Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
Deloitte Branchegroep Retail September 2014
Inhoud
1. Economische-, maatschappelijke-en branche ontwikkelingen 1.1 Economische ontwikkelingen 1.2. Maatschappelijke ontwikkelingen 1.3 Branche ontwikkelingen 1.4 Marktaandelen
7 7 9 10 12
2. De uitkomsten 2.1 Inleiding 2.2 Samenvatting 2.3 Uitkomsten van 109 Levensmiddelenbedrijven 2.4 Uitkomsten van bedrijven in de categorie minder dan € 75.000 per week 2.5 Uitkomsten van bedrijven in de categorie € 75.000 - € 150.00 per week 2.6 Uitkomsten van bedrijven in de categorie € 150.000 - € 225.00 per week 2.7 Uitkomsten van bedrijven in de categorie meer dan € 225.00 per week
15 15 15 19 23 27 31 35
3. Wat verwachten de deelnemende bedrijven?
39
4. Enkele kerncijfers sinds 1990
47
5. Toelichting en bronvermelding
50
6. Deloitte en de levensmiddelendetailhandel
52
Bedrijfsvergelijking 2013 Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel
3
4
Inleiding De Branchegroep Retail van Deloitte presenteert met veel genoegen haar jaarlijks onderzoek naar de autonome ontwikkelingen in de zelfstandige levensmiddelendetailhandel. De aanhoudende economische moeilijke tijd leidt ertoe dat de focus op prijs en aanbiedingen centraal staat bij de consument. In 2013 is het volume van de bestedingen in supermarkten gedaald, bij een kleine groei van de bevolking. De volumedaling is het gevolg van de toegenomen inkopen over landsgrenzen, het minder weggooien van levensmiddelen, de branchevervaging en de toenemende online bestedingen buiten de supermarkt om. Sinds het tweede kwartaal 2014 is er wat volume betreft sprake van een kentering ten goede. Bestedingen nemen toe maar de focus op prijs/acties blijft. Hoe de consument denkt en handelt, blijkt uit ons consumentenonderzoek van juni 2014, separaat opgenomen in dit rapport. Hierbij zijn nadere vragen gesteld omtrent online bestedingen voor levensmiddelen, de aankopen over landgrenzen en het bewuster kopen en het minder weggooien van levensmiddelen. In het navolgende rapport Bedrijfsvergelijking Levensmiddelendetailhandel 2014 vergelijken wij de resultaten van 109 supermarkten voor de jaren 2012 en 2013. Door dalende omzetten en een licht dalende brutomarge over de gehele linie, zien deze detaillisten de netto bedrijfswinst gemiddeld fors dalen. Dit wordt veroorzaakt door de forse stijging van de personeelskosten als gevolg van cao-loonsverhoging en lagere productiviteit. In deze rapportage worden vier omzetklassen onderkend met een interval van € 75.000. De klasse met de hoogste gemiddelde weekomzet is de klasse met een gemiddelde weekomzet boven € 225.000. De cijfers 2013 bevestigen de grote verschillen die bestaan tussen de onderkende omzetklassen. Voor de kleine supermarkten blijft het moeilijk. De beste resultaten worden met name gerealiseerd door de grootste supermarkten. Overigens constateren wij ook binnen de groepen een grotere spreiding van de resultaten. In hoofdstuk 1 van dit rapport wordt ingegaan op brancheontwikkelingen vanuit een macroeconomisch perspectief. In hoofdstuk 2 worden de uitkomsten van de bedrijfsvergelijking weergegeven. De verwachtingen van de ondernemers (peiling juli 2014) zijn te lezen in hoofdstuk 3. Vervolgens wordt in hoofdstuk 4 een overzicht gegeven van de ontwikkelingen in de periode 1990-2013. De Branchegroep Retail van Deloitte is verheugd u de editie 2014 van de Bedrijfsvergelijking Levensmiddelendetailhandel en de uitkomsten van ons in juni 2014 gehouden consumentenonderzoek te kunnen aanbieden. Wij zijn benieuwd naar uw reacties. Desgewenst bespreken wij de gerapporteerde bevindingen graag met u. Voor contactgegevens verwijzen wij u naar hoofdstuk 6 van dit rapport.
Paul Op Heij Voorzitter Branchegroep Retail September 2014
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
5
6
1. Economische-, maatschappelijkeen branche ontwikkelingen In dit hoofdstuk rapporteren we de belangrijkste ontwikkelingen op economisch en maatschappelijk gebied welke van invloed zijn op de levensmiddelendetailhandel. Daarnaast geven we inzicht in de brancheontwikkelingen. 1.1 Economische ontwikkelingen De totale consumptie van Nederlandse huishoudens is in 2013 met slechts 0,3% gestegen tot € 289,6 miljard. De bestedingen aan voedings- en genotsmiddelen zijn in 2013 met 1,7% gestegen tot € 42,2 miljard. Het CBS rapporteert een volumedaling van de consumptie van voedings- en genotsmiddelen van 1,0%. De stijging van de bestedingen komt dus geheel door de prijsstijging van 2,7%. Totale consumptie huishoudens
Consumptie voedingsen genotsmiddelen
x € 1 mln.
x € 1 mln.
%
x€1
2010
282.510
39.416
14,0%
102,62
2011
288.939
40.649
14,1%
105,02
2012
288.629
41.472
14,4%
106,16
2013
289.573
42.168
14,6%
107,13
Jaar
Aandeel voedings- en Besteding voedingsgenotsmiddelen in en genotsmiddelen per totale consumptie huishouden per week
(Bron: CBS)
We zien in 2013 het aandeel van voedings- en genotsmiddelen in de totale besteding van huishoudens verder toenemen tot 14,6%. Met de toename van het aandeel van voedings- en genotsmiddelen in de totale consumptie vanaf 2005 wordt gebroken met een langjarige trend waarin een afname te zien was van het aandeel van voedings- en genotsmiddelen in de bestedingen van huishoudens.
Aandeel voedings- en genotsmiddelen in totale besteding huishoudens 26,5% 24,5% 22,5% 20,5% 18,5% 16,5%
2013
2011
2009
2007
2005
2003
2001
1999
1997
1995
1991
1993
1989
1987
1985
1983
1981
1979
1977
1975
1973
1971
12,5%
1969
14,5%
(Bron: CBS)
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
7
Door de besteding van huishoudens over een reeks van jaren uit te drukken is het prijspeil van één jaar (hier 2010) wordt het element inflatie geëlimineerd. De totale consumptie door huishoudens kent de volgende ontwikkeling: Bestedingen in werkelijke prijzen vs prijspeil 2010
Bestedingen huishoudens prijspeil 2010
Bestedingen huishoudens werkelijke prijzen
295.000
x € 1 mln.
x € 1 mln.
285.000
2001
275.230
237.144
2002
278.296
247.701
2003
277.848
252.124
2004
278.728
257.316
2005
280.842
262.800
2006
279.132
267.810
2007
285.104
279.549
2008
287.971
288.415
2009
282.801
280.231
2010
282.510
282.510
2011
282.967
288.939
2012
278.891
288.629
2013
274.494
289.573
275.000 265.000 255.000 245.000 235.000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Jaar
Bestedingen huishoudens prijspeil 2010 Bestedingen huishoudens werkelijke prijzen
(Bron: CBS)
Uit de bovenstaande opstelling blijkt duidelijk dat de groei van de consumptie de laatste jaren komt door prijsstijgingen en niet door volumestijgingen. Uit de onderstaande tabel blijkt dat supermarkten zich grotendeels aan deze trend hebben kunnen onttrekken. Alleen in 2009 en 2013 zijn hier volumedalingen geconstateerd. Voor de speciaalzaken geldt dat echter niet, de volumedalingen kunnen hier niet gecompenseerd worden door prijsstijgingen. Jaar
Supermarkten Waarde mutatie Prijs mutatie
Volume mutatie
2006
4,1%
1,3%
2,8%
2007
4,9%
1,0%
2008
7,6%
4,9%
2009
1,3%
2010
Speciaalzaken Waarde mutatie Prijs mutatie
Volume mutatie
2,1%
0,5%
1,5%
3,9%
0,4%
0,9%
-0,5%
2,7%
-2,2%
4,0%
-6,2%
2,0%
-0,7%
-4,3%
2,2%
-6,5%
1,8%
0,1%
1,7%
-3,8%
0,8%
-4,6%
2011
2,1%
2,1%
0,0%
-2,2%
2,1%
-4,3%
2012
2,9%
2,3%
0,6%
-2,5%
2,4%
-4,8%
2013
2,2%
3,3%
-1,1%
-1,9%
4,0%
-5,9%
(Bron: CBS)
8
1.2. Maatschappelijke ontwikkelingen De demografische ontwikkelingen zijn van groot belang voor de levensmiddelendetailhandel. De ontwikkeling van het aantal inwoners, de samenstelling van de bevolking en het soort huishoudens is bepalend voor de omzetpotentie van een winkel en het assortiment dat gevoerd wordt. Deze ontwikkelingen kunnen sterk verschillen per regio, gemeente en woonplaats. Landelijk zijn er echter een aantal duidelijke trends te ontdekken: • De bevolkingsgroei stagneert. • De gemiddelde leeftijd van de bevolking neemt toe (vergrijzing). • Het aandeel niet westerse allochtonen neemt toe. • Het aantal personen per huishouden neemt af. Bevolkingsgroei Het CBS heeft haar verwachtingen omtrent de bevolkingsgroei bijgesteld. Waar eerder nog een afname van de bevolking werd verwacht vanaf 2040 wordt nu uitgegaan van een marginale groei. Deze kleine groei wordt verwacht op basis van een positief migratiesaldo. Op 1 januari 2014 telt Nederland 16.827.775 inwoners. In 2013 zijn 170.933 kinderen geboren en er overleden 141.100 personen. Er immigreerden 162.369 mensen naar Nederland en er emigreerden 144.002 uit Nederland. Per saldo nam het aantal inwoners toe met 48.200.
x 1.000
Ontwikkeling inwonersaantal 18.000 17.500 17.000 16.500 16.000
15.000
1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 2031 2033 2035 2037 2039 2041 2043 2045 2047 2049 2051 2053 2055 2057 2059
15.500
Werkelijk
Prognose
(Bron: CBS)
De totale bevolking van Nederland zal volgens CBS verwachtingen groeien tot 17.899.000 in 2060. Dit betekent een groei van 1.071.000 inwoners verdeeld over 46 jaren. Dit betekent een gemiddelde groei van 0,1% per jaar. Samenstelling bevolking Het aandeel in de bevolking van 65+’ers zal toenemen van 17% nu tot meer dan 26% in 2055 en het aandeel niet westerse allochtonen zal stijgen van 12% nu tot meer dan 17%. Inwoners (x 1.000)
2005
2010
2015
2025
2035
2045
2055
16.306
16.575
16.871
17.389
17.739
17.842
17.868
Aandeel 65+ (%)
14,0
15,3
17,8
21,8
25,6
26,4
26,1
Aandeel niet westerse allochtonen (%)
10,4
11,2
12,0
13,7
15,1
16,5
17,6
(Bron: CBS)
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
9
(Voormalig) Nederlandse Antillen en Aruba 1%
Westerse allochtonen 9%
Overige 4% Suriname 2%
Niet-westerse allochtonen 12%
Aantal Autochtonen 79%
Marokko 2%
Turkije 3%
(Bron: CBS)
Ongeveer 38,4% van alle niet westerse allochtonen leeft in de vier grootste gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) waar zij ongeveer een derde deel van de bevolking uitmaken. Buiten de vier grootste gemeenten is het bevolkingsaandeel van niet westerse allochtonen ongeveer 8%. Het aantal huishoudens in Nederland zal toenemen tot meer dan 8.600.000. Het percentage eenpersoonshuishoudens zal toenemen tot 44% en het aantal personen per huishouden zal afnemen tot gemiddeld 2,07 per huishouden.
2005
2010
2015
2025
2035
2045
2055
Aantal huishoudens (x 1.000)
7.091
7.386
7.688
8.199
8.472
8.574
8.623
Eenpersoons-huishoudens (in %)
34,5
36,1
37,7
39,9
42,0
43,4
44,0
Personen per huishouden
2,30
2,24
2,19
2,12
2,09
2,08
2,07
(Bron: CBS)
1.3 Branche ontwikkelingen Supermarktomzetten Volgens het GFK is de supermarktomzet in 2013 gestegen met 2,3% tot € 33,3 miljard. Dit betekent dat van de € 42,2 miljard die Nederlandse huishoudens jaarlijks besteden aan voedings- en genotsmiddelen 78,9% in supermarkten besteed wordt. De stijging bestaat uit een volumedaling van 1,1% en een prijsstijging van 3,3% (bron: CBS). Gemiddeld besteedt een huishouden € 84,60 per week in de supermarkt, per inwoner is dat € 38,06 per week. Aandeel supermarkten in Supermarkt consumptie voedingsbesteding per en genotsmiddelen huishouden per week
Consumptie voedings- en genotsmiddelen
Supermarktomzetten (bron: GFK)
x € 1 miljard
x € 1 miljard
%
x€1
x€1
2010
39,4
31,4
79,7%
81,75
36,25
2011
40,6
32,2
79,3%
83,19
37,01
2012
41,5
32,6
78,6%
83,45
37,36
2013
42,2
33,3
78,9%
84,60
38,06
Jaar
(Bron: CBS/ GFK)
10
Supermarkt besteding per inwoner per week
Aantal supermarkten Per saldo stijgt het aantal supermarkten in 2014 met 87. Het aantal franchisewinkels neemt al jaren af. Van de 4.504 supermarkten in 2014 worden er 1.849 geëxploiteerd door zelfstandige ondernemers. In 2012 waren dat er nog 1.915. Per saldo is in 2014 41% van de supermarkten in handen van zelfstandigen ten opzichte van 44% in 2011. Aantal winkels
2012
Verkoopvloeroppervlakte
Totaal
Hypermarkten > 2500 m2
Filialen
2013
Zelfstandige franchisers
Totaal
Filialen
2014
Zelfstandige franchisers
Totaal
Filialen
Zelfstandige franchisers
64
55
9
66
56
10
68
59
9
Grote supermarkten 1000-2500 m2
1.421
913
508
1.453
933
520
1.491
962
529
Supermarkten 700-1000 m2
1.072
640
432
1.054
640
414
1.040
641
399
767
445
322
748
433
315
745
435
310
Kleine supermarkten 400-700 m2 Kleine winkels < 400 m2
1.115
471
644
1.096
491
605
1.160
558
602
Totaal
4.439
2.524
1.915
4.417
2.553
1.864
4.504
2.655
1.849
(Bron: www.supermarktgidsonline.nl)
Ontwikkeling supermarkten naar omvang
1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
1491 14211453 1388 1334 11001085 10721054 1040
1115 1160 1124 1120 1096 844 795
2010 2011
767 748 745
2012 2013 63 64 64 66 68
Hypermarkten > 2500 m2
2014
Grote supermarkten Supermarkten 700-1000 m2 1000-2500 m2
Kleine supermarkten 400-700 m2
Kleine winkels < 400 m2
Vloeroppervlakte Het aantal vierkante meter supermarkt in Nederland blijft stijgen. De gemiddelde verkoopvloeroppervlakte van een supermarkt in 2014 bedraagt 842 m2. Door de grotere relatieve stijging van de supermarktomzet dan de stijging van het aantal vierkante meter supermarkt stijgt de gemiddelde vloerproductiviteit in 2014 tot € 8.779 per m2. Gemiddelde vloerproductiviteit in €/m2 per jaar Gemiddeld VVO
2012
2013
2014
8.609
8.687
8.779
843
850
842
Aantal supermarkten
4.439
4.417
4.504
Totaal aantal m2 VVO
3.740.351
3.752.605
3.793.157
16.726
16.778
16.828
224
224
225
Aantal inwoners x 1.000 Aantal m VVO per 1.000 inwoners 2
(Bron: www.supermarktgidsonline.nl)
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
11
1.4 Marktaandelen Winkelformule/inkoopcentrales, commerciële organisaties en hun formules Albert Heijn Albert Heijn
Aantal filialen
Aantal zelfstandige franchise ondernemers
Rijdende winkel
Gem. VVO
Marktaandeel filialen
Marktaandeel zelfstandigen
Totaal marktaandeel 33,8
620*
230*
1.270
AH To Go
15
39
165
Albert Heijn XL
35
3.480
* Inclusief de over te nemen winkels van Jumbo en C1000
25,5
8,3
33,8
Jumbo
20,7
C1000
10*
213*
1.030
0,4
9,1
9,5
Jumbo**
200
222
1.295
5,3
5,9
11,2
* Exclusief de winkels welke verkocht worden aan Albert Heijn en Coop ** Inclusief de Jumbo Foodmarkt van 6.000 m2
Superunie
Agrimarkt MCD Alledag
0,5 5
6
435
39
1.000
0,3
100* 34
Neutraal
915 425
1
1.230
19
250
12
2,1
2,1
69
1.030 5,5
5,5
102
1.100
1,9
1,9
83
1.170
3,6
3,6
Detailconsult Groep Dirk van den Broek
2,8
58
Deen Supermarkten
Dekamarkt
1,2
73*
* Inclusief overgenomen C1000 winkels
Deen
0,3
1,6
Coop Compact SuperCoop
0,6
847
13
COOP Supermarkten COOP Supermarkten
0,1
1.920
27
Bonimarkten Bonimarkten
28,1
Boon Beheer B.V. MCD
Winkelformule/inkoopcentrales, commerciële organisaties en hun formules
Aantal filialen
Aantal zelfstandige franchise ondernemers
Rijdende winkel
Gem. VVO
Sligro Emté
97
33
65 57
1.083
30
1.200
Nettorama distributie Nettorama Plus Retail Plus
Totaal marktaandeel
2,0
0,7
2,7
2,1
2,1
1,0
1,0
1,0
1,0
1.320
Jan Linders Jan Linders
Marktaandeel zelfstandigen
1.100
Hoogvliet Hoogvliet
Marktaandeel filialen
0,2 10
254
Spar Holding Spar
230
411
Spar City Store
10
305
Attent
97
225
Attent/Super op vakantie
50
215
Poiesz Supermarkten Poiesz
64
845
61
1.570
Vomar voordeelmarkt Vomar
5,6
5,8
1,6
1,6
976
1,0
1,0
1,6
1,6
Discounters
16,4
Aldi
502
500
7,4
7,4
Lidl
385
700
9,0
9,0
Van Tol B.V. Troefmarkt
68
Dagwinkel
19
Rijdende winkels van Nederland Springer & Partners
25
62
25
Buurtwinkels
155
150
111
200
2.616
1.895
1,0
33,5
100,0
280 149
Recreatiemarkten TOTAAL
1,0 250
211
66,5
(Bron: Reed Business Information, Marktaandelen franchise: raming Deloitte)
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
13
Marktaandeel zelfstandigen Van alle supermarkten in Nederland wordt 42% geëxploiteerd door zelfstandige ondernemers, toch hebben de zelfstandige ondernemers volgens onze raming maar een marktaandeel van 33,5% van de totale supermarktomzet. Dit is te verklaren door het feit dat zelfstandige ondernemers vaker kleine(re) winkels exploiteren en de grote vestigingen vaker door filiaalbedrijven geëxploiteerd worden. 38
37,6
37,4
37 36
35,8 35,3
35 34
33,5
33 32 31
2010
2011
2012
2013
2014
Een verklaring voor het dalende marktaandeel van zelfstandigen is onder andere gelegen in de afname van het aantal zelfstandige winkels, het verliezen van marktaandeel aan discounters en het kleine aandeel in het online kanaal. Marktaandeel per inkoopcentrale Lidl maakt de laatste jaren een aanzienlijke groei door in marktaandeel. Aldi daarentegen verliest marktaandeel. Lidl is met een marktaandeel van 9,0% groter dan Aldi (7,4%). Het marktaandeel van Aldi en Lidl samen is gegroeid tot 16,4% ten opzichte van 15,1% in 2013. 40,0 35,0
33,5 33,6
33,7 33,8 29,6
30,0
29,2 29,0 28,8
25,0
22,5
21,720,6 21,8
20,0 15,0 7,9 7,9 7,6 7,4
10,0
5,6
6,7
7,5 9,0
5,0 0,0
Albert Heijn
Superunie 2010
(Bron: Reed Business Information/Nielsen)
14
Jumbo Groep/Bijeen 2011
2012
2013
Aldi
LIDL
2. De uitkomsten 2.1 Inleiding De supermarktbranche gold tot voor kort als een witte raaf in de Nederlandse economie. Die witte raaf heeft inmiddels de donkere wolken opgezocht. Donkere wolken in de vorm van: • stagnerende omzet en marge; • structureel stijgende kosten. De omzet stagneert als gevolg van branchevervaging en grenseffecten mede door overheidsmaatregelen. Zowel de upgradende discounters als de toenemende online markt zijn inmiddels vaststaande feiten. De branche reageert door het prijswapen in te zetten, waardoor omzet en marge meer onder druk komen te staan. De winstgevendheid daalt omdat autonome kosten stijgingen niet kunnen worden opgevangen. De netto winst ligt momenteel op het zelfde lage niveau als tijdens de prijsoorlog van 2003/2004! Steeds meer ondernemers komen in de knel. Het feit van die steeds maar lagere netto winstmarges lijkt een sluipmoordenaar voor het zelfstandig ondernemerschap. Het zeilen in dit zwaar weer vergt van de zelfstandige supermarkt ondernemer stuurmanskunst. In welke mate laten de kaders van strakke systemen de ondernemer hiervoor voldoende ruimte? Steeds meer ondernemers stoppen met de bedrijfsactiviteiten en thans zijn veel samenwerkingsovereenkomsten zo geredigeerd dat verkoop aan de commerciële organisatie het logische gevolg is. Hoe gaat het toekomstige verdienmodel van de zelfstandige levensmiddelenhandel eruit zien? Doorgaan op de huidige weg leidt tot een verdere verzwakking van de positie van de zelfstandige ondernemer. 2.2 Samenvatting In 2013 daalde het nettoresultaat t.o.v. 2012 met bijna 30%. Tellen we bij de nettowinst de management fee op, dan is de daling t.o.v. 2012 minder namelijk 19%.
Met een omzetstijging van 0,2% mag de zelfstandige levensmiddelendetailhandel op het eerste gezicht niet klagen. Echter, rekening houdend met een hogere BTW van 0,8% betekent dit dat de netto-omzet gedaald is met 0,6%. Rekening houdend met de prijsstijging is er sprake van een volumedaling die de volumedaling van het filiaalbedrijf overtreft. De procentuele brutomarge daalde in 2013 licht met 0,1% bij een stagnerende omzet. In de grotere omzetklassen was die daling 0,2%. In de kleinste omzetklasse steeg de marge met 1%. De margestijging voor de omzetgroep < € 75.000 per week kon niet voorkomen dat het ondernemerschap in die klasse minder opleverde dan een ondernemerssalaris van € 40.000 per FTE. Dit jaar bedroeg dat tekort € 21.951 ten opzichte van vorig jaar, een tekort van € 19.287. Zonder rekening te houden met een gewaardeerd ondernemersloon bedroeg de winst in die (kleinste omzet)klasse € 41.770 t.o.v. € 42.574 in 2012. De margestijging leidde per saldo tot een redelijke stabilisatie van het resultaat (-/-1,9%). Hoe hoger de gemiddelde weekomzet, hoe hoger de nettowinst. In de omzetcategorie boven de € 225.000 consumentenomzet per week bedraagt het gemiddelde netto rendement 2,6% (2012: 3,2%). Inclusief management fee verdient deze groep een half miljoen euro per jaar en dat is ca. € 70.000 minder dan in 2012. De omzetcategorie vanaf € 150.000 tot € 225.000 consumentenomzet per week toont een gemiddeld netto rendement van 0,8% oftewel een half procent lager dan de 1,3% in 2012. Hier is het ook dit jaar niet gelukt om de loonkostenstijging ( 2013: 2,8%) in deze klasse goed te maken door omzetstijging. In tegendeel, de netto-omzet steeg maar met 0,6% in deze groep. Overigens zag de groep supermarkten in de hoogste omzetklasse de gemiddelde weekomzet met 0,3% afnemen. Bij de bedrijven in de omzetcategorie vanaf € 75.000 tot € 150.000 consumentenomzet per week is de winstgevendheid lager. Het rendement bedraagt hier slechts op 0,4%. In absolute zin is dat bijna € 22.000. Rekening houdende met de management fee van deze groep (ongeveer € 65.000 in beide jaren) daalde het gemiddeld resultaat met bijna 50% van € 162.817 naar € 85.974.
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
15
Voor een correcte vergelijking dient opgemerkt te worden dat wij - in situaties waar geen sprake is van een management fee (in het algemeen eenmanszaken en vennootschappen onder firma) - een fictief ondernemersloon per FTE ondernemer ad € 40.000 verwerken. Het netto resultaat wordt in de exploitatieoverzichten per omzetklasse zowel gepresenteerd voor aftrek van de management fee als na aftrek van diezelfde fee.
Netto bedrijfswinst voor management fee per omzetklasse (in euro en procenten) Consumentenomzet per week
2013
2012
index 2012=100
€
%
€
%
Minder dan 75.000
41.770
2,6
42.574
2,6
98,1
75.000 - 150.000
85.974
1,5
162.817
2,7
52,8
150.000 - 225.000
160.287
1,8
194.603
2,2
82,4
Meer dan 225.000
500.365
3,4
569.261
3,9
87,9
Gemiddelde
204.686
2,5
252.765
3,1
81,0
2012
index 2012=100
Netto bedrijfswinst na management fee per omzetklasse (in euro en procenten) Consumentenomzet per week Minder dan 75.000 75.000 - 150.000
2013 €
%
€
%
(21.951)
(1,4)
(19.287)
(1,2)
21.928
0,4
97.623
1,6
22,5
150.000 - 225.000
74.339
0,8
114.176
1,3
65,1
Meer dan 225.000
385.641
2,6
461.178
3,2
83,6
Gemiddelde
121.094
1,5
172.557
2,1
70,2
De zelfstandige supermarktondernemer laat in 2013 een gemiddelde consumentenomzetstijging zien van 0,2%. Voor bijna alle groepen betekent dit als gevolg van de BTW verhoging een dalende netto-omzet: van gemiddeld 0,5%. Uitzondering is de groep van € 150.000 tot € 225.000 waar als enige sprake was van een nettoomzetstijging van 0,6%. Omzetontwikkeling per omzetklasse Consumentenomzet per week Minder dan 75.000
2013
2012
index
€
€
2012=100
32.932
33.409
98,6
75.000 - 150.000
120.878
122.520
98,7
150.000 - 225.000
184.687
182.308
101,3
Meer dan 225.000
302.814
301.912
100,3
Gemiddelde
170.487
170.084
100,2
16
Omzetontwikkeling per omzetklasse Netto-omzet Minder dan 75.000
2013
2012
index
€
€
2012=100
30.529
31.307
97,5
75.000 - 150.000
111.882
114.287
97,9
150.000 - 225.000
171.064
170.059
100,6
Meer dan 225.000
280.355
281.335
99,7
Gemiddelde
157.863
158.605
99,5
De brutomargedaling in combinatie met stagnerende omzetten en stijgende loonkosten leiden logischerwijs tot een forse winstval. De marge varieert van 18,8% in de op één na grootste omzetgroep tot 21,4% in de kleinste omzetklasse. De brutomarge in de diverse omzetklasse (in euro en procenten) Consumentenomzet per week Minder dan 75.000
2013 €
%
2012
index
€
%
2012=100
340.298
21,4
332.915
20,4
102,2
75.000 - 150.000
1.117.056
19,2
1.142.612
19,2
97,8
150.000 - 225.000
1.670.942
18,8
1.681.476
19,0
99,4
Meer dan 225.000
2.890.141
19,8
2.930.036
20,0
98,6
Gemiddelde
1.596.027
19,5
1.615.076
19,6
98,8
2012
index
Totale bedrijfskosten exclusief management fee per omzetklasse Consumentenomzet per week
2013 €
%
€
%
2012=100
298.528
18,8
290.341
17,8
102,8
75.000 - 150.000
1.031.082
17,7
979.795
16,5
105,2
150.000 - 225.000
1.510.655
17,0
1.486.873
16,8
101,6
Meer dan 225.000
2.389.776
16,4
2.360.775
16,1
101,2
Gemiddelde
1.391.341
17,0
1.362.311
16,5
102,1
Minder dan 75.000
De personeelskosten vormen de grootste kostenpost voor de zelfstandige levensmiddelendetailhandel. Er is sprake van een stabiliserende c.q. dalende productiviteit en dat leidt logischerwijs tot hogere loonkosten. De procentuele loonkosten bedragen 9,7% tegen 9,4% een jaar eerder. De bedrijfskosten blijven over de gehele linie structureel toenemen. Personeelskosten exclusief management fee per omzetklasse (in euro en procenten) Consumentenomzet per week
2013
2012
index
€
%
€
%
2012=100
Minder dan 75.000
135.828
8,6
130.868
8,0
103,8
75.000 - 150.000
554.504
9,5
543.591
9,1
102,0
150.000 - 225.000
881.211
9,9
856.884
9,7
102,8
Meer dan 225.000
1.402.628
9,6
1.384.158
9,5
101,3
792.262
9,7
776.656
9,4
102,0
Gemiddelde
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
17
Huisvestingskosten De kosten voor huisvesting zijn in totaliteit 2,5% hoger dan in het jaar 2012. De gemiddelde huur bedraagt 2,4% en de gemiddelde energiekosten 0,6%. Verkoopkosten Een groot gedeelte van de reclameactiviteiten wordt geregeld op formule-niveau. Deze kosten worden doorberekend middels een media fee of verrekend in de franchise fee. De ondernemer vult dit aan met lokale activiteiten. In totaal bedroegen de verkoopkosten in 2013 onveranderd als in 2012 1,0% van de netto omzet. Algemene kosten Algemene kosten zijn grotendeels vaste kosten. Hoe hoger de omzet hoe lager de procentuele vaste kosten. Deze kostenpost varieert van 2,6% bij de kleinste omzetgroep tot 1,1% bij de grootste omzetgroep. Gemiddeld bedraagt deze post in beide jaren 1,2%. Bij de algemene kosten is de uitschieter de post onderhoud en huur inventaris met een kostenstijging van bijna 10%. Rente en afschrijvingen Deze post blijft onveranderd 1,2% en er is wat dat betreft weinig verschil tussen de groepen. De rentelast is in deze bedrijfsvergelijking opgenomen door een percentage van 4% te nemen over het gemiddeld geïnvesteerd eigen en lang vreemd vermogen. In 2013 lag dit gemiddeld geïnvesteerd vermogen 3,4% lager dan in 2012. Omzet per openingsuur (in euro’s) 2013
2012
index
€
€
2012=100
507
522
97,1
75.000 - 150.000
1.530
1.591
96,2
150.000 - 225.000
2.368
2.337
101,3
Meer dan 225.000
3.648
3.594
101,5
Gemiddelde
2.186
2.209
99,0
Consumentenomzet per week Minder dan 75.000
De winkels gaan steeds langer open. In 2013 was een supermarkt gemiddeld 78 uur per week open ten opzichte van gemiddeld 77 uur per week in 2012. Meer uren open bij stagnerende omzetten betekent minder consumentenomzet per openingsuur. In de hoofdstukken 2.2 tot en met 2.6 treft u de uitkomsten van deze bedrijfsvergelijking aan, zowel van de hele groep als van de afzonderlijke omzetklassen.
18
2.3 Uitkomsten van 109 Levensmiddelenbedrijven Exploitatieoverzicht van 109 Levensmiddelenbedrijven 2012
Index
€
2013 %
€
%
2012=100
8.865.311
108,0
8.844.373
107,2
100,2
656.425
8,0
596.884
7,2
110,0
Netto-omzet
8.208.886
100,0
8.247.489
100,0
99,5
Inkoopwaarde
6.700.376
81,6
6.730.764
81,6
99,5
1.508.510
18,4
1.516.725
18,4
99,5
87.517
1,1
98.351
1,2
89,0
Brutowinst
1.596.027
19,5
1.615.076
19,6
98,8
Bedrijfskosten
102,1
Consumentenomzet Omzetbelasting
Overige opbrengsten
1.391.341
17,0
1.362.311
16,5
Netto bedrijfswinst voor managementfee
204.686
2,5
252.765
3,1
81,0
Managementfee Netto bedrijfswinst na managementfee
83.592 121.094
1,0 1,5
80.208 172.557
1,0 2,1
104,2 70,2
767.686
9,4
749.605
9,1
102,4
Loonkosten Kostprijs loon Overige personeelskosten Totaal
24.576
0,3
27.051
0,3
90,9
792.262
9,7
776.656
9,4
102,0
Huisvestingskosten Huur pand
197.574
2,4
191.823
2,3
103,0
Afschrijvingen verbouwing huurpanden
42.692
0,6
41.408
0,5
103,1
Energiekosten
50.071
0,6
50.620
0,6
98,9
Verzekeringen
8.994
0,1
7.823
0,1
115,0
16.034
0,2
15.971
0,2
100,4
315.365
3,9
307.645
3,7
102,5
Overige huisvestingskosten Totaal Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging
59.230
0,7
52.831
0,7
112,1
Verpakkingsmateriaal
24.538
0,3
25.137
0,3
97,6
Totaal
83.768
1,0
77.968
1,0
107,4
8.642 4.013 4.073 17.976 21.870 29.515 13.267 99.356
0,1 0,0 0,1 0,2 0,3 0,3 0,2 1,2
8.518 4.793 4.015 17.510 21.893 26.902 13.413 97.044
0,1 0,1 0,0 0,2 0,3 0,3 0,2 1,2
101,5 83,7 101,4 102,7 99,9 109,7 98,9 102,4
80.803 19.787
1,0 0,2
82.505 20.493
1,0 0,2
97,9 96,6
100.590
1,2
102.998
1,2
97,7
1.391.341
17,0
1.362.311
16,5
102,1
Algemene kosten Kosten vervoermiddelen Telefoon en porti Heffingen en vakbelangen Interne administratie en automatisering Accountants- en advieskosten Onderhoud en huur inventaris Diversen Totaal Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen Gecalculeerde rente Totaal Totale bedrijfskosten
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
19
Balans van 109 levensmiddelenbedrijven 31.12.2013
31.12.2012
Index
€
€
2012=100
Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen
202.962
191.013
106,3
Inventaris
262.259
223.294
117,5
14.533
19.063
76,2
Vervoermiddelen
479.754
433.370
110,7
Financiële vaste active Waarborgsommen Vorderingen op lange termijn
67.120
70.850
94,7
5.808
7.986
72,7
72.928
78.836
92,5
Vlottende activa Voorraden
238.862
232.616
102,7
Vorderingen op korte termijn
109.853
102.943
106,7
Liquide middelen
319.373
284.774
Totaal Activa
112,1
668.088
620.333
107,7
1.220.770
1.132.539
107,8
Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren
496.584
433.226
Te betalen posten
229.498
187.141
114,6 122,6
Totaal passiva
726.082
620.367
117,0
Eigen/vreemd lang vermogen
494.688
512.172
96,6
20
Kengetallen van 109 levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
€
2012 = 100
290.067
295.609
98,1
10,36
10,62
97,6
Netto-omzet per gewerkt uur
171
175
97,7
Bruto-omzet per gewerkt uur
185
187
98,9
56.397
57.888
97,4
2,01
2,08
96,6
1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per FTE Netto-omzet per € personeelskosten
Brutowinst per FTE Brutowinst per € personeelskosten Brutowinst per gewerkt uur
33
34
97,1
49,64
48,09
103,2
27.995
27.837
100,6
16,55
16,45
100,6
Netto-omzet per m2 VVO per jaar
8.498
8.636
98,4
Bruto omzet per m VVO per jaar
9.177
9.261
99,1
150
147
102,0
Personeelskosten in % van de brutowinst Personeelskosten per FTE Gemiddelde kostprijs uurloon 2. Vloerprestaties 2
Huur per m2 BVO per jaar Energie per m2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m2 VVO
38
39
97,4
244
244
100,0
0,92
1,00
92,0
3. Financieel Liquiditeit current ratio Liquiditeit quick ratio Krediettermijn crediteuren in dagen
0,59
0,62
95,2
25,05
21,91
114,3
4. Overige kengetallen Gemiddelde besteding per klant
14,63
15,11
96,8
Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad
28
29
96,6
Opslagduur van de voorraad in dagen
13
13
100,0
Openingsuren per week
78
77
101,3
Aantal gewerkte uren per openingsuur
12
12
100,0
Aantal m2 VVO per FTE
34
34
100,0
2.186
2.209
99,0
Consumentenomzet per openingsuur
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
21
Basisgegevens van 109 levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
€
2012=100
Consumentenomzet
8.865.311
8.844.373
100,2
Netto-omzet
8.208.886
8.247.489
99,5
Inkoopwaarde
6.700.376
6.730.764
99,5
Brutowinst
1.596.027
1.615.076
98,8
792.262
776.656
102,0
83.592
80.208
104,2
197.574
191.823
103,0
50.071
50.620
98,9
Personeelskosten ex. managementfee Managementfee Huur pand Energiekosten Vlottende activa
668.088
620.333
107,7
Kortlopende schulden
726.082
620.367
117,0
Eindvoorraad
238.862
232.616
102,7
Gemiddeld aantal FTE
28,3
27,9
101,4
Aantal gewerkte uren
47.884
47.207
101,4
BVO
1.321
1.303
101,4
VVO
966
955
101,2
Aantal klanten per week
11.657
11.256
103,6
Openingsuren per week
78
77
101,3
Crediteuren eindsaldo Inkoopwaarde incl. BTW Gemiddelde consumentenweekomzet Gemiddeld resultaat per week voor managementfee Aantal weken
22
496.584
433.226
114,6
7.236.173
7.217.880
100,3
170.487
170.084
100,2
3.936
4.861
81,0
52
52
100,0
2.4 Uitkomsten van bedrijven in de categorie minder dan € 75.000 per week Exploitatieoverzicht van 21 Levensmiddelenbedrijven 2013 Consumentenomzet Omzetbelasting Netto-omzet Inkoopwaarde Overige opbrengsten Brutowinst Bedrijfskosten Netto bedrijfswinst voor managementfee Managementfee Netto bedrijfswinst na managementfee Loonkosten Kostprijs loon Overige personeelskosten Totaal Huisvestingskosten Huur pand Afschrijvingen verbouwing huurpanden Energiekosten Verzekeringen Overige huisvestingskosten Totaal
2012
Index
€ 1.712.471 124.961 1.587.510 1.286.844 300.666 39.632 340.298 298.528 41.770 63.721 (21.951)
% 107,9 7,9 100,0 81,1 18,9 2,5 21,4 18,8 2,6 4,0 (1,4)
€ 1.737.289 109.339 1.627.950 1.337.416 290.534 42.381 332.915 290.341 42.574 61.861 (19.287)
% 106,7 6,7 100,0 82,2 17,8 2,6 20,4 17,8 2,6 3,8 (1,2)
2012=100 98,6 114,3 97,5 96,2 103,5 93,5 102,2 102,8 98,1 103,0
132.528 3.300 135.828
8,4 0,2 8,6
127.071 3.797 130.868
7,8 0,2 8,0
104,3 86,9 103,8
43.448 8.819 20.006 3.846 5.096 81.215
2,7 0,6 1,3 0,2 0,3 5,1
42.234 8.434 19.842 3.473 4.828 78.811
2,6 0,5 1,2 0,2 0,3 4,8
102,9 104,6 100,8 110,7 105,6 103,1
18.511 3.167 21.678
1,2 0,2 1,4
17.382 3.798 21.180
1,1 0,2 1,3
106,5 83,4 102,4
2.915 2.957 2.052 6.019 10.815 12.010 5.347 42.115
0,2 0,2 0,1 0,4 0,7 0,7 0,3 2,6
3.479 3.120 1.675 6.095 9.763 12.466 5.125 41.723
0,2 0,2 0,1 0,4 0,6 0,8 0,3 2,6
83,8 94,8 122,5 98,8 110,8 96,3 104,3 100,9
15.734 1.958 17.692
1,0 0,1 1,1
15.640 2.119 17.759
1,0 0,1 1,1
100,6 92,4 99,6
298.528
18,8
290.341
17,8
102,8
Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging Verpakkingsmateriaal Totaal Algemene kosten Kosten vervoermiddelen Telefoon en porti Heffingen en vakbelangen Interne administratie en automatisering Accountants- en advieskosten Onderhoud en huur inventaris Diversen Totaal Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen Gecalculeerde rente Totaal Totale bedrijfskosten
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
23
Balans van 21 levensmiddelenbedrijven Balans per
31.12.2013
31.12.2012
Index
€
€
2012=100
Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen
37.715
36.624
103,0
Inventaris
57.416
35.115
163,5
7.668
6.850
111,9
Vervoermiddelen
102.799
78.589
130,8
Financiële vaste activa Waarborgsommen
3.331
2.875
115,9
Vorderingen op lange termijn
5.275
4.504
117,1
8.606
7.379
116,6
Vlottende activa Voorraden
81.386
90.705
89,7
Vorderingen op korte termijn
37.501
30.752
121,9
Liquide middelen
34.582
24.847
Totaal Activa
139,2
153.469
146.304
104,9
264.874
232.272
114,0
Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren Te betalen posten Totaal passiva Eigen/vreemd lang vermogen
24
129.324
110.853
86.596
116,7
68.456
126,5
215.920
179.309
120,4
48.954
52.963
92,4
Kengetallen van 21 levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
€
2012=100
256.050
271.325
94,4
11,69
12,44
94,0
Netto-omzet per gewerkt uur
151
160
94,4
Bruto-omzet per gewerkt uur
163
171
95,3
54.887
55.486
98,9
2,51
2,54
98,8
32
33
97,0
1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per FTE Netto-omzet per € personeelskosten
Brutowinst per FTE Brutowinst per € personeelskosten Brutowinst per gewerkt uur Personeelskosten in % van de brutowinst
39,91
39,31
101,5
21.908
21.811
100,4
12,95
12,89
100,5
Netto-omzet per m2 VVO per jaar
3.969
4.207
94,3
Bruto omzet per m2 VVO per jaar
4.281
4.489
95,4
Huur per m BVO per jaar
83
84
98,8
Energie per m2 BVO per jaar
38
40
95,0
215
234
91,9
0,71
0,82
86,6
Personeelskosten per FTE Gemiddelde kostprijs uurloon 2. Vloerprestaties
2
Gemiddelde voorraad per m VVO 2
3. Financieel Liquiditeit current ratio Liquiditeit quick ratio Krediettermijn crediteuren in dagen
0,33
0,31
106,5
34,00
28,35
119,9
15,14
14,94
101,3
4. Overige kengetallen Gemiddelde besteding per klant Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad
15
15
100,0
Opslagduur van de voorraad in dagen
24
25
96,0
Openingsuren per week
65
64
101,6
3
3
100,0
65
65
100,0
507
522
97,1
Aantal gewerkte uren per openingsuur Aantal m2 VVO per FTE Consumentenomzet per openingsuur
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
25
Basisgegevens van 21 levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
€
2012=100
Consumentenomzet
1.712.471
1.737.289
98,6
Netto-omzet
1.587.510
1.627.950
97,5
Inkoopwaarde
1.286.844
1.337.416
96,2
Brutowinst
340.298
332.915
102,2
Personeelskosten ex. managementfee
135.828
130.868
103,8
Managementfee
63.721
61.861
103,0
Huur pand
43.448
42.234
102,9
Energiekosten
20.006
19.842
100,8
Vlottende activa
153.469
146.304
104,9
Kortlopende schulden
215.920
179.309
120,4
Eindvoorraad
81.386
90.705
89,7
Gemiddeld aantal FTE
6,2
6,0
103,3
Aantal gewerkte uren
10.490
10.152
103,3
523
501
104,4
400
387
103,4
2.175
2.236
97,3
BVO VVO Aantal klanten per week Openingsuren per week Crediteuren eindsaldo Inkoopwaarde incl. BTW Gemiddelde consumentenweekomzet Gemiddeld resultaat per week voor managementfee Aantal weken
26
65
64
101,6
129.324
110.853
116,7
1.388.138
1.427.242
97,3
32.932
33.409
98,6
803
819
98,1
52
52
100,0
2.5 Uitkomsten van bedrijven in de categorie € 75.000 - € 150.00 per week Exploitatieoverzicht van 28 Levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
%
€
%
2012=100
6.285.661
108,0
6.371.045
107,2
98,7
467.772
8,0
428.129
7,2
109,3
Netto-omzet
5.817.889
100,0
5.942.916
100,0
97,9
Inkoopwaarde
4.777.517
82,1
4.887.359
82,2
97,8
1.040.372
17,9
1.055.557
17,8
98,6
Consumentenomzet Omzetbelasting
Overige opbrengsten
76.684
1,3
87.055
1,4
88,1
Brutowinst
1.117.056
19,2
1.142.612
19,2
97,8
Bedrijfskosten
1.031.082
17,7
979.795
16,5
105,2
Netto bedrijfswinst voor managementfee
85.974
1,5
162.817
2,7
52,8
Managementfee Netto bedrijfswinst na managementfee
64.046 21.928
1,1 0,4
65.194 97.623
1,1 1,6
98,2 22,5
535.764
9,2
524.381
8,8
102,2
18.740
0,3
19.210
0,3
97,6
554.504
9,5
543.591
9,1
102,0
Loonkosten Kostprijs loon Overige personeelskosten Totaal Huisvestingskosten 144.674
2,5
135.902
2,3
106,5
Afschrijvingen verbouwing huurpanden
Huur pand
35.489
0,6
24.043
0,4
147,6
Energiekosten
40.755
0,7
41.351
0,7
98,6
Verzekeringen
6.668
0,1
6.571
0,1
101,5
15.935
0,3
15.970
0,3
99,8
243.521
4,2
223.837
3,8
108,8
Overige huisvestingskosten Totaal Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging
55.055
1,0
49.386
0,8
111,5
Verpakkingsmateriaal
18.053
0,3
18.071
0,3
99,9
Totaal
73.108
1,3
67.457
1,1
108,4
Kosten vervoermiddelen
8.401
0,1
9.781
0,2
85,9
Telefoon en porti
3.510
0,1
4.587
0,1
76,5
Algemene kosten
2.661
0,1
2.595
0,0
102,5
Interne administratie en automatisering
Heffingen en vakbelangen
19.403
0,3
16.814
0,3
115,4
Accountants- en advieskosten
20.237
0,4
20.515
0,4
98,6
Onderhoud en huur inventaris
20.885
0,4
19.362
0,3
107,9
8.081
0,1
8.503
0,1
95,0
83.178
1,4
82.157
1,4
101,2
Diversen Totaal Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen
61.303
1,0
47.515
0,8
129,0
Gecalculeerde rente
15.468
0,3
15.238
0,3
101,5
Totaal
76.771
1,3
62.753
1,1
122,3
1.031.082
17,7
979.795
16,5
105,2
Totale bedrijfskosten
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
27
Balans van 28 levensmiddelenbedrijven Balans per
31.12.2013
31.12.2012
Index
€
€
2012=100
Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen
118.720
95.893
123,8
Inventaris
287.278
168.228
170,8
14.998
23.320
64,3
Vervoermiddelen
420.996
287.441
146,5
Financiële vaste activa Waarborgsommen Vorderingen op lange termijn
55.825
81.930
7.389
68,1
6.658 63.214
111,0 88.588
71,4
Vlottende activa Voorraden
206.697
Vorderingen op korte termijn
100.880
90.082
112,0
Liquide middelen
159.414
149.690
106,5
Totaal Activa
202.312
102,2
466.991
442.084
105,6
951.201
818.113
116,3
Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren
371.151
Te betalen posten
193.349
306.564
121,1
130.602
148,0
Totaal passiva
564.500
437.166
129,1
Eigen/vreemd lang vermogen
386.701
380.947
101,5
28
Kengetallen van 28 levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
€
2012=100
281.057
285.717
98,4
10,49
10,93
96,0
166
169
98,2 98,9
1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per FTE Netto-omzet per € personeelskosten Netto-omzet per gewerkt uur Bruto-omzet per gewerkt uur Brutowinst per FTE Brutowinst per € personeelskosten Brutowinst per gewerkt uur
179
181
53.964
54.933
98,2
2,01
2,10
95,7
32
32
100,0
49,64
47,57
104,4
26.788
26.134
102,5
15,83
15,45
102,5
Netto-omzet per m2 VVO per jaar
6.934
7.126
97,3
Bruto omzet per m VVO per jaar
7.492
7.639
98,1
129
124
104,0
Personeelskosten in % van de brutowinst Personeelskosten per FTE Gemiddelde kostprijs uurloon 2. Vloerprestaties 2
Huur per m2 BVO per jaar Energie per m2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m2 VVO
36
38
94,7
244
243
100,4
3. Financieel Liquiditeit current ratio
0,83
1,01
82,2
Liquiditeit quick ratio
0,46
0,55
83,6
26,25
21,36
122,9
Krediettermijn crediteuren in dagen 4. Overige kengetallen
15,01
15,55
96,5
Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad
Gemiddelde besteding per klant
23
24
95,8
Opslagduur van de voorraad in dagen
16
15
106,7
Openingsuren per week
79
77
102,6
Aantal gewerkte uren per openingsuur Aantal m2 VVO per FTE Consumentenomzet per openingsuur
9
9
100,0
41
40
102,5
1.530
1.591
96,2
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
29
Basisgegevens van 28 levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
€
2012=100
Consumentenomzet
6.285.661
6.371.045
98,7
Netto-omzet
5.817.889
5.942.916
97,9
Inkoopwaarde
4.777.517
4.887.359
97,8
Brutowinst
1.117.056
1.142.612
97,8
554.504
543.591
102,0
Personeelskosten ex. managementfee Managementfee
64.046
65.194
98,2
144.674
135.902
106,5
40.755
41.351
98,6
Vlottende activa
466.991
442.084
105,6
Kortlopende schulden
564.500
437.166
129,1
Eindvoorraad
Huur pand Energiekosten
206.697
202.312
102,2
Gemiddeld aantal FTE
20,7
20,8
99,5
Aantal gewerkte uren
35.024
35.194
99,5
1.118
1.093
102,3
BVO VVO
839
834
100,6
Aantal klanten per week
8.052
7.877
102,2
Openingsuren per week
79
77
102,6
Crediteuren eindsaldo Inkoopwaarde incl. BTW Gemiddelde consumentenweekomzet Gemiddeld resultaat per week voor managementfee Aantal weken
30
371.151
306.564
121,1
5.161.641
5.239.445
98,5
120.878
122.520
98,7
1.653
3.131
52,8
52
52
100,0
2.6 Uitkomsten van bedrijven in de categorie € 150.000 - € 225.00 per week Exploitatieoverzicht van 31 Levensmiddelenbedrijven 2012
Index
€
2013 %
€
%
2012=100
9.603.705
108,0
9.480.040
107,2
101,3
708.402
8,0
636.979
7,2
111,2
Netto-omzet
8.895.303
100,0
8.843.061
100,0
100,6
Inkoopwaarde
7.318.095
82,3
7.263.558
82,1
100,8
1.577.208
17,7
1.579.503
17,9
99,9 91,9
Consumentenomzet Omzetbelasting
Overige opbrengsten
93.734
1,1
101.973
1,2
Brutowinst
1.670.942
18,8
1.681.476
19,0
99,4
Bedrijfskosten
1.510.655
17,0
1.486.873
16,8
101,6
160.287
1,8
194.603
2,2
82,4
85.948 74.339
1,0 0,8
80.427 114.176
0,9 1,3
106,9 65,1
855.705
9,6
830.091
9,4
103,1
25.506
0,3
26.793
0,3
95,2
881.211
9,9
856.884
9,7
102,8
Netto bedrijfswinst voor managementfee Managementfee Netto bedrijfswinst na managementfee Loonkosten Kostprijs loon Overige personeelskosten Totaal Huisvestingskosten Huur pand
203.438
2,3
198.515
2,2
102,5
Afschrijvingen verbouwing huurpanden
41.464
0,5
51.440
0,6
80,6
Energiekosten
58.716
0,6
58.915
0,7
99,7
Verzekeringen
9.015
0,1
7.378
0,1
122,2
15.251
0,2
14.572
0,1
104,7
327.884
3,7
330.820
3,7
99,1
Reclame en winkelverzorging
61.094
0,7
45.163
0,5
135,3
Verpakkingsmateriaal
24.116
0,3
24.977
0,3
96,6
Totaal
85.210
1,0
70.140
0,8
121,5
Kosten vervoermiddelen
7.930
0,1
6.900
0,1
114,9
Telefoon en porti
4.340
0,0
5.299
0,1
81,9
Heffingen en vakbelangen
4.672
0,1
4.653
0,0
100,4
Overige huisvestingskosten Totaal Verkoopkosten
Algemene kosten
Interne administratie en automatisering
16.331
0,2
17.744
0,2
92,0
Accountants- en advieskosten
21.344
0,2
23.541
0,3
90,7
Onderhoud en huur inventaris
33.244
0,4
28.391
0,3
117,1
Diversen
11.909
0,1
14.835
0,2
80,3
Totaal
99.770
1,1
101.363
1,2
98,4
Afschrijvingen bedrijfsmiddelen
96.612
1,1
105.052
1,2
92,0
Gecalculeerde rente
19.968
0,2
22.614
0,2
88,3
Afschrijving en rente
Totaal Totale bedrijfskosten
116.580
1,3
127.666
1,4
91,3
1.510.655
17,0
1.486.873
16,8
101,6
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
31
Balans van 31 levensmiddelenbedrijven Balans per
31.12.2013
31.12.2012
Index
€
€
2012=100
Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen
241.869
247.537
97,7
Inventaris
298.896
304.428
98,2
19.126
23.831
80,3
Vervoermiddelen
559.891
575.796
97,2
Financiële vaste activa Waarborgsommen Vorderingen op lange termijn
78.642
72.445
108,6
258
258
100,0
78.900
72.703
108,5
Vlottende activa Voorraden
269.073
254.985
105,5
Vorderingen op korte termijn
110.049
106.886
103,0
Liquide middelen
305.572
243.172
125,7
Totaal Activa
684.694
605.043
113,2
1.323.485
1.253.542
105,6
Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren
539.476
Te betalen posten
284.804
443.429
121,7
244.775
116,4
Totaal passiva
824.280
688.204
119,8
Eigen/vreemd lang vermogen
499.205
565.338
88,3
32
Kengetallen van 31 levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
€
2012=100
281.497
278.084
101,2
10,09
10,32
97,8
1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per FTE Netto-omzet per € personeelskosten Netto-omzet per gewerkt uur
166
164
101,2
Bruto-omzet per gewerkt uur
180
176
102,3
52.878
52.877
100,0
1,90
1,96
96,9
31
31
100,0
Brutowinst per FTE Brutowinst per € personeelskosten Brutowinst per gewerkt uur Personeelskosten in % van de brutowinst
52,74
50,96
103,5
27.886
26.946
103,5
16,48
15,93
103,5
Netto-omzet per m2 VVO per jaar
8.790
9.005
97,6
Bruto omzet per m2 VVO per jaar
9.490
9.654
98,3
147
149
98,7
42
44
95,5
259
260
99,6
0,83
0,88
94,3
Personeelskosten per FTE Gemiddelde kostprijs uurloon 2. Vloerprestaties
Huur per m BVO per jaar 2
Energie per m2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m2 VVO 3. Financieel Liquiditeit current ratio Liquiditeit quick ratio Krediettermijn crediteuren in dagen
0,50
0,51
98,0
24,92
20,79
119,9
16,83
17,30
97,3
4. Overige kengetallen Gemiddelde besteding per klant Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad
28
28
100,0
Opslagduur van de voorraad in dagen
13
13
100,0
Openingsuren per week
78
78
100,0
Aantal gewerkte uren per openingsuur
13
13
100,0
Aantal m2 VVO per FTE
32
31
103,2
2.368
2.337
101,3
Consumentenomzet per openingsuur
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
33
Basisgegevens van 31 levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
€
2012=100
Consumentenomzet
9.603.705
9.480.040
101,3
Netto-omzet
8.895.303
8.843.061
100,6
Inkoopwaarde
7.318.095
7.263.558
100,8
Brutowinst
1.670.942
1.681.476
99,4
881.211
856.884
102,8
Personeelskosten ex. managementfee Managementfee
85.948
80.427
106,9
203.438
198.515
102,5
58.716
58.915
99,7
Vlottende activa
684.694
605.043
113,2
Kortlopende schulden
824.280
688.204
119,8
Eindvoorraad
Huur pand Energiekosten
269.073
254.985
105,5
Gemiddeld aantal FTE
31,6
31,8
99,4
Aantal gewerkte uren
53.467
53.806
99,4
1.382
1.334
103,6
BVO VVO
1.012
982
103,1
Aantal klanten per week
10.972
10.536
104,1
Openingsuren per week
78
78
100,0
Crediteuren eindsaldo Inkoopwaarde incl. BTW Gemiddelde consumentenweekomzet Gemiddeld resultaat per week Aantal weken
34
539.476
443.429
121,7
7.900.892
7.786.763
101,5
184.687
182.308
101,3
3.082
3.742
82,4
52
52
100,0
2.7 Uitkomsten van bedrijven in de categorie meer dan € 225.00 per week Exploitatieoverzicht van 29 Levensmiddelenbedrijven 2012
Index
€
2013 %
€
%
2012=100
15.746.331
108,0
15.699.418
107,3
100,3
1.167.863
8,0
1.070.008
7,3
109,1
Netto-omzet
14.578.468
100,0
14.629.410
100,0
99,7
Inkoopwaarde
11.816.754
81,1
11.846.591
81,0
99,7
2.761.714
18,9
2.782.819
19,0
99,2
128.427
0,9
147.217
1,0
87,2
Brutowinst
2.890.141
19,8
2.930.036
20,0
98,6
Bedrijfskosten
Consumentenomzet Omzetbelasting
Overige opbrengsten
2.389.776
16,4
2.360.775
16,1
101,2
Netto bedrijfswinst voor managementfee
500.365
3,4
569.261
3,9
87,9
Managementfee
114.724
0,8
108.083
0,7
106,1
Netto bedrijfswinst na managementfee
385.641
2,6
461.178
3,2
83,6
1.357.465
9,3
1.331.828
9,1
101,9
45.163
0,3
52.330
0,4
86,3
1.402.628
9,6
1.384.158
9,5
101,3
348.674
2,4
341.826
2,3
102,0
Afschrijvingen verbouwing huurpanden
69.602
0,5
65.094
0,4
106,9
Energiekosten
71.595
0,5
72.991
0,5
98,1
Verzekeringen
15.406
0,1
13.118
0,1
117,4
Overige huisvestingskosten
24.858
0,2
25.537
0,2
97,3
530.135
3,7
518.566
3,5
102,2
Loonkosten Kostprijs loon Overige personeelskosten Totaal Huisvestingskosten Huur pand
Totaal Verkoopkosten Reclame en winkelverzorging
90.756
0,6
90.024
0,6
100,8
Verpakkingsmateriaal
45.230
0,3
46.100
0,3
98,1
135.986
0,9
136.124
0,9
99,9
13.456
0,1
12.062
0,1
111,6
Telefoon en porti
4.956
0,0
5.719
0,0
86,7
Heffingen en vakbelangen
6.277
0,1
6.572
0,0
95,5
Interne administratie en automatisering
26.234
0,2
24.992
0,2
105,0
Accountants- en advieskosten
31.906
0,2
30.496
0,2
104,6
Onderhoud en huur inventaris
47.158
0,3
43.682
0,3
108,0
Diversen
25.186
0,2
22.398
0,2
112,4
155.173
1,1
145.921
1,0
106,3
129.178
0,9
139.399
1,0
92,7
36.676
0,2
36.607
0,2
100,2
165.854
1,1
176.006
1,2
94,2
2.389.776
16,4
2.360.775
16,1
101,2
Totaal Algemene kosten Kosten vervoermiddelen
Totaal Afschrijving en rente Afschrijvingen bedrijfsmiddelen Gecalculeerde rente Totaal Totale bedrijfskosten
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
35
Balans van 29 levensmiddelenbedrijven Balans per
31.12.2013
31.12.2012
Index
€
€
2012=100
Activa Materiële vaste activa Bouwvoorzieningen
362.369
334.231
108,4
Inventaris
347.272
325.999
106,5
14.144
18.701
75,6
Vervoermiddelen
723.785
678.931
106,6
Financiële vaste activa Waarborgsommen Vorderingen op lange termijn
111.903
107.671
103,9
10.600
20.049
52,9
122.503
127.720
95,9
Vlottende activa Voorraden
351.659
340.727
103,2
Vorderingen op korte termijn
170.698
164.167
104,0
Liquide middelen
694.796
647.749
107,3
Totaal Activa
1.217.153
1.152.643
105,6
2.063.441
1.959.294
105,3
Passiva Kortlopende schulden Handelscrediteuren
837.790
778.056
107,7
Te betalen posten
308.763
266.068
116,0
Totaal passiva Eigen/vreemd lang vermogen
36
1.146.553
1.044.124
109,8
916.888
915.170
100,2
Kengetallen van 29 levensmiddelenbedrijven 2013
2012
Index
€
€
2012=100
302.458
296.743
101,9
10,39
10,57
98,3
1. Arbeidsprestaties Netto-omzet per FTE Netto-omzet per € personeelskosten Netto-omzet per gewerkt uur
179
175
102,3
Bruto-omzet per gewerkt uur
193
188
102,7
59.961
59.433
100,9
2,06
2,12
97,2
35
35
100,0
Brutowinst per FTE Brutowinst per € personeelskosten Brutowinst per gewerkt uur Personeelskosten in % van de brutowinst
48,53
47,24
102,7
29.100
28.076
103,6
17,20
16,59
103,7
Netto-omzet per m2 VVO per jaar
10.587
10.741
98,6
Bruto omzet per m2 VVO per jaar
11.435
11.527
99,2
187
185
101,1
Personeelskosten per FTE Gemiddelde kostprijs uurloon 2. Vloerprestaties
Huur per m2 BVO per jaar Energie per m2 BVO per jaar Gemiddelde voorraad per m2 VVO
38
40
95,0
251
250
100,4
1,06
1,10
96,4
3. Financieel Liquiditeit current ratio Liquiditeit quick ratio Krediettermijn crediteuren in dagen
0,75
0,78
96,2
23,96
22,34
107,3
17,81
18,14
98,2
4. Overige kengetallen Gemiddelde besteding per klant Omloopsnelheid van de gemiddelde voorraad
34
35
97,1
Opslagduur van de voorraad in dagen
11
10
110,0
Openingsuren per week
83
84
98,8
Aantal gewerkte uren per openingsuur
19
19
100,0
Aantal m2 VVO per FTE
29
28
103,6
3.648
3.594
101,5
Consumentenomzet per openingsuur
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
37
Basisgegevens van 29 levensmiddelenbedrijven 2013 Consumentenomzet
2012
Index
€
€
2012=100
15.746.331
15.699.418
100,3
Netto-omzet
14.578.468
14.629.410
99,7
Inkoopwaarde
11.816.754
11.846.591
99,7
Brutowinst
2.890.141
2.930.036
98,6
Personeelskosten ex. managementfee
1.402.628
1.384.158
101,3
Managemeentfee
114.724
108.083
106,1
Huur pand
348.674
341.826
102,0
71.595
72.991
98,1
Energiekosten Vlottende activa
1.217.153
1.152.643
105,6
Kortlopende schulden
1.146.553
1.044.124
109,8
Eindvoorraad
351.659
340.727
103,2
Gemiddeld aantal FTE
48,2
49,3
97,8
Aantal gewerkte uren
81.554
83.416
97,8
1.860
1.843
100,9
BVO VVO
1.377
1.362
101,1
Aantal klanten per week
17.004
16.641
102,2
Openingsuren per week
83
84
98,8
Crediteuren eindsaldo Inkoopwaarde incl. BTW Gemiddelde consumentenweekomzet Gemiddeld resultaat per week Aantal weken
38
837.790
778.056
107,7
12.763.380
12.713.061
100,4
302.814
301.912
100,3
9.622
10.947
87,9
52
52
100,0
3. Wat verwachten de deelnemende bedrijven? Ieder jaar vragen wij de ondernemers naar hun verwachtingen. Als kenners van hun branche hebben de ondernemers meestal een goede visie op wat er in hun marktgebied gebeurd en wat dat voor hun bedrijf betekent. De verwachtingen van de ondernemers zijn gemeten in juli – augustus 2014. Het gemiddelde van vorig jaar betreft de peiling van medio 2013, waarbij moet worden opgemerkt dat de respons in beide jaren verschillend is. De vergelijking met vorig jaar is dus slechts weergegeven ter indicatie. De verdeling naar omzetcategorie van de deelnemende ondernemers: Consumentenomzet x € 1.000
2013
2014
aantal
aantal
< 75
19
12
75 - 150
18
22
150 - 225
27
23
> 225
16
25
Totaal
80
82
Nettowinst De groep ondernemers in de omzetcategorie tot € 75.000 consumentenomzet per week heeft de meest positieve verwachting van de nettowinst. 41,7% verwacht een toename en slechts 16,7% een afname. De groep ondernemers in de omzetcategorie vanaf € 75.000 tot € 150.000 consumentenomzet heeft zeer uiteenlopende verwachtingen: nagenoeg de helft (47,6%) verwacht een afname, terwijl tegelijkertijd 42,9% een toename verwacht. In de twee hogere omzetgroepen zijn de verwachtingen verdeeld en overall iets minder positief als vorig jaar. Verwachting van de ontwikkeling van de nettowinst: Consumentenomzet
Afname
Gelijk
Toename
%
%
%
< 75
16,7
41,7
41,7
75 - 150
47,6
9,5
42,9
x € 1.000
150 - 225
39,1
30,4
30,4
> 225
32,0
40,0
28,0
Gemiddelde
35,8
29,6
34,6
Gemiddeld vorig jaar
26,2
38,8
35,0
Per saldo verwachten onze ondernemers een stijging van de nettowinst van 10,7%. Dat zou betekenen dat het gemiddelde winstniveau zou toenemen van € 121.094 in 2013 naar € 134.051 in 2014. De winstverwachtingen zijn weliswaar iets minder positief dan vorig jaar, maar degenen die een toename van de winst verwachten, verwachten procentueel wel een hogere stijging dan vorig jaar. Loonkosten In de omzetcategorie met minder dan € 75.000 consumentenomzet per week gaat een groot deel van de ondernemers uit van gelijkblijvende loonkosten, terwijl de meeste ondernemers gemiddeld een toename verwachten. Een uitzondering hierop is de tweede omzetcategorie, hier zijn de verwachtingen zeer verdeeld en verwachten per saldo de meeste ondernemers een daling van de loonkosten.
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
39
Verwachtingen van de ontwikkeling van de loonkosten naar omzetklasse: Consumentenomzet x € 1.000
Afname
Gelijk
Toename
%
%
%
< 75
25,0
50,0
25,0
75 - 150
36,4
31,8
31,8
150 - 225
21,7
21,7
56,5
> 225
24,0
28,0
48,0
Gemiddelde
26,8
30,5
42,7
Gemiddeld vorig jaar
17,5
32,5
50,0
De deelnemende ondernemers verwachten een gemiddelde loonkostenstijging van 0,2% van de consumentenomzet. Consumentenomzet Gemiddeld verwacht 54,3% van de deelnemers een omzetstijging en 25,9% een omzetdaling. In de omzetcategorie van € 75.000 tot € 150.000 verwacht zelfs 77,3% een stijging. Verwachting van de ontwikkeling van de consumentenomzet: Consumentenomzet x € 1.000 < 75
Afname
Gelijk
Toename
%
%
%
33,3
16,7
50,0
75 - 150
13,6
9,1
77,3
150 - 225
31,8
40,9
27,3
> 225
28,0
24,0
48,0
Gemiddelde
25,9
19,8
54,3
Gemiddeld vorig jaar
26,2
28,8
45,0
Volgens alle ingevulde verwachtingen zal de omzet in 2014 ten opzichte van 2013 gemiddeld met 3,7% stijgen. In 2013 is een omzetgroei gerealiseerd van 0,2%, terwijl de verwachting vorig jaar uitkwam op 3,5%. Brutomarge Met betrekking tot de verwachtingen omtrent de brutomarge zijn de ondernemers voor het komende jaar een stuk behoudender. Meer dan de helft verwacht een afname van de brutowinst en in de hoogste omzetcategorie verwacht slechts 12% een toename. Verwachting van de ontwikkeling van de brutomarge: Consumentenomzet x € 1.000 < 75
Afname
Gelijk
Toename
%
%
%
54,5
27,3
18,2
75 - 150
63,6
18,2
18,2
150 - 225
30,4
47,8
21,7
> 225
56,0
32,0
12,0
Gemiddelde
50,6
32,1
17,3
Gemiddelde vorig jaar
20,4
35,4
44,2
Per saldo verwachten onze ondernemers een daling van de marge van 0,6% van de netto-omzet.
40
Productassortiment Het assortiment is één van de belangrijkste mogelijkheden tot het creëren van onderscheidend vermogen. Consumenten waarderen een uitgebreid assortiment dat inspeelt op de laatste ontwikkelingen. Het assortiment wordt voornamelijk uitgebreid met biologische-, duurzame- en verse producten. Ook artikelen met een gezondheidsclaim en kant-en-klare maaltijden scoren hoog. Daarnaast worden de kruidenierswaren jaarlijks verder uitgebreid en aangepast op de behoeften van de klanten, zoals bijvoorbeeld door het opnemen van superfoods in het assortiment. In de categorie overig werd voornamelijk gekozen voor een eigen slagerij, meer vis en meer aandacht voor streekproducten. Streekproducten zijn vaak biologische en duurzame producten die extra aanspreken omdat ze uit de eigen regio komen. Deze krijgen steeds meer een prominente plek in de supermarkt. Daarnaast werden ook de luxere kant-en-klaar maaltijden zoals sushi en andere internationale gerechten een aantal keer genoemd. 15% van de ondernemers geeft aan het assortiment te gaan saneren. Omzetgroepen waarvan de ondernemers aangeven te gaan beperken zijn non-food, drogisterij en cosmetica artikelen. Hieronder is aangegeven hoeveel procent van de ondernemers voornemens is het assortiment van een bepaalde omzetgroep uit te breiden. Omzetgroep
< 75k
75 - 150k
150 - 225k
> 225
Gemiddeld
%
%
%
%
%
Kant-en-klaar
57,1
40,0
71,4
38,1
49,1
Allochtoon
0,0
13,3
14,3
0,0
7,0
Biologisch
28,6
60,0
71,4
71,4
63,2
Duurzaam
14,3
46,7
57,1
71,4
54,4
Vers
42,9
60,0
92,9
76,2
71,9
Diepvries
0,0
26,7
42,9
33,3
29,8
Non food
0,0
13,3
28,6
14,3
15,8
Slijterij
28,6
26,7
21,4
19,0
22,8
Drogisterij
28,6
26,7
21,4
19,0
22,8
Cosmetica
14,3
6,7
14,3
9,5
10,5
Opname stomerij
0,0
6,7
7,1
23,8
12,3
Artikelen met een gezondheidsclaim
0,0
6,7
28,6
61,9
31,6
Kruidenierswaren
28,6
20,0
28,6
19,0
22,8
Overig
28,6
6,7
21,4
19,0
3,5
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
41
Investeringen De investeringsbereidheid bij de deelnemende supermarktondernemers ligt voor 2014 gemiddeld op 51,2%. De bereidheid neemt toe naarmate de omzet hoger is. In de kleinste omzetcategorie verwacht ongeveer één-derde te investeren, in de hoogste omzetcategorie is dit bijna twee derde. Investeren in 2014 en volgende jaren: Consumentenomzet x € 1.000
Ja
Ja
Ja
2014
2015
t/m 2018
%
%
%
< 75
16,7
33,3
30,0
75 - 150
45,5
52,4
31,6
150 - 225
56,5
26,1
40,0
> 225
68,0
64,0
73,9
Gemiddelde
51,2
45,7
47,2
Van de ondernemers die van plan zijn te investeren zal het gemiddelde bedrag circa € 431.000 bedragen. Voor het volgend jaar is dat gemiddeld € 597.000 en voor de jaren 2016 tot en met 2018 verwacht men in deze periode gemiddeld € 602.000 te investeren. Vorig jaar verwachtte 33,8% te gaan investeren in 2014, dat is dit jaar toegenomen tot ruim de helft van de ondernemers. Het aantal ondernemers dat bereid is om te investeren in de komende jaren is hoger dan voorgaand jaar, het gemiddeld te investeren bedrag is lager dan vorig jaar. Zelfscanning Van alle ondervraagde ondernemers maakt gemiddeld ruim een kwart gebruik van zelfscanning. Indien zelfscanning aanwezig is, wordt dit gemiddeld bij de helft van het aantal kassa’s gebruikt. In de laagste omzetcategorieën zijn er weinig ondernemers die gebruik maken van zelfscanning, daarentegen is deze faciliteit in de hoogste omzetcategorie in bijna de helft van alle supermarkten aanwezig.
Consumentenomzet x € 1.000
Ja
Nee
Aantal Kassa’s
Kassa’s Zelfscan
%
%
8,3
91,7
2
1
75 - 150
9,1
90,9
6
2
150 - 225
26,1
73,9
7
3
> 225
52,0
48,0
8
3
Gemiddelde
26,8
73,2
6
3
< 75
33,9% Van de ondernemers waar zelfscanning momenteel nog niet mogelijk is overweegt om dit in de toekomst wel te gaan doen.
42
Online bestellen en afhaalpunt Eénderde van de ondernemers biedt klanten de mogelijkheid om online de boodschappen te bestellen en deze vervolgens te laten bezorgen of af te halen. Van de ondernemers die momenteel nog geen gebruik maken hiervan is 87% wel voornemens om dit in de toekomst in te voeren. Dit is een forse toename ten opzichte van vorig jaar.
Consumentenomzet
Ja
x € 1.000
Van plan in toekomst
Nee
%
%
%
< 75
33,3
66,7
62,5
75 - 150
45,5
54,5
80,0
150 - 225
21,7
78,3
94,4
> 225
32,0
68,0
94,4
Gemiddelde
32,9
67,1
87,0
Gemiddeld vorig jaar
31,2
68,8
69,1
Van de totale omzet van alle ondervraagde ondernemers wordt slechts 0,51% online behaald. Van de groep die aangeeft dat zij de mogelijkheid bieden om producten online te bestellen is de online omzet 2,0% van de totale omzet. De deelnemende ondernemers verwachten dat de online omzet in 2017 stijgt naar 4,6% van de totale omzet. Ruim twee-derde van de ondernemers geeft aan rekening te houden met de impact van online verkopen en houdt hier op de volgende wijze rekening mee:
Consumentenomzet x € 1.000
Andere schaalgrootte
Andere indeling
Uitstel van Heroverwegen investeringen infrastructuur
%
%
%
< 75
20,0
40,0
0,0
25,0
75 - 150
46,2
76,9
16,7
66,7
150 - 225
53,8
76,9
23,1
64,3
> 225
26,1
65,2
9,1
39,1
Gemiddelde
37,0
68,5
13,5
50,9
Bij de helft van de winkels met een afhaalpunt wordt dit afhaalpunt naast de eigen online verkopen ook gebruikt voor het afhalen van andere pakketten (bijvoorbeeld BOL.com, TNT afhaalpunt etc.). Drie kwart van de ondernemers geeft aan dat hun franchisegever online verkopen ondersteund. Ongeveer één-derde ervaart online concurrentie van de franchisegever. In de kleinste omzetcategorie geldt dit zelfs voor 50%. Consumentenomzet
Ja
Nee
x € 1.000
%
%
< 75
50,0
50,0
75 - 150
27,8
72,2
150 - 225
33,3
66,7
> 225
45,5
54,5
Gemiddelde
37,7
62,3
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
43
Dumpsupermarkten Van de ondervraagde ondernemers geeft 22,6% aan dat zij concurrentie ervaren van dumpsupermarkten in de omgeving. Bijna 7% zegt het winkelbeeld hierop aan te passen en 45% past ook daadwerkelijk het assortiment hierop aan.
Consumentenomzet x € 1.000
Concurrentie
Aanpassing winkelbeeld
Aanpassing assortiment
%
%
%
< 75
14,3
11,1
50,0
75 - 150
21,4
7,1
29,4
150 - 225
27,8
5,6
55,6
> 225
21,7
5,3
45,8
Gemiddelde
22,6
6,7
44,8
44
Actie aandeel Het actie aandeel van de deelnemende supermarkten is volgens opgaaf van de deelnemende ondernemers in 2014 met 1,5% toegenomen.
Consumentenomzet
2013
x € 1.000
2014
%
%
< 75
10,0%
10,4%
75 - 150
15,2%
17,4%
150 - 225
14,5%
15,7%
> 225
12,3%
14,1%
Gemiddelde
13,2%
14,7%
Verwachtingen ondernemerschap Van de deelnemende ondernemers heeft 83,3% de overtuiging dat ze over vijf jaar nog supermarkt-ondernemer zijn. En 97,5% van alle ondervraagde ondernemers gaat er net als vorig jaar van uit dat hun supermarkt over vijf jaar nog bestaat. Verwacht u over vijf jaar nog supermarktondernemer te zijn? Consumentenomzet
Ja
Nee
x € 1.000
%
%
83,3
16,7
100,0
0,0
< 75 75 - 150 150 - 225
91,3
8,7
> 225
82,6
17,4
Gemiddelde
83,3
16,7
Gemiddeld vorig jaar
90,0
10,0
Verwacht u dat uw supermarkt over 5 jaar nog bestaat? Consumentenomzet
Ja
Nee
x € 1.000
%
%
83,3
16,7
100,0
0,0
< 75 75 - 150 150 - 225
100,0
0,0
> 225
100,0
0,0
Gemiddelde
97,5
2,5
Gemiddeld vorig jaar
97,5
2,5
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
45
Ruim 10% van de ondernemers verwacht in de komende 5 jaar te reloceren. In de hoogste omzetcategorie zijn de plannen voor relocatie met maar 4,2% het laagst. Verwacht u dat uw supermarkt over 5 jaar nog op dezelfde plek is gevestigd? Consumentenomzet x € 1.000
Ja
Nee
%
%
< 75
90,0
10,0
75 - 150
90,5
9,5
150 - 225
82,6
17,4
> 225
95,8
4,2
Gemiddelde
89,7
10,3
Gemiddeld vorig jaar
85,0
15,0
Van de ondervraagde ondernemers is 29% vrij om te wisselen van formule. Ruim 90% geeft aan dat zij verwachten over 5 jaar nog steeds dezelfde formule te hanteren. Het aantal zelfstandigen binnen de levensmiddelenbranche is al een aantal jaren dalende. Ruim 80% van de ondervraagde ondernemers verwacht dat deze daling verder voortgezet wordt in de komende jaren.
46
4. Enkele kerncijfers sinds 1990 In de navolgende tabel is in één oogopslag de ontwikkeling weergegeven van: • het aantal zelfstandige supermarkten • omzetontwikkeling • brutowinst • personeelskosten • nettowinst Uit de onderstaande tabel blijkt duidelijk dat de brutomarge na een stijging van 1990 tot en met 2002 alweer 10 jaar onder druk staat. De loonkosten stijgen nagenoeg elk jaar. De winstgevendheid van de zelfstandige supermarkten is de laatste 10 jaar sterk afhankelijk van het beheersen van de overige kosten.
Jaar*
Aantal zelfstandige supermarkten
Omzetstijging per week t.o.v. vorig jaar in %
Brutomarge in %
Totale kosten in %
Personeelskosten in % (inclusief managementfee)
Overige kosten in %
Nettowinst in %
1990
6.173
5,8
17,7
14,1
6,2
7,9
3,6
1991
6.000
6,0
17,8
14,7
6,7
8,0
3,1
1992
5.793
5,7
18,4
15,3
7,5
7,8
3,1
1993
5.130
0,8
19,1
16,5
7,9
8,6
2,6
1994
5.069
2,5
18,6
16,3
7,7
8,6
2,3
1995
4.959
2,5
18,6
16,2
7,8
8,4
2,4
1996
4.194
2,3
19,2
16,8
7,7
9,1
2,4
1997
4.141
5,2
19,3
16,4
8,2
8,2
2,9
1998
3.905
7,3
19,3
16,7
8,5
8,2
2,6
1999
3.722
7,4
20,1
17,5
8,5
9,1
2,6
2000
3.332
8,1
20,2
19,3
9,3
10,0
0,9
2001
3.157
7,5
20,5
19,3
9,2
10,1
1,2
2002
2.823
7,4
21,7
19,9
9,3
10,5
1,9
2003
2.590
3,1
21,3
19,7
9,5
10,2
1,6
2004
2.522
-0,1
20,3
18,8
9,5
9,3
1,5
2005
2.594
2,7
20,2
18,6
9,3
9,3
1,6
2006
2.489
5,9
20,2
17,7
9,3
8,4
2,5
2007
2.427
7,8
20,7
17,8
9,6
8,2
2,9
2008
2.092
8,1
20,0
17,7
9,7
8,0
2,3
2009
2.024
3,1
19,5
17,5
9,7
7,8
2,0
2010
1.994
3,5
19,3
17,4
10,0
7,4
1,9
2011
1.951
3,7
19,3
17,3
10,0
7,3
2,0
2012
1.915
1,7**
19,6
17,5
10,4
7,1
2,1
2013
1.895
0,2***
19,5
18,0
10,7
7,3
1,5
* op basis van 52 weken ** inclusief BTW verhoging 0,2% *** inclusief BTW verhoging 0,8%
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
47
De ontwikkeling van de procentuele personeelskosten, overige kosten en nettowinst (tezamen gelijk aan de brutowinst) kan als volgt weergegeven worden:
25,0 22,5 20,0 17,5 15,0 12,5 10,0 7,5 5,0 2,5
Nettowinst in %
Overige kosten in %
Personeelskosten in %
Wat daarnaast opvalt in de bovenstaande tabel is de afname van het aantal zelfstandige supermarkten. Daartegenover realiseren de resterende zelfstandige supermarkten jaarlijks (met uitzondering van 2004) een omzetstijging. Hieronder wordt grafisch de ontwikkeling van de omzet, personeelskosten, overige kosten en
48
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
0,0
nettowinst van de gehele markt van zelfstandige supermarkten weergegeven ten opzichte van de ontwikkeling per gemiddelde vestiging.
Index 1990 = 100
Omzetontwikkeling
Personeelskosten
1600
1600
1400
1400
1200
1200
1000
1000
800
800
600
600
400
400
200
200
0
0 1990
1995
2000
Markt
2005
2010
1990
Per vestiging
1995 Markt
Overige kosten
Netto-winst
1600
1600
1400
1400
1200
1200
1000
1000
800
800
600
600
400
400
200
200
0
2000
2005
2010
Per zelfstandige supermarkt
0 1990
1995 Markt
2000
2005
2010
Per zelfstandige supermarkt
1990
1995 Markt
2000
2005
2010
Per zelfstandige supermarkt
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
49
5. Toelichting en bronvermelding Netto-omzet Dit is de consumentenomzet verminderd met omzetbelasting en koopzegelkorting. Opbrengsten uit nevenactiviteiten blijven hier buiten beschouwing.
Overige huisvestigingskosten Deze post omvat de onroerendzaakbelasting en dergelijke alsook kleine reparaties, onderhoud van het bedrijfsgedeelte en het ledigen van de vuilcontainer.
Brutowinst De brutowinst wordt berekend door de nettoomzet te verminderen met de inkoopwaarde van de goederen waartoe ook gerekend worden de kosten die inkoopverenigingen in rekening brengen zoals franchise fee, opslag en distributiekosten. Ook bonussen, commerciële bijdragen en exploitatiebijdragen worden tot de brutowinst gerekend. Bijdragen die te maken hebben met leveringsrecht zijn hierin niet meegenomen.
Reclame en huisvestigingskosten Zowel folders als advertentiekosten zijn hier verantwoord, evenals de kosten van winkelverzorging, winkelweekacties en dergelijke.
Kostprijs loon Onder deze post vallen lonen, salarissen, vakantiegeld, gratificaties, sociale lasten, pensioenpremies en personeelsverzekeringen. Ontvangen ziekengelden en dergelijke alsook subsidies op loonkosten zijn in mindering gebracht.
Accountants- en advieskosten Hier zijn alle advieskosten verantwoord zoals fiscaal en juridisch advies, kosten van een notaris etc. Daarnaast worden hier administratiekosten, de kosten voor het voeren van de loonadministratie en het samenstellen van de jaarrekening verantwoord
Bij eenmanszaken en vennootschappen onder firma’s alsmede in die BV-situaties waarin geen management fee is opgenomen is door ons een fictieve management fee van € 40.000 per ondernemer verwerkt.
Onderhoud en huur inventaris Hieronder valt de huur van inventaris, machines en computers, en alle daarmee samenhangende onderhoudskosten.
Overige personeelskosten Hier zijn geboekt: opleidingskosten, reiskosten, kosten bedrijfskleding, consumpties, geschenken, kantinekosten en dergelijke. Personeelskosten die betrekking hebben op nevenactiviteiten bleven buiten beschouwing.
Afschrijving bedrijfsmiddelen Deze post omvat de afschrijving op machines, inventaris en vervoermiddelen.
Huur pand Hier zijn slechts waarnemingen verwerkt waar sprake is van een echte huursituatie. Verzekeringen Hieronder zijn de kosten voor verzekering van inventaris, machines, voorraden en aansprakelijkheid gerangschikt.
50
Kosten vervoermiddelen Deze post omvat brandstofgebruik, verzekeringen, onderhoud, reparatie, wegenbelasting en leasekosten, dit alles eventueel na aftrek van de aan privé toe te rekenen kosten.
Gecalculeerde rente Over het eigen en lang vreemd vermogen is zowel in 2013 als in 2012 4% rente gecalculeerd. Toelichting op de balansposten Onroerende zaken, goodwill, belastinglatenties en onderlinge rekening-courant verhoudingen zijn buiten beschouwing gelaten. Bouwvoorzieningen Deze post betreft verbouwingen in gehuurde panden.
Vorderingen op lange termijn Waarborgsommen die gestort werden in verband met huur en dergelijke, alsook deelname in en spaarrekeningen bij inkoopverenigingen zijn op deze rekening geboekt. Vorderingen op korte termijn Deze post omvat debiteurenvorderingen, te vorderen bonussen, vooruitbetaalde posten en direct opeisbare vorderingen. Liquide middelen Betreft kasgeld, gelden onderweg en tegoeden bij banken. Te betalen posten Vooruit ontvangen bedragen en overige binnen een jaar te betalen posten zijn hier verantwoord. Eigen en lang vreemd vermogen Dit vermogen is berekend door de som van de activa te verminderen met de (kortlopende) schulden. Aantal werkzame personen Het aantal werkzame personen is berekend door het aantal niet-betaalde en het aantal betaalde krachten, beide herleid op krachten met een volledige werktijd, op te tellen.
Gemiddelde kostprijs uurloon Dit is het totaal van de personeelskosten gedeeld door het aantal gewerkte uren (exclusief ondernemer). Aantal m2 verkoopvloeroppervlakte (VVO) Dit betreft de voor het publiek toegankelijke ruimte. Afrondingsverschillen In verband met afronding op gehele getallen of op 1 of 2 decimalen kunnen in de verticale tellingen kleine afrondingsverschillen voorkomen. Bronvermelding Bij de totstandkoming van deze editie van de Bedrijfsvergelijking Levensmiddelendetailhandel baseerden wij ons op interne gegevens van Deloitte alsmede op de volgende externe bronnen: • CBS • Marktonderzoeksbureau GfK • Levensmiddelenkrant Supermarktgids • Nielsen • Reed Business Information • www.supermarktgidsonline.nl • Distrifood
Bedrijfsvergelijking 2014 Zelfstandige Levensmiddelen Detailhandel
51
6. Deloitte en de levensmiddelendetailhandel Deloitte heeft een leidende positie in de financieel-zakelijke dienstverlening in de levensmiddelenbranche. Een belangrijk onderdeel daarvan vormt de detailhandel. Tal van commerciële organisaties en ondernemers in deze bedrijfstak maken gebruik van de uitgebreide kennis en ervaring van Deloitte. De kennis en ervaring van de branche worden gebundeld in de Branchegroep Retail. De branchegroep bestaat uit de disciplines accountancy, belastingadvies, consultancy en financieel advies. Door de branchegerichte werkwijze van onze organisatie zijn wij in staat een hoogwaardig product te leveren aan onze cliënten. De diensten aan detaillisten worden geleverd vanuit een aantal kantoren met gespecialiseerde staf. Deloitte is lid van het Vakcentrum. Jaarlijks stelt de Branchegroep Retail de cijfers samen en zij zorgen ervoor dat deze Bedrijfsvergelijking Zelfstandige Levensmiddelendetailhandel tot stand komt. Op de volgende bladzijden treft u de diverse contactgegevens aan. Het team van de Branchegroep Retail van Deloitte in Maastricht bestaat uit: Paul Op Heij, Peter Lutgens, Bas Smeets, Dennie Wijnants, Hub Verhoef, Jolanda Gulpen en Annelien Huisman-Schaaf (foto van boven naar beneden).
52
Vestiging Deloitte Branchegroep Retail Postbus 1864 6201 BW MAASTRICHT
Contactpersoon Voorzitter Branchegroep Paul Op Heij RA 06 5585 3633
Hub Verhoef AA 06 5585 3639
Bas Smeets AA 06 1201 1579
Peter Lutgens AA 06 2127 2928
drs. Dennie Wijnants AA 06 1201 1732
Annelien Huisman-Schaaf AA 06 1201 1603
Vestiging
Contactpersoon
Secretariaat Tel: 088 288 1663 Fax: 088 288 9902
Jolanda Gulpen 06 8355 5280
Deloitte Branchegroep Retail Postbus 270 1800 AG ALKMAAR
Petra Beliën RA 06 5585 3786
Deloitte Brachegroep Retail Postbus 30265 6803 AG ARNHEM
Fons Tuerlings AA 06 5585 3472
Deloitte Branchegroep Retail Postbus 2031 3000 CA ROTTERDAM
Sander Hulst AA 06 1100 2267
Deloitte Consumer Business Postbus 300 1180 AH AMSTELVEEN
drs. Erik Nanninga Industry Leader Consumer Business 06 5585 3772
This document has been prepared by Deloitte Accountants BV (as defined below) for the sole purpose of providing a proposal to the parties to whom it is addressed in order that they may evaluate the capabilities of Deloitte Accountants BV to supply the proposed services. The information contained in this document has been compiled by Deloitte Accountants BV and includes material which may have been obtained from information provided by various sources and discussions with management but has not been verified or audited. This document also contains confidential material proprietary to Deloitte Accountants BV. Except in the general context of evaluating our capabilities, no reliance may be placed for any purposes whatsoever on the contents of this document or on its completeness. No representation or warranty, express or implied, is given and no responsibility or liability is or will be accepted by or on behalf of Deloitte Accountants BV or by any of their partners, members, employees, agents or any other person as to the accuracy, completeness or correctness of the information contained in this document or any other oral information made available and any such liability is expressly disclaimed. This document and its content are confidential and may not be reproduced, redistributed or passed on, directly or indirectly, to any other person in whole or in part without our prior written consent. This document is not an offer and is not intended to be contractually binding. Should this proposal be acceptable to you, and following the conclusion of our internal acceptance procedures, we would be pleased to discuss terms and conditions with you prior to our appointment. In this document references to Deloitte are referenced to Deloitte Accountants BV. Deloitte Accountants BV is the Netherlands member firm of Deloitte Touche Tohmatsu Limited (“DTTL”). DTTL is a UK private company limited by guarantee, whose member firms are legally separate and independent entities. Please see www.deloitte.com/nl/about for a detailed description of the legal structure of DTTL and its member firms. © 2014 Deloitte Accountants BV. All rights reserved. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited