de beste groenrealisaties van 2014 Groene gemeente bijlage bij Groencontact (6)

Groene Lente

bijlage bij Groencontact 2014 | 40(6)

de beste groenrealisaties van 2014

Groene gemeente

Zonder is gezonder

Gemeente in bloei

Groen- en bloemengemeente

Eeklo nam in 2014 als Groen- en bloemenstad deel aan de Europese leefmilieuwedstrijd Entente Florale

Inhoud Colofon en inhoudstafel

3

Groene Lente en Entente Florale Europe | Benchmarking voor groendiensten

3

Eeklo | Terugblik op Entente Florale 2014

4

Groene gemeente | de beste gemeentelijke groenrealisaties in 2014

6

Beter Buurtgroen Award | de beste realisaties door buurtgroenspecialisten

6

Zonder is gezonder | de beste pesticidenvrije en watervriendelijke groenrealisaties in 2014

20

Gemeente in Bloei | de beste bloemenrealisaties in Vlaamse steden en gemeenten in 2014

26

Genk | Groen- en bloemenstad 2015

30

Groene Lente in kaart

31

Partners en sponsors

32

colofon Groene Lente is een jaarlijkse wedstrijd waar alle Vlaamse gemeentebesturen kunnen aan deelnemen Groene gemeente promoot en beloont openbare groenrealisaties in Vlaanderen Zonder is gezonder promoot en beloont openbare pesticidenvrije realisaties in Vlaanderen Gemeente in bloei promoot en beloont openbare bloemenrealisaties in Vlaanderen Beter Buurtgroen Award promoot en beloont een groenproject dat is aangelegd door een buurtgroenspecialist Groen- en bloemengemeente van het jaar wordt die gemeente die zich met voorbeeldstellende groen-, pesticidenvrije en bloemenrealisaties heeft onderscheiden. Met deze titel zal de gemeente ook deelnemen aan de Europese wedstrijd Entente Florale in het volgende jaar. Bij die gelegenheid wordt het gemeentebestuur in de schijnwerpers geplaatst en kan zij rekenen op extra ondersteuning en publiciteit. (zie ook p. 26) Finale Groene Lente brengt alle groenverantwoordelijken samen en laat ze kennismaken met de beste groen-, pesticidenvrije - en bloemenrealisaties in Vlaanderen van het afgelopen jaar

Juryleden Groene gemeente Lieve Van Kerckvoorde, adjunct-productmanager sierteelt, VLAM Marie Mertens, coördinatrice BFG Willy Adriansens, erelid Technische Werkgroep VVOG Jan Vancayzeele, consulent AVBS Jos De Wael, ir. diensthoofd, VVOG Rudi Geerardyn, landschapsarchitect-stedenbouwkundige, VVOG en secretaris van de jury

Juryleden Zonder is gezonder Adelheid Vanhille, VMM Dan Slootmaekers, VMM Rafaël Huylebroeck, VMM Rudi Geerardyn, landschapsarchitect-stedenbouwkundige, VVOG en secretaris van de jury

Juryleden Gemeente in bloei Jan Van Tieghem, tuinaannemer, AVBS Marie Mertens, coördinatrice BFG Yves Heirman, directeur BFG Didier Van Der Eeken, tuinaannemer, VTU Jan Vancayzeele, consulent AVBS Rudi Geerardyn, landschapsarchitect-stedenbouwkundige, VVOG en secretaris van de jury

Vereniging voor Openbaar Groen Predikherenrei 1c | 8000 Brugge | T 050 33 21 33 F 050 33 20 62 | www.vvog.info | [email protected]

Partners VLAM www.vlam.be VMM www.vmm.be

Hoofdsponsors Firma Thomas Merchtem Best Select Melle

Minor sponsor DCM Grobbendonk ECOstyle Geetbets Krinkels Londerzeel Willaert Roeselare

Groene Lente en Entente Florale Europe Benchmarking voor groendiensten Reeds 35 jaar organiseert de VVOG een intergemeentelijke groencompetitie met de roepnaam Groene Lente. Van bij de start was deze wedstrijd een groot succes. Eerst lag de klemtoon vooral op bebloeming en verfraaiing van de gemeentes. Maatschappelijk werd al gauw de vraag gesteld naar een meer ecologische insteek en aanpak. De VVOG reageerde alert op deze vraag en de Groene Lente werd omgevormd tot een algemene groen- en milieuwedstrijd voor gemeentebesturen. Bebloeming bleef altijd een onderdeel maar is niet het enig zaligmakende criterium. De vele Vlaamse groenambtenaren en –mandatarissen voelden zich persoonlijk aangesproken en participeerden met enthousiasme in deze groencompetitie. Het project geeft aan de deelnemende besturen vandaag nog steeds een promotieplatform om uit te pakken met de vele mooie maar ook duurzame en ecologisch waardevolle projecten op gemeentelijk en stedelijk niveau. We moeten onze Vlaamse bescheidenheid durven opzij te zetten en aan iedereen tonen wat we waard zijn! De Groene Lente is aldus niet alleen een competitievorm maar veeleer een model van benchmarking waarbij we van elkaar leren in een aangename en collegiale sfeer. Competitie als leuke vorm van samenwerking Competities halen het beste in een mens naar boven. In tijden van crisis wordt de deelname aan groencompetities zoals Groene Lente maar ook Entente Florale Europe soms in twijfel getrokken. Het zou allemaal te duur zijn! Een dergelijke redenering is iets te kort door de bocht. Ik kan getuigen dat een deelname aan de Europese groen- en milieuaudit Entente Florale Europe makkelijk haalbaar is maar vooral actief aanzet tot nauwere samenwerking. Vlaamse gemeentebesturen die beslissen om deel te nemen aan dergelijke Europese uitdaging focussen intens op hun eigen groene missie en kracht. Men wordt gedwongen om intern nauwer samen te werken, beleid en groendeskundigen. Maar ook externe samenwerking bloeit open, namelijk met andere diensten en vooral ook in het overleg met de burgers. Dit opent nieuwe perspectieven en genereert nieuwe en duurzame samenwerkings- en vriendschapsbanden. Op zich zijn dit zeer waardevolle, onbetaalbare resultaten die vooral ook nuttig zijn in de toekomstige werking van de diverse diensten. In de citymarketing van een stad of gemeente is deelname aan een groencompetitie een waardevolle en haalbare tool. Toon gewoon waar je mee bezig bent en waar je goed in bent! You never walk alone! A.E.F.P. (Association Européenne pour le Fleurissement et le Paysage) organiseert sedert 1975 jaarlijks met twaalf Europese landen de competitie Entente Florale Europe. Ook hier werd de inhoud van de wedstrijdformule opgetild: vandaag is het een moderne en internationaal gerespecteerde milieuen groenaudit voor steden en gemeenten. De creativiteit van elke deelnemer wordt geprikkeld en iedere groendienst, maar veelal ook de participerende burgers, steken graag een tandje bij. Uiteindelijk stellen we vast dat onze Vlaamse problemen zich ook Europees en mondiaal manifesteren. Denken we maar aan invasieve planten of aan de vele plantenziekten die niet stoppen aan de landsgrenzen. Je staat er zeker niet alleen voor. Je kan rekenen op de deskundigheid en ervaring van uw collega’s, zelfs over de grenzen heen. In crisisjaren is het extra belangrijk om via deelname aan een groencompetitie intens te focussen op onze doelstellingen. Daarbij stellen we vast dat we met minder financiële middelen maar met meer concentratie, creativiteit en de echte wil tot samenwerking soms ongelofelijke resultaten kunnen bereiken. Losse acties en projecten worden best gebundeld en resulteren in een collectieve aanpak. Deelnemen aan Entente Florale Europe zorgt ook voor extra energie en veroorzaakt een morele boost. Ook het inschakelen van private partners opent nieuwe horizonten. Vergeet ook niet, openbaar groen is een maatschappelijk en stedenbouwkundig item dat wereldwijd nog steeds aan belang wint in de zoektocht naar kwalitatieve en leefbare steden en dorpen. Blijf u engageren voor de Vlaamse competitie Groene Lente en sta open voor een kandidatuur voor Entente Florale Europe! Investeer in groen: winst verzekerd!

Vormgeving en druk Samenstelling

Tot slot wil ik de Vereniging voor Openbaar Groen nog van harte feliciteren met haar veertigste verjaardag! De VVOG is een unieke vereniging in Vlaanderen én in Europa waar we als aangesloten gemeenten terecht fier op mogen zijn.

VVOG | Rudi Geerardyn | 0476 47 17 36 [email protected]

Dirk Vandromme

Vanden Broele, Brugge

Foto’s VVOG | Rudi Geerardyn en verschillende gemeentebesturen

Groenambtenaar te Zwevegem Voorzitter Technische Werkgroep VVOG Ondervoorzitter A.E.F.P.-Entente Florale Europe.


3

Groen- en bloemenstad 2014 | Eeklo

Eeklo behaalde een zilveren medaille in de Europese leefmilieuwedstrijd Entente Florale (v.l.n.r. Ben Caussyn (milieuambtenaar), Koen Loete (burgemeester), Petra Wauters (groenambtenaar), Bob D’Haeseleer (schepen) en Rudi Geerardyn (voorzitter jury Entente Florale))

Afleidingskanaal van de Leie te Eeklo

Eeklo Terugblik op Entente Florale 2014

Eeklo

zilveren medaille

4

vvog | groene lente 2014

Het afgelopen jaar heeft u op verschillende manieren kunnen kennismaken met Eeklo, de hoofdstad van het Meetjesland. Eeklo werd namelijk eind december 2013 in de wedstrijd Groene Lente uitgeroepen tot Groen- en bloemenstad 2014. Dit was de start van een boeiend en intensief jaar voor Eeklo want vanaf dan plaatste de VVOG de stad in het middelpunt van de belangstelling. Zo verschenen er in Groencontact verschillende artikels over de Eeklose groenrealisaties in de aanloop naar de deelname aan de Europese groen- en leefmilieuwedstrijd Entente Florale. Op 15 juli was de internationale jury te gast om het milieuen groenbeleid van de stad te evalueren. In navolging hiervan organiseerde de VVOG samen met het stadsbestuur een studiebezoek aan Eeklo op 7 oktober. Toen was het de beurt aan de Vlaamse groenverantwoordelijken om de meest interessante groen-, bloemen- en pesticidenvrije realisaties onder deskundige begeleiding te bezoeken. En als apotheose ging er ook de Finale van de Groene Lente door op 16 december. Tijd om samen met de Groen- en bloemenstad van 2014 terug te blikken op een succesvol en intensief jaar van Entente Florale en de Groene Lente.

Groen- en bloemenstad 2014 | Eeklo

Hoe kijkt Eeklo terug op zijn deelname aan Entente Florale? Bob D’Haeseleer (schepen van groen en leefmilieu): Entente Florale heeft 2014 letterlijk en figuurlijk kleur gegeven. Het was een bijzonder druk, maar tevens bijzonder leerrijk jaar. Eeklo was al enkele jaren bezig met een ommezwaai van haar groenbeleid (extensief onderhoud, ontharding, bijvriendelijk,…). Entente Florale heeft ons in staat gesteld om nog een stapje verder in die richting te gaan. Het was een heel bewuste keuze om geen eenmalige extraatjes te voorzien, maar ons aan de Europese jury te presenteren zoals we zijn. We kozen voor een geveltuinproject in plaats van een paar bijkomende manden met eenjarigen, een speelweefselkaart die alle natuurlijke speelruimtes van onze stad verbindt en het aanpassen van het snoei- en maaibeleid. Een procesmatige benadering in de plaats van louter projectmatig zodat je niet enkel duurzaamheid in het beleid krijgt. Zonder veel franje kan het verslag van de jury op die manier ook gebruikt worden als een doorlichting en een leidraad voor de komende jaren. Op die manier is de investering in budgettair krappe tijden ook democratisch beter te verantwoorden. Ben Caussyn (milieudienst): Het was een zeer leerrijk en interessant jaar. Door onze deelname aan de Europese wedstrijd waren niet alleen de ambtenaren maar ook de werklieden sterk gemotiveerd om zich integraal in te zetten. Projecten die al langer in de kast zaten werden nu wel uitgevoerd. Ook zagen we dat de samenwerking tussen de verschillende stadsdiensten veel intenser werd. En vele inwoners die via verschillende kanalen hadden vernomen dat Eeklo meedeed aan Entente Florale waren verwonderd dat de stad zoveel te bieden had. Ook op gebied van citymarketing was deelnemen aan Entente Florale belangrijk. Want Eeklo kwam verschillende malen aan bod in het VVOG-magazine, maar ook in andere tijdschriften zoals Spoorzoeker (ANB) en Publieke Ruimte. Er was eveneens veel belangstelling om Eeklo te komen ontdekken want verschillende studiebezoeken gingen hier door. Zo o.a. de studiedag van de VVOG in het najaar, maar eveneens het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) samen met Inverde kwamen op bezoek met vakgenoten. Bijkomend gaven we verschillende lezingen over het integraal waterbeheer van de stad. Om de deelname aan Entente Florale te faciliteren was het college van burgemeester en schepenen bereid om budget vrij te maken voor de realisatie van groenprojecten. Kortom de titel van Groen- en bloemenstad bracht de bal aan het rollen.

Betekent dit dat er bijkomende zaken werden gerealiseerd omwille van Entente Florale? Ben Caussyn: Niet echt, maar projecten waar we al langer mee bezig waren werden verder uitgediept en werden aan de jury voorgesteld. De realisatie van een aantal projecten zal nu sneller verlopen onder stimulans van Entente Florale.

Ook werd er meer aandacht besteed aan de communicatie met de burger. Eind februari startte de communicatiecampagne onder het motto Eeklo elk zijn stek. Deze kernachtige slogan brengt een positieve boodschap en roept op om mee te helpen aan een groene omgeving. Om de daad bij het woord te voegen werd een boomplantactie georganiseerd. Dit had succes want achter het woon- en zorgcentrum Lange Moeiakker kwamen buurtbewoners, politici en vooral jeugdverenigingen bosgoed en bomen planten. Maar er waren nog andere communicatiekanalen. Op infoavonden werd promotie gevoerd voor geveltuinen en moestuinieren. De zogenaamde pallettuin toont aan dat iedereen wel ergens een hoekje kan begroenen. Deze boodschap werd eveneens verkondigd op verschillende marktdagen, en niet in het minst op de bloemenmarkt eind mei. Mede door het stralende weer werd dit een topper van formaat want vele flyers waarin bloemenzaden verwerkt zaten, werden uitgedeeld. Ook onze mascotte Lotte kreeg een bloemenkleedje aangemeten.

De slogan Eeklo elk zijn stek roept iedereen op om mee te werken aan een groene omgeving Hoe is het Europees jurybezoek verlopen? Ben Caussyn: Niettegenstaande we aanvankelijk wat zenuwachtig waren omwille van het strak tijdsschema vond ik het persoonlijk zeer aangenaam en heb van dit jurybezoek genoten. De gesprekken met de juryleden waren interessant en leerrijk. Het was fijn om ervaringen uit te wisselen en de mening van externe specialisten te horen. Verschillende opmerkingen waren zeer terecht. Zo staat de opmaak van een bomenplan op onze meerjarenplanning. Maar omdat de jury hierover een aanbeveling gaf is er meer bereidheid om dit spoedig te realiseren.

Aan de Europese prijsuitreiking in Hongarije bewaren jullie goede herinneringen? Bob D’Haeseleer: Het was een mooi toonmoment van een jaar werk. En zoals bij elke Europese uitwisseling vallen keer op keer de cultuurverschillen op. Terwijl onze vijfkoppige delegatie de uitgaven in de gemeenteraad moest verantwoorden, waren daar dorpjes met één tiende van het inwonersaantal van Eeklo met veertig feestvierders, inclusief orkest. Ook de wedstrijd zelf was voor hen één groot zomers volksfeest. Een compleet andere, meer van onderuit gedragen benadering die het bestuur heel eenvoudig in staat stelt om haar inwoners bijvoorbeeld persoonlijk te vragen om een geveltuintje aan te leggen in de plaats van het op een flyertje te printen. Uiteraard heeft veel te maken met de schaal van de gemeenschap, maar qua benadering bijzonder interessant om mee te maken. Bij de Nederlanders daarentegen was de uitreiking bijvoorbeeld nationaal nieuws. Treffend was ook de emotie op het gezicht van de burgemeester van een grootstad als Edinburgh.

Zal alles wat stilvallen na dit intensief jaar als Groen- en bloemenstad? Ben Caussyn: Het zal nu hopelijk wat rustiger worden want vele collega’s hebben op de toppen van hun tenen gelopen. We gaan nu weer inzetten op de dagelijkse werking en vooral het onderhoud ter harte nemen. We gaan niet meteen nieuwe zaken lanceren maar voortdoen op het positieve elan dat is ontstaan door de intensieve samenwerking met de collega’s. Want door de participatie van velen, zowel eigen mensen binnen de stadsdiensten als de bevolking, geraken we verder. En dit is nu net de doelstelling van Entente Florale.

Hartelijk dank voor het interview en de fijne samenwerking. Interview Rudi Geerardyn | VVOG

Verliep het studiebezoek van de Vlaamse groenambtenaren even gesmeerd? Ben Caussyn: Het slechte weer speelde ons wel wat parten maar toch konden we ons verhaal op een vlotte manier en in onze eigen moedertaal brengen. Het was goed om in een collegiale sfeer met collega’s te praten over hoe de groenmaterie wordt aangepakt bij ons maar ook elders in Vlaanderen. De belangstelling was ook groot voor het machinepark. Het deed deugd dat de groenarbeiders applaus kregen voor het gepresteerde werk want ze hebben het afgelopen jaar toch een tandje moeten bijsteken. Heldenpark


5

Groene gemeente | speelgroen

Groene gemeente De beste gemeentelijke groenrealisaties in 2014 In het wedstrijdonderdeel Groene gemeente werden 36 kandidaatsdossiers ingediend. Hiervan werden er 32 weerhouden door de jury. In de loop van de maanden juli, augustus en september werden alle projecten bezocht. Tijdens de afsluitende bijeenkomst van de jury op 14 oktober werden de weerhouden projecten ingedeeld in 7 categorieën: speelgroen, park, landschapsgroen, educatief groen, omgevingsgroen, buurtgroen en verkeersgroen. In elk van de categorieën werden laureaten en hun rangorde aangeduid, zoals hierna vermeld. Op de Finale in Eeklo werden op 16 december 4 inspirerende groenprojecten aan het publiek voorgesteld, nl. dat van Gent, Kortrijk, Holsbeek en Avelgem. De laureaten ontvingen voor hun inspanningen een getuigschrift en een symbolische geldprijs, geschonken door VLAM. De projecten van de laureaten worden hierna kort beschreven. Voor een alfabetisch overzicht verwijzen we naar p. 31. Rudi Geerardyn | [email protected]

speelgroen Zwijndrecht Brugge Gent Edegem Nazareth

Nieuwland Buurtpark TIR Coupurepark Philips de Monteplein Groene long Eke

1e laureaat 2e laureaat 3e laureaat 4e laureaat 5e laureaat

p. 7 p. 7 p. 8 p. 8 p. 8

Leieboorden Zonder-Naampark Lourdeskapelpark Goudwinde-Goudberg de Spoelberchplein


p. 9 p. 9 p. 10 p. 10 p. 10

1e laureaat 2e laureaat 3e laureaat 4e laureaat

p. 11 p. 11 p. 12 p. 12

Met de Beter Buurtgroen Award belonen VLAM en VVOG groenprojecten die met de expertise van een buurtgroenspecialist, een professionele tuinaannemer, werden gerealiseerd (zie www.beterbuurtgroen.be). De Award brengt het maatschappelijk belang van Beter Buurtgroen onder de aandacht en ijvert voor een goede samenwerking tussen gemeentebesturen, boomkwekers en buurtgroenspecialisten. Voor dit wedstrijdonderdeel werden 10 kandidaatsdossiers ingediend. In de loop van de maanden juli, augustus en september werden alle projecten bezocht. Na deliberatie werden 3 laureaten geselecteerd, waarvan 1 project de Beter Buurtgroen Award won. Alle laureaten ontvingen een getuigschrift en een geldprijs, geschonken door VLAM. De 3 laureaten worden aangeduid met het logo van Beter Buurtgroen.

park Kortrijk Gent Genk Harelbeke Machelen

landschapsgroen Hamont-Achel Zulte Dilbeek Hooglede

Scoutsterreinen Beukenbos De Piste Herdebeekbos Sancta Rosa pad Hoeve Hangerijn Koestertuin De Caeter Natuureducatieve site Vlindertuin Educatieve tuin Ter Borcht


p. 13 p. 13 p. 14 p. 14 p. 14

Kunstkerk Bossuit Parkbegraafplaats Sint-Denijs Pastorietuin Kapel Sterbos

1e laureaat 2e laureaat 3e laureaat 4e laureaat

p. 15 p. 15 p. 16 p. 16

Parkje Hofpoort Minneboplein Waterhoeve

1e laureaat 2e laureaat 3e laureaat

p. 16 p. 17 p. 17

Stationsstraat Parking Mollenhof Ringstraat Grembergen Rotonde Kapelstraat Ecoplantsoenen L. de Waelplaats Woumenweg

1e laureaat 2e laureaat 3e laureaat 4e laureaat 5e laureaat 6e laureaat

p. 18 p. 18 p. 18 p. 19 p. 19 p. 19

omgevingsgroen Avelgem Zwevegem Overpelt Wuustwezel

buurtgroen Turnhout Brugge Brecht

verkeersgroen Sint-Niklaas Lille Dendermonde Rumst Antwerpen Diksmuide

6


Zwijndrecht | Nieuwland ———— 2e laureaat Beter Buurtgroen – p. 13

Brugge | Hoeve Hangerijn

educatief groen Brugge Holsbeek Destelbergen Kuurne Meulebeke

1e laureaat Beter Buurtgroen Award – p. 7

———— 3e laureaat Beter Buurtgroen – p. 10

Harelbeke | Goudwinde-Goudberg

Groene gemeente | speelgroen 1e laureaat | speelgroen

2e laureaat

Nieuwland

TIR-park

In deze sociale woonwijk bevinden zich verschillende open ruimten waarvan de meeste in het verleden als speelruimte werden ingevuld. Met de tijd waren de toestellen en materialen verouderd en niet meer veilig. Heel wat speelmateriaal diende weggenomen te worden. Vanuit de buurt kwam meer en meer de vraag voor nieuwe speelruimte. Voortgaand op de visie van het gemeentebestuur was het de bedoeling om een bestaande groenzone met water en reliëf om te vormen tot een natuurlijk park met speelse elementen en verblijfsplekken voor jong en oud. Avontuur, natuur en duurzaamheid vormen de rode draad in dit project. Hierbij ging speciale aandacht naar verbindingen met de woonwijk. Er moest een speelweefsel ingebed worden in de wijk via verkeersluwe straten en verkeersvrije pleintjes, met aandacht voor spreiding, inplanting en inrichting volgens de noden van de buurt. Het basisconcept van ‘groene vinger’ werd behouden, maar werd wel opgewaardeerd om de cohesie tussen kinderen, jongeren en volwassenen te bevorderen. In dit kader werden specifieke keuzes gemaakt voor het aanbrengen van natuurelementen zoals grassen, bloemen, bomen, struiken, wilgentakken, boomstammen en water. Bijkomend werd plaats gemaakt voor een buurttuin waar bewoners groenten en kruiden kunnen kweken.

In 2010 kocht het stadsbestuur de gronden van de vroegere militaire schietstand ‘TIR’ om er een buurtpark aan te leggen. De inrichtingswerken gingen van start na de verplichte saneringswerken die in 2013 werden uitgevoerd. Het door taluds omsloten terrein werd met een minimum aan ingrepen omgevormd tot een park. De bestaande bomen, heesters en taluds bleven zoveel mogelijk behouden en werden in het nieuwe ontwerp versterkt en aangevuld. Dwars door het domein werd een verharde fiets- en wandelverbinding gemaakt. Keermuren bekleed met cortenstaal omlijnen de doorbraak in het bestaande talud. Centraal op dit nieuwe verbindingspad werd een ontmoetingsplein met een zit- en ligpodium aangelegd. Het open karakter van het terrein werd maximaal behouden. Verschillende transparante, stalen constructies, zoals een loopbrug, een schommel, een fietsenstalling en een zitplatform, belemmeren geenszins het vrije zicht. Langs de ritmisch aangelegde verhardingsstroken werden een picknickplek en enkele zitbanken geïntegreerd. Noodgedwongen werden 37 bomen geveld maar ter compensatie werden op het terrein 39 bomen heraangeplant. De spontane ontwikkeling van braamstruiken op de taluds blijft behouden ter bescherming van de privacy van de buurtbewoners. Het volledige middenterrein werd ingezaaid met een inheems bloemenmengsel dat in de toekomst extensief zal worden beheerd. Enkele gazonpaden en een open recreatieruimte zullen intensiever worden gemaaid. Het parkontwerp houdt tevens rekening met toekomstige ruimtelijke plannen. Langs de westkant van het terrein belemmeren een draadafsluiting en heestermassief de toegang tot de resterende gebouwen. In geval van een concreet bouwproject kan de omheining worden weggenomen en het heestermassief gedeeltelijk worden gerooid waardoor vista’s op het park worden gecreëerd.

Zwijndrecht

Zwijndrecht

award 1e laureaat

Brugge

adres: Struikheidelaan-Driesheidelaan ontwerp: Fris in het landschap, Gent aanleg: H4A Groen, Zelzate onderhoud: gemeentebestuur

adres: Oude Kortrijkstraat, Duiventorenstraat, Schijfstraat ontwerp: groendienst aanleg: Grondwerken Vandeputte, Kortrijk onderhoud: groendienst


7

Groene gemeente | speelgroen 3e laureaat

4e laureaat

5e laureaat

Coupurepark

Philips de Monteplein

Groene long Eke

Omdat er nood is aan meer gebruiksgroen in het stadscentrum maar de beschikbare oppervlakte zeer beperkt is, zijn het stadsbestuur en het GO!onderwijs tot een overeenkomst gekomen om een schoolterrein van het KTA MOBI in te richten als buurtpark. Dit terrein wordt na de schooluren, in het weekend en in de vakantieperiodes opengesteld. Omdat de school het park tijdens de schooluren gebruikt als speelplaats werd gezocht naar een inrichting die zowel rekening houdt met de wensen van de school als van de buurt. Het park kreeg een sobere en transparante inrichting die voornamelijk bestaat uit gras, grote bomen en een ontmoetingsplein met daarnaast enkele recreatieve elementen die tegemoetkomen aan jong en oud. Om de zichtbaarheid en de groene beeldwaarde vanaf de straat te verhogen werd een omgevende hoge tuinmuur gesloopt en vervangen door een transparant hekwerk met drie toegangspoorten. Twee van die poorten bevinden zich in de hoekgevel van een gesloopt bijgebouw. Dit werd als relict bewaard en zorgt voor geborgenheid op het achterliggende ontmoetingsplein.

Door de nieuwe aanleg werd getracht om met een aantal structurele ingrepen meer eenheid, veiligheid en soberheid te bekomen en tegelijkertijd het groene karakter van het plein te versterken. De grootste ingreep was het verwijderen van de asfaltzone tussen beide pleindelen waardoor een echte verbinding ontstond tussen de verschillende pleinhelften. De speelzone werd afgebakend met een groenbuffer die alles samenbindt en zorgt dat het één plein wordt waar de kinderen veilig en afgescheiden van het verkeer kunnen spelen. De betreding werd meer gestructureerd door het voorzien van afgebakende toegangen. Het gebruik van nieuw en uniform straatmeubilair geeft meer uniformiteit en versterkt het sobere karakter van het ganse ontwerp. Alle elementen werden doordacht gepositioneerd zodat ze optimaal de functie vervullen waarvoor ze zijn bedoeld. Tenslotte werden nog een aantal bijkomende speelelementen zoals een pingpongtafel en enkele veerwipjes geplaatst om de speelbeleving voor de kinderen te vergroten. Oorspronkelijk was het volledige plein omringd door bomen. Vooral aan de speeltuin zorgde dit voor een te grote beslotenheid. Daarom werd er geopteerd om te werken met boomgroepen aan de twee kopzijden en centraal op het plein. Hier stonden immers de grootste exemplaren die men in ieder geval wilde sparen. Ook werd ervoor gekozen om het ganse terrein te omzomen met een brede bufferzone, opgebouwd uit vaste plantenborders en beukenhaag. De borders zijn gevarieerd, kleurrijk en gemakkelijk te onderhouden. De beplanting werd gelaagd opgebouwd met siergrassen en bladplanten, en ertussen geweven opvallende bloemenplanten. Enkele hoge en markante accentsoorten werden los in de borders geplant.

In de dichte omgeving van de dorpskern van deelgemeente Eke zijn een lagere school, rusthuis, Pedagogisch centrum Wagenschot en de KLJ Eke gevestigd. Aanpalend ligt een nieuwe verkaveling met veel jonge gezinnen. Er was dus nood aan groen en een multifunctioneel speelterrein. In 2012 begon men met de aanleg van een nieuw parkeerterrein waar ook lang-parkeren mogelijk is. De parking werd omzoomd met een Carpinus-haag en Quercus palustris. Naast de parking werd een skate-terrein voorzien dat het jaar nadien al verder werd uitgebreid met enkele speeltoestellen en omgeven met speelgroen. De aanleg van het speelterrein kreeg ter plaatse vorm door een wisselwerking tussen het gemeentebestuur en de tuinaannemer. Voor de speelheuvels was een rups de inspiratiebron. De heuvels maken een lichte slingering en hebben een bolle kop op het einde. Verder werd er een ondiepe gracht langs een speelheuvel uitgegraven om de beleving van de heuvel en helling te versterken. De gracht doet tevens dienst als wadi. Voor de beplanting van de heuvels werd er gewerkt met 2 verschillende kleuren, nl. de rode en groene hazelaar, die in opeenvolgende strepen over de volledige breedte van de heuvel werden aangeplant. Dit zorgt voor een speels effect. De hazelaar heeft nog als bijkomend voordeel dat de takken gebruikt kunnen worden om kampen te bouwen en de vruchten eetbaar zijn. Verder werd er nog een bomengroep van Tilia x europaea ‘Euchlora’ voorzien, beplanting van Cornus sanguinea ‘Midwinter Fire’ en een Malus ‘Everest’ als solitair. Deze laatste werd gekozen vanwege zijn aangenaam geurende bloesem en eetbare sierappels. Er zijn kant-en-klare speeltoestellen aangekocht, maar ook wippen, een palen-bos en een apenkooi, die zijn vervaardigd uit Robinia-hout. Deze zijn zeer duurzaam en hebben een natuurlijke uitstraling. Dit was een voorwaarde om een LEADER-subsidie te ontvangen, samen met de verplichting dat het speelplein zich in een groen kader moet bevinden.

Gent

adres: Wispelbergstraat - Theresianenstraat ontwerp: ABSCIS Architecten, Gent aanleg en onderhoud: Hertsens Wegenwerken, Zwijndrecht

Edegem

ontwerp, aanleg en onderhoud: gemeentebestuur

Nazareth

adres: De Lichterveldestraat 6b ontwerp: groendienst en Accretio Green, Zwalm aanleg: Accretio Green, Zwalm onderhoud: groendienst

8


Groene gemeente | park 1e laureaat | park

2e laureaat

Leieboorden

Zonder-Naampark

Het project Seine-Schelde voorziet in het aanpassen van de waterwegen zodat ze bevaarbaar worden voor schepen van 4400 ton, i.p.v. de gebruikelijke 800 ton. Dit heeft grote gevolgen voor het Kortrijkse stadscentrum. Drie aanpassingen waren noodzakelijk, nl. het verbreden van de Leie van 17,5 naar 32 m, het rechttrekken van de bochten en het verhogen van de bruggen van 4,5 naar 7 meter. Vanaf het begin drong het stadsbestuur bij Waterwegen en Zeekanaal aan op het realiseren van een meerwaarde, niet enkel voor de scheepvaart, maar ook voor de inwoners. De intercommunale Leiedal werd erbij betrokken om samen met de stad Kortrijk te waken over het stedenbouwkundig concept. Enkele basisprincipes werden naar voor geschoven. Het water moest terug een prominente rol spelen met aandacht voor groen en nieuwe publieke ruimte. Vrijgekomen ruimtes, door het rechttrekken van de waterweg, worden heringericht als open, groene ruimtes. De kaaien worden aan de inwoners teruggeven door er een groenstructuur te realiseren die recreatief vertoeven mogelijk maakt voor fietsers en wandelaars. Het bestaande Koning Albertpark kreeg de grootste metamorfose. Het park werd aan beide oevers schelpvormig en verlaagd naar het water aangelegd. Het verkeer werd volledig hertekend en werd weggetrokken van de kaaien en naar de buitenzijden van het park verplaatst. De nieuwe Groeningebrug, die middenin het park ligt, werd uitgevoerd in een lichte draagstructuur waardoor het doorzicht onder de brug maximaal is. Hierdoor loopt het park visueel door over het water en over alle oevers heen. Er ontstond een aaneengesloten park, waar de gebruiker de eenheid van de verschillende parkdelen aanvoelt. Het geheel bestaat uit een open park, gecompartimenteerd door keermuren uit gestapelde natuursteen, solitaire bomen en groenmassieven van voornamelijk siergrassen. Bestaande waardevolle elementen werden opgewaardeerd, o.a. het monument van Koning Leopold III en de twee Pterocarya-bomen. Maar ook nieuwe elementen werden toegevoegd. Een skatebowl werd verzonken ingeplant en zorgt nu voor een avontuurlijk element. Aan de nieuw vrijgekomen oever, Budabeach genoemd, werd een levendig geheel gecreëerd met zand en een pop-up bar in de zomer. Spelelementen werden ingeplant en de fiets- en voetgangersverbindingen werden geoptimaliseerd door o.a. de sierlijke Collegebrug te bouwen.

Het buurtpark is 0,63 ha groot en is gelegen in de dichtbevolkte Dampoortwijk. In het kader van de kwaliteitsverbetering van het Gentse woongroen en in samenwerking met de buurt werd het parkje in 2013 en 2014 grondig aangepakt. In het ontwerp werd vertrokken van de bestaande elementen en potenties. Met minimale middelen is een park gecreëerd met grotere diversiteit en meer recreatieve mogelijkheden. De hoofdzones van het park, nl. de speelzone, de sportzone en de polyvalente grasweide, zijn behouden. Door het plaatselijk weghalen van beplanting en door een gespreide inplanting van functies is het contact tussen de ruimtes vergroot en de gebruiksdruk gespreid. Paden zijn aangelegd in gestabiliseerd porfier. De speelwaarde is verhoogd door speeltoestellen, heuvels, greppels en een parcours van balken en stapstenen. Een lang zitelement en een laag podium zijn een aanvulling op de zitmogelijkheden. De sportzone met voetbalveld en fit-point werd behouden en wordt in een latere fase nog gerenoveerd. Het bestaande groen is grotendeels gespaard en aangevuld met bloeiende en groenblijvende beplanting en nieuwe bomen. Het beplantingssortiment is samengesteld uit een grote diversiteit aan inheemse en/of eetbare soorten en aangepast aan de stenige, arme bodem. Op bepaalde plaatsen is wel een grondverbetering uitgevoerd. Door de uitgegraven grond te verwerken tot speelheuvels is er een gesloten grondbalans. De aanplant van heestermassieven is gecombineerd met de inzaai van een kruidlaag. Een aangepast overgangsbeheer leidt tot een verhoging van de structuur en de soortenrijkdom.

Kortrijk

Gent

adres: Zonder-Naamstraat - Metselaarsstraat ontwerp, aanleg en onderhoud: groendienst

adres: Ijzerkaai - Diksmuidekaai ontwerp: Leiedal, Paul Deroose, SUM, Dirk Vandekerkhove, Jordi Farrando, studiegroep Omgeving, Technum, Denis Dujardin, stadsbestuur aanleg: Tijdelijke vereniging, met o.a. Arbowar, Waregem onderhoud: stadsbestuur


9

Groene gemeente | park 3e laureaat

4e laureaat

5e laureaat

Lourdeskapelpark

Goudwinde-Goudberg

de Spoelberchplein

Eind 19e eeuw was de omgeving van het huidige park nog begroeid met heide. Aan de voet van de heuvel lag een hooiplaats waar jaarlijks een vogelschieting doorging. Het was de toenmalige pastoor die het initiatief nam om een kapel op te richten op de heuvel. Vanaf de kapel had je zicht op het oude Genk. Vroeger trok een processie door de straten met aankomst aan de kapel die was toegewijd aan O.-L.-V. van Lourdes. Het park is 1,6 ha groot en is sinds enkele jaren eigendom van het stadsbestuur. Het lag er verwaarloosd bij, maar met de heraanleg kreeg het park een frisse opknapbeurt. Er kwam een nieuwe toegangsdreef naar de kapel op de heuvel evenals een nieuwe dreef rondom het park. Het bomenbestand werd zoveel mogelijk behouden. Toch werd de oude kastanjedreef tussen de kapel en de tennisvelden tijdens de herinrichtingswerken volledig vernieuwd. Opvallende bomen in het park zijn de zomereik, de Amerikaanse eik en de beuk. Bewoners van de omliggende appartementen hebben nu opnieuw een mooie groenzone in hun buurt. Door zijn ligging is het park bovendien een belangrijke stapsteen naar de grotere groengebieden in de omgeving, nl. de Stiemerbeekvallei in het westen en de bovenloop van de Dorpsbeek in het oosten.

De groenzone is gelegen in een woonproject van de sociale bouwmaatschappij Mijn Huis. Er zijn 106 appartementen en 68 gezinswoningen. Naast dit project liggen de wijken Eiland en Arendswijk, die langer geleden zijn aangelegd. Omdat er toen minder ruimte voorbehouden werd voor recreatie was dit nu wel een belangrijk uitgangspunt. De bedoeling was om het 1 ha groot plein zo te ontwerpen dat er genoeg ontspanningsmogelijkheden zouden zijn voor verschillende leeftijdsgroepen. Zo is er in deze multifunctionele groenzone een centrale speelruimte voor de allerkleinsten, een polyvalent sportveld, een petanqueplein en een vijver voorzien. Deze werd bij de bouw van de eerste appartementen aangelegd in een folie om te dienen als bluswaterreservoir. Men wou de biodiversiteit in deze omgeving verhogen maar de omvorming van dit bassin naar een ecologisch waardevolle vijver was niet eenvoudig. Toch is de vijver intussen bewoond door waterjuffers, libellen, salamanders en kikkers. De scholen uit de onmiddellijke omgeving hebben deze nieuwe groenzone met natuurwaarden reeds ontdekt. Bij het hele concept werd verder veel aandacht besteed aan duurzame en onderhoudsvriendelijke materialen. De paden en de zitbanken bestaan uitsluitend uit beton. De grasvelden worden extensief beheerd en de beplanting bestaat uitsluitend uit inheems plantgoed.

De heraanleg van het de Spoelberchplein was het eerste project in TransforMaDie 2020, het masterplan voor de woonzones. Met dit plan wil men de gemeente Machelen-Diegem transformeren naar een plek die de bewoners dichter bij elkaar brengt en waar het nog beter is om te wonen, te werken en te ontspannen. Burgerparticipatie staat hierin centraal. In een werfkeet op het plein startte men met een tiental buurtbewoners. Zij kregen de kans om zelf aan te geven wat storend was, welke kwaliteiten het plein heeft en wat het ideaal beeld zou zijn. Met deze inbreng zijn de studiebureau’s aan de slag gegaan. Een aantal storende elementen, zoals de GSM-mast, zijn verdwenen. De pleininfrastructuur werd over de Heirbaan getrokken en het sluipverkeer ontmoedigd. Ook de kouters zijn doorgetrokken tot op het plein dat nu een mooie groenstructuur heeft. Er werd gekozen voor natuurlijke en onderhoudsvriendelijke beplanting. Er werd een bloemenweide ingezaaid in combinatie met grassen en meerstammige bomen. Het resultaat is een open en aantrekkelijk plein, toegankelijk voor voetgangers en fietsers.

Genk

adres: Winterslagstraat ontwerp: Heukelom Verbeek Landschapsarchitectuur, Gulpen (Nl) aanleg: Van der Linden Groen, Sittard (Nl) onderhoud: groendienst

Harelbeke

adres: Goudwinde–Goudberg ontwerp: stadsbestuur en ontwerpbureau Gemad, Ledegem aanleg en onderhoud: Aannemingen Penninck, Roeselare

Harelbeke

award 3e laureaat

10 vvog | groene lente 2014

Machelen

adres: de Spoelberchplein ontwerp: Maxwan Architecture + Urbanism, Rotterdam (NL); 1010 Architecture Urbanism, Brussel; Anteagroup, Antwerpen aanleg: DSV, Aarschot; G&B Tuinen, Londerzeel onderhoud: G&B Tuinen, Londerzeel

Groene gemeente | landschapsgroen 1e laureaat | landschapsgroen

2e laureaat

Scoutsterreinen

Beukenbos De Piste

Gelegen aan de rand van het openbaar bos aan de Beverbeek kwam in 2010 het terrein naast het scoutsheem vrij van pacht. De stad kreeg hierdoor de kans om het dichtgegooid ven te herstellen en om er een boscompensatie te voorzien. Tegelijkertijd diende zich de kans aan om tegemoet te komen aan de vraag van de scouts om een speelweide te creëren. De uitgegraven grond van het ven werd gebruikt om rondom de speelweide een opgehoogde zone aan te leggen. Deze strook zal gespaard blijven van wateroverlast en is nu een ideale plaats voor de opstelling van de tenten van jeugdkampen. In het kader van de Vlaamse wetgeving over boscompensatie werden nieuwe inheemse berken en zomereiken geplant. In de toekomst zal het aangeplante bos fungeren als speelbos. Aan de overzijde van het vennetje is een hooiland gemaakt waardoor het vennetje een optimale bezonning krijgt. Dit is uiterst belangrijk voor amfibieën en insecten. De werken zijn uitgevoerd via het Parkrangersproject van het Regionaal Landschap Lage Kempen. De bomen werden aangeplant door de sociale tewerkstellingsplaats De Winning. De laatste 250 bomen werden eigenhandig door de scoutsleden zelf aangeplant. Op die manier zijn zij de mede-oprichters van hun eigen speelbos. Het is de beste garantie dat men respect zal opbrengen voor dit gebied waar natuurherstel én ruimte voor jongeren werd gecreëerd.

Eind november 2009 werden de eerste bomen aangeplant van het buffer–speelgeboortebos door bedrijven uit de buurt, jeugdverenigingen, scholen, ouders van kinderen geboren in 2005-2006-2007, buurtbewoners en het gemeentebestuur. Er werden ca. 14.000 boompjes op 3,5 ha aangeplant. De gronden werden aangekocht door het gemeentebestuur, het plantgoed werd bekostigd met sponsorgelden van bedrijven en met geld van het gemeentebestuur. Voor beide zaken werd er ook subsidie verkregen van de Vlaamse regering. Het Beukenbos werd op deze plaats ingeplant als bufferbos voor de naastliggende industriezone Zaubeek en de residentiële wijk De Piste. Op wandelafstand liggen ook de jeugdlokalen van de plaatselijke jeugdvereniging, zodat dit bos ook door hen als speelbos kan gebruikt worden. De hoofdboomsoorten zijn zomereik, winterlinde, beuk, ruwe berk en gewone esdoorn. De struikrand bestaat vnl. uit Spaanse aak, haagbeuk en wilde lijsterbes. Middenin het bos werd een bloemenweide aangelegd. In 2012 werden aanpalend aan het bos 1,5 ha gronden extra aangekocht. Hetzelfde jaar werden deze gronden nog beplant met ca. 5.000 boompjes. Er werd gekozen voor zomereik, zwarte els, winterlinde en haagbeuk als hoofdboomsoort. Als struiken werden vooral éénstijlige meidoorn, gewone lijsterbes, spork, hazelaar, kornoelje en vlier aangeplant. In 2014 werd de werkgroep Beukenbos opgericht, waarin leden van de milieuraad, buren en het gemeentebestuur zetelen. Deze werkgroep zal de ontwikkeling van het beukenbos op de voet volgen. Ook stelde het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) een firma aan voor de opmaak van een Uitgebreid Bosbeheer Plan (UBP) voor de volgende 20 jaar. Het thans 5 ha grote beukenbos is tot op heden al uitgegroeid tot een oase van groen waar zowel de jeugdverenigingen, de buurt en werknemers uit aanpalende bedrijven rust en ontspanning vinden. Een hele verandering voor een terrein waar tot voor kort nog maïs en aardappelen het uitzicht bepaalden.

Hamont-Achel

adres: Beverbeek ontwerp: stadsbestuur i.s.m. Regionaal Landschap Lage Kempen aanleg: Regionaal Landschap Lage Kempen, sociale tewerkstellingsplaats De Winning en scoutsleden onderhoud: stadsbestuur

Zulte

adres: Beukenlaan-Leenstraat ontwerp, aanleg en onderhoud: gemeentebestuur i.s.m. verenigingen en bedrijven opmaak bosbeheersplan: Landmax, Westerlo


11

Groene gemeente | landschapsgroen 3e laureaat

4e laureaat

Herdebeekveld

Sancta Rosa pad

Nu de uitbreidingswerken aan de spoorlijn zijn afgewerkt kon de tijdelijke opslagplaats van Infrabel in zijn oorspronkelijke staat worden hersteld. Langsheen de Herdebeekstraat kwam er een open ruimte vrij van ca. 5 ha. De percelen behoren tot het landinrichtingsproject in de Vlaamse Rand. Het deelproject ‘Pede: landinrichting in de stadsrand’ wil mogelijkheden bieden om de open ruimte te behouden, het groene karakter te versterken en de omgevingskwaliteit te verhogen. Het gemeentebestuur koos ervoor om de percelen te bebossen. Het project werd uitgewerkt in nauw overleg met de Bosgroep Zuidwest Brabant. De uitdaging was om kansen te creëren voor biodiversiteit, voor natuurbeleving en voor open ruimte. Sport, spel en cultuur gaan er hand in hand en vormen zo een nieuwe ontmoetingsplek voor alle leeftijdsgroepen. De recreatieve fiets- en wandelverbindingen versterken de toeristische troeven van Itterbeek.

De laatste jaren werd het steeds moeilijker om het openbaar groen in de gemeente te beheren. Daarom werd gedacht aan de aanpassing en vernieuwing van verschillende groenzones. In samenspraak met de milieudienst, de groendienst en partner in groenonderhoud Mariasteen, werd in een aantal zones een proefproject met extensief maaibeheer opgestart. Op die manier wordt het beheer beter afgestemd op het gebruiksnut. Verschillende pleintjes in wijken werden niet meer bespeeld, maar werden toch nog wekelijks gemaaid. Er werden advies en ervaringen ingewonnen bij de hogeschool VIVES en de groendienst van Brugge. Het gemeentebestuur koos een vijftal zones uit om een ander beheer toe te passen. Op een plaats werd extensief maaibeheer toegepast, terwijl een andere plaats werd ingezaaid met klaver. In de speelzones voor kleine kinderen of in sieraanplantingen bij kerkpleinen gebeurden voorlopig nog geen aanpassingen. Deze vernieuwde aanpak kadert in het ondertekenen van het biodiversiteitscharter in 2010 en in de actie ‘Laat het zoemen met de bloemen’. Het project is vooral in het voordeel van de bijenpopulatie. Zo zorgt dit aangepast groenbeheer voor een bron van leven en via een duurzaam beheer krijgt de biodiversiteit alle ruimte. De bevolking werd vanaf het begin op de hoogte gebracht via een folder, nieuwsbrief en affiches in het straatbeeld. Een vernieuwde aanpak heeft immers ook een ander beeld tot gevolg. Niet elke inwoner was voorstander, maar na enige uitleg was een groot deel van de inwoners gewonnen voor het verhaal. Om de extensief beheerde zones er niet te slordig te laten uitzien, werden de zijkanten iets intensiever gemaaid. Doorheen het gebiedje werden ook wandelstroken gemaaid zodat de recreant deze zones beter kan bewonderen. Tijdens het eerste proefjaar werden de extensieve zones tweemaal gemaaid, nl. in de tweede helft van juli en van september. De evaluatie in oktober deed het gemeentebestuur besluiten verder te doen met het opzetten van extensieve projecten. In de toekomst zullen stapsgewijs nieuwe zones worden aangepakt met extensief beheer of met een andere manier van aanplanten.

Dilbeek

adres van het project: Herdebeekstraat (t.h.v. nrs. 245 tot 283) ontwerp: milieudienst, Bosgroep Zuidwest Brabant en Pro Natura aanleg en onderhoud: Pro Natura Halle

Hooglede

adres: Singellaan ontwerp en aanleg: groendienst onderhoud: Mariasteen, Hooglede


Groene gemeente | educatief groen 1e laureaat | educatief groen

2e laureaat

Hoeve Hangerijn

Koestertuin De Caeter

Hoeve Hangerijn is een voormalige boerderij die door het stadsbestuur werd ingericht als ontmoetings- en belevingscentrum voor mensen met en zonder beperking. De omgevingsaanleg van het erf startte in 2012 aansluitend op de renovatiewerken aan de hoeve en schuur. Ernaast werd een nieuw polyvalent gebouw opgericht. De inrichting grijpt terug naar het oorspronkelijke erf en straalt rust uit, als overgang naar het natuurgebied Gemeneweidebeek. Een moestuin, twee kleinveeweides, een grootveeweide, een functioneel binnenplein, een private tuin en de herprofilering van de bestaande poel maakten deel uit van het ontwerp. De rechtlijnigheid van het oorspronkelijke erf wordt benadrukt door de rechthoekige vorm van het binnenplein en de padenstructuur die de oude gerenoveerde woning, de schuur, het bakhuis en het nieuwe gebouw verbindt. Twee vastenplantenborders langs de gebouwen verzachten de hoekige structuur van de verharding. Onder meer salie, pioenrozen, vlambloemen, klokjesbloem en kogeldistel geven kleur aan het geheel. Hortensia’s omkaderen het bakhuis en de zithoek nabij de poel. Tenslotte wordt het erf ingekaderd in het landschap door een nieuwe, vrij uitgroeiende gemengde haag en een historische meidoornhaag. De sfeer van het polyvalent gebouw komt terug in de nieuw ontworpen dierenhokken. Het kippen- en geitenhok en de mestvaalt en paardenstal werden beiden voorzien van een groendak. Enerzijds om educatieve reden en anderzijds om de waterafvoer van het dak in de weide te verminderen. De omsluiting van het erf en de weiden gebeurde met kastanjehouten draadafsluitingen en poorten. Het domein is openbaar en voor iedereen toegankelijk, dus ook voor mensen met een beperking. Het vormt een rust- en ontmoetingsplek en een poort naar het natuurgebied Gemeneweidebeek.

De kleine tuin die naast het gemeentehuis ligt werd omgevormd tot een ecologische toontuin die in het teken staat van klimaatneutraliteit. Het eentonige, kortgemaaide gazon werd omgevormd tot een bloemenweide. Hagen en fruitbomen werden aangeplant. Ruimte werd voorbehouden voor moestuintjes waar ecologisch tuinieren de boodschap is: geen kunstmeststoffen, maar echte compost; geen stadswater, maar regenwater; geen sproeistoffen, maar insecten die plagen voorkomen. Daarom mocht een insectenwand zeker niet ontbreken in de tuin. Het geheel werd toegankelijk gemaakt door paadjes in houtsnippers met vlechtwanden als natuurlijke afboording. Tussen de verschillende moestuintjes liggen gerecupereerde voetpadtegels. In de nabije toekomst zal nog een ecologisch tuinhuis worden geplaatst. Dit zal niet alleen dienst doen om materiaal te stockeren, maar zal ook gebruikt worden als een natuur- en tuinbibliotheek. In de gemeentelijke bibliotheek zijn nu al heel wat boeken en tijdschriften verzameld met tips en informatie over ecologisch moestuinieren. Deze publicaties zullen er binnenkort een nieuw onderkomen krijgen. Het tuinhuis is van FSC-gelabeld hout en krijgt op het dak een zonnepaneel dat zal zorgen voor de nodige elektriciteitsproductie. Het regenwater zal worden opgevangen in een regenwaterput en staat ter beschikking van tuiniers. Aan het gebouwtje komen er nog enkele kunstnestkasten voor de vogels. Dit ter aanvulling van de nestkasten voor huis-, boerenzwaluw en vleermuizen, die al op verschillende plaatsen in de gemeente worden opgehangen. Op de wanden van het tuinhuis zal informatie geplaatst worden over opleidingen en seizoensgebonden tips. De koestertuin nodigt iedereen uit om er even tot rust te komen op de gerecycleerde banken en te proeven van het streekeigen fruit dat men zelf kan plukken. Infoborden helpen de bezoekers te begrijpen waarom bepaalde acties worden ondernomen. Scholen kunnen gemakkelijk langskomen en een bezoekje brengen aan de koestertuin die de natuur en de biodiversiteit dichter bij de mensen wil brengen.

Brugge

Brugge

Holsbeek

adres: Gemeneweideweg Zuid 113 ontwerp: groendienst aanleg: Tuinen Steenhaut, Anzegem onderhoud: Mario Nunes Dos Santos, conciërge en groendienst

adres: Dutselstraat 15 ontwerp, aanleg en onderhoud: gemeentebestuur

award 2e laureaat


13

Groene gemeente | educatief groen 3e laureaat

4e laureaat

5e laureaat

Natuureducatieve site

Vlindertuin

De natuureducatieve site (NES) is er gekomen onder impuls van de milieudienst en de Milieu Op School-werking. Het NES is centraal gelegen naast het gemeentehuis en achter de bibliotheek. In 2012 werd de aanzet gegeven voor de verdere uitbouw van deze site. Bij de uitwerking staan zintuigelijke beleving en biodiversiteit centraal. Om een zo rijk mogelijke flora te bekomen werd op verschillende plaatsen de toplaag verwijderd en vervangen door mager zand. Daarna werd er ingezaaid met een inheems bloemmengsel. Er is een blotenvoeten-pad aangelegd, geïnspireerd op de AlpKultur Spielplatz in Lenk-Simmental (CH). Het pad is aangelegd in samenwerking met de gemeentescholen. Naast een begin- en eindpunt is er in het ontwerp ook gezorgd dat het blotevoeten-pad bereikbaar is langs de zijkant. In een kruidenspiraal en boomstammen zijn verschillende kruiden aangeplant die door de natuurgidsen worden besproken wanneer ze de verschillende schoolklassen begeleiden. Er zijn eveneens een drietal voelstammen geplaatst waarin allerlei objecten kunnen gelegd worden. Voor de beleving van stromend water is er een grondwaterpomp geplaatst. Er is gekozen voor het type SWN-80 dat al 20 jaar lang gebruikt wordt in ontwikkelingslanden en bovendien gekeurd is als speeltoestel. De snoeptuin is opgeknapt en extra fruitbomen zijn aangeplant. Voor de auditieve beleving is er in Padouk-hout een klankinstrument gemaakt waarop jong en oud zich lustig kunnen uitleven.

Het gemeentebestuur wil met de aanleg van de vlindertuin de biodiversiteit in de omgeving verhogen. Dit gebeurde op aanbeveling van de gemeentelijke milieuraad Karmina die een voorlopig ontwerp opstelde voor de eerste fase. Een graspad, een gazonpleintje, een bloemenweide en een insectenhotel werden voorzien. De tuin zal verder gefaseerd worden aangelegd. Dit project zal groeien en bijgestuurd worden tot de gewenste situatie. Hiertoe is voldoende expertise en vakmanschap intern aanwezig bij de milieuen natuurdienst, de groendienst en de milieuraad. De infrastructuurwerken worden in het kader van de integrale toegankelijkheid beperkt tot de hoogst noodzakelijke paden en banken. Er is grote participatie want wat er concreet zal gebeuren en wat biodiversiteit juist betekent werd toegelicht tijdens een informatievergadering waarop alle omwonenden werden uitgenodigd. Een afzonderlijke overlegvergadering vond plaats met de directie van de school en het rusthuis. Tijdens de dag van de biodiversiteit op zaterdag 10 mei 2014 werd het project aan de bevolking voorgesteld en vond de officiële opening plaats. De aanwezigen kregen een handjevol zaad van wilde bloemen om een laatste perceeltje in te zaaien. Met diverse mengsels werd een bloemenweide ingezaaid, evenals een strook van 300 m² met de groenbemester Phacelia. In 2015 wordt er €15.000 geïnvesteerd en heeft de milieuraad al een deel van haar werkingsmiddelen vastgelegd voor de aankoop van plantgoed.

Educatieve tuin Ter Borcht

Destelbergen

adres: Dendermondesteenweg 420 ontwerp: groendienst aanleg: technisch uitvoerende dienst onderhoud: groendienst


Kuurne

adres: Boomgaardstraat ontwerp: milieudienst i.s.m. de milieuraad en Natuurpunt De Vlasbek. aanleg: groendienst onderhoud: groendienst en vrijwilligers

Meulebeke Op de site van het domein Ter Borcht bevond zich een stukje wildernis dat bestond uit een aantal hoogstammige populieren en dicht struikgewas. De doelstelling was om deze tamelijk lelijke zone her in te richten tot een aangename groene ruimte. Men kwam binnen de groendienst op het idee om er een vlindertuin met educatieve functie van te maken. De tuin wordt omsloten met een kastanjehouten afsluiting, een ijzeren klimrek met hop en clematisvariëteiten, en een haag met de vlindervriendelijke Cotoneaster franchetii. Aan de toegang verwelkomt een infobord de bezoekers die langs het centrale pad in boomschors door de educatieve tuin kunnen wandelen. Omdat insecten het steeds moeilijker hebben om een nest te bouwen werden een insectenhotel en bijhorend vlinderkastje middenin de tuin geplaatst. Het hotel bevat verschillende materialen waarin insecten zich kunnen nestelen. Het heeft ook een educatieve functie voor scholen en verenigingen want op geregelde tijdstippen geven de door de provincie ter beschikking gestelde gidsen rondleidingen. In de educatieve tuin staan een gespaarde grote lindeboom en enkele nieuw aangeplante bomen. Verder groeien en bloeien er talrijke vlinder- en insectenminnende planten die voorzien zijn van een naamkaartje om info en inspiratie te verschaffen. Enkele bakken uit gerecycleerd materiaal staan verdeeld over de tuin en bieden plaats aan een assortiment aan keukenkruiden. adres: Domein Ter Borcht, Ingelmunstersteenweg 13 ontwerp, aanleg en onderhoud: groendienst

Groene gemeente | omgevingsgroen 1e laureaat | omgevingsgroen

2e laureaat

Kunstkerk Bossuit

Parkbegraafplaats Sint‑Denijs

In 2007 werd de bouwvallige Sint-Amelbergakerk gesloten voor het publiek. Omdat ze een landmark is voor het dorp werd er overgegaan tot een artistieke transformatie. Het dak werd afgenomen en een nieuwe, kunstige terrazzovloer werd aangelegd. Daardoor ontstond in de kerk een binnenplein dat kan gebruikt worden voor allerlei buitenevenementen. Ook de aftandse begraafplaats werd in ere hersteld. De rode steenslag werd vervangen door een padenstructuur in betonnen stapstenen van 1m breedte. Ieder graf is op die manier bereikbaar. Er kwam heel wat plaats vrij voor extra beplanting, die de begraafplaats zachter en aangenamer maakt. Door de aanplant van groenblijvende massieven van Cotoneaster wordt de indruk gewekt dat de weggenomen graven behouden blijven. De grafrijen tegen de kerk werden vervangen door de aanplanting van hogere, in de lente witbloeiende struiken. Als lage beplanting werd een groenblijvende, witbloeiende Geranium aangeplant. Op enkele plaatsen werd er gekozen voor een roodbloeiende, ziekte resistente heesterroos die in de zomer en het najaar bloeit. Op de militaire graven bloeit nu de witte Anaphalis. Deze plant is niet wintergroen, maar heeft een zeer lange bloeitijd in de zomer en het najaar. Enkel op deze plaats werden nog bloembollen geplant om in het vroege voorjaar een extra toets te geven. Door de kleurenkeuze bewust te beperken blijft de sfeer op het kerkhof sereen.

Het kerkhof in het centrum van de landelijke deelgemeente Sint-Denijs werd 35 jaar geleden verplaatst naar een perceel buiten de dorpskom. Daar werd een ruimte van ca. 1 ha gereserveerd voor een nieuwe begraafplaats. Resultaat was een dodenakker met poëtisch uitzicht op het rurale landschap, doch met een klassieke indeling en relatief veel verharding. Naar aanleiding van de recente reductiewetgeving op herbiciden werd gezocht naar een gedeeltelijke heraanleg van deze begraafplaats. Een masterplan voor de totale begraafplaats werd opgesteld, waarvan ca. de helft werd gerenoveerd. De gebogen hoofdweg, een beukendreef, vormt de ruggengraat van de begraafplaats en werd behouden. Een deel van de grindpaden werd vervangen door gazons. De open grasvlakte werd beter ontsloten door de aanleg van enkele nieuwe hoofdwegen in betonklinkers met brede grasvoegen. Het grote gazon werd ingevuld door ellipsvormige bloementuinen die omarmd worden door taxusmassieven. Ook de strooiweide is in een dergelijke ellipsvorm uitgewerkt. Nieuwe taxus- en beukenhagen werden aangeplant tussen de rijen grafzerken. Bestaande bomen werden maximaal behouden en geven kleur, diepte en structuur aan de begraafruimte. De urnenvelden werden verwerkt in het grote gazon. Het bestaande afscheidsgebouw werd beter omzoomd met nieuw groen. De begraafplaats werd volledig afgelijnd met een lage haag die eveneens de bestaande omheining beter integreert. Als vaste plantenmix in de bloementuinen werden o.a. gekozen voor Deschampsia, Echinacea, Euphorbia, Gaura, Phlomis, Rudbeckia, Sedum en Verbena, aangevuld met Narcissus en Muscari. Deze ruimte is nu een landelijke parkbegraafplaats met meer groen, minder verharding en met een duidelijke herkenbare structuur, aangepast aan de hedendaagse noden en verwachtingen.

Avelgem

adres: Doorniksesteenweg ontwerp: groendienst aanleg en onderhoud: dienst openbare werken en patrimonium

Zwevegem

adres: Helkijnstraat ontwerp: Buro voor Vrije ruimte, Gent en groendienst aanleg: Silvère Vandeputte, Deerlijk onderhoud: groendienst


15

Groene gemeente | omgevingsgroen 3e laureaat

4e laureaat

1e laureaat | buurtgroen

Pastorietuin

Kapel Sterbos

Parkje Hofpoort

De tuin is gelegen in het midden van het beschermd historisch erfgoed in het centrum van de gemeente. Zo zijn er de Martinuskerk en het voormalige Ursulinenklooster (beide uit het begin van de 20ste eeuw), de pastorie uit 1728 en de eeuwenoude lindeboom, één van de enige als monument beschermde bomen in Vlaanderen. De ontwerper tekende een zogenaamde stadstuin die sober van inrichting en gemakkelijk van onderhoud is. Men vindt er paden in gebakken straatstenen, grasperken, bomen, hagen en plantenborders van hortensia’s, sneeuwbes en gele kornoelje. De tuin ligt in het gebied dat in de centrumstudie uit 2010 benoemd werd als de ‘woonkamer’ van het gemeentecentrum. Door de opwaardering van de historisch waardevolle gebouwen in dit gebied, wordt hier een tijdsvenster gecreëerd. De eerdere heraanleg van de kloostertuin en nu van de pastorietuin speelt daarin een belangrijke rol. Zij moeten het historische karakter van de gebouwen tot hun recht laten komen. De pastorietuin is binnen dit kader een publiek toegankelijke stadstuin die niet alleen is ingericht met het nodige respect voor het rondom gelegen erfgoed, maar die tevens fungeert als verbinding tussen al die historie. De pastorietuin past dus in het streven van het gemeentebestuur om te zorgen voor een kwaliteitsvol openbaar domein. De Overpeltenaren hebben er in ieder geval een juweeltje van een stadstuin en een rustpunt in de steeds dichter bebouwde dorpskern bij.

Door het opknappen en vergroenen van verloederde plekjes wilden de Antwerpse regionale landschappen en Landschapspark Zuidrand rommelige hoekjes omtoveren tot ‘Buiten-gewone plekjes’ via een participatieve benadering. Via een wedstrijdsysteem werd de kapel Sterbos voorgedragen als op te knappe verloederd plekje voor de gemeente. De buurtbewoners overhandigden zelfs een eerste aanzet tot ontwerp. Vanuit het voorstel van de buurtbewoners werd een definitief ontwerp opgemaakt. Dit werd nadien ook teruggekoppeld met de buurtbewoners en goed bevonden. De inspiratie kwam uit de naam en de vorm van het Sterbos. Het ontwerp vertrekt nl. vanuit een stervorm. Deze ster wordt benadrukt door de haagstructuur en de blokbeplanting die werd aangebracht. De beplanting werd een combinatie van inheemse, streekeigen beplanting en cultuurvariëteiten. Er werd zoveel mogelijk gebruikgemaakt van planten die een meerwaarde bieden voor (wilde) bijen en vlinders, als leveranciers van nectar en stuifmeel. De cultuurvariëteiten werden gekozen op bijen vlindervriendelijkheid zodat er toch een ecologische meerwaarde wordt gegeven. In het ontwerp werd bovendien ook een bijenhotel met infobord geïntegreerd als educatief element. Dit project kwam tot stand met steun van het Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling.

Het parkje had jarenlang een slechte naam omwille van zijn onveiligheidsgevoel. Het was ingesloten door een muur met maar één toegangspoortje. Bewoners en voorbijgangers durfden het parkje niet meer betreden. De beplanting was verwilderd en moeilijk te onderhouden. Omdat het parkje middenin het centrum dichtbij de winkelstraat ligt, was de eerste vereiste zorgen voor sociale controle. Daarom werd de muur gesloopt en is er gekozen voor een open inrichting. Een betonnen wandelpad verbindt grote zitelementen die kunnen dienen om te picknicken of om te kunnen genieten van de rust. Centraal is er een gazon aangelegd zodat er activiteiten kunnen doorgaan. In het park staan 3 grote bomen, o.a. een Ginkgo biloba met een stamomtrek van 3,2 m. en een Tilia cordata. Om de wortelschade te beperken werd de bestaande beplanting behouden. Naast de merkwaardige peterselievlier werden bodembedekkers, narcissen en andere voorjaarbloeiers aangeplant. De Hofpoort is nu een gezellig parkje geworden, waar regelmatig mensen vertoeven omwille van de rust of om hun middaglunch op te eten.

Overpelt

adres: Kerkdijk 2 ontwerp: Walter Peters, Hechtel-Eksel aanleg: Huybrechts tuinen en parken, Kasterlee onderhoud: gemeentebestuur


Wuustwezel

adres: Sint-Godelievestraat ontwerp: Regionaal Landschap de Voorkempen, Zoersel aanleg en onderhoud: gemeentebestuur

Turnhout

adres: Hofpoort ontwerp: groendienst aanleg: Groencreatie Luc Tops, Lille onderhoud: Groencreatie Luc Tops, Lille en groendienst

Groene gemeente | buurtgroen 2e laureaat

3e laureaat

Minneboplein

Waterhoeve

Om de open ruimte en het groen in de binnenstad te vrijwaren werd een Openruimtebeleidsplan opgemaakt voor het historische centrum. Alle bestaande open ruimtes werden geïnventariseerd en geanalyseerd, van de Vesten tot de grote privétuinen. Het Minneboplein is één van de plekken in de Brugse binnenstad die de leefbaarheid van het stadcentrum garanderen. Het is een groen rustpunt in het authentieke Sint-Annakwartier met zicht op de Sint-Annarei en de Verversdijk. Het nieuwe ontwerp zorgt voor een mooie verdeling tussen verharde pleinzone en groene ruimte. De verharde zone werd aangelegd in de typische mozaïeken die werden dichtgevoegd met cementmortel zodat onkruidzaden weinig tot geen kans tot kieming krijgen. Omdat de verharding onder een bepaalde helling ligt, vloeit het regenwater deels naar de naastliggende groenzone. Boordstenen zijn verlaagd om een vlot machinaal onderhoud mogelijk te maken. Zowel op de verharding als in het gazon werd een oorspronkelijke molensteen geplaatst. Deze kunnen dienen als zitelement of als spelprikkel. De groene ruimte kan als speelzone benut worden maar biedt ook ruimte voor beplanting die in drie lagen is opgebouwd. De eerste laag bestaat uit wintergroene bodembedekkende kruiden. De tweede laag bevat bloeiende vaste planten en een derde plantenlaag bestaat uit drie bestaande en twee nieuwe bomen. De aanwezige struiken werden verjongd en grondig gesnoeid. Gezien de oriëntatie van het pleintje werd bij de keuze van de beplanting gekozen voor schaduwminnende vaste planten. De onkruidgroei wordt onderdrukt omdat er gewerkt werd met bodembedekkende planten en een hoge plantdichtheid.

Dit project is gelegen aan de rand van de dorpskern en werd genoemd naar de vlakbij gelegen hoeve. De beplanting op deze smalle grondstrook vormt een groene buffer naast het pad dat van het dorp naar de begraafplaats leidt. Zelfgemaakte schanskorven werden opgevuld met kleine stukken stam. De wanden zijn begroeid met wilde kamperfoelie, hop en bosrank. Door gebruik te maken van wilgentakken werd een vlechtwerk opgetrokken en een verhoogd plantbed aangelegd van ca. 1 m breed en ca. 20 m lang. Het is ingevuld met grote partijen kruiden die door de compostmeester werden opgekweekt. Bezoekers hebben de mogelijkheid de verse kruiden te ruiken en te proeven. Het vlechtwerk van wilgentenen vormt een zelfregenererende wand die een aantal keer per jaar wordt gesnoeid. Erlangs groeien rabarberplanten waarvan men vrij mag plukken. Een beukenstam is het focuspunt van het totale ontwerp. Omdat men op en rond de liggende stam kan wandelen ervaart men de omvang van deze boom op een compleet andere manier. Voor de aanleg van de groenzone werd hoofdzakelijk gebruikgemaakt van recuperatiemateriaal. Niettegenstaande hier vooral ecologie centraal staat, is er ook een verwijzing naar de eerste wereldoorlog. De vlecht- en houtwanden verwijzen indirect naar de loopgraven waarin soldaten beschutting zochten.

Brugge

Brecht

adres: Heiakker ontwerp en aanleg: groendienst onderhoud: groendienst en beschutte werkplaats Werminval

adres: Leffingestraat ontwerp: groendienst aanleg: Tuinen Silvère Vandeputte, Deerlijk onderhoud: groendienst


17

Groene gemeente | verkeersgroen 1e laureaat | verkeersgroen

2e laureaat

Stationsstraat

Parking Mollenhof

De Stationsstraat vormt de centrale as tussen de Grote Markt en het Stationsplein. De straat werd ontworpen als groene stedelijke winkelpromenade. Het hertekende straatprofiel voorziet in een pleinopbouw van gevel tot gevel voor een maximale verblijfskwaliteit. De klemtoon ligt op het gebruik, comfort en een krachtige beeldbeleving door de gebruiker. Een centrale, functionele strook omvat diverse groenvoorzieningen, parkeer-, laad- en loszones, terrassen, waterpartijen en straatmeubilair. De bomen en planten zijn seizoensgericht gekozen, nl. frisgroen in het voorjaar, feestelijk in de zomer, met opvallende bladverkleuring in de herfst en mooie bast in de winter. De plantenkeuze en de technische opbouw van de plantvakken werd in samenspraak met verschillende experten uitgewerkt. Onder de verharding werd een grote bomenstraat voorzien. Dit is een ondergrondse groeiruimte van 3,50 m. breed, 1 m. diep en met variërende lengtes van 10 tot 85 m. Deze werden gevuld met een boomplantsubstraat van lava en omgeven met een wortelwerende doek. Er bovenop werd de verharding aangelegd. De groeiruimtes werden voorzien van beluchtingsbuizen en een druppelslang om computergestuurd water te geven. De beplanting bestaat uit meerstammige bomen, zoals Cladatris kentuea, Zelkova serrata en Cercidiphyllum japonicum en uit hoogstammige bomen zoals Magnolia grandiflorum en Nissa sylvatica. Deze werden vooraf op kwekerij gekeurd, genummerd en in vorm gezet. De bomen zijn in springringen gezet zodat ze voorbereid waren om eventueel buiten het plantseizoen geplant te worden. Het planten van de bomen werd uitgevoerd begin september 2013. Naast de bomen werden ook massieven met Buxus aangelant, verdeeld in kleinere kubusvormen van verschillende hoogtes. Het gemotoriseerd verkeer werd op een veilige en subtiele wijze als éénrichtingsverkeer over de esplanade toegelaten. Ondertussen werd beslist om de Stationsstraat permanent autoluw te maken waarbij alleen bewoners en leveranciers tussen vastgelegde uren via een badgesysteem de straat kunnen in- en uitrijden. Fietsers mogen wel in beide richtingen rijden. Zo is de Stationsstraat intussen een aangename winkel- en wandelstraat geworden.

Het gemeentebestuur kiest ervoor om haar plantsoenen ecologisch en zonder chemische bestrijdingsmiddelen te onderhouden. ‘Op het groene pad’ is de naam van het project waarmee de gemeente al acht jaar lang deze uitdaging aangaat. Het beheer is ‘groen’, pesticidenvrij en toch onderhoudsvriendelijk. Verschillende groenzones in de gemeente werden al onder handen genomen en dit keer waren de plantsoenen in de dorpskern van deelgemeente Poederlee aan de beurt. Ook de groenzones rond de parking van het parochiecentrum Mollenhof zijn onder handen genomen. Het zijn zeer zichtbare groenzones in het centrum van de deelgemeente. Er werd gekozen voor massieve beukenhagen waarin lindebomen werden geplant. De plantsoenen werden verder uitgewerkt met Hydrangea ‘Pinky Winky’, Spiraea en Pennissetum. Langs het voetpad staan witte anemonen.

Sint-Niklaas

adres: Stationsstraat ontwerp: Daniel Ost, Tuinarchitectuur Kristof Swinnen, Grontmij Belgium aanleg: ELM, Kapelle o/d Bos onderhoud: gemeentebestuur

Lille

adres: Dorp Lichtaartsesteenweg ontwerp, aanleg en onderhoud: gemeentebestuur

3e laureaat

Dendermonde Ringstraat Grembergen In het kader van het voetpadendossier werd naar een volwaardig alternatief gezocht om het aanplanten van bomen in te kleine plantvakken te vermijden. Op plaatsen waar het voetpad minstens 2,5m breed was (1,5m voetpad en 1m plantzone) werd gekozen voor de aanleg van 45 plantvakken in een lage middengrasprairie. De plantzones palen langs beide straatzijden dadelijk aan de private voortuinen, en dus niet aan de rijweg zelf. De 4 grassoorten Carex oshimensis ‘JS Greenwell, Hakonechloa macra, Pennisetum alopecuroides ‘Hameln’ en Sesleria heufleriana werden geselecteerd op basis van bloeiperiode en kleur. Vóór de aanplanting werd de grond afgedekt met een lavalaag van 7cm (korrelgrootte 2/12). Hierdoor blijft het wieden beperkt, evenals door het aanwenden van kiemvrije teelaarde. adres: Ringstraat ontwerp: Jan Spruyt, Buggenhout aanleg en onderhoud: technische uitvoeringsdienst


Groene gemeente | verkeersgroen 4e laureaat

5e laureaat

6e laureaat

Rotonde Kapelstraat

Ecoplantsoenen L. De Waelplaats

Woumenweg

Rumst De Kapelstraat is een drukke verbindingsweg tussen de gemeenten Boom en Rumst, met veel doorgaand en zwaar verkeer. Bij het binnenkomen van het dorpscentrum van Terhagen werd een nieuwe, groene rotonde aangelegd. Deze rotonde is geen klassiek rond punt want ze doet vooral dienst als verkeersremmer. Door bijkomende verkeersmaatregelen zal de rotonde in de toekomst ook het zwaar verkeer weren uit de dorpskern om zo de veiligheid nog te vergroten. De rotonde werd ingericht als een groen visueel ankerpunt dat het industrieel gebied ten westen vloeiend maar discreet verbindt met het oostelijk gelegen natuurgebied rond de oude kleiputten. Deze groene corridor heeft een onmiddellijk positief effect op de leefbaarheid in de nabijgelegen dorpskern. De basisstructuur wordt gevormd door nostalgische leibomen die met kluit werden aangeplant in april 2012. Ze zijn zo geplant dat ze twee armen vormen die de bezoekers symbolisch verwelkomen en omhelzen. De groenblijvende haagplanten onder de leibomen werden eveneens in april 2012 aangeplant. Achter deze hagen groeien hydrangea’s die prachtige blikvangers zijn die in de zomer weelderig bloemen en die net boven de haagstructuur uitkomen. Voor de hagen is er een combinatie van solitaire planten, siergrassen, vaste planten en één- of tweejarigen. Zo genieten passanten het hele jaar door van een bloeiend en kleurrijk spektakel en krijgen ze een warm en fleurig welkom in de gemeente! adres: Kapelstraat-Korte Veerstraat ontwerp, aanleg en onderhoud: gemeentebestuur

Antwerpen Omdat de ecologische waarde van de prairietuinen in de binnenstad niet zo hoog was, ging het district Antwerpen samen met Natuurpunt het engagement aan om een proefproject op te starten in de vorm van een plantsoen met volledig inheemse beplanting. Op het grote verkeersplein voor het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten werden vier halve maanvormige plantvakken verhoogd aangelegd met hoge borduren. Er werd gekozen om verschillende plantensoorten te gebruiken die op diverse tijdstippen bloeien. Ze dragen veel bloemen en trekken bestuivende insecten aan zoals bijen, hommels en vlinders. In het eerste jaar na de aanleg is er sporadisch onkruid gewied om de beplanting een goede start te geven en de onderlinge concurrentie te beperken. Uitgebloeide planten worden niet meteen verwijderd want ze dienen als waardplanten, als overwinteringsplaats of als voedsel voor andere insecten. Pas in het voorjaar worden de afgestorven plantendelen weggenomen en kunnen de planten weer uitgroeien. Ondanks de extreme situatie waarbij er geen contact is met het grondwater, hebben de planten zich voor het 2e jaar op rij goed ontwikkeld. Het wieden heeft zich tot een minimum beperkt en de ecologische plantsoenen zijn uitgegroeid tot een natuurlijk, mooi en onderhoudsarm geheel. adres: Leopold De Waelplaats ontwerp: groendienst i.s.m. Velt aanleg: groendienst onderhoud: groendienst i.s.m. Natuurpunt

Diksmuide Het creëren van groene lanen langs de diverse invalswegen werd door het stadsbestuur heropgenomen als actiepunt voor het nieuwe beleidsplan 2014-2019. Het is de bedoeling om te zorgen voor een aantrekkelijke woon- en leefomgeving, het verbeteren van de leefkwaliteit, het verzachten van de brede, drukke verhardingsstroken langs de invalswegen en het verminderen van het fijn stof in de directe omgeving. De Woumenweg is niet langer eigendom van het provinciebestuur, maar is sinds 2012 in handen van het Vlaams Gewest. Het stadsbestuur was vragende partij om deze laan te vergroenen en startte in 2013 gesprekken met de overheid. Dit resulteerde in een samenwerking waarbij het Vlaams Gewest instond voor het leveren en planten van de bomen en de onderbeplanting. De technische dienst van de stad zorgde in eigen beheer voor het maken van boomplantvakken, het plaatsen van boordstenen en het leveren van de teelaarde. Begin december 2013 werd gestart met de voorbereidende grondwerken en het plaatsen van de plantvakken. Aansluitend werden 23 Tilia cordata ‘Rancho’ en Hedera helix ‘Arborescens’ aangeplant. Alhoewel er vooraf enig pessimisme was, zorgde deze realisatie ervoor dat het stadsbestuur nu volledig overtuigd is van de must en de impact van dergelijke vergroening langs invalswegen. De stad trekt dus de komende jaren volledig de kaart van groene lanen. Diverse projecten staan reeds in de steigers zodat de vergroening van de grijze toegangswegen naar het centrum van Diksmuide en zijn deelgemeenten onverminderd kan doorgaan! adres: Woumenweg ontwerp, aanleg en onderhoud: Vlaams Gewest en stadsbestuur


19

Zonder is gezonder | finalisten finalist

Zonder is gezonder De beste pesticidenvrije en watervriendelijke groenrealisaties in 2014 Het wedstrijdonderdeel Zonder is gezonder werd ook dit jaar georganiseerd en kadert in de VVOG-campagne ‘SAMENwerken aan duurzaam openbaar groen’. Voor de jurering en ondersteuning konden we andermaal rekenen op de actieve steun van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Voor dit wedstrijdonderdeel werden 14 kandidaatsdossiers ingediend die allemaal werden weerhouden. In de loop van de maanden augustus en september werden alle projecten bezocht. Na deliberatie werden 3 finalisten en 5 laureaten aangeduid. Zes projecten kregen een eervolle vermelding vanwege de jury. Vier projecten, nl. dat van Antwerpen-Merksem, Brugge, Laakdal en Sint-Niklaas werden tijdens de Finale in Eeklo gepresenteerd aan de aanwezigen. Alle geselecteerden ontvingen een getuigschrift en een geldprijs geschonken door de VMM. De 9 beste projecten worden hierna kort beschreven. Voor een alfabetisch overzicht verwijzen we naar p. 31. Rudi Geerardyn | [email protected]

Finalisten Antwerpen Laakdal Sint-Niklaas

Speeltuin Distelhoek Sportcentrum De Vloed Clementwijk 2

p. 20 p. 21 p. 21

Bredabaan Antitankgracht Sociaal Huis Begraafplaats Poederlee Kerkomgeving Sint-Pauwels

p. 22 p. 22 p. 23 p. 23 p. 24

Laureaten Brasschaat Brecht Laakdal Lille Sint-Gillis-Waas

Eervolle vermeldingen Aartselaar Beveren Brugge Destelbergen Edegem Eeklo

Wadi Zonnetij Wijk Tijskenshoek Onkruidbeheer op verhardingen Feestzaal Berghine Ligweide Fort 5 Scoutspad


p. 25 p. 25 p. 24 p. 25 p. 25 p. 25

Antwerpen-Merksem Speeltuin Distelhoek De speeltuin bevindt zich aan de westelijke kant van Merksem en sluit aan bij een groene gordel langsheen de Ring rond Antwerpen. Het gebied vormt een ‘groene vinger’ die vrij diep in de wijk binnendringt. Het terrein bestond vroeger uit een gazon en een vrij steriele speeltuin met houten en metalen toestellen. Er was eveneens een minigolfterrein. De jeugddienst organiseerde een bevraging onder de kinderen en bewoners van de wijk. Zaken die veelvuldig gevraagd werden waren water, meer avontuurlijk spelen en de mogelijkheid om kampen te bouwen. Met de resultaten van de enquête werd er vervolgens een project-definitie opgemaakt en een wedstrijd uitgeschreven. Na evaluatie bleef het nu uitgevoerd ontwerp als beste over. Basis van het ontwerp is een waterpartij die door het terrein slingert. Hierop zijn waterspelelementen geënt. Door middel van een drukknop kan er grondwater worden opgepompt zodat er ook in droge periodes met water kan gespeeld worden. In de andere speelruimten zijn er soms speeltoestellen aanwezig, maar vaak geven andere, minder formele elementen eveneens voldoende spelaanleiding. De verschillende zones worden van elkaar gescheiden door een beplanting van bosplantsoen en kruidige planten. Deze kruidenzomen kunnen zich vrij ontwikkelen. Het gras wordt extensief onderhouden en de moerasvegetatie kan zich naar hartenlust uitbreiden. Netels en distels worden niet bestreden en zijn een onderdeel van het concept. adres: Distelhoek ontwerp en aanleg: Donkergroen, Etten-Leur (NL) onderhoud: Manus, Brasschaat

Zonder is gezonder | finalisten finalist

finalist

Sportcentrum De Vloed

Clementwijk 2

Het sportcentrum bestaat uit een samenhang van verschillende sportterreinen en accommodaties. Deze waren grotendeels van elkaar gescheiden door voetwegen, bomenrijen of houtkanten. Er waren verschillende knelpunten, nl. geen duidelijke toegangen, weinig verbondenheid tussen de verschillende sportactiviteiten en geen groene huisstijl. Daarenboven gaf het weinige groen eerder een verwilderde indruk en was het weinig waardevol. De beplanting bestond voornamelijk uit uitheemse soorten en was kaprijp. De bedoeling van de herinrichting was dan ook het opwaarderen van de ruimtelijke kwaliteit en zorgen voor tevreden recreanten en omwonenden. Er werd een aantrekkelijk groen recreatiepark gecreëerd door de landschappelijke uitstraling te versterken en een groenstructuur te maken waarin ecologisch groen een wezenlijke plek krijgt. De individuele toegangen tot de verschillende clubs kregen een duidelijke, groene identiteit. Er werd gekozen voor inheemse beplanting met een sortimentskeuze die is afgestemd op het landschappelijke karakter. Verwilderde en uitheemse beplantingen werden onder handen genomen en houtsingels en bomen werden aangeplant om de verschillende accommodaties aan elkaar te linken. Pesticidenvrij beheer is mogelijk door gebruik te maken van spontane vegetaties en planten met een bodembedekkende habitus. Een mulchlaag belemmert ongewenste kruidengroei. De open ruimten werden behouden waarbij bestaande trage wegen werden opgewaardeerd. Een belangrijke ingreep was de heraanleg van de centrale parking. Bij de verhardingen werd het aantal voegen beperkt en werd gekozen voor een aangepaste voegbreedte en –vulling. Minder obstakels zorgen voor minder opstapeling van organisch materiaal en dus voor een vlot machinaal onderhoud. Wortelschade wordt vermeden en beschadigingen worden snel hersteld. Essentieel is ook een goede drainage en afwatering.

De Clementwijk is een duurzame woonwijk met een aantrekkelijke publieke ruimte die de woonkwaliteit van de wijk en zijn omgeving optimaliseert. Het project werd ontworpen met leefkwaliteit en belevingswaarde als voornaamste prioriteiten. Het hele project beslaat een oppervlakte van 16 ha. Het aaneengesloten groengebied is 4 ha groot en is snel toegankelijk vanuit alle delen van de woonwijk. De zone is opgebouwd rond verschillende waterpartijen die geënt zijn op het oorspronkelijke grachtenstelsel. De knotwilgen langs deze grachten werden ook gebruikt in de groenzone. Reliëfstructuren, gebaseerd op bestaande bolle akkers, werden aangelegd en zorgen voor extra dynamiek in de recreatieve en ecologische mogelijkheden. De zone werd ingezaaid met 8 inheemse zadenmengsels, aangepast aan de nutriëntenrijkdom van de bodem. In de hooilanden werden inheemse vaste planten aangeplant. De hoogstammige boomgaard telt verscheidene streekeigen fruitbomen. Een duurzame woonwijk valt niet te verenigingen met het gebruik van pesticiden. Door het gebruik van aangepast planten zaaigoed, robuust meubilair en een gericht beheer werd pesticidengebruik uit dit project geweerd.

Laakdal

Sint-Niklaas

adres: L. Francklaan ontwerp: Fris in het landschap, Gent aanleg: Aclagro, Wondelgem; H4A Groen, Zelzate onderhoud: groendienst

adres: Lindestraat 15 ontwerp: gemeentebestuur en Infrabo, Westerlo aanleg en onderhoud: gemeentebestuur


21

Zonder is gezonder | laureaten laureaat

laureaat

Bredabaan

Antitankgracht

De Bredabaan is dé toegangspoort tot de gemeente. Vóór de heraanleg had de baan eerder de allure van een autosnelweg met veel asfalt en aanliggende fietspaden. Ook diende de waterproblematiek aangepakt te worden door de aanleg van een gescheiden waterafvoerstelsel. Bij de heraanleg werd er gekozen voor een brede onverharde middenberm, gescheiden fietspaden en een aparte busstrook. Over de volledige breedte van de weg werd er een vierdubbele bomenrij van hoogstammige lindes (Tilia cordata ‘Greenspire’) aangeplant. De middenberm werd over de volledige lengte van drie kilometer ingezaaid met een bloemenrijk zaadmengsel en in extensief maaibeheer gestoken. Langs de borduurstenen wordt er een veiligheidsstrook wel intensief gemaaid. Dit maakt het tegelijkertijd visueel duidelijk voor de weggebruikers dat de middenberm wel degelijk onderhouden wordt en het geeft het geheel een duidelijke sensibiliserende functie mee. Hoewel men in het begin vrij sceptisch tegenover het gegeven stond, sprak het resultaat voor zichzelf en wordt het nu algemeen als zeer positief aanvaard.

Ter nagedachtenis van WO I werd er naast de bunker aan het kanaal DesselSchoten een trapsgewijs monument geplaatst. Dit opklimmende effect vinden we ook terug in de plantenkeuze. Vooraan tegen de straatkant werd de zouttolerante Festuca glauca aangeplant, als laagste niveau en in functie van de verkeersveiligheid. Achteraan tegen de waterkant werd er gekozen voor Panicum virgatum, een stevige grassoort die weerstand biedt tegen de hevige wind aan het kanaal. Tussen deze twee grassen in zijn er bijen- en vlindervriendelijke aanplantingen met wisselende grootte. Onder de beplanting werd een laag haksel aangebracht, die afkomstig is van eerder gesnoeide takken. Het onderhoud van deze groenzone beperkt zich tot het terugsnoeien van de beplanting in het voorjaar tot op een hoogte van ca. 10 cm boven het maaiveld.

Brasschaat

adres: Bredabaan ontwerp: Studiegroep Omgeving, Berchem aanleg: VBG, Heusden-Zolder onderhoud: Aralea, Brasschaat


Brecht

adres: Vaartlaan ontwerp: groendienst aanleg: dienst wegenwerken en groendienst onderhoud: groendienst

Zonder is gezonder | laureaten laureaat

laureaat

Sociaal Huis

Begraafplaats Poederlee

De OCMW-administratie verhuisde in 2010 naar het nieuwe kantoor in de deelgemeente Groot-Vorst. Rondom de nieuwbouw werd een tuin aangelegd. Deze wordt gebruikt door het personeel en door de Buitenschoolse Kinderopvang, die ook in het gebouw is gevestigd. Bij de aanleg van de verhardingen werd rekening gehouden met een pesticidenvrij beheer. De hoofdpaden werden aangelegd in grote betontegels van 1m². De overige paden en de parking bestaan uit fijne grindverhardingen met waterdoorlatende stabilisatieplaten, die onderaan zijn bekleed met waterdoorlatende geotextiel. Aangezien de ondergrond drassig is werd onder de verhardingen drainage aangelegd. De zandbak werd gemaakt met betonnen elementen en ook de zitbanken bestaan uit volle betonblokken om onkruidgroei te vermijden. De voorbereidende werken in de plantvakken hebben minstens evenveel tijd in beslag genomen als de eigenlijke aanplant. Stenen werden verwijderd, de bestaande grond werd diep omgespit en net voor de aanplant gefreesd. Het plantgoed werd net voor de aanplant eerst goed nat gezet. De aangeleverde teelaarde werd op voorhand via prijsopgave gecontroleerd op afkomst en aanwezigheid van onkruiden. De planten werden voorzien van nieuwe teelaarde en potgrond. Voor het aanbrengen van het hakselhout werden eerst meststoffen toegediend omdat het hakselhout de plantengroei iets vertraagt. Er werd gekozen voor grote planten van Carpinus betulus en een hoge plantdichtheid, nl. 15 stuks per m². Alle bomen werden voorzien van wortelgeleiding.

Het kerkhof van Poederlee bevindt zich op de site rond de Heggekapel. De kapel werd gebouwd in 1442 en is daarmee het oudste gebouw in de gemeente. De aanleg van het kerkhof met het nieuwe urnenveld gebeurde in harmonie met de groene omgeving. Er is gekozen voor beukenhagen die in grote massieven zijn aangeplant. In het midden van de hagen staat Carpinus betulus ‘Frans Fontaine’. In de plantsoenen vinden we planten met een goede groei om zo snel mogelijk het gewenste resultaat te bereiken: Hydrangea ‘Bleu Bird’, Hydrangea ‘Lime Light’, Spiraea ‘Little Princess’ en Symphoricarpos. In het project zijn 90 urnenkelders aangelegd. De begraafzone werd ingezaaid met gras. Ertussen liggen wandelpaden in dolomiet. Grote bakken zorgen ervoor dat het afval op het kerkhof gescheiden wordt. Het onderhoud van de begraafplaats gebeurt pesticidenvrij. Al van bij de aanleg werd hiermee rekening gehouden. Alle gekozen planten groeien mooi dicht en de dolomietpaden worden eenvoudig met een rotoreg verzorgd.

Laakdal

Lille

adres: Heggekapel ontwerp, aanleg en onderhoud: groendienst

adres: Vogelzang 24 ontwerp: gemeentebestuur en Buls–Claes, Leuven aanleg en onderhoud: gemeentebestuur


23

Zonder is gezonder | laureaten - eervolle vermeldingen laureaat

eervolle vermelding

Kerkomgeving Sint-Pauwels

Onkruidbeheer op verhardingen

De omgeving rond de Sint-Pauluskerk werd heraangelegd nadat in 2011 de kerkmuur en het meer dan 300 jaar oude hekwerk werden gerestaureerd. Samen met de aanleg van een nieuwe hemelwater riool werden eveneens de verhardingen vernieuwd. Deze omvatten ca. 1.500 m² en bestaan uit gebakken kleiklinkers. Door het toepassen van dit klassieke verhardingsmateriaal krijgt de kerk een gepaste, waardevolle uitstraling. Het kerkplein is niet langer toegankelijk voor wagens, uitgezonderd ceremoniewagens. De capaciteit van de parking langsheen de Pastorijwegel werd verdubbeld tot een totaal van 28 parkeerplaatsen. Deze parking werd aangelegd in zwarte betonklinkers. Onder de parking werd een ondergronds bufferbekken met vertraagde waterafvoer aangelegd. In eerste instantie was nochtans de aanleg van een zogenaamde wadi voorzien om tijdelijk het hemelwater te stockeren. Maar omdat de bodem van de gekozen locatie nog veel graven bevat werd in overleg met het Agentschap Onroerend Erfgoed hiervan afgezien. In de nieuwe aanleg werden ook nieuwe groenaanplantingen opgenomen. Waardevolle bomen bleven behouden, verwilderde struiken en planten werden vervangen en grasvelden heraangelegd.

Voor de aanpak van ongewenste begroeiingen op het volledige grondgebied van de stad slaan preventiedienst, wegendienst en groendienst de handen in elkaar. Dankzij een gestructureerde en integrale aanpak tussen de verschillende stadsdiensten is natuurvriendelijk onderhoud van openbaar groen haalbaar. Het beheer van het openbaar domein zonder pesticiden wordt door de groendienst uitgevoerd. Verhardingen die veel kruidgroei vertonen omdat de voegvulling onvoldoende dicht is, worden systematisch aangepakt door de wegendienst. Plaatsen waar private eigenaars in gebreke blijven, worden doorgegeven aan de preventiedienst die instaat voor sensibilisatie en opvolging. Om het beheer van verhardingen zo efficiënt mogelijk aan te pakken werd in 2008 de groendienst uitgebreid met de cel openbare reinheid. Dit team telt acht medewerkers en staat in voor het onderhoud van alle grote verharde oppervlakken zoals parkeerplaatsen, pleinen, greppels en voetpaden waarvoor de stad verantwoordelijk is. De ongewenste begroeiing wordt afhankelijk van het type verharding thermisch (branden of heet water) of mechanisch (borstel machine) aangepakt. Het aantal onderhoudsbeurten per jaar is sterk afhankelijk van de weers omstandigheden. Het team werd uitgerust met 1 werktuigdrager met borsteleenheid, 2 veegmachines, 2 warmeluchtbranders, 2 duwbranders, 2 handbranders, 1 heetwatertoestel, 1 pick-up, 1 bestelwagen en 2 aanhangwagens. Hiervoor werd een budget van €638.000 uitgegeven. De voornaamste toestellen zijn de borstelmachine, de veegmachine en de warmeluchtbranders. Afhankelijk van de toestand van het wegdek wordt de borstelmachine ingezet vóór er geveegd wordt. De borstelmachine levert immers via de hydrauliek op de borstels meer kracht dan een veegmachine. De borstels zijn opgebouwd uit getorste staaldraad en dienen om het hardnekkige onkruid los te borstelen. Bij intensief borstelen dienen de borstels om de 2 à 5 dagen vervangen te worden. Vervolgens komt er een veegmachine om het los geborstelde materiaal maar ook peukjes, plastic en vooral zand samen te vegen en op te zuigen. Hierdoor verdwijnt in belangrijke mate het kiembed voor onkruidzaden. Door toevoeging van water is er minder stof en komt alles gemakkelijker in de opvangbak terecht. De borstels worden om de 2 weken vervangen. Tot slot wordt er met de warmeluchtbrander (zonder open vlam) overgegaan tot de verhitting van achtergebleven wortels, groeipunten en onkruidzaden. De machines hebben 2 tanks van 150-160 liter LPG. Die dienen bij intensief gebruik om de 2 dagen bijgevuld te worden. In plaats van te branden kan er ook heet water toegepast worden. Uit eigen proeven is gebleken dat heet water efficiënter is dan branden. Op oppervlakken behandeld met heet water groeit het onkruid minder snel terug. Het nadeel van werken met heet water is dat het een trage vorm van onkruidbestrijding is. Het wordt daarom meestal puntsgewijs toegepast zoals rond verkeersborden, fietsrekken en langs gebouwen.

Sint-Gillis-Waas

adres: Zandstraat-Pastorijwegel ontwerp: studiebureau Jouret, Sint-Niklaas aanleg: Wawebo, Sint-Gillis-Waas onderhoud: groendienst

Brugge

uitvoering: preventiedienst, wegendienst en groendienst


Zonder is gezonder | eervolle vermeldingen eervolle vermelding

eervolle vermelding

Aartselaar – Wadi Zonnetij

Destelbergen – Feestzaal Berghine

De wadi voorkomt overstroming van het gebied

eervolle vermelding

Beveren – Wijk Tijskenshoek

Het bestaande groen werd opgewaardeerd met vaste plantencombinaties

Langs het centrale fietspad werd een bijenmengsel ingezaaid

eervolle vermelding

eervolle vermelding

Edegem – Ligweide Fort 5

Eeklo – Scoutspad

Ligweides met microklaver en zones met bloemenmengsels verhogen de ecologische waarde

Alleen het centraal gebruikte wandelen fietspad werd behouden


25

Gemeente in bloei

Gemeente in bloei De beste bloemenrealisaties in de Vlaamse steden en gemeenten in 2014 Jaarlijks worden tijdens de Finale van de Groene Lente door de VVOG bloemensymbolen uitgedeeld voor de meest verdienstelijke bloemenprojecten. Dit jaar werden 47 gemeenten bekroond met een, twee of drie bloemensymbolen. De tendens is dat gemeentebesturen op zoek gaan naar alternatieve vormen van bebloeming door te kiezen voor de aanwending van vaste planten. Hierna vindt u een fotocollage met enkele fraaie projecten met bloemen. Voor een alfabetisch overzicht verwijzen we naar p. 31. Rudi Geerardyn | [email protected]

Gemeenten die 3 bloemensymbolen behaalden Avelgem | Bloemen om te zien Avelgem Beringen Beveren Brugge De Panne Diksmuide Duffel Genk Hooglede Izegem

Kasterlee Koksijde Leuven Lochristi Meulebeke Roeselare Tielt Veurne Zwevegem

Gemeenten die 2 bloemensymbolen behaalden Antwerpen-Deurne Antwerpen-Ekeren Antwerpen-Wilrijk Blankenberge Dendermonde Eeklo Harelbeke Ieper Neerpelt

Overijse Rumst Sint-Niklaas Sint-Truiden Staden Vilvoorde Wielsbeke Wuustwezel

Gemeenten die 1 bloemensymbool behaalden Brecht Edegem Hamont-Achel Kaprijke Laakdal Lille

Beringen | Bebloeming Beringen

Beveren | Bloemencreaties Beveren en deelgemeenten

Machelen Overpelt Steenokkerzeel Stekene Zwijndrecht

Brugge | Stadsbebloeming 26 vvog | groene lente 2014

Gemeente in bloei

De Panne | Bebloeming van duin tot polder

Izegem | Bebloeming en vaste planten

Meulebeke | Meulebeke bebloemd

Diksmuide | Diksmuide in bloei

Kasterlee | Bloemengemeente

Roeselare | Roeselare bloeit

Duffel | Duffel in bloei

Koksijde | Koksijde op kleur

Tielt | Tielt in een nieuw bloemenkleedje

Genk | Stadsbebloeming

Leuven | Fleurig Leuven 2014

Veurne | Bebloeming Veurne

Hooglede | Zeg het met bloemen

Lochristi | Bebloeming Lochristi en deelgemeenten

Zwevegem | Zwevegem bebloemd 1964-2014 bijlage bij Groencontact 2014 | 40(6)

27

Gemeente in bloei

Dendermonde | Eenjarigen

Overijse | Overijse in de bloemen

Antwerpen-Deurne | Bloemendistrict Deurne

Eeklo | Natuur rondom cultuur

Rumst | Zomerbebloeming 2014

Antwerpen-Ekeren | Ekeren in de bloemen

Harelbeke | Harelbeke in bloei

Sint-Niklaas | Bebloeming en bloemenweides

Antwerpen-Wilrijk | Bloeiend Wilrijk

Ieper | Ieper bloeit

Sint-Truiden | Bebloeming stadscentrum

Blankenberge | Bebloeming Blankenberge

Neerpelt | Bebloeming Neerpelt

Staden | Nieuwe kleuren in Staden


Gemeente in bloei

Lille | Flower power Vilvoorde | Gemeente in bloei

Brecht | Bebloeming Brecht

Machelen | Zomerbebloeming Machelen-Diegem

Edegem | Bloeiende vaste planten

Overpelt | Eenjarige bebloeming

Hamont-Achel | Eenjarigen in bloementorens en -potten

Steenokkerzeel | Bebloeming openbaar domein

Kaprijke | Bebloemingsactie dorpskernen

Stekene | Stekene bebloemd

Laakdal | Laakdal in bloei

Zwijndrecht | Zwijndrecht bebloemd

Wielsbeke | Wielsbeke in bloei!

Wuustwezel | Wuustwezel in bloei


29

Groen- en bloemenstad 2015 | Genk

Genk Groen- en bloemenstad 2015 Nieuwe Kempen

Genk wordt uitgeroepen tot Groen- en bloemenstad 2015 omdat de stad in alle 3 de wedstrijdonderdelen van de Groene Lente voorbeeldstellende projecten heeft gerealiseerd. Met deze titel wordt Genk ook afgevaardigd als Vlaamse kandidaat voor de Europese leefmilieuwedstrijd Entente Florale 2015.

Entente Florale Volgende zomer komt de internationale jury van Entente Florale op bezoek in Genk en beoordeelt ze in hoeverre de criteria van een leefbare stad ingevuld worden. De VVOG begeleidt het stadsbestuur bij de opmaak van het wedstrijddossier en het organiseren van het jurybezoek. In het najaar van 2015 wordt voor de Vlaamse groendeskundigen een studiebezoek aan de Groen- en bloemenstad van het jaar uitgestippeld. Ook zal de Finale van de Groene Lente in 2015 in Genk plaatsvinden. Meer over het groenbeleid van Genk kan u lezen in de volgende jaargang van Groencontact.

Entente Florale Entente Florale is een wedstrijd op Europees niveau met leefbaarheid als wedstrijdthema. Entente Florale telt twaalf Europese landen die elk participeren met 2 kandidaten en die door een vakjury worden bezocht. Entente Florale reikt op een plechtige slot manifestatie de bronzen, zilveren of gouden ereplaten en diploma’s uit. www.entente-florale.eu Vlaamse laureaten van Entente Florale 2005 Middelkerke zilveren medaille 2006 Kortrijk gouden medaille 2007 Mechelen gouden medaille 2008 Zwevegem gouden medaille 2009 Nieuwpoort zilveren medaille 2010 Hasselt zilveren medaille 2011 Veurne gouden medaille 2012 Hoogstraten gouden medaille 2013 Sint-Niklaas zilveren medaille 2014 Eeklo zilveren medaille

Duurzame bebloeming


Lourdeskapelpark

Groene Lente in kaart

Groene Lente in kaart | Overzicht van de beste groenrealisaties in Vlaanderen in 2014 Hierna vindt u een schematisch overzicht met de resultaten van alle wedstrijd onderdelen. Alle winnaars worden in deze tabellen vermeld in alfabetische volgorde. Op het kaartje werden alle gemeenten aangeduid die in het kader van de Groene Lente 2014 geselecteerd werden.

Baarle-Hertog Hoogstraten

Essen

Merksplas

Rudi Geerardyn [email protected] De Haan

Beveren

Gistel Nieuwpoort

Beernem Knesselare

Zedelgem

Ichtegem

Veurne

Lovendegem

Deinze

Staden

Roeselare

LangemarkPoelkapelle Vleteren

Moorslede

Dentergem Meulebeke Oostrozebeke Wielsbeke

IngelIzegem munster

Ledegem

Lendelede Harelbeke

Zonnebeke

Kuurne Wevelgem

Wervik

Menen

Zulte

De Pinte

Bornem

Deerlijk

Heuvelland

WortegemPetegem

Zottegem

Oudenaarde

Wichelen

Brakel

Lebbeke

Erpe Mere Haaltert

Herzele Ninove

Asse Affligem Denderleeuw Liede- Ternat kerke Dilbeek Roosdaal

Gooik Galmaarden

Spiere-Helkijn Bever

Pepingen

Heme

pagina 5e laureaat

19

Avelgem

Kunstkerk Bossuit

omgevingsgroen

1e laureaat

15

Brecht

Waterhoeve

buurtgroen

3e laureaat

17

Brugge

Minneboplein

buurtgroen

2e laureaat

17

Brugge

Hoeve Hangerijn

educatief groen

1e laureaat

13

Brugge

Buurtpark TIR

speelgroen

2e laureaat

7

Dendermonde

Ringstraat Grembergen

verkeersgroen

3e laureaat

18

Destelbergen

Natuureducatieve site

educatief groen

3e laureaat

14

Diksmuide

Woumenweg

verkeersgroen

6e laureaat

19

Dilbeek

Herdebeekbos

landschapsgroen

3e laureaat

12

Edegem

Philips de Monteplein

speelgroen

4e laureaat

8

Genk

Lourdeskapelpark

park

3e laureaat

10

Gent

Zonder-Naampark

park

2e laureaat

9

Gent

Coupurepark

speelgroen

3e laureaat

8

Hamont-Achel

Scoutsterreinen

landschapsgroen

1e laureaat

11

MeeuwenGruitrode Beringen HouthalenHelchteren

Haacht

Rotselaar

Aarschot

HeusdenZolder Diest

Herent

Kortenaken Glabbeek

Bertem OudHeverlee

Herk-deStad

Geetbets

Lubbeek

Leuven Bierbeek

Maasmechelen

Hasselt Zutendaal

Diepenbeek

Nieuwerkerken

Lanaken

Alken

Bilzen

Kortessem

Boutersem

ZoutLeeuw Tienen

As Genk

TieltWinge

Holsbeek

Hoeselt

Wellen SintTruiden

Linter

DilsenStokkem

Opglabbeek

Zonhoven

Lummen

Halen

Bekkevoort

Maaseik

Riemst

Borgloon

Hoegaarden

Tongeren

Overijse

Heers

Landen

Voeren

Gingelom Herstappe

pagina

Groen- en bloemenstad 2015

Ecoplantsoenen L. de Waelplaats verkeersgroen

Ham Tessenderlo

ScherpenheuvelZichem

Kinrooi

Bree

Peer

Zonder is gezonder

Groene gemeente Antwerpen

HechtelEksel

Leopoldsburg

Herselt

Boortmeerbeek

HuldenBerg

Bocholt

Laakdal Hulshout

Begijnendijk Tremelo

Tervuren

Genk award 2014

Brussel

Sint-Pieters- Drogenbos Leeuw LinkeHoeilaart beek Beersel Sint-GenesiusRode Halle

Heistop-denBerg

Keerbergen

KampenGrimbergenVilvoorde hout Steenokkerzeel Wemmel Machelen Kortenberg Zaventem Kraainem WezembeekOppem

Overpelt Balen

Westerlo

Putte

Bonheiden

Geel

Olen

Meerhout

Meise

Lennik Geraardsbergen

Ronse

Sint-KatelijneWaver

Londerzeel Kapelle-opden-Bos

Merchtem

Herentals

Herenthout

Duffel

Zemst

Lierde

Kluisbergen

Rumst

Mechelen Buggenhout Opwijk

Aalst

Horebeke

Maarkedal

Mesen

Dendermonde

Lede

Zwalm

Zwevegem Avelgem

Wetteren

St.-LievensOosterzele Houtem

Zingem

Waregem

Anzegem Kortrijk

Melle

Gavere Kruishoutem

Berlare

Boom

Neerpelt

Lommel Mol

Grobbendonk

Nijlen

HamontAchel Dessel

Vorselaar

Zandhoven

Berlaar

Puurs Willebroek

Sint-Amands

Merelbeke

Nazareth

Niel

Hamme

Zele

Destelbergen

St-M.Latem

Ardooie

Houthulst

Ieper

Gent

Laarne

Tielt

Pittem

Hooglede

LoReninge

Nevele

Ruislede

Lichtervelde

Kortemark

Poperinge

Wingene

Temse

Waasmunster

Lokeren

Lochristi

Lille Kasterlee

Wommelgem Ranst Borsbeek Mortsel Boechout Edegem Kruibeke Hove Hemiksem Aartselaar Kontich Lint Lier Schelle

Sint-Niklaas

Aalter Torhout

Diksmuide

Alveringem

Moerbeke

Evergem

Zomergem

Oostkamp

Koekelare

De Panne

Wachtebeke

Waarschoot

Zoersel

Schilde

Wijnegem

Zwijdrecht

Stekene

Zelzate

Eeklo

Schoten

Antwerpen

Sint-GilisWaas

Kaprijke

Maldegem

Jabbeke

OudTurnhout

Vosselaar

Malle

Retie

Sint-Laureins Damme

Brugge Oudenburg

Arendonk

Turnhout

Beerse

Brasschaat

Zuienkerke

Oostende

Brecht

Stabroek

Assenede

Middelkerke

Rijkevorsel

Kapellen

Knokke-Heist Blankenberge

Bredene

Koksijde

Ravels

Wuustwezel

Kalmthout

2e laureaat

Aartselaar

Wadi Zonnetij

Antwerpen-Merksem

Speeltuin Distelhoek

Beveren

Wijk Tijskenshoek

Brasschaat

Bredabaan

eervolle vermelding

25

finalist

20

eervolle vermelding

25

laureaat

22

Brecht

Antitankgracht

laureaat

22

Brugge

Onkruidbeheer op verhardingen

eervolle vermelding

24

Destelbergen

Feestzaal Berghine

eervolle vermelding

25

Edegem

Ligweide Fort 5

eervolle vermelding

25

Eeklo

Scoutspad

eervolle vermelding

25

Laakdal

Sportcentrum De Vloed

finalist

23

Laakdal

Sociaal Huis

laureaat

23

Lille

Begraafplaats Poederlee

laureaat

23

Sint-Gillis-Waas

Kerkomgeving Sint-Pauwels

laureaat

24

Sint-Niklaas

Clementwijk 2

finalist

21

Gemeente in bloei

3e laureaat

Antwerpen-Deurne

Harelbeke

Goudwinde-Goudberg

park

4e laureaat

10

Holsbeek

Koestertuin De Caeter

educatief groen

2e laureaat

13

Antwerpen-Ekeren

Hooglede

Sancta Rosa pad

landschapsgroen

4e laureaat

12

Antwerpen-Wilrijk

Kortrijk

Leieboorden

park

1e laureaat

9

Avelgem

Kuurne

Vlindertuin

educatief groen

4e laureaat

14

Beringen

Lille

Parking Mollenhof

verkeersgroen

2e laureaat

18

Beveren

Machelen

de Spoelberchplein

park

5e laureaat

10

Blankenberge

Meulebeke

Educatieve tuin Ter Borcht

educatief groen

5e laureaat

14

Brecht

Nazareth

Groene long Eke

speelgroen

5e laureaat

8

Brugge

Overpelt

Pastorietuin

omgevingsgroen

3e laureaat

16

De Panne

Hamont-Achel

Hooglede

Izegem Kaprijke Kasterlee Koksijde

Overpelt

Harelbeke Ieper

Rumst

Rotonde Kapelstraat

verkeersgroen

4e laureaat

19

Dendermonde

Sint-Niklaas

Stationsstraat

verkeersgroen

1e laureaat

18

Diksmuide

Turnhout

Parkje Hofpoort

buurtgroen

1e laureaat

16

Duffel

Wuustwezel

Kapel Sterbos

omgevingsgroen

4e laureaat

16

Edegem

Zulte

Beukenbos De Piste

landschapsgroen

2e laureaat

11

Eeklo

Neerpelt

Zwevegem

Parkbegraafplaats Sint-Denijs

omgevingsgroen

2e laureaat

15

Genk

Overijse

Zwijndrecht

Nieuwland

speelgroen

1e laureaat

7

Sint-Niklaas Sint-Truiden

Stekene Veurne Wielsbeke Wuustwezel

Steenokkerzeel

Vilvoorde

Machelen Meulebeke

Rumst

Tielt

Lille Lochristi

Roeselare

Staden

Laakdal Leuven

pagina 26–29

Zwevegem

Zwijndrecht

1e laureaat


31

Groene Lente 2014 is een organisatie van de Vereniging Voor Openbaar Groen Deze brochure en de actie Groene Lente 2014 werden mogelijk dankzij de steun van de onderstaande organisaties en firma’s

VLAM | Koning Albert II-laan 35 (bus 50) | 1030 Brussel T. 02 552 80 30 | [email protected] www.vlam.be | www.openbaargroen.be | www.beterbuurtgroen.be

VMM | A. Van de Maelestraat 96 | 9320 Erembodegem | [email protected] www.vmm.be | www.vmm.be/zonderisgezonder

FIRMA THOMAS | Brusselsesteenweg 144 | 1785 Merchtem T. 052 372 273 | F. 052 373 740 | [email protected] | www.firmathomas.be

Best Select cvba | Caritasstraat 21 | 9090 Melle T. 09 272 29 01 | [email protected] | www.bestselect.be

DCM | Grobbendonk | www.dcm-info.be

ECOstyle | Geetbets | www.ecostyle.be

Krinkels NV | Londerzeel | www.krinkels.be

Willaert | Roeselare-Opglabbeek | www.willaert.be

de beste groenrealisaties van 2014 Groene gemeente bijlage bij Groencontact (6)

Recommend Documents