Docenten Handleiding

Docenten Handleiding

Wat is CultuurShaker? Jongeren uit Internationale Schakelklassen en VMBO-klassen door heel Nederland organiseren op oudereninstellingen in de buurt van de school een feest. De jongeren verzinnen zelf het programma en solliciteren bij het CultuurShaker uitzendbureau naar een baan om hun feest tot een succes te maken. => www.cultuurshaker.nl

CultuurShaker is een project van NJR Bij NJR werken meer dan 30 jonge mensen en meer dan 100 vrijwilligers aan projecten en evenementen voor jongeren. NJR geeft jongeren de kans om te laten zien wie ze zijn en wat ze kunnen; bij hun in de buurt tot aan de Verenigde Naties. Ook geeft NJR advies aan de overheid over jeugdbeleid. => www.njr.nl

-1-

Inhoudsopgave 1.

Concept CultuurShaker Inleiding Het Project Uitleg Naam Waarom meedoen? Tijdschema Kosten

2.

blz. 3 blz. 3 blz. 3 blz. 3 blz. 4 blz. 4

Lesmateriaal A: Kick-off Workshop DVD digitale middelen Werkboekje DVD cultuurshaker TV Uitzendbureau Draaiboek

blz. 5 blz. 5 blz. 5 blz. 6 blz. 6

B:Voorbereidende les(sen) DVD digitale middelen Poster Uitnodiging/bingokaart Kennismakingsbezoek Sponsors zoeken Oefenen en boodschappen doen

blz. 6 blz. 6 blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 7

C: CultuurShaker Feest Vlaggetjes T-shirts Speed Daten Visitekaartjes Bingo Catering

3.

blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 8 blz. 8

Borging Borgingstoolkit Aanwezigheid gemeente

4.

5.

blz. 9 blz. 9

Credits & Contact ZonMW NJR

blz. 10 blz. 10

Antwoordmodel Werkboekje

blz. 11

-2-

1.

Concept CultuurShaker

Inleiding Voor u ligt de docenten handleiding bij het project Cultuurshaker. In deze handleiding maakt u eerst kennis met het concept CultuurShaker – wat is het, waarom meedoen, hoeveel tijd en geld kost het? Daarna volgt uitleg over het bijhorende lesmateriaal dat in de leskist en op de website te vinden is.

Het project Er is een nieuw feestdrankje op de markt, de CultuurShake! Het drinken van dit brouwsel vervaagt verschillen en focust de geest op overeenkomsten in cultuur, taal en goed gezel- en burgerschap. Het geheim van het drankje zit hem in de wederzijdse kennismaking tussen twee belevingswerelden. Die van jongeren uit Internationale Schakelklassen of VMBO klassen met verschillende culturele achtergronden en Nederlandse ouderen. De CultuurShake wordt exclusief geschonken op oudereninstellingen tijdens de CultuurShaker interculturele middagen. Buiten kijf staat dat er iets magisch gebeurt tussen hen die dit drankje drinken. De organisatie van de CultuurShaker interculturele middagen is in handen van de jongeren zelf. Hiermee zetten ze zowel individueel en als groep een prestatie neer die ze in hun portfolio kunnen verwerken. Tegelijkertijd ontwikkelen ze vaardigheden die ze kunnen inzetten om hun positie op de arbeidsmarkt te versterken. Aan het eind van het jaar wordt er vaak een afscheidsfeest georganiseerd, de jongeren kunnen hiervoor de werkwijze van CultuurShaker gebruiken of (een deel van) de programmering overnemen. De ouderen hebben ook een actieve rol tijdens CultuurShaker; ze laten hun belevingswereld en daarmee de Nederlandse normen en waarden zien. Uitleg naam CultuurShaker is de metafoor voor het project. Een echte cocktailshaker met de ingrediënten multiculturele jongeren(cultuur) en ouderen(cultuur). De CultuurShake is het vruchtendrankje dat door de jongeren zelf wordt samengesteld en wordt geschonken als openingsdrankje op de feestmiddag. Elke CultuurShaker heeft dus haar eigen CultuurShake. Handen Schudden voor Gebruik. Een vruchtendrankje schud (shake) je voor gebruik. Handen schudden voor gebruik slaat op eerst handen schudden dan proosten. Maar handen schudden voor gebruik is ook een Nederlands gebruik bij een ontmoeting. Waarom meedoen? Jongeren vertonen ander gedrag dan binnen de schoolmuren. Ze ontwikkelen eigenwaarde en zelfvertrouwen door positieve ervaringen tijdens de voorbereiding en het bezoek aan het zorgcentrum. Doelgroep School

Zorgcentrum

Gemeente

Motivatie Maatschappelijke/ burgerschapsvorming Inzetten als maatschappelijke stage Ervaringsgericht leren Competentiegericht leren Goede tijdsbesteding Buitenwereld naar binnen halen Invulling stageplekken en vrijwilligersvacatures Sociale cohesie Uitvoering wet WMO

-3-

Tijdschema Kick of Workshop Doornemen handleiding + website Voorbereiden workshop Contact zoeken en afspraken maken met het zorgcentrum Kickoff workshop geven

Wie Docent Docent (NJR) Docent

Tijdsduur 1 uur 1 uur (2 uur) 2 uur

Voorbereidende lessen Maken draaiboek met input van de workshop Voorbereiden/ werken aan het programma Bezoek zorgcentrum voor kennismaking en inspectie/promotie

Docent + Klas Docent + Klas Doc. + groepje leerl.

1 uur 2 uur 2 uur

CultuurShaker Feest Voorbereiding Uitvoer project Evaluatie & Datum vaststellen volgend jaar Totaal

Docent + Klas Docent + Klas Docent + (NJR) Docent

2 uur 3 uur 1 uur 15 uur

Kosten U kunt de CultuurShaker natuurlijk zo uitgebreid maken als u zelf wilt of als uw budget reikt. Maar met een basisbedrag van 150 euro kan de CultuurShaker goed uitgevoerd worden. Houdt rekening met de volgende kosten posten: - Hapje en een drankje - Aankleding/versiering van de ruimte - Bingoprijzen - Iets leuks/kleinigheidje (bv plastic bloemenkrans) voor alle ouderen

Waar kunt u budget vinden Vanuit NJR is er € 100,- beschikbaar per school (deze toelage is beschikbaar tot 1 december 2012). Voor extra financiering: - Vraag intern bij school na of er budget beschikbaar is. - Vraag intern bij de zorginstelling na of er budget beschikbaar is. Voor bestaande budgetten binnen het onderwijs, zorgcentra, gemeente en provincie kan gebruik gemaakt worden van: - Leefbaarheidbudgetten, dit zijn kleine toegankelijke wijkgebonden budgetten bereikbaar via het wijkbureau van de wijk waar de school zich bevindt - Budgetten die bij de provincie beschikbaar zijn voor cultuurparticipatie - Overige ‘potjes’ binnen de gemeente (dit is bij iedere gemeente anders) Sponsoring Sponsoring is vaak een onderdeel van het organiseren van een feestje. Het gratis verkrijgen van goederen zorgt voor binding met de buurt en is ook heel leerzaam voor de jongeren. De jongeren krijgen een CultuurShaker ‘businesskaart’, met een stempel van school. Zo kunnen ze langs winkels in de binnenstad om te vragen of zij gratis prijsjes voor bijvoorbeeld de bingo en spullen voor de aankleding mee kunnen krijgen. De ervaring leert dat winkeliers vaak welwillend zijn. Ten slotte is ‘adoptie’ van CultuurShaker door een commerciële partij ook mogelijk, waarbij een bedrijf het project bekostigt. Informeer hiervoor bij bedrijven bij u in de buurt.

-4-

2.

Lesmateriaal

Het project is in drie fases te verdelen. A. Kick off Workshop B. Voorbereidende lessen C. Het Cultuurshaker feest In de leskist is duidelijk aangegeven welk materiaal bij welke fase hoort. Hieronder staat per fase uitgelegd wat het doel is, welk materiaal daar bij hoort en hoe het gebruikt kan worden.

A:

Kick-off Workshop

Het project begint met het geven van de kick-off workshop. Aan de hand van de vragen en opbouw van het werkboekje kunt u de workshop makkelijk zelf uitvoeren.

Tijdsduur: Doel:

2 uur Inspirator voor het feest en het concreet invullen van alle randvoorwaarden van de organisatie, taakverdeling en uitvoer van het feest. Benodigdheden: DVD digitaal materiaal, Werkboekje, Uitzendbureau, Draaiboek, DVD CultuurShakerTV

Na de workshop is er door de jongeren zelf: 1. Een cultuurshake (vruchtendrankje) samengesteld 2. Een thema en naam gekozen 3. Genoeg ideeën voor het programma verzameld 4. Gesolliciteerd bij het CultuurShaker uitzendbureau naar een baan. 5. Wie doet wat en wanneer? Alle inschrijvingen van de sollicitaties worden verwerkt in het schema, wie doet wat en wanneer. Hierdoor ontstaat er vanzelf een draaiboek.

DVD met digitale middelen Op deze DVD staan de digitale versies van al het lesmateriaal nodig voor de workshop. Werkboekje Aan de hand van de vragen in het werkboekje wordt het programma van de workshop doorlopen. Er zijn 2 versies van het werkboekje: Meerkeuze vragen Voor jongeren met een laag niveau van lezen en schrijven. Omdat de (mogelijke) antwoorden vermeld zijn denken ze over de vragen na en oefenen ze op hun eigen niveau met de Nederlandse taal. Open vragen Voor jongeren met een hoger niveau van lezen en schrijven.

DVD met CultuurShaker TV Op deze DVD staan de filmpjes die in het werkboekje worden behandeld: 1. Compilatiefilmpje van CultuurShaker 2. Filmpje van een bezoek aan het bejaardenhuis Westerheem 3. Voorbeelden van verschillende losse programmaonderdelen. U kunt de filmpjes ook online bekijken op www.cultuurshaker.nl

-5-

Uitzendbureau Het laatste onderdeel van het werkboekje is het uitzendbureau. De bedoeling van het uitzendbureau is dat alle taken voor de organisatie van het feest worden verdeeld. Deze taken zijn vertaald naar vacatures waar naar gesolliciteerd kan worden. Solliciteren U kunt de vacatures in het klaslokaal ophangen, hierop staan de functietitels en taken kort beschreven. De jongeren kunnen solliciteren door een memo briefje met naam te plakken op de vacature. Of de jongeren schrijven een korte sollicitatiebrief waarin ze aangeven wat hun leuk lijkt aan de functie en waarom ze dat goed kunnen. Afhankelijk van het niveau van de klas kunt u kiezen voor een van de twee ‘sollicitatieprocedures’. In de leskist vindt u memobriefjes en een voorbeeld sollicitatiebrief. Te veel of te weinig aanmeldingen voor een functie Natuurlijk hebben jongeren verschillende talenten. Maar alle functies van het uitzendbureau zijn even belangrijk en noodzakelijk voor een geslaagde CultuurShaker. Alle functies kunnen ook door meer dan 1 persoon vervuld worden. U kunt dus teams maken die om de beurt bijvoorbeeld de presentatie, catering en muziek verzorgen. Voor sommige functies zijn te weinig of geen aanmeldingen. Vraag in dit geval een leerling persoonlijk voor deze functie en onderbouw waarom dit bij haar of hem past. Uiteindelijk geven alle jongeren wat ze willen doen en bepaalt u wie wat gaat doen. Zorg er wel voor dat alle functies zijn vervult. Draaiboek Met behulp van de resultaten van het uitzendbureau maakt u een draaiboek waarin duidelijk wordt wie wanneer wat doet. In de leskist zit een voorbeeldschema en op de DVD met digitale middelen staat een digitale versie.

B:

Voorbereidende lessen

Tijdsduur: 2 x 2 uur (naar eigen inzicht aanpasbaar) Doel: Voorbereiding op het feest Benodigdheden: DVD digitale middelen, Poster, Uitnodiging, Sponsorkaartjes

Met de resultaten van de kick-off workshop gaat u aan de slag met de voorbereiding. Na de voorbereidende lessen is er door de jongeren zelf: 1. Een poster gemaakt met de aankondiging van het feest 2. Een uitnodiging verstuurd aan de ouderen 3. Een kennismakingsbezoek op de zorginstelling gedaan 4. Naar sponsors gezocht 5. Geoefend/voorbereid op de programmaonderdelen van het feest DVD met digitale middelen Op deze DVD staan de digitale versies van alles nodig voor de voorbereiding. Poster Er zitten lege A3 CultuurShaker posters in de leskist. De leerlingen kunnen binnen de vormkaders zelf de posters van hun feest opmaken. Natuurlijk kan er ook zonder de vormkaders een poster worden gemaakt. De poster kan in de zorginstelling en op school worden opgehangen.

-6-

Uitnodiging in de vorm van bingokaart Voor alle ouderen kan er een persoonlijke uitnodiging worden gemaakt. De ene kant is een bingokaart, op de andere kant staat de tekst. De ouderen nemen hun bingokaart vervolgens mee naar de CultuurShaker. Als er geen bingo in het programma zit kan de uitnodiging ook los worden aangeboden. De tekst kunt u zelf aanpassen, op de dvd digitale middelen staat een digitale versie. Kennismakingsbezoek Een groep jongeren (eventueel samen met docent) gaat ongeveer 2 weken voor de CultuurShaker op bezoek bij het ouderencentrum om kennis te maken met de activiteitenbegeleiders, om wat meer informatie te krijgen over de ouderen, om de aanwezige techniek en het podium te checken, om de posters op te hangen en om uitnodigingen uit te delen. Sponsors zoeken Een groep jongeren gaat bij een aantal supermarkten of andere lokale winkels langs voor het vinden van sponsors (natura of geld). In de leskist zitten business kaartjes waar de leerling zijn of haar naam op kan schrijven, de naam van de school en uw handtekening. Op deze manier weten de winkeliers dat de jongeren dit voor een schoolproject doen. Oefenen en boodschappen doen Afhankelijk van de programma onderdelen kunnen de jongeren hun ‘act’ oefenen en voorbereiden. De boodschappen voor de hapjes en de shake moeten natuurlijk ook van te voren worden gedaan.

C:

Het CultuurShaker Feest

Tijdsduur: 2 uur voorbereiding + 3 uur uitvoering Doel: Culturele uitwisseling en leuke middag voor ouderen neerzetten Benodigdheden: Vlaggetjes, T-Shirts, Speeddaten, Visitekaartjes, Bingo kaarten, Shakers

Vlaggetjes Voor CultuurShaker zijn tien vlaggelijnen van 5m gemaakt met het logo. Deze kunnen in de zaal opgehangen worden en elk jaar weer gebruikt worden. T-shirts Alle leerlingen en docenten krijgen een t-shirt om tijdens de uitvoering te dragen. Ook deze kunnen elk jaar weer gebruikt worden. Speed daten Om de kennismaking tussen de jongeren en ouderen echt vorm te geven is er een gespreksstarter ontwikkeld. Duo’s jongeren schuiven aan bij een groepje ouderen. Aan de hand van foto’s met de daarbij behorende vragen komt er een gesprek op gang. De foto’s en vragen gaan over de jongerencultuur (bijvoorbeeld Hip Hop) en ouderencultuur (bijvoorbeeld klompen). De wisselwerking werkt heel speels en toch gestructureerd. Visitekaartjes Alle leerlingen krijgen een visitekaartje zodat de jongeren hun contact gegevens uit kunnen wisselen. Op deze manier kunnen ze ook na de CultuurShake in contact blijven met de ouderen als ze dat willen.

-7-

Bingo Er is een speciaal CultuurShaker bingokaartspel ontworpen op A4 formaat. Deze is digitaal toegevoegd op de DVD met al het digitale lesmateriaal en kan gebruikt worden in combinatie met een bingomolen. Catering Het is erg leuk om hapjes klaar te maken voor tijdens de CultuurShaker feestmiddag. Maak hier echter wel goede afspraken over met de zorginstelling. De medewerkers van het zorgcentrum weten het best wat de ouderen lekker vinden en hebben allemaal een cateraar of keuken. Voor een CultuurShaker in Brunssum hebben leerlingen bijvoorbeeld samen met de koks van het zorgcentrum buitenlandse hapjes gemaakt zoals gebakken banaan. Hierdoor ontstaat er een extra leuke band tussen het zorgcentrum en de school en is het Culturele aspect voor de ouderen nog meer aanwezig. Verder kunt u bij de supermarkt drankjes in pakken en flessen halen om de kosten te drukken, maar spreek dit van te voren af met de zorginstelling en haar cateraar.

-8-

3.

Borging

Borging - leskist Om ervoor te zorgen dat het project een jaarlijks terugkerend feest wordt, is er een leskist samengesteld met lesmateriaal dat elk jaar weer gebruikt kan worden. Doel:

Docenten kunnen zelfstandig een CultuurShaker uitvoeren & CultuurShaker is overdraagbaar zonder een centrale organisatie.

Inhoud: Voor docent • 1 Docentenhandleiding inclusief antwoordmodel (geplastificeerd) • 1 DVD digitale middelen Voor workshop • 1 Werkboekje open vragen (geplastificeerd) • 1 Werkboekje meerkeuze vragen • 1 DVD CultuurShaker TV • 3 Shakers • 1 Uitzendbureau (3 delen, geplastificeerd) • 1 Voorbeeld sollicitatiebrief (geplastificeerd) • 1 Blok met post-its Voor voorbereidende lessen • 7 A3 posters • 1 Uitnodiging met bingo kaart (geplastificeerd) • Sponsorkaartjes • Visitekaartjes Voor CultuurShaker Feestmiddag • 10 Speed date - gespreksstarters (geplastificeerd) • 10 Vlaggenlijnen • 20 T-shirts • 1 Diploma (geplastificeerd) Aanwezigheid gemeente In overleg en met toestemming van een zorgcentrum kan de wethouder WMO van de gemeente uitgenodigd worden. In Brunssum is de wethouder aanwezig geweest. De wethouder raakte geëmotioneerd en pinkte zelfs een traantje weg, hieronder zijn reactie over de mail:

Brunssum, juli 2010 Langs deze weg wil ik dank zeggen voor je uitnodiging. Ik vond de bijeenkomst ontroerend. Voor de kinderen van de schakelklas neem ik mijn petje af. Als je met zoveel enthousiasme en positiviteit in het leven staat, er wat van wil maken en ook wat voor een ander over hebt, dan vind ik dat klasse. Ook alle lof voor het team en de bewoners van Emmastaete voor hun medewerking. Ik zou het waarderen als jij dit bericht via jouw contacten onder de aandacht van betrokkenen kunt brengen. Met vriendelijke groet, Thomas Drs. T.T.J. Gelissen wethouder gemeente Brunssum

-9-

4.

Credits & Contact

CultuurShaker is gefinancierd vanuit het programma vrijwillige inzet van ZonMW Zonmw werkt aan de verbetering van preventie, zorg en gezondheid door het stimuleren en financieren van onderzoek, ontwikkeling en implementatie. www.zonmw.nl

CultuurShaker is een project van NJR Bij NJR werken meer dan 30 jonge mensen en meer dan 100 vrijwilligers aan projecten en evenementen voor jongeren. NJR geeft jongeren de kans om te laten zien wie ze zijn en wat ze kunnen; bij hun in de buurt tot aan de Verenigde Naties. Ook geeft NJR advies aan de overheid over jeugdbeleid. www.njr.nl Extra informatie Voor vragen en extra informatie over CultuurShaker kunt u contact opnemen met de projectleider Anke ten Brummelhuis. E-mail: [email protected] Tel. 030 – 230 3575.

- 10 -

5.

Antwoordmodel Werkboekje

In dit antwoordmodel zijn de antwoorden schuin gedrukt. Daarnaast staan er wat tips, uitleg en benodigdheden vermeld bij sommige vragen en opdrachten. Opdracht 1: Filmpje kijken Benodigdheden: The best of CultuurShaker compilatie, zie DVD CultuurShakerTV Vraag 1: Wat doen de feestende mensen in het filmpje? Praten, dansen, zingen, eten en drinken, optreden. (Bij de multiple choice versie zijn alle antwoorden goed). Vraag 2: Wat kun je nog meer doen op een feest? Bidden, cadeaus geven, huilen, foto’s maken (Bij de multiple choice versie zijn alle antwoorden goed). Tip: Deze vraag biedt de mogelijkheid om feestdagen uit verschillende culturen te bespreken. Opdracht 2: Filmpje kijken Benodigdheden: Damla op bezoek bij een bejaardentehuis, zie DVD CultuurShakerTV Vraag 3: Hoe oud moet je zijn om in een bejaardentehuis te wonen? Voor de meeste bejaardentehuizen en zorginstellingen geldt een minimum leeftijd van 65 jaar, het kan echter variëren, in sommige tehuizen kunnen ouderen al terecht met 55 jaar. Vraag 4: Waarom wonen oude mensen in een bejaardentehuis? Omdat ze niet meer voor zichzelf kunnen zorgen. Vraag 5: Ben jij wel eens op bezoek geweest bij een bejaardentehuis? Ja/Nee. Tip: Deze vraag biedt de mogelijkheid om over de ervaring van leerlingen te praten die wel eens in een bejaardentehuis zijn geweest. Vraag 6: Wat deden de bewoners van het bejaardentehuis (niet) in het filmpje? Sporten, zingen, knutselen, boodschappen, (koken) Vraag 7: Heb jij een hobby? Ja/nee Vraag 8: Hieronder staan plaatjes van hobby’s van oude mensen. Benoem deze hobby’s. 1 2 3 4

Boeken lezen 5 Spelletjes doen Bingo 6 Thee drinken TV kijken 7 Breien Kaarten 8 Praatje maken

Vraag 9: Omcirkel de hobby’s die jij ook hebt. Uitleg: Deze vraag laat zien dat er overeenkomsten zijn tussen wat jongeren en ouderen leuk vinden om te doen. Vraag 10: Waarom doe jij mee aan CultuurShaker?

- 11 -

− − − − −

Praatje maken met Nederlandse oude mensen Laten zien wat je kan (zelf organiseren van een feest) Laten wie je bent (je doet een optreden of helpt) Voor de lol (plezier) Omdat het moet van school

Vraag 11: Wat hoop je te leren? Uitleg: Deze vraag biedt de mogelijkheid om met leerlingen te praten over wat ze willen leren. Opdracht 3: Filmpje kijken Benodigdheden: Damla op bezoek bij een bejaardentehuis, zie DVD CultuurShakerTV Opdracht 4 : Maak zelf een CultuurShake Benodigdheden: - 30 Bekertjes - 4 verschillende soorten sap/frisdrank Stap 1: De klas wordt verdeeld over 4 groepen. Stap 2: Drie van de vier groepen gaan een drankje shaken (per groep 3 smaken) Stap 3: De vierde groep is de jury en kiest de lekkerste uit. Vraag 12: Wat voor mensen bezoeken CultuurShaker? Jongeren, ouderen, docenten, verzorgers, eventueel de wethouder Opdracht 5: Filmpje kijken Benodigdheden: voorbeeldfilmpjes, zie DVD CultuurShakerTV en www.cultuurshaker.nl Mogelijke programma onderdelen: - Bingo - Polonaise - Beatbox - Presentatie: wat is een ISK? - Gedichten - Thee drinken -

Modeshow Dansshow Breakdance Voorlezen Comedy Henna tatoeage

-

Praatje maken Dansen met oude mensen Presentatie over jouw land Oude mensen opmaken Theater Oud Hollandse spellen

Uitleg: Door middel van deze opdracht ontstaat er een programma voor de CultuurShaker feestmiddag. Naast de programmaonderdelen die u samen met de leerlingen bedenkt zijn er twee onderdelen die niet mogen ontbreken, namelijk het speeddaten en het serveren van de CultuurShake. Uit ervaring is gebleken dat het speeddaten een speelse maar effectieve manier is om de leerlingen en ouderen met elkaar in gesprek te brengen. U kunt hier 20-30 minuten in het programma voor reserveren. Het serveren van de CultuurShake maakt het feest natuurlijk compleet. Vraag 13: Verzin zelf een naam voor het feest. Uitleg: Op de bijgeleverde posters staat bovenaan ‘CultuurShaker presenteert:’ …. Op deze manier kunnen de leerlingen zelf een naam bedenken voor hun feest. Opdracht 6: Uitzendbureau Uitleg: Op pagina 6 van de algemene docentenhandleiding staat een uitgebreide uitleg hoe het Uitzendbureau in zijn werk gaat.

- 12 -