DE GROOTE KLOK. Periodiek van De Groote Societeit opgericht Inhoud. Jaargang 2014, oktober, nummer Column van de Presidentdirecteur

DE GROOTE KLOK Periodiek van De Groote Societeit opgericht 1802

Inhoud

Jaargang 2014, oktober, nummer 8

5.

 

Column van de Presidentdirecteur

8.

 

Valencia, een bezoek meer dan waard!

11.  

Rwanda, het land van de dui­ zend heuvels

13  

Koken met de Culinaire Cornuyten

14.  

Uit 'Geschiedenis van Zwolle'

16.  

Nieuw distributiecentrum van Wehkamp

Colofon De Groote Klok is een uitgave van de Groote Sociëteit, Koestraat 8, 8011 NK Zwolle. Tel. 038-4216467 Bankrekeningnummer  sociëteit  NL67RABO0017.07.52.100. De Groote Klok verschijnt 10 maal per jaar in een oplage van 350 exemplaren.   Directie   President-directeur drs. G.G. Callenbach Wipstrikpark 31, 8025 CB Zwolle, tel 038-4541559 Directeur-secretaris drs. R.V. van den Berg Grote Beukelaer 1, 8141 BM Heino, tel. 0572-391694 Directeur-thesaurier R. L.C. Conradi RA Potmarge 21, 8032 LC Zwolle, tel. 038-4538718 Directeur-exploitatie A. Rigter Zwette 6, 8032 XM Zwolle, tel. 038-4533377 Directeur-verenigingszaken B. Boonk Hoevebrink 45, 8034 PX Zwolle, tel. 038-4533280      e-mail adres: [email protected] / website: www.degrootesocieteit.nl   Kasteleins Mw. Godelieve Overbeeke Bloemstraat 6, 8012 VN Zwolle, tel. 06 11401490 Mw. Hetty Kruiswijk-Schukking De Hoeve 41, 8112 BC Nieuw Heeten Mw. Marit van Raalte-Lageveen Trompstraat 65, 8023 FN Zwolle Dhr. Abel Buurma Wolweversstraat 13, 8091 KN Wezep   Redactie Steven ten Veen (hoofdredacteur) Ronald van den Berg (productie) Louis van Daalen Jan Kam Cees Meijntjes Postadres: Koestraat 8, 8011 NK Zwolle / e-mail adres: [email protected] Tekstbijdragen (bij voorkeur gedigitaliseerd) aanleveren door te mailen of te sturen naar bovenstaand adres. De redactie beslist over de inhoud van de Groote Klok en kan wijzigingen in teksten aanbrengen of bijdragen niet plaatsen. Foto’s moeten digitaal worden aangeleverd in hoge resolutie (niet verkleinen!) en graag voorzien van bijschrift. Voor advertenties kan contact worden opgenomen met de directeur-secretaris. Uiterste inleverdatum kopij volgend nummer: 25 oktober 2014. 2

BURGERLIJKE STAND • Nieuwe leden   De heer Mr. H.C. De Carpentier Wolf De heer J.A. te Siepe   • Voordrachten De heer Dr. H.C. van der Sar (Henk) ( 12-11-1947), Jellissenkamp 64, 8014 EX Zwolle. De heer Van der Sar was tot voor kort lid van het College van Bestuur Pro­ testantse Theologische Universiteit . Voorgedragen door de heren Callenbach en Van Dijk. • Opzeggingen De heer G. Coree

Open Monumenten­ dag 2014 De teller stopt bij 477. Dat is het aantal bezoekers dat zaterdag 13 september tijdens de Open Monumentendag de Groote Sociëteit bezoekt. Het is een stra­ lende nazomerdag die onder andere vele middelbare echtparen naar Zwolle lokt. “Je rijdt er eigenlijk altijds langs,” zegt de mannelijke helft van een echtpaar uit Voorburg. Nu hebben ze besloten Zwolle eens te bezoeken en dan alle monumen­ ten te bekijken. Bij ‘Waanders in de Broe­ ren’ zijn ze al geweest, “Heel mooi”. In de middag willen ze Peperbus beklimmen.   Ook vele stadgenoten benutten de kans vandaag eens een kijkje te nemen in het voor hen onbekende gebouw. “Wat is dat eigenlijk een sociëteit?” We leggen het graag uit en tonen trots ons bezit.   Het team van ‘suppoosten’ kan na een aantal jaren Monumentendag rekenen op een vaste kern: Henk Schaatsbergen, Bert Schwarz, Aan van Dijk, Jaap Siebel, Aad Rigter, Bert Boonk, John van Boven, Gégé Callenbach en ondergetekende.   Tegen het eind van de middag vragen twee struise jonge vrouwen of de hen kennelijk in de smaak gevallen Groote

LEDENCOMMISSIE Jur Zandbergen (voorzitter);  038 - 453 62 36 [email protected] Otto Cazemier; 038 - 453 24 63; [email protected] Maarten Storm; 038 - 454 29 73; [email protected] Ruurd Tjallema; 038 - 460 30 13; [email protected]   Gastcolumnisten De Redactie van de Groote Klok zoekt leden die enkele keren per jaar een co­ lumn willen schrijven over een onder­ werp naar keuze. Met vier of vijf leden kan de 'Gastcolumnist' een vaste rubriek worden in de Groote Klok. De Redactie hoort graag van u!. Zaal ook gehuurd kan worden voor fees­ ten. Gelet het vigerende beleid stellen we voor dat ze dan met één van de leden moeten trouwen. Ze monsteren ons en onze leeftijd eens goed en zeggen dat ze deze prijs voor de zaal wel erg hoog vin­ den.   Ronald van den Berg  

Onderzoek formatie De Directie start onderzoek naar de voor de sociëteit gewenste en noodzakelijke personeelsformatie in de nabije toe­ komst. Uitgangspunt daarbij is dat de aard en omvang van het activiteitenpak­ ket van de sociëteit in goede balans ver­ keren met de samenstelling en omvang van de formatie.

3

PROGRAMMA  

Bijzondere activiteiten  zondag   19-okt vrijdag   31-okt vrijdag   31-okt vrijdag   31-okt woensdag  12-nov     vrijdag   28-nov zondag   30-nov zaterdag  20-dec    

 11.00  15.00  18.00  18.30   20.00    15.00  15.00  18.00  

 Zondagochtendconcert  Bezoek Isala o.l.v. Lex van Gool  Installatie nieuwe leden  Laatste vrijdag maand/maaltijd  Lezing Dr. Elly Touwen-Bouwsma  Invloed modernisering op Islamin Indonesie  Bezoek atelier Westerhuis  Sinterklaas  Kerst/wilddiner  

Bert Klaver Hans Harms Directie Directie Johan v. Zanten Hans Harms John v. Boven Johan v.Zanten Hans Harms Bert Klaver

 l-p  l-j  l  l  l-p-j    l-j  l-p-j  l-p-j  

                   

 18.30   19.30  19.30  19.30

 Biljarten  Gemengd bridge  Wisselbridge  Heerenbridge

Jan George v. d. Star   Theo Kuitert   Aad Rigter   Wilfred Smit  

       

 13.15  17.30  17.30

 Damesbridge  Koken en Braden  Culinaire Cornuyten

Gerrie Knigge Bert Boonk Bert Boonk

     

     

 Seniorenborrel  Vrij bridge,biljarten, schaken  Vrijdagborrel

     

     

     

Clubs maandag elke dinsdag  7;21-okt dinsdag  14;28-okt donderd­ 16-okt ag woensdag 15-okt maandag 13-okt maandag 27-okt

Overige activiteiten maandag elke vrijdag  elke vrijdag  elke

 16.00  14.00  17.30

Let op !!   opgave òf : [email protected]; òf op inschrijflijst publicatiebord òf bij coördinator l- lid; p- partner c.q. introducee; j/n opgav ja/neen   l-lid; p -partner of introducee; j/n opgave ja / neen     De agenda staat ook op onze website www.degrootesocieteit.nl

SOCIËTEITSCOMMISSIE John van Boven; voorzitter; 038-465 32 89; [email protected] Bert Boonk; secretaris; 038-4533280; [email protected] Johan van Zanten; lid; 038-4537156; [email protected] Hans Harms; lid; 06-23333175; [email protected] Bert Klaver; lid; 0529- 431823; [email protected]   

4

Column van de President-directeur

In 2010 hebben we als directie een beleidsnotitie geschreven, waarin feitelijk sprake was van een dubbelbesluit. We wilden verbreding èn verdieping van zowel activiteiten als ledenwerving; in de ALV hebben we dat zo aangeduid: “Onze drie doelgroepen –junioren / medioren / seniorenmoeten, zo luidde de opdracht, Eigen en overlappende activiteiten krijgen; dan worden de groepen ook bijeen gebracht.” Mannengroepen als serviceclubs en sociëteiten lijken   minder in en eerder uit. “Meer actief werven” en “Zoek de pers” zijn een meer   gehoord geluid. Het onverplichtend karakter van de Sociëteit biedt   misschien groeikracht. Gemengd worden is voor velen een opvatting van “nooit  gedacht”.

  Beleidsevaluatie in een soort herfstrijm   Vrijdagmiddag, 19 september rond kwart voor zes: 7 stoelen bezet rond twee tafels in de tuin van de Sociëteit. Vrijdagmiddag drie kwartier later, onge­ veer twintig leden buiten in de tuin, borrelend bezig met waarin de leden goed zijn: voor elkaar plezierig gezel­ schap zijn. Tot ruim na half acht kunnen we nog buiten zitten. Zulk een heerlijke temperatuur. Ook de opmerking: “Dit zal wel de laatste keer zijn, dit jaar.”   De week daarna begint de astronomi­ sche herfst. De meteorologische is al de 1ste september begonnen. De geologi­ sche (term van S. Kronenberg in zijn boek De menselijke maat: de aarde over tien­ duizend jaar)zal hopelijk nog eeuwen op zich laten wachten.   Gezien de start van het ‘winterseizoen’ met de activiteiten van de Groote Socië­ teit zie ik alle reden om het eerste vers van Gorters Mei (“Een nieuwe lente en een nieuw geluid”) te parafraseren:   Een nieuwe herfst als achtergrondgeluid Ik wil een lied dat klinkt, sterk aangekruid, En te horen is voor de achterwacht In Zwolle: dat is mijn bestuursopdracht.   en dit ‘lied’ als volgt te schrijven:

De wens meer medioren aan te trekken, was een brug te   ver bij onze ledenjacht. Zo bekeken heeft de Ledencommissie het er niet slecht   afgebracht. “‘Medioren met tijd’ zijn dun gezaaid” wordt   maatschappelijk vaker geuit. Jammer voor de Ledencommissie, hiertegen is geen   gewassen kruid.   De Sociëteitscommissie toont al jaren in haar   programmering scheppingskracht. Door ook de partners hierbij te betrekken heeft ze nog   meer leden samengebracht. Doelgroepgerichte activiteiten konden echter minder   worden uitgebuit. Naast wat al jaren succes heeft gehad, is een nieuwe   aanpak met cursussen ingeluid. Naar de concerten op zondag en de cursus op maandag   wordt door velen gesmacht. Basis van het succes is de samenstelling van de commissie:   diep doordacht Doordat ieder lid met zijn portefeuille een eigen netwerk   ontsluit. Zo worden onze relaties, ook buiten Zwolle, meer dan   uitgebuit. De betekenis van de keuken kan niet hoog genoeg worden   gedacht: Natuurlijk, de laatste vrijdag van de maand, is al jaren   hoog geacht Maar vergeet niet het plezier voor de Culinaire Cornuit En de cursus ‘Koken bakken braden’ voor huisgemaakte   varkenssnuit. Tot zover de terugkijk op toen en nu. We moeten ook   vooruit. Over toekomstig beleid weid ik in de volgende column   verder uit Want sommige huidige activiteiten lopen minder wenselijk   dan gedacht En ook daarvoor wordt door leden op een oplossing

5

Kerst/Wilddiner 2014   Zaterdag 20 december 18.00 uur Een heerlijk diner, verrassende muziek, sfeervol ingerichte         sociëteit en stemmige kleding.

De Biljartgroep  De Biljartgroep is weer gestart en speelt als vanouds op de maan­ dagavonden. Vanaf 19.00 uur treffen de deelne­ mers elkaar voor spel en ontspan­ ning.

Voor leden en partners   Inschrijving vanaf nu mogelijk Maximaal 60 deelnemers.   Bert Klaver & Hans Harms  

Geïnteresseerden zijn welkom. Een bepaalde spelkwaliteit, leidt eerst na een bepaalde tijd van in­ spelen tot een voorlopige positie op de ranglijst. Tevens is er, zo nodig, een passende begeleiding door enkele medespelers moge­ lijk.   Voor meer informatie kan ook een contact met één der leden ook zinvol zijn. De lijst met namen bevindt zich in de biljartruimte. De competitie wordt traditioneel afgesloten met leuke biljartspelle­ tjes, de uitreiking van de relevante prijzen en een heerlijk souper. Th. Fransen

Het verbroken evenwicht De toenemende islamisering in Indonesië. Lezing door mevrouw dr. Elly Touwen-Bouwsma op woensdag 12            november. Mevrouw Touwen (1948) is historisch antropoloog en promoveerde aan de Vrij Universiteit in Amsterdam op de studie Staat, Islam en lokale leiders in West Madura, Indonesië. Zij is tot 2013 verbonden geweest aan het NIOD. Zie ook haar artikel elders in deze Groote Klok   De lezing is voor leden en partners. Aanvang 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur Opgave via de gebruikelijke wegen.   Namens de Sociëteits, Johan van Zanten & Hans Harms 6

Sinterklaas in de Groote Sociëteit   De Sociëteitscommissie nodigt alle leden weer uit om met hun kinderen en kleinkinderen deel te nemen aan het Sinterklaasfeest in de Groote Sociëteit. Zondag 30 november a.s. om 15.00 uur   Graag ziet de Sint weer een grote schare kinderen om zich heen. Het wordt weer een heel gezellige middag met veel bekenden, mu­ ziek, sinterklaasliedjes en lekkernij­ en die bij december horen. OUDERS CQ GROOTOUDERS ZOR­ GEN ZELF VOOR CADEAUTJES EN BRIEF VOOR SINTERKLAAS!   Ook Sint digitaliseert!  De gebrui­ kelijke briefjes graag 1 week van te voren aan johan.vzanten@kpn­ mail.nl zodat Sint zich rustig kan voorbereiden. Graag op verzoek van Sinterklaas om uiterlijk 14.30 aanwezig zijn en discreet cadeautjes aan Piet te overhandigen ( in het kabinet ) Abel zorgt weer voor versnaperin­ gen bij aanvang en pannenkoeken om het feest af te sluiten.   Sinterklaas rekent op minimaal 10 kinderen en maximaal 20!   Opgave van aantal kinderen en volwassenen! via aanmelden@de­ grootesocieteit.nl of middels het inschrijfformulier in de sociëteit of bij de gerants.   Johan van Zanten namens de Sociëteitscommissie

Installatie 27 juni  

Gaston Sporre   Als Twentenaar ( geboren 4 augustus 1945 te Enschede) ben ik met een grote U-bocht uiteindelijk in 1973 in ‘het Zwol­ se’ aangekomen. Het grootste deel van mijn jeugd was Twents. Zwolle was, en het karrespoor van de N 35 heeft daar flink aan bijgedragen, lange tijd voor mij ver weg. Pas na de middelbare school en militaire dienst maakt zich enig mobiliteit van mij meester. Dit begon na mijn studie Nijenrode in Breukelen, om vervolgens van daaruit met een beurs van Philips in Amerika te gaan studeren. We spreken dan over het Amerika van eind 60 er en begin 70 er jaren. Kortom, de bewogen Vietnam periode. Na beëindiging van de studie ben ik een aantal jaren bij Philips in Eindhoven werkzaam geweest, om dan toch in 1973 in Zwolle aan te komen als organisatie-adviseur bij de Provincie Overijssel.   Vanaf dat moment heeft mijn loopbaan een aantal wendingen gekend. Eerst als wetenschappelijk medewerker aan de Katholieke Universiteit Nijmegen om vervolgens van hieruit de oversteek te maken naar de wereld van organisatiead­ vieswerk. Gedurende een kleine 15 jaar was ik werkzaam bij bureau Rijnconsult, de verzelfstandigde organisatieadvies afdeling van Akzo. Binnen Rijnconsult heb ik me vooral toegelegd op advies­ werk in de overheidssfeer. Hier ligt ook de basis voor mijn dissertatie waarop ik in 1988 gepromoveerd ben aan de Eras­ mus Universiteit te Rotterdam. Midden jaren 90 maakte ik vanuit het organisatie­ vak de overstap naar Achmea waar ik mijn werkzame bestaan in 2006 beëin­ digde als directievoorzitter van de divisie Zorg. Mijn slotakkoord was de invoering

van de basisverzekering, waarmee een eind kwam aan het stelsel van particulier en ziekenfondsverzekerden.   Zwolle is onmiskenbaar mijn woonplaats geworden. Niet alleen zakelijk, hier ligt ook de basis voor mijn prive-leven. Ge­ trouwd met Nelly-“geimporteerd” uit Amsterdam, en inmiddels weer stude­ rend in Amsterdam-, en de beide kinde­ ren Irene en Alexander, beiden afgestu­ deerd en woonachtig –hoe kan het bijna anders- in Amsterdam. Maatschappelijk heb ik in de loop der jaren mijn draai gevonden in Zwolle. Was vele jaren be­ trokken bij de politiek, en heb ietwat eufemistisch uitgedrukt ook een zekere bestuurlijke bemoeienis gehad met voetbal. Op dit moment ben ik voorzitter van OdeonDeSpiegel en bestuurslid van De Fundatie, en niet te vergeten Intermezzo het nazorgcentrum voor patiënten met kanker. Een lidmaatschap van de Groote Sociëteit, waarvoor Marcel, Bert, en Cees me hebben warm gemaakt is een wel­ licht een nieuw stukje in de legpuzzel voor de betrokkenheid met Zwolle. De stad is de moeite waard om er zich voor in te zetten. Zwolle heeft de afgelopen 40 jaar een ontwikkeling doorgemaakt die er zijn mag. Het is prettig er deel van uit te maken. Het is de U-bocht waard ge­ weest.    

Panta rhei… Twee woorden die menige woninggevel of scheepsboeg sieren. Alles stroomt... Ze zijn afkomstig van de filosoof Heraclitus, 500 a.C. Hij deed wat ieder mens doet: denken over ons leven, onze wereld – waarom is alles zoals het is, hoe zit het eigenlijk in elkaar, is er een verband in te zien, een orde?   ‘Alles stroomt’ zei hij, wie goed kijkt ziet een permanente beweging. De rivier is daarvan een mooi beeld. Je kunt niet tweemaal in dezelfde rivier stappen. Want bij de tweede keer ben jij niet meer wie je was, en ook de rivier heeft haar loop gevolgd. En zo is alles betrekkelijk, voorbijgaand, het stroomt, vloeit. Trefze­ kere woorden voor onze levenstijd waar­ in de grote concepten waar wij onze werkelijkheid in konden onderbrengen zijn vervluchtigd. Een almachtige alles besturende God? Het Westen met sterke politieke greep op de hele wereld? Twee

wereldoorlogen, nine-eleven, MH 17, de oprukkende IS – het een na het ander laat zien dat alles ons maar zo uit de hand kan lopen. Panta rhei... ja, mooi gezegd.   Maar zag Heraclitus het echt zoals wij het zien? Er is meer. Hij vroeg zich af wát het dan is dat stroomt. Kun je er ook een structuur in aanwijzen? Zijn overtuiging was dat alles bestaat in tegenstellingen. Zonder de nacht zou je het licht van de dag niet waarderen. Was er geen oorlog dan zou je de vrede niet kennen. Ziekte leert ons wat gezondheid is. Haat en liefde, leegte en vervulling – alles bestaat bij zijn tegendeel.   Opnieuw een scherpe waarneming, die op de bijval van velen in onze tijd mag rekenen. Je kunt immers moeilijk volhou­ den dat het kwaad de wereld in zijn greep heeft, altijd en overal bloeit ook weer de liefde op. Je weet van verderf en dood, van rouw, maar des te meer waardeer je alles dat goed is en je optilt en blij maakt. Alles heeft zijn tegendeel.   In het begrippenpaar yin en yang zie ik een jasje van dezelfde snit. Alles heeft zijn tegendeel, en zo is het mooi in balans. En zie het beeldje van een veel te dikke meneer met een vreemd gevormd hoofd, die achter zijn gesloten ogen alle tegenstellingen in zich lijkt te hebben opgenomen. Hij duikt overal op, in de sauna en bij de kapper, en in menig inte­ rieur.   Het lijkt heel waar. En toch ben ik niet gerustgesteld. Dit alles suggereert im­ mers dat er toch wel een zekere orde aan alles ten grondslag ligt. Is ons leven echt een dynamische eenheid van tegenstel­ lingen die elkaar aanvullen en opheffen? Probeer er eens mee aan te komen bij mensen die gedompeld zijn in verdriet – ‘niet meer, nooit meer…’ En helpt het jezelf als je ’s nachts wakker ligt, versla­ gen door een slecht bericht, bang voor wat nog komen gaat? Kun je MH 17, of de man in zijn oranje kleed vlak voor zijn onthoofding hierin plaatsen?   Nee, dan maar liever verder met onbe­ antwoorde vragen, dan maar de hard­ heid proberen te trotseren. Daarbij doen wat moet! En vooral open blijven, ont­ vankelijk. Voor troost en inspiratie die niet ontkennen maar doen opstaan.   Ale Pietersma  

7

Het verbroken even­ wicht. De toenemende islami­ sering in Indonesië, in het bijzonder op het platteland van Madura Dr. Elly Touwen-Bouwsma In de periode 1978 1980 heb ik in het kader van mijn promotie-on­ derzoek 19 maanden veldwerk gedaan in het dorp Beru op het eiland Madura. Dit eiland was toentertijd alleen met een veerboot te bereiken vanuit Surabaya. Sinds twee jaar verbindt een 5 km lange brug het eiland met deze miljoenen stad op Oost Java. Alle Madurezen, op een procent na, zijn Moslim. De Islam op Madura verspreidde zich vanaf de 16de eeuw over het eiland en groeide in de loop van de 20ste eeuw uit tot een religi­ eus regime dat een tegenwicht vormde tegen de oprukkende koloniale staat en later de Republiek Indonesië. De Indone­ sische overheid is zich bewust van de macht van de Islam op het eiland en heeft op alle mogelijke manieren geprobeerd deze in te dammen. Was er in de 20ste eeuw nog sprake van een wankel even­ wicht tussen de staat en de Islam, in 2013 toen ik het dorp na 33 jaar weer bezocht was daar geen sprake meer van. De Islam was geheel doorgebroken in de Madure­ se samenleving. Dat was onder meer te zien aan het grote aantal moskeeën en de toegenomen pelgrimage naar heilige plaatsen. Hoe de Islam in de afgelopen dertig jaar steeds meer greep kreeg op het leven van de Madurezen op het plat­ teland, is onderwerp van deze lezing. Aan de hand van beeldmateriaal gemaakt tijdens mijn veldwerk en mijn bezoek aan het dorp in 2013 laat ik zien wat er onder de toenemende invloed van de Islam veranderde in de lokale Madurese sa­ menleving. Mevrouw Touwen-Bouwsma houdt voor leden en partners een lezing over dit onderwerp op woensdag 12 november in de sociëteit. Opgave noodzakelijk (zie ook onder agenda voorin deze Klok)  

8

Onze bekende sponsor

Valencia- meer dan een bezoek waard! Van 1 tot 6 september hebben wij met ons tennisteam van de Pelikaan deelge­ nomen aan de Europese Clubkampioen­ schappen voor 75 plussers. Deze kampioenschappen werden voor de eerste maal in de geschiedenis in deze categorie georganiseerd door de Club de Tenis Valencia. Deze vereniging had 8 teams in Europa uitgenodigd voor dit evenement. Wij hebben als enig Nederlands team uiteraard gevolg gegeven aan deze eer­ volle uitnodiging. Onder voor ons extreme temperaturen ( tussen 32 en 40 graden) speelden we elke dag 3 singles en 2 herendubbels. We hebben totaal 15 wedstrijden ge­ speeld, waarvan 8 verloren en 7 gewon­ nen! Onder de spelers bevonden zich de nrs 2,3 4, 8 en 11 van de ITF lijst ( de wereld­ ranglijst voor 75 plussers). We zijn dan ook met het uiteindelijke resultaat zeer tevreden. In onze laatste wedstrijd versloegen we de Zwitsers met 4-1. Blau Weiss Köln , waar wij met 3-2 van verloren,werd Europees kampioen.   Dat dit tennistoernooi in Valencia ( een stad met 800.000 inwoners) niet onge­ merkt bleek, bleek wel uit de belangstel­ ling van de gemeente.

We werden op het indrukwekkende stadhuis ontvangen door de vrouwelijke burgemeester, Rita Berberá, die uitslui­ tend Spaans sprak. We hebben haar een Delfts blauw wand­ bord met een paar klompen aangebo­ den. Ze verzocht ons de hartelijke groeten over te brengen aan koningin Maxima, die zij zeer bewondert. De Club de Tenis Valencia,meer dan 100 jaar oud, is een zeer gerenommeerde Club in Spanje met een accommodatie, die bij geen enkele club in Nederland te vinden is. Naast 15 tennisbanen beschikt men over een prachtig zwembad, fitness ruimtes en 2 restaurants. De bekende Spaanse tennisser David Ferrer is lid van deze vereniging. Tijdens de slotavond werd ons een diner aangeboden met als hoofdgerecht 5 verschillende paella’s.

Ontvangst bij de burgemeester

Paella is een typisch Valenciaans rijstge­ recht. Deze rijst komt uit de Albufera la­ gune, 20 kilometer van Valencia verwij­ derd, waar we op een avond bij zonsonder­ gang een boottocht langs de uitgestrek­ te rijstvelden hebben gemaakt.   Hoewel tennissen het ultieme doel van onze reis was, hebben we gelukkig een dag ( veel te weinig voor zo’n prachtige stad) de gelegenheid gehad om de stad te verkennen. Aanrader is te starten met een bustoer door de stad Valencia. De start hiervan is op de Plaza Reina, waar je zeker een bezoek moet brengen aan de Cathedra Santa-Maria-de- Valencia. Ben je fit genoeg, beklim dan de toren met 207 treden en je hebt een prachtig uitzicht over de stad. Vanuit de bus kun je regelmatig uitstap­ pen om de “high-lights”te bezichtigen. Besteed zeker een halve dag aan de Ci­ udad de las Artes y las Ciencias! De Valenciaanse architect Santiago Cala­ trava heeft hier 5 schitterende innovatie­ ve bouwwerken met veel glas, licht beton en witte keramiek met veel waterpartijen eromheen, neergezet, ondermeer een opera, een museum en het grootste aquarium van Europa!   Ook de moeite waard is een fietstocht over de drooggelegde rivier de Turia, die nu om de stad stroomt. Vanuit deze 150 meter brede en vele ki­ lometers lange Jardin de Turia kun je overal de stad ïnduiken”. De fietsroutes worden aangegeven als Carrel Bici, die je door de smalle straten leiden naar het centrum.   Rest ons te vermelden, dat wij veel dank verschuldigd zijn aan ons sociëteitslid Peter Dutman, die ons heeft voor zien van prachtige oranje Pennpoints met als op­ druk: 2014Club de TENIS Valencia. ZTC de Pelikaan (Netherlands). Tijdens het diner hebben alle deelne­ mers en officials ( ook de burgemeester) een pen ontvangen.   Ruurd Tjallema    

Amistad Judeo Cristiana de Valencia

9

10

Rwanda, het land van de duizend heuvels (1) De SNV, ofwel the Netherlands Develop­ ment Organisation, in Rwanda vroeg in 2012 ondersteuning van de PUM Nether­ lands senior experts voor de ontwikke­ ling van de rundveegezondheidszorg. Tot die tijd was in Rwanda hier door de SNV minder aandacht aan besteed. Die ondersteuning moest structureel een aantal jaren worden verleend. Er is toen door de PUM besloten om als algemeen projectleider een ervaren manager te selecteren, in dit geval Peter Blauw uit Emmeloord, met een grote en succesvol­ le internationale ervaring in dairy busi­ ness. Na diens eerste bezoek aan Rwanda is een business plan opgesteld voor de ontwikkeling van de Dairy Value Chain. Dus een evaluatie van alle aspecten van de hele rundveeketen. Als eerste aspect werd de zuivelketen geanalyseerd, dus van de melk uit de koe tot de melk bij de consument op tafel. En ook het doel werd gedefinieerd: eerst een proef of pilot project en in dat project in drie jaar tweemaal zoveel koeien met een verdub­ beling van de melkproductie per koe. In het kader van dat project ben ik twee keer in Rwanda geweest, in 2012 en twee maanden geleden. Over mijn bevindin­ gen als senior expert zal ik in de volgende editie van De Groote Klok nader ingaan. Nu beperk ik me tot een beschrijving van het land en de mensen die er wonen. Het bovengenoemde proefproject klinkt bijna onmogelijk maar de jaarproductie van de rond 650.000 koeien ligt in Rwan­ da rond de 2.000 liter en de bedrijfsgroot­ te is 1-5 koeien (ter vergelijk: in Neder­ land 9.000 liter per koe met ongeveer 70 koeien op ongeveer 15.000 bedrijven). Voor dit project werd het Noord-Weste­ lijk deel geselecteerd, het Rubavu dis­ trict, langs de grens met Congo en eindi­ gend tegen Uganda. En ook niet alle boeren werden uitgezocht maar alleen boeren die een verbinding hadden met een coöperatie, dus een min of meer behapbaar project met ongeveer 1.500 boeren. Een, na de eerste analyse, haal­ baar geacht project. Maar, de boeren zijn vaak minder meewerkend dan gedacht, de omstandigheden zijn vaak lastiger dan gedacht, het weer is vaak anders dan gedacht, de koerassen zijn vaak minder vruchtbaar dan gedacht, kortom: de

Bij iedere stop zijn binnen enkele minuten vele kinderen gearriveerd.

werkelijkheid is vaak weerbarstiger dan gedacht.   Rwanda heeft drie inheemse bevolkings­ groepen namelijk de Hutu’s, de forse Tutsi’s, vaak de rijkere veeboeren en de Twa’s, de jagers, verwant aan de pyg­ meeën en de oorspronkelijke bewoners. Op het eind van de 18de eeuw werd Rwanda een Duitse kolonie maar na de Eerste Wereldoorlog een Belgische. In die Belgische periode is de bevolking ver­ deeld geraakt. Zelfs in het paspoort stond tot welke groep je behoorde, een Hutu, met 85% de meerderheid, een Tutsi of een Twa (1%). De verdeeldheid is steeds ernstiger geworden vooral na de dood van hun laatste koning in 1959 en na de onafhankelijkheid in 1962. In die periode zijn al veel, vooral Tutsi’s, gedood en vertrokken veel Tutsi’s naar de buurlan­ den Congo en Uganda. De verdeeldheid, bijna haat, is daarna geïntensiveerd, mede door gerichte, vooral radiopropa­ ganda.

Langs de weg in Rwanda is het altijd druk.

Een 4 wheeldrive is in de binnenlanden geen overbodige luxe.

Een stuitend voorbeeld zijn de in 1990 gepubliceerde tien geboden voor Hutu’s waarbij (o.a.) een Hutu als verrader werd beschouwd als hij trouwde met een Tutsi of handelde met een Tutsi, die als onbe­ trouwbaar werd afgeschilderd. De uitein­ delijke gebeurtenis die het begin was van de buitengewoon wrede genocide, was het neerschieten van het vliegtuig met daarin de presidenten van Rwanda en het buurland Burundi in de avond van 6 april 1994. De veroorzaker van dat neer­ schieten is nog steeds onbekend. Binnen een uur na deze gebeurtenis werden wegsperringen gemaakt en startte lan­ delijk het gericht, aan de hand van lijsten, vermoorden van de Tutsi’s, gematigde Tutu’s en Twa’s die verdacht werden van sympathie voor de Tutsi’s. In een periode van drie maanden werden bijna één miljoen mensen omgebracht met, voor­ al, machetes die tevoren al in grote, ge­ heime depots, te samen met andere wapens, waren opgeslagen. In het geno­ cide gedenkmuseum in Kigali wordt in­

11

dringend de aanzet tot deze genocide beschreven en met getuigenissen van overlevenden ondersteund. Het blijft onbegrijpelijk dat de internati­ onale gemeenschap dit heeft kunnen laten gebeuren ondanks de vele waar­ schuwingen en zo laat heeft ingegrepen. De rol van de Fransen is in ieder geval niet groots geweest. Zij trainden indertijd de militante Rwandanezen. Het Rwanda­ nees Patriottisch Front, dat vanuit Ugan­ da opereerde om terugkeer naar Rwanda van vooral gevluchte Tutsi’s mogelijk te maken, heeft met zijn leger in ieder geval een belangrijke bijdrage geleverd aan het eindigen van deze genocide. Een van hun leiders, Paul Kagame, is de huidige president die in het beste met zijn land voorheeft, inmiddels voor de tweede periode is herkozen, die geen dictator is maar tegenspraak lastig vindt. Gelukkig leven de Rwandanezen weer samen met en naast elkaar. Op het eerste gezicht merk je niet dat in de meeste fa­ milies doden zijn gevallen door de geno­ cide. Toch praten ze er wel over en dit jaar is er landelijk uitgebreid bij stil gestaan. Hun traditionele bruiloften zijn grote feesten, waarbij de aanwezigheid van een blanke een uitzondering is. Vaak onder aanvoering van de bekende Bu­ rundese drummers wordt veel ge­ speecht, voldoende gedronken en uit­ bundig gedanst.

Op de traditionele bruiloft zorgen de, vaak Burun­ dese, drummers voor een wel erg zwaar dreunen­ de begeleiding van dansers. Zelfs dansen ze ook enthousiast met de grote drums op hun hoofd.

  In dit verscheurde land dat buitenge­ woon arm is, wordt nu geprobeerd om de levensomstandigheden te verbete­ ren. In ieder geval zijn er nu wel vele landen actief om hierbij behulpzaam te zijn. Het is een vruchtbaar land, dicht tegen de evenaar gelegen met voldoen­ de regen maar ook met een paar drogere perioden. Ze hebben geen bodemschat­ ten zoals in het aangrenzende Congo. Om die reden is Congo een aantrekkelijk land, zeker voor rebellen. Toen enkele jaren geleden de M23 rebellen heel actief waren in de grensstreek van Rwanda en Congo werd wel gesuggereerd dat ook 12

Rwanda hierbij behulpzaam was maar dat is nooit overtuigend vastgesteld.   Eigenlijk is Rwanda een mooi land voor veehouderij maar ook voor akkerbouw. Het is wat kleiner dan Nederland met ongeveer 12 miljoen inwoners en veel heuvels. Rwanda wordt ook wel het land van de duizend heuvels genoemd. Maar ze hebben ook forse bergen, tot 4.600 m hoogte, vooral in het vulkanische gebied op de grens van Congo en Uganda. Het is ook het land van de oorsprong van de Nijl. Voor toeristen is het een mooi land, maar de daarvoor vereiste structuur met wegen, hotels, vermaakmogelijkheden enz. is nog maar matig ontwikkeld. Maar ze hebben in ieder geval één succespro­ duct namelijk de aanwezigheid van go­ rilla’s die in het wild leven en, onder be­ geleiding en voor een vrij hoge prijs, bezocht en heel dicht benaderd kunnen worden. De mensen zijn er vriendelijk, ook tegenover de blanken die er nog maar weinig komen en min of meer een bezienswaardigheid zijn. Dat geldt zeker voor onze beharing van armen, benen en

borst. Dat hebben ze zelf niet en vinden ze dus vreemd. De volwassenen denken dat je al dat haar in Europa nodig hebt tegen de kou en de kinderen zijn altijd heel enthousiast om erover te strelen en aan te trekken. Maar het is zo’n armoedig land met schattige kinderen waarvan één op de vijf sterft voor het vijfde levensjaar en de rest eigenlijk een kansarme toe­ komst heeft.   JAN SOL   (Slot van dit artikel in volgende editie van de Klok).

KOKEN MET DE CULINAIRE CORNUYTEN VOORGERECHT 1 liter groentebouillon 20 gram boter 2 stuks aardappelen 1 stuks uien 1 teen knoflook 400 gram bladspinazie 2 dl koksroom 125 gram gerookte paling 4 stuks mini pistoletjes zeezout en peper  

HOOFDGERECHT 700 gram casselerrib in vacuüm met mosterd (bij slager bestellen) 1 dl koksroom 0,8 dl groenten bouillon 10 gram boter (voor roux) 10 gram bloem (voor roux) 40 gram ganzenvet 1 pak wijnzuurkool 400 gram bloemige aardappelen 20 gram boter 1 ei grof zeezout, peper, nootmuskaat, grove mosterd  

NAGERECHT half bakje aardbeien 1 bakje bleu berry’s 1 bakje bramen 1 bakje frambozen 4 kletskoppen 0,4 liter vanilleroomijs 1 borrelglas Limoncello 1 limoen 1 takje mint  

Licht gebonden spinaziesoep met reepjes gerookte paling   Ui, aardappelen en knoflook schoonmaken en snipperen. In boter aanfruiten en 4 minuten garen op laag vuur. Ondertussen de bouillon maken. Spinazie in ruim water wassen en laten uitlekken. Groot deel van de hete bouillon bij de aangefruite basis voegen en opkoken. Paling in dunne reepjes snijden. Koud zetten. Broodjes in de hete oven afbakken. Deel van de bouillon met spinazie in de keukenmachine fijnmalen. De soep met staafmixer fijnmalen. Basis en soep bijeen brengen: warm houden maar niet meer koken! Soep op smaak brengen met peper en zout. Paling verdelen in de warme koppen of borden en de soep inscheppen, scheutje koksroom toevoegen. Meteen serveren met gebakken broodjes   Wijnsuggestie: La Forge Estate Viognier 2013   Gepocheerde casselerrib in het vacuüm op wijnzuurkool en mosterdsaus pom duchesse   Casselerrib in niet kokend water leggen in het vacuüm, circa 45 minuten. Aardappelen schillen, wassen, gaar koken met water en zout. Afgieten, droogstomen en opkloppen met boter en de eieren en opsmaak brengen met nootmuskaat. Op ingevette bakplaat pureetaartjes maken met rvs ring. Bouillon en koksroom samen inkoken. Boter en bloem koud kneden. Bouillon binden met Beurre manie (koude roux). Zuurkool uitknijpen. Ganzenvet in pan smelten en de uitgeknepen zuurkool er in aanfruiten zonder ver­ kleuring. Saus afmaken met mosterd, peper en zout (niet meer koken). Vlees in plakken snijden. Zuurkool op het warme bord verdelen en het vlees erop. Saus rondom en pureetaartje erbij zetten. Samen serveren.   Wijnsuggestie: Bestheim Riesling   Rood fruit en Limoncello roomijs en kletskop   Roomijs een beetje laten ontdooien. Rasp van limoen maken en door het zacht geworden ijs mengen samen met de Li­ moncello. Afproeven en opnieuw invriezen. Rood fruit nazien en selectie uit maken. Roodfruit mooi opmaken op de borden. IJs uitscheppen en bijzetten. Garneren met blaadjes mint en een kletskop. Wijnsuggestie: Limoncello Bottega  

Het recept is voor vier personen. Paul Herbrink / Ronald van den Berg  

13

Uit ‘Geschiedenis van Zwolle’ (2) “Vive l’Empereur, Vive de Lamme zien breur!”  Op 11 september 1811 ontving het stadsbestuur bericht, dat de keizer Zwol­ le de eer zou aandoen van een bezoek. De held Napoleon was zó bang, dat tevo­ ren bepaald werd, dat hiervan geen be­ richt in de kranten zou mogen worden opgenomen en dat er geen vreugde­ schoten zouden mogen worden gelost of vuurwerk afgeschoten. Even daarna kreeg Van der Gronde (1) mededeling, dat de keizer – denkelijk voor de veilig­ heid – 6000 man troepen zou meebren­ gen; bovendien lagen hier reeds enige bataillons ‘oude snorrebaarden’. Toen moesten bovendien nog de Bethlehems­ kerk, de Eglise Wallonne, de Ruiterstallen en de loods op de Genverberg ingereed­ heid gebracht worden en voedsel voor die manschappen bijeengebracht. Het heette, dat de keizer 30 oktober 1811 komen zou; maar het altijd achterdochti­ ge mannetje was er op uit eventuele aanslagplegers een slag voor te zijn, dus verscheen hij reeds op 28 oktober. ’s Avonds om 5 uur deed hij z’n intocht en een in der ijl gehuurde claque (2) brulde: “Vive l’Empereur, Vive de Lamme zien breur!”.   De buitenwacht kreeg er weinig van te zien, maar later werd verteld, dat Napo­ leon gelogeerd had in het huis in de Kamperstraat (3), waarin jarenlang de tandartsen Otté en Holthaus hun praktijk gedreven hebben. Al lang daarvoor was dit huis in ’t geheim geïnspecteerd en toen de keizer kwam, werd eerst met een degenpunt op talrijke plaatsen in het behang geprikt. De Kamperstraat was afgezet, maar er brandde boven een lichtje voor het venster, dat aan de solda­ ten moest beduiden hoe de keizer dag en nacht voor het welzijn van zijn geliefde (geannexeerde) onderdanen waakte. In werkelijkheid sliep hij aan de andere kant van het huis en was zijn slaapvertrek door middel van een vertimmering zò gebar­ ricadeerd, dat zijn adjudant of kamerheer bij hem voor de deur lag! En ’s mans dapperheid was zo groot, dat hij niet het waagstuk bestond om onder een ere­ poort door te rijden, uit vrees, dat wel eens een bom naar beneden zou kunnen dalen!   Napoleon schonk 6000 francs voor de armen, inspecteerde de Garde d’hon­ neur en nam ook nog eens een kloek 14

besluit: de sluisdeuren die al gereed waren voor de IJsselvaart, werden gecon­ fiskeerd en doorgezonden naar Coevor­ den, waar ze gebruikt zouden moeten worden ter versterking van die vesting. Tenslotte maakte de maire Van der Felz bekend, “dat ieder daaraan zal gevoelig zijn en met gepasten eerbied en erkente­ lijkheid omtrent deze zo uitnemende weldaad” aan deze keizerlijke daad zou terugdenken: in talrijke gezinnen lagen 8 à 10 Franse soldaten ingekwartierd en toen deze heren vertrokken, miste men wel een en ander… Wie bleven waren Petit en Cérisier, twee commandanten, die de zonderlingste streken uithaalden. Zij boden tegen el­ kaar op in deftigheid. De een woonde in de Bloemendalstraat ter hoogte waar nu het directoraat van Sociale Zaken geves­ tigd is (4) , de ander woonde in de Diezer­ straat 39, nu ‘Tine Prins’ (5) . In het eerste pand werd een geweldig schoorsteen­ mantelstuk geplaatst met een keizerlijke adelaar er op en de symbolen van wel­ stand en vooruitgang; in het tweede verscheen de zgn. ‘Blauwe Kamer’, ge­ heel in de Napoleontische stijl. Deze heren werden bediend door een Vlaamse fourier (6) , genaamd Hens en deze was expert in wijnen. Toen in 1813 de Fransen de wijk moesten nemen, dook Hens onder en associeerde zich later met Schaepman, die van de tocht naar Rus­ land terug kwam. Zo ontstond de beken­ de wijnzaak, die tot in het begin van deze eeuw zich in grote bloei verheugde (7). (_) De kozakken naderden! Petit en Cérisier bleven aanvankelijk nog op hun post, maar het werd roerig. Een Franse gendar­ me werd in de Roggenstraat door een bakker neergeslagen met een venster­ haak. De bevolking vreesde répressailles, maar toen de mensen zagen, dat hoe langer hoe meer Fransen met stille trom aftrokken en liefst met de boot naar Am­ sterdam gingen, werd het hoe langer hoe roeriger. (_) Op 11 november was heel Zwolle op de been, maar de kozakken kwamen nog niet. Want zij draafden op hun kleine paardjes niet over de wegen, maar ren­ den liefst door het land en gingen bij de boeren provianderen. De arme boeren kregen nu nieuwe requisities: de kozak­ ken eisten van de boeren een paard en een wagen voor elke man. De kozak spande het boerenpaard voor de wagen en liet zijn eigen hit er achteraan lopen, gooide zijn bagage op de wagen, ging er zelf op zitten en zo trok de bende op Zwolle af. (_)  

Op deze plaats in de Kamperstraat heeft het huis van de douairière Plettenburg-Feith gestaan, waar Napoleon in oktober 1811 een nacht logeerde.

In de morgen van 12 november trokken ze op de Hanekamp los, stalen de wor­ sten van de wimme (8) en deden zich overvloedig te goed aan sterke drank: liefst verhit en met peper! In de middag­ uren zwierven ze rond op de Nystad, prikten daar kippen aan hun spiesen en stalen hier en daar een stuk vlees, dat zij onder hun zadels legden om het mals te rijden. Om vier uur kwamen onze zonder­ linge gasten de Diezerpoort binnenge­ draafd. De burgers hadden hun dochters en soortgelijke kostbare bezittingen op­ geborgen. De kozakken kampeerden in de Smeden; legden vuurtjes aan, ontde­ den zich van alle kleren en gingen hun hemden uitschudden boven het vuur om aldus hun ongedierte wat kwijt te raken. Petit en Cérisier gingen er van door; maar werden ingehaald en hebben hier nog geruime tijd op een bovenhuis gevangen gezeten; dat blijkt uit het archief. De préfect gaf zichzelf ontslag en vertrok. Inmiddels was de burgerij druk bezig met de nieuwe gasten; nooit was er jenever genoeg. Het moet een onbeschrijflijke vertoning zijn geweest. (1) Een van de burgemeesters van Zwolle (2) Ingehuurde handenklapper (3) De keizer logeerde in het grote huis van de douairière Plettenberg-Feith, vrouw van Windesheim. Dit       pand bestaat al lang niet meer. Op deze plaats zijn nu apparte­ menten van de Stichting     Bejaardenhuis­ vesting Nederland en daarvoor was garage Sietsma hier gevestigd. (4)Het huis dat hier stond, is al lang geleden afgebroken. Er kwam een kantoorgebouw voor in de     plaats, waar tot voor kort Dommelholt Advocaten gevestigd was. Het is nu te huur. (5) Nu modezaak DiDi (6) Onderofficier die belast was met de in­ kwartiering (7) De firma Hens & Schaepman heeft meer dan honderd jaar bestaan (8) Deel van de schoorsteen voorzien van haken voor het roken van vlees (De tekst is afkomstig uit ‘Geschiedenis van Zwolle’ van drs. Thom. J. de Vries).

WIJNCOLUMN  

Onder de Loep: Mijn eerste wijnervaring   Ik denk dat het ergens in het midden van de jaren 80 moet zijn geweest dat ik met mijn ouders in de Elzas was. Onze zomer­ vakantie brachten we door in het Zwarte Woud, in Duitsland en mijn vader had het idee om een bezoek te brengen aan de wijngaarden van de Elzas. Ons gezin be­ staande uit mijn vader, moeder, twee oudere broers en een jongere zusje ging gedurende twee dagen op bezoek bij een paar wijnboeren en bezochten de wijnkelders, wijngaarden en proefruim­ tes. Mijn broers waren niet echt geïnte­ resseerd en haakten al redelijk snel af en gingen liever een potje voetballen. Mijn zusje was toen nog veel te jong om er iets van te begrijpen. Ik zelf echter vond het bijzonder interessant wat ik allemaal te horen kreeg van mijn vader over die piepkleine druifjes die zouden uitgroeien tot een product “ waarvan er geen gelijke was in de wereld” . Nou dat moest wel heel bijzonder zijn dacht ik en de interes­ se voor wijn was geboren. (Ik moet des­ tijds een jaar of tien oud zijn geweest.)   Tijdens deze mini wijnreis bezochten wij het Domein van Paul Blanck. Dit familie­ domein met wijngaarden op de beste berghellingen van de Elzas behoorde tot één van de beste van de streek. En dat is tot op de dag van vandaag niet anders! Ik weet nog goed dat wij door Paul Blan­ ck na het bezoek aan de wijngaarden werden uitgenodigd voor een uitgebrei­ de lunch op het terras in de heerlijke El­ zasser zomerzon. Ik kon het gesprek in het Duits nauwelijks volgen maar de passie die Paul Blanck had voor wijn is mij

altijd bijgebleven. Tijdens deze reis heb ik ook voor het eerst echt serieus aan wijn geroken en ik vond het in tegenstelling tot mijn broers niet vies! Het verschil in geuren vond ik bijzonder groot en dat allemaal uit hetzelfde piepkleine druifje. Wat een sensatie! Nadien ben ik steeds vaker wijnen gaan proeven samen met mijn vader. Ik was een jaar of tien oud, een leeftijd waarop bijvoorbeeld zuren en bitters in de witte wijn nu niet direct populaire smaken zijn, maar de interesse was te groot.   Raar eigenlijk dat ik mij pas recent be­ dacht dat dit mijn eerste echte contact is geweest met wijnen. Wellicht kwam het doordat ik terugdacht aan een jaar of drie geleden toen ik in een kastje bij mijn moeder een fles Tokaj Pinot Gris Alten­ bourg Grand Cru uit 1993 vond van Paul Blanck, dus ook uit de Elzas. Mijn vader was inmiddels helaas overleden en nie­ mand wist dat deze mooie fles hier nog stond. Ik dacht jammer maar helaas, die gaat de gootsteen in. Toch nog even boven de gootsteen met een glas om hem voor het wegspoelen nog even te proeven. Wouw wat een ervaring! Deze wijn was bijna 20 jaar oud en uit een niet heel bijzonder jaar. Toch bleek de kwali­ teit nog helemaal geweldig.   Na het bezoek aan de Elzas hebben wij nog een heel aantal vakantie uitstapjes gemaakt in o.a. de Haut Medoc, Saint Emilion en omgeving. Deze tripjes zal ik nooit vergeten. Elke keer weer het con­ tact met wijnboeren, de passie en het verhaal achter de wijn. Ik mag wel zeggen dat mijn liefde voor de wijn er sinds die tijd niet kleiner op is geworden en geluk­ kig hebben wij nadien nog vele wijnlan­ den en wijngebieden aangedaan met vaak ongeveer dezelfde ingrediënten: Lokale wijnboeren, mensen met passie voor hun vak en het verhaal achter de wijnen die het product zo bijzonder maakt. Remco van Looijengoed Directeur/vinoloog Schuttelaar Delicatessen en Wijnen  

Nieuwe huurder gezocht! Eind 2015 verlaat Travers de door haar gehuurde bovenverdieping van Koe­ straat 8. Het kinderopvangonderdeel van Travers, ‘Domijn’, is door overnames fors gegroeid. Gevolg daarvan is dat Koe­ straat 6 en de etage van Koestraat 8 te klein geworden zijn om alle staf- en ad­ ministratieve medewerkers te huisves­ ten. Travers vertrekt naar het pand aan de Drijbersingel waar tot voor kort de dag­ opvang van het Leger des Heils geves­ tigd was, rechts naast popcentrum Hedon. Omdat de verhuur een belangrijk onder­ deel is van de verenigingsexploitatie heeft de Directie besloten een taskforce te formeren. De directie heeft meerdere scenario’s beschreven. De opdracht aan de taskforce is te onderzoeken welke van de genoemde varianten haalbaar zijn binnen de beleidskaders, welke bouw­ kundige aanpassingen daarbij aan de orde zijn en wat daarvan de kosten zullen zijn. Dat alles onder de voorwaarde van een sluitende exploitatie. De taskforce bestaat uit de heren Bernard ten Doe­ schate, Henk Schaatsbergen, Teun Bouwhuis en Pieter Tanis. De panden Koestraat 8 en Koestraat 6 (eigendom van de gemeente) zijn op een nogal complexe wijze met elkaar zijn verbonden. Bovendien is de de gemeen­ te van plan is Koestraat 6 te verkopen. Mocht u een huurder op het oog hebben voor de etage van Koestraat 8, laat het de Directie weten! Ronald van den Berg  

15

Een deel van de enorme hal, met links op de foto het eerste deel van de geautomatiseerde magazijnstelling in aanbouw

Nieuw distributiecen­ trum van Wehkamp Het Zwols Architectuur Platform organi­ seert met regelmaat interessante excur­ sies naar bijzondere gebouwen in Zwol­ le. Dinsdag 9 september zijn een hon­ derdtal geïnteresseerden te gast bij We­ hkamp aan de Pommerenstraat, in de noordelijkste punt van de Hessenpoort, nog net binnen de gemeentegrens. Daar is het nieuwe distributiecentrum van Wehkamp in aanbouw, nu nog te zien vanaf de snelweg.   Eerst wat feiten over de gastheer. We­ hkamp heeft een omzet van 475 miljoen euro per jaar. De klant kan een keuze maken uit 180.000 verschillende produc­ ten, een assortiment dat in de toekomst zal groeien naar 250.000. Jaarlijks gaan 7,1 miljoen pakketjes naar de klanten. 128 miljoen mensen bezoeken jaarlijks de website. Tot tevredenheid van We­ hkamp is 51% van de nieuwe klanten jonger dan 35 jaar. Het eertijds suffe image ('bloemetjesjurken') is daarmee definitief verleden tijd. De online retail beslaat nu 13% van de markt. Dat zal tegen 2030 gegroeid zijn naar 50%. Om in die markt de grootste te blijven investeert Wehkamp in een nieuw 16

en geavanceerd distributiecentrum in Zwolle.   Het gebouw - een ontwerp van Peter van Delft Westerhof (architect DENC) - heeft enorme afmetingen. Inclusief de verdie­ pingen in een deel van het pand is de vloeroppervlakte 13 voetbalvelden groot. Toch is die omvang niet het eerste dat aan de buitenkant opvalt. De kleur (bronskleurig) en vooral de afgeronde hoeken van het pand resulteren er in dat het lastig taxeren is hoe groot het pand eigenlijk is.   Anders dan het nieuwe IKEA-pand dat nagenoeg geheel van staal in elkaar ge­ sleuteld wordt heeft het distributiecen­ trum een betonnen constructie. Zware betonnen kolommen met daarop brede betonnen liggers, allemaal prefab over de weg aangevoerd vanuit België. Daar­ mee lijkt de constructie op die van infra­ structuur.   Het gebouw zelf is in feite niet meer dan een schil om een aantal enorme installa­ ties. Dat komt ook in de prijs tot uitdruk­ king. Grond en gebouw kosten samen 30 miljoen euro. De inventaris, en dat zijn dan vooral de installaties van het distri­ butiesysteem kosten bij elkaar 70 miljoen euro.

  Het hart van het distributiecentrum wordt gevormd door OSR shuttlesys­ teem. Een knap staaltje van de Oosten­ rijkse firma KNAPP die gespecialiseerd is in de bouw van dergelijke geautomati­ seerde systemen. In het klassieke distributiecentrum gaat de orderpikker met zijn lijstje langs de stellingen om de order samenstellen. In het OSR shuttle systeem blijft de order­ pikker op zijn plek staan en brengen de shuttles, een soort 'treintje', de bestelde bak met producten naar de lift in de ma­ gazijnstelling. Via rollenbanen komt de bak naar naar hem toe. Met de hand worden benodigde artikelen uit de bak genomen, waarna het systeem de bak weer geheel geautomatiseerd op zijn plaats terugzet in de enorme stelling. Elke bak heeft een eigen streepjescode waarmee de shuttle hem kan identifice­ ren. Ook de aanvoer vanaf de losperrons gaan via die bakken het systeem in. Er rijden straks 468 shuttles in de maga­ zijnstelling die van maar liefst 480.000 plekken bakken kunnen ophalen en wegbrengen. Het systeem dat nu in aanbouw is is als het gereed is meteen het grootste geau­ tomatiseerde magazijn voor e-commer­ ce ter wereld.   Voor grotere artikelen als koffieapparaat,

stofzuiger, etc. is het OSR systeem niet geschikt. Daarvoor zijn de bakken (onge­ veer de maat van een supermarktkratje) te klein. Het distributiesysteem van die producten is minder vergaand geauto­ matiseerd. Er komen letterlijk meer han­ den aan te pas. Voor deze categorie pro­ ducten zijn in de hal 8000 palletlocaties beschikbaar. Ook het hanggoed (kle­ ding) heeft ook een eigen stellage van 2,5 kilometer lengte. Wehkamp kan met dit alles in huis 196.000 artikelen per dag verwerken.   De bouw van het pand is half oktober 2013 getart. In juli 2015 wordt het distri­ butiecentrum opgestart, waarna het in september volledig operationeel moet zijn. Dan moeten de magazijnen die Wehkamp nu in Dedemsvaart gebruikt helemaal leeg zijn.   Met deze automatiseringsslag kan We­ hkamp haar service aanzienlijk verbete­ ren. Klanten kunnen straks tot 13.00 uur bestellen om het pakketje nog dezelfde dag geleverd te krijgen. De enorme in­ vestering wordt terugverdiend door be­ sparing op de personeelslasten. We­ hkamp kan straks het distributiecentrum

Een stapel nog ingepakte 'shuttles'

runnen met het eigen vaste personeel en zal nauwelijks nog een beroep te hoeven doen op uitzendkrachten. In het nieuwe centrum komen zo'n 250 logistieke me­

dewerkers te werken die 2,5 shift draaien. Rond 20 medewerkers zijn in kantoor- en systeembesturingsfuncties werkzaam.   Internet shoppen komt in de praktijk ook vooral neer op terugsturen van bestelde artikelen. Ruim de helft van het personeel in het distributiecentrum is nodig om de retourzendingen uit te pakken, te contro­ leren en weer in de voorraad terug te plaatsen.   Het distributiecentrum is niet als zichtlo­ catie op de snelweg georiënteerd. In de strook grond tussen de snelweg en We­ hkamp komen in de toekomst andere bedrijven die het centrum grotendeels aan zicht zullen onttrekken. Er is gekozen om de hoofdingang te oriënteren op de ecologische zone die door Hessenpoort loopt.   Ronald van den Berg

Detail van de betonconstructie

Het geautomatiseerde magazijn in aanbouw

17

Atelierbezoek Ro­ nald Westerhuis Vrijdag 28 november heeft de So­ ciëteitscommissie een bezoek ge­ regeld aan het atelier van Ronald Westerhuis. (www.ronaldwesterhuis.com)   Wie is Ronald Westerhuis en waar­ om is een bezoek aan zijn atelier zo boeiend? Ronald werkt voornamelijk met roestvrij staal voor zijn, doorgaans, grote objecten. Landmarks in Noorwegen en in Nederland. Veel van zijn werk is opgenomen in particuliere collecties. Tentoonstellingen in Shanghai, in Moskou, in Miami, in North Caroli­ na. Heel bekend is zijn werk Rawsome, dat staat in de tuin van kasteel Het Nijenhuis. Tijdens Lowlands ver­ huist het beeld naar het festivalter­ rein.   Ronald heeft zijn atelier gewoon in Zwolle. Hij zal vertellen over zijn werk aan de hand van miniaturen van zijn beelden en wellicht aan de hand van filmpjes. We hebben Ralph Keuning bereid gevonden het werk van Ronald artistiek te duiden. Er is plek voor 30 Heeren. Vrijdag 28 november 2014, 15.00 17.00 uur. Deelnemers worden geïnformeerd over de route naar het atelier. Aanmelden kan via de gebruikelijk kanalen: aanmelden@grootesocie­ teit.nl of formulier op publicatie­ bord.   Namens de Sociëteitscommissie, John van Boven

18

Bridge: Het tempo of weigeren ? De vrijdagmiddag met na de zomervacantie al direct weer met 3 tafels gaf een aardig spel over de leer van het tempo. Ik geef U de hele kaartverdeling:       Sch A753         Ha Vr 10         Ru A         Kl AHB982     Sch B62     Sch 10 4 Ha A9643     Ha H75 Ru H Vr 8 2     Ru 7643 Kl 10     Kl Vr 7 5 4     Sch H Vr 9 8         Ha B82         Ru B 10 9 5         Kl 63       N opende 1 Kl, pas, 1 Sans, 2 Ha, 3 Kl, pas, en ik nam de gok naar 3 Sans. Hoewel zelf geenszins visser, kan troebel water heel nuttig zijn in bridge. West kwam uit met Ha 4 en toen de tafel open ging, viel dat precies goed. Een Klaversnit, daar lijkt het vanaf te hangen, maar U ziet, dat zit mis. De Ha Heer hield en Oost besloot het Ru Aas weg te spelen. Hij verdacht mij ervan WEL het Ha Aas te hebben en dat het lek in de Ruiten zou zitten. Tempo? Ik speelde Kl Aas, valt de Vr bij Oost ? was dat meegenomen, nee de 10 bij West. Terug naar de hand met Sch Heer en Kl 3 voor de 9, zit die goed dan heb ik toch een zeker gewonnen contract. Oost nam de Kl Vrouw niet.. Ik had toch Ha Aas ? Toen restte alleen alles of niets door Kl Heer na te spelen, en zelf Sch weg, Het feest was nog niet voorbij en ik stak over met Sch Heer, en speelde Ru B voor de Vr van West. (Gelukkig had Oost die niet, anders was het nog mis gegaan) Nu sloeg West de plank mis, want hij speelde Ru Heer na i.p.v. een Harten af te geven. Met dank aan partners Ha Vr 10 incasseerden wij 9 slagen CONTRACT Met open kaarten is het allemaal zo eenvoudig, maar je zult er maar zitten. Harten na in slag 2 maar dan wel weigeren! door West is ook dodelijk. Tempo is dan alweer beslissend, maar West weet niet, dat ik op B xx 3 Sans bood. Zijn er slimmerds, die opmerken, dat ik 1 Sch had moeten bieden en dat 4 Sch een onverliesbaar contract is ? Nee, dat gaat evengoed 1 down tegen goed tegenspel ! Laat mij maar lekker sjansen dus, dan zijn er meer vraagtekens. You hear again.   Wilfred Smit  

ZET u uw huis te koop of gaat u het verkopen

Zo snel en goed mogelijk uw huis verkopen. Dat vraagt om een Garantiemakelaar. Een Garantiemakelaar gaat namelijk een stap verder. Niet alleen zorgt hij ervoor dat uw woning zo goed mogelijk gepresenteerd wordt. Dankzij zijn ervaring in de lokale markt is hij specialist en kan hij u voorzien van advies op maat. Zo wordt uw woning voor een reële prijs in de markt gezet en zet hij de juiste middelen en kanalen in om uw potentiële kopers te bereiken. Uiteraard houdt hij u op de hoogte van de laatste ontwikkeling en is hij altijd voor u bereikbaar. Ook uw huis verkopen? Kijk voor meer informatie op www.degraafvanvilsteren.nl of bel ons op 038-4227229.

Van een Garantiemakelaar mag u meer verwachten.

GM02 degraafvanvilsteren adv huis te koop 135x185 def v1.indd 1

21-05-13 11:58

Portret (80x120 cm.) getekend door Dioni ten Busschen met een pen van PenPoint

19

www.editoo.nl

Indien onbestelbaar retour: Koestraat 8 , 8011 NK ZWOLLE

20