de
Jacobsladder
Kwartaaluitgave van de Historische Vereniging ‘Otto Cornelis van Hemessen’
In dit nummer: De familie Van Griethuizen Mevrouw Diny van Beijeren (en familie) Comriekade: beschermd dorpsgezicht? Werken aan het museum Hoogmade in het nieuws in 1920
20
4
10
de
Jacobsladder
Bij de voorplaat Dit huis aan de (huidige) Comriekade is er niet meer… 30e jaargang nr. 4, oktober, november, december 2010 Erelid • D. Brouwer de Koning, oud-burgemeester van Jacobswoude • C. Karmelk, oud-penningmeester van de vereniging Voorzitter • Ben Beukenholdt, Thuisweide 30, 2481 BK Woubrugge, telefoon 0172-519247, e-mail
[email protected] Secretaris • Arjen Schreuder, Sterrenkroos 23, 2481 CM Woubrugge, telefoon 0172-518586, e-mail
[email protected] Penningmeester • Frits Rohling, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA Hoogmade, telefoon 071-5018645, e-mail
[email protected]
Op tijd opzeggen! Wilt u – om wat voor reden dan ook – uw lidmaatschap van de Historische Vereniging niet verlengen, vergeet dan niet dit tijdig (vóór 1 december) schriftelijk te melden aan onze penningmeester: Frits Rohling, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA Hoogmade •••••
van Hemessen Van onze voorzitter Terwijl de regen tegen de ruiten klettert zit ik in
jaargang 30 4
Rie Kammeraat verdiepte zich in de geschiedenis van de familie Van Griethuizen
de warme kamer met de lamp al aan dit laatste voorwoord in 2010 te schrijven. Ik weet nooit hoe
Een oude Woubrugse familie, waarvan de eer-
ik zal beginnen en waar ik het over moet hebben.
ste hier 216 jaar geleden kwam en de laatste 60
Maar op de een of andere manier komt er altijd wel
geleden vertrok. Oudere Woubruggenaars weten
wat te voorschijn. Vanmorgen was ik in het nieuwe
nog precies waar de boerderij stond. En al in 1936
en moderne gebouw waarin de Rijksdienst voor het
schreef Otto van Hemessen over Abraham en zijn
Cultureel Erfgoed is ondergebracht, in Amersfoort.
zoon Jan: En wie ziet niet met ons des Zondags-
Daar hebben ze een geweldige bibliotheek, je
morgens, als ‘n stuk historie, den ouden Van Griet-
weet niet wat je ziet. Ze hebben er ook een aantal
huizen, den laatsten deurwaarder van ons dorp,
Contributie De contributie bedraagt € 13,- per jaar; en € 17,- voor hen die dit blad per post ontvangen. Te voldoen (bij voorkeur via de acceptgiro die u aan het begin van het jaar ontvangt) op onze rekening bij de Rabobank Kaag en Braassem nr. 35.24.14.847 t.n.v. Penningmeester Historische Vereniging ‘Otto Cornelis van Hemessen’, Theo Bosmanlaan 17, 2355 DA Hoogmade.
boeken over ons Woubrugge. En….ze lezen altijd
ter kerke gaan, om het orgel, het geschenk van
de Jacobsladder! Dat was erg leuk om te horen.
Vrouwe Vingerhoed te bespelen, hetgeen hij en zijn
••••• Abonnee worden? Wilt u de Jacobsladder voortaan ook graag elk kwartaal thuis ontvangen? Bel, schrijf of mail dan naar onze secretaris, Arjen Schreuder.
vader meer dan 100 jaren hebben gedaan. Nu ben ik meteen bij de Jacobsladder beland u ziet, het gaat vanzelf. Als ik de inhoud van dit
Vrouwe Jacomina A. Terwen douarière Vinger-
nummer bekijk, is het weer bijzonder en interessant.
hoedt, de vrijvrouwe van Esselijkerwoude en Heer
Een aantal leuke artikelen. Enfin u moet het maar
Jacobswoude, had wat goed te maken en schonk
lezen.
het orgel, dat op 25 juni 1794 feestelijk in gebruik werd genomen met een orgelconcert door de
Ook de Stichting tot Behoud van het Cultureel
Leidse organist C.F.R. Ruppe, met andere instru-
Erfgoed van Jacobswoude is druk doende. Zoals
menten als begeleiding. Voortaan kon van zang
bekend hebben wij de collectie van het museum in
en orgelspel een Godvruchtig gebruik worden
bruikleen. Daar moeten we dus goed voor zorgen.
gemaakt. De eerste Griethuizen zal toen al in de
Bestuursleden • Ewout van der Dussen, Boddens Hosangweg 24C, 2481 KZ Woubrugge, telefoon 0172-519129, e-mail
[email protected] • Nico van Hemessen, van Woudeweg 17, 2481 XM Woubrugge, telefoon 0172-795123, e-mail
[email protected] • Thea Kok-Lansbergen, Emmalaan 74, 2481 BB Woubrugge, telefoon 0172-518585, e-mail
[email protected]
Verder krijgen we soms ook zaken van derden. De
kerk gezeten hebben, want in 1894, als het orgel
zolder van het museum is niet geïsoleerd en dat
100 jaar oud is, wordt gememoreerd dat Jan van
gaan we nu wel doen. Met behulp van een aantal
Griethuizen van 1794 tot 1832 organist was en vanaf
deskundige vrijwilligers (die we daarvoor uiteraard
1832 tot heden zijn zoon Abraham.
Redactie Thea Kok-Lansbergen
voor haar rekening te nemen. Ook vanaf deze
zeer dankbaar zijn!) wordt de zolder volledig geïsoleerd en van een goede ventilatie voorzien. Vooral Jan Stigter heeft het daar druk mee. Onze gemeente is zo vriendelijk om de materiaalkosten plaats onze hartelijke dank!
Basisvormgeving en opmaak Blikveld, Den Haag
Rest mij u allen goede dagen te wensen en voor de zieken onder u veel sterkte en spoedig beterschap!
Aan dit nummer werkten mee: Ewout van der Dussen Jaap Haasbroek Rie Kammeraat Foto’s en illustraties: Archief fam. Van Beijeren Archief fam. Van ‘t Wout Collectie Jan Stigter Jaap Haasbroek Thea Kok-Lansbergen Fotobewerking Hugo Tander
Mede namens ons bestuur, Ben Beukenholdt ISSN 0168-1079 © Historische Vereniging ‘Otto Cornelis van Hemessen’. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
1
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis Deze eerste Jan kwam uit Amsterdam. Hij was daar
ter. Maar anders dan zijn vader: hij werd oud, 87 jaar,
Maria Jeanetta trouwden en vertrokken. Het was
in 1770 geboren als zoon van Jacob en Angenieta
en, om bij zijn einde te beginnen, het bericht van zijn
broer Hubertus Kornelis die, evenals Jan, de muzi-
Zwarthof. Zijn grootouders waren Isaak van Griet-
overlijden in het Leidsch Dagblad van 1 oktober 1898
kale aanleg van zijn vader erfde en bekend werd
huizen en Jannetje Boelhouwer. Háár vader heette
en over de begrafenis in de krant van 6 oktober.
als organist en dirigent. In 1892 trok hij zich terug
Abraham en zo kwam ook al in die tijd de naam
jaargang 30 4
als Directeur van de Woubrugse zangvereniging
Abraham in de Van Griethuizen familie. Isaak, Jacob
Woubrugge. De Gemeente is een harer oudste en
Zanglust, maar bij de oprichting in 1895 van de Lof-
en zijn broer Abraham waren respectievelijk zilver-
geachtste ingezetenen door den dood ontvallen.
stem werd hij als zodanig weer benoemd. In 1935
smid, schilder en timmerman en alle drie lichterman .
Donderdag-middag overleed na een kortstondige
overleed hij in Den Haag.
Jan werd, net als zijn vader, verwer, ofwel schilder, en
ongesteldheid de heer A.van Griethuizen, sedert
daarnaast had hij, in 1831, 125 schapen. Het moet
meer dan 60 jaren deurwaarder, en organist der
In het gemeenteziekenhuis te ‘s Gravenhage is op
het orgel geweest zijn waardoor hij naar Woubrugge
Ned. Herv. Gem. te dezer plaatse; zijn 50-jarig
ruim 80-jarigen leeftijd overleden de heer H.C. van
kwam, maar behalve het orgel vond hij er al snel zijn
ambtsfeest is indertijd onder overvloedige blijken
Griethuizen. Ter gelegenheid van zijn 80sten ver-
eerste vrouw, Lijntje van Spruitenburg. Jan en Lijntje
van belangstelling herdacht geworden. Merkwaar-
jaardag hebben wij er onlangs nog op gewezen
woonden op de Van Hemessenkade en kregen
dig is het, dat het orgel de laatste eeuw door vader
hoe de heer van Griethuizen bijna een halve eeuw
zeven kinderen, Jacob, Maria, NN, Dirk, Angenita,
en zoon is bespeeld geworden. De waardige man
de eerste plaats in het muzikale leven van Alphen
Jacob en Agnita. Maria trouwde met Willem Wiethoff,
bereikte den leeftijd van ruim 87 jaren.
en omstreken bekleedde; 46 jaar lang bespeelde
1
de smid op de Comriekade en Dirk werd scheep-
2
van Hemessen
hij met groot talent het orgel in de Ned. Herv. Kerk
makersknecht. Jacob 1 werd een maand oud, het
Abraham, vernoemd naar grootvader Bins, werd
te Oudshoorn. Zijn zangkoren, zowel die te Alphen
derde kind stierf voor het gedoopt was, Angenita
geboren op 22 april 1811 en trouwde met Louisa
als in de omgeving werden zeer geroemd; er is
werd twee maanden en moeder Lijntje, pas 28 oud,
Hubertha Carolina Boeff uit Zegveld. Daar kwamen
zelfs een tijd geweest, dat het zangkoor te Bode-
Een jaar later waren er 2 paarden en in 1878 kwam
stierf vier weken naar de geboorte van de tweeling
15 kinderen van, de eerste in 1835 en de laatste in
graven onder de beste des lands werd gerekend.
er een ezel bij, de schapen waren weg en de kippen
Jacob en Agnita, die na drie weken op dezelfde
1857: Jannetta, Hendrika Jannetta, Jan, Hendrika
Met grote ingenomenheid getuigden zijn leerlingen
werden vervangen door eenden en ganzen. Het
dag overleden. Zo kon het leven zijn in die tijd.
Carolina, Neeltje, Louis Arnoldus, Hubertus Kornelis,
van het degelijk onderwijs dat ze van den heer van
land was aanvankelijk gepacht. Wanneer land en
Carolina Anganita, Maria Jeanetta, Hubertha Korne-
Griethuizen hadden ontvangen.
boerderij eigendom werden moet nog uitgezocht
Fredrik van Griethuizen
worden.
Jan trouwde opnieuw, met Neeltje Bins, een doch-
lia, Jeannetta Helena, Jeannetta Hubertha, Huber-
ter van Abraham Bins en Rebekka Voets. Abraham
tus Kornelis en Hendrikus Nelinus. Soms lees je op
In 1917 legde hij zijn ambt neder en eindigde ook
was kleermaker en Rebekka had in hetzelfde pand
een grafsteen : de Heere heeft gegeven, de Heere
zijn lessen. Korten tijd daarna vestigde hij zich te ‘s
Jan trouwde met een boerendochter, Aafje van
een winkel, in die tijd naast Huis ter Aa, nu Comrie-
heeft genomen. Dat lot trof ook Abraham en Louise.
Gravenhage, waar het bijwonen van concerten en
Dam, de dochter van Abraham van Dam en Maria
kade 24 (de voormalige slagerij).
Zij verloren vijf kinderen voor ze 1½ jaar waren, een
van de magistrale orgelmuziek zijn laatste levens-
Breedveld, waarvan u nu nog de namen kunt lezen
zoontje werd 4 jaar, een tweeling een maand. En
jaren verkwikten. Circa drie weken geleden nood-
in de gevelsteen van de boerderij die nu Bouwlust
Niet alleen bij Jan, maar bij veel Van Griethuizen’s was
Hendrika Carolina van 18 en Neeltje van 16. Dit
zaakte een lastige ouderdomskwaal hem naar het
heet. Aafje was 17, vier maanden getrouwd, en
de kindersterfte hoog, hoger dan gebruikelijk. Van de
schreef de Leydse Courant op 14 januari 1857:
Ziekenhuis te gaan, waar hij helaas geen genezing
daar kwam Abraham al, gevolgd door Maria
mocht vinden.
Abrahamina, Abraham Louis, Hendrikus Nelinus,
vijf kinderen uit het tweede huwelijk leefden Rebekka, Jacob 1 en Jacob 2 maar kort en pas met Abraham
Te Woubrugge heeft in de vorige week een zeer
begon in 1811 de tweede generatie in Woubrugge.
treurig voorval plaats gehad. Een tiental jonge
Jan was de oudste van de drie zoons van Abraham
Arnoldus, Izaäk Wouter, Hubertus Cornelis, Jansje
Na Abraham kwam nog Angnieta Maria. Oud zijn Jan
lieden had zich gedurende eenigen tijd met
die volwassen werden. Hij werd geboren op 1 juli
Elizabeth Maria, Carolinus Simon Pieter en Cornelis.
en Neeltje niet geworden, Jan 62, Neeltje 52.
schaatsenrijden vermaakt. Bij het scheiden waren
1837 en werd een bekende inwoner. Van beroep
Ook in dit gezin met 12 kinderen zal de dokter
zij juist op één punt vereenigd en het nog zwakke ijs
was hij schilder, in 1860 werd hij broodbakker, hield
menigmaal geroepen zijn.
Jan was schilder, deurwaarder, en organist en zijn
kon dien last niet dragen. 8 hunner zakten daar
dat in 1870 weer voor gezien en werd landbouwer.
zoon Abraham leerde van zijn vader: hij werd
door, waarvan door ijverige pogingen slechts 6 zijn
schilder, glazenmaker, deurwaarder en muziekmees-
gered. 2 meisjes, dochters van den Heer A. van
In 1892 werden zijn boerderij en landerijen een paar
jongetje, Cornelis, dat stierf door diarree. Jacobus
Griethuizen aldaar, zijn levenloos opgehaald.
weken bewaakt door militairen om te voorkomen
Adrianus werd 15, Louis Arnoldus 20, Izaäk Wouter
dat de besmetting met mond- en klauwzeer van het
23 en Hubertus Cornelis 15. Louis en Hubert waren
1 Een lichterman kan een schipper zijn die met een lichter vaart, maar ook een man die schepen licht, zoals bij een overtoom. In
Louisa Huberta Carolina, Jacobus Adrianus, Louis
Abraham werd 4 maanden, net als het laatste
Amsterdam, waar de ouders en grootouders van van Abraham
Jan bleef in Woubrugge, broer Louis Arnoldus
vee zou overslaan, maar dat gebeurde toch en wel
lam, wat daarmee precies bedoeld werd weet
woonden, was een lichter een klein vaartuig waarin vracht uit
stierf toen hij 46 was in Rotterdam, waar hij bouw-
bij A.D. Husson Heenk. In 1875 had hij 1 werkpaard, 33
ik niet. Dat waren dus zes van de twaalf kinderen
een zeeschip werd overgeladen. [Beroepsaanduidingen (enz.),
inspecteur was, de zusjes Carolina Anganita en
koeien en 6 kalveren, 9 schapen en 8 kippen.
die niet lang leefden. De meisjes trouwden: Maria
J.B.Glasbergen].
3
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis
van Hemessen
jaargang 30 4
Abrahamina met Willem Kammeraad uit de Rid-
Zes kinderen van Hendrikus Nelinus: staand Jan 1891 - Aafje 1893 -
derbuurt, Louisa Huberta Carolina met Anton Basti-
Maria 1897 - Fredrik 1893, zittend Louisa 1899 Jansje Elisabeth 1906.
aan Uijterlinde uit Zoetermeer en Jansje Elizabeth Maria trouwde met Gijsbert F.L. van Voorthuysen en
De eerste Jacobus Adrianus werd maar drie maan-
vertrok naar Oudshoorn. Abraham Louis werd wel
den, de tweede verdronk toen hij 7 was, en zo ziet u
oud, 87. Hij trouwde met Jacoba Key uit Hazers-
op de prachtige foto die op de boerderij genomen
woude en kreeg in Woubrugge zeven kinderen.
werd geen 8 maar 6 jonge mensen.
Aanvankelijk was hij landbouwer, wat later melkverkoper, ook op het Weteringpad. In 1907 bood
Jan trouwde in 1926 met Krijntje ten Brummeler en
hij zijn huis met stalling en handel in melk, boter en
vertrok naar Mijdrecht, waar vier kinderen werden
kaas te huur of te koop aan en het gezin, minus
geboren.
een overleden zoontje, vertrok naar Zwammerdam. Daar verdiende hij zijn brood als koopman
Aafje trouwde met Gerrit Breedijk uit Rietveld,
in boter en kaas. In 1912 vroeg hij vergunning om
Maria’s echtgenoot werd Galenus Jacobus Heenk.
café ‘s Molenaars in Oudshoorn te mogen vergro-
Hun boerderij stond op de hoek van de Heuvelweg
ten en tot op de dag van vandaag zijn de namen
en de Woubrugse weg. Koos Rodenburg schrijft
Hotel ‘s Molenaars en Van Griethuizen met elkaar
over Galenus: ‘Plagend naar zijn vrouw kijkend zei
verbonden, zij het dat het hotel niet meer van de
hij altijd: ïk ben gehuwd met de Freule van Heu-
familie is.
velsloot tot Poppenhek’.
Te huur of te koop aangeboden : een HUIS met STALLING enz., waarin sedert verscheidene jaren met goed succes het bedrijf van Melkboer wordt uitgeoefend
4
Er is mede een grootere handel in Boter en Kaas
Jan nam in 1897 afscheid van Woubrugge en ver-
te gaan en hun zoon met gezin kwam in april 1897
aan verbonden.
trok naar Oudshoorn. Op 9 oktober 1915 stierf hij in
terug op de ouderlijke boerderij aan het Wetering-
Te bevragen bij A.L. van Griethuizen te Woubrugge.
Leiden. Hij was jarenlang raadslid en, schreef Otto,
pad. Daar kwamen Louisa Huberta Carolina in 1899,
werd geacht om zijn humaniteit.
Jacobus Adrianus in 1902, nog een Jacobus Adria-
Jans jongste zoon, Carolinus, vertrok in 1898 naar
Het vierde kind van Jan en Aafje was Hendrikus
nus in 1903 en Jansje Elisabeth in 1906 erbij.
Bodegraven. Hij trouwde met Elizabeth Kwakernaak
Nelinus, geboren op 28 oktober 1864 en overle-
en was in Zwammerdam pachter van een bouw-
den op 9 september 1937 op de boerderij aan het
hoeve.
Weteringpad. In 1910 bezat hij aan beesten en land
5
als volgt: 21 ha, gepacht van zijn ouders, 3 paarVoor Woubrugge was de belangrijkste zoon Hendri-
den, 1 springstier, 40 koeien en kalveren, 10 jongvee
kus Nelinus, 1864-1939.
ouder, en 12 stuks jonger dan een jaar. Er waren 30 lammeren, 60 varkens en 30 kippen, en hoewel
Moeder Aafje werd heel oud. Zij stierf in 1933, 91
niet het grootste, was het daarmee toch een flink
jaar oud, en woonde toen bij haar dochter Jansje
boerenbedrijf.
en schoonzoon Gijsbert van Voorthuiysen in Den
Hij vond zijn vrouw in Bodegraven en zo kwam
Louisa Huberta Carolina trouwde in 1922 met een
Haag. Maria Abrahamina, haar oudste dochter,
Aagje Boer, geboren op 2 januari 1857 naar Wou-
landbouwer uit Zegwaart, Anton Bastiaan Uijterlinde
woonde daar ook. Maria verloor in 1890 en 1892
brugge. Maar niet voor lang, want in april 1892 ver-
en Jansje Elisabeth ging in 1932 naar Zwammer-
haar eerste en derde dochtertje en werd in 1894
trokken zij met Jan, geboren in 1891 als eerste van
dam als vrouw van Arie Hendricus van Dam. In ons
weduwe. Haar tweede huwelijk was met Leendert
de acht, naar Haastrecht. Daar werden Fredrik (ver-
museum hangt een merklap, door Jansje in 1916
Swart uit de Ridderbuurt. Zij overleed in Den Haag in
noemd naar Aagje’s vader) in 1893, Aafje in 1894 en
gemaakt, zo keurig, dat het moeilijk voor te stellen
1939. Aafje’s jongste, ongetrouwde zoon de musi-
Maria in 1897 geboren. Ondertussen hadden Jan en
cus was al in 1917 naar Den Haag gegaan.
Aafje, Hendrikus’ ouders, besloten naar Oudshoorn
is dat een meisje van 10 zoiets maken kan. Fredrik Aagje Boer 1867-1939
bleef in Woubrugge.
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis
van Hemessen
jaargang 30 4
Vader Hendrikus N. en moeder Aagje waren, waar-
Bronnen
Lezers reageren en dat doet de redactie
Van ‘t Wout (op de foto nr. 21) had er een.
schijnlijk voor of in 1926, verhuisd naar De Klaproos,
3 Woubrugge aan de Wetering. Bl. 70, foto 219: links
altijd deugd! Vroegen wij in het vorige nummer
Verder weten we nr. 11: mevrouw Ravenhorst,
de rentenierswoning op de Boddens Hosangweg.
boerderij Griethuizen/Verboom, rechts Maarten Kroes.
of er soms iemand was die een foto had van het
nr. 25: mevrouw Neeltje van ’t Wout-Ieperen en
Hij overleed, 72 jaar oud, in september 1937 en
Bl. 71: de kaasmakerij van Verboom, zoals het ook in de
uitstapje van de Nederlandse Christelijke Land
nr. 43: Jan van ’t Wout. Is nr. 9 Jan Wijsman?
in februari 1938 werd de boumanswoning met
tijd van Van Griethuizen geweest zal zijn. Bl. 72/73, foto’s
arbeidersbond op 19 juli 1950 en ja hoor: mevrouw
Herkent u nog meer mensen? We horen het graag!
21 ha 57 ca wei- en hooiland in de Oudendijks-
sloop, ruil, nieuwbouw.
en Boepolder verkocht voor fl. 41.800.-
• Stamboom Van Griethuizen door Patrick van Griethuizen
Fredrik was dus de tweede zoon van Hendrikus en
en Loes Peters. In het museum is een verouderde kopie
Aagje. De familie was Nederlands Hervormd, maar
van het hoofdstuk Woubrugge te raadplegen en worden
Fredrik trouwde met een meisje van Remonstrantse
de foto’s en de merklap bewaard. Op internet is de com-
Huize. Dat was Teetje Christina van Spengen, op
plete, bijgewerkte versie te vinden. Daar vindt u de data
17 maart 1906 geboren in Alphen. Hun zonen waren
die ik vanwege de leesbaarheid niet opgenomen heb.
Hendrikus Nelinus 1928 en Jacob Frederik 1929. Het
• Streekarchief in Alphen.
waren kaasmakers. Zo kwam Fredrik in 1950 naar de
• Zo was Woubrugge! Bep Rodenburg-v.d. Laan/Hans v.d.
Bodegraafse Jaarmarkt met 40 kazen in klasse 8-10 kg, samen 363 kg. De boerderij lag zo afgelegen,
Wereld, blz. 20: foto en beschrijving orgel in de N.H. kerk. • en uiteraard werd veel gegoogled.
dat de leden van de Binnenlandse Strijdkrachten er in de oorlog schietoefeningen konden houden. Ik ben nu bij de jaren gekomen dat de archieven niet meer openbaar zijn. De huisnummers van vader en zoon lagen ver uit elkaar2, de boerderij en het land waren in 1938 verkocht, en Fredrik was veehouder/ landbouwer op het Weteringpad, dus moesten er twee Van Griethuizen boerderijen zijn. En dat was niet zo, zei Jan Stigter, en liet de foto’s in Woubrugge aan de Wetering zien3. Jan had gelijk, want de boerderij
6
41
was wel verkocht opdat alle erven hun deel konden
38
krijgen, maar Fredrik bleef er als pachter. Het pacht-
36
contract liep van 1937-1951. Na problemen met
39
42
43
37
32 27
de rentmeester van de eigenaar, de Stichting Van
44
45
28
29
30
33
34
31 24
en werd landbouwer in Balan Mire, Indre en Loire. Hij overleed daar in 1977, Teetje/Truus in 1984. De boer-
19
20
21
23
22
25
derij werd verkocht aan Cornelis Verboom uit Reeuwijk,
17
opgevolgd door zoon Johannes en kleinzoon Piet,
10
maar als gevolg van de dorpsuitbreiding gesloopt.
11
12
13
16
14 15
Het echtpaar Fredrik van Griethuizen - Teetje Christina (Truus) van Spengen
4
5
6
7
de dynastie Van Griethuizen in Woubrugge. Hun wapen hangt in het museum.
Hoogmade: Wens Het boek van Hans van der Wereld ‘Het begon in
2 Het voortdurend veranderen van huisnummers maakt het zoe-
1252’ is voor uw stukjesschrijver een nuttig naslagwerk.
ken lastig en ingewikkeld verwarring.
Ik zou het heel graag willen kopen of in bruikleen
4 Christoffel Lambertus Daniël Adriani, 1843-1911 richtte drie stichtingen op. Een interessante toelichting en een inventaris leest u als u ’Stichting Van Coeverden Adriani’ intikt.
35
26
Coeverden Adriani4, vertrok hij in 1954 naar Frankrijk
En met deze sloop eindig ik deze bijdrage over
7
40
krijgen en zo dat lukt, u dankbaar zijn. Rie Kammeraat, 0172 431278 of
[email protected]
1
2
3
8
9
18
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis Familie Van Beijeren: al heel lang Woubrugs door Thea Kok-Lansbergen
van Hemessen
jaargang 30 4
Ze werd in Arnhem geboren in 1921 als Everdina
naar boven gedragen.” Toen haar man als soldaat
In ’49 werd de ruimte voor het groeiende gezin te
Driever, en trouwde op 21-jarige leeftijd met de in
werd opgeroepen verhuisde het gezin (met doch-
klein, en verhuisden ze naar de nieuwbouw in de
Rolde geboren Dirk van Beijeren, een vriend van
ter Ingrid en baby Willy) in de winter van ‘45/’46
Schoolstraat, om in 1955 nadat oma Van Beijeren
haar broer. Dirk, die overigens Dick werd genoemd
naar de Comriekade. Op de bovenverdieping van
was overleden, weer naar de Comriekade terug te
Men neme: een gezellige huiskamer in een huis
en die werkte als controleur bij de CCD (douane).
het huis dat al lang in de familie was, werd ruimte
gaan. “Het was vochtig op zolder”, vertelt Carla,
vol historie, een Woubrugse moeder van nét 89
Het echtpaar kreeg woonruimte in Bergeijk. “Daar
voor hen gemaakt. Burgemeester Van Wageningen
“want we hadden geen cv. Maar gelukkig had mijn
(mevrouw Diny van Beijeren) met drie van haar
heb ik bommen zien vallen op België”, herinnert
had verordonneerd dat haar schoonmoeder maar
vader dikke militaire jassen, en die legden ze over ons
dochters (Ingrid, Carla en Marianne) een pot thee,
mevrouw Van Beijeren zich nog goed. “We hadden
inwoning moest nemen, het huis waar zij alleen met
heen ’s nachts.” Vader Dick was administratief militair,
koffie, wat lekkers erbij, een paar glaasjes wijn en
in Bergeijk een bovenwoning, er was geen gas en
haar zus Alie woonde was er ruim genoeg voor...
eerst bij de koksschool in de Morspoortkazerne in
een verslaggeefster die naar huis gaat met een tas
water en er werd elke dag een teil met warm water
Leiden en later op het ministerie in Den Haag.
vol aantekeningen, de stamboom en foto’s... Een avond vol anekdotes en herinneringen.
Mevrouw Van Beijeren met v.l.n.r. Carla, Ingrid en Marianne
8 Oma Van Beijeren voor haar huis met winkel, circa 1930
Verenigingsmens Moeder Van Beijeren was niet alleen druk met haar
“We kregen boven een slaapkamer met twee alko-
kinderen, het huishouden en de tuin. Ze maakte
ven. Het huis was groot, maar in drieën gedeeld.
tijd voor de Plattelandsvrouwen, waar ze jarenlang
Toen mijn schoonvader was gestorven, was mijn
voorzitter van was, richtte mede met Janie van
schoonmoeder een kruidenierswinkeltje begon-
Dam, Cock Lieverse en Ma van Delft de gymnas-
nen (“Ze wilde geen geld van de kerk”, vult Ingrid
tiekvereniging Kwiek en Lenig op, en de judover-
aan) en ze nam kostgangers. Op de zolder hingen
eniging. “Met de gymnastieklessen begonnen we
gordijnen en stonden bedden en daar sliepen de
in de zaal boven het Oude Raedthuys, en daarna
commensaals, vaak onderwijzers van de school
een schuur op het land van boerderij Hussonshoeve
met de bijbel. Een stuk van de zolder was afgetim-
(waar nu de Van Hoogstratenlaan is). Omstreeks ’69
merd, en daar sliepen tot eind jaren vijftig mensen
verhuisden we naar de kantine van de voetbalver-
als Ravenhorst, Zandvliet, Van ’t Wout.”
eniging, daarna kwamen we terecht in de R.K. kerk aan de Bateweg. Tegenwoordig worden de lessen
“Als klein jochie moest onze vader al boodschap-
van Kwiek en Lenig gegeven in sporthal Ouden-
pen rondbrengen”, vertelt Marianne, “maar daar
dijk.”
had hij een hekel aan. ‘Jullie hebben zeker niets nodig vandaag’, zei hij dan.”
9
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis
van Hemessen
jaargang 30 4
Schaatsen op de eigen sloot
Comriekade 31
Beijeren en weduwe Cornelia Strookman, en als laat-
De meisjes Van Beijeren hebben goede herinnerin-
Ook over het huis waar mevrouw Van Beijeren (nu
ste Dirk van Beijeren, de in 2006 overleden echtge-
gen aan hun jeugd in Woubrugge. Als het gevroren
nog) woont is heel wat te vertellen. Zo heeft dochter
noot van mevrouw Van Beijeren.
had (en dat was vroeger toch vaker dan tegen-
Ingrid uitgezocht wie er allemaal hebben gewoond.
Daarnaast waren er natuurlijk de kostgangers van
woordig), schaatsten ze niet alleen op de Wetering,
Het huis moet al zo’n drie tot vier eeuwen oud zijn, is
oma, vervolgens de gasten van het bed & breakfast
maar ook op de slootjes die hun huis omgaven.
niet onderheid en staat op koeienhuiden. Het kadas-
(avant la lettre) begin jaren vijftig, en niet te verge-
En wat is er leuker dan over het ijs naar school te
ter, dat is opgericht in 1832, laat vanaf 1888 zien wie
ten de dochters die met hun echtgenoten de eerste
lopen? In dezelfde Wetering werd zomers gezwom-
er in het pand gewoond hebben. Ingrid vond de vol-
tijd van hun huwelijk bij hun ouders inwoonden.
men – de kleintjes die dat nog niet konden werden
gende hoofdbewoners: Adriana Overvliet, weduwe
door hun moeder aan een touw vastgezet. Ook
van Jacob Kempenaar, Cornelis Kempenaar, Arie
Achter en rond hun ouders: Peter, Marianne, Ingrid, Yvonne, Carla
spannend: meevaren met een sleepboot vol met
en Cornelis van Wieringen, Gerrit van Geer, Jan van
en Willy.
boomstammen. Zelfs het leeghalen van de beerput in de achtertuin was leuk, vertelt Marianne. “En als er kinderen bij ons in de tuin kwamen spelen, werden ze door mijn moeder soms ook wel aan het werk gezet: ‘Hier heb je een theedoek’.” In de achtertuin bevond zich ook een moesgedeelte, en de dweilen daaruit werd in de sloot voorgespoeld, zo schoon was die. Voor luiers en andijvie was Oma Van Beijeren met (oom) Wim links en man/vader Dick rechts
de Wetering weer goed. Alleen voor pubers (die
van haar
toen nog bakvissen werden genoemd) was er niet zoveel in het dorp te beleven: 1 x per jaar een film en een toneelvoorstelling, de loterij van de Wiko en een uitvoering van De Lofstem.
10
11
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis
van Hemessen
De familie Van Beijeren
Tot voor kort onderhield mevrouw Van Beijeren nog
De krant die onlangs bezorgd werd bij de heer
Wittehuis aan de Wetering’ genoemd, waar O.C.
Niet alleen over de eigen tak van de familie weet
zelf een groot deel van haar enorme tuin. Nu het
Jaap Haasbroek, was in perfecte staat en een
van Hemessen tot 1937 de laatste bewoner was,
Ingrid veel; ze heeft ook genealogisch onder-
tuinwerk voor haar te zwaar is geworden, vult zij
aanwinst voor het museum: het Algemeen
had er wellicht nog kunnen staan.
zoek gedaan naar alle Van Beijerens die ons
haar dagen graag met o.a. het volgen van luister-
Handelsblad - Vrijdag 10 Mei 1940. Nederland in
In de Welstandsnota is dat als volgt verwoord: De
land rijk is. Veel telefoontjes met naamgenoten
boeken en het oplossen van sudoku’s. Als er een
oorlog met Duitschland.
Comriekade in Woubrugge vormt door de ligging
in de omgeving, en ettelijke bezoeken aan de
plaatsje voor haar is in Woudsoord gaat ze een
De onbekende gever verdient dank.
aan het brede water van de Woudwetering een
archieven in Woerden en Den Haag waren voor
paar huizen verderop wonen. Het pand aan de
bijzonder gebied. Ook is hier veel van de oorspron-
deze verslavende hobby onontbeerlijk. De oud-
Comriekade staat dan ook te koop. Voor wie van
kelijke bebouwing nog aanwezig. Het historisch
ste stamgrootouder die ze vond was Steven van
tuinieren houdt een ware uitdaging!
Beijeren, geboren in Bodegraven in 1598. Zijn zoon,
Comriekade mogelijk beschermd dorpsgezicht
Arij Stevensz., geboren in 1625 in ’t Weiland onder
door Ewout van der Dussen
Bodegraven trouwde met Claesje Cornelisse van
karakter en de ligging van het gebied, waarbij de voorzijdes aan de wetering zijn gelegen en het goed zichtbaar is vanaf de brug, maakt dat dit gebied aangemerkt kan worden als beschermd
Eijck (zie de akte). De eerste Van Beijeren die naar
De gemeente Kaag en Braassem heeft vier
dorpsgezicht.
Woubrugge vertrok was Dirk die in 1845 werd gebo-
beschermde dorpsgezichten: het Noordeinde bij
Het predicaat ‘beschermd dorpsgezicht’ betekent
ren, die in 1852 in Woubrugge terechtkwam en er
het sluisje in Roelofarendsveen, de Kerkweg -Veer-
niet dat elk pand binnen de aangegeven grenzen
in 1877 trouwde met Niesje van Veen. Dit zijn de
straat in Oude Wetering, de Julianalaan in De Kaag
volledig is beschermd en dat er ‘geen spijker in de
grootouders van Dick, die in 1919 werd geboren.
en de Boerenbuurt in Rijpwetering. De eerste drie
muur mag worden geslagen’. Wel moet men bij
Mevrouw Diny van Beijeren kreeg 7 kinderen, van
zijn onderdeel van historisch bebouwingslinten met
verandering van een woning in het aangegeven
wie de oudste, Jan, al na twee dagen overleed.
een kerk.
gebied speciale toestemming hebben van het
Daarna volgden Ingrid, Willy, Carla, Marianne,
Ook Woubrugge heeft een historisch bebouwings-
college die daarvoor de Monumentencommissie
lint met een kerk, dat er qua uitstraling zijn mag, de
hoort. Uitgangspunt daarbij is dat de verandering
van dit jaar.
Deze foto werd gemaakt voor het 50-jarig huwelijksfeest van Dick
Comriekade. In de door de gemeenteraad onlangs
zo min mogelijk inbreuk maakt op het totaal van
Inmiddels zijn er zestien kleinkinderen en achter-
en Diny van Beijeren.
vastgestelde Welstandsnota wordt dan ook voor-
het beschermde dorpsgezicht.
gesteld een deel van de Comriekade - genoemd
Na deze aanwijzing als ‘potentieel beschermd
is de nummers 3 tot en met 23 - aan te wijzen als
dorpsgezicht’ zal de officiële procedure worden
beschermd dorpsgezicht. Ook de Dorpsstraat in
gestart tot definitieve aanwijzing; in die procedure is
Leimuiden en de Pastoor van de Plaatstraat in
er ook nog gelegenheid om tegen het voornemen
Rijpwetering zijn als ‘potentieel beschermd’ dorps-
bezwaar te maken.
gezichten aangemerkt.
Meerdere foto’s en beschreven veranderingen
Deze oorspronkelijke dorpslinten, die in de streek veel
vindt men in het boek ‘Woubrugge aan de Wete-
voorkomen langs een vaarweg of als lint langs een
ring, hoe het dorp in 100 jaar veranderde’. Waaruit
ontginning van een polder, worden beschouwd als
ook nu weer dankbaar gebruik werd gemaakt.
waardevolle cultuurhistorische elementen in het hui-
Wij houden u op de hoogte.
Yvonne en Peter. Dochter Willy overleed op 23 juli
kleinkinderen, en nog drie op komst.
12
jaargang 30 4
dige beeld van de gemeente en als zodanig waard om er met zorg mee om te gaan. De Comriekade - vroeger Voorweg geheten met de kerk als rijksmonument, de naastgelegen monumentale pastorie uit 1897 en diverse huizen uit verschillende bouwjaren, waarvan een aantal uit het begin van de 20ste eeuw, toont nog een vrij gaaf beeld van het de kade zoals die in vroegere jaren was. Zoals op veel plaatsen zijn in het lint wel enkele vroegere huizen helaas verdwenen. Sommige waren echt aan vervanging toe, andere zoals het statige ‘Ambachtshuis Huis Ter Aar’ ook wel ‘het
De Comriekade (Voorweg) in 1910.
13
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis Werken aan Museum Van Hemessen door Jaap N. Haasbroek
van Hemessen
jaargang 30 4
gemeente de materiaalkosten voor haar rekening neemt en de Stichting voor de handen zorgt die het werk maken, viel in goede aarde. En zo gaat het in de komende tijd uitgevoerd wor-
Als trouwe lezers van de Jacobsladder weet u
den, een stap in de goede richting!
natuurlijk dat op de hoek Dokter Lothlaan/Kerkstraat Museum Van Hemessen gevestigd is. Jammer genoeg op de eerste verdieping dus niet voor iedereen goed toegankelijk. Dat is vooral jammer omdat er veel te zien is. De verzameling heeft het verleden van Woubrugge/ Hoogmade als onderwerp. Dat wordt geïllustreerd door kaarten, foto’s, gereedschappen enzovoorts én een archief met krantenknipsels en andere stukken, in de afgelopen honderd jaar verzameld. Het archief was zo gegroeid dat Rie Kammeraat de taak op zich genomen heeft de dikke mappen te ordenen en te splitsen zodat het beter toegankelijk wordt. Anderen houden zich bezig met het beschrijven, catalogiseren en fotograferen van de verza-
Voor wat hoort wat
meling (de artefacten zoals dat deftig heet).
door Jaap N. Haasbroek
De tijd schrijdt door en dus wordt het verleden
14
steeds omvangrijker en groeit de verzameling.
In juni werd Museum Van Hemessen benaderd
Daardoor ontstaat het probleem dat er te weinig
door een conservator van het Nationaal Onder-
ruimte is. De Stichting tot Behoud van het Cultureel
wijsmuseum in Rotterdam. Hij was bezig met de
In de 18e eeuw was turfwinning rond Woubrugge
Kort geleden kregen we een brief van de notaris
Erfgoed van Jacobswoude heeft onder meer als
voorbereiding van de tentoonstelling ‘LAATSTE
een belangrijke activiteit zoals blijkt uit het gedichtje:
met de mededeling dat:
de doel meer ruimte voor het museum te vinden,
WAARSCHUWING, Straffen en belonen op school’.
een project van lange adem.
In zijn verzameling heeft dat museum veel over
Woubruggens omtrek gaf weleer veel turf om te
aan het Museum Van Hemessen heeft gelegateerd:
In de tussentijd moet er wel wat gebeuren.
belonen, maar heel weinig originele dingen over
branden
• haar wandbord met huis in de Kerkstraat
Boven de twee museum-kamers is een zolder,
straffen. De vraag lag voor de hand: is Museum
Thans geeft het echter nog veel meer, door
• haar borduurwerk wapens
toegankelijk via een vlizotrap (dus totaal ongeschikt
Van Hemessen bereid de pechvogels, de plak, het
schoone vruchrbre landen
• haar antieke koperen afbrandlamp
voor het publiek). Een paar jaar geleden heb-
schandbord en het ezelsbord uit te lenen? In het
‘s dorps welvaart bloeid’ ook nog daarbij
ben we de zolder schoongemaakt en er kasten
bijzonder de plak en pechvogel zijn in het Onder-
door binnenlandse scheepvaardij.
geplaatst. Op die manier kregen we ruimte om
wijsmuseum alleen aanwezig op oude schilderijen.
zaken op te bergen die we wilden bewaren en die
Deze zaken hebben een prominente plaats in ons
Verrassing: een legaat
jaren de NH-Kerk en vele panden in Woubrugge
niet direct bij de hand hoefden te zijn. Maar . . . . in
museum; als we ze uitlenen ontstaat er een kale
In een ander stukje schreef ik al “De tijd schrijdt
geschilderd. Kortom: wat het museum ontvangt
de zomer is het op de zolder plofheet en in de win-
plek. De conservator kon zich daar iets bij voorstel-
door en dus wordt het verleden steeds omvang
illustreert het wonen, werken en de hobby van
ter steenkoud. Bovendien is het er vochtig. Kortom
len en kwam met het idee om tijdens de uitleen-
rijker en groeit de verzameling.”
mevrouw Buis en haar man.
een slechte bewaarplaats.
periode iets uit het Onderwijsmuseum in Museum
Het gebeurt regelmatig dat inwoners bij verhuizing
Overigens omdat Museum Van Hemessen erkend
Bovengenoemde stichting heeft nu een plan
Van Hemessen te tonen. Was er onderwerp dat bij
of opruimen van de zolder zaken tegenkomen
is als ‘goed doel’ (zogenaamde ANBI) zijn giften en
gemaakt om de zolder te isoleren en tegelijk een
Woubrugge/Hoogmade zou passen?
waarbij zij denken ‘Het is leuk maar moet ik dat nou
legaten vrijgesteld van belasting (het is maar dat u
aantal balken te verhogen zodat ook iemand die
En zo is het gekomen dat de ‘straf-artefacten’ vanaf
bewaren?’. En dan komt de gedachte ‘Dat is wat
dat ook weet).
langer is 1.80 meter er kan lopen zonder zijn/haar
9-10-2010 tijdelijk te zien op een tentoonstelling in
voor het museum’.
hoofd te stoten.
Rotterdam én dat in ons museum (even tijdelijk) een
Meestal is het ook leuk en vooral een illustratie hoe
De gemeente is eigenaar van het gebouw, dus
tentoonstellinkje is waarbij aan de hand van school-
er men leefde, hoe er gewerkt werd en wat de
het kon niet zo maar. Het voorstel, waarbij de
platen de veenderij, de turfwinning, wordt getoond.
gever belangrijk vindt.
Mevrouw Saartje Elisabeth Buis in haar testament
Mevrouw Buis heeft lang in de Kerkstraat gewoond met uitzicht op het Museum. Haar man heeft vele
JNH
15
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis OTTO’S PLAKBOEK
van de droeve toestanden en het gebrek aan kleeren en voedsel
door Rie Kammeraat
daar en vooral ook in Oostenrijk. Aangenaam was het te verne-
14 oktober 1920
van Hemessen 27 november 1920
kleinzoons Klaas en Willem. Daar leek het in het De werf ‘De Dageraad’ alhier, zal a.s. Woensdag ongetwijfeld teek-
begin niet op: van de acht kinderen leefden er
ten in beide landen worden ontvangen en met voorkomendheid
enen van feest geven. De heer Feike Zandstra zal dan 50 jaren als
twee bij de geboorte niet, stierven er vier voor ze
en achting, zelfs door ambtenaren, worden te gemoet gekomen.
scheepmaker aan dit bedrijf verbonden zijn. Den 1sten December
2 jaar waren en alleen Gerardina en Jan werden
1870 trad deze jubilaris in dienst van wijlen den heer Wouter Boot
volwassen.
en thans nog werkt hij bij diens kleinzoon den heer W.A. Boot.
Feike overleed in 1932, Teuntje in 1922. Het gouden
De burgemeester wil dat de tapperijen om 10 uur ‘s avonds
Over de Hongaarse kinderen werd in de Jacobs-
sluiten. En ook de hele zondag, zegt Wisman. Nee, zegt Kroes,
ladder van 2005/4 en 2010/3 geschreven.
horloge is verdwenen, maar de medaille is er nog.
geen vroege sluiting, vooral niet in de zomer, de bevolking
No. 6, Jan, bleef wel in leven, maar was niet sterk 26 november 1920
3 december 1920
drankmisbruik komt hier niet voor. Dat is zo, zegt de bur-
genoeg om een vak te leren. Hij trouwde met Barbara Hoogteijling en samen zetten zij de krui-
gemeester, in 4 jaar maar 2 maal een proces verbaal wegens
Uit een lezing voor de plaatselijke afd. van het Groene Kruis
Een zeldzame dag in de annalen van ons dorpsleven was j.l.
denierszaak voort die Jan in een voorkamertje van
dronkenschap. Bijkomend probleem: de Hoogmadenaars gaan
door de heer A.Vrolijk over besmetting en ontsmetting:
Woensdag. De werf ‘De Dageraad’ was voorzien van een
het ouderlijk huis begonnen was. Nu woont daar
wel met de nieuwe tijd mee en daar kunnen de kroegen dus
Hij herinnert er aan hoe achterlijk men voor 30 jaren terug
eerepoort en vlaggen ter eere van den heer F.Zandstra, welke
Feikes achterkleindochter Barbarella met haar
een uur langer open blijven. Nog geen beslissing.
hier en te Hoogmade nog was, hoe voor reinheid en besmet-
50 jaren achtereen was werkzaam geweest bij de familie Boot.
dochtertje Niene. Over Jan, Barbara, hun kinde-
ting geiten uit de woonhuizen moesten worden verwijderd, en
De jubilaris werd des morgens per rijtuig van zijn woning
ren en de winkel, Comriekade 6, wordt verteld in
woningen en stallen werden ontsmet en hoe velen thans nog
gehaald en door de familie Boot opgewacht in het kantoor
Jacobsladder 2004/1. In ons museum liggen alle
over deze kwestie denken. (…) Hij hoopt dat Woubrugge nog
waar hij gecomplimenteerd werd, ook namens ingezetenen.
verschenen Jacobsladders ter lezing en u kunt
eens een wijkzuster voor huis en ziekenzorg mag verkrijgen en
Des avonds kwam men te zamen in de zaal van het “Oude
daar zitten in een leunstoel die nog door Westmaas
tevens voor de gezondheid een bronwaterleiding.
Rechthuis”, waar hij te midden van de familie Boot en
werd gemaakt.
5 november 1920 De veehandelaar J.H. bemerkte gisteren, dat ongewenschte bezoekers in zijn schuur waren geweest en daar het slot
medewerklieden werd gehuldigd. De heer H.Boot sprak
verbroken hadden en zijn fiets medegenomen. Jaren achtereen
hem hartelijk toe en overhandigde hem een gouden horloge,
ging men er hier prat op, dat nog nooit een rijwiel in ons dorp
Het duurde nog tot het voorjaar van 1930 eer
waarin gegraveerd was “Jubileum F.Zandstra 1870-1920.
was ontvreemd.
er een wijkzuster kwam en dat was zr. De Wit. Zij
1-12, aangeboden door de familie Boot.” De heer W.A.Boot
woonde op B 113, ofwel Bateweg 11. Later woonde
bood hem namens de vennootschap een enveloppe met inhoud
daar J. de Blanken en daarna C. de Blanken. Ver-
aan, terwijl de burgemeester namens H.M. de Koningin hem
der heb ik niets over haar kunnen vinden.
met een toepasselijke toespraak, de zilveren medaille van de
Jan Heemskerk was nog geen 1½ jaar toen hij in
16
waarvan ik alleen noem zijn kleindochter Teuni en
men, met welke dankbaarheid en hartelijkheid onze landgenoo-
Uit de Raadsvergadering
hier gaat niet met de nieuwe tijd mee (= de zomertijd). Boot:
jaargang 30 4
1881 vanuit Delfshaven met zijn ouders in Wou-
Oranje-Nassau-orde op de borst hechtte. Namens de werklie-
brugge kwam. Hij was de oudste en enige zoon en
den spraken de heeren F.A.H. de Boer en K. Hoogteijling en
werd net als later zijn vader Johannes varkenshan-
werd hem een fraaie fauteuil, een voetenzak, een pijp en een
delaar. Daar was hij, naar verluidt, zeer bedreven in.
hoeveelheid tabak aangeboden. Verder droeg de heer W. van
Toen hij 80 werd en 64 jaar lang op de Leidse var-
Vreeswijk een toepasselijk vers voor waarin geheel deze halve
kensmarkt gehandeld had, werd hij in een van de
eeuw werd herdacht. Zichtbaar aangedaan dankte de jubilaris
stamcafés van de veehandelaren gehuldigd. Zijn
voor deze ongedachte liefde, hem betoond.
17
vrouw was Dirkje Boogaard, kinderen waren er niet. Zij woonden op de Van Hemessenkade (in 1946 no. 43). Dirkje overleed in 1950, zijn zuster en huisgenote
Feike Zandstra werd in 1847 geboren als derde zoon
Catharina in 1960 en Jan op 14 juni 1961, 81 jaar
van Anne Klazes Zandstra en Wietske Teeuwis de
oud.
Jong en dat gebeurde in Goënga, een dorp met ca. 25 huizen en nog geen 200 inwoners. De familie
10 november 1920
verhuisde naar Sneek toen Feike 4 jaar was. Daar leerde hij het timmervak, maar in Sneek was geen
Na een reis van drie weken zijn onze plaatselijke geneesheer
werk genoeg. wel in Woubrugge en zo werd Feike
dr. L.E.Loth en zijn echtgenoote uit Hongarije wedergekeerd.
scheepstimmerman bij de Dageraad. Toen hij in
Bij een interview vernamen wij, dat ook een deel der hier ver-
1875 trouwde met Teuntje van Kuilenburg, was dat
pleegd geweest zijnde kinderen aldaar werd bezocht, en tevens
het begin van een Woubrugse familie Zandstra,
Feike Zandstra
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis 16 december 1920
23 november 1950
van Hemessen 28 november 1950
jaargang 30 4 Willem werd in 1872 in Rijnsaterwoude geboren en Krijntje in 1881 in Woubrugge, ze trouwden en al
Uit de raadsvergadering. Voorzitter: de burgemeester.
Opening van een vriendelijk rood-bakstenen gebouwtje, het
Gouden huwelijksfeest in Woubrugge
rap was daar de eerste van het dozijn: Jan 1901,
Bij de rondvraag zegt de heer Wisman dat hij vernomen
nieuwe paleisje van het Groene Kruis. Hoe charmant Wou-
6 December hopen Willem Kinkel en Krijntje van Dam de dag
dan Willemijntje Maria 1902, Nicolaas Christiaan
had dat de beide politieagenten dezer gemeente des nachts
brugge ook mag zijn, men telt er niet veel van zulke aantrek-
te herdenken, dat zij 50 jaar geleden in de echt verbonden wer-
1903, Marijtje 1905, Jacob 1906-1907, Jacoba
samen dienst doen, dan te Hoogmade, dan te Woubrugge.
kelijke bouwsels.
den. Hun huwelijk werd gezegend met elf kinderen - vijf zoons
Helena 1908, Maria 1910, Pietje 1912, Jacob Pieter
Indien dit zoo is, dan is steeds een der dorpen zonder toe-
en zes dochters, - die, allen getrouwd, de familie uitbreidden
1914, Helena Cornelia 1915, Pieter Cornelis 1919
zicht en bij inbraak als anderszins is er dus des nachts geen
met 42 kleinkinderen. De 78-jarige bruidegom en de 69-jarige
en Benjamin 1921. Geen elf, zoals in de krant
politiehulp. De Voorzitter zegt, dat dit niet tot zijn compe-
Aldus een krantenartikel, te lang voor deze rubriek,
bruid genieten beiden nog een goede gezondheid, en men ziet
stond, maar twaalf. Het jongetje Jacob, dat in
tentie behoort.
over de geschiedenis en de huisvesting van het
de heer Kinkel, die tot voor enkele jaren in het landbouwbedrijf
1906 werd geboren en in 1907 stierf, werd niet
Groene Kruis. Het Groene Kruis verdween, het
werkzaam was en daarmede een lange en zware dagtaak had,
meegeteld.
Niet zo’n fraaie reactie van Baumann. Hij was er
gebouw staat er nog, op de hoek van de Dokter
zijn 78 jaren nog lang niet aan. Het zal ongetwijfeld dezer dagen
zich er dan ook van bewust dat hij niet geliefd
Lothlaan, genoemd naar de Voorzitter, de zeer
van de zijde der ingezetenen aan belangstelling niet ontbreken.
was.
geliefde huisarts Leonard Eugène Loth.
Het huis waar het paar vanaf het begin woonde, staat er nog: toen B42, nu Vrouwgeestweg 36. “Het waren”, zo zei kleindochter Krijntje Kroon-
27 december 1920
Echtpaar Kinkel van Dam
Kinkel, “ernstige mensen. En zuinig! Zuinig! Als ik met
De vernieuwde brug werd de dag voor Kerst in
m’n moeder meekwam, pakte opoe de nijptang,
gebruik genomen, maar...... dat leest U volgend
kneep een babbelaar in tweeën en ik kreeg zo’n
jaar.
halve”. Willem was landarbeider, dat was zwaar werk, er waren twaalf kinderen die gevoed en gekleed moesten worden: een halve babbelaar,
LEIDSCH DAGBLAD
18
dat moet in zo’n gezin meer zijn geweest dan een hele reep chocola nu. Krijnje overleed in 1960, Wil-
door Rie Kammeraat
lem in 1961.
4 november 1950
15 december 1950
Gistermiddag is op de scheepswerf “De Dageraad” te
Dubbel zilveren jubileum
Woubrugge de eerste trawler, die onder een Wieringse
Gistermiddag, toen zijn patroon G.C. Timmer zijn 25-jarig
rederij zal varen, de ‘Wiron 4’ te water gegleden. Dit schip
huwelijksfeest vierde, is de knecht J. van der Nagel gehul-
zal, wanneer het afgebouwd is, dienst doen van IJmuiden
digd voor zijn 25-jarige trouwe dienst. Na hartelijk toe-
uit.
gesproken te zijn, werden hem een tweetal geschenken aangeboden.
De Wiron 4, IJM 209, werd in 1962 verkocht, voer verder als IJM 210 en had in maart 1968, toen
Jan van der Nagel werd op 18 oktober 1908 in
het laatste bericht in de krant stond, nr. IJ 205.
Woubrugge geboren. Zijn ouders waren Hendrik
Behalve vis haalden ze in september 1958 de
van der Nagel en Aaltje van Beijeren. Hij trouwde
bemanning van de Engelse kotter Master John
in 1937 met Marcelia ten Donkelaar, geboren in
aan boord. Dat schip had zes dagen stuur-
Rijnsburg op 25 oktober 1910. Als smid werkte hij
loos en zonder radio rondgezwalkt, drie dagen
in de smederij van Timmer [achter het woonhuis
storm, bedorven eten en nog meer ellende. Er
van Timmer, Van Hemessenkade 47]. Hij woonde
gebeurde onderweg nog meer, maar ach, voor
aan de overkant, op no. 13 in de Schoolstraat 13.
die avonturen moet u een IJmuidense Jacobslad-
Jan overleed op 20 juli 1986, Marcelia op 31 mei
der lezen.
2002.
19
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis
jaargang 30 4
Hoogmade in 1920
Dat is zij ook niet. En nog een nader ingezonden
Vereeniging, om hare tweede uitvoering in dit
door Rie Kammeraat
stuk. Waarin wordt betoogd, dat de inhoud van het
seizoen bij te wonen, heeft zich zeker niet beklaagd.
eerste opgeschroefd is en ten deele bezijden de
De avond was een groot succes voor de vereeni-
Hoogmade kwam er in 1920 nogal bekaaid vanaf
waarheid. Met vermelding hiervan achten wij de,
ging en gaf den toehoorders rein kunstgenot maar
en de oorzaak is dat Otto van Hemessen correspon-
op een onbewaakt oogenblik onzerzijds, begonnen
ook groote vroolijkheid. Nadat 5 muzieknummers
Gistermorgen vond onder grote belangstelling in de Parochie
dent was van het Leidsch Dagblad en het meeste
bespreking van deze aangelegenheid geëindigd.
accuraat waren uitgevoerd, hoorden we eerst een
kerk O.L.Vr.Geboorte alhier de uitvaartdienst plaats voor
nieuws over Hoogmade in de Leidsche Courant
de heer A.G.Prangers, in leven hoofd van de R.K. school
kwam. In zijn plakboek dus te weinig over Hoog-
8 september
Maar toen -- Toen kwam het dramatisch toneelspel:
alhier, die de vorige week plotseling op 51-jarige leeftijd
made, maar dankzij het regionaal archief in Leiden
Wegens typhus kunnen de kinderfeesten te Hoog-
‘Pastoor Bonus’. Wat was dat mooi! Wat werd dat
overleed. De H.Mis van Requiem werd opgedragen door
en het internet was er toch wat meer te vinden.
made niet doorgaan.
prachtig weergegeven! Op zoo’n vertolking mag
pastoor C.Olsthoorn, met assistentie van de paters S.Terpstra
Wel hield Otto een ‘Memorie boek van overleden
en Haarhuis. De tekst voor deze uitvaart was uit het Epistel
vrienden en bekenden in de dorpen Woubrugge
8 maart
toneel opvoedend kan werken, dan zeker met zulk
(Thessalonicensen), VI. 13-18. Het R.K. Zangkoor zong
en Hoogmade’ bij. In Hoogmade waren dat in 1920
De oude R.-K. Begraafplaats
een stuk, zóó uitgevoerd. Maar ook den rest van
met assistentie van het Jongenskoor der R.K. school onder
o.a. rietdekker Klaas Witteman 64 jr, landbouwer
Deze maand is het juist 100 jaar geleden, dat de
den avond liep evengoed van stapel.
leiding van de heer Otte alhier, tweestemmige Gregoriaanse
Willem van der Post 75 jr, manufacturier Theodorus
R.-K. begraafplaats in den Frederikspolder, naast de
De voordracht: ‘ ‘k Zal het maar waogen’ was zeer
gezangen.
van der Post 74 jr, Kornelis van Tol 71 jr en Dorus
oude Kerk alhier werd aangelegd. In het jaar 1900
goed en de twee blijspelen: ‘De Wonderdokter’ en
Onder de aanwezigen merkten wij o.a. op de heren J.C.
Colijn 53 jr.
werd dat kerkhof gesloten; laatste aldaar begra-
‘Janus als rentenier’ waren onbetaalbaar. In één
ven, was de metselaar Willem Zwaan.
woord: de uitvoering was uitstekend verzorgd en zij,
27 december 1950 HOOGMADE Uitvaart en teraardebestelling van de heer A.G. Prangers
van Wageningen en H.Hoogenboom resp. burgemeester en
voordracht van twee heeren, die al dadelijk insloeg.
de vereeniging met trots terugzien. Als ooit het
gemeente-secretaris der gemeente, J. Keuken, hoofd van de
Het belangrijkst was een stuk over de grindweg
R.K. school te Woubrugge, personeel van de R.K. school te
naar Leiden, het aardigst, want heel erg verleden
Willem Zwaan werd op 6 juli 1821 geboren. Zijn ouders
druk bezoek op a.s. Zondag, wanneer de uitvoering
Hoogmade, het kerkbestuur der parochie O.L.Vr.Geboorte
tijd, zijn de advertenties.
waren Cornelis Zwaan en Jannetje Colijn en zijn vrouw
wordt herhaald, de leden beloonen voor hun ijver en
van Hoogmade en verschillende afgevaardigden van de R.K.
De geselecteerde stukjes zijn min of meer op soort
werd Mietje Beugelsdijk. Hij overleed op 18 juni 1900.
toewijding en moge de vereeniging zoo voortgaan,
Bond van Onderwijzers en Onderwijzeressen. De beaarding
bij elkaar gezet. Om te beginnen een emotionele
werd verricht door dezelfde geestelijken als bij de uitvaart-
oproep van een Huismoeder.
dienst.
20
van Hemessen
die thuis gebleven zijn hebben veel gemist. Moge een
opdat zij de trots moge zijn van Hoogmade. Kerkberichten 27 maart
23 april
5 januari
Aan de Telefoon
Na een gloedvolle rede van dr. Blauw, te Bode-
Correspondentie
N.N., uit Hoogmade.
graven, is alhier een afdeeling van den Vrijwilligen
Antonius Gerardus Prangers werd in 1899 in
Katholieken van Hoogmade
Mag ik even de parochianen er aan herinneren,
Landstorm opgericht.
Hellevoetsluis geboren en overleed op 22.12.1950.
Moet het ons ten schande worden, dat wij vrouw
dat ‘t dezer dagen een jaar was geleden, dat
Hij en zijn vrouw Johanna Maria Helena van
Van S. met haar pak laten rondtrekken, terwijl zij haar
pastoor Smeele z.g. is overleden. Dat dit jaargetijde
18 juni
Liebregs, ook onderwijzeres, kregen negen kinde-
in doodsgevaar verkeerenden man onder de zorgen
de parochie niet moge laten voorbijgaan zonder
Rijksveldwacht
ren. In 1943 kwam het gezin vanuit het Overijsselse
van een twaalfjarig meisje moet achterlaten. O, huis-
den Herder, die zoo vele jaren ons heeft geleid, te
Met ingang van 1 Juli a.s. wordt de rijksveldwach-
Lattrop naar Hoogmade. Een oud leerling prees
moeders, denkt u eens even dezen toestand in!
gedenken.
ters-standplaats Hoogmade opgeheven en alsdan
hem: een heel goede onderwijzer!
Komt, gelukkige huismoeders van Hoogmade, doen
verplaatst naar het dorp Woubrugge, alwaar gesta-
wij ieder iets op eigen gelegenheid, opdat vrouw
Verantwoording giften
tioneerd wordt de heer Kooimans, thans gemeen-
En hiermee eindigt, alweer 60 jaar geleden, het jaar
Van S. in deze zorgvolle dagen bij haar man kan
19.06.1920. Voor de Oostenrijksche Priesters. N.N.,
teveldwachter te Naaldwijk.
1950.
blijven. Dit zal ons ter eere en tot zegen strekken.
Hoogmade. fl. 1.-
U, mijnheer de Redacteur, dankende voor de ver-
21.08.1920. VOOR HET H.HARTBEELD. Hoogmade:
12 juli
Gevonden in het Woerdensch Weekblad van
leende plaatsruimte, verblijf ik, Hoogachtend, EEN
Kleine Jan en Liena K. fl. 0.50.
Th.R. te Hoogmade werd veroordeeld tot een
7 maart 1925.
HUISMOEDER. Hoogmade.
20.11.1920. Voor Pater Lucas v.d. Pavoordt.
boete van fl. 3.- of 3 dagen hechtenis omdat hij op
Missionaris van het H.Land. W.H. te Hoogmade. fl. 5.-
een fiets zonder bel reed!
Laat het kostelijkst van al
10 januari
U niet roekeloos ontglippen,
Correspondentie
31 januari
6 augustus
Dat is de tijd, die snel gaat glippen,
Wij ontvingen een stukje van vrouw Van Steijn, dat
Uitvoering
Burgerwacht
zonder dat hij keeren zal.
zij niet de schrijfster is van een ingezonden stukje in
Wie Woensdagavond gevolg hebben gegeven aan
Een fraai té lang stuk, waarin de Raad van Wou-
ons blad van 5 jan. uit Hoogmade.
de uitnoodiging van het Bestuur onzer Harmonie
brugge bonje heeft met burgemeester Baumann
21
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis
van Hemessen
jaargang 30 4
over het onbetrouwbare Woubrugge, en Hoog-
vaart voor het Herv. Kerkgebouw; het bruggetje,
Het onderhoud thans aan materialen, loonen enz.
per rijtuig een reis naar Hoogmade; de koetsier van
made geprezen wordt omdat daar de Burger-
dat voor dat gebouw lag, had toen nog den naam
is verdriedubbeld. Begrijpelijk is het dat de tegen-
Z.D.H. stond op dien driesprong voor de moeilijke
wacht schitterend geslaagd is.
behouden van ‘’t Rooster’, een naam nog datee-
woordige rentmeester, de heer Mr. A.J. Sormani,
keus welke weg in te slaan; daarop is onmiddellijk
rende uit de 15e en 16e eeuw. (Oude Hoogmade-
te Leiden, bij de 3-jarige concessie van 20 Julij het
die handwijzer daar geplaatst.
28 augustus
naars konden nog met genoegen er over spreken
tolgeld liet verhoogen daar anders het onderhoud
Kerkstraat, Van Klaverweijdeweg & Doespolderweg:
TOL
hoe zij als kinderen bij ‘’t Rooster’ speelden.
van den weg zou geschieden ten koste van het
tussen 1862 en 2010 zijn er nog wat verbeteringetjes
De vorige week Vrijdag is het tarief van de tol van
Bij de 24 duizend voor den aanleg van den weg
Heilige Geesthofje te Leiden.
van de grindweg geweest.
hier naar Leiden verhoogd en voor het eerst ook
kwam nog 7 duizend voor afkoop van gronden,
Bij den driesprong op genoemden weg naar Hoog-
moesten de fietsrijders offeren.
opzichtkosten, tolhuis enz. plus nog proceskosten
made staat een handwijzer. Niet onaardig is het te
Maar nu zijn we aan het einde van het jaar 1920
De oudste ingezetenen alhier herinneren zich nog
tegen den aannemer van den weg; een aanzienlijk
weten wat de oorzaak is geweest dat deze daar is
en wat 1921 Hoogmade brengt zullen we dan wel
wel dat de weg in 1862 opgeleverd werd en toen
bedrag voor die tijd.
geplaatst. In 1881 maakte de Bisschop van Haarlem
weer zien.
ook van de voetgangers 2,5 cent werd geëischt voor het passeeren. Vreemd was hun dat toen niet, daar zij gewoon waren op het voetpad door het ‘Lageland’ naar Leiden, ‘op het vierduitsplankje’ dat bedrag ook te offeren, terwijl des winters bij sneeuw en hoog water in den polder, dat pad bijna niet begaanbaar was, en ieder hier zich verheugde, toen de vrijgrondheer van Hoogmade, de heer jhr. mr. Diert van Melissant, met de burgemeesters van Woubrugge en Leiderdorp, alsmede de kerkmeesters en kerkvoogden van Hoogmade allen daartoe uitgenoodigd den 3 Juli 1862 officieel den weg in gebruik namen. Reeds hadden de ingezetenen van Hoogmade in 1853 en later in 1858 bij schrijven van H. van Leeuwen e.a. verzocht “een uijtweg te mogen bekomen
22
23
naar Leijden” en verwees in het laatstgenoemd jaar de Raad van Woubrugge hen naar bovengenoemd voetpad “dat nog nimmer was betwist” en naar de aloude Ruijgekade naar Leiden. Volgens hunne verklaringen waren de gemeentebesturen van Woubrugge en het voormalig gemeentebestuur van Hoogmade onmachtig en te zwak om zoo’n groote uitgave te doen voor een grintweg. Vandaar dat genoemde vrijheer den 5en November 1861 die zaak aanpakte en dat werk liet aanbesteden door den rentmeester, den heer mr. Klaverweiden, n.l. ‘het maken van een grintweg van den Lagen Rijndijk naar en door Hoogmade benevens het bouwen van 5 bruggen enz.’. De laagste inschrijver was A. van Beek te Utrecht voor fl. 24,394 (G. Langhout te Woubrugge was twee duizend gulden hooger) en als opzichte werd benoemd de heer J.L. Spruit, te Bodegraven. Bij deze aanleg behoorde ook het dempen van de
Een stukje van de Van Klaverweijdeweg, zoals die er rond 1920 uitzag.
Jacobsladder 2010 Otto Cornelis Een keuze uit de advertenties in 1920 in de Leidsche Courant
Gevraagd met Mei, een R.K. BOERENDIENSTBODE. Br.
aan H.TH. ELSTGEEST, Hoogmade [13 maart].
GEVRA
WED. P
AGD M
et Mei e en net R .-K. bu oogmad rgerme isje. Ad e [27 m aart]. res :
OUW, H
: J.P. .g.v. bij .g v E D BO IENST juni]. R. K. D n e e ade [24 , d m g g a o a o r v H te d ge bakker, Terston r. Brood M , N TE KOOP GEVRAAGD een in goede staat zijnde gebruikte R O v.d. VO Worstmachine. Brieven G. van GOOZEN Agent Leidsche Terston d
tegenw
Courant Hoogmade [15 mei].
gevraag
d R.-K.
SMIDS KNEC HT weg ar bij he ens ziek ANT. D t vak, m te der EKKER et Kost [12 okto en Inwo S, Gedip ning. ber]. l. Hoefs mid Ho ogmade Adres :
oordige
, 4 à 5 ja
Kerkschapen op ruim 60 stuks Beste n va NG PI OO VERK uur precies bij het RT a.s. des v.m. 10 AA M 30 G DA NS DI R. E. HET BESTUU ND te HOOGMAD Café C. HILLEBRA
Alle schapen werden gekocht door F. Rijnsburger, landbouwer te Leiderdorp, voor fl. 4.668.-
TE KOOP AANGEBODEN Roode- en Wittekoolplanten. J.VAN DER POST, Hoogmade.
[24 maart].
meren or Lam o v l e d or mid iddel vo l Wasch iversee Waschm n e h U c s S ’ d an ITER d e Holl n Gebr. DE RU eken ORST e b B t . e L H : . pen r bij en Scha krijgbaa rom ver e d e Juni]. w is [o.a.] [2 . e Wolvee d a m oog MAN, H WITTE
24 R.-K. Tonee
lvereeniging St. Cenesius reuzenprogra , uitvoering van een mma op 11 fe br. 1920 in C Rang fl. 0.60 afé Hillebran , 2de Rang fl d. 1ste . 0.40.
TE KOOP. Een zw
are balans met scha len ook hooischale n, en een varkensscha al waarbij ongeveer 250 K.G. aan gewi chten, bij L. RUYGROK v.d. WERVE. Hoog made [4 februari].
Gevraagd een R.K. BOERENKNECHT of Arbeider, best kunnende melken, niet jonger dan 20 jaar. WED. N. DISSEL-
1000
Hoog
bos B
made
DORP, Hoogmade [6 oktober].
ts 4 trek
ch Nog sle n KANS. N E Z ij werde U E RE atsloter ta M S R te O s 24 me EN 258. oor de 4 Zeldza mers. V ANK, B B m . u n .J 0 .E 0 or H en 1 ocht do kingen ten verk lo e d a m in Hoog er]. [8 oktob
ladrie
. [20
t of ru ige bo ssen a septem angeb ber]. ode
n. N.v .d.SA
LM,
