het wat inzakken. Om schade te voorkomen, moeten de wanden kunnen meegaan in die beweging. Daarvoor is een slim detail bedacht. Voor de brandveilige aansluiting met het canneluredak had aannemer Aan de Stegge speciale rekjes laten maken. Die zijn gemonteerd met smeltpluggen. Bij brand verdwijnt de verbinding met het dak terwijl de brandscheiding wel intact blijft. Op die manier kan het compartiment waar de brand woedt, loskomen van het compartiment dat ernaast ligt zodat het gebouw meer kans heeft de brand te doorstaan. Aan de

Mebest

mb06_loods5.indd 33

december 2015

33

07-12-15 09:42

De nieuwe winkel van Loods 5 is opgedeeld in brandcompartimenten. Ontstaat er brand, dan hoeft niet de complete voorraad verloren te gaan. (foto: ©Knauf)

onderzijde van die rekjes, die zo’n 8 cm onder het dak uitsteken, heeft Intramax verlijmde stroken Diamond Board geschroefd en daar verhoogde 125 mm UW-profielen aan bevestigd. De beplating van de brandscheidende wand is tegen die profielen en de stroken Diamond Board aan geplaatst, maar er niet aan vastgeschroefd. Zakt het dak wat in, dan kan de aansluiting met de wand tussen de beplating in naar beneden schuiven.

Voorbereiding en begeleiding

Een schuivende wand zorgt ervoor dat het dak wat kan inzakken zonder dat dak of wand daar schade door oplopen. (foto: ©Knauf)

34 Mebest

mb06_loods5.indd 34

Knauf heeft niet alleen bij het voortraject een rol gespeeld met adviezen en het maken details, ook tijdens de bouw was de producent/leverancier regelmatig aanwezig. “De aannemer wilde graag garantie” zegt Jacco van ’t Hof. “We hebben hier KnaufZeker verstrekt. Dat houdt in dat we 100% garantie geven op de prestaties van de systemen. En het houdt ook in dat we tijdens het project regelmatig op het werk komen voor technische ondersteuning en om te kijken of alles goed gaat,

december 2015

07-12-15 09:42

of de bouwplaatsomstandigheden in orde zijn, of er met de juiste materialen en volgens de verwerkingsvoorschriften wordt gewerkt.”

Enorme tijdwinst

In totaal heeft Intramax zo’n 1500 meter wand geplaatst. Jordy Bloemendal is erg te spreken over de ondersteuning van Knauf in dat traject. Vooral de innovatieve 60 minuten-wand heeft veel voordeel opgeleverd. “De doorlooptijd bij dit project was echt een probleem”, zegt de projectleider van het afbouwbedrijf. “We hadden maar zes weken de tijd om ons werk te doen. Het

Het levert allemaal tijdwinst op

scheelt werkelijk enorm als je dan zo’n grote hoeveelheid wanden niet dubbel hoeft te beplaten. Je hebt veel minder handelingen bij de montage en dat maakt het werk fysiek minder zwaar. Verder scheelt het in transport en opslagruimte en je hebt minder afval. En dat levert allemaal tijdwinst op.” Of het alleen aan de snelle afbouw heeft gelegen is de vraag, maar aannemer Aan de Stegge heeft tijdens de bouw vier weken kunnen inlopen op de planning. Waar aanvankelijk de oplevering voor eind mei gepland stond, kon Loods 5 al met Hemelvaart de eerste klanten verwelkomen.

Loods 5 Amersfoort Opdrachtgever: Loods 5, Zaandam Architect: Buro DUK, Deventer Aannemer: Aan de Stegge Bedrijfshuisvesting, Twello Montage wanden en plafonds: Intramax, Dedemsvaart Leverancier wanden en plafonds: Knauf, Utrecht

Het nieuwe pand van Loods 5 in Amersfoort, 18.000 m2 woonwinkel. (foto: ©Knauf)

Mebest

mb06_loods5.indd 35

december 2015

35

07-12-15 09:42

Richtlijn BRandveiligheid veRlaagde plafonds; nog altijd Relevant Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen, Jan Willem Kommer

In 2011 publiceerde het toenmalige Bedrijfschap Afbouw de richtlijn ‘Brandveiligheid verlaagde plafonds: systeemplafonds, gipsplafonds en gestukadoorde plafonds’. Het doel van de uitgave was een leidraad te bieden voor het omgaan met de brandveiligheidseisen en –normen die in Nederland gelden voor verlaagde plafonds. Bestemd voor een brede doelgroep

Naast een beschrijving van eisen op het gebied van het brandgedrag van materialen en brandcompartimentering en een uitleg hoe verlaagde plafonds van gips, gestukadoorde plafonds en systeemplafonds hier aan voldoen, geeft de richtlijn ook een aantal tips en aanbevelingen voor de praktijk. Dat maakt de uitgave relevant voor voorschrijvende en/of controlerende instanties maar ook voor opdrachtgevers en uitvoerende bedrijven. De richtlijn ‘Brandveiligheid verlaagde plafonds: systeemplafonds, gipsplafonds en gestukadoorde plafonds’ is te downloaden vanaf de website www.tbafbouw.nl/publicaties

Nog altijd actueel

Momenteel wordt gewerkt aan een herziening van de richtlijn. Het gaat om een update naar de huidige stand van de techniek en regelgeving; op dat vlak zijn immers wat zaken veranderd

36 Mebest

mb06_brandveiligheid.indd 36

in de afgelopen jaren. De tips zijn echter nog altijd actueel, zo merkt Hermen de Hek regelmatig tijdens zijn werk als technisch adviseur bij Technisch Bureau Afbouw. “Brandveiligheid van systeemplafonds valt en staat met een correcte uitvoering”, zegt hij. “Goedgekeurde panelen en rasters en dergelijke zijn allemaal brandwerend, in meer of mindere mate. Maar als je sparingen gaat aanbrengen, doorvoeringen gaat toepassen, wandcontactdozen en armaturen plaatst, dan is in principe die brandwerendheid naar de knoppen. Tenzij je het oplost met de juiste details.” Hij heeft het dan over bijvoorbeeld brandwerende kappen, dichtschuimende wandcontactdozen en dergelijke.

Brandveilig maken én houden

Uiteraard is het zaak om, als een plafond brandwerend is, te zorgen dat het brandwerend blijft. Hermen de Hek noemt een aantal ma-

december 2015

07-12-15 09:44

nieren waarop dat kan worden gedaan. “Het is verstandig om met een sticker aan te geven dat het om een brandwerend plafond gaat. Als er aanpassingen aan of boven het plafond moeten worden gedaan, dan is het duidelijk dat er een plafondmonteur bij moet worden betrokken. Die kan het plafond op de juiste manier openen en sluiten. Ook controles helpen; een regelmatige check of het plafond op de juiste manier gesloten is. Onderschat niet hoe vaak een systeemplafond wordt opengemaakt voor bijvoorbeeld aanbrengen van bedrading of leidingen en dergelijke!”

Wanden: verrassend onderzoek

Wat voor plafonds geldt, geldt ook voor wanden. Dat wil zeggen, details zoals wandcontactdozen en doorvoeringen zijn belangrijk. Maar interessant op dat vlak is dat recent onderzoek heeft uitgewezen dat, anders dan altijd werd gedacht, het voor de brandwerendheid niet nodig is om randafsluitingen af te voegen. De Nederlandse Branche Vereniging Gips (NBVG) heeft dat laten uitzoeken door onderzoeksbureau Efectis Nederland.

Het onderzoek werd uitgevoerd met een ongeïsoleerde 100 mm dikke wand met dubbele 12,5 mm dikke beplating type A, met diverse randafsluitingen. De bovenaansluiting is uitgevoerd in twee varianten: • 5 mm open zonder vulling • 5 mm open voorzien van een niet-brandwerende elastische kit. De onderaansluiting is uitgevoerd in twee varianten: • 5 mm open zonder vulling • 5 mm open voorzien van een niet-brandwerende elastische kit. De onderaansluiting is uitgevoerd in twee varianten: • 10 mm open en afgedekt met een vuren houten plint van 12 x 55 mm • 10 mm open zonder plint of opvulling Ten slotte is ook de zijaansluiting uitgevoerd in twee varianten: • stotend gemonteerd zonder voegafwerking • 5 mm open zonder opvulling. Daarnaast is onderzocht wat de invloed is op de brandwerendheid van het niet voegen van de AK-naden en de schroefkoppen.

De enorme hoeveelheid installatietechniek die vaak in en achter systeemplafonds wordt verwerkt, kan de brandwerendheid van het plafond grotendeels teniet doen.

Mebest

mb06_brandveiligheid.indd 37

december 2015

37

07-12-15 09:44

Systeemplafonds worden ook na de montage nog erg vaak opengemaakt voor allerhande aanpassingen. Zeker als het om een brandwerend plafond gaat is het verstandig om het openen en sluiten van het plafond door een gespecialiseerde monteur te laten doen.

Geen brandwerende kit nodig

Onderschat niet hoe vaak een systeemplafond wordt opengemaakt!

Efectis Nederland heeft getoetst op de vlamdichtheid, de thermische isolatie en de warmtestraling. Het onderzoek leverde op dat bij een brandwerendheid van 30 minuten (EI30) en 60 minuten (EI60) de randafsluitingen van de wanden niet gevoegd hoeven te worden om de gevraagde brandwerendheid te behalen. De open voeg aan de boven- en zijkant mag 5 mm zijn, aan de onderzijde mag de voeg 10 mm open zijn. Kitten kan wel nodig zijn vanwege een akoestische of esthetische eis, maar dat hoeft dan niet met een brandwerende kit te gebeuren. Een standaard acrylaatkit volstaat om de vereiste brandwerendheid te halen.

Tips voor brandveiligheid van systeemplafonds Hermen de Hek is Technisch Adviseur bij Technisch Bureau Afbouw, gespecialiseerd in de droge afbouw.

38 Mebest

mb06_brandveiligheid.indd 38

• Maak met behulp van een sticker duidelijk dat een bepaald verlaagd plafond brandwerend is. • Controleer jaarlijks of een brandwerend verlaagd plafond op de juiste manier gesloten is. • Werk elke doorvoering door het brandwerend verlaagd plafond af met de daartoe geëigende middelen. • Armaturen mogen de goede werking van een firebreak niet hinderen. Pas daarom armaturen toe, waarbij een adequate werking van het gehele plafondsysteem is aangetoond. Er bestaan ook dichtschuimende armaturen. Ook is het mogelijk om een brandwerende kap aan te brengen over de armaturen heen. Het beste is een brandwerend plafond zonder armaturen. • Leg geen isolatiematerialen direct bovenop het plafond, tenzij dit is getest. • Zorg er bij aansluitingen op koven of bij hoogteverschillen in plafonds voor dat de koof/verhoging minimaal dezelfde brandwerendheid heeft als het plafond.

december 2015

07-12-15 09:44

WIST U DAT U MEBEST OOK OP UW DESKTOP, LAPTOP OF TABLET KUNT LEZEN? Ga naar www.mebest.nl Of download de app in GooglePlay of iTunes

MEBEST, AL 77 JAAR OUD MAAR MET BEIDE BENEN IN HET NU.

mb06_stopper.indd 39

07-12-15 09:57

De redactie behoudt zich het recht voor de ingezonden berichten in te korten. De inhoud

Wordt samengesteld aan de hand van pers- en

van de pers- en nieuwsberichten valt niet onder de verantwoordelijkheid van de Mebest-

nieuwsberichten van, voor en over de afbouwsector.

redactie. Met plaatsing van een bericht spreekt de redactie van Mebest dan ook geen

Berichten voor deze rubriek kunt u sturen naar:

waardeoordeel uit over de genoemde kwaliteit en/of prestaties van diensten en producten.

[email protected]

Prestatiegericht modelleren: de Kingspan BIM Bibliotheek Bij het ontwerp van complexe projecten wordt het steeds belangrijker de kwaliteit te waarborgen. Building Information Modelling, BIM, wordt dan ook steeds vaker toegepast. Met BIM zijn veel fouten te voorkomen en faalkosten van een bouwproject kunnen worden gereduceerd. Kingspan heeft om die reden voor al haar producten BIM modellen ontwikkeld. Met deze modellen kan snel en efficiënt hoogwaardig isolatiemateriaal worden opgenomen in het ontwerpstadium van een gebouw. De BIM modellen van Kingspan bevatten alle noodzakelijke informatie en meer; zoals details over de certificering op het gebied van duurzaamheid. Met BIM kan ook ontworpen worden met een bepaalde energieprestatie van een gebouw als doel. Dit is het zogenaamde prestatiegericht modelleren. Er kan zo eenvoudig worden bekeken wat de optimale dikte van het isolatiepakket moet zijn, om een bepaalde Rc-waarde van een constructie te bereiken en een zo slank mogelijke constructie te creëren. De kracht van BIM is dat alle relevante informatie op een uniforme manier centraal verzameld en gekoppeld wordt. Door de verzamelde informatie te koppelen wordt gelijk duidelijk waar bepaalde materialen en processen letterlijk en figuurlijk niet op elkaar zullen aansluiten. Doordat dit in het ontwerpproces al duidelijk wordt kan hier gelijk actie op worden ondernomen, waardoor problemen tijdens het bouwen vooraf al worden voorkomen. De hele BIM bibliotheek met Kingspan producten is sinds kort gratis te downloaden voor iedereen via www.kingspaninsulation.nl/bim en via de internationale BIM bibliotheek: BIM Object.

40 Mebest

mb06_kort.indd 40

Volop innovaties op vakbeurs Gevel 2016 Van 27 t/m 29 januari biedt Ahoy Rotterdam onderdak aan GEVEL 2016. GEVEL is het belangrijkste vakevenement over de gebouwschil voor architecten en bouwkundigen. Ook de komende beurs staat weer bol van innovatieve en grensverleggende technieken en producten. Wat te denken bijvoorbeeld van een robot die niet alleen de glazen wast, maar ook ramen, kozijnen en gevelpanelen, ongeacht van welk materiaal? Dat moet zich vertalen in beter onderhoud en langere levensduur. Volgens KITE Robotics kun je met hun gevelreinigingsrobot in ieder geval punten scoren voor de Breeamcertificering in het kader van integraal onderhoud van de gevel. Uiteraard biedt Gevel 2016 nog veel meer nieuws. Kijk voor meer informatie op www.gevel-online.nl

december 2015

07-12-15 09:53

Nieuwe CUR-Aanbeveling 118:2015 versterkt innovatie in betonreparatie Recent is CUR-Aanbeveling 118:2015 ‘Specialistische instandhoudingstechnieken – repareren van beton’ verschenen. Deze nieuwe Aanbeveling vervangt de CUR-Aanbevelingen 53, 54 en 55. Een belangrijke stap, want CUR-Aanbeveling 118:2015 biedt een vernieuwende visie op betonreparatie. Dat heeft gevolgen voor de Nederlandse betonreparatiesector. In CUR-Aanbeveling 118:2015 wordt een geheel andere weg ingeslagen als het gaat om het beschrijven van betonherstel. Een belangrijke nieuwe stap is bijvoorbeeld het indelen van reparaties in drie klassen: esthetische, technische en constructieve betonreparatie. Dit onderscheid is van belang voor opdrachtgevers, adviseurs en het uitvoerend bedrijf. Deze indeling stelt bijzondere eisen aan het onderzoek, de bestekfase/contractfase en de uitvoering daarvan. Verder krijgt het denken in risico’s ook de nodige aandacht door de gestelde eisen aan zowel de betonreparaties als het betonreparatiebedrijf. De nieuwe CUR-Aanbeveling vormt de verbindende schakel tussen de Nederlandse praktijk en de Europese normserie 1504. Daarnaast heeft hij invloed op de bestaande BRL 3201, die ook wordt aangepast. Het denken in gevolgen betekent ook aandacht voor borging van het proces. Veel bedrijven zijn gecertificeerd op basis van BRL 3201 en onderliggende uitvoeringsrichtlijnen. De nieuwe CUR-Aanbeveling zal ook gevolgen hebben voor deze certificatieregelingen. CUR-Aanbeveling 118:2015 is als digitale versie te bestellen, als papieren versie te bestellen en voor CUR-Aanbevelingen-abonnees direct online te raadplegen en downloaden. Kijk op www.cur-aanbevelingen.nl

CUR-Aanbeveling 118:2015 biedt vernieuwende inzichten en eenvoud bij betonreparatie. De CUR-Aanbeveling geeft definities, classificaties, eisen en regels voor de specialistische instandhoudingstechniek betonreparatie. In deze CUR-Aanbeveling wordt onderscheid gemaakt in drie uitvoeringsklassen, te weten esthetische betonreparatie, technische betonreparatie en constructieve betonreparatie. Hiermee wordt het voorschrijven, het controleren en het borgen van betonreparatie binnen Nederland flink vereenvoudigd. Deze CUR-Aanbeveling biedt tevens een verduidelijking en/of aanvullende eisen op de normdelen van NEN-EN 1504 “Producten en systemen voor de bescherming en reparatie van betonconstructies”. Deze verduidelijking en/of aanvullende eisen zijn onder andere noodzakelijk omdat: •

•

in NEN-EN 1504 informatieve, vrijblijvende teksten zijn opgenomen die in Nederland via de CUR-Aanbevelingen 53 t/m 55 bindend waren, en/of; er behoefte was aan nadere invulling of duiding voor in Nederland specifieke zaken of gebruiken.

CUR-Aanbeveling 118:2015 heeft ook als doel om onduidelijkheid en verwarring in de markt weg te nemen over de te hanteren regelgeving respectievelijk de te stellen eisen aan de materialen en uitvoering. Met de publicatie van deze nieuwe CUR-Aanbeveling komen CUR-Aanbevelingen 53, 54 en 55 te vervallen.

ARTIKELNUMMER AA118

CUR-Aanbeveling 118:2015 Specialistische instandhoudingstechnieken – repareren van beton

CUR-Aanbeveling 118:2015 Specialistische instandhoudingstechnieken - repareren van beton

CUR-Aanbeveling 118:2015 Specialistische instandhoudingstechnieken - repareren van beton

Geveltherm Heck Aero: extreem dun en onbrandbaar isolatiesysteem Technostuc Geveltherm Heck Aero is het begin van een revolutie op buitengevelisolatiegebied. De toepassing van Aerogel, afkomstig uit de ruimtevaart, maakt gevelisolatiesystemen mogelijk met extreem hoge prestaties en op plekken waar voorheen wegens ruimtegebrek, om bouwtechnische of esthetische redenen geen isolatiesysteem mogelijk was. Door de hoge isolatiewaarden (λ = 0,018 W/mK) kunnen Aero isolatieplaten in ultra dunne diktes worden toegepast Daarnaast zijn Aero isolatieplaten: • extreem hittebestendig en onbrandbaar • waterafstotend en daarbij waterdamp doorlatend • effectief geluidsisolerend Geveltherm Heck Aero isolatieplaten hebben een vliesachtige structuur, bestaande uit lagen. Door hun flexibiliteit laten ze zich probleemloos om rondingen en welvingen in gevels vormen. Geveltherm Heck Aero is een compleet systeem van isolatie en stucafwerking in één; geleverd met verzekerde garantie.

015 - 303 0500 [email protected] ww.sbrcurnet.nl

15-10-2015 16:16:20

MEBEST

mb06_kort.indd 41

december 2015

41

07-12-15 09:45

JANpaneel: ideaal binnenwandsysteem voor transformaties Speciaal voor de transformatiemarkt heeft JANpaneel Nederland in samenwerking met Fermacell BV het JANpaneel ontwikkeld, een binnenwandsysteem dat een korte montagetijd koppelt aan een goede geluid- en brandwerendheid

Nieuwe norm voor bepaling van slipweerstand gepubliceerd NEN heeft de nieuwe Nederlandse norm voor het bepalen van de slipweerstand gepubliceerd. Deze norm vervangt de praktijkrichtlijn NTA 7909 uit 2003 en beschrijft de classificatiemethode op basis van de tribometer. NEN 7909 is bedoeld voor alle horizontale en hellende beloopbare oppervlakken in openbare en arbeidsruimten. Met NEN 7909 wordt aangesloten op de Europese meetmethode die het meest geschikt wordt geacht voor metingen op locatie. De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de praktijkrichtlijn NTA 7909:2003 zijn: • de methode die wordt voorgeschreven voor de bepaling van de dynamische wrijvingscoëfficiënt is gewijzigd om aan te sluiten bij de Europese CEN/TS 16165; • de eisen ten aanzien van de minimale slipweerstand van een beloopbaar oppervlak zijn gewijzigd en meer gespecificeerd naar de verschillende toepassingen; • er worden geen eisen meer gesteld aan de maximale slipweerstand; • er worden geen eisen meer gesteld aan het maximale verschil in slipweerstand; • de bepalingsmethode voor het vaststellen van de ‘maatgevende’ slipweerstand zowel op locatie als in het laboratorium is verder aangescherpt; • de rapportage van de uitgevoerde slipweerstandsmetingen is uitgebreid.

Om het probleem van de vele leegstaande kantoren op te lossen, worden veel van deze panden getransformeerd naar bijvoorbeeld studentenwoningen, hotels, huisvesting voor arbeidsimmigranten, appartementen en dergelijke. Daarvoor moeten grote open vloeroppervlakken worden opgedeeld in afzonderlijke ruimtes. Het JANpaneel is een binnenwandsysteem dat speciaal voor deze snel groeiende transformatiemarkt is ontworpen. De in het werk af te werken binnenwand onderscheid zich door een snelle montagetijd en heeft een hoge standaard wat betreft geluid- en brandwerendheid; de geluidsreductie is 59dB en de brandwerendheid bedraagt 60 minuten. Het JANpaneel is een samenvoeging van traditionele, in de bouw bewezen producten. Dit levert een kwalitatief uitstekende wand met een hoge leidingflexibiliteit op. Het prefab JANpaneel blijft gedurende het monteren handzaam en is flexibel omdat het desgewenst met een traditioneel systeem te combineren is. Kozijnen kunnen hierdoor eenvoudig in de wand worden opgenomen. De snelle montagetijd maakt deze wand veel goedkoper dan bestaande binnenwandsystemen

Op www.nen.nl is de norm aan te schaffen.

42 Mebest

mb06_kort.indd 42

december 2015

07-12-15 09:45

Uzin introduceert duurzaam vloersysteem

Knauf Drystar maakt het assortiment voor de natte ruimte compleet Met de introductie van het Drystar systeem heeft Knauf het assortiment voor de natte ruimte - met het H2- en Aquapanel Indoor systeem - compleet. Op www.knauf.nl/deidealenatteruimte staan de producten overzichtelijk naast elkaar. Zo wordt de verwerker geholpen bij de keuze voor de juiste oplossing. Knauf Drystar board is de beste gipsplaat voor de natte ruimte. De plaat is een innovatieve combinatie van een high-tech vlies en een speciale kern van gips. Daardoor is Knauf Drystar extra vochtbestending (<3% vochtopname). En net zo bestand tegen schimmels als een cementplaat. Dat maakt de plaat ideaal voor wanden en plafonds binnenshuis die vaak met water in aanraking komen, zoals in badkamers en wellness ruimtes. Maar ook voor buitenplafonds. Drystar-Filler is speciaal ontwikkeld voor het voegen en finishen van wanden en plafonds van Drystar-Board. Ook de filler is geschikt voor ruimtes die vaak met water in aanraking komen. Drystar-Filler is een pasteuze mortel in poedervorm. Het verwerkt soepel en is tot een week lang te gebruiken na aanmaken. Bijzonder is dat de filler ook schimmelbestendig is. Het behaalt de hoogste klasse (10) conform ASTM D 3273. Drystar-Board en Drystar-Filler maken onderdeel uit van een totaal systeem. Dat bestaat uit: Drystar-Board 12,5 1200 3000 AK Drystar-Board 12,5 1200 2600 AK Drystar schroef XTN 38 mm Drystar schroef XTN 23 mm Drystar schroef met boorpunt Drystar snelbouwparker Drystar-Filler 5 kg Corrosiewerende profielen in de klassen C3 en C5-M conform EN ISO 12944-2.

Met de Terra-Line van Uzin introduceert Unipro het eerste vloersysteem dat ontwikkeld is met duurzaamheid als uitgangspunt. Producten uit de Terra-line kunnen op dezelfde wijze worden toegepast als de traditionele voorstrijken, egalisaties of lijmen. Alle recepturen zijn voorzien van een EPD (Environmental Product Declaration) waardoor de milieu-impact van het product inzichtelijk én vergelijkbaar is. Met de Terra-line wordt een bijdrage geleverd aan de besparing van grondstoffen en de vermindering van CO2-uitstoot. Het duurzame systeem is een jaar geleden met succes gelanceerd op de Duitse markt. Met de Uzin Terra-Line zijn de Duitse ontwikkelaars van Uzin Utz AG (het moederbedrijf van Unipro) er in geslaagd om zonder verlies van technische performance, een duurzaam en zeer emissiearm vloersysteem te ontwikkelen. Dankzij de nieuwe recepturen en verpakkingen wordt, in vergelijking met een traditioneel systeem, ca. 250 kg CO2 per 1000 m2 bespaard. Deze besparing is gerealiseerd door bijvoorbeeld in de voorstrijk en egalisatie het aandeel synthetische grondstoffen te verminderen. Voor de lijm zijn meer hernieuwbare grondstoffen gebruikt. Bij de verpakkingen is vooral gekeken naar gerecyclede materialen en de mogelijkheid om het afval te scheiden voor hergebruik. Voor de Uzin Terra-Line zijn ‘duurzaamheids-informatiebladen’ beschikbaar. Hierin staat alle specifieke informatie over emissie in het interieur (VOC), de ecologische balans en gegevens ten behoeve van gebouwcertificering zoals DGNB, BREEAM en LEED omschreven.

De prestaties van dit systeem worden gegarandeerd met KnaufZeker. Meer informatie hierover vindt u op www.knaufzeker.nl.

Mebest

mb06_kort.indd 43

december 2015

43

07-12-15 09:45

Senso introduceert Titan Superquartz Een vloer met alle voordelen van een gietvloer, maar met een stoere, robuuste uitstraling van bijvoorbeeld een betonnen vloer. Dat is waar de klanten van Senso naar vroegen. Om aan deze vraag tegemoet te komen ontwikkelde Senso Titan – Superquartz. In deze vloer is gebroken kwarts vermengd met de biopolymeer die gebruikt wordt voor de gietvloeren van Senso. De vloer combineert het gevoel en de uitstraling van echt beton met het comfort van een zachte vloerafwerking.

Saint-Gobain API laat LCA uitvoeren voor plafondophangsystemen Saint-Gobain API uit Harderwijk heeft voor al haar typen plafondophangsystemen een levenscyclusanalyse (LCA) laten uitvoeren door LBP|SIGHT uit Nieuwegein. Daarmee is Saint-Gobain API de eerste in Nederland die op deze manier de milieu-impact voor deze productgroep in kaart brengt. Duurzaamheid speelt een steeds grotere rol in de keuze voor producten of bouwmethoden. De verwachting is dat in de toekomst zelfs eisen gesteld worden aan de totale milieubelasting van producten in gebouwen. Door hier nu al onderzoek naar te doen, toont Saint-Gobain API zich voorloper in de markt. Bovendien biedt deze analyse een concreet voordeel voor gebouwontwerpers. De specifieke data van de LCA zijn opgenomen in de Nationale Milieu Database (NMD). Door deze gegevens in te voeren in bouwsoftware, kan direct de gehele milieubelasting van het gebouw worden doorberekend. René Kraaijenbrink, adviseur duurzaamheid bij adviesbureau LBP|SIGHT: “Tot voor kort bevatte de NMD alleen generieke gegevens van plafondophangsystemen, maar deze waren niet getoetst. Daarom wordt de milieubelasting van deze systemen met 30 procent verhoogd, bij wijze van correctie. Vanaf nu kunnen gebouwontwerpers de specifieke data van Saint-Gobain API ophangsystemen, voor zowel gesloten als vrijhangende plafonds, invoeren. Deze zijn wel representatief.”

44 Mebest

mb06_kort.indd 44

David Bols, oprichter en eigenaar van Senso: ‘Voor klanten die op zoek zijn naar een stoere, robuuste vloer, maar die niet de stap naar beton willen maken is Superquartz de perfecte oplossing. Het biedt namelijk de uitstraling van echt beton maar niet de nadelen van woonbeton of cementgebonden alternatieven. Die zijn bijvoorbeeld erg scheurgevoelig. Hij biedt bovendien alle voordelen van de klassieke Sensovloer want hij is flexibel, scheurvrij, comfortabel, vloeistofdicht en gemaakt op basis van plantaardige oliën. Door de dikte van 4mm is hij over iedere ondergrond en in iedere situatie aan te brengen en geschikt voor alle ruimtes in huis, ook de badkamer.’ Superquartz is verkrijgbaar is 6 natuurtinten. Prijs gemiddeld €145 /m2

december 2015

07-12-15 09:45

TechStyle ® Eilanden van Hunter Douglas: lichtgewicht en geluidsabsorberend

TBA en SKG-IKOB werken samen aan de kwaliteit in de afbouwbranche Het Technisch Bureau Afbouw en SKG-IKOB Certificatie tekenden onlangs een samenwerkingsovereenkomst. Het doel van deze overeenkomst is om onderscheid op kwaliteit voor afbouwbedrijven eenvoudiger te maken en een maximale efficiëntie te bereiken met kwaliteitscontroles die elkaar aanvullen. De samenwerking zorgt voor een betere bediening van de afbouwbranche. Hierdoor wordt een groei verwacht van het aantal KOMOgecertificeerde bedrijven. Al decennia lang verlenen het TBA en SKG-IKOB Certificatie diverse diensten aan de afbouwbranche. Het TBA voert kwaliteitscontroles en schade expertises uit. Dit gebeurt op verzoek van het afbouwbedrijf of voor de erkenningsregeling Afbouwkeur. SKG-IKOB Certificatie is marktleider van de geaccrediteerde KOMO-Afbouw regeling.

Hunter Douglas introduceert de TechStyle® Eilanden: lichtgewicht en zeer geluidsabsorberende plafondeilanden voor ruimtes in gebouwen met een lange nagalmtijd. De TechStyle® Eilanden bestaan uit lichtgewicht glasvezelvliestegels die in U-vormige aluminium extrusieprofielen zijn geklemd. Dankzij de kanalenstructuur van de tegels en de geëxtrudeerde profielen wegen de plafondeilanden slechts 3,3 kilogram per vierkante meter. Dat is ongeveer 25% minder dan alternatieven met glas- of steenwol. Tegelijk zijn de off-white gecoate eilanden zeer stevig, vlak en stijf. Hun geringe gewicht zorgt voor een lagere fysieke belasting voor installateurs, reduceert de totale belasting op de gebouwfundering en bespaart brandstof voor transport. De materiaalkenmerken geven de TechStyle® Eilanden een zeer hoog geluidsabsorberend vermogen, blijkt uit onderzoek van onafhankelijke ingenieursbureau Peutz. In het geluidsfrequentiegebied van 250 tot 4000 Hertz, waarbinnen menselijke spraak valt, absorberen de TechStyle® Eilanden 75% van het geluid (αW = 0,75) en neemt de nagalmtijd hierdoor af tot op een aangenaam akoestisch comfort.

De eerste stap is om de keuringen voor de erkenningsregeling Afbouwkeur en voor KOMO-Afbouw op elkaar af te stemmen, zodat er geen zaken dubbel gekeurd worden. Ook zal het TBA nieuwe aanvragen van KOMO-Afbouw in behandeling nemen. De diensten binnen de samenwerkingsovereenkomst hebben betrekking op de certificatie werkzaamheden van BRL 9600 KOMO-Afbouw voor de scopes gietvloeren, dekvloeren, stukadoorwerk, spackspuitwerk, systeemwanden en -plafonds en niet-dragende binnenwanden van steenachtig materiaal.

Mebest

mb06_kort.indd 45

december 2015

45

07-12-15 09:45

is een uitgave van

Adverteerdersindex

Technisch Bureau Afbouw Mauritskade 27, 2514 HD Den Haag Telefoon: 070 - 33 66 500 Fax: 070 - 33 66 533 E-mail: [email protected] Website: www.tbafbouw.nl Abonnementen aanvragen, opzeggen en wijzigen via bovenstaande gegevens. Mebest Website: www.mebest.nl Twitter: @MebestNL Redactie: Jan Willem Kommer - Klokhuys teks & foto, Delft E-mail: [email protected] Telefoon: 06 - 29 21 79 59

Brander/PPG

48

Cosmar Nederland

15

Kingspan

Mebest

PSH Media Sales

2

39

2

Technostuc Systemen/Pavatex

15

Tectum

47

Fotografie: Jan Willem Kommer, Delft; Henk van der Veen, Maassluis; Pi2- Fred Meijer, Zaanstad; De Jong Luchtfotografie, Bilthoven; Knauf, Utrecht Vormgeving: Sylvia Oxenham, X-Media Solutions, Doetinchem Druk: Senefelder Misset B.V., Doetinchem Advertenties, tarieven en inlichtingen uitsluitend bij: PSH Media Sales Mercuriusstraat 35, 7006 RK Doetinchem Postbus 68, 7000 AB Doetinchem Telefoon: 0314 - 355 800 Fax: 0314 - 355 643 E-mail: [email protected] Website: www.pshmediasales.nl Reproductie: Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave berusten bij Technisch Bureau Afbouw, de betreffende auteur en/of de betreffende fotograaf. Niets uit deze uitgave mag zonder hun toestemming openbaar worden gemaakt of verveelvuldigd.

46 Mebest

mb06_colofon.indd 46

Eerstvolgende uitgave: Mebest nr. 1-2016 Verschijningsdatum: 26 februari 2016 Aanlevering advertentiemateriaal: 10 februari 2016

december 2015

07-12-15 09:47

alles OVER

BRANDWEREND BOUWEN & BRANDWERENDE BOUWMATERIALEN

In het Bouwbesluit en vrijwel ieder bestek staan eisen op het gebied van brandwerend­ heid. Eisen waaraan draagconstructies, plafonds, wanden en doorgangen moeten voldoen. Deze eisen dragen bij aan de veiligheid van een gebouw en de mensen die hierin verblijven. Door alle wet wet­ en regelgeving rond brand­ werend bouwen, kan het zijn dat u door de bomen het bos niet meer ziet. De oplossing: bouwbrandwerend.nl.

Daar vindt u alle informatie die u nodig heeft. Heeft u behoefte aan persoonlijk advies? Onze specialisten helpen u graag verder en geven desgewenst advies op locatie. Daarnaast brengt bouwbrandwerend.nl u in contact met ervaren applicateurs die u al het werk uit handen kunnen nemen. Makkelijker kan het niet! Neem vandaag nog een kijkje op www.bouwbrandwerend.nl

WWW.BOUWBRANDWEREND.NL Naamloos-2 1

27-11-15 15:10

Reinigbare muurverf van Brander

BRANDER CLEAN VOOR EEN BRANDSCHOON RESULTAAT

W U E I N

• Matte muurverf met goede dekking • Reinigbaar • Blijft mat na reinigen • Prettige verwerkbaarheid • DUBOkeur gecertificeerd Kijk op Brander.nl voor meer informatie.

Naamloos-4 1

20-11-15 15:57