bijlage bij Groencontact [6] Groene Lente 10 De beste realisaties in Vlaanderen alles weten over openbaar groen

bijlage bij Groencontact 2010 | 36 [6]

Groene Lente 10

Groene gemeente

Zonder is gezonder

De beste realisaties in Vlaanderen

Gemeente in bloei

Groen- en bloemengemeente

alles weten over openbaar groen

De beste groen–, pesticidenvrije - en bloemenrealisaties in 2010 BaarleHertog

Hoogstraten

Essen

Ravels

Wuustwezel

Kalmthout

Merksplas Knokke-heist

Blankenberge

Kapellen

Stabroek

Rijkevorsel

Brecht Brasschaat

Beerse Malle

De Haan Bredene

Zuienkerke

Oostende

Oudenburg

Maldegem

Jabbeke

Gistel

Koksijde

Knesselare

Zedelgem Oostkamp

Koekelare

De Panne Veurne

Alveringem

Ardooie

Houthulst Roeselare

Vleteren Moorslede Poperinge

Zonnebeke

Ieper

IngelmunIzegem ster

Ledegem

Lendelede Harelbeke Kuurne

Deerlijk

Kruishoutem

Zwevegem

Heuvelland

Berlare

WortegemPetegem

St-Lievenshoutem

Erpemere

Herzele

Horebeke Maarkedal

Kluisbergen

Ninove Lierde

Meise

Lennik

Geraardsbergen

SintPietersLeeuw

Gooik Galmaarden

Ronse

Bever

Groene Gemeente groenrealisaties

pag.

Avelgem

De Poort

verkeersgroen

1 laureaat 11

Beringen

Laanbeplanting Linkestraat

verkeersgroen

3e laureaat 11

Beveren

De stille tuin

groen bij gebouw 3e laureaat

5

Beveren

Dorpspark Melsele

park

2e laureaat

8


5

Dendermonde Prairietuin bibliotheek

Steenokkerzeel

Tremelo

Holsbeek

Kraainem

SintGenesiusRode

e

Bierbeek Huldenberg

Halen

Kortenaken

Herkde-stad

Opglabbeek

Nieuwerkerken

Tienen

Linter

Maasmechelen Zutendaal

Hasselt

Kortessem Hoeselt Riemst

Borgloon

Hoegaarden

Overijse

Lanaken Bilzen

Alken Wellen

SintTruiden

Dilsen

As Zonhoven

Diepenbeek Geetbets

Zoutleeuw

Boutersem

OudHeverlee

Tongeren Heers

Landen

Hoeilaart

Gingelom Voeren Herstappe

Zonder is gezonder

Gemeente in bloei

(meer uitleg op p. 12 - 15)


bloemenrealisaties

pag.

Avelgem

Groenbemester op begraafplaats

Beringen

Omvorming begraafplaats Tervant

Beringen

Rode mijnsteen op Kioskplein

Boutersem

Omvorming genomineerde 15 begraafplaats Neervelp

Brugge

Omvorming centrale begraafplaats

eervolle vermelding

eervolle vermelding

Groengebieden Nieuwe Kempen

landschappelijk groen

1e laureaat

6

Gent

Bijgaardepark

speelgroen

1e laureaat

9

Ieper

Speelzone Froidure

speelgroen

2e laureaat 10

Lille

Op het groene pad

verkeersgroen

2e laureaat 11

Genk

Omvorming ereperk op eervolle centrale begraafplaats vermelding

Lint

Kerkplein

park

4e laureaat

9

Gent

Omgevingswerken Hospice

Nieuwpoort

1e laureaat

8

Oosterzele

Heraanleg park Leopold II-park Speel- en geboortebos landschappelijk Lange Broucke groen

2e laureaat

7

Rijkevorsel

Park Doelenpad

park

3e laureaat

8

Roeselare

Kerelsplein

speelgroen

4e laureaat 10

Sint-Niklaas

Prairietuin bij politiehuis


Sint-Niklaas

Buurtpark Destelwijk

speelgroen

Tielt

Alexianenplein


5

Veurne

Landinrichtingswerken De Moeren


7

Destelbergen Wijkgroen Borrems

Nieuwpoort Herinrichtingswerken Kaaiplein Roeselare

Begraafplaats Beveren

Veurne

Begraafplaats Eggewaartskapelle

15

genomineerde 14

Genk

15

finalist

13

finalist

13 15

genomineerde 14 finalist

13

genomineerde 14 finalist

6

3e laureaat 10

3e laureaat

Lummen

Glabbeek

Halle

Herne

Diest

Bekkevoort

TieltWinge

Lubbeek

Leuven

Bertem Tervuren

Linkebeek

Aarschot

Herent

Wezembeek-oppem Drogenbos

Scherpenheuvel-

Rotselaar

Haacht

Kortenberg

Zaventem

HouthalenHelchteren HeusdenZolder

Genk

Kampenhout

Machelen

Wemmel

Herselt

Begijnendijk

Maaseik

Meeuwengruitrode

Beringen

Tessenderlo

pesticidenvrije realisaties


2

Vilvoorde

Beersel Pepingen

SpiereHelkijn

Grimbergen

Merchtem

AffliAsse gem Denderleeuw LiedeTernat kerke Dilbeek Roosdaal

Menen Mesen

Boortmeerbeek

Zemst Opwijk

Peer

Leopoldsburg

Ham

Kinrooi

Bree

HechtelEksel

Laakdal Hulshout

Putte

Keerbergen

Bocholt

Balen

Westerlo Heistop-denberg

Bonheiden

Geel

Olen

Meerhout

Berlaar

St-KatelijneWaver

Kapelleo/d Bos

Lebbeke

Herentals

Herenthout

Lier

Mechelen

Aalst

Haaltert

Brakel

Nijlen

Duffel

Willebroek

Londerzeel

Buggenhout

Lede

Zottegem

Oudenaarde

SintAmands

Rumst

Dendermonde

Wichelen

Wetteren

Zwalm

Anzegem

Avelgem

Laarne

Zingem

Wervik Kortrijk

Melle

Oosterzele

Gavere

Waregem

Wevelgem

Destelbergen

Merelbeke

Nazareth Zulte

Boom

Puurs

Overpelt

Mol Grobbendonk

Niel

Bornem Zele

Neerpelt

Lommel

Vorselaar

Ranst

Edegem HemikHove sem Aartselaar Kontich Lint Schelle

Dessel

Kasterlee

Boechout

Hamme

StMartensLatem De Pinte

Deinze

Dentergem Meulebeke Oostrozebeke Wielsbeke

Staden LangemarkPoelkapelle

Lokeren

Gent

Tielt

Pittem

Hooglede

LoReninge

Waasmunster

Lochristi

Nevele

Ruiselede

Lichtervelde

Kruibeke Temse

Lovendegem

Wingene

Diksmuide Kortemark

Sint-Niklaas

Aalter

Torhout

HamontAchel

Lille

Zandhoven

Wommelgem

Borsbeek Mortsel

Evergem

Zoersel

Wijnegem

Moerbekewaas

Zomergem

Schoten Schilde

Zwijndrecht

Stekene

Zelzate Wachtebeke

Waarschoot

Beernem Ichtegem

Kaprijke

Eeklo

Antwerpen

Beveren

StGillisWaas

Assenede

Brugge Middelkerke Nieuwpoort

Arendonk

Retie

St-Laureins

Damme

OudTurnhout

Turnhout Vosselaar

hasselt

Veurne

zilveren medaille 2010

Groen- en bloemengemeente 2011

13

Anzegem Asse Avelgem Beringen Beveren De Panne Dendermonde Duffel Eeklo Genk Hamont-Achel Harelbeke Hasselt Herzele Hooglede Ieper Izegem Koksijde Kortrijk Lendelede Leuven Lille Lint Lochristi Lommel Meulebeke Oostende Oudenaarde Overijse Roeselare Ronse Scherpenheuvel- Zichem Sint-Niklaas Staden Stekene Tielt Veurne Vilvoorde Wezembeek- Oppem Wielsbeke Zandhoven Zwevegem Zwijndrecht

Colofon

Groene Lente

Groene Lente is een jaarlijkse wedstrijd waar alle Vlaamse gemeentebesturen kunnen aan deelnemen Groene Lente promoot en beloont de openbare groenvoorziening in Vlaanderen in het wedstrijdonderdeel Groene Gemeente Groene Lente promoot en beloont de openbare pesticidenvrije realisaties in Vlaanderen in het wedstrijdonderdeel Zonder is gezonder Groene Lente promoot en beloont de openbare bloemenrealisaties in Vlaanderen in het wedstrijdonderdeel Gemeente in bloei Groen- en bloemengemeente van het jaar wordt die gemeente die zich met voorbeeldstellende groen-, pesticidenvrije en bloemenrealisaties heeft onderscheiden. Met deze titel zal de gemeente ook deelnemen aan de Europese wedstrijd Entente Florale in het volgende jaar. Bij die gelegenheid wordt het gemeentebestuur in de schijnwerpers geplaatst en kan zij rekenen op extra ondersteuning en publiciteit. (zie ook p. 19) Finale Groene Lente brengt alle groenverantwoordelijken samen en laat ze kennismaken met de beste groen-, pesticdenvrije - en bloemenrealisaties in Vlaanderen van het afgelopen jaar

Juryleden Groene Gemeente

Lieve Van Kerckvoorde, adjunct-productmanager tuinbouw, VLAM Francis Broos, landschapsarchitect, BVTL Stefan Leys, coördinator BFG David Claes, projectleider, Krinkels Jos De Wael, ir. diensthoofd, VVOG Rudi Geerardyn, landschapsarchitect-stedenbouwkundige, VVOG en secretaris van de jury

Juryleden Zonder is gezonder

Adelheid Vanhille, VMM Christophe Dierckxsens, VMM Rafaël Huylebroeck, VMM Rudi Geerardyn, landschapsarchitect-stedenbouwkundige, VVOG en secretaris van de jury

Juryleden Gemeente in bloei

Jan Vantieghem, tuinaannemer, AVBS Didier Vander Eecken, tuinaannemer, VTU Stefan Leys, coördinator BFG Rudi Geerardyn, landschapsarchitect-stedenbouwkundige, VVOG en secretaris van de jury

Groene Lente 2010 Beste lezer Deze brochure geeft een overzicht van de beste gemeentelijke groen-, pesticidenvrije - en bloemenrealisaties in Vlaanderen die het afgelopen jaar deelnamen aan de wedstrijd Groene Lente. De VVOG organiseert deze wedstrijd al sinds 1979, dit jaar in samenwerking met VLAM en VMM, en met de financiële steun van een aantal firma’s. De bedoeling is om het openbaar groen te promoten door interessante, creatieve en vernieuwende groen- , pesticidenvrije - en bloemenprojecten in de kijker te plaatsen en ze te belonen met ofwel een waardevolle geldprijs of een aantal bloemensymbolen, resp. in de wedstrijdonderdelen Groene gemeente, Zonder is gezonder en Gemeente in bloei. Gemeenten die in alle wedstrijdonderdelen goed scoren komen in aanmerking voor de titel van Groen- en bloemengemeente van het jaar. Alle Vlaamse gemeentebesturen konden inschrijven aan de hand van een wedstrijdbrochure waarin het verloop en de criteria van de wedstrijd staan beschreven. Een vakjury bezocht alle projecten en bepaalde de eindrangschikking.

Finale Tijdens de Finale op dinsdag 14 december 2010 te Hasselt werden de beste projecten voorgesteld en werden de waardevolle prijzen aan de gemeentebesturen overhandigd (zie rangschikking hiernaast). In het wedstrijdonderdeel Groene gemeente werden de 18 weerhouden projecten ingedeeld in 5 categorieën, nl. groen bij gebouw, landschappelijk groen, park, speelgroen en verkeersgroen. In het wedstrijdonderdeel Zonder is gezonder waren er 11 weerhouden projecten, met 4 finalisten, 4 genomineerden en 3 eervolle vermeldingen. In het wedstrijdonderdeel Gemeente in bloei waren er 43 deelnemende gemeentebesturen. Er werden 1, 2 of 3 bloemensymbolen uitgereikt, naar analogie met het Olympische brons, zilver en goud, aan resp. 12, 21 en 10 gemeentebesturen. De stad Veurne werd uitgeroepen tot Groen- en bloemengemeente 2011 (zie p. 19) en werd geselecteerd om deel te nemen aan de internationale wedstrijd Entente Florale 2011.

3

Vereniging voor Openbaar Groen Predikherenrei 1c | 8000 Brugge T 050 33 21 33 | F 050 33 20 62 www.vvog.info | [email protected]

hoofdsponsors

VLAM 1030 Brussel VMM 9320 Erembodegem Krinkels 1840 Londerzeel

minor sponsorS

Montauban 9100 Nieuwkerken-Waas Monteflores 3140 Keerbergen Willaert 8800 Roeselare

Entente Florale In het verlengde van de Vlaamse wedstrijd Groene Lente is er de Europese wedstrijd Entente Florale. Deze wedstrijd heeft leefbaarheid als algemeen wedstrijdthema en plaatst groen- en bloemenrealisaties in de internationale belangstelling. Twaalf Europese landen participeren elk met twee gemeentebesturen. Een vakjury bezoekt iedere deelnemer en gaat na in welke mate men voldoet aan de wedstrijdcriteria van leefbare gemeente. Op een plechtige slotmanifestatie worden de bronzen, zilveren of gouden ereplaten en diploma’s uitgereikt. In 2011 doet Veurne een gooi naar de Europese bekroning. Alle wedstrijdresultaten zijn niet alleen in deze brochure terug te vinden, maar ook op de website www.vvog.info. Rudi Geerardyn

Entente Florale is een wedstrijd op Europees niveau met leefbaarheid als wedstrijdthema.

Projectleider Groene Lente

Entente Florale telt 12 Europese landen die elk participeren met 2 kandidaten en die door een vakjury worden bezocht Entente Florale reikt op een plechtige slotmanifestatie de bronzen, zilveren of gouden ereplaten en diploma’s uit Vlaamse laureaten van Entente Florale 2004 Lochristi zilveren medaille 2005 Middelkerke zilveren medaille 2006 Kortrijk gouden medaille 2007 Mechelen gouden medaille 2008 Zwevegem gouden medaille 2009 Nieuwpoort zilveren medaille 2010 Hasselt zilveren medaille www.entente-florale.eu

Inhoudstafel Groene Lente in kaart

2

Colofon - inhoudstafel

3

Groene Gemeente (groenrealisaties)

4

Vormgeving en druk

Zonder is gezonder (pesticidenvrije realisaties)

12

foto’s en samenstelling brochure

Gemeente in Bloei (bloemenrealisaties)

16


19

Sponsors

20

Superdeluxe bvba | Drukkerij Jacobs bvba, Brugge VVOG | Rudi Geerardyn 0476 47 17 36 [email protected]

met dank aan de gemeentebesturen


2010  Groene Gemeente

groen bij gebouw

Groene Gemeente de beste Vlaamse groenrealisaties in 2010

in deze categorieën behaalden de gemeenten het volgend resultaat en een geldprijs (zie ook p. 2)

Groen bij gebouw Dendermonde Tielt Beveren Sint-Niklaas

1e 2e 3e 4e

laureaat laureaat laureaat laureaat

p. 5 p. 5 p. 5 p. 6

1e laureaat 2e laureaat 3e laureaat

p. 6 p. 7 p. 7

1e 2e 3e 4e


p. 8 p. 8 p. 8 p. 9

1e 2e 3e 4e


p. 9 p. 10 p. 10 p. 10

1e laureaat 2e laureaat 3e laureaat

p. 11 p. 11 p. 11

Landschappelijk groen 4

Genk Oosterzele Veurne

Park Nieuwpoort Beveren Rijkevorsel Lint

Speelgroen Gent Ieper Sint-Niklaas Roeselare

Verkeersgroen Avelgem Lille Beringen

Groene Gemeente  2010

1e laureaat

2e laureaat

Prairietuin bibliotheek

Alexianenplein

Dendermonde De nieuwe bibliotheek is een uniek gebouw voor de stad, dus mocht de omgeving niet achterblijven. Daarom koos men voor een originele beplantingsvorm, namelijk de prairietuin. De laatste jaren maakt de prairietuin meer en meer zijn intrede omdat het een onderhoudsvriendelijk concept blijkt te zijn dat helemaal past in de nieuwe visie van ecologisch tuinieren. De prairietuin is afgeleid van de Noord-Amerikaanse prairie, waar sommige plantengemeenschappen gehard zijn tegen zeer moeilijke klimatologische omstandigheden. Prairieplanten wortelen zeer diep, zodat geen kostbaar water moet verbruikt worden tijdens droogteperioden. Ook is er geen extra bemesting nodig want ongeveer tweederde van de plantenmassa bevindt zich onder de grond. Deze beplanting kan dus een heel grote reserve opbouwen om moeilijke omstandigheden te overbruggen. Omdat een prairiebeplanting is opgebouwd uit plantengemeenschappen is de ziektedruk beduidend laag en moet er niet ingegrepen worden met scheikundige bestrijdingsmiddelen. De beplanting is zelfregulerend want planten die zouden afsterven worden spontaan door de prairieplantengemeenschap vervangen. De prairietuin is daarenboven niet statisch en evolueert sterk in de tijd. De grote plantenverscheidenheid draagt sterk bij tot een rijke flora en fauna. De grond wordt niet bewerkt en laat toe dat bijvoorbeeld vlinders ongestoord hun volledige cyclus kunnen afwerken. Omdat de groeipunten van prairieplanten zich in de grond bevinden, verdragen ze heel goed een zeer korte maaibeurt in de vroege lente. Dit is te vergelijken met het afbranden van de prairie in het oorspronkelijke Noord-Amerika door Indianen of door blikseminslag. Onkruidbestrijding gebeurt met de hand, dus niet mechanisch of chemisch. Om deze handenarbeid tot een minimum te herleiden wordt de bodem afgedekt met een laag lavakorrels van ongeveer 7 cm. Wel vraagt de aanleg van een prairietuin beduidend meer voorbereiding en plantenkennis dan een gewone vaste plantenborder. Men dient de plantenkeuze aan te passen aan de plaatselijke situatie. De prairietuin aan de bibliotheek kenmerkt zich door een hoge plantdichtheid zodat reeds van bij de aanplant een groen aspect werd bekomen. De prairiebeplanting werd uitgevoerd in een blauw-violet-paars kleurenpallet. Zo werden langs de gevel waar het meest passage is, gewerkt met een laaggrasprairie. Aan de andere zijde van het gebouw, nl. de kant van het OCMW-complex, werd gekozen voor een hooggrasprairie en een natte prairie. Voor de laaggrasprairie werd een combinatie gemaakt van 7 grassoorten en 29 vaste plantensoorten. Ruim 1700 grassen werden aangeplant met soorten zoals Panicum, Schizachyrium, Hakonechloa en Sporobolus. Bij de vaste planten werden in totaal 6000 planten aangebracht en koos men o.a. voor Agastache, Aster, Echinacea, Geranium, Rudbeckia, Salvia, Phlox en Verbena. Voor de hooggrasprairie werd gewerkt met 2000 grassen in 8 soorten zoals Calamagrostis, Panicum, Schizachyrium, Hakonechloa en Sporobolus. Ook plantte men meer dan 5000 vaste planten in 26 soorten zoals Agastache, Aster, Echinacea, Geranium, Monarda, Nepeta, Penstemon, Phlox en Veronicastrum. Voor de natte prairie werd een selectie gemaakt van 5 grassoorten zoals Calamagrostis en Panicum (ca. 500-tal planten) en 4 vaste plantensoorten met o.a. Anemone, Lythrum en Tradescantia (ca. 340 planten). Uit de praktijk blijkt dat deze plantensamenstelling het mooist oogt in het najaar. Om een gespreide bloei te hebben over het hele jaar werd een bijkomende aanplanting gedaan van 8200 bloembollen met o.a. Tulipa, Allium, Scilla, Eremurus en Crocus. Natuurlijk werden er ook bomen aangeplant, nl. 3 Carpinus betulus ‘ Frans Fontaine’, 1 Paulownia tomentosa en 7 Liquidambar styraciflua ‘Lane Roberts’.

TIELT

Het Alexianenplein is een nieuw stedelijk plein dat is ontstaan na de renovatie en uitbreiding van het stadhuis. Het is een informeel plein als verbindend element tussen de Markt, het stadhuis, de bibliotheek, de academies en de Europahal. Deze nieuwe stedelijke ruimte bestaat uit lange natuurstenen zittreden die een verzonken plein vormen. Het Alexianenplein kan dienstig zijn voor meerdere al dan niet georganiseerde activiteiten die wat meer geborgenheid behoeven, zoals ontmoeten, zonnen, optreden, happening, … Het plein wordt geflankeerd door een hoger gelegen waterpartij in cortenstaal. Langs weerszijden van het plein zijn stillere passages voorzien waar zitbanken onder in blokgesnoeide haagbeukbomen zijn voorzien. Deze passages of zitzones worden versterkt met lange en brede Taxusvolumes. Omwille van de eenheid met de Markt zijn de verhardingen met dezelfde natuurstenen materialen uitgewerkt, nl. met gekloven Argentijns porfier.

5

3e laureaat

Beveren De stille tuin

Het voormalige Klooster van Vrasene werd door het stadsbestuur in 1978 aangekocht en ingericht als ontmoetingscentrum. De gebouwen kregen een dubbele bestemming. Enerzijds werden er een schoolse activiteiten in ondergebracht en anderzijds kregen zij een culturele bestemming. Culturele verenigingen kunnen er terecht in vergaderlokalen, een polyvalente zaal en een leskeuken. Na de renovatie van de kapel en de uitbreiding van het foyer werd op 21 mei 2010 het ontmoetingscentrum ’t Klooster officieel geopend. Het centrum beschikt nu over mooie ruimtes voor concerten, tentoonstellingen en voordrachten. De inpandige ruimte werd ingericht als een sobere en stille tuin. Centraal op de binnenkoer staat het bronzen beeld Stilte dat verwijst naar het vroegere pensionaat. Bolplatanen en leilindes vormen groene accenten in de sobere binnentuin. Enkele hagen van Taxus en parterres met bodembedekkende planten geven verder structuur aan de tuin. De bestrating is uitgevoerd in een combinatie van natuurstenen tegels en gebakken kleiklinkers. Vanuit de vele ramen of van op de stijlvolle zitbanken kan men genieten van de rust in de stille tuin.



4e laureaat

1e laureaat

Prairietuin bij politiehuis

Groengebieden Nieuwe Kempen

Sint-Niklaas

6


Doordat de politie van Sint-Niklaas af te rekenen had met een acuut plaatsgebrek werd besloten om een volledig nieuw politiehuis op te trekken. In 2005 werd met de planningsfase voor de nieuwbouw gestart. Ondertussen werd het terrein dat een voormalige garage huisvestte bouwrijp gemaakt en volledig gesaneerd. De feitelijke bouwwerken gingen van start in mei 2008. Het gebouw werd opgevat als een laag-energie kantoorgebouw, waarbij in de bouwplannen al twee groenobjecten werden opgenomen. Alle platte daken werden voorzien van extensieve dakbegroening met diverse vetplanten, en als blikvanger werd aan de zijgevel een volledig groene plantengevel aangebracht. Hiervoor werd tegen de gevel een inox structuur bevestigd waarin driehoekige, voorbeplante pluggen geplaatst werden. De beplanting van de gevel bestaat uit een 4-tal sedum-soorten (Sedum acre, Sedum sexangulaire, Sedum sprium ‘Album’ en Sedum floriferum). Om in de filosofie van het gebouw te blijven en mede door de erbarmelijke toestand van de ondergrond van de te beplanten zones, besliste de groendienst om rondom het hele gebouw een prairietuin aan te leggen. Door de bodem ongeveer 15 cm onder de omliggende boordstenen aan te leggen, kon deze afgedekt worden met een laag grof rijnzand dat als plantensubstraat dienst doet. Omdat het ontwerpen van een plantengemeenschap voor een prairietuin gedegen plantenkennis vereist, werd beroep gedaan op een gespecialiseerde vaste plantenkwekerij. Er werd gekozen voor een prairie-mix. De prairietuin kan dus vergeleken worden met een bloemenweide. Zo werden 12.000 stuks winterharde kruidachtige vaste planten en grassen onderling sterk door elkaar gemengd. Tussenin werden enkele kleine groepen (drifts) van solitaire planten aangebracht. De beplanting wordt nog aangevuld met bloembollen om de bloeitijd tijdens de lente te vervroegen. De grote plantenverscheidenheid draagt sterk bij tot een rijke flora en fauna. De onkruidbestrijding gebeurt manueel en zonder chemische bestrijdingsmiddelen. Uit ervaring blijkt dat in vergelijking met een gewone vaste plantenborder een prairietuin slechts één derde van de onderhoudstijd vergt.

Genk

Nieuwe Kempen is een deelwijk van Zwartberg, gelegen in het noordwesten van Genk. Aan de rand van de wijk bevinden er zich een 30-tal volkstuintjes. Het gebied tussen de wijk en deze volkstuintjes was sinds jaar en dag een verwaarloosde groenzone van ca. 75 are. De vegetatie bestond uit verwilderde struwelen en spontaan opgeschoten bomen zoals wilg, berk en els. Men vond er zwerfvuil en sluikstorten. Afgelopen voorjaar kwamen bewoners en stadsdiensten overeen om het hele gebied een grondige opruim- en opknapbeurt te geven. Het vuil werd verzameld en afgevoerd, waardeloze bomen werden gekapt en door de bewoners als brandhout gerecupereerd. Het struweel werd met een bosfrees verwijderd. Vervolgens werd het terrein genivelleerd en ingezaaid met een bloemenmengsel. Samen met bewoners werden er eveneens 22 fruitbomen geplant en 2 zitbanken geplaatst. Bewoners gebruiken het gebied nu om er te wandelen en zich te ontspannen. Ze zijn enthousiast over de renovatie en willen graag nog een speelpleintje aanleggen. Ook behoort het sluikstorten tot het verleden. Het initiatief werd gefinancierd in het kader van een Interreg-project ter versterking van lokale groenstructuren.


2e laureaat

3e laureaat

Speel- en geboortebos Lange Broucke

Landinrichtingswerken De Moeren

Oosterzele

Het gemeentebestuur kocht twee percelen grond aan met een oppervlakte van drie ha, bestemd als bos. De groendienst kreeg de opdracht om een speel- en geboortebos te ontwerpen. Daarom werd eerst contact genomen met vzw Vereniging voor Bos in Vlaanderen (VBV). In samenwerking met Tandem (Milieu – en natuurverenigingen voor duurzaam lokaal milieubeleid) gaf men advies om voor de concrete inrichting en ontwikkeling van de site zoveel mogelijk samen te werken en daarbij te overleggen met de plaatselijke jeugd via de Jeugdraad en de scholen. Tijdens een eerste vergadering met de Jeugdraad ontstond het idee om aan de hand van een educatief bos- of pleinspel de kinderen van de verschillende jeugdbewegingen naar hun idee van een speelbos te vragen. Ze kregen daarbij ook de vraag naar wat er zeker in zo’n bos aanwezig zou moeten zijn. Na een drietal vergaderingen met de Oosterzeelse Jeugdraad kreeg men een duidelijk beeld van wat kinderen verwachten en van de mogelijkheden binnen een speelbos. Er was voldoende materiaal om het voorontwerp definitief te voltooien. Het uitgangspunt voor de inrichting van het speelbos is er een avontuurlijk speelterrein van te maken. Kinderen en jongeren die het speelbos bezoeken, moeten er hun creativiteit en inventiviteit kunnen ontwikkelen. Om te vermijden dat het gebied een speeltuin wordt, komen vooraf gemaakte en ontworpen speeltoestellen in een speelbos niet voor. Het geheel moet een onderhoudsarme en natuurlijke speelzone worden. Enkele elementen die er zijn terug te vinden zijn o.a. struiken boomranden, een sneukelhaag, een takkentunnel, een ontmoetingsplaats met amfitheater, wilgeniglo’s, een natuurlijke water- en modderpoel, een speelheuvel, een knuppelpad en –brug, en een takkenhaag. Het geboortebos telt in oktober 2010 al 2 211 bomen. Tijdens de milieuweek in maart 2010 kwamen de Oosterzeelse scholen langs om er een boom te planten. Op zaterdag 6 maart kwamen de 279 kinderen, geboren in 2008 en 2009, samen met hun ouders een boompje planten op het maïsveld achter de betonbreekcentrale langs de N42. Volgend jaar zal het bestuur tijdens de milieuweek opnieuw een boomplantactie organiseren. De bedoeling daarvan is de tweede fase van het speelbos aan te leggen. Tot slot staat in 2012 de laatste fase van het speelbos op de planning. Tegen dan zal men de speelheuvels en de nodige terreinaanlegwerken laten uitvoeren door een aannemer. Binnen enkele jaren zal de Oosterzeelse jeugd dus optimaal kunnen genieten van ‘hun’ speelbos.

Veurne


De Moeren omvatten een zeer laag gelegen gebied dat op sommige plaatsen tot 2m onder het zeeniveau ligt. Pompen moeten de Moeren droog houden. Het water wordt overgepompt in het Ringslot, een ringgracht rond De Moeren. De beplanting in De Moeren bestond in hoofdzaak uit es en diverse soorten populieren. De bomen stonden in lijnverband en tweezijdig langs de straten aangeplant. Deze bomen werden eind jaren 40 onder impuls van de eigenaar, die toen praktisch alle grond in eigendom had, aangeplant. De essen waren aangetast door schimmelziektes en vertoonden nog een geringe vitaliteit. Ook de populieren konden als kaprijp beschouwd worden. Bij stormweer was er eveneens telkens uitval. Ook contrasteerden de essen sterk met de populierenrijen die een totaal verschillend landschapsbeeld vormden. Na overleg tussen de verschillende instanties werd beslist om alle oude bomen te vellen en te vervangen door essen. Er werd gekozen voor Fraxinus excelsior ‘Westhof’s Glorie’. Bij de heraanplant werden ook maatregelen getroffen om de zichtbaarheid nabij de kruispunten te verbeteren. Langs de straten in de buitenmoeren werd strooksgewijs een lage bermbeplanting aangeplant, dit om het open landschap te behouden. Deze beplanting bestaat uit Crataegus monogyna en Prunus spinosa. Langs het Ringslot werden er strooksgewijs knotwilgen aangeplant om deze ringgracht landschappelijk afleesbaar te maken. Op een aanpalend perceel werd ter verhoging van de natuurwaarden een poel gegraven, werd de oever van de nabijgelegen gracht natuurtechnisch afgewerkt en de knotbomenrij verder aangevuld. In totaal werden er 1.234 bomen geveld en vervangen door 1.306 essen, 149 wilgen en 1.682 stuks bosgoedplanten. In de winterperiode 2010-2011 worden ook de 380 bomen in de Middenweg geveld en vervangen door 363 essen.

7


Park 1e laureaat

Nieuwpoort

Heraanleg Leopold II-park

8

Het Leopold II-park situeert zich in het centrum van de stad. Het gebied is eigendom van de Koninklijke Schenking, het Vlaams Gewest en deels van de stad zelf. Het domein wordt beheerd door de groendienst van Nieuwpoort en heeft een oppervlakte van 3,3 ha. Een halve eeuw na de eerste aanleg was het park eind 2007 aan een grondige opknapbeurt toe. Als uitgangspunten voor de heraanleg werd enerzijds geopteerd voor het creëren van structuren en uniformiteit. Anderzijds werd gestreefd naar het versterken van de herkenbaarheid en de diversiteit, het verminderen van het onderhoudsniveau, het jaar rond toegankelijk maken van een aantrekkelijke centrale groenzone en het afstemmen van de beplanting op de omgeving en de standplaatsfactoren. Om de noden, wensen, interesses en patronen van de parkgebruikers in te schatten werd een grootschalige bevraging bij de bevolking georganiseerd. Uit deze studie werd duidelijk dat de bezoekers het park vooral ervaren als rustgebied waar flaneren en zich verpozen hoofdzaak is. Ook ’s avonds moet het park attractief en feeëriek zijn. De belangrijkste kenmerken van de heraanleg zijn: eenheid, degelijk bomenplan, vernieuwd padenstelsel, goede parktoegangen en maximale toegankelijkheid voor iedereen, afgeslankte en gevarieerder plantenbestand, degelijk parkmeubilair en speelmogelijkheden, duurzame verlichting en integreren van water. Studie, ontwerp en bouwleiding gebeurden door de eigen groendienst. De werken werden uitgevoerd in de periode 2009-2010 voor een kostprijs van ca. 1.750.000 euro De heraanleg van dit stadspark kadert in een aantal vernieuwingsprojecten gerealiseerd of in volle gang, waardoor deze groene ruimte een prominentere plek in de stad heeft kunnen veroveren en steeds meer bijdraagt tot het groene en bebloemde visitekaartje van Nieuwpoort. De officiële opening van het park vond plaats op zondag 30 mei 2010 in aanwezigheid van Vlaams minister H. Crevits.

2e laureaat

Beveren

Dorpspark Melsele In het structuurplan voor Melsele werden twee noord-zuidassen ontworpen die de sterke oost-weststructuur doorbreken die gedomineerd wordt door de gewestweg N70. Daarom wenste men een sterke centrumas te creëren die een meer functionele dorpsstructuur nastreeft en die drie belangrijke gebieden verbindt. Eén van die gebieden is het nieuwe dorpspark. Dit was vroeger een private tuin die een opmerkelijke groene long vormt middenin het steeds verdichtende woonweefsel. Belangrijk aandachtspunt bij de aanleg van het dorpspark is het behoud van het bestaande herenhuis als structuurbepalend element in het centrum en behorend tot het visuele geheugen van het dorp. Behoud had hier ook betrekking op de inplanting, het bouwvolume en de samenhang met de sedert vele jaren ommuurde tuinruimte. Ook wenste men de resterende tuin maximaal te vrijwaren. Volbouwen van deze unieke ruimte zou onverantwoord zijn gezien de cruciale ligging en het feit dat vergelijkbare ruimten in het centrum niet meer voorhanden zijn. De nieuwe hoofdbestemming voor dit gebied is een voor het publiek toegankelijk park met nieuwe, streekeigen planten. Verhardingen en parkmeubilair zijn in functie van passieve dagrecreatie die langs trage looplijnen kan plaatsvinden. Een aanpalende parking met 50 parkeerplaatsen compenseert de verminderde parkeergelegenheid op het Kerkplein. De inrichting van de parkeerplaats sluit aan bij het park, heeft een groen karakter en laat alleen langzaam verkeer toe. De aanplanting bestaat uit hoogstammen (Amelanchier arborea ‘Robin Hill’, Gleditsia triacanthos ‘Sunburst’ en Tilia cordata), haagplanten (Carpinus betulus) en heesters (Lonicera nitida ‘Maigrun’, Hedera helix, Miscanthus sinensis ‘Gracillimus’).

3e laureaat

Rijkevorsel Park Doelenpad

In 2007 werd beslist om het park Doelenpad in het centrum van Rijkevorsel te herwaarderen. Het bood immers al geruime tijd een troosteloze aanblik. Het opzet was de creatie van een rustpunt met een vlotte rondgang, voldoende mogelijkheden om te verpozen en een onderhoudsarme beplanting. Omdat het park rijk aan bomen is, werd besloten om dit karakter te behouden en om de waardevolle bomen aan te vullen met nog andere planten. Er werd vooral geopteerd voor onderhoudsvriendelijke en onderhoudsarme aanplantingen. Centraal werd een groot grasveld van 700m² aangelegd dat zowel als speelweide gebruikt kan worden als voor manifestaties, bijvoorbeeld het rapen van paaseieren. In het grasveld werden narcissen en krokussen geplant om het geheel op te fleuren. Rondom dit grasveld bevindt zich een ovaalvormige wandelweg, met aan de buitenkant bomen, aanplantingen en straatmeubilair. Verschillende vakken werden aangeplant met allerlei heesters en bodembedekkers, afgeboord met hagen. De banken rondom de wandelweg zijn vervaardigd uit gerecycleerd kunststof. De aanleg van het park werd in zijn geheel uitgevoerd door werklieden van de gemeentelijke technische dienst. In de zomer van 2009 was het vernieuwde park Doelenpad een feit.


4e laureaat

Lint

Kerkplein Het vroegere dorpsplein had niet veel uitstraling meer en kende een relatief drukke inrichting. Er was weinig open ruimte en de kerk was nog amper zichtbaar. Dichte beplanting belemmerde het zicht op de kerk en het aanpalend parkje. Dit bevat nochtans prachtige bomen en heesters, maar nodigde niet uit tot gebruik of tot een wandeling. Het park was eenvoudigweg niet goed toegankelijk. Bij de heraanleg van het Kerkplein wou men de kerk terug zichtbaar maken en het plein maximaal benutten. Ook wilde men de relatie tussen het Kerkplein en de parking herstellen en de gebruikswaarde van het parkje verhogen. Daarom werd de dichte beplanting rondom de kerk en ter hoogte van de straat en in het park verwijderd, maar waardevolle bomen werden behouden. Het Kerkplein werd visueel opengetrokken door het aan te leggen van gevel tot gevel en zowel het plein als park en parking te integreren in één geheel. De gebruikswaarde van het park werd verhoogd door de dichte beplanting te rooien en de waardevolle bomen te revaloriseren. De bestaande gracht die instaat voor de opvang van het overtollige water werd omgevormd tot een wadi waarin het regenwater kan infiltreren. Duurzame materialen zoals gebakken straatstenen en blauwe hardsteen zorgen voor de nodige uitstraling. Een speels slingerpad loopt door het groen en maakt een aangename wandeling in het dorpscentrum weer mogelijk.

SPEELGROEN 1e laureaat

Gent

Bijgaardepark Van de 13de tot de 16de eeuw bevond zich op deze plek de ‘bijengaard’ van de SintBaafsabdij. Het was een boomgaard waarin bijen gehouden werden voor de kostbare honing die ze leverden. Vele eeuwen later biedt het gebied nog steeds een schaars en kostbaar goed. In het dichtbevolkte Sint-Amandsberg is het Bijgaardepark een welgekomen groene ruimte van 2,7 ha. Het Bijgaardepark is ingericht als een avontuurlijk park met bosjes, bloemenweides, open grasvelden en speelzones voor kinderen van verschillende leeftijden. De allerkleinsten vinden een treintje aan de parktoegang en een speelzone in het centrale gedeelte. Voor de iets grotere kinderen zijn er de speelbosjes, waarvan één met boomhut. De grote heuvel is niet alleen een leuke hangen speelplek maar ook een uitkijkpunt. De driehoekige profielen op het grote grasveld verwijzen met hun vorm, materiaal en repetitief karakter naar de daken van de textielfabriek die hier tot voor kort stond. De schanskorven met gestapelde bakstenen geven er de locatie van weer. Ook de kasseiwegen met treinspoor en de silhouetten van arbeidsters in de toegangsdreef roepen het textielverleden op. Natuurlijk zijn in het Bijgaardepark bijen meer dan welkom, vooral in de bloemrijke strook langs de spoorweg. Verder zijn er rond het centrale grasveld bijenvriendelijke zadenmengsels ingezaaid, en op de oude fabrieksmuur zijn enkele ‘bijenhotels’ opgehangen.

Aan de muur hangen ook verschillende kasten voor gierzwaluwen. Een vroegere kelder is nu ingericht voor vleermuizen. De toegang is te herkennen aan het uitgesneden vleermuizensilhouet. In het Bijgaardepark krijgt de natuur volop ruimte. Bestaande natuurwaarden, zoals de drie bosjes, bleven bij de aanleg zoveel mogelijk gespaard. Er mogen spontane natuurlijke processen plaatsgrijpen. Zo is de rode klaprozenzee in de zone langs de spoorweg er vanzelf gekomen. Hier zal zich op de schrale zandbodem een interessante bloemenrijke kruidenvegetatie ontwikkelen. In de grachten werd een bodem van klei aangebracht. De moerasvegetatie die hier groeit, is er ook vanzelf gekomen. De grachten en moeraszones vangen regenwater op en laten het langzaam in de bodem dringen. In het vroegere fabrieksgebouw richtte het stadsbestuur openbaar sanitair in. De toiletten worden tijdens de dag gratis opengesteld. In het gebouw zal nog een halfoverdekte ontmoetingsruimte worden ingericht. Zo zal het park er nog een stukje in doorlopen. Voor de invulling van de rest van het oude fabrieksgebouw denkt men aan een sportschuur en woningen. Binnenkort start de bouw van een kinderdagverblijf in het oude stationsgebouw. Het park werd ontworpen door eigen diensten. Voor de ontwikkeling van deze site kreeg men subsidies van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en van de Vlaamse overheid.

9



2e laureaat

3e laureaat

Speelzone Froidure

Buurtpark Destelwijk

Ieper

10

Eind 2009 bevond zich in de speelzone Froidure nog een oude camping en het ter ziele gegane speelterrein. Met een grondige herinrichting ziet het er nu helemaal anders uit. Door een goede voorbereiding met veel aandacht voor inspraak kon het project op een korte termijn gerealiseerd worden. Dit vergde een strakke werfopvolging van de technische dienst en een goede samenwerking met o.a. de jeugddienst, de groendienst en de dienst milieueducatie. Ook de aannemer en de externe ontwerper legden het nodige engagement aan de dag om het project binnen de gestelde termijn uit te voeren. Het resultaat is voor elk wat wils: de speeltuin bestaat uit verschillende zones waarin zowel avontuurlijke als meer traditionele spelprikkels aanwezig zijn voor alle leeftijden. Ook aan de ouders en grootouders werd gedacht door de aanleg van petanquevelden en picknickzones. Op de geautomatiseerde camping werden alle behoeftes ingevuld door de aanleg van een kampeerwagenterrein, een zone voor toeristische kampeerplaatsen en een tentenweide. Deze werden voorzien van het nodige comfort (water, elektriciteit, riolering,...). De inrichting van het terrein is ingepast in de groene omgeving van het vestingslandschap. De landschappelijke integratie, de aandacht voor de natuur in de speelzone én in de camping waren belangrijke randvoorwaarden. Daarnaast werd er ook een doorgangspad aangelegd dat de scheiding vormt tussen de camping en de speelzone. De verlichting langs dit pad wordt dynamisch aangestuurd om zo weinig mogelijk verstoring van het gebied te bekomen, maar garandeerd toch de sociale veiligheid. De aanleg van dit speelterrein en deze camping is geen eindpunt. In het ontwerp werden nl. ook een algemene visie en herinrichtingsvoorstel voor de omgeving opgenomen, met aandacht voor de creatie van een speelstraat, een ontmoetingsplein en de aanleg van een groene randparking op wandelafstand van de binnenstad.

Sint-Niklaas Het omwalde terrein in de Destelwijk was volgens het verkavelingplan bestemd als zone voor openbaar groen. Het terrein werd oorspronkelijk ingericht als één groot grasveld, recht omlijnd met enkele knotwilgen en enkele struiken. Onlangs werd het terrein door samenwerking tussen jeugd- en groendienst opnieuw ontworpen en uitgewerkt als een fascinerend, natuurlijk en avontuurlijk speelterrein waar kinderen volop al hun zintuigen kunnen gebruiken om het speelterrein te ontdekken. Omwille van de veiligheid werden de oevers van de wal afgezwakt en onder de waterlijn versterkt met schanskorven. Aan de toegang van het plein werd een ontmoetingsruimte gecreëerd en werd een kleine vuurplaats aangelegd voor de jaarlijkse kerstboomverbranding. Vanaf het ontmoetingspleintje loopt een pad rondom het hele terrein, langs een steiger en vormt het wat verder een holle weg en avonturenpad. Centraal op het terrein werd een open zone met kort gemaaid gras voorzien voor pleinen groepsspelen. Dit gazon loopt over in een heuveltje waar een klein podium werd ingebouwd. Een deel van het gazon werd met een graszaadmengeling voor bloemenweiden ingezaaid. Deze zone wordt dan ook slechts tweemaal per jaar gemaaid. Tussen de dichtere begroeiing achteraan het terrein werd een avonturenpad gemaakt met speeltoestellen. Een deel van dit pad werd net zoals elders met ternair zand uitgevoerd om ook kinderen met een beperkte mobiliteit toegang te geven tot deze zone van het speelplein. Voor de beplanting koos de groendienst resoluut voor inheemse planten met een educatieve waarde zoals walnoot, tamme kastanjes, eiken en hazelnoten. De aanplant van bomen en bosplantsoen gebeurde op een woensdagnamiddag tijdens een boomplantdag met de kinderen en hun ouders. Het vernieuwde speelterrein werd op 17 oktober 2010 plechtig geopend, met aansluitend een familiespel georganiseerd door het wijkcomité.

4e laureaat

Roeselare Kerelsplein

Het Kerelsplein is een speelplein van ca. 3 ha gelegen in de wijk ‘Groenpark’ op een boogscheut van het centrum van Roeselare. Omwille van zijn grootte is het een trekpleister voor jong en oud vanuit de ganse stad. Het speelplein is in eigendom en beheer van het stadsbestuur en herbergt allerhande infrastructuur gaande van kantoren voor de speelpleinwerking, een evenementenhal en een binnenspeelplaats voor de allerkleinsten. Ook de Chiro heeft er zijn stek. De buitenruimte biedt heel wat mogelijkheden na de recente heraanleg. De ontwerper heeft het park omgetoverd tot een avonturenparadijs in een herkenbare Engelse landschapsstijl met veel reliëf en bomengroepen. Bomen werden maximaal behouden of vervangen door streekeigen soorten en houtkanten. De voormalige vijver werd een polyvalent grasplein dat o.a. als vuurplaats dienst doet en een bosje werd omgetoverd tot een heus avonturenwoud. Ook kwamen er een trimpad en pétanquepleinen. Speeltoestellen werden gekozen op basis van leeftijd, speelwaarde en visuele attractiviteit. Uiteindelijk werden er speeltoestellen geplaatst door 3 verschillende firma’s, naargelang de specifieke noden en wensen. Het Kerelsplein is makkelijk bereikbaar en recreatief ontsloten door de ‘Hoeveroute West’. Het speelplein is toegankelijk voor iedereen tussen zonsopgang en zonsondergang. Tijdens de vakantieperiodes is het enkel toegankelijk voor de speelpleinwerking.

Verkeersgroen


1e laureaat

2e laureaat

De Poort

Op het groene pad

Avelgem

Lille

In het centrum van Avelgem staat het monument ‘De Poort’. Het is een reconstructie van een vermoedelijke zeventiende eeuwse deuromlijsting van een afgebroken vleugel van het vroeger kasteel. Het monument werd in 2002 opgetrokken op de noordoostelijke hoek van de middeleeuwse tuin van het kasteel. Erachter ligt een wijk met de toepasselijke naam ‘Burchthof’. Eind 2007 startte de heraanleg van de aanpalende gewestweg. De resterende beplanting was fel verouderd en een nieuwe aanplanting was dan ook wenselijk. Struiken en vaste planten werden aangeplant in april 2008, de bomen in de winter van 2009. De planten werden zo gekozen dat de bloei rondom ‘De Poort’ verdeeld is over het jaar. Bloembollen en Viburnum farreri kondigen de lente aan. In april en mei zorgen diverse struiken en vaste planten voor een witte bloemenzee. Vóór het monument nemen eenjarigen de bloei van de struiken over. De kleurencombinatie varieert van jaar tot jaar in combinatie met witbloeiende vaste planten. Aan beide uiteinden van de struikengordel zijn er vakken met Hypericum die vanaf het midden van de zomer bloeien. Samen met witbloeiende herfstanemonen sluiten ze het bloeiseizoen af. De groenblijvende struiken zoals Cotoneaster ‘Coral Beauty’ en Hedera helix ‘Arborescens’ zorgen voor structuur in de winter. Er zijn 3 boomsoorten aangeplant die niet te volumineus worden, met name Acer platanoides ‘Columnare’, Fraxinus ornus ‘Obelisk’ en Quercus robur ‘Fastigiate Koster’. Wie de beplanting iets nader volgt, ontdekt een diversiteit aan groentinten, bladvormen en kleuren.

In 2010 werd gewerkt aan de gewestweg tussen Lille en Poederlee. Het gemeentebestuur heeft van de nood een deugd gemaakt en profiteerde van de werkzaamheden om langs de gewestweg groenzones aan te planten. De groenzones vormen een scheiding tussen de openbare weg en de parkeerzones. Hierdoor ontstaan er fleurige groenaccenten in het straatbeeld en wordt er ook een groene buffer gevormd voor de huizen. Aan de ene zijde van de weg is er een groene strook gecreëerd met een breedte van ca. 1 meter. Voor deze strook is er gekozen voor onderhoudsvriendelijke planten die mooi dichtgroeien zoals sneeuwbes, siergrassen en hortensia’s. Er werden ook enkele smalgroeiende esdoorns aangeplant. Aan de overzijde van de weg heeft de groendienst eenzelfde groene strook aangelegd. Naast eerder genoemde planten is er hier ook wilde wingerd geplant aan een betonnen scheidingswand. Deze klimplanten zullen de wand overgroeien waardoor er een mooie groene muur ontstaat. Het volledige project werd uitgetekend en uitgevoerd door de groendienst van de gemeente.

11

3e laureaat

Beringen

Laanbeplanting Linkestraat In het meerjarenprogramma van de stad wordt veel aandacht besteed aan het verhogen van de leefkwaliteit. Eén van de doelstellingen hierbij is het beter uitwerken van het laanbomenbeheer. Om dit te bereiken wordt getracht om jaarlijks versleten bomen te vervangen of om enkele straten te voorzien van een nieuwe laanbeplating. Een recent voorbeeld hiervan werd uitgevoerd in de Linkestraat. Om een toegevoegde waarde te bekomen moeten de bomen aan verschillende eisen voldoen. Zo wordt afhankelijk van het straatprofiel een keuze gemaakt uit zuilvormige of eivormige boomkruinen. Meestal gaat de voorkeur naar kleinbladige soorten waarvan het blad in het najaar snel afbreekt. Binnen het eisenpakket is het ook belangrijk dat de bomen een diepwortelend wortelgestel hebben om het opdrukken van verhardingen te vermijden. Toch werden uit voorzorg recente aanplantingen langs verhardingen bijkomend voorzien van een ondergronds wortelgeleidingssysteem. Naast de vereisten die gesteld worden aan de bomen, zijn er ook eisen vanuit de omgeving. Zo wordt de plantplaats dikwijls aangepast in functie van garagetoegangen, verlichtingspalen en rioleringsdeksels waardoor niet altijd een gelijkmatige tussenafstand bekomen wordt. Om de bomen te verstevigen worden ze verankerd met kastanjehouten palen. Deze palen bezitten de goede eigenschap dat ze niet schimmelwerend moeten behandeld worden en hierdoor dus ook milieuvriendelijker zijn. In de Linkestraat werd met twee boomsoorten gewerkt. Als basis werd de Carpinus betulus aangeplant. Om de veiligheid te verhogen werden de kruispunten geaccentueerd met Acer pseudoplatanus.


2010  Zonder is gezonder

Zonder is gezonder

de beste Vlaamse pesticidenvrije realisaties in 2010 deze gemeenten behaalden het volgende resultaat en een geldprijs (zie ook p. 2)

Finalisten (p. 13) Brugge Omvorming centrale begraafplaats

Destelbergen Wijkgroen Borrems

Nieuwpoort Herinrichtingswerken Kaaiplein 12

Veurne Begraafplaats Eggewaartskapelle

Genomineerden (p. 14) Beringen Omvorming begraafplaats Tervant

Boutersem Omvorming begraafplaats Neervelp

Gent Omgevingswerken Hospice

Roeselare Begraafplaats Beveren

Eervolle vermeldingen (p. 15) Avelgem Groenbemester op begraafplaats

Beringen Rode mijnsteen op Kioskplein

Genk Omvorming ereperk op centrale begraafplaats

FINALISTEN

Zonder is gezonder  2010

Brugge

Destelbergen

Op de centrale begraafplaats werd er gekozen voor een stapsgewijze afbouw van pesticidengebruik, net zoals op de andere begraafplaatsen in Brugge. Een volledige en onmiddellijke omschakeling is eigenlijk ondoenbaar voor de onkruidbestrijding. Daarom gebeurt de omvorming in twee tot drie fasen, nl. de niet begroeide zones beplanten met gras, vaste planten of een combinatie van beide. De belangrijkste stap in het hele proces is ongetwijfeld de goede plantenkeuze. Er wordt steeds gekozen voor zichzelf in stand houdende, sterk bodembedekkende soorten die onkruiden weren. Ze worden meteen heel dicht aangeplant zodat in het eerste jaar reeds een volledige bodembedekking wordt bekomen. Het wieden geschiedt manueel, aangezien hakken de bodembedekking van de planten teveel zou verstoren en de onkruidvorming weer in de hand zou werken. Een spontane vestiging van gewenste planten wordt uitgebuit, want men laat ze staan en men geeft ze de kans om verder uit te groeien. Een ander belangrijk punt is de herkomst van de planten. Men vindt het tegenstrijdig om het sproeien te vermijden maar dan wel ‘besproeide’ planten aan te kopen. Daarom werd beslist om zelf de planten te kweken. Dit heeft als neveneffect dat de medewerkers een grote voldoening krijgen voor hun werk. Ze maken het volledige proces mee van zaad tot het resultaat op de begraafplaatsen zelf. Op deze manier werd snel een positieve ingesteldheid bekomen voor de pesticidenvrije aanpak die ze vervolgens overbrengen op de bezoekers die hen met vragen benaderen.

In de wijk Borrems werd sinds 2006 een project opgezet in samenwerking met het Proefcentrum voor Sierteelt uit Destelbergen. Dit en nog drie andere projecten worden gedeeltelijk gefinancierd door de Provincie Oost-Vlaanderen en kaderen in het reductieprogramma van de Vlaamse Regering. Sinds 2008 ligt het accent vooral op de aanwending van onderhoudsarme vaste planten en hun onkruidverdelgende efficiëntie. Vooral voetpadstroken worden beplant met vaste plantenassociaties waarbij wordt gelet op kleurencombinaties, gelaagdheid en ziektetolerantie. Maar ook voor het ander wijkgroen werd een combinatie aangeplant van bladverliezende en bladhoudende heesters, grassen, bamboe, bodembedekkende rozen en bodembedekkende coniferen. Het geheel is opgezet als een demonstratieproject waarbij het onderhoudsbeperkend vermogen van de verschillende plantengroepen bestudeerd kan worden.

Omvorming centrale begraafplaats

Wijkgroen Borrems

Nieuwpoort

13

Herinrichtingswerken Kaaiplein In mei 2010 werd de laatste hand gelegd aan de herinrichtingwerken van de doortocht van de gewestweg N34 en de kusttram op het Kaaiplein. Deze doortocht bemoeilijkte in feite het realiseren van een wandelen flaneerplein tussen stad en water. Toch bood het een aantal opportuniteiten want nergens beter dan hier kan men de maritieme sfeer en de dynamiek van het toeristische, groene karakter van de badstad benadrukken. De hele herinrichting van het plein werd door de groendienst van bij de aanvang van dit omvormingsproject getoetst aan de checklist pesticiden. Tal van bijzondere maatregelen werden getroffen voor een pesticidenvrij beheer. In een eerste fase werd in het najaar van 2008 alle verkeersgroen tijdelijk ingezaaid om het volledige project te kunnen doorlichten en evalueren gedurende twee jaar. Op die manier werden ‘zwarte punten’ aangepast met een optimale afbakening van het verkeersgroen en kon worden gestart met een kruidvrije grond bij het aanplanten. Voor de verhardingen werden tal van maatregelen voorzien, zoals het aantal obstakels in de verhardingen beperken, vlot machinaal onderhoud met veegmachine mogelijk maken, correcte dichting van voegen verwezenlijken en verhardingsmateriaal kiezen in functie van onkruidgroei. Alle groenzones werden voorzien van onkruiddoek en afgedekt met harshoudende dennenschors. Meer dan tienduizend resistente ADR-rozenstruiken met bodembedekkende habitus en aangepaste plantdichtheid stromen in de kleuren rood, roze en wit als bloedaders door het kloppende hart van de stad. Verplaatsbare bloembakken en zitmeubilair laten toe dat het plein ten alle tijde als obstakelvrije evenementenruimte kan benut worden. De bloembakken werden in lagen aangeplant: verschillende bloembollensoorten bloeien na elkaar, maar in verschillende lagen in dezelfde bloembak. In de zomermaanden komen hier nieuwe seizoensbloemen bovenop, gevolgd door chrysanten in het najaar. Op die manier bloeien de bakken maandenlang na elkaar.

Veurne

Begraafplaats Eggewaartskapelle Op het kerkhof werd in 2009 gestart met de verwijdering van restanten van een oude heesterbeplanting tegen de kerkhofmuur. Een plantenborder bestaande uit siergrassen en vaste planten kwam in de plaats. In het voorjaar van 2010 werd de grondstrook tussen de graven beplant met vaste planten. Dit gebeurde met Geranium cantabrigiense ‘Sint-Ola’. Men kon in de zomer al vaststellen dat deze planten voor een bijna volledige bodembedekking zorgen, ondanks de wat moeilijke start in het voorjaar. Andere planten die werden aangeplant zijn Pennisetum alopecuroides ‘Foxtrot’ en ‘Gelbstiel’, Aconitum Henry Spark’s Variety, Panicum virgatum ‘Prairie Sky’, Silene tenuifolium, Persicaria amplexicaulis ‘Summer Dance’, Geranium ‘Rozanne’ en ‘Patricia’, Carex oshimensis ‘Evergold’, Erysimum ‘Bowles Mauve’, Miscanthus sinenis ‘Flamingo’, Bolotonia asteroides ‘Snowbank’, Lythrum salicaria en Astrantia ‘Berendien Stam’. Tussen de vaste planten langs de voorzijde van het kerkhof werd bij wijze van proef een bodembedekkend middel op basis van tarwestro aangewend. Het is een decoratief natuurproduct met tal van positieve eigenschappen. Het voorkomt onkruidgroei, beschermt tegen bodemuitdroging en geeft voedingsstoffen vrij voor de vaste planten. De eerste ervaringen zijn alvast positief.


GENOMINEERDEN Beringen

Omvorming begraafplaats Tervant Omdat begraafplaatsen constant in evolutie zijn moet er regelmatig bijgestuurd worden. Bij de noodzakelijke aanpassingen tracht men zoveel mogelijk rekening te houden met het latere beheer waarbij sproeistoffen maximaal verbannen worden. Zo werd ook de begraafplaats van Tervant aangepakt. In het verleden werden een aantal oude grafvelden met veel naakte grond omgevormd tot groene begraafstroken. Na ontgravingswerken wordt ofwel een veldbloemenmengsel ingezaaid ofwel wordt een onderhoudsvriendelijke beplanting aangelegd. Het kruidenbeheer tussen de heesters gebeurt manueel, met nog 7 hakbeurten op jaarbasis. Ook werden de hoofdpaden uit dolomiet omgevormd tot klinkerverhardingen met in het midden een regenwaterafvoerzone in kunststofgrasdallen. Deze bestratingopbouw zorgt voor een comfortabel gebruik voor de begraafplaatsbezoekers en regenwater kan maximaal infiltreren in de grasstroken. Bestrijdingsmiddelen voor het onderdrukken van kruidengroei zijn niet meer nodig. Als alternatieve bestrijdingsvorm wordt gebruik gemaakt van gasbranden en heetwatermethode. Op die manier kan de begraafplaats volledig pesticidenvrij worden beheerd.

Gent

Omgevingswerken Hospice Op de vroegere terreinen van het Hospice in Ledeberg werd een park aangelegd van ca. 4000 m² rond een nieuw sociaal woonblok met een 60-tal appartementen. Het parkje moet een rustpunt zijn voor de vele fietsers en wandelaars langs de Schelde. Het park maakt tevens deel uit van het totaalproject ‘Ledebergse Scheldemeander’. Om goed aan te sluiten op het gebouw werd de omgevingsaanleg opgenomen bij het ontwerp van het bouwproject. Het toepassen van harmonisch park- en groenbeheer was een randvoorwaarde. Het sterke niveauverschil tussen de Hundelgemsesteenweg en het jaagpad langs de Schelde noodzaakte om het park in terrassen aan te leggen. Ook water is een belangrijk element in het ontwerp. Het regenwater komt via watergeulen in een moeraszone die omgeven is door een kleine rietzone. Het terrein zelf is aangelegd als een boomgaard. Een oude bestaande perenboom werd behouden en een aantal nieuwe fruitbomen werden verspreid aangeplant. De voornaamste soorten zijn appel, peer, mispel en okkernoot. Het grootste deel van het park werd ingezaaid met grassen en bloemenmengsels en wordt extensief beheerd door 2 keer per jaar te maaien en het maaisel af te voeren. De groenzone is doorsneden met wandelpaden die de logische loop tussen de woonblokken en de Schelde volgen. Schanskorven met zitmodules, die ook in andere parkjes langsheen de ‘Ledebergse Scheldemeander’ gebruikt werden, begeleiden de wandelpaden. Een pergolaconstructie met klimplanten zorgt voor een groene afscherming tussen de appartementsblokken en het parkje. Van bij het ontwerp werd uitgegaan van een milieuvriendelijk beheer zonder het gebruik van bestrijdingmiddelen.

14

Roeselare

Begraafplaats Beveren In 2004 werd de deelgemeente Beveren uitgekozen om als eerste afgebakende zone zonder pesticiden onderhouden te worden. Dit had tot gevolg dat er op de begraafplaats nog enkel werd geschoffeld. Aangezien het onderhoud van deze 1,8 ha grote begraafplaats op deze wijze moeilijk bij te houden was, bleven de klachten hierover dan ook niet uit. Daarom werden vanaf 2008 deze begraafplaats, maar ook nog vier andere, alternatief onderhouden door werklieden uit een sociaal tewerkstellingsproject. Naast het onderhoud van de verhardingen was omvorming een dringende noodzaak. De grote uitdaging was om onbegroeide zones om te vormen via aangepaste groenvoorzieningen. Grote onbedekte zones werden omgevormd tot gazon. Tussen de graven werden reststroken stapsgewijs opgeplant met bodembedekkende planten om onkruidgroei te weren. Ondermeer Waldsteinia ternata en Ajuga reptans doen hier hun werk. Oude ongebruikte paden, alsook alle paden in een uitbreidingszone die in de eerste tien jaar niet in gebruik worden genomen, werden opgehoogd en ingezaaid met gras. Op andere plaatsen werd extra grind aangebracht of werd tussen de graven schors als tijdelijke oplossing ingevoerd. Rondom de kelders werd zandcement aangebracht om kruidengroei te voorkomen. Steeds wordt het esthetische aspect voor ogen gehouden om de beheerkeuze aanvaardbaar te maken bij het publiek. In ieder geval oogt een groenere begraafplaats nu eenmaal mooier.

EERVOLLE VERMELDINGEN

Zonder is gezonder  2010

Avelgem

Beringen

Zoals op vele oude begraafplaatsen ontstaat er op de centrale begraafplaats meer en meer lege ruimte omdat stenen ornamenten worden weggenomen wanneer concessies niet meer worden verlengd of wanneer graven teveel in verval geraken. Naar het voorbeeld van de kerkhoven in de andere deelgemeenten wilde men ook hier aanplantingen uitvoeren met vaste planten. Jarenlang werd het opkomend onkruid echter met een zwaar herbicide behandeld. De laatste jaren gebruikte men weliswaar een minder schadelijk product, maar toch wou men het nog verder afbouwen. Daarom werd gedacht aan het inzaaien van de groenbemester Phacelia tanacetifolia. Zo kan met een minimum aan werkuren en budget een grotere oppervlakte begroend en bebloemd worden. Net zoals bij vaste planten doet ook de groenbemester de stenen massa verzachten en trekken de planten heel wat hommels en bijen aan. Het bezaaien met Phacelia is evenwel een tijdelijke situatie die als voordeel heeft dat de bodem meermaals bewerkt wordt, nl. vóór het inzaaien van de groenbemester en nogmaals bij het inwerken ervan. In ieder geval komt dit de vaste planten zeker ten goede wanneer die in de toekomst worden aangeplant.

De stad beschikt over een rijk mijnpatrimonium waaronder het park van de directeurswoning en verschillende pleinen zoals het Kioskplein, het Eeuwfeestplein en de Rode weg. Al deze locaties behoren tot het geklasseerde dorpszicht van Beringen-Mijn en dienen als dusdanig bewaard te blijven, zo ook de rode mijnsteenverhardingen. In het kader van Zonder is gezonder is het beheren van dit los verhardingsmateriaal zeer arbeidsintensief. Tussen 1995 en 2000 werden vele van deze paden heraangelegd. Na verloop van tijd waren er namelijk heel wat putten in de verharding ontstaan en kwamen er ook heel wat stofdeeltjes en dus ook onkruiden tussen het losse materiaal terecht. Om de kruidengroei af te remmen werd de vervuilde bovenlaag van de verharding afgegraven en werd een nieuwe toplaag van circa 3 cm aangebracht en genivelleerd. Uiteraard werden ook de verzakkingen opgevuld. Om de paden onkruidvrij te houden zullen blijvend alternatieve bestrijdingstechnieken toegepast worden zoals gasbranden of bestrijding met de heetwatermethode.

Groenbemester op begraafplaats

Rode mijnsteen op Kioskplein

Boutersem

15

Omvorming begraafplaats Neervelp In het kader van het pesticidenreductieprogramma werden er vanaf 2002 in de gemeente een aantal acties uitgevoerd. De herinrichting van het kerkhof van Neervelp werd opgenomen als proefproject in dit programma. De realisatie werd uitgewerkt door de groendienst in overleg met de technische dienst en de milieudienst. Het doel van de actie Kerkhof Neervelp is de omschakeling naar een ecologisch beheer van de groenzones en voldoende structuur en openheid te bekomen rond de kerk. Het kerkhof ligt nl. op een plateau rond de kerk. Op de begraafplaats die ca. 16 are groot is werd de oppervlakte aan groen uitgebreid van 4 naar 12 are. Het aantal graven werd verminderd en veranderd in groenzones. Toch blijven waardevolle grafornamenten behouden om een blijvende cultuur-natuurhistorische site te vormen. De aanplanting van lage en hoge houtige gewassen gebeurde in 2003 en bracht al meer variatie in kleur en structuur. Het grind tussen de graven werd in 2008 verwijderd om plaats te maken voor graszones die de strakke structuur verzachten en de erosie verminderen. Het wegnemen van het grind was een zeer arbeidsintensieve opdracht omdat het kerkhof niet bereikbaar was met graafmachines. Daarom werd er beroep gedaan op de diensten van een sociale werkplaats. De chemische onkruidbestrijding op de resterende grindpaden werd vervangen door het afbranden van bovengrondse plantendelen. De omvorming van dit kerkhof tot een groene oase wordt nu gebruikt als voorbeeld voor de sensibilisatie van burgers en medewerkers van de groendienst.

Genk

Omvorming ereperk op centrale begraafplaats Het ereperk op de begraafplaats is 15 are groot en telt 325 graven. De wandelpaden tussen de graven waren vroeger voorzien van rode gravelsteentjes. Ze werden in feite weinig betreden en onkruidgroei was een jaarlijks terugkerend fenomeen. Tot een tiental jaar geleden werd het onkruid vooral chemisch bestreden. Later gebeurde dat manueel of met de onkruidbrander. Begin 2010 werden deze wandelpaden echter omgevormd tot graspaden, die op regelmatige basis worden gemaaid. Onkruidbestrijding is nu niet meer nodig. De werken werden uitgevoerd in eigen beheer en werden vooraf besproken met de plaatselijke verenigingen van oud-strijders. Aanvankelijk was er enige argwaan van bezoekers, maar na realisatie van de werken waren de reacties zeer positief.


2010  Gemeente in bloei

Gemeente in bloei

de beste Vlaamse bloemenrealisaties in 2010 deze gemeenten werden beloond met 1, 2 of 3 bloemensymbolen (zie ook p. 2)

16

Anzegem

Lint

Asse

Lochristi

Avelgem

Lommel

Beringen

Meulebeke

Beveren

Oostende

De Panne

Oudenaarde

Dendermonde

Overijse

Duffel

Roeselare

Eeklo

Ronse

Genk Hamont-Achel

Scherpenheuvel Zichem

Harelbeke

Sint-Niklaas

Hasselt

Staden

Herzele

Stekene

Hooglede

Tielt

Ieper

Veurne

Izegem

Vilvoorde

Koksijde

Wezembeek-Oppem

Kortrijk

Wielsbeke

Lendelede

Zandhoven

Leuven

Zwevegem

Lille

Zwijndrecht

Beveren | Bloemengemeente Beveren

De stad Hasselt behaalde in 2010 de zilveren Entente Florale-medaille De stad Veurne wordt met zijn recente groen- en bloemenprojecten uitgeroepen tot Groen- en bloemenstad 2011 (zie p. 19) en doet een gooi naar een Entente Florale-medaille in 2011.

Koksijde | Koksijde op kleur

Gemeente in bloei  2010

De Panne | V an duin tot polder

Izegem | Bebloeming centra

Kortrijk | Bloemen aan de macht

Leuven | F leurig Leuven 2010

Lochristi | Bebloeming Lochristi

Roeselare | Fleurige hoekjes

Veurne | Bebloeming 2010

Zwevegem | Zwevegem bebloemd

17


2010  Gemeente in bloei

Beringen | Bebloemingsactie

18

Oudenaarde | Kunststad in de bloemen

Duffel | Een bloem van een gemeente

Hooglede | Hooglede-Gits in de bloemen

Overijse | Zomerbebloeming

Wielsbeke | Wielsbeke in bloei

Meulebeke | Meulebeke bebloemd

Zandhoven | Bloemenpracht in de gemeente

Asse | Bebloeming Asse

Eeklo | Eeklo bloeit

Hamont-Achel | Bloementorens

Harelbeke | Harelbeke in bloei

Herzele | Herzele in bloei

Lille | Fleur

Lint | Bloeiend centrum

Scherpenheuvel - Zichem | Bebloeming van de centra

Groen- en bloemengemeente  2011


VEURNE

19

Veurne wordt uitgeroepen tot Groen- en bloemengemeente 2011 omdat de stad in alle 3 de wedstrijdonderdelen van de Groene Lente 2010 voorbeeldstellende projecten heeft gerealiseerd. Met deze titel wordt Veurne ook afgevaardigd als Vlaamse kandidaat voor de Europese leefmilieuwedstrijd Entente Florale 2011. Veurne is een kleine provinciestad op een 8-tal km van de kustlijn en ligt aan de grens met Frankrijk. De stad is 9.633 ha groot en telt 11.565 inwoners, waarvan het grootste deel in de deelgemeente Veurne wonen. Tien landelijke dorpen maken deel uit van Veurne met Zoutenaaie als kleinste deelgemeente dat telt amper 21 inwoners en Bulskamp dat als grootste dorp ca. 680 inwoners heeft. Typsich voor Veurne is het zeer open landschap. Dit is vooral te merken in het gebied De Moeren, dat grotendeels onder zeeniveau ligt. Het groenbeleid is sinds de jaren 1970 sterk geëvolueerd. Voordien bestond het openbaar groen praktisch alleen maar uit het stadspark. Nadien is het groenareaal stilaan beginnen te groeien, o.a. door de fusies van de gemeenten. Bovendien werden in Veurne zelf enkele grote nieuwe woonwijken ontwikkeld met bijhorende groenzones. Ook kwam er een sportpark met een oppervlakte van 11 ha en een nieuwe begraafplaats van ruim 2 ha groot. In de jaren 1990 werden de Grote Markt en de centrumstraten vernieuwd, met de nodige aandacht voor bebloeming, o.a. op de verkeersgeleiders. In het centrum en ook in de deelgemeenten werden er een 350-tal grote bloembakken geplaatst. Op het openbaar domein staan er momenteel ca. 14.000 hoogstammige bomen. In de groendienst werken momenteel een 30-tal personen. Twee personen zijn praktisch constant bezig met de bestrijding van de muskusrat en de bruine rat. Twee andere personen doen de algemene opkuis en halen zwerfvuil op. Reeds verschillende jaren is de groendienst bezig met de omvorming van de beplantingen, zodat het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen kan worden afgebouwd. Met dit aspect wordt ook rekening gehouden bij de heraanleg van straten. Bij dergelijke werken wordt ook het rioleringsstelsel gesplitst zodat het regenwater afzonderlijk kan worden afgevoerd. Het vuil water gaat naar het zuiveringsstation waar het door een speciale zuiveringsinstallatie ten dele wordt omgezet in drinkwater.

Ook de toekomst heeft heel wat uitdagingen in petto. Momenteel is het ontwerpplan klaar voor de site van de vroegere suikerfabriek. Na de sluiting van de fabriek in 2005 kwam er een terrein vrij van ca. 40 ha. Dit bestaat uit de fabriek zelf met daarnaast uitgestrekte slibbezinkingsbekkens waaruit vroeger klei werd gewonnen. In een groot deel ervan was er een spontane natuurontwikkeling. Nu is het plan ontwikkeld om drie zones te maken, nl. één voor nieuwe woningen, één voor nijverheid en tenslotte een zone die zal ingericht worden als natuurgebied. Verder is de ontwikkeling van een ‘Groene Wig’ aan de gang. Dit omvat enerzijds de heraanleg en aanpassing van het stadspark en anderzijds een nieuw aan te leggen Vaubanpark. Ook is de Vlaamse Landmaatschappij bezig met het landinrichtingsproject De Moeren. Een ruiterpad zal worden aangelegd en elektrische luchtleidingen worden onder de grond gestopt. In een aantal straten worden de populieren geveld en vervangen door essen. Ook zullen landelijke woningen gesubsidieerde, individuele waterzuiveringsinstallaties kunnen bouwen. Er zijn al verschillende ruilverkavelingen uitgevoerd met veel aandacht voor natuurontwikkeling en recreatieve routes. Promotie gebeurt door de dienst toerisme zodat de mensen die aan de kust verblijven ook het hinterland kunnen ontdekken langs rustige wegen. Dit alles leidt er dan ook toe dat Veurne een kleine maar aangename stad is om in te leven en te vertoeven.


Groene Lente 10 is een organisatie van de Vereniging voor Openbaar Groen

Deze brochure en de actie Groene Lente 2010 werden mogelijk dankzij de financiële steun van de onderstaande organisaties en firma’s

hoofdsponsors VLAM Koning Albert II-laan 35 (bus 50) 1030 Brussel [email protected] www.vlam.be www.bloemenplanten.be www.openbaargroen.be www.tuinaannemer.be www.opdesiertoer4kids.be www.groeninbedrijf.be

VMM

A. Van de Maelestraat 96 9320 Erembodegem [email protected] www.vmm.be www.zonderisgezonder.be

KRinkels NV Weversstraat 39 1840 Londerzeel

www.krinkels.be

minor sponsors Montauban | Nieuwkerken-Waas Monteflores | Keerbergen Willaert | Roeselare

VVOG Rudi Geerardyn 0476 47 17 36 Predikherenrei 1c | 8000 Brugge T. 050 33 21 33 | F. 050 33 20 62 [email protected] www.vvog.info Vormgeving en druk Superdeluxe bvba | drukkerij Jacobs bvba | Brugge Samenstelling brochure en meer info VVOG | Rudi Geerardyn | 0476 47 17 36 (met dank aan de gemeentebesturen)

bijlage bij Groencontact [6] Groene Lente 10 De beste realisaties in Vlaanderen alles weten over openbaar groen

Recommend Documents