docenten handleidinG CP02 Solliciteren WZDH2-V1.1
Solliciteren
CP02 WZ
Waar gaat het over? Introductie Deze CP gaat over solliciteren. De kandidate maakt kennis met vastomlijnde sollicitatieprocedures en leert wat de conventies zijn. Tenslotte heeft solliciteren alleen kans van slagen als de kandidate zich bewust is van de gedragsregels die er gelden. Daarnaast speelt de uitvoering van de onderstaande cruciale handelingen uiteraard een grote rol. De algemene doelstellingen van deze CP luidt: De kandidate kan zich op adequate wijze voorbereiden op een sollicitatie- of intakeprocedure. De kandidate kan op adequate wijze een sollicitatie- of intakeprocedure doorlopen. CH1: Een sollicitatie- of intakegesprek voorbereiden 1. De kandidate begrijpt hoofdpunten van informatie over een functie of bedrijf uit kranten, informatiebrochures of via internet. 2. De kandidate kan als voorbereiding op een gesprek notities maken van zijn werkervaring en motivatie voor de functie. CH2: Telefonisch solliciteren 1. De kandidate kan vragen naar de juiste persoon. 2. De kandidate kan zich telefonisch voorstellen. 3. De kandidate begrijpt standaard sollicitatievragen. 4. De kandidate kan haar interesse voor de functie kenbaar maken. 5. De kandidate kan werkervaring en motivatie beschrijven. CH3: Een sollicitatieformulier invullen 1. De kandidate kan een sollicitatieformulier invullen. CH4: Een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek lezen 1. De kandidate kan een uitnodigingsbrief lezen. 2. De kandidate begrijpt waar en wanneer zij verwacht wordt voor een gesprek. CH5: Een sollicitatie- of intakegesprek voeren 1. De kandidate kan zichzelf voorstellen. 2. De kandidate kan vragen over zichzelf beantwoorden. 3. De kandidate kan zijn werkervaring beschrijven. 4. De kandidate kan de motivatie voor de functie vertellen. 5. De kandidate kan vragen stellen aan de hand van een eigen lijstje. 6. De kandidate kan naar het vervolg van de procedure vragen. KNS Deze praktijksituatie sluit aan bij de eindtermen voor Kennis van de Nederlandse Samenleving hoofdstuk 1 Werk en inkomen, 1.1 De kandidate kan snel en efficiënt (nieuw) werk zoeken: • 1.1.1 De kandidate is op de hoogte van de diensten die het CWI biedt voor werkzoekenden. • 1.1.2 De kandidate is op de hoogte van de diensten die het UWV biedt voor werklozen of arbeidsongeschikten. • 1.1.3 De kandidate is op de hoogte van andere intermediairs (dan het CWI) voor het vinden van werk. • 1.1.4 De kandidate weet hoe je in Nederland vacatures kunt vinden. • 1.1.5 De kandidate heeft inzicht in relevante delen van de arbeidsmarkt in relatie tot eigen kwalificaties en loopbaanmogelijkheden.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved WZDH2-V1.1 Created on 01/10/2008 5:00:00 PM
1
•
1.1.6 De kandidate weet hoe zij de waarde van de eigen opleiding en ervaring voor de Nederlandse arbeidsmarkt kan achterhalen of laten equivaleren. • 1.1.7 De kandidate weet welke stappen gevolgd moeten worden voor scholing. • 1.1.8 De kandidate weet welke eisen met betrekking tot competenties een werkgever aan een sollicitant kan stellen. De CP Solliciteren heeft ook raakvlakken met 1.2 De kandidate kan actief deel uit maken van een arbeidsorganisatie, 1.2.1 De kandidate weet welke algemene eisen een werkgever stelt aan een werknemer. Aandachtspunten Er bestaan veel cultuurverschillen in manieren van solliciteren. Het is daarom belangrijk om de Nederlandse sollicitatieprocedures en gang van zaken toe te lichten. Minstens zo belangrijk is het om ongeschreven regels als ‘verkoop jezelf maar wees toch bescheiden’ te verduidelijken. Een sollicitant die de conventies niet kent, heeft weinig kans op succes. Handelingen als een gesprek voorbereiden of telefonisch solliciteren zijn lastig en worden bemoeilijkt door de spanning die een sollicitatie oproept. Bovendien zijn een sollicitatiebrief, cv en een gesprek niet alleen een middel om een boodschap over te brengen. Voor de werkgever vormen ze een doel op zich: men beschouwt ze als eerste proeven van bekwaamheid. Vooral nu communicatieve vaardigheden steeds belangrijker worden, wordt er steeds meer gewicht aan toegekend. Meer weten? Verreweg de meeste vacaturesites richten zich op hoger opgeleide werknemers: minimaal mbo, vaker hbo en universitair. Lager opgeleide sollicitanten kunnen de nodige vacatures vinden via internet maar het lijkt voor hen eenvoudiger en praktischer gebruik te maken van uitzendbureaus. Ook voor concrete adviezen omtrent solliciteren kan men daar terecht. Zie ook www.leren.nl voor informatieve sites over het maken van een CV, het schrijven van een brief, etc.. Duidelijke site met informatie over verschillende beroepen: www.werksite.nu, inclusief een korte cursus over hoe je vacatures leest.
Lessuggesties De film Aisha heeft een sollicitatiegesprek met Gerda bij stichting Zorgzaam. Gerda vindt dat Aisha meer kan dan werken als Alfahulp. Ze raadt haar aan te solliciteren op de functie van Helpende. Aisha laat haar dochter het sollicitatieformulier invullen en voert het gesprek. Ze denkt dat ze de baan niet krijgt omdat ze geen verslagen kan schrijven in het zorgdossier. Ze krijgt de baan wel en krijgt een jaar opleiding van stichting Zorgzaam. 1e ronde filmkijken Laat de cursisten naar de film kijken met de volgende kijkvraag in gedachten. Zet hem op het bord en bespreek hem na. • Welke functie krijgt Aisha bij Zorgzaam? Ze krijgt de functie Helpende. NB: In de film zegt Aisha tegen haar dochter Yasmin dat ze niet gaat schoonmaken. Ze bedoelt hier dat ze niet alleen gaat schoonmaken. Het verschil tussen een Alfahulp en een Helpende is dat een Helpende naast huishoudelijk taken ook verzorgende taken uitvoert. Gebruik deze informatie eventueel bij de nabespreking.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved WZDH2-V1.1 Created on 01/10/2008 5:00:00 PM
2
2e ronde filmkijken Laat de cursisten nogmaals naar de film kijken met de volgende vragen in gedachten. Zet de vragen op het bord en bespreek ze na. • Waarom gaat Aisha werken? Ze wil graag werken. Ze heeft nu tijd om te werken. Ze heeft sollicitatieplicht en moet zo snel mogelijk aan het werk. • Wat moet Aisha nog leren voor de functie Helpende? Zij moet nog verslagen leren schrijven. • Hoeveel tijd heeft ze om dit te leren? Daarvoor heeft ze een jaar. 3e ronde filmkijken Laat de film nog een laatste keer zien en schrijf daarbij het volgende schema op het bord. Laat de cursisten het schema overnemen en invullen. Bespreek de antwoorden na. Geef hierbij alleen feedback op de inhoud en niet op de formulering of spelling. Wat heeft Aisha goed gedaan tijdens de sollicitatie? Ze heeft zelf gebeld en een afspraak gemaakt. Ze heeft een goed gesprek gevoerd. Ze is eerlijk geweest. Ze heeft niet gezegd dat ze goed kan schrijven.
Wat heeft Aisha niet goed gedaan tijdens de sollicitatie? Ze heeft niet zelf het sollicitatieformulier ingevuld. Ze heeft niet gezegd dat ze niet goed is in een verslag schrijven. Ze was niet bereikbaar.
De praktijk De volgende lessuggesties zijn voorbereidende opdrachten bij de praktijkopdrachten. De praktijkopdrachten zijn in de e-learning toegevoegd. Die kunt u of de cursiste downloaden en afdrukken. De eerste lessuggestie kunt u al gebruiken voordat de cursisten zijn begonnen met de e-learning. 1. Groepsgesprek: Sollicitatiegesprek voorbereiden (bij praktijkopdracht 1, 2, 9 en 10) Beginners en gevorderden
Houd een groepsgesprek over het thema solliciteren. Ga daarbij met name in op het voorbereiden van een sollicitatie. Neem een vacature (voor beginners een heel eenvoudige) mee. Zet de vacature op het bord of deel haar uit op kopie. Bespreek de vragen die in praktijkopdrachten 1, 2 en 9, 10 worden gebruikt om een sollicitatiegesprek voor te bereiden. • Wat wil ik weten over het bedrijf? • Wat wil ik weten over de functie? Waar zoek ik die informatie op? • Wat vertel ik over mijn werkervaring en opleiding? • Wat vertel ik over mijn privé-leven? • Welke vragen kan ik krijgen? • Wat kan ik antwoorden? • Welke vragen kan ik zelf stellen? Neem de vragen met beginners door en zet handige zinnen op het bord zodat ze die kunnen overnemen. Laat gevorderden in tweetallen de vragen bespreken en hun
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved WZDH2-V1.1 Created on 01/10/2008 5:00:00 PM
3
antwoorden noteren. Bespreek en corrigeer hun antwoorden mondeling, klassikaal of per tweetal. Benodigdheden & organisatie: Kopieën van een vacature of een vacature op het bord
Feedback
Geef in dit gesprek geen feedback op spreekvaardigheid of uitspraak; het uitwisselen van kennis over het thema staat centraal.
2. Rollenspel: Telefonisch solliciteren (bij praktijkopdracht 3 en 4) Beginners en gevorderden
Vraag eerst wie ervaring heeft met telefonisch solliciteren. Laat die cursisten erover vertellen. Schrijf relevante steekwoorden op het bord. Bespreek vooraf wat een telefonisch sollicitatiegesprek inhoudt. Ga vervolgens met de groep in op het verloop van een telefonisch sollicitatiegesprek: Wat zegt de sollicitant? (zie vragen van praktijkopdracht 3 of 4), Wat zegt de werkgever? Met beginners speelt de docent de werkgever die zijn vragen kriskras aan de cursisten stelt die gezamenlijk de rol van sollicitant hebben. Zet de voorbeeldzinnen van zowel de werkgever als de sollicitant op het bord. Laat gevorderden zelf de voorbeeldzinnen formuleren en eventueel op het bord zetten. NB. Laat de voorbeeldzinnen op het bord staan als steun bij het rollenspel dat de cursisten gaan doen. Laat de cursisten vervolgens in tweetallen werken met hun meegebrachte vacatures. Eerst verdelen de tweetallen de rollen van sollicitant en werkgever bij de vacature van cursiste A en bereiden ze hun rol daarbij voor. Vervolgens spelen de cursisten in tweetallen een rollenspel telefonisch solliciteren met betrekking tot vacature A. Daarna wisselen ze van rol en beginnen ze van voren af aan met de vacature van cursiste B! Tot slot spelen enkele tweetallen hun rollenspel voor de groep. Benodigdheden & organisatie: Laat de cursisten een vacature meebrengen! (zorg voor reservemateriaal)
Feedback
De docent vraagt de groep feedback te geven met behulp van de hulpkaart ‘Elkaar beoordelen’. Daarmee wordt ingegaan op vragen als: Gaat het gesprek in het echt ook zo?; Was het gesprek goed te verstaan?; Was het gesprek begrijpelijk? Tot slot geeft de docent zijn/haar eigen feedback op de spreekvaardigheid en uitspraak. Let bij uitspraak vooral op de verstaanbaarheid op woord- en zinsniveau (klemtoon en intonatie)!
3. Omgaan met formulieren: Invullen sollicitatieformulier (bij praktijkopdracht 5 en 6 ) Beginners en gevorderden
Bespreek vooraf wat een sollicitatieformulier is. Deel kopieën uit van het sollicitatieformulier in de bijlage en neem het formulier globaal door. Ga vervolgens kort in op ‘de toelichting’. Laat beginners de eerste pagina van het formulier zelfstandig invullen. Licht vooraf toe dat ze bij ‘functie’, ‘vacaturenummer’ en ‘bron’ zelf iets mogen verzinnen). Doorloop vervolgens klassikaal de rest van het formulier en laat het invullen. Laat gevorderden proberen in tweetallen het gehele formulier in te
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved WZDH2-V1.1 Created on 01/10/2008 5:00:00 PM
4
vullen. Laat moeilijke delen markeren en bespreek die achteraf. Tot slot kan de docent de formulieren innemen, nakijken en teruggeven met feedback. Benodigdheden & organisatie: Kopieën van sollicitatieformulier (zie bijlage 12a)
Feedback
U kunt alle sollicitatieformulieren innemen en feedback geven op leesbaarheid, correctheid en spelling.
Suggestie ter evaluatie praktijkopdrachten Hier volgen suggesties ter evaluatie van uitgevoerde praktijkopdrachten die u kunt gebruiken in een individueel coachingsgesprek of als lesactiviteit. Evaluatie praktijkopdracht 1, 2, 9 en 10
Groepsgesprek: Sollicitatiegesprek voorbereiden Houd een groepsgesprek als bij opdracht 1 van de ‘De praktijk’ (zie Docentenhandleiding). Bespreek de vragen die in praktijkopdrachten 1, 2 en 9, 10 zijn gebruikt om een sollicitatiegesprek bij een zelf gekozen vacature voor te bereiden. • Wat wil ik weten over het bedrijf? • Wat wil ik weten over de functie? Waar zoek ik die informatie op? • Wat vertel ik over mijn werkervaring en opleiding? • Wat vertel ik over mijn privé-leven? • Welke vragen kan ik krijgen? • Wat kan ik antwoorden? • Welke vragen kan ik zelf stellen? NB. Neem in dit evaluatiegesprek de vacatures die de cursisten bij de praktijkopdrachten hebben gebruikt als uitgangspunt!
Evaluatie praktijkopdracht 3 en 4
Rollenspel: Telefonisch solliciteren Neem een vacature als voorbeeld en zet haar op het bord. Bespreek met de groep hoe een telefonisch sollicitatiegesprek met betrekking tot deze specifieke vacature kan verlopen: Wat zegt de sollicitant? (zie vragen van praktijkopdracht 3 of 4), Wat zegt de werkgever? Laat de cursisten vervolgens (nogmaals) een rollenspel telefonisch solliciteren oefenen met de voorbeeldvacature. Loop rond en inventariseer veelgemaakte fouten. Zet deze fouten op het bord en bespreek ze na met de groep.
Evaluatie praktijkopdracht 5 en 6
Omgaan met formulieren: Invullen sollicitatieformulier Geef de cursisten een kopie van een sollicitatieformulier van een medecursiste van praktijkopdracht 5 of 6. Laat dit formulier vergelijken met het ingevulde sollicitatieformulier van de cursiste zelf. Laat op het formulier van persoon X markeren wat zij/zij anders heeft ingevuld dan zij/zijzelf. Laat de cursisten vervolgens hun eigen formulier aanvullen/verbeteren met een andere kleur pen. De docent loopt rond en geeft feedback op de wijzigingen.
Evaluatie praktijkopdracht 7 en 8
Omgaan met schriftelijke info: Uitnodiging sollicitatiegesprek Laat cursisten de uitnodiging voor een sollicitatiegesprek van praktijkopdracht 7 voor zich nemen. Laat ze in de brief de woorden onderstrepen die ze moeilijk vinden. Inventariseer deze
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved WZDH2-V1.1 Created on 01/10/2008 5:00:00 PM
5
woorden op het bord en licht ze (met hulp van de cursisten) toe. Laat de cursisten vervolgens de belangrijkste informatie in de brief markeren. Inventariseer de informatie en zet het op het bord. Laat cursisten toelichten waarom deze info belangrijk is.
Ter inspiratie Zoek iemand die dit formulier heeft ingevuld Kopieer de sollicitatieformulieren van opdracht 3 of van praktijkopdracht 5/6 zonder naam! Deel de formulieren uit en laat de cursisten achterhalen van wie het formulier is. Laat ze eerst het formulier goed bekijken, er vragen bij opstellen en vervolgens naar de persoon toe gaan van wie ze denken dat het formulier is. Ze stellen hun vragen en schrijven de juiste naam op het formulier als ze zeker denken te weten van wie het is. Tot slot deelt de docent de sollicitatieformulieren op naam uit waarna blijkt of iedereen het goed geraden heeft.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved WZDH2-V1.1 Created on 01/10/2008 5:00:00 PM
6
handleidinG bijlage CP02 Solliciteren WZDH2-V1.1
Solliciteren
CP02 WZ
Inhoudsopgave bijlagen
Bijlage 2a: Vacature
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved WZDH2-V1.1 Created on 01/10/2008 5:00:00 PM
2
Bijlage 2a: Vacature
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved WZDH2-V1.1 Created on 01/10/2008 5:00:00 PM