+
Kunst van Lezen school, bibliotheek, lezen en taalontwikkeling Kees Broekhof Sardes, KCBL, School aan Zet
+
Centrale onderwerpen
Taalachterstanden – een zorg voor veel scholen
(Vrij) lezen en taalontwikkeling
Kunst van Lezen: de Bibliotheek op school
De monitor van de Bibliotheek op school
+
Achtergrond van taalachterstanden
Een kind uit een gezin met zwijgzame ouders hoort ca. 615 woorden per uur.
Een kind uit een gezin met gemiddelde ouders hoort 1251 woorden per uur.
Een kind uit een gezin met praatgrage ouders hoort 2153 woorden per uur.
Kwantiteit en kwaliteit gaan vaak samen. (Risley & Hart, 1995; Weisleder e.a., 2013)
+
The 30 million word gap
Verschillen thuis leiden tot enorme verschillen tussen kinderen op de basisschool
Verschillen in woordenschat zijn een belangrijke voorspeller voor verschillen in begrijpend lezen, de belangrijkste vaardigheid die kinderen leren op school
+
Wat doen scholen?
Investeren in woordenschatonderwijs
Investeren in methoden begrijpend lezen
Opbrengstgericht werken
+
Maar …
Woordenschatinstructie levert maximaal 1000 woorden per jaar op.
De opbrengsten van methoden begrijpend lezen zijn niet duidelijk.
De achterstanden zijn hardnekkig.
+
Er is dus meer nodig!
Aantal minuten vrij lezen per dag
Aantal gelezen woorden per jaar
65,0
4.358.000
21,1
1.823.000
14,2
1.146.000
9,6
622.000
6,5
432.000
4,6
282.000
3,2
200.000
1,3
106.000
0,7
21.000
0,1
8.000
0,0
0
Cunningham & Stanovich (2001), ‘What reading does for the mind’, Journal of Direct Instruction, 1/2, 137-149.
+
Vrij lezen en woordenschat Kinderen
die 1 miljoen woorden per jaar lezen, kunnen per jaar hun woordenschat uitbreiden met ca. 1000 woorden.
Dit
komt overeen met ongeveer een kwartier per dag. Voor ‘middle class’ kinderen is dit een gemiddelde hoeveelheid.
Nagy, W., R. Anderson & P. Herman (1987), ‘Learning word meanings from context during normal reading’. American Educational Research Journal, 24, 237-270; Anderson, R., P. Wilson & L. Fielding (1988), ‘Growth in reading and how children spend their time outside of school.’ Reading Research Quarterly, 23, 285-303.
+
Hoe gaat dat eigenlijk met woordenschat? Nieuwe woorden Tante Jans was het meest praktische mens van de wereld. Als er iets moest gebeuren, ging tante Jans aan de slag en dan kwam het altijd goed, ook als dat eigenlijk niet kon. ‘Per koerier nog wel!’ zei mama onder de indruk. ‘Dat is gewoon een postbode die moet aanbellen hoor,’ zei papa. ‘Je hebt koorts,’ zei hij, toen ze eindelijk stil was. ‘Hoezo?’ ‘Je zegt rare dingen. Dat heet ijlen, dat hoort bij koorts.’ (Tosca Menten: Het Akropolisgenootschap en de slag om bladzijde 37)
+
Hoe gaat dat eigenlijk met woordenschat? Woordkennis consolideren Papa belde het alarmnummer en daarna ging het snel. Er kwam een ambulance, mama werd op een brancard gelegd, ingeladen en weggereden. Papa, Luuk en Teun reden erachteraan naar het ziekenhuis. (Tosca Menten: Het Akropolisgenootschap en de slag om bladzijde 37)
+
Hoe gaat dat eigenlijk met woordenschat? Verdieping van woordkennis ‘Jeetje, jongens, moet je kijken, wat, eh, ...duur!’ zei mama vol ontzag… Duur was wel een goed woord, dacht Luuk. De deur had van dat dure, gekleurde glas, de bel klonk als een dure gong, en de magere, lange meneer die opendeed was ook duur. Zijn pak, zijn glimmende schoenen, zijn horloge, zelfs zijn haar zat duur. En hij keek op een dure manier streng, met van die getuite lippen en hoge wenkbrauwen. ‘Daar bent u,’ zei de dure meneer, ‘Komt u binnen.’ (Tosca Menten: Het Akropolisgenootschap en de slag om bladzijde 37)
+
Amerikaans meta-onderzoek Lezen heeft positief effect op:
woordenschat
begrijpend lezen
schrijfstijl
spelling
kennis van grammatica
Stephen Krashen (1993), The Power of Reading: Insights from the Research.
+
Nederlands meta-onderzoek S. Mol & A. Bus (2011)
+
Nederlands onderzoek naar de relatie tussen lezen en Cito-scores
Er is een positief verband tussen het lezen van boeken en de scores op taal, wiskunde en studievaardigheden van de Citoeindtoets.
Frequent boeken lezen van een hoger niveau is de beste voorspeller voor Cito-scores taal.
Bron: D. Kortlever & J. Lemmens: ‘Relaties tussen leesgedrag en Cito-scores van kinderen.’ Tijdschrift voor Communicatiewetenschap, 40, 1, 2012
+
Kansen voor samenwerking met de bibliotheek
+
We hebben een taalbeleid nodig met 2 componenten Taalonderwijs
Leesbevordering
Taalles
Vrij lezen op het rooster
Taal in andere vakken
Dagelijkse leescultuur
Steunlessen
Vrijetijdslezen
+
Hoe ziet goed taalbeleid eruit?
OOK VOOR LEESBEVORDERING!
+
Kunst van Lezen Monitor De Bibliotheek op school
+
Meetbare resultaten
Leengedrag
Leesmotivatie
Leesgedrag
Leescultuur thuis
Leesbevorderend gedrag van leerkrachten
Uitvoering leesbevorderingsbeleid d.m.v. digitale vragenlijsten voor leerlingen, leerkrachten en leesconsulenten
+
Meting 2013-2014
Ca. 70.000 leerlingen
Ca. 7000 leerkrachten
Ca. 700 leesconsulenten
+
Opbrengstgericht werken met de monitor – stap 1 Stap1: de bibliotheek analyseert de resultaten
+
Leesplezier landelijk
+
Leesplezier provincie
+
Leesplezier gemeente
+
Leesplezier onze school
+
Jongens versus meisjes
+
Analyse op school- en klasniveau: enkele voorbeelden
Leesgedrag leerlingen
Leescultuur in de klas: kenmerken krachten
Leescultuur thuis
+
Leesplezier onze school
landelijk
+
Wat is er aan de hand in groep 6?
+
Uitleen onze school
+
Leesvoorkeuren groep 6 onze school
+
Top 5 leesvoorkeuren groep 6 onze school Meisjes
Jongens
humor
humor
vriendschap
oorlog
verliefdheid
dieren
dieren
geschiedenis
griezelen
sport
+
De leescultuur in de klas
+
Leerkrachtgedrag: voorlezen
+
Leerkrachtgedrag: boekenkring
+
Leescultuur in de klas: boeken bij zaakvakken
+
Opbrengstgericht werken met de monitor – stap 2 Stap 2: bibliotheek en school stellen (nieuwe) doelen
+
Voorbeelddoelen 1.
We moeten meer lijn brengen in onze activiteiten.
2.
De bovenbouw krijgt extra aandacht, vooral groep 6.
3.
In groep 6, 7 en 8 moet de uitleen omhoog.
4.
De collecties voor vrij lezen worden aangepast.
+
Opbrengstgericht werken met de monitor – stap 3 Stap 3: afspraken maken over (nieuwe) werkwijzen 1.
Afspraken voor leesbevordering voor alle groepen worden vastgelegd.
2.
De leerkracht van groep 6 gaat iedere week een boekenkring houden. De leesconsulent geeft boekentips.
3.
Alle groepen gaan twee keer per maand met de groep boeken lenen in de bibliotheek in de school.
4.
De leesconsulent stelt nieuwe collecties samen, op basis van de profielen jongens/meisjes in de monitor.
+
Opbrengstgericht werken met de monitor – stap 4 Stap 4: bibliotheek en school gaan afgesproken werkwijzen uitvoeren
Jaar (of half jaar) uitvoeren, daarna opnieuw kijken naar de resultaten.
De lees- of taalcoördinator houdt de vinger aan de pols bij de leerkrachten.
Door de werkwijze regelmatig te herhalen, worden trends zichtbaar, ook in de taalprestaties van de leerlingen.
+
De snelle route: OBS De Wieken
+
Doelen OBS De Wieken voor volgend jaar
Het percentage enthousiaste lezers is gestegen van 5,2% naar 10%
Het percentage leesbevorderende leerkrachten is gestegen van 0% naar ten minste 25%
+
En als het goed gaat, zie je dit
2011
2012
+ … en dit
2011
2012
