de
Jacobsladder
Kwartaaluitgave van de Historische Vereniging ‘Otto Cornelis van Hemessen’
In dit nummer: Uit Otto’s plakboek Nieuw monument in Woubrugge Voorjaarslezing De boreling in het bosje De Woubrugse eierveiling Het werk van een brugwachter
20
2
09
de
Jacobsladder
van Hemessen
jaargang 29 2
Van het bestuur
Braderie
Lieve mensen,
Komt u ook weer naar onze stand op de braderie tijdens de waterrecreatiedag in Woubrugge op 20
Bij de voorplaat Meer over het werk van een brugwachter op pag. 12 29e jaargang nr. 2, april, mei, juni 2009 Erelid • D. Brouwer de Koning, oud-burgemeester van Jacobswoude • C. Karmelk, oud-penningmeester van de vereniging Voorzitter • Ben Beukenholdt, Thuisweide 30, 2481 BK Woubrugge, telefoon 0172-519247 Secretaris • Arjen Schreuder, Sterrenkroos 23, 2481 CM Woubrugge, telefoon 0172-518586 Penningmeester • Frits Rohling, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA Hoogmade
Op tijd opzeggen! Wilt u – om wat voor reden dan ook – uw lidmaatschap van de Historische Vereniging niet verlengen, vergeet dan niet dit tijdig (vóór 1 december) schriftelijk te melden aan onze penningmeester: Frits Rohling, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA Hoogmade ••••• Contributie De contributie bedraagt € 13,- per jaar; en € 17,- voor hen die dit blad per post ontvangen. Te voldoen (bij voorkeur via de acceptgiro die u aan het begin van het jaar ontvangt) op onze rekening bij de Rabobank Kaag en Braassem nr. 35.24.14.847 t.n.v. Penningmeester Historische Vereniging ‘Otto Cornelis van Hemessen’, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA Hoogmade. •••••
Nu ik dit neerpen is Koninginnedag 2009 voorbij. We
juni? Er is weer van alles te bekijken en te kopen:
weten allemaal hoe het is begonnen maar ook hoe
oude prentbriefkaarten van alle dorpen van Kaag
het is geëindigd. Afschuwelijk! Niet onder woorden
en Braassem (Jan Stigter heeft een vooruitziende
te brengen. Alles wat je erover zegt is eigenlijk te
blik gehad!), diverse oude Jacobsladders en
veel. Soms is zwijgen dan maar het beste. Vragen
andere uitgaven, maar natuurlijk ook onze
waarom heeft geen zin, hoogstens waartoe...
recentste uitgave: ‘Woubrugge aan de Wetering’.
De tweede Jacobsladder van 2009 ligt weer voor u
U bent van harte welkom!
en is weer vol met interessante onderwerpen. Ook de algemene ledenvergadering ligt weer achter ons en ik denk te mogen zeggen dat de inleider een heel leuk verhaal vertelde. Wij kennen Henk-Jan Habermehl dan ook als een goede en boeiende verteller - u zult het met me eens zijn. Het bestuur is weer bezig met de organisatie van de najaarsexcursie en we hopen maar dat daar meer interesse voor zal zijn dan voor de voorjaarslezing... Ik ben de tel kwijt geraakt maar er waren niet zo
Bestuursleden • Jan de Feij, Bateweg 64, 2481 AN Woubrugge • Nico van Hemessen, van Woudeweg 17, 2481 XM Woubrugge • Thea Kok-Lansbergen, Emmalaan 74, 2481 BB Woubrugge, telefoon 0172-518585
veel mensen. Degenen die er waren hebben een heel interessante avond gehad. We gaan dan ook door met het organiseren van een voorjaarslezing in Hoogmade, vervolgens de ALV en we sluiten af
Uit Otto’s plakboek
met najaarsexcursie. U kunt niet meer zeggen dat u
door Rie Kammeraat
Redactie Thea Kok-Lansbergen en Arjen Schreuder e-mail
[email protected]
het niet heeft geweten!
30 mei 1919
Een aantal bestuursleden van de Stichting tot
De Kerkhistorische tentoonstelling in de Hervormde
behoud van het Cultureel Erfgoed Jacobswoude
Kerk zal maandagavond geopend worden door
Basisvormgeving en opmaak Blikveld, Den Haag
hebben ondertussen een goed gesprek gehad
Prof. A.G. Honig met een gedachtenisrede over dr.
met de Woondiensten Aarwoude over een aantal
Alexander Comrie, die van 1735 tot 1773 predikant
Aan dit nummer werkten mee: Ewout v.d. Dussen Rie Kammeraat Arjen Schreuder Feike de Vries
karakteristieke pandjes in Woubrugge, en met de
in Woubrugge was.
nieuwe wethouder Floris Schoonderwoerd is een
Foto’s: Ben Beukenholdt Rie Kammeraat Arjen Schreuder Jan Stigter Feike de Vries
kennismakingsgesprek geweest. Beide contacten
10 juni 1919
waren erg nuttig.
De Kerkhistorische tentoonstelling is met een
Later meer!
toepasselijk woord en dankgebed gesloten door den Voorzitter, ds. A.Meijers, nadat door de talrijke
Veel leesplezier en een mooie groet, mede namens
aanwezigen gezongen was Psalm 72 : 11. Na aftrek
uw bestuur,
dergenen, die meer dan eens de tentoonstelling bezochten, bleek het aantal bezoekers 682,
ISSN 0168-1079 © Historische Vereniging ‘Otto Cornelis van Hemessen’. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Ben Beukenholdt
waarvan ruim de helft van elders kwam. In verhouding dus meer belangstellenden dan bij de historische tentoonstelling van 1913, toen in 12 dagen het aantal klom tot 1500, terwijl thans maar drie dagen gelegenheid was tot bezichtiging.
1
Jacobsladder 2009 Otto Cornelis Herdenkingsmonument in Woubrugge
staal, symbool voor bevrijd Nederland. Een kapot
Lezing over middeleeuws koken
gesprongen ketting aan de achterkant symboliseert
jaargang 29 2
De boreling in het bosje – een treurige geschiedenis uit
de bevrijding van ons land. Uit de manier waarop
Op 26 maart organiseerde onze vereniging in
ik het propellerblad heb verwerkt, blijkt dat de
Hoogmade een lezing over middeleeuws koken.
Hoogmade
Sinds 4 mei j.l. heeft Woubrugge een nieuw oorlogs
propeller de ketting kapot heeft geslagen. Dit staat
Deze interessante lezing werd verzorgd door
door Rie Kammeraat
monument. Het is op verzoek van de gemeente
voor het feit dat de omgekomen militairen een
Christianne Muusers, een neerlandica die zich heeft
gemaakt door Feike de Vries. In het monument
bijdrage hebben geleverd aan de bevrijding.”
gespecialiseerd als culinair historica.
Cornelia Zwetsloot was zwanger, maar ze is het niet
Slechts een klein gezelschap was aanwezig, en zij
meer en er moet dus een kind zijn. Maar waar is dat
verwerkte Feike twee plaquettes die bij het kruis achter de N.H. kerk stonden die betrekking hadden
Aan de achterzijde van de sokkel staat als uitleg
schaarden zich intiem rond de door Christianne
kind?
op de Tweede Wereldoorlog en de oorlog in
van het monument een gedicht van Anneke
meegebrachte laptop.
Cornelia werd gedoopt in Hoogmade op 6 oktober
Nederlands Indië, en een koperkleurige plaquette
Timmerman, dat zij ook tijdens de 4-mei herdenking
Zij gaf ons antwoorden op vragen als: waren er al
1767 als dochter van Cornelis Leendertsz Swetsloot
die herinnert aan de Engelse militairen die om
heeft voorgedragen:
kookboeken in de middeleeuwen, voor wie waren
en Antje Hendriksdr Rustman. Ze was op een na de
die bedoeld en welke recepten staan erin? Had je
jongste van tien kinderen, waarvan er bij Cornelia’s
toen ook al diëten?
geboorte nog zes leefden en eentje nog moest
Vleugelslag
In de middeleeuwen bepaalde de kerk gedurende
komen. En nu is Cornelia 22 en op de vlucht...
verlamd duister land – de ijzeren keten
een groot deel van het jaar wat er op tafel kwam.
gebroken door nachtvlucht en vleugelslag
Zo waren er in die tijd veel meer vleesonthoudings-
De baljuw van Hoogmade, Josua l’ Ange, woont
dagen dan de bekende vrijdagse visdag van
niet in Hoogmade, maar heeft op 2 october een
tegenwoordig. Toch wisten koks met alle beper
brief ontvangen van het College van Welgeboren
kingen van toen een smakelijk niveau te bereiken.
Mannen: Cornelia Zwetsloot schijnt onlangs verlost
kwamen toen hun Mosquito in 1944 neerstortte. Over het monument vertelt Feike: “De propellermotor die bij de val van het vliegtuig beschadigd is, heb ik half in de sokkel laten verzinken, als symbool voor het vliegtuig dat in
voorzichtige vrede wordt voelbaar weerspiegeld
het veen is weggezonken. Op de motor staat
ons lichtend lief land – in haar nieuwe dag.
een metalen paal waarop tweemaal het woord
De oudste recepten dateren uit het eind van de
te zijn zonder dat men een kind hoort. Hij vraagt
roestend en gebutst metaal, als symbool voor bezet
Een advies van Feike: houd dit verhaal in uw
13e eeuw; het meest succesvolle kookboek uit de
om heimelijk en in stilte na te gaan wat er aan de
Nederland, en eenmaal in mooi gepolijst roestvrij
achterhoofd als u het monument gaat bekijken!
middeleeuwen, de Viandier, werd tot in de 17e
hand is. De adjunct-baljuw, Karel de Pecker Pzn,
eeuw herdrukt. Het oudste Nederlandse kookboek
en de heren van het college bekijken op 5 october
dateert van eind van de 15e eeuw. Pas in het
de zaak van alle kanten en besluiten om nog
midden van de 17e eeuw kwamen er vernieuwende
dezelfde avond in alle stilte na te gaan wat enige
kookboeken.
lieden die wel eens wat zouden kunnen weten, te
De scheiding tussen wat er op tafel kwam in
vertellen hebben. Antje Heemskerk, de dochter van
welvarende huishoudens en wat men at in een
Jan Poeltuin en Salomon Vuijsting weten van niets,
gewoon gezin was groot. Hoewel er zeker in de
maar Jannetje Boot, de vrouw van Bontje Jacobsz
‘Nederland’ staat. Eenmaal uitgesneden in
2
van Hemessen
e
14 eeuw (de pestepidemieën hadden wel veel
Bontjes, en Marijtje van den Berg, de weduwe van
mensenlevens gekost, maar gelukkig niet de vee-
Gerrit Baltus, hebben een vermoeden. De volgende
stapel aangetast) ook bij eenvoudige lieden regel-
dag verklaren ze onder ede dat het hun toe leek
matig vlees op tafel kwam, betekende dat nog niet
alsof de grond in het buitendijkse bosje naast de
dat zij de beschikking hadden over de exotische
woning van Cornelia’s vader sinds een paar dagen
specerijen waarmee in de kookboeken kwistig werd
rauw en geroerd was. Het lijkt de adj. baljuw dus
gestrooid. Het luxe witbrood was ook alleen voor
nuttig daar eens onderzoek te doen, maar eerst
welgestelden.
vraagt en krijgt hij toestemming van de kinderen
Tot in de 15ee eeuw was het tafelkleed bedoeld
van Groenewegen die het bosje in huur hebben.
om je handen aan af te vegen, althans het
Met de drie welgeboren mannen Van ‘t Wout, Van
afhangende deel. De tafelkleden werden dan
der Boon en Tarmee en de bode gaat hij naar de
ook bij iedere gang ververst. Het is dus een fabeltje
plek die de dames, o welk een toeval, gevonden
dat je bij ons zogenaamde ‘Bourgondisch eten’
hebben. Diep hoeft de bode niet te graven eer
slechts van houten plankiers zou moeten eten.
hij het jongetje vindt, dat daar zonder kistje of
Tegenwoordig moet je het zelfs in het chicste
doeken in de aarde ligt. Het wordt meegenomen
restaurant de hele maaltijd met één servet doen.
naar het Rechthuis en daar ligt het, tot er uit Leiden
3
Jacobsladder 2009 Otto Cornelis
4
van Hemessen
jaargang 29 2
een deskundige is om het lijkje te schouwen. De
welk Kind op eene Moorddaedige wijze van ‘t
15 oktober 1789 een vrouw bij hem kwam die zei
Speurtocht
Leidse arts dr. Roeland de Kruiff en de Hoogmadese
Leven was beroofd, en zekere Cornelia Zwetsloot,
dat ze Neeltje Hoogenboom heette, weduwe was
Munsterland is groot, waar ze moeten zoeken is de
chirurgijn Samuel Vuisting constateren dat het
Oud naer gissing 22 Jaeren, redelijk kloek van
van Cornelis van den Berg en dicht bij Leiderdorp
vraag en het college heeft het gevoel dat alleen
kindje een dubbel toegeknoopte kousenband om
gestalte, en vlug van gang; mitsgaders haere
woonde. Zij wilde graag weten of zij en haar
een brief niet veel uitricht.
de hals had en dat de navelstreng was afgesneden
Moeder Antje Rustman, Oud omtrend 60 Jaeren,
dochter in Culemborg mochten wonen en of zij
Om ze op te sporen moeten er mensen naar toe
maar niet toegebonden. Het jongetje krijgt een
bloozende van Couleur, moeilijk van gang, gaende
in dat geval vrij van vervolging waren. Zij werden
en de brief nemen ze mee. Het zijn David Gablinski,
kistje en wordt in stilte in de kerk begraven.
wat voorover, met het eene Been wat trekkende,
ervan beschuldigd dat zij het kind waarvan haar
dienaar der Justitie in Esselijkerwoude, en Laurens
Het is duidelijk: Cornelia heeft haar kind vermoord
en aen een der Vingeren een Lid missende door
dochter bevallen zou zijn, en dat verdronken in
Mulder, die de vrouwen kent. Ze krijgen daarvoor
en moet terecht staan. Maar Cornelia zit niet thuis
de Fijt, toen Huisvrouw en zederd Weduwe van
de vaart gevonden was, omgebracht hadden.
elk een beloning van fl. 2.- per dag.
te wachten. Met haar moeder is ze op de vlucht
Cornelis Zwetsloot, zig onder de Vehemente
Ze waren volkomen onschuldig, maar om te
Gablinski brengt op 25.05.1790 verslag uit van de reis.
geslagen.
Suspicie hebben gebragt van dien Moord te
voorkomen dat ze lange tijd in de gevangenis
Het zoeken in de steden Munsterland en Warendorff
hebben gepleegd of daertoe behulpzaem te zijn
zouden zitten, had de familie hen aangeraden
was tevergeefs. Waarschijnlijk zijn de vrouwen naar
Op de vlucht
geweest, welke Suspicie door de Vlugt derzelve
weg te gaan. De Schout heeft geantwoord dat
Paderborn gegaan. Een brief met het zegel van de
Cornelis weet niet waar ze zijn, zijn moeder, Maartje
Twee Persoonen merklijk is versterkt, en er de
de Souverein alhier weleens vrijgeleide verleent,
Heerlijkheid gaat naar Paderborn, maar antwoord is
Bekenes, weet het evenmin. Op 10 october wordt
Justitie ten hoogsten aengeleegen ligt dat de
maar nooit aan lieden die een misdaad hebben
er niet gekomen of verloren gegaan.
verteld dat ze bij broer Hendrik zijn in Poelgeest bij
voornoemde Cornelia Zwetsloot en haere Moeder
begaan. Hij zou zulke mensen direct in hechtenis
Het college komt vijfmaal vergeefs bij elkaar. De
Oegstgeest.
Antje Rustman, worden agterhaald, en Schuldig
laten nemen en ried hen aan, omdat ze zeggen
vrouwen moeten voor de Vierschaar verschijnen,
Een verzoek om opsporing gaat uit naar de
bevonden wordende, naer verdiensten gestraft;
onschuldig te zijn, terug te gaan. Antje was het
de vrouwen verschijnen niet, de vrouwen worden
Stedehouder van Rhijnland en de baljuws van
Zo beloven Bailliuw en Welgeboorene mannen der
daar mee eens, dat zou ze doen. En ze gaat dan
weer opgeroepen, niemand verwacht ze, maar zo
Esselickerwoude, Voshol, Rhijnsburg, Boskoop,
Voorsz: Vrije-Grond-Heerlijkheid van Hoogmade,
ook, de andere kant op.
hoort het te gaan. Ondertussen is het maart 1791
Hazerswoude, Alkemade en Koudekerk. Als de
eene Premie van Drie Honderd Guldens, aen
En daar loopt ze, wat gebogen, met het
en Antje en Cornelia zijn nog steeds voortvluchtig.
Welgeboren mannen op 25 october vergaderen
den geenen die van dezelve Vrouwspersoonen
trekkende been, niet wetend waarheen. Met
Hoe zou het verder met ze zijn gegaan?
moet de adj. baljuw mededelen dat er vergeefs
zodanige aanwijzing zal weeten te doen dat
Cornelia, die vlugger ter voet is en het veel te
gezocht is in ‘t Sticht, Kudelstaart en Wilnis, twee
dezelve in handen der Justitie geraeken, en
langzaam gaat.
keer in Poelgeest, in Leiden, in de Lagewaard onder
van het Fait worden overtuigd; zullende des
Koudekerk, in Warmond en opnieuw in Leiden. Ze
aenbrengers naem, des begeerende, worden
Nog steeds voortvluchtig
komen overeen om aan de plaatsvervangende
gesecreteerd.”
Het zoeken gaat steeds door, maar de vrouwen
schout Papegaay van Amsterdam te vragen om,
5
zijn spoorloos. Tot begin mei 1790 bericht komt
indien mogelijk, de presumtive Delinquanten aldaer
Een dingboek
dat zij in Munsterland gesignaleerd zijn en in een
uittevinden.
Het Dingboek was het register waarin de verslagen
klooster in Warensdorff zouden zijn . De Pecker,
En dan heeft hij nog wat te vertellen: Cornelis
van de rechtzittingen werden opgenomen.
die ook secretaris is, schrijft weer een mooie brief,
Zwetsloot, Cornelia’s vader, heeft zich op 14
Het woord komt van d i n g h e n, wat onder
op de gebruikelijke wijze gericht aan de Edele,
october onder Hazerswoude opgehangen en is
andere ‘gerechtzitting houden’ betekent. Denk
Erntfeste, Hoog-Agtbaere Wijze, Voorzienige, Zeer
“ter plaetze voor zulken geschikt” begraven. (Zoon
aan ‘kort geding’.
Discreete Heeren! Die van den Regeerings Raed in
Hendrik heeft de aangifte al op 11 okober gedaan;
Münsterland.
Pagina uit het Dingboek
z’n vader maakte er een einde aan op de Hoge
Terecht? Weer verdwenen!
Vanwege “een eerstgebooren kind, ‘t welk
Rijndijk, het begraven is pro deo).
Op 1 november heeft iemand gemeld dat de
op eene Moorddaedige wijze van ‘t Leven ter
Hoe het verder ging
vrouwen in IJsselstein of Culemborg zouden zijn.
Dood was gebragt” , zouden de Gezwoorene
Omdat Cornelia en Antje niet zijn verhoord, is er
Uit het Dingboek
In antwoord op de brief die Hoogmade aan
Welgebooren Mannen van Hoogmade graag
niets bekend over het waarom. Ik denk niet dat de
In de Haagse, Haarlemse en Leidse Couranten
de drossaard van de Stad en het Graafschap
zien, dat als de veronderstelde Boosdaederessen
zwangerschap het gevolg was van “het ogenblik
komt de volgende advertentie, zonder datum
Culemborg, A. W. Straalman, heeft gestuurd schrijft
opgespoord worden, zij in verzekerde bewaring
van onbedachtzaamheid, waardoor men jaren
opgenomen in het Dingboek:
deze op 5 november dat de vrouwen in de stad
worden gesteld. Zij komen hen dan halen en zullen
schreit”. Het zou niet het enige onwettige kind in
“Alzo op Dingsdag den 6. October 1789, onder de
of in het graafschap niet gevonden zijn, maar hij
de kosten vergoeden. Mochten zij de heren in
de dorp zijn geweest. Merkwaardigerwijs werd
Vrije-Grond-Heerlijkheid Hoogmade is gevonden
heeft het verzoek om aanhouding doorgegeven
Munsterland, ter bevordering der justitie, een gelijke
Cornelia’s vader niet verhoord. Hendrik doet op
een Eerstgebooren Kind, zijnde een Jongetje,
aan de Heere van Hoytema, de Schout en Rigter
dienst kunnen bewijzen, dan zullen zij dat graag
11 oktober aangifte van de dood van zijn vader -
begraeven in een Boschje buitendijks liggende,
van Culemborg. De Schout laat hem weten, dat op
doen.
Cornelis heeft zich misschien de 9e of 10e verhangen;
Jacobsladder 2009 Otto Cornelis
jaargang 29 2
wanneer hij zijn huis verliet weten we niet.
De Woubrugsche eierveiling
plaats vinden en een eigen gebouw is dan ook
vindt dat tegenover de andere leden niet billijk.
De schrijvers van het Zwetsloot-stamboek
door Rie Kammeraat
zeer gewenst. In september wordt besloten
Nog steeds zijn er klachten over vuile eieren en
tot aankoop van een stuk grond, eigendom
schimmelkisten. De leden stemmen in met een
onderstellen dat hij het zo moeilijk heeft met de
6
van Hemessen
vlucht van vrouw en dochter dat hij er een eind
Het is mooi om over de geschiedenis van
van Schraverus. Het bestuur zal een tekening
voorstel om elk bestuurslid een gratificatie van
aan maakte. Ik geloof dat niet. Op kindermoord
Woubrugge te schrijven, maar wie er is geboren
laten maken en de financiering zal mogelijk zijn
max. fl. 10.- te geven. Over 1933 bedragen de
stond een buitensporig hoge straf, een straf die
noch getogen, er niet woont en maar heel weinig
door de uitgifte van aandelen met 4½ % rente;
inkomsten fl. 4.678,77, de uitgaven fl. 4.785,39
niet in verhouding stond tot de schande van een
mensen kent, zou eens op de stoep van de kerk
achttien aandelen worden gelijk verkocht.
en zo ontstaat voor het eerst een nadelig saldo:
onwettig kind. Toch durfden noch Antje, noch
moeten gaan zitten om aan oude passanten te
Nieuwbouw was waarschijnlijk te duur, want
fl. 106,68. De aanvoer van eieren was met ruim
Cornelia, het kind in leven te laten. De reden zóu
vragen: kunt u mij zeggen waar de eierveiling is? Als
enkele weken later wordt een aanbod van W.A.
40.000 verminderd. Zelfs de leden zijn lusteloos, de
kunnen zijn dat Cornelis de vader van zijn dochters
u het ook niet weet: op de Kleine Baan, no. 137a.
Boot aangenomen: aankoop van grond met een
voorzitter is teleurgesteld over de opkomst als de
zoontje was en als dat bekend werd zou híj het
Als u over de brug richting Vierambachtsweg loopt,
bestaand gebouw. Grondig herstel is nodig, het
jaarvergadering in 1934 wordt gehouden.
leven wel eens kunnen laten. Hoe het met Antje
en kijkt wat er schuin achter het nieuwe huis van
inrichten als veilinggebouw kost ook geld, maar
Het aantal leden stijgt tot 92. In 1934 worden twee
is gegaan is onbekend. Cornelia is, volgens het
Bochove dat tegen de brug aan staat, dan ziet
de leden zijn het eens en zo krijgt Woubrugge
ruiten ingegooid.
stamboek, op 5 juli 1818 in Noordwijk getrouwd met
u het gebouwtje dat in 1931 door de Vereeniging
een eigen eierveiling. Op 7 januari 1932 wordt
In 1935 brengt kaas in het voorjaar slechts 12-14
Cornelius van Kuijeren uit Katwijk. Datzelfde jaar, ze
‘Woubrugsche Eierveiling’ gekocht werd.
de Woubrugsche Eierveiling ingeschreven in het
cent per pond op, in het najaar is dat 14-15 cent. In
is dan 52, krijgt ze een dochtertje, Hermine.
Een raar huisnummer. Bochove had A 134, het
handelsregister.
1936: druiven 11-14 cent per pond, kaas 13 cent per
dubbele huis ernaast 134a en b, Boot 135, van
Voorzitter is H. Schraverus, penningmeester T. den
pond. Gekeken naar de aantallen die in de krant
Naschrift
Dam 136 en Kinkel 137. Dus 137a moest naast of
Hertog, en de bestuursleden zijn J.Buitenhuis,
staan, wisselt de aanvoer sterk, maar of alle cijfers
Cornelis had her en der een paar jaar gewerkt
ten oosten van Kinkel (het huis met de groenwitte
J.E.Schijf, J.P. van ‘t Wout en G. van Straalen.
in de krant staan betwijfel ik. Waarom zou een kip in
en van een aankoop in Hoogmade heb ik niets
gevel) liggen, maar ernaast was de Schapenwerf
Er was door de uitgifte van de aandelen blijkbaar
het ene jaar augustus veel leggen en een andere
gevonden. Het zou kunnen zijn dat hij bij zijn
en oostwaarts lag een tuin. Maar kijk op bladz.
niet voldoende geld beschikbaar gekomen,
augustusmaand het rustig aandoen? Ik heb mij er
moeder inwoonde, want toen de bode kwam
142 van ‘Woubrugge aan de wetering’ en de
want in december van dat jaar wordt in de
verder niet in verdiept.
om te vragen waar vrouw en dochter waren,
locatie is duidelijk. Naast no. 134! Nu is A 134 Van
Raadvergadering gesproken over het verlenen
was hij daar. De ouders van Cornelis, Leendert
Hemessenkade 5.
van een hypotheek. B. & W. zijn er wel voor, want
Dircksz Zwetsloot en Marijtje Cornelisdr Bekenes,
De eierveiling is waarschijnlijk opgericht in 1927
zij vinden dat een eierveiling de pluimveehouderij
bezaten de boerderij aan de Van Klaverweijdeweg
of eerder, maar daar heb ik tot dusver niets over
zeer zal bevorderen, maar enkele raadsleden
ongeveer tegenover no. 5-7, vernieuwd te zien op
gevonden. In 1928 blijkt de vereniging gestadig
menen dat de leden van de eierveiling zelf maar
blz. 15 van JL 2008-1 en afgebroken in de dertiger
te groeien. De kippenhouders begrijpen hun
voor het geld moeten zorgen. De hypotheek wordt
jaren van de vorige eeuw. Maartje overleed op
belangen en halverwege het jaar zijn er al zeventig
verleend.
2 januari 1791 - de erfgenamen verkochten de
leden. In september 1929 worden 14186 eieren
boerderij. De laatste eigenaar was Piet Winters.
aangevoerd en geveild voor fl. 5,05 tot fl. 5,90
Ondertussen doen de crisisjaren zich voelen en
Een paar jaar geleden begon ik aan dit verhaal,
de 100. Bij de rondvraag van de jaarvergadering
het jaarverslag over 1932 spreekt over een harde
maar merkte toen dat hetzelfde voorval al in de
in januari 1930 stelt de heer Noordam voor
financiële strijd; in deze magere jaren had de
het stamboomboek ‘Zwetsloot, een oud Rijnlands
gezamenlijk broedeieren en hennen in te kopen.
vereniging naar een ander veilinggebouw moeten
geslacht’ opgenomen was; beter dan de schrijvers
Wie daar aan mee wil werken kan met het bestuur
omzien en dat had grote offers gevraagd. Toch
had ik het toen niet gekund en ik ging niet verder.
overleggen. Aan ‘t eind worden konijnen en kippen
heeft men het hoofd boven water kunnen houden.
Maar het is niet alleen een verhaal van de familie
gratis verloot. Ook in 1930 gaat het goed. Er zijn 82
Door de lage eierprijs was de opbrengst ruim fl.
Zwetsloot, maar hoort ook bij de geschiedenis van
leden, de contributie blijft fl. 1.- per jaar, het te lang
4.200.- minder. Kippeneieren deden fl. 4.49 de
Hoogmade. Daarom heb ik nu aan de hand van de
wegblijven van gebruikte kisten noopt tot statiegeld
100, eendeneieren fl. 3,80 en fl. 2,60 de 100. In
Criminele Dingboeken 17 en 18 in het Streekarchief
en huur, vuile eieren blijven een euvel en de
december was er nauwelijks aanvoer van eieren;
dit verslag geschreven, waarbij ik voor de gezinnen
gezamenlijke inkoop van jonge hennen bij erkende
de boter doet fl. 1.44 per kg.
Zwetsloot de herziene versie van het Zwetsloot
fokstations wordt weer besproken. In 1932 worden
Eind 1932 zijn er 80 leden. Behalve 193.018 eieren
boek heb geraadpleegd, waarvoor dank aan de
193.018 eieren aangevoerd.
worden ook boter, kaas en groenten aangevoerd.
samenstellers: C.E.C (Corry) Zwetsloot-Pinxter en
Tot dusver was de eierveiling gehouden in het
De huur van een kist is 2 cent per week. In de
A.P.M. (Fons) van Schooten. Het bevindt zich in het
Gemeentelijk Verenigingslokaal. Daar zullen in
jaarvergadering merkt W. den Hertog op dat de
Het kleine gebouwtje van de eierveiling (links op de foto) staat er
streekarchief; het oude ligt in ons museum.
de winter van 1931 geregeld andere activiteiten
afslager een partij eieren wel eens aanbeveelt, hij
nog steeds, tegen de brug ‘aangeplakt’
7
Jacobsladder 2009 Otto Cornelis
jaargang 29 2
Het gaat niet goed met de vereniging. Eind 1937
met ‘t eierenveilen voor de leden
Uit het Leidsch Dagblad van 1949
De heer Verdoes bleef bewusteloos op de weg
zijn nog maar vijftig leden, het batig saldo bedraagt
en deed ‘t bestuur getrouw zijn plicht,
door Rie Kammeraat
liggen, maar is er buitengewoon goed afgekomen.
fl. 12,29, de kippeneieren brachten per 100 gemiddeld
zoodat een ieder was tevreden.
fl. 3,33 op, de eendeneieren fl. 2,53. Eind 1938 zijn
Toch werd de eierveiling daar
April - mei - juni 1949 in ‘t kort
wagen van de garage Kussen uit de sloot gehaald.
de prijzen van kippen- en eendeneieren nagenoeg
één dezer dagen opgeheven:
Het schooljaar begon vroeger op 1 april en op de
De chauffeur kwam er met een nat pak af.
hetzelfde gebleven, kalkoeneieren gaan voor
na d’arbeid van zoo menig jaar
laatste dag van het schooljaar was in hotel Swama
De huldiging werd in de vorige Jacobsladder al
fl. 5,13 de 100, ganzeneieren voor fl. 4.44 de 100 de
heeft zij voor goed den geest gegeven.
een avond voor de ouders en leerlingen van de
opgenomen. Voor Kussen zullen we maar Keessen
deur uit. In februari 1940 doen de kippeneieren
Men heeft tot slot, naar m’ is verteld,
openbare lagere school. Het schoolhoofd, J.A. van
lezen.
fl. 5,80 - fl. 6.25.
‘t saldo verdeeld: het viel niet tegen;
der Keuken, “wees de leerlingen op het feit, dat
De laatste jaarvergadering wordt op 27 maart 1940
zoo kozen z’eieren voor hun geld,
een zonnige en zorgeloze periode bij het verlaten
14 april 1949
gehouden. Na aftrek van alle schulden is er nog
waar z’ eerst voor ‘t ei hun centen kregen.
der school afgesloten was, en dat voortaan de
Beurtdienst in het zilver
fl. 1.905,08 in de kas en elk lid krijgt z’n deel uit
‘t Was ruim negentienhonderd pop
vervulling van hun plichten een andere rol in hun
18 April a.s. is het 25 jaar geleden dat de Gebr.
betaald. Dit keer, het zal u niet verbazen, was de
en deze vraag kwam m’ in gedachte:
leven zal gaan spelen.” De krant van 4 maart
Chr. en Abr. Windhorst, hun eerste reis met het
opkomst groot.
Gingen de leden, tot hun strop,
memoreerde de uitvoering van donderdag- en
motorschip ‘De Goede Gunst’ naar de Zaanstreek
de kip met gouden eieren slachten?
vrijdagavond in hotel Swama van het Kinderkoor
maakten. Zij openden daarmede, naast de
‘De Kleine Lofstem’.
beurtdienst op Leiden, een nieuwe beurtdienst
Ds Hugenholtz vertrok. Het had hem veel verdriet
(twee maal per week) naar de Zaanstreek.
gedaan dat velen hier de prediking niet volgden.
In 1928 overleed een der gebroeders, de heer
In de Rijnbode van 1 april stond een ‘In Memoriam’: Henk van Heeswijk De kip met gouden eieren?
8
van Hemessen
De fiets was vernield. De auto is met een kraan
In Woubrugge is de eierveiling opgeheven. Het
Nog eenmaal kwam de Eierveiling in de krant:
Zij blijven steken in het stuk der ellende. Veel
Chr. Windhorst. Zijn zoon, toen nog te jong, is vier
laatste batige saldo is onder de leden verdeeld.
de Nieuwe Leidse Courant van 6 maart 1956
toespraken volgden.
jaar later het voetspoor van zijn vader gevolgd en
schreef over Cor Wittebol, die op 4 maart 1956
Het feestcomité ‘Wilhelmina’ uit Hoogmade en
in 1944 in de firma, die nu de naam ‘Fa. A. en J.
Zoo is de veiling heengegaan,
overleden was, dat hij sinds de oprichting in 1947
de Feestcommissie 1928 in Woubrugge zorgden
Windhorst’ draagt, opgenomen.
maar, wie had dit ooit kunnen droomen?
commandant van de vrijwillige brandweer was
in voorgaande jaren voor een boottochtje, maar
Nu is dan toch aan haar bestaan
geweest, en ‘vroeger een bekende figuur op de
dank zij de medewerking van de heren Keessen en
in Woubrugge een eind gekomen.
eierveiling.
Langhout gingen de Ouden op 9 juni met 3 bussen
De oorzaak weet ik nu wel niet,
Exit eierveiling.
en 6 auto’s naar Schiphol, Valkeveen, Hilversum
maar zoo gaat het wel meer in ‘t leven,
en Soestdijk en dineerden in Utrecht. Om half 10
want vaak is tot veler verdriet
die avond zorgde De Harmonie voor een hartelijke
een club of bond gedoemd te sneven.
ontvangst.
Zoo is nu ‘s werelds loop eenmaal
Op 14 juni werden in de wetering drie grote karpers
er komt wat, of er moet verdwijnen;
gevangen, maar nog groter was de dag daarna
zo gaat het vaak op grooter schaal,
de vangst van een edelkarper van 17 pond. Het
Woubrugge en Windhorst, dat hoort bij elkaar,
maar ook in ‘t simpele, in ‘t kleine.
was een hele toer het beest op de kant te krijgen.
alhoewel de eerste Windhorst uit Hazerswoude
Het oude heeft ééns afgedaan,
De visser, de heer De Koning uit Arnhem, besloot
kwam. Daar waren Jurriaan Windhorst en zonen
dan kan ‘t niet meer voldoening geven
mee te dingen in de competitie van de K.N.V.
beurtschipper en, voor ik verder ga, dat heeft in de
en komt een eind aan het bestaan
9
krant gestaan: “21.07.1896. Van den veerschipper
wat eens een deel was van ons leven.
8 april 1949
C. Windhorst, varende van Hazerswoude en
Zoo ziet men ‘t heel ons leven lang,
Op zijn feestdag onder een auto
Koudekerk op Leiden en Rotterdam v.v., kwam
ook in vereeniging gebeuren:
De heer Joh. Verdoes, die juist Donderdagmiddag
heden bij zijn familie het telegrafisch bericht aan,
de kringloop gaat gestaag zijn gang
bij de N.V. Scheepswerf ‘De Dageraad’ gehuldigd
dat de ijzeren veerschuit, met zware lading, op de
en ‘t oude kan men slechts betreuren.
De visschers Gebr. van E. vingen met den zegen
was in verband met zijn 40-jarig dienstverband,
terugreis van Rotterdam, in de nabijheid van Delft,
Wellicht is die vereeniging
in de Woudwatering in één trek ruim 800 ponden.
begaf zich per fiets naar zijn woning. Bij de Kerkweg
gezonken was.” Dat is de Woubrugse Windhorsten
bij d’oprichting ook eens bezongen
Voorwaar een zeer mooie vangst, doch helaas
wilde hij links afslaan en zag een uit de richting
gelukkig niet overkomen, alhoewel Jurriaan
als een onmisbaar, nuttig ding
heeft de visch bijna geen waarde. (Rijnbode
Leiden komende auto niet. De chauffeur trachtte
Windhorst in JL 1999/3 vertelt: “Het motorschip
door vele honderdtallen tongen.
13.01.1939).
de aanrijding nog te voorkomen en gooide zijn
“Twee Gebroeders” moest op zekere dag de brug
stuur om, zodat hij in de sloot terecht kwam.
van Hoogmade passeren. Toen de schuit in de
‘Licht heeft zij nuttig werk verricht
Jacobsladder 2009 Otto Cornelis
jaargang 29 2
brugopening lag, schoot plotseling de hak los van
richtten woorden van troost en bemoediging tot de
Hendrik Schijf werd gekozen uit 37 gegadigden en
werd benoemd, terwijl thans, weer dertien jaar
de staaldraad waarmee de brug opengedraaid
nabestaanden.
op 1 januari 1909 benoemd als brugwachter. Zijn
later, de derde man werd aangesteld. Uit den aard
werd. Het brugdek klapte naar beneden. Door met
Bijna alle gemeenteambtenaren waren aanwezig,
broer Teunis werd in maart 1910 plaatsvervangend
van zijn vak heeft Schijf in wijden omtrek vrienden
volle kracht vooruit te varen voorkwam de schipper
terwijl ook een krans, door de ambtenaren
brugwachter. Kleinzoon Henk was niet tevreden
en bekenden en is hij voor de ingezetenen op
persoonlijke ongelukken. De stuurhut echter werd
geschonken, de kist dekte.
met het ophalen van bruggen, de Wetering was
alle mogelijke terreinen de ‘vraag en aanbod’.
hem te smal, hij ging naar zee en werd machinist
Wij twijfelen dan ook niet of het zal hem op zijn
geraakt en bleek op de ‘klap’ niet berekend: hij
10
van Hemessen
werd volledig in elkaar gedrukt.”
Cornelis Hzn was de zoon van Hendrik Schijf, en
op de kleine handelsvaart, voer naar de Falkland-
jubileumdag niet aan belangstelling ontbreken.
Jurrianus van 1818 en zijn vrouw Neeltje de Boer
zowel de vader als de zoon was eerst boeren
eilanden en zag verscheidene malen de kusten
Dat hij gewaardeerd werd blijkt ook uit een bericht
van 1821 kregen zeven kinderen. Christiaan werd
arbeider en later brugwachter. Hendrik, van 1867,
van IJsland. Naast en na zijn vader kwamen Leen
in een watersportblad:
korenmolenaar en beurtschipper in Woubrugge,
trouwde met Maria van Leijden. Na Johanna in 1893
Lieverse en Cor van ‘t Wout op de brug, maar zij
Op 1 Jan. 1934 was het 25 jaar geleden, dat
Gerrit en Cornelis bleven in Hazerswoude en ook zij
en Gelenus Cornelis in 1894, kwam op 21.07.1896 de
komen een andere keer aan de beurt.
H. Schijf als brugwachter aan de klapbrug te
werden beurtschipper.
Cornelis die op 27 mei 1949 in Leiden overleed. Na
Woubrugge werd aangesteld. Ook in de watersport
Christaan [1841-1893] woonde hier al twee jaar
Cornelis kwamen Gerritje 1899 en Maria 1908.
is Schijf, die jarenlang zijn werk alleen deed, later
toen hij in 1869 met timmermansdochter Sophia
Cornelis werkte als veldarbeider, waarschijnlijk in
met behulp van een knecht, en nog later, sedert
Boot [1848-1916] trouwde. De kinderen kwamen
Zevenhoven want daar leerde hij Mijntje van der
eenige maanden, van een specialen nachtknecht
achter elkaar: Jurrianus 1869-1922, Jacoba 1871-
Sluis kennen. Hij was 19 en zij 20 toen ze in april 1916
bovendien, geen onbekende. Moge hij nog vele
1873, Jacoba 1873-1888, Wilhelmina 1875 en
trouwden en bij Mijntje’s ouders introkken, want drie
jaren op zijn post staan!
Neeltje 1875-1888, Cornelia 1877, Gerrit 1879, Trijntje
maanden later ging Cornelis als Landstormplichtige
Zijn foto staat op bladz. 131 van ‘Woubrugge aan
1882-1882 en Willem 1884-1886, maar zoals u ziet,
in dienst. Hij kwam bij de infanterie en mocht in
de wetering’ ,”Een vriendelijke, rustige man,” zegt
ze brachten ook heel veel verdriet. Na Christiaans
November 1918 weer naar Mijntje.
zijn kleinzoon. Hij overleed op 29 december 1946.
dood zetten moeder Sophia met Jurrianus en Gerrit
Op 25 december 1920 werd hij aangesteld als
de zaak voort. Hoe dat gegaan is heeft een latere
brugwachter. Het jaarloon was fl. 1.200.- en daar
Het salaris van brugwachter Zwetsloot ging in januari
Jurrianus Windhorst al verteld in JL 1999/3 en met
kwam een woningtoelage van fl. 150.- bij. Wat
1921 van fl. 300.- naar fl. 400.- per jaar. Hij was er blij
vijf foto’s erbij is dat een heel lezenswaardig artikel
hij daarvoor moest doen volgt aan ‘t eind. In
mee, maar vond het te weinig. De Raad besprak de
geworden.
april 1921 werd hij benoemd tot buitengewoon
zaak. De hoeveelheid werk was in Hoogmade veel
Ook op bladzijde 117-118 van ‘Woubrugge aan de
veldwachter. Wat dat precies inhield staat niet in
minder dan in Woubrugge, maar wethouder Boot
wetering’ vindt u de Windhorsten terug, zodat ik in
de Raadsverslagen, maar geld leverde het niet op.
meende, dat waar deze brugwachter zijn plichten
deze rubriek slechts bescheiden aandacht aan de
De oudste Maria, kwam al in 1916, maar met
trouw vervulde, het salaris wel fl. 500.- per jaar mocht
vaders, zonen en gebroeders meende te moeten
Cor in dienst liet de tweede op zich wachten
worden. En dat is dan ook gebeurd.
besteden.
tot 1919; Hendrika kwam pas in 1925, Janna in 1928 en ten slotte in 1935 Hendrik, de Henk van
1 juni 1949
Henk & Riet Wolvers die sinds vorig jaar in de
Begrafenis C.Schijf Hzn.
Gerbrand Swartlaan wonen. Het gezin woonde
Gistermiddag half twee werd onder grote
in de Raadhuisstraat op no. 7. Op 5 was het
belangstelling ten grave gedragen het stoffelijk
arrestantenlokaal en als daar iemand zat, moest
overschot van de Zaterdag j.l. overleden chef-
Mijntje zorgen dat de man te eten kreeg.
Om naar HENDRIK terug te gaan: een kranten
brugwachter C.Schijf Hzn.
Wat de vijftig jaar Schijf als chef-brugwachter
bericht uit 1934
Aan de groeve werd allereerst gesproken door
betreft: geen van beiden begón als chef, maar een
Zilveren jubileum
burgemeester J.C. van Wageningen. Hij schetste
Schijf op de brug was er wel sinds 1909. Maar voor
Op den 1en Januari a.s. zal het 25 jaar geleden zijn
de overledene als een plichtsgetrouw ambtenaar.
dat jaar vond ik geen. Vóór Schijf was Dirk van der
geweest, dat de heer Hendrik Schijf als brugwachter
Door zijn overlijden was een einde gekomen aan
Laan brugwachter en tolgaarder, gekozen uit 204
werd benoemd aan onze mooie klapbrug, gelegen
een periode van ongeveer vijftig jaar dat een
sollicitanten en eind maart 1884 aangesteld voor
over de Woudwatering in het midden van het dorp.
Schijf als chef-brugwachter op de brug over de
fl. 338.- per jaar, een toelage van fl. 25.- per jaar en
Bediende hij deze brug de eerste twaalf jaren alleen,
Woudwetering fungeerde. Daarna werd nog het
vrij wonen in het brugmanshuis. Otto van Hemessen
de eischen van het verkeer te water maakten het
woord gevoerd door een vriend en tot slot door
kwam datzelfde jaar en trouwde later met een
noodig dat de brug in 1920 werd vernieuwd en
ds. G.W.K. Hugenholtz te Nijkerkerveen. Beiden
dochter van Dirk.
wijder gemaakt en zijn zoon als tweede brugknecht
Cornelis Schijf en Mijntje van der Sluis
Cor Schijf
11
Jacobsladder 2009 Otto Cornelis
jaargang 29 2
Het werk van een brugwachter
de schipper naar het huis van de brugwachter
De canon tot leven gebracht
Een aanzet voor Hoogmade
Het was natuurlijk mooi dat er een brug in de
gaan. Als een schipper schade veroorzaakte mocht
door Ewout v.d. Dussen
•1 252 stichting van Hoogmade (In 1252 schonk
wetering lag, maar de gemeente vond het niet
hij niet doorvaren voor de schadevergoeding
meer dan redelijk dat de gebruikers daar iets voor
geregeld was. De brug mocht niet langer dan
De oproep in het vorige nummer om een start
met alle daaraan verbonden rechten aan zijn
betaalden. Het onderhoud, de verlichting en de
10 minuten open zijn. De brugwachter moest
te maken met een canon van Woubrugge en
trouwe helper Dirk van Poelgeest. Van Poelgeest
bediening werden betaald door de gemeente,
mankementen direct melden, onderdelen
Hoogmade heeft helaas nog geen reacties
werd daardoor de eerste ambachtsheer van
maar een tegemoetkoming in de kosten kon van
smeren, het ijzerwerk roestvrij houden en zo nodig
opgeleverd. Komt dat door het vraagteken,
Hoogmade).
de gebruikers wel geëist worden. In augustus 1921
schilderen. Minstens 1x per week, maar vaker indien
of er wel een canon moet komen, of heeft de
waren de tarieven voor het laatst verhoogd en nu
nodig, moest hij de brug, de schoeiingen, kettingen,
geschiedenis geen haast?
was het februari 1929, ‘t was tijd dat Brugwachter
balansen enz. helemaal wassen, de opritten, het
Schijf wat meer ving van de passanten. Als de
bestrate gedeelte van de Baan (Raadhuisstraat)
Om een eerste aanzet te geven, waardoor er
het verkeer zich niet meer door de Kerkstraat
passanten inwoners van Woubrugge, Ofwegen of
en de Kerkstraat schoonhouden en hetzelfde gold
wellicht ook anderen ‘over de dam komen’
behoeft te wurmen).
Hoogmade waren of voor de gemeente werkten,
voor het plantsoen voor het Vereenigingslokaal
hieronder enkele markante feiten uit de historie
•het verdwijnen van de oude scheepswerf.
hoefden ze niets te betalen. De paarden van de
en de bestrating rond het Raadhuis en de
van Woubrugge en Hoogmade. Al zoekend in
•d e geschiedenis van de RK kerk die 1577 wordt
Koninklijke Marechaussee, de paarden, wagens en
gemeentehuizen. Bij gladheid strooide hij zout.
oude Jacobsladders, boeken en boekjes over de
overgenomen door de gereformeerden, de
andere voertuigen van het leger en militaire trans-
En behalve al dat handwerk moest hij ook z’n
twee dorpen kwam ik veel feiten tegen die een
schuilkerk, de bouw van nieuwe kerken, de
porten mochten er eveneens gratis overheen. Het
hoofd erbij houden, want allerlei voorschriften
extra plaats verdienen in de Woubrugse en of
tarief voor mensen van elders wordt niet genoemd.
over weg- en waterwegen moest hij kennen, het
Hoogmadese geschiedenis.
• de geschiedenis van molenbouwer Verbij.
Schijf kreeg een mooie lijst. Er waren, naast de gratis
geïnde geld moest op staten bijgehouden worden
Hoe die extra plaats eruit gaat zien is van latere
• enzovoort enzovoort.
gebruikers, 42 verschillende passanten en het tarief
en elke week worden afgerekend. Zo waren er
afweging, dat kan een boekje zijn of een speciaal
Wie vult het aan?
hing, globaal, af van de zwaarte. Een dorsmachine
allerhande voorwaarden, tot het zindelijk bewonen
nummer van de Jacobsladder. Wat bij het door
of locomobiel, met 1 of meer paarden bespannen,
van een eventuele dienstwoning toe. Behalve een
bladeren opvalt, is dat er diverse onderwerpen
Een aanzet voor Woubrugge
vergde een kwartje, een motorrijtuig op 4 wielen
keurig uniform kreeg de brugwachter om de drie
zijn die een eigen geschiedenis hebben. Zo is de
• 1069 het graven van de Wetering.
3 stuivers, maar had het slechts 3 wielen of een
weken een vrije zondag en zeven vrije dagen per
Mosquito niet alleen op 21 juli 1944 neergestort en
•1 525 Jan de Bakker, pastoor in de verdwenen
zijspan, dan was het 12½ cent. Een motorrijder
kalenderjaar. Als er niets tussen kwam...
zijn de bommen op 11 oktober 2008 onschadelijk
kerk sterft als ketter op de brandstapel te
gemaakt, maar is er nu achter de hervormde kerk
’s-Gravenhage.
betaalde 7 ½ cent.
12
van Hemessen
Graaf Willem II de heerlijkheid Hoogmade
•1 988 opening van de omleidingsweg (Op 25 november 1988 werd de omleidingsweg de Doespolderweg in gebruik genomen, waardoor
brand, enzovoort
Het tarief hield rekening met het aantal trekdieren
Van de jaren 1895-1906 zijn in ons museum de
ook een Mosquito-monument geplaatst, waardoor
•± 1653 bouw / oplevering van de hervormde kerk.
voor een landbouwwerktuig of ander voertuig. ‘t
blaadjes met doorvaarten bewaard gebleven. In
jaarlijks deze gebeurtenissen weer in herinnering
•1 788 dijkdoorbraak bij de Braassem. Op 9 januari
kon 5, maar ook 15 cent zijn, maar goedkoper was
1895 liet Dirk van der Laan 23.700 binnenschepen,
komen.
1788 brak de dijk van de Braassem en kwam de
het passeren met een handwagen zonder beest:
drie zeeschepen en 31 houtvlotten door. Hendrik
Ook de katholieke kerk in Hoogmade heeft
Vierambachtspolder onder water te staan.
2 ½ cent. Trok de hond, dan eiste Schijf 4 cent.
had het in 1906 nog drukker: 24.120 binnenschepen,
een zeer lange en bewogen geschiedenis. Van
Wie op het paard zat betaalde ook 4 cent, maar
een zeeschip en 53 houtvlotten. Zeiljachten enz.
overname door de gereformeerden in 1577 en de
liep het los, dan 5; voor een koe of ander flink beest
zullen bij de binnenschepen gerekend zijn, want de
bouw van de opeenvolgende. De pastorie dateert
was het ook een stuiver. Voor de kleintjes, zoals een
opgaven zijn niet gespecificeerd. Wel of het schip
nog van de kerk die in 1872 is gebouwd, terwijl de
varken, schaap of geit, werd 2½ cent gevraagd.
óp of áf ging. In die twaalf jaar voeren dus in totaal
huidige kerk uit 1932 stamt.
•h et vervoer door Carsjens.
Nu lijkt dat niets, maar een cent was veel.
46 zeeschepen, 290.435 binnenschepen en 587
De Wetering, de bruggen en de polders, hebben
•h et ontvenen van Esselyckerwoude.
Ouderen onder u, schrijf eens wat u vroeger met
houtvlotten door de wetering!
een geschiedenis die bij de dorpen hoort. En wat
•d e geschiedenis van de bruggen.
dacht u van de vele burgemeesters?
•e nzovoort enzovoort
een of twee cent kon doen.
•1 855 Hoogmade komt bij de gemeente Woubrugge. •1 922 start van de busdienst naar Leiden en Alphen.
Een ‘zakcentje’ wijst al op de waarde.
Ten slotte: Dankzij kleinzoon Henk en zijn vrouw
Wat Hendrik Schijf verder doen moest, is misschien
zijn van drie ‘Schijf’en wat papieren bewaard
Veel onderwerpen zijn in de loop der tijd al eens
Stuur uw bijdrage, van wat u een belangrijk feit
elders terug te vinden, maar de plichten van zoon
gebleven. U weet, oude papieren, koopakten,
aan bod gekomen in de Jacobsladder of een
vindt, naar de redactie van de Jacobsladder. Zie
Cornelis zijn in het museum bewaard gebleven.
foto’s, geboorte-, trouw- en overlijdenskaarten zijn
boekje. Maar een afzonderlijke bundel van de vele
aan de binnenkant van de omslag.
17 maart 1921 kreeg Cornelis de instructies:
in het museum héél welkom. En u kunt bedingen: in
andere onderwerpen brengt de geschiedenis van
De bruggen moesten worden geopend tussen 5 uur
leen. Want de grootste slokop die Woubrugge ooit
onze dorpen opnieuw tot leven.
‘s morgens en 10 uur ‘s avonds zodra de schipper
gekend heeft is het vuilnisvat, slechts overtroffen
een sein gegeven had. Vóór en na die tijd moest
door die van Hoogmade.
13
