DE KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN DE GEMEENTE VENLO IN 2013
Onderzoeksnummer Documentnummer Datum vaststelling
: 275393 : 4340195 : 4 juni 2014
Inhoud
Voorw oord ........................................................................................... 5 1
Inleiding .......................................................................................... 7
2
Vve in de gemeente Venlo................................................................. 9
3
De oordelen over de voor- en de vroegscholen ................................... 16
4
Conclusies .................................................................................... 25
Pagina 3 van 26
Voorwoord In de periode 2007-2012 heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden. Voor de periode 2012-2015 hebben het Rijk en de 37 grote steden (G37) afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk kinderen met een taalachterstand gebruik kunnen maken van hoogwaardige onderwijsvoorzieningen. In deze afspraken staan kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen voor de voor- en vroegschoolse educatie. Daarbij is afgesproken dat de Inspectie van het Onderwijs in 2013 en 2015 een monitor uitvoert om de kwaliteit van vve op gemeentelijk niveau, op voorscholen en op vroegscholen (groep 1 en 2 van basisscholen) in beeld te brengen. Dit rapport beschrijft de kwaliteit van vve in de gemeente Venlo in 2013. De hoofdinspecteur primair onderwijs, dr. A. Jonk
Pagina 5 van 26
Pagina 6 van 26
1
Inleiding
Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Venlo in 2013. De opbouw van het rapport is als volgt: Het rapport begint met een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daarin wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname en de relatie met de bestuursafspraken tussen het Rijk en de gemeente Venlo (paragraaf 2.1). Daarna wordt een overzicht gegeven van de voor- en vroegscholen in de gemeente (paragraaf 2.2) en van de door de gemeente aangeleverde vvedocumenten (paragraaf 2.3). Tevens geeft de inspectie in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijk vve-beleid (paragraaf 2.4). De basis van deze beoordeling is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. De inspectie heeft deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en in een gesprek met betrokkenen van de gemeente. Ook de voor- en vroegscholen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ingevuld. In hoofdstuk 3 worden de bevindingen van de inspectie over de locaties gepresenteerd. Dat gebeurt in de vorm van overzichtstabellen met daarin de eigen antwoorden van de locaties per kwaliteitsaspect (uitkomsten digitale vragenlijst). De inspectie heeft in de gemeente Venlo vier voorschoollocaties en vier vroegschoollocaties bezocht om de antwoorden te verifiëren. De resultaten van de locatiebezoeken worden ook in dit hoofdstuk toegelicht en de oordelen van de inspectie worden vergeleken met de resultaten van de vragenlijsten. Hoofdstuk 4, tenslotte, bevat de conclusies over de kwaliteit van vve in de gemeente Venlo. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren.
Pagina 7 van 26
Pagina 8 van 26
2
Vve in de gemeente Venlo
De gemeente Venlo heeft een digitale vragenlijst ingevuld. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: − Een lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 2.3 − Een beoordeling van het gemeentelijk vve-beleid : zie paragraaf 2.4. 2.1 Ontwikkeling van vve in Venlo sinds de bestandsopname Na het inspectieonderzoek in 2011 en het maken van de bestuursafspraken in maart 2012 is gestart met de voorbereiding van de uitvoering van de bestuursafspraken. Hierbij waren vertegenwoordigers van twee kinderopvangorganisaties en van drie schoolbesturen betrokken. De uitvoering van de speerpunten is, na enige startproblemen, opgepakt. Bij enkele speerpunten - zoals het beleid rondom ouderbetrokkenheid en de interne kwaliteitszorg – is vertraging opgelopen vanwege ontwikkelingen in de context. In de afgelopen jaren waren er namelijk bij de gemeente grote zorgen over de (financiële) continuïteit bij de grootste aanbieder van vve (95% van de kindplaatsen) in de gemeente. Begin van het schooljaar 2012-2013 is daarom de extra financiering van vve vanuit de rijksmiddelen voor een periode van drie maanden opgeschort. Hierdoor kon nog niet gestart worden met de uitvoering van de speerpunten. De privatisering van de grootste kinderopvangorganisatie in de gemeente is daarna opgenomen als één van de subsidievoorwaarden. De interne reorganisatie (februari 2013) en de voorgenomen privatisering (juli 2013) van deze kinderopvangorganisatie heeft voor onrust en onzekerheid gezorgd bij het personeel. Per 1 september 2013 heeft de privatisering zijn beslag gekregen en is één kinderopvangorganisatie verantwoordelijk voor de aanbieding van vve in de gemeente Venlo. Tot 1 januari 2014 blijft zoveel mogelijk bij het zelfde. In de laatste maanden van 2013 is in kaart gebracht welke veranderingen in de bedrijfsvoering nodig waren om een efficiënte dienstverlening te bieden. Hierbij was het van belang dat de gemeente bewaakt dat eerder gemaakte afspraken, die vastgelegd zijn door de opgeheven kinderopvangorganisatie, geborgd worden in de nieuwe situatie. Dit betreft onder andere de afspraken rondom de externe zorg, maar ook bijvoorbeeld de afspraken over de toeleiding en eventueel plaatsing met voorrang van doelgroepkinderen. Alhoewel er sprake is van vertragingen, is in de afgelopen periode verder gewerkt aan het behouden en verstevigen van de basis van vve. Alle peuterspeelzalen zijn vve-zalen zodat er voldoende kindplaatsen beschikbaar zijn, er wordt gewerkt met vve-programma’s, er is scholing georganiseerd en de ggd-inspecties verlopen naar wens. Tevens is een observatie-/kindvolgsysteem gekozen en geïmplementeerd. Ook is er een aangepaste doelgroepdefinitie opgesteld en vindt indicering vanaf april 2013 plaats door het JGZ. Hierdoor is het in de toekomst gemakkelijker om zicht te krijgen op het non-bereik. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot een convenant, dat in juni 2013 is ondertekend door de betrokken partijen. De voortgang van de bestuursafspraken wordt gemonitord door een onderwijsadviesdienst. Voor de monitor worden drie keer per jaar kwantitatieve gegevens verzameld en vinden er jaarlijks auditgesprekken plaats. De gemeente heeft recent de rapportage over de tussenstand mei 2013 ontvangen.
Pagina 9 van 26
2.2 Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Venlo Voorafgaand aan de digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de vvepeuterspeelzalen en –kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de vve-basisscholen). Alle in tabel 2.2 opgenomen locaties hebben een digitale vragenlijst gekregen. Enkele (voor-)scholen hebben aangegeven geen of slechts een enkele doelgroepleerling te hebben. Voor deze (voor)scholen is de vragenlijst teruggetrokken. Enkele andere (voor-)scholen hebben de vragenlijst niet ingevuld. Vier koppels van voor- en vroegschool zijn bezocht. Tabel 2.2 Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Venlo Voorschool: Vroegschool: peuterspeelzaal en kinderdagverblijven basisschool Het Beertje * De Schalm* Robinson 2* De Ontdekking* en Natuurlijk De Carrousel De Springbeek Dikkertje Dap St. Martinus 2 Duimelijntje De Klingerberg De Duizendpoot Titus Brandsma Zoef 2 * De Regenboog * Kom.mijn Kom.mijn ‘t Krümelke De Koperwiek Sproetje en Otje Mikado Picasso ’t Palet Herberg * De Meule* Pinokkio Groeneveld Rakkertjes De Toermalijn en Cocon SamSam Kleur-Rijk Spetter De Zuidstroom ’t Venke Gemmaschool Vinckenhof St. Willibrordus 1 Kwibus De Harlekijn Het Zunneke St. Jozef ‘t Veer Het Maasveld Baloe PassePartout School met de Bijbel 1 Talentencampus Talentencampus Venlo 2 Manresa Taal & Lent De Peuterdoos (Velden) 1 St. Andreas 1 1 De Muziekdoos ’t Wijdtveld ’t Kapelke 1 Rudolf Steiner Educare 1 Venlose Montessori School 1 * De bezochte (voor)scholen. 1 (Voor-)scholen waarvoor de digitale vragenlijst is teruggetrokken. 2 (Voor-)scholen waarvoor de digitale vragenlijst niet is ingevuld.
Pagina 10 van 26
2.3 Lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd -
Convenant (juni 2013) Rijksconvenant 12 maart 2012 (bestuursafspraken G4 en G33, maart 2012) Stand van zaken t.a.v. bestuursafspraken G37 in de gemeente Venlo (oktober 2012) VVE monitor (september 2013) Prestatieafspraak BDU (2009) Plan van aanpak VVE Venlo 2010-2014 Bijlagen plan van aanpak VVE Venlo 2010-2014 Plan van aanpak VVE Venlo 2011-2012 Implementatieplan kindvolgsysteem Kijk Implementatieplan toetssysteem Cito Functieprofiel VVE Coach Berekening doelgroep VVE 1 okt 2012 Indiceringsafspraken JGZ Voorstel JGZ t.a.v. instroom kinderen met vve indicaties met/zonder hoge prioriteit (mei 2013) Werkwijze mbt plaatsen doelgroepkinderen Interne richtlijn Pluim plaatsing doelgroep VVE Opgave Pluim kinderopvang (1 oktober 2012) Begroting en plan van aanpak vve Pluim 2013 Begroting en plan van aanpak vve Spring 2013 Beleid Spring Actief (deel C – complete notitie) Zorgstructuur psz-kinderopvang notitie Wel.kom 2011
2.4 Het gemeentelijke vve-beleid In deze paragraaf geeft de inspectie haar bevindingen weer over het gemeentelijk vve-beleid. Per domein wordt weergegeven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende (‘3’) beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder (‘2’) als met (‘1’) afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt (‘4’). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van haar verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd.
Pagina 11 van 26
HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID 1a1 Definitie doelgroepkind 1a2 Bereik 1a3 Toeleiding 1a4 Ouders 1a5 Integraal vve-programma 1a6 Externe zorg 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1a8 Doorgaande lijn 1a9 Resultaten 1b Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau 1c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau DE VVE-CONDITIES 2a GGD-rapport 2b Gemeentelijk subsidiekader
1
2
3 ● ●
4
● ● ● ● ● ● ● ● ●
● ●
Onderstaand volgt een toelichting op de oordelen. ’2’ Verbeterpunten De ontwikkeling van het ouderbeleid (1a4) op gemeentelijk niveau is één van de speerpunten die vertraging heeft opgelopen. Dit staat nu gepland voor 2014. Het is van belang dat een gemeente actieve participatie van ouders van doelgroeppeuters inzet als instrument om achterstanden van peuters te voorkomen of te verminderen. Hiervoor is het belangrijk dat de gemeente concreet beleid ontwikkelt, waarin is aangegeven welke doelen de gemeente nastreeft op het gebied van ouderparticipatie, op welke wijze de gemeente deze doelen wil verwezenlijken (inclusief financiering/subsidiering), welke instellingen hierbij betrokken zijn en welke concrete resultaten de gemeente verwacht te behalen, om na te gaan of de doelen behaald zijn. Voor het inzetten van effectief beleid is het noodzakelijk dat de gemeente een heldere analyse heeft van de ouderpopulatie, die zij wil bereiken met haar beleid. Het gaat hier expliciet om gemeentelijk beleid. Ouderactiviteiten die door een gemeente worden geïnitieerd, dienen onderdeel uit te maken van het beleid en op die manier de doelen van dat beleid te realiseren. Een tweede speerpunt dat vertraging heeft opgelopen is het maken van afspraken over de wijze waarop vve-instellingen hun eigen kwaliteit evalueren, verbeteren en borgen, de zogenaamde interne kwaliteitszorg (1a7). De gemeente geeft aan dat alhoewel er geen afspraken zijn vastgelegd, dit aspect in gesprekken regelmatig aan de orde komt. De gevraagde periodieke managementrapportages zijn tot nu toe nog niet gemaakt. De verdere invulling staat gepland voor 2014. De gesprekken met de nieuwe kinderopvangorganisatie zijn nog hoofdzakelijk organisatorisch van aard geweest en in mindere mate inhoudelijk. Wel probeert de gemeente via de monitoring en begeleiding van de onderwijsadviesdienst te sturen op het interne kwaliteitsproces.
Pagina 12 van 26
Op gemeentelijk niveau is nog niet bepaald wat de resultaten van VVE (1a9) moeten zijn, noch hoe deze resultaten gemeten worden. In de bestuursafspraak G37 is geen specifieke datum opgenomen wanneer de gemeente de resultaatafspraken moet hebben vastgelegd. Wel staat voor de voorschoolse voorzieningen vermeld dat het streefcijfer voor 2013 is dat 70% een voldoende scoort. Hierbij staat een ‘resultaatafspraak’ vermeld, namelijk dat 60% van de doelgroep eind groep 2 minimaal 1 niveau hoger scoort in vergelijking tot de eerst afgenomen toets. Alhoewel er dus feitelijk wel sprake is van een resultaatafspraak (vastgesteld in het voorjaar van 2013), is deze echter niet bekend bij de gemeente en de vveinstellingen. In november 2013 is door de begeleidingsdienst een eerste voorstel voor resultaatafspraken voorgelegd en besproken met de belanghebbenden. Dit traject heeft nog niet geleid tot vastgelegde resultaatafspraken, die bekend zijn en onderdeel zijn van het kwaliteitsproces van de gemeente en de (voor-)scholen. ‘3’ Voldoende De gemeente kan de gewichtenregeling gebruiken om te bepalen welke peuters doelgroepkinderen zijn, maar mag daarvan gemotiveerd afwijken. In 2011 volgde de gemeente de gewichtenregeling en werd de indicering gedaan door de leidsters. In 2013 is gekozen om daar van af te wijken. Dit omdat werd vastgesteld dat er ook kinderen waren met een (risico op) een taalachterstand die volgens de gewichtenregeling niet in aanmerking kwamen voor vve. De gemeente Venlo heeft in het ‘Convenant Voor- en Vroegschoolse educatie gemeente Venlo’ de definitie van een doelgroepkind (1a1) opgenomen: kinderen die vallen binnen de gewichtenregeling basisonderwijs of kinderen waar sprake is van een blootstellingsof ontwikkelingsachterstand. De indicering gebeurt nu door de jeugdgezondheidszorg (JGZ) op basis van diverse indicatoren, zoals het opleidingsniveau van de ouders, thuistaal en andere risicofactoren. Afhankelijk van de indicator krijgt een kind één of twee punten; bij meer dan vier punten is er sprake van een doelgroepkind. Alhoewel niet expliciet vermeld in de definitie kunnen ook de leidsters van de voorscholen een (risico op) een achterstand constateren en een kind voordragen als doelgroepkind. Een aandachtspunt is dat de doelgroepdefinitie in het convenant niet overeen lijkt te komen met de beschreven criteria van het JGZ. De gemeente had dit zelf nog niet geconstateerd. Volgens de gemeente levert dit in de praktijk echter geen problemen op en laat de toename van het aantal geïndiceerde kinderen zien dat er een brede doelgroepdefinitie wordt gehanteerd. Het bereik(1a2) wordt bepaald door te kijken of er voldoende vve-kindplaatsen zijn en of deze worden bezet door doelgroepkinderen. Het beleid van de gemeente is er op gericht dat alle peuters ten minste twee dagdelen per week een voorschoolse voorziening bezoeken; voor vve-geïndiceerde peuters is dat ten minste tien uur per week verdeeld over vier dagdelen. Hiervoor heeft de gemeente voldoende kindplaatsen gecreëerd. De gemeente heeft nog beperkt zicht op het aantal kindplaatsen dat gerealiseerd moet worden volgens de gewichtenformule (75% van het aantal 4- en 5-jarigen in een gemeente met een leerlinggewicht op teldatum 1 oktober 2009). In de berekeningen die de gemeente hanteert wordt afgeweken van de landelijk gebruikelijke berekeningen. De eigen berekeningen leveren een hoger aantal te realiseren kindplaatsen. De gemeente weet hoeveel doelgroeppeuters gebruik maken van een vvekindplaats. Dit is vanwege de aanpassing van de doelgroepdefinitie op dit moment een gemengde groep. Deels zijn deze peuters geïndiceerd volgens de oude (smalle) doelgroepdefinitie en deels volgens de nieuwe (bredere) definitie. Doordat voorheen werd geïndiceerd door de leidsters (alleen kinderen die al bij een voorschool werden aangemeld) was er geen zicht op de omvang van het non-bereik. Voor de groep Pagina 13 van 26
kinderen waar indicering volgens de nieuwe systematiek heeft plaatsgevonden, kan wel zicht verkregen worden op de omvang van het non-bereik. Dit kan door de gegevens van JGZ te vergelijken met de gegevens van de voorscholen. De gemeente schat in binnen twee jaar een goed zicht te hebben op het non-bereik. De gemeente beschikt over een heldere externe zorgstructuur (1a6), zodat kinderen op een effectieve en efficiënte wijze de zorg en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben om zich optimaal te ontwikkelen. De procedures voor aanmelding van (doelgroep-)peuters zijn vastgelegd door de opgeheven kinderopvangorganisatie. De afspraak is dat de bestaande werkwijze in ieder geval tot 1 januari 2014 werd gecontinueerd. Het is dan ook van belang dat de gemeente bewaakt dat de eerder gemaakte afspraken, indien nodig worden aangepast, opnieuw worden vastgelegd en besproken met de voorscholen. Hierin kunnen dan ook afspraken worden opgenomen over de terugkoppeling door externe zorgverleners aan de voor- en vroegscholen en de evaluatie van de externe zorg. De gemeente verwacht ook dat de toekomstige decentralisatie van jeugdzorg van invloed kan zijn op de zorgstructuur. De gemeente heeft in het kader van de doorgaande lijn (1a8) met de vveinstellingen en de schoolbesturen afspraken gemaakt over het overdragen van kindgegevens en de warme overdracht van zorgkinderen. Tevens zijn er afspraken gemaakt over de coördinatie tussen voor-en vroegschool en het gebruik van eenzelfde (of aansluitend) programma. Voor de invulling van de doorgaande lijn op het gebied van het pedagogisch en educatief handelen, de ouderparticipatie en de zorg en begeleiding, zijn geen nadere afspraken gemaakt of activiteiten uitgevoerd. De gemeente gaat er vanuit dat de instellingen dit in onderling overleg regelen. De gemeente heeft gekozen voor een vorm van lichte regie. Er is wel sprake van sturing van het proces, maar de betrokken vve-partners moeten de verdere invulling verzorgen. Een voorbeeld hiervan is de invulling van het vve-beleid voor wat betreft de (voorrangs-)plaatsing van doelgroepkinderen en het zorgbeleid voor peuters. Dit beleid is uitgewerkt door de organisatie van de voorscholen en voorgelegd aan de gemeente. Omdat er, ook nu weer, sprake is van één aanbieder, is het beleid daarmee gemeentelijk beleid. De coördinatie van de uitvoering van vve (1b) is belegd bij een ambtelijke werkgroep die met name het voldoen aan de basisvoorwaarden en het uitwerken/uitvoeren van de bestuursafspraak uit 2012 coördineert. Daarnaast is gestart met een werkgroep met vertegenwoordigers van de voorscholen, de vroegscholen en de jeugdgezondheidszorg. Deze werkgroep is gestart met het uitwerken van het vve-convenant; de volgende stap is het uitwerken van de resultaten van vve en het maken van verdere afspraken over de doorgaande lijn. In de gemeente Venlo is sprake van een systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (1c). Hiervoor maakt de gemeente gebruik van de monitor van de bestuursafspraken die door de onderwijsadviesdienst wordt uitgevoerd. Hierin wordt per afspraak beschreven wat de stand van zaken is. Deze monitor wordt besproken met de betrokken partijen. In de tussenrapportage zijn nog geen beleidsaanbevelingen opgenomen. De aanbevelingen uit een eerdere monitor zijn door de betrokken instellingen aangepakt en vertaald in nieuw vve-beleid.
Pagina 14 van 26
Op grond van de OKE-wet (art. 2.19, lid 1 van de Wet kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen) dient de gemeente Venlo GGD-toezicht uit te laten oefenen op de basiskwaliteit voorschoolse educatie van de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Voor alle voorscholen zijn volgens de gemeente recente (niet ouder dan twee jaar) GGD rapporten (2a) beschikbaar, waarin ook het 8e domein (voorschoolse educatie) is beoordeeld. De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. De gemeente Venlo voldoet nog niet aan de wettelijke minimumeisen bij de uitvoering van het toezicht op en de handhaving kinderopvang. Voor meer informatie hierover zie www.onderwijsinspectie.nl/onderwijs/Kinderopvang. Het gemeentelijk subsidiekader (2b) bestaat uit het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie en de gestelde doelen/ambities in de Bestuursafspraken G37. Bij de afgifte van de jaarlijkse subsidiebeschikking wordt het ingediende plan van aanpak voor de uitvoering van vve hieraan getoetst.
‘4’ Voorbeeld voor anderen Met JGZ zijn afspraken gemaakt over de toeleiding (1a3) van vve-geïndiceerde kinderen naar een voorschoolse voorziening. Tijdens een bezoek op het consultatiebureau wordt het belang van vve toegelicht, er is schriftelijke informatie (flyers) en er zijn aanmeldingsformulieren beschikbaar op het consultatiebureau. Daarnaast kan ook eventueel een huisbezoek plaatsvinden door JGZ, dat eventueel (in beperkte mate) als follow up wordt voortgezet door de voorscholen. JGZ informeert ook naar de redenen waarom ouders hun kind geen voorschoolse voorziening laten bezoeken. Voor een deel van de doelgroep heeft de gemeente nu zicht op de aard van het non-bereik. Enkele keren per jaar worden met de betrokken partijen de knelpunten in de toeleiding besproken. Indien nodig worden aanpassingen gedaan in de werkwijze. In de gemeente Venlo is begin jaren 2000 de afspraak gemaakt dat met een beperkt aantal (drie) integrale vve-programma’s (1a5) gewerkt mag worden. Deze afspraak geldt nog steeds. In het plan van aanpak vve 2010-2014 staat benoemd met welk programma het cluster van voor- en vroegschool werkt. In 2012 zijn met de voorscholen afspraken gemaakt over en is subsidie gegeven voor het in gebruik nemen van een observatie- en volgsysteem voor het volgen van de brede ontwikkeling van peuters. In 2013 zijn de peutertoetsen van Cito en het kindvolgsysteem Kijk ingevoerd in alle voorscholen. Ook in de vroegscholen wordt een observatiesysteem en Cito-toetsen gehanteerd. In het convenant van juni 2013 is opnieuw vastgelegd dat per vve-cluster van voor- en vroegschool een doorgaande leerlijn dient te worden gerealiseerd.
Pagina 15 van 26
3
De oordelen over de voor- en de vroegscholen
De voor- en vroegscholen uit het overzicht in paragraaf 2.2 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van vve. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het vve-waarderingskader. Elke voor- en vroegschool krijgt medio 2014 een eigen zelfrapportage . Paragraaf 3.1 bevat een overzicht van de resultaten van de vragenlijst. In paragraaf 3.2 worden de resultaten van de locatiebezoeken door de inspectie besproken. Een overzicht van de eigen waarderingen van alle vve-locaties is separaat aan de definitieve versie van dit rapport naar de gemeente gestuurd. 3.1 Resultaten vragenlijst De antwoorden van de locaties op de vragen in de vragenlijst zijn conform de werkinstructie van de Inspectie van het Onderwijs vertaald naar waarderingen van een indicator. Het gaat hierbij nadrukkelijk niet om oordelen die door de inspectie zijn gegeven. In de onderstaande tabel staan deze waarderingen weergegeven in percentages van het totaal aantal vve-locaties in de gemeente. Het percentage waarderingen per indicator is niet altijd 100 procent, omdat op sommige locaties geen waardering is gegeven, bijvoorbeeld omdat het antwoord op vragen ontbrak. Bij de tabellen volgt een toelichting. In de bestandsopname zijn 18 voorscholen en 15 vroegscholen onderzocht. In deze monitor hebben 23 voorscholen en 24 vroegscholen de vragenlijst ingevuld. De toelichting gaat met name over de verschuiving van oordelen ten opzichte van de bestandsopname. Bij de interpretatie van de gegevens moet er rekening mee gehouden worden dat de vragenlijsten zijn ingevuld in september-oktober 2013. De ontwikkelingen voor vve zijn ondertussen doorgegaan. Tabel 3.1a De waardering van de indicatoren: Condities CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport* A2 Groepsgrootte* A3 Dubbele bezetting A4.1 Voldoende vve-tijd per week* A5.2 Opgeleide leidsters* A5.3 Nederlands spreken* A5.4 Vve-geschoolde leidsters1) A5.5 Jaarlijks opleidingsplan*
De indicatoren met een * zijn alleen van toepassing op de voorscholen. 1) Waardering niet te bepalen op basis van de vragenlijst.
1
2
96%
3 91% 96% 66% 91% 100% 4%
17%
78%
4% 34% 9%
4
In 2011 voldeed het merendeel van de 19 onderzochte voorscholen op de onderdelen van het aspect Condities. In 2013 zijn er volgens de voor- en vroegscholen binnen de condities nog enkele verbeterpunten. Een deel daarvan is, ten opzichte van 2011, nieuw. Dit komt mede doordat bij indicator A5.3 de eisen zijn aangescherpt. Volgens de voorscholen is nog niet overal het 8e domein door de GGD (indicator A0.1) beoordeeld. Deze beoordeling heeft echter wel plaats gevonden, maar niet alle voorwaarden van het 8e-domein zijn door de GGD als voldoende beoordeeld. In 2011 voldeden de groepsgrootte (indicator A2) en voldoende vve-tijd (indicator A4) op alle voorscholen. Nu geeft één voorschool aan dat de groepsgrootte niet Pagina 16 van 26
voldoet en twee voorscholen geven aan dat doelgroeppeuters niet ten minste tien uur per week vve krijgen. Op enkele vroegscholen was in 2011 de dubbele bezetting (indicator A3) nog een verbeterpunt. Ook nu is er volgens de meeste vroegscholen niet altijd sprake van een dubbele bezetting. Wel werkt op enkele vroegscholen een tutor (of IB-er) op bepaalde momenten met de kinderen. Dit is echter volgens de vroegscholen minder dan tien uur per week. Opvallend is dat één van de voorscholen ook aangeeft dat er geen sprake is van een dubbele bezetting. De eisen voor het Nederlands taalniveau (indicator A5.3) zijn in kader van de G37bestuursakkoorden aangescherpt. Hierin is aangegeven dat de leidsters aantoonbaar het 3F/B2-niveau moeten beheersen. Veel leidsters volgen hiervoor op dit moment een opleiding of cursus. Volgens de voorscholen voldoen hun leidsters nog niet aan die aangescherpte eisen. Op kwart van de voor-/vroegscholen was in 2011 de vve-scholing (indicator A5.4) nog een verbeterpunt. Meestal was er geen vve-opleidings- of certificeringstraject verbonden aan de invoering van de vve-methodiek. Op basis van de vragenlijst is niet te waarderen of er sprake is van een toereikende vve-scholing die niet langer dan vijf jaar geleden heeft plaatsgevonden. Wel geven een aantal voor- en vroegscholen aan dat (nog) niet alle beroepskrachten toereikend of niet specifiek voor het gebruikte vve-programma zijn geschoold. Ook is er volgens de voorscholen nog niet overal een vve-opleidingsplan (indicator A5.5). Tabel 3.1b. De waardering van de indicatoren: Ouders OUDERS B1 Gericht ouderbeleid B2 Vooraf info aan ouders over vve1) B3 Intake B4 Thuis vve-activiteiten1) B5 Vve-participatie van ouders op voor- en vroegschool B6 Info aan ouders over ontwikkeling kind1) B7 Rekening houden met thuistaal 1) Waardering niet te bepalen op basis van de vragenlijst.
1
2 74%
3 4%
4 21%
66%
34%
79%
21%
72%
15%
9%
In 2011 zijn er binnen het aspect Ouders meerdere verbeterpunten vastgesteld voor zowel de voor- als de vroegscholen. In 2013 is er volgens de voor- en vroegscholen nog steeds sprake van meerdere verbeterpunten. Het ontbrak in 2011 op ruim een kwart van de onderzochte voor- en vroegscholen aan een gericht ouderbeleid (indicator B1). Volgens de vragenlijst is er in 2013 op driekwart van de voor- en vroegscholen geen gericht ouderbeleid. Ongeveer de helft van de voorscholen geeft aan dat er wel sprake is van een vve-ouderbeleid. De andere helft van de voorscholen geeft ook aan dat er vve-ouderbeleid is, maar dat het in dit beleid nog ontbreekt aan een analyse van de ouderpopulatie en/of concrete doelen. Het merendeel van de vroegscholen geeft aan dat er nog geen vveouderbeleid is. De intake (indicator B3) was in 2011 op alle onderzochte voor- en vroegscholen voldoende. Uit de vragenlijst blijkt dat op twee derde van de voor- en vroegscholen bij de intake nog verbeterpunten liggen. Enkele voorscholen geven aan geen gebruik te maken van een standaard intakeformulier. Als wel gebruik wordt gemaakt
Pagina 17 van 26
van een intakeformulier, zijn de rekenontwikkeling en de interesse van ouders om deel te nemen aan ouderactiviteiten daar niet altijd een onderdeel van. Op bijna één derde van de voorscholen en de helft van de vroegscholen was in 2011 het stimuleren van ontwikkelingsstimulerende activiteiten thuis (indicator B4) nog een verbeterpunt. Op basis van de vragenlijst is niet te waarderen of er thuis vveactiviteiten worden gedaan. Wel geeft het merendeel van de voor- en vroegscholen aan dat ouders worden gestimuleerd, maar dat het aantal ouders dat ook werkelijk thuis vve-activiteiten uitvoert nog erg beperkt is. Op ongeveer de helft van de voorscholen en één vijfde van de vroegscholen was in 2011 het stimuleren van participatie van ouders bij vve-activiteiten in de school (indicator B5) nog een verbeterpunt. Ook nu zijn de voor- en vroegscholen niet positief over de vve-participatie van ouders. De meeste voor- en vroegscholen organiseren maar twee keer per jaar of nog minder vaak een ouderactiviteit en de deelname van ouders is bij die activiteiten beperkt. Het informeren van ouders over de ontwikkeling van hun kind (indicator B6) was in 2011 voor meer dan de helft van de voorscholen een verbeterpunt. Op basis van de vragenlijst is de informatie aan ouders over de ontwikkeling van hun kind niet te waarderen. Wel geeft het merendeel van de voor- en vroegscholen aan dat ouders nu in de peuter- en/of kleuterperiode ten minste drie keer worden geïnformeerd in een oudergesprek. Hierin laten de voorscholen een duidelijke verbetering zien. Het rekening houden met de thuistaal (indicator B7) was in 2011 van een voldoende niveau. De voor- en vroegscholen geven nu aan dat de leidsters/leraren weten welke taal ouders met hun kinderen spreken. Het ontbreekt echter nog aan afspraken over de manier waarop met anderstalige ouders wordt omgegaan. Tabel 3.1c. De waardering van de indicatoren: Kwaliteit van de uitvoering van vve KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE1) 1 2 3 4 Het aangeboden programma C1.1 Integraal programma 6% 45% C1.2 Doelgerichte planning 38% 60% 1) Voor de overige indicatoren van het aspect kwaliteit van de uitvoering van vve is de waardering niet te bepalen op basis van de vragenlijst.
In 2011 werkten de voor- en vroegscholen met een integraal vve-programma, maar was er nog nauwelijks sprake van een doelgerichte planning. Hierbij is opgemerkt dat nog te vaak het realiseren van de activiteit centraal stond, in plaats van het bereiken van het onderliggende doel bij alle kinderen. In 2013 is de kwaliteit van de doelgerichte planning volgens de voor- en vroegscholen verbeterd. Bijna alle voor- en vroegscholen werken net als in 2011 met een integraal vveprogramma (indicator C1.1). Dit blijkt minder goed uit de tabel omdat in de gemeente door sommige voorscholen een ander programma wordt gebruikt dan in de vragenlijst kon worden ingevuld. Wel geven enkele vroegscholen aan geen vveprogramma te gebruiken of deze vooral als bronnenboek te gebruiken. Ruim de helft van voor- en vroegscholen geeft aan dat er wordt gewerkt met een doelgerichte planning (indicator C1.2) doordat er gebruik wordt gemaakt van een jaarrooster en week-/dagplanningen. Het andere deel heeft daarbij echter ook aangegeven dat alleen het jaarrooster en niet de planningen voor alle kinderen gelden of dat niet voor alle vier de ontwikkelingsgebieden activiteiten zijn opgenomen in de planningen. Pagina 18 van 26
Tabel 3.1d. De waardering van de indicatoren: Ontwikkeling, begeleiding en zorg ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG 1 2 3 4 Binnen de groep D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 17% 83% D1.2 Planmatige begeleiding 40% 60% D1.3 Evaluatie van begeleiding en zorg 21% 77% In de bredere zorgketen D2.1 Welke kinderen hebben externe zorg nodig 32% 62% D2.2 Aanmelding externe zorg 11% 89% D2.3 Bijhouden ontwikkeling kinderen met externe zorg1) 1) Waardering niet te bepalen op basis van de vragenlijst.
In 2011 waren het binnen de groep volgen van de ontwikkeling, de planmatige begeleiding en de evaluatie daarvan voor bijna alle voorscholen en ongeveer een kwart van de vroegscholen verbeterpunten. De externe zorg en de inbedding in de bredere zorgketen was op bijna alle voor- en vroegscholen van een voldoende niveau. In 2013 lijkt deze kwaliteit deels een achteruitgang te laten zien. In kader van het volgen van de ontwikkeling van kinderen (indicator D1.1) is het van belang dat allereerst, binnen drie maanden, een beginsituatie wordt vastgelegd en daarna de verdere ontwikkeling wordt gevolgd. Dit gebeurde in 2011 op de voorscholen niet of heel beperkt. Alle voorscholen geven nu aan de beginsituatie vast te leggen en de verdere ontwikkeling van kinderen te volgen door observaties of toetsen. Een aantal vroegscholen geeft aan de beginsituatie nog niet vast te leggen. De planmatige begeleiding (indicator D1.2) en de evaluatie van de begeleiding en zorg (indicator D1.3) waren in 2011 op veel voorscholen een aantal vroegscholen verbeterpunten. Bijna alle voor- en vroegscholen geven nu aan de resultaten van de toetsen en/of observaties te gebruiken om te bepalen welke begeleiding en zorg kinderen nodig hebben. In de vastlegging ontbreken op veel voor- en vroegscholen echter nog onderdelen. Dit betreft met name de vastlegging van de duur van de benodigde extra begeleiding en de doelen die men hiermee wil bereiken. Ook wordt volgens bijna alle voor- en vroegscholen de extra begeleiding en zorg geëvalueerd. Deze evaluatie wordt echter op met name de voorscholen nog niet vastgelegd en gebruikt voor beredeneerde keuzes voor het vervolg. In 2011 waren de kinderen die externe zorg nodig hadden en de reden waarom bijna altijd bij de leidsters/ leraren bekend. De vragenlijst laat nu een iets negatiever beeld zien. Dit komt met name doordat gevraagd is of men over een (schriftelijk) overzicht beschikt. Het overzicht van welke kinderen externe zorg nodig hebben (indicator D2.1) is op basis van de vragenlijst op bijna éénderde van de (voor-)scholen als onvoldoende gewaardeerd. De aanmelding voor externe zorg (indicator D2.2) is op basis van de vragenlijst op de meeste (voor-)scholen als voldoende gewaardeerd. Het bijhouden van de ontwikkeling van de kinderen met externe zorg (indicator D2.3) is op basis van de vragenlijst niet te waarderen. Wel geven met name voorscholen aan dat de leidsters/leraren nog meer kunnen aansluiten bij de externe zorg.
Pagina 19 van 26
Tabel 3.1e. De waardering van de indicatoren: Kwaliteitszorg binnen de vroegschool KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- EN 1 2 VROEGSCHOOL E1 Vve-coördinatie binnen school 11% E2 Vve evalueren 87% E3 Opbrengsten evalueren 51% E4 Verbetermaatregelen 36% E5 Vve borgen 57% E6 Vve in kwaliteitszorg binnen school* 50% De indicator met een * is alleen van toepassing op de vroegscholen.
voor- en 3
4
89% 26% 30% 28% 42%
4% 23%
In 2011 zijn er binnen het aspect Kwaliteitszorg meerdere verbeterpunten vastgesteld voor zowel de voor- als de vroegscholen. In 2013 is er volgens de voor- en vroegscholen nog steeds sprake van meerdere verbeterpunten. De kwaliteit lijkt deels te zijn verbeterd en deels een achteruitgang te laten zien. De vve-coördinatie (indicator E1) was in 2011 op bijna alle voor- en alle vroegscholen van een voldoende niveau. Toch geven nu enkele vroegscholen aan dat er (nog) niet iemand is die de dagelijkse uitvoering van vve coördineert. Wel is er op de meeste voorscholen iemand die is belast met de coaching en begeleiding van de leidsters. Het evalueren van de kwaliteit van vve (indicator E2) was in 2011 nog op bijna geen enkele (voor-)school van een voldoende niveau. Dit is volgens de vragenlijst ook nog niet echt verbeterd. Alhoewel ruim de helft van de (voor-)scholen aangeeft dat de kwaliteit van vve tenminste één keer per jaar wordt geëvalueerd, worden de uitkomsten van de evaluatie meestal niet gerapporteerd aan alle betrokken partijen (de houder, de ouders en de gemeente). Ook het evalueren van de resultaten van vve (indicator E3) was in 2011 nog op bijna geen enkele voorschool en op ongeveer de helft van de vroegscholen van een voldoende niveau. Dit is volgens de voorscholen wel verbeterd. Volgens bijna de helft van de (voor-)scholen worden de resultaten van vve nu ten minste één keer per jaar op groeps- en schoolniveau geëvalueerd. Het planmatig verbeteren van de kwaliteit van vve (indicator E4) was in 2011 op tweederde van de voorscholen en eenderde van de vroegscholen een verbeterpunt. Volgens de vragenlijst hebben ook nu slechts enkele voorscholen en ongeveer de helft van de vroegscholen concrete verbeterpunten vastgesteld op basis van een evaluatie en zijn die opgenomen in een concreet verbeterplan. De borging van gerealiseerde verbetering (indicator E5) was in 2011 op de helft van de (voor-)scholen van een voldoende niveau en lijkt nu op basis van de vragenlijst van vergelijkbare kwaliteit te zijn. Regelmatige groepsbezoeken zijn nog niet op alle voorscholen gebruikelijk. Daarnaast geven (voor-)scholen aan dat de afspraken en procedures voor vve vastliggen en voor iedereen te raadplegen zijn. Er is echter nog geen procedure vastgelegd waarin staat beschreven op welke wijze de borgingsactiviteiten plaatsvinden. Vve was in 2011 meestal geen specifiek onderdeel van de kwaliteitszorg van de vroegschool (indicator E6). Volgens de helft van de vroegscholen is vve nu wel een specifiek onderdeel dat is opgenomen in het schoolplan, de schoolgids of het jaarplan.
Pagina 20 van 26
Tabel 3.1f. De waardering van de indicatoren: Doorgaande lijn DOORGAANDE LIJN F1 Vve-coördinatie tussen voor-vroeg1) F2 Doorstroom naar vroegschool* F3 Warme overdracht F4 Afstemming aanbod F5 Afstemming pedagogisch/educatief handelen F6 Afstemming over ouders F7 Afstemming begeleiding/zorg
1
1) Waardering niet te bepalen op basis van de vragenlijst. De indicator met een * is alleen van toepassing op de voorscholen.
2
3
22% 36% 11% 53% 55% 30%
61% 64% 81% 38% 36% 62%
4
In 2011 zijn er, voor zowel de voor- als de vroegscholen, binnen het aspect doorgaande lijn meerdere verbeterpunten vastgesteld die met name de afstemming betroffen. De vragenlijst laat nu ook op andere onderdelen van de doorgaande lijn onvoldoende waarderingen zien. De vve-coördinatie (indicator F1) is op basis van de vragenlijst niet te waarderen. Wel geven de meeste voor- en vroegscholen aan dat er iemand verantwoordelijk is voor het contact tussen de voor- en vroegschool. De doorstroom naar een vroegschool (indicator F2) is in 2011 op bijna alle voorscholen als voldoende beoordeeld, omdat in de praktijk de meeste doelgroepkinderen doorstromen naar een vroegschool. Een deel van de voorscholen geeft in de vragenlijst aan dat er nog geen vastgelegde afspraken zijn om er voor te zorgen dat zoveel mogelijk (doelgroep)kinderen doorstromen naar een vroegschool. Ook was er op bijna alle (voor-)scholen sprake van een warme overdracht (indicator F3). Op dit onderdeel geven nu enkele (voor-)scholen aan dat geen gebruik wordt gemaakt van een standaard overdrachtsformulier. Daarnaast bevat volgende meerdere (voor-)scholen het overdrachtsformulier niet alle gewenste gegevens (ontwikkelingsniveau van het kind, welk vve-programma is gevolgd, hoe lang het vve programma is gevolgd en welke begeleiding en zorg het kind heeft ontvangen) bevat. Wel vindt op alle (voor-)scholen een mondelinge overdracht plaats voor ten minste de zorgkinderen. Enkele van de (voor-)scholen hebben aangegeven niet samen te werken met een (voor-)school en hebben om die reden in de vragenlijst geen vragen gehad over de afstemming binnen het aspect doorgaande lijn. Op de merendeel van de (voor-)scholen is er sprake van afstemming van het aanbod (indicator F4), doordat of hetzelfde programma wordt gebruikt of er afspraken zijn gemaakt over het aanbod. De afstemming van het pedagogisch en educatief handelen, de omgang met ouders en de interne zorg (indicatoren F5, F6 en F7) is nog door veel meer (voor-)scholen onvoldoende gewaardeerd; op deze onderdelen worden nog veel minder vaak afspraken gemaakt tussen voor- en vroegscholen. Tabel 3.1g. De waardering van de indicatoren: Resultaten RESULTATEN G1 Vve-resultaten meten G2 Niveau vve-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode*
De indicator met een * is alleen van toepassing op de vroegscholen.
1
2
3
13%
Pagina 21 van 26
4
In 2011 is het aspect Resultaten niet beoordeeld, omdat er door de gemeente Venlo geen opbrengstdoelen in de zin van leer- of ontwikkelingsresultaten zijn vastgelegd en daarmee de bereikte resultaten van vve nog niet beschikbaar zijn. Dergelijke doelen waren bij het invullen van de vragenlijst ook nog niet beschikbaar. 3.2 Resultaten inspectiebezoek De inspectie heeft ter verificatie van de vragenlijsten vier voorscholen en vier vroegscholen bezocht. Dit is zo’n 17% van alle vve-locaties in de gemeente Venlo. Bij de keuze van de te bezoeken locaties is de inspectie met name uitgegaan van het aantal/percentage doelgroepkinderen en waar mogelijk van een evenredige vertegenwoordiging van peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en basisscholen. Het onderzoek bestond uit groepsobservaties, gesprekken en documentenanalyse. In onderstaande tabellen staan de oordelen van de inspectie in percentages van het totaal aantal bezochte vve-locaties in de gemeente. Het percentage oordelen per indicator kan verschillen, omdat op sommige locaties geen oordeel is gegeven. Onder iedere tabel wordt een toelichting gegeven op de oordelen en de mogelijke verschillen tussen de oordelen op basis van de bezoeken en de waarderingen op basis van de vragenlijsten. Meer specifieke informatie over de bezochte locaties is terug te vinden in de betreffende locatierapporten. Tabel 3.2a De beoordeling van de indicatoren: Condities CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport* A2 Groepsgrootte* A3 "Dubbele bezetting" A4.1 Voldoende vve-tijd per week* A5.2 Opgeleide leidsters* A5.3 Nederlands spreken* A5.4 Vve-geschoolde leidsters A5.5 Jaarlijks opleidingsplan*
1
2
13%
100% 13%
De indicatoren met een * zijn alleen van toepassing op de voorscholen.
3 100% 100% 88% 100% 100%
4
75% 100%
13%
De oordelen op basis van de bezoeken zijn voor het aspect Condities op de meeste indicatoren gelijk aan of positiever dan de waarderingen op basis van de vragenlijst. De enige uitzondering hierop betreft de eisen voor het Nederlands taalniveau (indicator A5.3). Zoals eerder genoemd zijn deze eisen in kader van de G37bestuursakkoorden aangescherpt. Op geen van de bezochte voorscholen voldeden alle leidsters aan de aangescherpte eisen. Tabel 3.2b De beoordeling van de indicatoren: Ouders OUDERS B1 Gericht ouderbeleid B2 Vooraf info aan ouders over vve B3 Intake B4 Thuis vve-activiteiten B5 Vve-participatie van ouders op voor- en vroegschool B6 Info aan ouders over ontwikkeling kind
1
2 50%
38% 63%
3 50% 100% 100% 63% 38% 100%
De oordelen op basis van de bezoeken zijn voor het aspect Ouders op alle indicatoren gelijk aan of positiever dan de waarderingen op basis van de vragenlijst. Pagina 22 van 26
4
Tabel 3.2c De beoordeling van de indicatoren: Kwaliteit van de KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE 1 Het aangeboden programma C1.1 Integraal programma C1.2 Doelgerichte planning C1.3 Gericht op taalontwikkeling C1.4 Opklimmende moeilijkheidsgraad Het pedagogisch klimaat C2.1 Pedagogisch handelen C2.2 Structuur en gedragsgrenzen C2.3 Stimuleren sociale vaardigheden en competenties C2.4 Bevorderen zelfstandigheid C2.5 Inrichting van de ruimte Het educatief handelen C3.1 Afstemming educatief handelen C3.2 Structurele activiteiten voor taalontwikkeling C3.3 Bevorderen interactie C3.4 Stimuleren actieve betrokkenheid kinderen C3.5 Ontwikkeling van aanpakgedrag bij kinderen C3.6 Responsief gedrag C3.7 Afstemming activiteiten op ontwikkelingsverschillen
uitvoering van vve 2 3
63% 38% 25% 13% 13%
13% 13% 13%
4
100% 38% 63% 75% 88% 100% 88% 88% 75% 63% 100% 88% 100% 88% 88% 100%
13% 25%
13%
De oordelen op basis van de bezoeken zijn voor het aspect Kwaliteit van de uitvoering van vve op de meeste indicatoren gelijk aan of positiever dan de waarderingen op basis van de vragenlijst. De enige uitzondering hierop is de doelgerichte planning (indicator C1.2). Voorscholen geven in de vragenlijst veel vaker aan dat er sprake is van een doelgerichte planning dan uit de bezoeken blijkt. Tabel 3.2d De beoordeling van de indicatoren: Ontwikkeling, begeleiding en zorg ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG 1 2 3 D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 25% 75% D1.2 Planmatige begeleiding 38% 63% D1.3 Evaluatie van begeleiding en zorg 63% 38% D1.4 Specifieke begeleiding en zorg voor taal63% 38% ontwikkeling D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 100% D2. 2 Aanmelding externe zorg 100% D2.3 Volgen van de externe zorg 100% De oordelen op basis van de bezoeken zijn voor het aspect Ontwikkeling, begeleiding en zorg op de meeste indicatoren gelijk aan of positiever dan de waarderingen op basis van de vragenlijst. De enige uitzondering hierop is de evaluatie van begeleiding en zorg (indicator D1.3). Voor- en vroegscholen geven in de vragenlijst veel vaker aan dat er sprake is van een evaluatie dan uit de bezoeken blijkt.
Pagina 23 van 26
4
Tabel 3.2e De beoordeling van de indicatoren: Kwaliteitszorg binnen de vroegschool KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- EN 1 2 VROEGSCHOOL E1 Vve-coördinatie binnen school E2 Vve evalueren 63% E3 Opbrengsten evalueren 88% E4 Verbetermaatregelen 13% E5 Vve borgen 75% E6 Vve in kwaliteitszorg binnen school 25%
voor- en 3
4
100% 38% 13% 88% 25% 75%
De oordelen op basis van de bezoeken geven voor het aspect Kwaliteitszorg binnen de voor- en vroegschool op de meerdere indicatoren een ander beeld dan de waarderingen op basis van de vragenlijst. De helft van de (voor-)scholen geeft in de vragenlijst aan dat zij de opbrengsten evalueren (indicator E3). Uit de bezoeken blijkt een iets minder positief beeld. Dezelfde conclusie geldt voor het borgen van vve (indicator E5) en of vve een specifiek onderdeel van de kwaliteitszorg van de vroegschool (indicator E6) is. Tabel 3.2f De beoordeling van de indicatoren: Doorgaande lijn DOORGAANDE LIJN 1 F1 Vve-coördinatie tussen voor-vroeg F2 Doorstroom naar vroegschool F3 Warme overdracht F4 Afstemming aanbod F5 Afstemming pedagogisch klimaat/educatief handelen F6 Afstemming over ouders F7 Afstemming begeleiding/zorg
2
50% 50%
3 100% 100% 100% 50% 50%
25% 50%
75% 25%
4
25%
De oordelen op basis van de bezoeken zijn voor het aspect Doorgaande lijn op de meeste indicatoren gelijk aan of positiever dan de waarderingen op basis van de vragenlijst. De indicator waarvoor dat niet geldt, betreft afstemming van het aanbod (indicator F4). Met name de voorscholen geven in de vragenlijst vaker aan dat er op deze onderdelen sprake is van afstemming met de vroegschool, dan in de bezoeken is gebleken. Tabel 3.2g De beoordeling van de indicatoren: Resultaten van vve RESULTATEN VAN VVE 1 2 G1 Vve-resultaten meten G2 Niveau vve-resultaten G3 Verlengde kleuterperiode*
3
100%
De indicator met een * is alleen van toepassing op de vroegscholen.
Het oordeel op basis van de bezoeken is voor het aspect Resultaten van vve positiever dan de waarderingen op basis van de vragenlijst. Hierbij moet wel de opmerking worden gemaakt dat ook in de bezoeken de resultaten niet zijn beoordeeld, omdat er door de gemeente Venlo geen opbrengstdoelen waren geformuleerd.
Pagina 24 van 26
4
4
Conclusies
De inspectie heeft zowel op het niveau van de gemeente, als op het niveau van de afzonderlijke locaties, de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Venlo beoordeeld. De oordelen zijn gebaseerd op de antwoorden op vragenlijsten door zowel de gemeente als de vve-locaties. De antwoorden van de gemeente zijn geverifieerd in gesprekken en aan de hand van separaat toegestuurde beleidsdocumenten. De antwoorden van de vve-locaties zijn in een beperkte steekproef van onderzoeken ter plaatse geverifieerd. Gemeentelijk vve-beleid De gemeente is na het inspectieonderzoek in 2011 en het maken van de bestuursafspraken voor de gemeente Venlo in maart 2012 gestart met de voorbereiding van de uitvoering van de bestuursafspraken. De uitvoering van de speerpunten is, na enige startproblemen, opgepakt. Bij enkele speerpunten - zoals het beleid rondom ouderbetrokkenheid en de interne kwaliteitszorg – is vertraging opgelopen. Op drie indicatoren heeft de gemeente de kwaliteit van het vve-beleid verbeterd ten opzichte van 2011. De belangrijkste verklaringen daarvoor liggen bij duidelijker afspraken die zijn vastgelegd in een convenant. Het huidige beleid vraagt op (belangrijke) onderdelen nog om een verdere uitwerking. Dit betreft het beleid om ouders te betrekken bij vve, het beleid rondom de interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen en de resultaatafspraken. Daartoe zijn aanzetten aanwezig, maar er is nog geen sprake van gemeentelijk beleid. Verbeterpunten 1a4 ouders 1a7 interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen: 1a9 resultaten: Voldoende oordelen 1a1 doelgroepdefinitie 1a2 bereik 1a6 externe zorg 1a8 doorgaande lijn 1b vve-coördinatie op gemeentelijk niveau 1c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau 2a de gemeente heeft geregeld dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt 2b er is een gemeentelijk subsidiekader Voorbeelden voor anderen 1a3 toeleiding 1a5 integraal vve-programma Kwaliteit van vve op de locaties In de vragenlijsten is gedetailleerd naar de kwaliteit van de diverse aspecten van vve gevraagd. De waarderingen op basis van de vragenlijst laten zien dat er binnen de verschillende aspecten voor een deel van de voor- en vroegscholen nog verbeterpunten liggen. Binnen de condities betreft dit vooral (de aantoonbaarheid van) het taalniveau van Pagina 25 van 26
de leidsters en pedagogische medewerkers en het realiseren van een dubbele bezetting op de vroegscholen. Het beleid om ouders te betrekken bij vve en de uitvoering daarvan dient nog verder ontwikkeld te worden. Hierbij dient bijvoorbeeld aandacht te zijn voor de diversiteit van activiteiten als ook het verhogen van de deelname van ouders. Verbeterpunten bij de begeleiding en zorg van de kinderen zijn de planmatigheid en de evaluatie. Met betrekking tot de doorgaande lijn tussen voor- en vroegscholen worden ook meerdere verbeterpunten genoemd. Opvallend daarbij is dat er niet in alle voorscholen gebruik wordt gemaakt van een standaard overdrachtsformulier. De aspecten kwaliteitszorg en resultaten vragen in de gehele breedte nog om een verdere ontwikkeling. De oordelen op basis van de bezoeken zijn op de meeste indicatoren gelijk aan of positiever dan de waarderingen op basis van de vragenlijst. De vragenlijst geeft maar beperkt zicht op de kwaliteit van de uitvoering van vve. Uit de schoolbezoeken blijkt dat de kwaliteit van zowel het aangeboden programma, het pedagogisch en het educatief handelen op bijna alle (voor-) scholen op orde is. Daar waar dat niet het geval is, wordt al gericht gewerkt aan de verbetering hiervan. Een algehele verbetering ten opzichte van de bestandsopname is zichtbaar op het vlak van de planmatige differentiatie (afstemming) op de ontwikkelingsverschillen tussen kinderen. Hierbij dient wel de opmerking te worden gemaakt dat deze conclusie is gebaseerd op slechts vier bezoeken bij vve-koppels. Relatie tussen gemeentelijk beleid en kwaliteit op de locaties Zowel de gemeente als de voor- en vroegscholen hebben sinds 2011 gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit van vve. Het valt daarbij op dat het gemeentelijk beleid op een aantal randvoorwaardelijke onderdelen zoals de doelgroepdefinitie en de toeleiding verder is toegespitst. Op enkele onderdelen waar weinig of geen gemeentelijk beleid is ontwikkeld, moet ook de uitwerking en uitvoering in de praktijk nog (verder) plaatsvinden. Voorbeelden daarvan zijn het ouderbeleid, de doorgaande lijn binnen de koppels en het bepalen van de resultaten van vve. Vervolgafspraak De inspectie zal vanaf 2015 opnieuw de kwaliteit van vve in de gemeente Venlo in beeld brengen (vve-Monitor 2015).
Pagina 26 van 26
