“Dat staat toch in de schoolgids…” goed geïnformeerd is beter betrokken
Kort verslag van het onderzoek over de communicatie op „De Bataaf‟ uitgevoerd tussen december 2009 en februari 2010 Paul Beumer, directeur rkbs „De Bataaf‟
Onderzoek naar de communicatie op ‘De Bataaf’ Het onderzoek dat plaats heeft gevonden in december 2009, heeft zich gericht op de vraag of er voldoende kwaliteit is wanneer het gaat om de communicatie op „De Bataaf‟. Op basisschool „De Bataaf‟ heeft het team in 2005 in hun missie opgenomen dat de begeleiding van de kinderen in hun onderwijsloopbaan gebeurt met de nodige communicatie met ouders. Goede communicatie vergroot de ouderbetrokkenheid, waardoor je je als school kunt profileren. Om als ouder een goede (educatieve) partner te kunnen zijn, is goed geïnformeerd zijn een essentiële voorwaarde. Natuurlijk zijn ouders zelf verantwoordelijk om alle communicatiemiddelen en informatiebronnen van de school te raadplegen en te gebruiken. Het blijft echter de taak van de school om maatwerk te leveren en daarvoor de verantwoordelijkheid te dragen. “Dat staat toch in de schoolgids” is een dooddoener en verbetert de relatie en de betrokkenheid van ouders niet. Communiceren is tweerichtingsverkeer, dus naast het informeren blijft raadplegen ook een belangrijk aspect. Ouders worden steeds meer als kritische consument gezien. Dit vraagt om een andere relatie en communicatie met ouders. Van groot belang voor de relatie tussen ouders en school is de beleving die de ouders hebben bij de verkregen informatie. De communicatiemiddelen moeten doelgericht ingezet worden. De informatie moet goed gedoseerd en verspreid worden, verzorgd en actueel zijn, zodat ouders er de volgende keer weer gebruik van maken. Uit de resultaten van dit onderzoek is duidelijk geworden dat de ouders van „De Bataaf‟ de communicatie met de leerkracht en de communicatie met de school (directie) als goed ervaren. Bij het onderdeel communicatie tussen IB-er/RT-er en ouders geven de ouders aan niet voldoende op de hoogte te zijn van het werk van de IB-er/RT-er. Tenslotte laten de ouders weten dat er bij de communicatie tussen MR/OR en ouders te weinig kennisoverdracht over onderwijsbeleidszaken is en dat er meer inspraak gewenst wordt. Net als op veel basisscholen wordt de informatieverstrekking op „De Bataaf‟ voornamelijk gebruikt om ouders te informeren en niet of nauwelijks om meningen of reacties bij ouders te vragen over het beleid van de school. De ouderbetrokkenheid op „De Bataaf‟ is voornamelijk gericht op het meeleven bij activiteiten. Een enkele keer wordt via persoonlijke contacten de mening van ouders gevraagd, maar over het algemeen worden ouders minder aangesproken om mee te denken of mee te beslissen. Na terugkoppeling van de resultaten van de nulmeting is gekozen voor een verbetertraject, voor de korte en voor de langere termijn. De interventies richten zich op het versterken van de communicatie tussen IB-er/RT-er en ouders, het verbeteren van de communicatie tussen MR/OR en ouders en het optimaliseren van de digitale communicatie. De respons Hoe hoger de respons op de enquête onder ouders, hoe betrouwbaarder het beeld is van hoe er over de school wordt gedacht. Als ondergrens voor een betrouwbare steekproef wordt geadviseerd een respons van 45% aan te houden, hoewel een respons van 60% wenselijk is. Er zijn 140 vragenlijsten uitgedeeld. In de periode van 26 november tot en met 16 december 2009 zijn er 64 ingevulde vragenlijsten terug ontvangen. De respons van de ouders, het percentage ouders dat de vragenlijst heeft ingevuld, is 45,7 %. Vervolgens worden de resultaten op verschillende manieren bekeken: Stellingen waarover 20% of meer van de ouders ontevreden zijn, kunnen worden getypeerd als knelpunt. Een sterk punt is een stelling dat boven de 80% scoort. Een mogelijk verbeterpunt is een stelling dat 50% of meer scoort bij „weet ik niet/niet van toepassing‟ en „(helemaal) mee oneens‟ samen. Resultaten van de ouderenquête algemeen Naar aanleiding van de respons is duidelijk geworden dat de ouders over het algemeen tevreden zijn over de communicatie op „De Bataaf‟. Van de respondenten is 84% tevreden over de communicatie tussen leerkracht en ouders. Bij het onderdeel over de communicatie tussen IB-er/RT-er en ouders geeft 59% van de respondenten aan
onvoldoende op de hoogte te zijn van het werk van de Interne Begeleider en de Remedial Teacher (IB-er/RT-er). Bij de opmerkingen wordt aangegeven dat het contact met de IB-er/RT-er (nog) niet van toepassing is geweest. Van de respondenten is 82% tevreden over de communicatie tussen school (directie) en ouders. De schoolgids en het informatieblad scoren goed, de website wordt weinig bekeken. Het onderdeel dat onvoldoende scoort is de communicatie tussen MR/OR en ouders. Met 34% geven de respondenten aan dat ouders niet voldoende op de hoogte gehouden worden van de activiteiten waarmee de medezeggenschapsraad zich bezighoudt. De wijze waarop de ouderraad de activiteiten organiseert, wordt wel door de ouders als voldoende gewaardeerd. De kwaliteit van de algemene ouderavond scoort bij de meeste respondenten goed. Resultaten van de ouderenquête specifiek Per onderdeel wordt uitvoeriger ingegaan op een stellingen waarbij 20% of meer van de doelgroep ontevreden is en getypeerd kunnen worden als knelpunt. Daarnaast worden stellingen besproken waarbij 50% of meer gescoord is bij „weet ik niet/niet van toepassing‟ en „(helemaal) mee oneens‟ samen. Deze stellingen kunnen gezien worden als een mogelijke verbeterpunten. Het onderzoek richt zich op vier dimensies, waarover via de communicatie-enquête een mening wordt gevraagd. 1
Communicatie leerkracht en ouders: de manier waarop de communicatie tussen de leerkracht en de ouders verloopt.
Slechts over één stelling in dit onderdeel geven de ouders met hun score aan dat zij hierover minder tevreden zijn. Ouders vinden dat zij onvoldoende op de hoogte gebracht worden of weten niet of zij op de hoogte gebracht worden, als er een probleem is met de groep van hun kind. Samen 53%.
2
Communicatie Intern Begeleider/Remedial Teacher en ouders: de manier waarop de communicatie tussen de IB-er / RT-er en de ouders verloopt.
In dit onderdeel geven de ouders met hun score aan dat zij hierover niet of minder geïnformeerd zijn.
Ouders hebben voornamelijk de score „weet het niet/niet van toepassing‟ gebruikt.
Met name wanneer het niet goed gaat met het kind op school, hebben ouders behoefte aan vaker en intensiever contact. Hierbij geldt dat zij vroegtijdig op de hoogte gesteld willen worden van eventuele problemen. In zulke gevallen volstaan de reguliere contactmomenten tussen ouders en leerkrachten niet. Bron: Nationaal Scholenonderzoek (Centrum-voor-onlineonderzoek, 2009) 3
Communicatie directie (school algemeen) en ouders: de manier waarop de communicatie tussen de directie en de ouders verloopt. Een sterk punt van „De Bataaf‟ is dat ouders zich welkom voelen op school. Ouders zijn het meest tevreden over de informatievoorziening en de manier waarop zij worden betrokken bij buitenschoolse activiteiten. Bron: Kader Primair (AVS, 2009) . Ook op „De Bataaf‟ is de informatievoorziening een sterk punt. Landelijk scoort het regelmatig/altijd lezen van de nieuwsbrief 97%. Bron: Nationaal Scholenonderzoek (Centrumvoor-onlineonderzoek, 2009)
De nieuwsbrief „Informatieblad De Bataaf‟ is het belangrijkste medium waarmee ouders op de hoogte blijven over wat er zich op school afspeelt. Vrijwel alle ouders geven aan deze altijd of regelmatig te lezen. Ook de schoolgids en de schoolkrant worden goed gelezen. Landelijk scoort het regelmatig/altijd lezen van de schoolgids 83% Bron: Nationaal Scholenonderzoek (Centrumvoor-onlineonderzoek, 2009) De website van „De Bataaf‟ wordt door de ouders niet regelmatig bekeken. De respons van 54% die het met de stelling (helemaal) oneens is, maakt dat het hier gaat om een knelpunt. Net als de meeste scholen beschikt „De Bataaf‟ over een website. Als medium om ouders te informeren over ontwikkelingen is een website echter vaak minder geschikt. De reden hiervoor is dat het regelmatig bezoeken van de website een actieve houding van de ouder vereist en in de praktijk blijkt vaak dat dit achterwege blijft. Lang niet alle ouders van „De Bataaf‟ bekijkt minstens 1x per maand de website. Landelijk scoort het regelmatig/altijd bekijken van de website 58% Bron: Nationaal Scholenonderzoek (Centrum-vooronlineonderzoek, 2009)
„De Bataaf‟ heeft als doel door informatieverstrekking de betrokkenheid van ouders te vergroten. Vanuit de ouderraad is een werkgroep opgericht die zich bezighoudt met de digitalisering van „De Bataaf‟. Eind 2009 heeft deze werkgroep aan de ouders gevraagd of zij de e-mailadressen van ouders mogen gebruiken voor het verspreiden van informatie en (doelgroepgerichte) oproepjes. Momenteel beschikt de ouderraad over een bestand van 78 actuele e-mailadressen. Het informatieblad „De Bataaf‟, herinneringen voor de koffie-/theeochtend, maar ook oproepjes voor hulp bij diverse activiteiten op school, worden via de mail naar de ouders verstuurd. De website van „De Bataaf‟ heeft een facelift ondergaan. De vernieuwde site wordt voortdurend onder de aandacht van de ouders gebracht. De site is gebruikvriendelijker gemaakt. Bezoekers worden automatisch doorgelinkt naar de pagina met de voor hen gewenste informatie. Het is de bedoeling dat de website steeds meer interactief wordt. Landelijk vindt 36% van de ouders dat zij goed op de hoogte worden gehouden van de activiteiten van de medezeggenschapsraad. Bron: Nationaal Scholenonderzoek (Centrum-voor-onlineonderzoek, 2009) Dit komt overeen met het percentage van de ouders van „De Bataaf‟ (35%).
Bijna 50% van de respondenten is niet tevreden over de manier waarop zij geïnformeerd worden over het beleid van de school Het is een duidelijk knelpunt. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat ouders behoefte hebben aan informatie op het gebied van beleid vanuit de school, maar zij willen hier ook over meedenken en eventueel meebeslissen. Hier ligt voor de school (directie, MR en OR) een kans om zichzelf te laten zien en te presenteren. Conclusie De resultaten van de enquête en de gesprekken hebben geleid tot de volgende verbeterpunten. Bekendheid over de leerlingenzorg op „De Bataaf‟. Bekendheid en interactief gebruik van de website van „De Bataaf‟. Bekendheid van en informatieverstrekking vanuit de MR/OR. Op korte termijn wil „De Bataaf‟ zich richten op: het opvragen van e-mailadressen van ouders. het doelgroepgericht digitaal versturen van informatie en oproepjes. het gebruiken van het mededelingenbord door team, OR en MR. het ophangen van „smoelenposters‟ van OR-/MR-leden. het verbeteren van en bekendheid geven aan de vernieuwde website. het verduidelijken van de leerlingenzorgstructuur. het aanpassen van kijkochtenden en informatieavonden. Op lange(re) termijn wil „De Bataaf‟ zich richten op: het onderzoeken van de interne communicatie het oprichten van een klankbordgroep communicatie (ouders en de directeur). het interactief maken van de website (ICT-ers en OR-werkgroep digitalisering). het gebruik maken van de instrumenten van WMK-PO om feedback te ontvangen van ouders. het evalueren van de externe communicatie naar aanleiding van het verbeterplan.
Met dank aan iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan dit onderzoek. Paul Beumer -februari 2010-
