de Bibliotheek en basisvaardigheden Kunst van Lezen 0-18 jaar Jos Debeij Gerlien van Dalen Adriaan Langendonk VNG regionale conferenties 15 en 16 april 2015
de Bibliotheek en basisvaardigheden
1
Inhoud 1. WSOB – de Bibliotheekwet, rol KB 2. Het netwerk als basis voor succes 3. Leesbevordering centraal – Kunst van Lezen, BoekStart en de Bibliotheek op school 4. Doorgaande lijn basisvaardigheden 5. De gemeente als opdrachtgever
de Bibliotheek en basisvaardigheden
2
Artikel 4 WSOB. Publieke waarden • • • • •
Onafhankelijkheid Betrouwbaarheid Toegankelijkheid Pluriformiteit Authenticiteit
de Bibliotheek en basisvaardigheden
3
Artikel 5. Bibliotheekfuncties 1. Ter beschikking stellen van kennis en informatie 2. Bieden van mogelijkheden voor ontwikkeling en educatie FOCUS 3. Bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur 4. Organiseren van ontmoeting en debat 5. Laten kennis maken met kunst en cultuur de Bibliotheek en basisvaardigheden
4
Art. 7 Deelnemers netwerk • KB – landelijke digitale bibliotheek • Provinciale ondersteuningsinstellingen (PSO’s) • Lokale bibliotheken • • • •
Art. 9 Taken KB aansturen netwerk landelijke digitale bibliotheek bibliotheekvoorziening ‘Aangepast Lezen’ de Bibliotheek en basisvaardigheden
5
0 - 101
Staf afd
Bibliotheekstelsel
de Bibliotheek en basisvaardigheden
6
Mensen op achterstand Taal / digitaal • 14% van de 15 jarige leerlingen • Kwart van de leerlingen in het basisonderwijs start de basisschool met een taalachterstand van twee jaar • Kwart verlaat de basisschool met een leesachterstand van twee jaar. • 1,3 miljoen mensen tussen 16 en 65 jaar laaggeletterd • zeker 1 op de 9 Nederlanders • Digitaal (overheidsdienstverlening) • Zelfredzaam 75-80% • Met ondersteuning 95% • Niet redzaam 5% 8
de Bibliotheek en basisvaardigheden
Landelijk • Krachten bundelen • Samenwerken – Partners – Sector • Programma’s
de Bibliotheek en basisvaardigheden
9
Pso’s
de Bibliotheek en basisvaardigheden
10
Doorgaande lees- en leerlijn
mediawijsheid leesbevordering
digitale vaardigheden geletterdheid
zelfstandige zelfredzame burger staat
centraal 11
PERSPECTIEF • Sociaal domein • Regionalisering WEB • Educatie • Etc.
digitale overheid AANPALENDE THEMA’S werk en inkomen rekenen gezondheidsvaardigheden sociale inclusie
geletterdheid
digitale vaardigheden
BASISVAARDIGHEDEN
zelfredzame burger
Opzet
landelijke aanpak SPN, G4, Provinciale directieoverleggen landelijke partners
Geletterdheid
Netwerkconsultatie
lokaal netwerk ondernemerschap
Best practices, bouwstenen, organisatie, financiering
programma
Ontwikkeling landelijke lijn
resultaat
de Bibliotheek en basisvaardigheden
13
Kunst van Lezen anticipeert op ontwikkelen taalvaardigheden 0-18 jaar met BoekStart en de Bibliotheek op school
• Stimuleringsgeld regering voor leesbevordering via Bibliotheken • OCW opdrachtgever, Stichting Lezen en Koninklijke Bibliotheek voeren uit • Looptijd 2008-2015 • OCW, SZW en VWS hebben op 6 mrt brief Tel mee met Taal naar TK gestuurd, focus op preventie laaggeletterdheid. 2016-2018 • Drie programmaonderdelen: BoekStart, de Bibliotheek op school en leesbevorderingsnetwerken
Wenkend perspectief 2016 Tel mee met taal
de Bibliotheek en basisvaardigheden
16
twee hoofddoelstellingen 1. In de periode 2016 – 2018 verbeteren tenminste 45.000 Nederlanders hun taalbeheersing zodanig dat zij aantoonbaar beter scoren op taalbeheersing en maatschappelijke participatie, waaronder arbeidsdeelname. 2. In 2018 zijn in totaal 1 miljoen jonge kinderen tot en met de basisschoolleeftijd bereikt met leesbevorderingsactiviteiten, zodat hun taalvaardigheid en leesplezier toenemen. de Bibliotheek en basisvaardigheden
17
vijf samenhangende actielijnen: • Actielijn 1: het succesvolle regionale netwerkprogramma Taal voor het Leven breiden we uit naar heel Nederland. In elke regio wordt de Taalmeter ingezet om laaggeletterden te vinden, komt een taalpunt als fysieke ontmoetingsplek en worden vrijwilligerscursussen aangeboden. Zo worden in totaal in drie jaar tijd 45.000 nieuwe cursisten bereikt. de Bibliotheek en basisvaardigheden
18
• Actielijn 2: Taalakkoorden. De netwerkaanpak van Taal voor het Leven leidt tot het sluiten van taalakkoorden in alle (arbeidsmarkt)regio’s. Hiermee kunnen gemeenten de regie houden en hun verantwoordelijkheid nemen om samen met andere partijen het taalnetwerk duurzaam te maken. de Bibliotheek en basisvaardigheden
19
• Actielijn 3: Leesbevordering. Het Actieplan Kunst van Lezen wordt voortgezet, versterkt door extra in te zetten op ouders met een lage taalvaardigheid en hun kinderen. • Actielijn 4: Experimenten. We richten ons met pilots op verbeteren taal(vaardigheid) bij moeilijk bereikbare doelgroepen. Kunst van Lezen richt zich op taalarme gezinnen.
de Bibliotheek en basisvaardigheden
20
• Actielijn 5: Kennis en communicatie. Ter ondersteuning van de regionale en lokale aanpak wordt een landelijke kennis- en communicatieagenda opgezet. • Drie domeinen – Gezin – Werk – Gezondheid de Bibliotheek en basisvaardigheden
21
3 jaar – 50 mio
de Bibliotheek en basisvaardigheden
22
Ambities Leescoalitie 2025 • In 2025 verlaat geen enkel kind school met een leesachterstand • In 2025 zijn alle volwassenen geletterd, of bezig dat te worden
Kunst van Lezen - Kind Centraal
Doel: Breed gedragen structurele leesbevorderingsaanpak voor jeugd van 0-18 jaar om taalniveau te verbeteren
Pijlers Kunst van Lezen
• Leesomgeving • Expertise • Evidentie • Samenwerking
LEESOMGEVING Pijlers Kunst van Lezen BoekStart
• Leesomgeving • Expertise • Evidentie • Samenwerking
LEESOMGEVING de Bibliotheek op school
Expertise • Voorleesconsulenten
• Leesconsulenten • Educatief specialist • Voorleescoördinatoren • Leescoördinatoren • Minor PABO
Evidentie • Onderbouwen van nut en noodzaak • Monitor dBoS PO, VMBO, BS in ontwikkeling • Wetenschappelijk onderzoek • Brochures rond onderzoek en goede voorbeelden
Bereik Monitor dBoS PO
de Bibliotheek en basisvaardigheden
32
Samenwerking
Baby’s
consultatiebureau
individueel
Peuterspeelzalen
40% 0-4 jaar
VVE-netwerk
50% 0-4 jaar
Kinderdagverblijven
Vrijwilligers
Leidsters
Kwalificeren
Kwalificeren
34 Bibliotheek en basisvaardigheden de
34
de Bibliotheek en basisvaardigheden 35
de Bibliotheek en basisvaardigheden 36
4de jaar
consultatieburo
20 weken
Wijkwerk
2 seizoenen
VVE-netwerk
70 gezinnen
Basisscholen
35 vrijwilligers
Taalmaatjes
Kwalificeren
37 Bibliotheek en basisvaardigheden de
De Bibliotheek op school
de Bibliotheek en basisvaardigheden
38
BoekStart in Nijkerk
Den Bosch
Taal- en DigiPunt
41
de Bibliotheek en basisvaardigheden
Van Taal naar Basisvaardigheden
de Bibliotheek en basisvaardigheden
42
Klik en Tik
de Bibliotheek en basisvaardigheden
43
80 taalmaatjes
44
de Bibliotheek en basisvaardigheden
Taalpunt
45
de Bibliotheek en basisvaardigheden
46
de Bibliotheek en basisvaardigheden
47
de Bibliotheek en basisvaardigheden
Bouwstenen – landelijke programmalijn basisvaardigheden
de Bibliotheek en basisvaardigheden
48
Sterk netwerk als Wenkend perspectief Basis vaardigheden
partners
Landelijke Programma’s
Lokaal netwerk ondernemerschap
programma
partners maatjes
resultaat de Bibliotheek en basisvaardigheden
49
Taal in de levensloop en de bibliotheek als verbindende schakel - de kracht van het netwerk • • • • • •
• • • •
Wsob: 5 kernfuncties - brede rol in de samenleving Bibliotheken – met regie van de KB – als stelsel gezamenlijk hoge prioriteit: voorkomen en bestrijden van laaggeletterdheid en wegwerken van achterstanden op het gebied van digitale vaardigheden. de gemeente als opdrachtgever volle samenwerking met landelijke, regionale en lokale educatieve en maatschappelijke partners. doorgaand programma voor burgers van 0 tot 101 – Uitbouwen Kunst van Lezen – de uitrol van de programma ‘de Bibliotheek en basisvaardigheden’ in elke gemeente van Nederland. verbindende schakel goede meetbare resultaten substantiële bijdrage - doelstellingen van de overheden (digitale) geletterdheid.
de Bibliotheek en basisvaardigheden
50
Meer
zelfredzame burgers!! de Bibliotheek en basisvaardigheden
51
Wat verwachten we van u? • Investeer als netwerk in de taalontwikkeling van jeugd en volwassenen, voorkom en bestrijd laaggeletterheid • Betrek de Bibliotheek, zij leveren onvervangbare expertise en kwaliteit die burgers nodig hebben • Tel mee met Taal zorgt dat BoekStart en de Bibliotheek op school worden gecontinueerd vanuit het Rijk, dat vragen we van gemeenten ook.
