Digitaal en papier Maatwerk Afwisselend Docent leidend. De lesmethodes van Fundeon

Digitaal en papier Maatwerk Afwisselend Docent leidend

De lesmethodes van Fundeon

Docent leidend, lesmethode prikkelend De meeste jongeren die leren voor een beroep in de bouw, infra of gespecialiseerde aannemerij willen het liefst aan de slag in de praktijk. De theorie? Daar maken ze zich niet zo druk over. Als docent is het daarom niet eenvoudig om deze leerlingen bij de les te houden. De nieuwe lesmethodes van Fundeon kunnen de docent er flink bij ondersteunen.

De leermiddelen die Fundeon ontwikkelt voor de mbo-opleidingen in de bouw en infra zijn een combinatie van digitale en papieren leermiddelen. Een uitvoerend beroep leer je niet zomaar achter de computer of uit boeken. Maar door filmpjes en foto’s te bekijken, teksten te lezen en te beluisteren en opdrachten uit te voeren, krijgt de leerling wel een goed beeld van de beroepspraktijk. De leerling krijgt de vaktheorie in veel verschillende vormen aangeboden. Alle zintuigen moet hij of zij

daarbij gebruiken. De docent kan door de mix van digitaal en papier, afwisselende lesdagen samenstellen. De leermiddelen zijn zo gemaakt, dat de docent deels klassikaal les kan geven, leerlingen in groepjes aan de gang kan zetten en leerlingen zelfstandig opdrachten kan laten uitvoeren. Met één pakket leermiddelen biedt het roc leerlingen maatwerk. De docent kan rekening houden met de verschillende leerstijlen van de leerling en de werkzaamheden waarmee de leerling in de praktijk bezig is.

Nieuwe lesmethodes De komende jaren vernieuwt Fundeon de leermiddelen en examenproducten voor een groot aantal opleidingen. Deze lesmethodes bestaan uit een samenhangend en op elkaar afgestemd geheel van benodigde vakkennis, verdiepingsopdrachten, examenproducten en ondersteunende informatie voor de docenten. Met het complete pakket kan elk roc de opleiding vormgeven zoals zij wil én zorgen voor kwaliteitsborging richting de Onderwijsinspectie en de bedrijfstak. BESCHIKBAARHEID Vanaf het schooljaar 2012-2013 maken de eerste roc’s gebruik van de nieuwe lesmethodes van Fundeon. De jaren daarna komen de lesmethodes gefaseerd beschikbaar voor alle roc’s. Op basis van de ervaringen van de eerste gebruikers, past Fundeon de reeds ontwikkelde lesmethodes aan. Ook benut Fundeon deze ervaringen bij de ontwikkeling van de lesmethodes voor de andere opleidingen. ONTWIKKELAGENDA Fundeon stelt samen met het Onderwijsplatform bouw en infra en vertegenwoordigers uit de bouw- en infrasector, jaarlijks een ontwikkelagenda vast. Deze ontwikkelagenda bepaalt welke leermiddelen en examenproducten dat jaar worden ontwikkeld.

DIGITALE LEEROMGEVING BOUWINFRANET Voor de tien grootste opleidingen maakt de digitale leeromgeving Bouwinfranet deel uit van de lesmethode. Dit zijn de lesmethodes Assistent bouw en infra, Timmerman, Vakman gww, Tegelzetter, Metselaar, Allround timmerman, Allround vakman gww, Allround tegelzetter, Allround metselaar, en Kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra. Door deze keuze maakt vanaf 2016 ongeveer 90 procent van de mbo-leerlingen in de bouw en infra gebruik van Bouwinfranet.

Afwisselend en compleet Voor het doorlopen van het leerproces bestaat de lesmethode uit verschillende onderdelen. Deze onderdelen zijn op elkaar afgestemd en volgen het kwalificatiedossier van de opleiding.

TRAJECTMAP De trajectmap is het spoorboekje dat de leerling door de opleiding leidt. De leerling heeft de trajectmap altijd bij zich, op school en tijdens de beroepspraktijkvorming. Hierdoor hebben docent, instructeur en leermeester altijd inzicht in waar de leerling mee bezig is, op school, bij het opleidingsbedrijf en bij het erkend leerbedrijf. In de trajectmap zit alle informatie die docent, instructeur en leermeester nodig hebben om de leerling goed te begeleiden en te beoordelen. Voor de niveau 4-opleiding Kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra is een digitale versie van deze trajectmap beschikbaar. Hierdoor kunnen docent, leermeester en leerling gelijktijdig, op verschillende plekken, met de trajectmap werken. PROJECTMATERIAAL Om de praktijk binnen de muren van de school tot leven te brengen, omvat een aantal lesmethodes projectmateriaal. Deze tekeningen en bestekken geven een levendige omschrijving van een project. Voor diverse

opdrachten heeft de leerling dit projectmateriaal nodig. Het projectmateriaal is toegespitst op het beroep dat de leerling wil leren en is dus ook alleen beschikbaar in opleidingen voor een beroep waarin veel volgens bestekken wordt gewerkt. Door het projectmateriaal ziet de leerling hoe zijn werk is verbonden met het werk van andere beroepsbeoefenaars. BOUWINFRANET In de digitale leeromgeving Bouwinfranet vindt de leerling alle benodigde vakkennis met bijbehorende interactieve vragen. Elke beoordelingseenheid bestaat uit beroepstaken. Deze zijn opgebouwd uit deeltaken. Vaste deeltaken in elke beroepstaak zijn bijvoorbeeld oriënteren, werkvoorbereiden en producten en materialen. De overige deeltaken verschillen per beroepstaak. Elke beroepstaak in Bouwinfranet begint met een introductiefilm. De theorie wordt aangeboden in de vorm van tekst, geluidsfragmenten, foto’s, tekeningen en vragen. Als de leerling een vraag fout beantwoordt, krijgt hij extra uitleg en kan hij de vragen opnieuw beantwoorden. OPDRACHTENMAP In de opdrachtenmap zit een grote verscheidenheid aan groepsopdrachten, praktijkopdrachten, tekenopdrachten en theorieopd theorieopdrachten. d De opdrachten zorgen ervoor dat de leerling g de theorie gaat begrijpen en onthouden én in de prakt praktijk t kan toepassen. De praktijkopdrachten bereiden de le leerling e ook voor op zijn praktijktoetsen.

VAKBOEK VAKBO O Sommig Sommige g branches en opleidingen hebben aangegeven aangege e niet direct behoefte te hebben aan de d digitale leeromgeving Bouwinfranet. Voor deze dez z opleidingen – met veelal een klein aan aantal n leerlingen – staat de benodigde vakkennis vakkenn n in vakboeken. Inhoudelijk is deze inf informatie f vergelijkbaar met wat voor andere o opleidingen in Bouwinfranet staat. Deze inf informatie f wordt uitgelegd aan de hand van foto’s en tekeningen.

Sommige opdrachten kan de leerling alleen doen, andere opdrachten voert de leerling in tweetallen of groepjes uit. Wanneer in de lesmethode gebruik wordt gemaakt van een vakboek, staan in de opdrachtenmap ook theorievragen. Ter beoordeling van de opdrachten, ontvangt de docent een antwoordenboek. AANVULLEND LESMATERIAAL Verschillende lesmethodes vult Fundeon aan met bestaand lesmateriaal, zoals het werkboek Wiskunde/Natuurkunde/ Mechanica. De aanvullende lesmaterialen verschillen per opleiding. EXAMINERING De theorietoetsen kan de leerling op papier of als beeldschermtoets via de computer maken. Alle theorietoetsen stelt Fundeon beschikbaar via het ToetsServiceSysteem (TSS). De praktijktoets wordt over het algemeen beoordeeld door de leermeester bij het erkend leerbedrijf. De theorie- en praktijktoetsen maken onderdeel uit van de examinering van de leerling. ADVIESKAART Voor elke mbo-opleiding in de bouw en infra maakt Fundeon jaarlijks een advieskaart. Op deze advieskaart staat welke leermiddelen en examenproducten er voor een opleiding zijn en hoe deze met elkaar samenhangen. Op de advieskaarten staat ook hoe de onderwijspro-

ducten kunnen worden gebruikt en wat de bestelprocedure voor leermiddelen en examenproducten is. TOETSPLAN Op basis van het kwalificatiedossier stelt Fundeon jaarlijks een toetsplan op. In dit toetsplan geeft Fundeon aan hoe de examinering volgens de bedrijfstak het best kan worden vormgegeven. Het toetsplan is daarmee een advies richting de roc’s. Wanneer roc’s dit toetsplan volgen en dit opnemen in de omschrijving van de opleiding, draagt dit bij aan de borging van de kwaliteit richting de Onderwijsinspectie.

PORTFOLIO-OPBOUW De beroepstaken die de leerling in de opleiding Kaderfunctionaris uitvoering bouw en infra moet uitvoeren, zijn meestal niet op één moment te meten. Daarom is ervoor gekozen om deze leerlingen niet te laten werken met een opdrachtenmap en praktijktoetsen, maar met een portfolio-opbouw. Doordat de leerling vastlegt wat hij doet en daarvan ook bewijzen verzamelt, kan de leerling goed laten zien of hij of zij alle aspecten beheerst die bijvoorbeeld samenhangen met het bewaken van de voortgang en kosten van een project of het voorbereiden van de uitvoering. De docent en de leermeester beoordelen per onderdeel het portfolio.

Met de theoriekennis aan de slag Om te zorgen dat de leerling niet alleen weet wat er moet gebeuren, maar dit ook kan toepassen in de praktijk, voert de leerling tijdens zijn opleiding opdrachten uit. In de opdrachtenmap zitten per beroepstaak groepsopdrachten, tekenopdrachten, praktijkopdrachten en theorieopdrachten. Wanneer de opdrachtenmap wordt gebruikt in combinatie met een vakboek, omvat de opdrachtenmap ook theorievragen.

GROEPSOPDRACHT Zoek samen uit wat voor vormen van duikers er zijn en waar ze van gemaakt zijn. Het gaat dus bijvoorbeeld over de verschillende vormen en de verschillende materialen die worden toegepast. Met de theorie die de leerlingen hebben doorgenomen, kunnen de leerlingen op school deze groepsopdrachten uitvoeren. Hierdoor oefenen ze ook in samenwerken en leren ze hun eigen mening te onderbouwen. Per opdracht heeft één groepslid minimaal één uur werk om de opdracht goed uit te voeren. TEKENOPDRACHT Door tekenopdrachten leert de leerling hoe technische tekeningen zijn opgebouwd en ingedeeld. Doordat de

leerling zelf tekeningen maakt, leert hij meer complexe tekeningen begrijpen en leert hij hoe constructies zijn samengesteld. De leerling voert per beroepstaak meerdere tekenopdrachten uit. Dat kan bijvoorbeeld een detail-, doorsnede- of aangezichtstekening zijn. Per opleiding bekijkt Fundeon of het toegevoegde waarde heeft om tekenopdrachten toe te voegen aan de lesmethode. PRAKTIJKOPDRACHT Maak een tijdelijke verharding. Stel een muur. Hang een deur af. Alle beroepstaken die een leerling onder de knie moet krijgen, oefent hij in de praktijk. Het oefenen kan plaatsvinden in de werkplaats van het roc of het opleidingsbedrijf, of op de bouwplaats waar de leerling zijn beroepspraktijkvorming volgt. THEORIEOPDRACHT Je komt er op de bouwplaats achter dat de breedte van de Ps vulelementen smaller zijn dan zou moeten. Op het legplan staat namelijk dat de h.o.h. maat 625 mm moet zijn, maar met de geleverde vulelementen kom je aan een h.o.h. maat van 515 mm. De hoogte is wel goed. Wat zou jij als timmerman in zo’n geval doen? In de praktijk gaat niet alles zoals de theorie het voorschrijft. De theorieopdrachten bereiden de leerling daarop voor. Tijdens deze opdrachten krijgt de leerling bijvoorbeeld situaties voorgelegd waarvoor hij een passende oplossing moet bedenken.

Borging kwaliteit De lesmethodes van Fundeon bestaan uit leermiddelen en examineringsproducten voor het vakinhoudelijke deel van de opleiding. De lesmethode dekt de inhoud van het kwalificatiedossier voor deze opleiding. De examineringsproducten van Fundeon voldoen aan het toezichtskader van de Inspectie van het Onderwijs. Daarnaast wordt de inhoud en het niveau van de examenproducten bewaakt door vaststellingscommissies. In deze commissies zitten vertegenwoordigers vanuit de branche en het onderwijs. Door de complete lesmethode van Fundeon te gebruiken, kan het roc de kwaliteit van de vakopleiding borgen. DOEN DOOR LEREN, LEREN DOOR DOEN In de lesmethodes van Fundeon staat de leerling centraal; het leerproces is om de leerling heen gebouwd. De praktijk is leidend. Daarbij geldt dat de leerling zich op het roc bezig houdt met doen door leren en in de praktijk met leren door doen. Door het doorlopen van het gehele leerproces, beschikt de leerling aan het einde van zijn opleiding over alle praktische vaardigheden en theoretische kennis die hij nodig heeft om als beginnend vakbeoefenaar aan de slag te kunnen. De lesstof wordt aangeboden in overzichtelijke eenheden; de beoordelingseenheden en beroepstaken. SAMEN MET OPLEIDERS EN SECTOR Fundeon is het kennis- en adviescentrum voor het opleiden en ontwikkelen van personeel in de bouw en infra. Fundeon zorgt ervoor dat het beroepsonderwijs goed aansluit op de arbeidsmarkt. Jongeren die van school komen, zijn daardoor direct inzetbaar bij bedrijven in de bouw of infra. De lesmethodes zijn te gebruiken voor beroepsbegeleidende leerwegen (bbl) en beroepsopleidende leerwegen (bol). Fundeon ontwikkelt de lesmethodes in nauw overleg met vertegenwoordigers van de beroepspraktijk en het beroepsonderwijs. De methodes die Fundeon ontwikkelt, ondersteunen de docent bij de inrichting van het onderwijsleerproces.

Ondersteuning ADVISEUR BEROEPSONDERWIJS De adviseur Beroepsonderwijs begeleidt docenten bij het gebruik van de lesmethode. Dit kan gaan om praktische zaken rondom gebruik en advies. De docent is leidend in hoe de lesmethode wordt ingezet en welke onderdelen wel of niet worden gebruikt. De adviseur Beroepsonderwijs kan toelichten wat eventuele gevolgen zijn voor de borging van de kwaliteit van de opleiding richting de Onderwijsinspectie. Kijk voor de contactgegevens van de adviseurs Beroepsonderwijs op www.fundeon.nl. SUPPORTDESK De supportdesk is elke werkdag bereikbaar van 8.30 uur tot 17.00 uur. De medewerkers ondersteunen bij het gebruik van de papieren en digitale producten van Fundeon. E [email protected] T (0341) 499 400

INHOUD › Bij aanschaf van de lesmethode levert Fundeon de volgende producten: Bouwinfranet of vakboek, opdrachtenmap, antwoordenboek, docenthandleiding, antwoordmodules, en technische handleiding Bouwinfranet (bij opleidingen met Bouwinfranet). › Een aantal lesmethodes omvat aanvullend lesmateriaal, zoals een bestek met bestektekening en het werkboek Wiskunde/Natuurkunde/Mechanica. › De advieskaarten en toetsplannen zijn te bekijken en te downloaden via de website van Fundeon (www.fundeon.nl/opleider). › Voor lesmethodes met Bouwinfranet is het noodzakelijk dat de leerling op school toegang heeft tot een computer met internetverbinding. AANSCHAFPRIJS De prijs van de lesmethode verschilt per opleiding. Actuele prijzen zijn aan te vragen via de adviseur Beroepsonderwijs van Fundeon en de Supportdesk.

9445-201301

REGIO ZUID Postbus 455 5700 AL Helmond T (0492) 507 107 E [email protected]

REGIO WEST Korenmolenlaan 1G 3447 GG Woerden T (0348) 490 234 E [email protected]

REGIO NOORDOOST Postbus 30150 8003 CD Zwolle T (038) 426 83 68 E [email protected]

Dit is een uitgave van Fundeon, het kennis- en adviescentrum voor het opleiden en ontwikkelen van personeel.

www.fundeon.nl