Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter

Heading

Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter.

KLEIN-EN GROOTHANDEL SINDS 1986 TE ZOERSEL

NU OOK OPEN TE GENK

BIO

ECOMAT GENK GENK ZUID 13 MEEËNWEG 7 3600 GENK

T 089/51.95.95 F 089/50.31.46

www.ecomat.be [email protected]

ECOMAT ZOERSEL AMBACHTSZONE KWIKAARD 108 2980 ZOERSEL T 03/384.19.07 F 03/385.08.41

Editoriaal In België wordt al meer dan 30 jaar gebouwd en verbouwd met bio-ecologische materialen en technieken. Experimenteel is onze zienswijze op ‘duurzaam’ bouwen dus al lang niet meer. Intussen wonen en werken honderden, zo niet duizenden mensen in ons land in bio-ecologische gebouwen. Nog veel meer hebben al wel eens geschilderd met natuurverf. En honderdduizenden zijn omgeven door bouwmaterialen die breed bekend zijn, maar waarvan velen misschien niet weten dat ze bio-ecologisch zijn. Sommige daarvan dragen zelfs het bio-ecologische label natureplus: baksteen, linoleum, kalkzandsteen… Welke rol spelen wij daarin? VIBE vzw brengt bouwers en verbouwers enerzijds, en professionelen uit te bouwsector anderzijds in één beweging samen. Bouwheren en bedrijven die zich willen onderscheiden inzake duurzaam bouwen, kiezen immers net voor bio-ecologisch bouwen. Door een strenge selectie te maken van bio-ecologische adressen stellen we op een objectieve manier een wegwijzer samen, die vertrekt vanuit een gemeenschappelijke visie op gezond en milieuverantwoord bouwen en natuurlijke bouwmaterialen. Een objectieve wegwijzer, die voor alle consumenten, leden en niet-leden, toegankelijk is. Na 30 jaar bio-ecologisch bouwen in Vlaanderen is het moment rijp om het bioecologisch bouwen bij een breder publiek bekend te maken. De najaarscampagne die we in 2011 lanceren is het startschot van een jaarlijks terugkerend evenement rond bio-ecologisch bouwen. We willen de krachten bundelen en hopen dat zoveel mogelijk leden en bouwpartners, maar ook alle andere sympathisanten, hun bio-ecologisch engagement en hun passie voor natuurlijke bouwmaterialen en constructies ‘outen’. Blader gerust even verder, en lees meer over de campagne, over natuurlijke materialen, over bio-ecologische bouwtechnieken, en over de vele mogelijkheden die we u bieden om er meer over te weten te komen. Misschien ontmoeten we u dan binnenkort op een van onze vele cursussen, workshops of andere activiteiten. En hopelijk gaat u ook een affiche of werfdoek uithangen. Doe mee, want wie weet wint u een van de vele prijzen!

Peter Thoelen Directeur VIBE vzw Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch bouwen en wonen

Ook benieuwd ?

Heading

Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter. 1

De bouwsector heeft een grote invloed op de kwaliteit van onze omgeving. VIBE promoot mens- en milieuvriendelijke bouwwijzen en woonvormen. Hiertoe verenigt VIBE de ontwerpers, producenten, aannemers, handelaars en consumenten die deze bezorgdheid om het milieu delen. VIBE vzw Grotesteenweg 91 2600 Antwerpen-Berchem tel.: 03 218 10 60 - [email protected] Hoofdredactie Erika Schrauwen Redactie Dimitri Alderweireldt, Peter Thoelen, Sigrid Van Leemput, Ann Vereycken Vormgeving Goed Voor Druk Foto’s VIBE vzw, tenzij anders vermeld V.U. Thomas Lootvoet

Wat is bio-ecologisch bouwen? Dat leest u verder door heel de brochure in deze stippel­lijn­kadertjes. Zin in meer? Surf dan eens naar www.vibe.be. U kunt er proeven van ons tijdschrift, vindt er een schat aan informatie, gratis downloads, en kunt er de campagne van dag tot dag volgen. Bent u bij de winnaars van de afficheactie? Dat hopen we van harte. Veel leesplezier !

3

Hang het eens uit !

Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter In 1981 werd het Genootschap voor Gezond Bouwen en Wonen, de voorloper van VIBE, opgericht. Dertig jaar later blijven gedreven particulieren en bouwprofessionelen bewust kiezen voor bio-ecologisch materialen. Omdat VIBE trots is op wat in die jaren al is bereikt, maar nog niet voldaan, lanceren we in samenwerking met al onze trouwe leden en bouwpartners de najaarcampagne met als slogan “Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter”. Want wij geloven oprecht dat bio-ecologische bouwen en wonen 4

gewoon de juiste keuze is voor wie belang hecht aan milieu, gezondheid en duurzaam wonen. En u? Hecht u belang aan deze elementen? Maak het dan zichtbaar, hang het uit! Meer zichtbaarheid Door de jaren heen heeft VIBE in de bouwsector wel een relatief grote naamsbekendheid kunnen verwerven. Maar tegelijkertijd moeten we ook vaststellen dat het brede publiek niet echt, en dus zeker te weinig, vertrouwd is met enorme verscheidenheid aan

bio-ecologische bouwmaterialen. Energiezuinig bouwen zit dan wel in de lift, nadenken over de impact op de gezondheid en de leefomgeving is spijtig genoeg nog niet voldoende ingeburgerd. VIBE neemt daarom de taak op zich om de bekendheid van de bio-ecologische bouwmaterialen gevoelig te vergroten om op die manier ook milieu en gezondheid onlosmakelijk deel te laten uitmaken van (ver)bouwen en wonen. Eén van de kernaspecten van deze najaarscampagne is dan ook: meer zichtbaarheid bereiken voor zowel bio-

Op de affiche vindt u een handige lijst van bio-ecologische materiaaltoepassingen. Kunt u voor uzelf vaststellen dat u een aantal van deze materialen hebt gebruikt bij de bouw, de verbouwing of de decoratie van uw woning? Doe dan zeker mee aan de VIBE-wedstrijd! Denkt u dat uw woning niet in aanmerking komt voor een bio-ecologische kwalificatie, controleer dan toch ook nog de criteria. VIBE kiest er immers voor de criteria voor de wedstrijd ruim op te vatten.

Hoe kunt u winnen? En hoe moet u meedoen aan de wedstrijd? Neem een foto van de opgehangen affiche, duid de in uw woning gebruikte bio-ecologische materialen aan op het formulier (te vinden via: www.vibe.be/downloads/ najaarscampagne) en stuur beide door naar [email protected] (of ons postadres).

>

Afficheactie Bent u ook een voorstander van bioecologische materialen en gelooft u in het belang van gezond bouwen en wonen? Doe dan zeker mee aan de afficheactie van VIBE. Door de affiche ‘Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter’ op te hangen, maakt u duidelijk aan de buren dat ook u belang hecht aan gezond wonen en ondersteunt u de werking van VIBE.

>>

ecologisch (ver-)bouwen en wonen in het algemeen als voor VIBE specifiek. En om ook van dit deel van de campagne een succes te maken, hopen we dat ook u een steentje bijdraagt. Bent u particulier of bouwprofessioneel, dat maakt niet uit. In beide gevallen kan u VIBE helpen om het bio-ecologisch bouwen en wonen meer zichtbaar te maken in het straatbeeld.

Goed idee

VIBE zal drie maanden lang prijzen uitreiken geschonken door onze partners FSC, Natuur.Winkel, Epo Uitgeverij, Biowinkel De Maretak, Luc Verhaegen, Casa Calida, Tintelijn, Triodos, Ecogamma, Ecomat …

Werfdoeken Ook de bouwprofessioneel kan meehelpen het logo van VIBE en het bio-ecologische gedachtegoed ruimer te verspreiden. VIBE biedt vanaf nu aan professionelen de mogelijkheid om tegen een uiterst scherpe prijs werfdoeken (standaardformaat) te kopen met daarop zowel het eigen logo en adresgegevens, als het logo van VIBE en het campagnebeeld. Denkt u echter dat een werfdoek niet echt geschikt is voor u, en heeft u zelf een beter alternatief, geef dit dan zeker door via [email protected] en wij stellen alles in het werk om ook voor u een samenaankoop te organiseren.

Bio-ecologisch bouwen is ... ... energie- en waterbesparend bouwen met zo weinig mogelijk chemische en/of schadelijke materialen en stoffen in en rond het gebouw, rekening houdend met de draagkracht van de aarde en met de gerechtvaardigde behoeftes van huidige en toekomstige generaties wereldwijd. Via ‘bio-ecologisch bouwen’ willen we komen tot een gezonde geest in een gezond lichaam in een gezond huis in een gezonde leefomgeving. Dit door optimaal gebruik te maken van onuitputtelijke natuurlijke grondstoffen en energiebronnen. Grondstoffen en energiebronnen die lokaal beschikbaar zijn, krijgen daarbij meestal een evidente milieuvoorkeur. Bio-ecologisch bouwen past helemaal in de ‘bio-based economy’, waarin we • stelselmatig fossiele brandstoffen willen vervangen door hernieuwbare energiebronnen, de zgn. ‘groene energie’ • fossiele grondstoffen willen vervangen door land- en bosbouwgrondstoffen, dit zijn ‘teeltbare grondstoffen’ • rationeel willen omgaan met minerale delfstoffen.

5

foto Wienerberger

! en w ou b m aa z r u u d in n aa g er d Ver

Wat betekenen we voor de bouwsector? VIBE biedt niet alleen informatie via een rijk gestoffeerde website en via het tijdschrift Wonen met de Natuur, dat vier keer per jaar verschijnt bij campagnepartner Beter Bouwen en Verbouwen. VIBE staat ook garant voor een objectieve beoordeling van bedrijven, materialen en producten, dankzij volgende labels & beoordelingssystemen. VIBE-label Onafhankelijk label voor de bouwsector

Het VIBE-label is het enige onafhankelijke label voor bedrijven in de bouwsector (architecten, aannemers, handelaars, producenten, importeurs, installateurs,…). Dit label getuigt dat de VIBE-bouwpartners veel verder gaan inzake ‘duurzaam’ bouwen dan wat wettelijk vereist is. Professionelen die dit label behaalden, 6

hebben bewezen met alle aspecten van bio-ecologisch bouwen rekening te houden: energie, water, materialen, gezondheid, enz. Uw voordeel als particulier • VIBE scheidt voor u het kaf van het koren • u vindt gratis en gemakkelijk adressen, producten en diensten via www.vibe.be • adressen worden ook gepubliceerd in het magazine Wonen met de Natuur (verschijnt 4x per jaar in Beter Bouwen en Verbouwen) Uw voordeel als bedrijf of bouwprofessioneel • uw expertise wordt bewezen aan de hand van gecontroleerde criteria • u onderscheidt zich van de massa • brede verspreiding van uw gegevens • inbedding in netwerk van gelijkgezinde professionelen • betaalbaar voor elk bedrijf en elke architect

Naturepluslabel Gezonde en milieuverantwoorde natuurlijke bouwmaterialen

Het naturepluslabel is een internationaal label voor gezonde en milieuverantwoorde bouwmaterialen. De criteria van natureplus zijn de meest volledige en de strengste die er bestaan voor een internationaal label. VIBE hanteert voor het VIBElabel deze criteria om bouwmaterialen te beoordelen, zetelt in de raad van bestuur en vertegenwoordigt natureplus in België. • Strenge criteria en controle op vlak van functionaliteit, kwaliteit, gezondheid, milieu • Analyse van basisgrondstoffen, hulpstoffen en toeslagstoffen • Milieuanalyse van het productieproces • Fabriekscontrole en staalname • Emissies worden in labo gemeten • Internationale ondersteuning

CAP’EM Een internationale en voor KMO’s betaalbare LCA-methodiek

Met een LCA (levenscyclusanalyse) meten we de milieu-impact van een product van bij de winning van de grondstof tot en met de verwerking ervan tot afval, en dit volgens zoveel mogelijk milieucriteria. CAP’EM (Cycle Assessment Procedure for Eco-Materials) is een internationaal project met Franse, Duitse, Britse, Nederlandse, Waalse en Vlaamse partners, mede gefinancierd door Interreg (EU). • Wetenschappelijk gebaseerde LCA’s (op basis van SimaPro en Ecoinvent) • Mogelijkheid tot leveren van betaalbare EPD’s (environmental product declarations) • Betaalbaar voor KMO’s • Vormingsmogelijkheden • Technische informatiefiches • Internationaal netwerk van tentoonstellingen • Internationaal netwerk van voorbeeldgebouwen

VIBE-checklist & GreenCalc VIBE-beoordeling We kunnen uw gebouw analyseren met de VIBE-checklist. Hierbij krijgt u een antwoord op de vraag ‘voldoet mijn gebouw aan de bio-ecologische criteria op vlak van ligging, energie, water, materialen?’ Indien het voldoet aan de VIBE-criteria, kan het gebouw het VIBE-label behalen en kunnen wij desgewenst een artikel schrijven in ons tijdschrift Wonen met de Natuur (verschijnt bij Beter Bouwen en Verbouwen). Momenteel zijn de eerste stappen gezet naar een VIBE-rekenmethode, die we vanuit de checklist verder ontwikkelen.

GreenCalc is een kwantitatief rekensysteem, waarbij we op basis van meetstaten etc… heel het gebouw in detail invoeren. De GreenCalc software vergelijkt de milieukosten en giet ze in een rapport, dat gedetailleerde

gegevens bevat op vlak van energie, water, bouwmaterialen, mobiliteit en milieu-impact van de gebruikers van het gebouw. De resultaten worden per rubriek uitgedrukt in cijfers, de zgn. milieubelastingspunten, en in geld, de milieukosten. De berekende gebouwen krijgen een quotering op een schaal van ‘A’ tot ‘F’, net zoals bij het Europees energielabel. Door de kwantificering is een perfecte vergelijking mogelijk met andere gebouwen. Voor ons land zijn gegevens beschikbaar voor het gebouw van Oxfam-Wereldwinkels en Natuur.Winkel. Dit najaar volgt een doorrekening van het verbouwde BBLvsecretariaat (Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen). Verder zijn er een hele reeks Nederlandse kantoorgebouwen mee berekend. Meer informatie over deze labels en beoordelingssystemen vindt u via www.vibe.be of ons secretariaat.

 www.vibe.be  www.natureplus.org  www.capem.eu  www.greencalc.com

Een bio-ecologisch gebouw is ... ... een energie- en waterzuinig gebouw dat voor het overgrote deel opgetrokken is uit bioecologische bouwmaterialen. Het ‘bio-ecologisch gehalte’ van een gebouw hangt af van de werken die men heeft kunnen uitvoeren, de keuzes op vlak van energie, water, materialen en de ligging van het gebouw. Een ‘ideaal’ bio-ecologisch gebouw is een gebouw dat voldoet aan zo veel mogelijk van de volgende criteria: • het is gelegen in stads- of dorpskern om verplaatsingen met individueel gemotoriseerd verkeer te beperken en zodat de bewoners maximaal over openbaar vervoer kunnen beschikken. In de onmiddellijke nabijheid zijn ook de meeste diensten voorhanden: scholen, winkels, werk, mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding enz. • het is gebouwd of verbouwd met zo veel mogelijk ‘bio-ecologische’ bouwmaterialen. • het heeft een goede compactheid, een goede oriëntatie en buffering, is goed geïsoleerd en geventileerd. • het heeft energiebesparende en energiezuinige basisinstallaties, technieken en huishoudtoestellen. • het heeft waterbesparende en waterzuinige basisinstallaties, technieken en huishoudtoestellen. • het heeft een gezond en aangenaam binnenklimaat en biedt voldoende geborgenheid.

7

Labels en zo U bent actief in de bouwsector en wil bouwpartner worden, of zelf een label behalen? Goed idee ! Neem snel contact op met [email protected] of bel Dimitri Alderweireldt op het nummer 03 218 10 67 voor meer informatie.

>>>

 www.vibe.be/label

Goed idee

Bio-ecologisch bouwmateriaal is ... ... bouwmateriaal dat bestaat uit (quasi) onuitputtelijke natuurlijke basisgrondstoffen, zonder of met zo weinig mogelijk chemische toevoegstoffen, zonder zware milieubelasting en zonder schadelijke gevolgen voor de menselijke gezondheid. Natuurlijke grondstoffen zijn plantaardige, dierlijke en/of minerale grondstoffen. Materialen op basis van fossiele of petrochemische grondstoffen vallen hierbuiten.

www.ecoverbo.be

groendaken & daktuinen • renovaties & isolatie • schelpenisolatie 8

foto Studio Verne

Zelf aan de slag ?

Woning renoveren? Eerst isoleren ! Bij het renoveren van een woning zijn een goede isolatie en ventilatie de best mogelijke investeringen. Meer isoleren betekent immers minder verwarmen. Zo kunt u niet alleen forse besparingen doen op uw energiekosten, u spaart tegelijk ook het milieu. En minder verwarmen betekent minder gebruik van schaarse brandstoffen, minder verbranding,

Hoe kunt u ...

en minder uitstoot van vervuilende stoffen zoals CO2. Voor de isolatie van bestaande daken kunt u makkelijk zelf aan de slag. Hierbij alvast een summiere uitleg hoe u een bestaand dak doeltreffend en met gezonde materialen kunt isoleren. Om de echte kneepjes van het vak te leren volgt u best een opleiding of workshop. Voor het volledige aanbod, zie p. 13-15 in deze brochure.

Op onze website vindt u ook technische en doe-het-zelf-fiches. U kunt uiteraard ook altijd een vakman inschakelen. Via onze website vindt u vaklui die met bio-ecologische materialen werken.

 www.vibe.be/downloads  www.vibe.be/adressen

een keperdak isoleren

Van een niet-geïsoleerde dakopbouw (links) naar een regenen winddichte opbouw met voldoende thermische isolatie en luchtdichte binnenafwerking (rechts). 1. pannen op panlatten 2. tengellatten 3. onderdak 4. eerste laag isolatie tussen bestaande dakkepers (6 cm) 5. bestaande gordingen 6. tweede laag isolatie (8 cm) 7. derde laag isolatie (10 cm) 8. luchtscherm/dampscherm 9. leidingenspouw 10. binnenafwerking 11. kepers (6 cm) een spantendak isoleren Van een minimale dakopbouw (links) naar een regen- en winddichte opbouw met voldoende thermische isolatie (rechts). 1. pannen op panlatten 2. tengellatten 3. onderdak 4. isolatie tussen bestaande sporen (18 cm) 5. bijkomende isolatie tussen hulpkepers 6. luchtscherm/dampscherm 7. leidingenspouw 8. binnenafwerking 9. bestaande structuur (sporen 18 cm)

  

         

           

9

Nieuwbouw? Dat kan ook bio-ecologisch. Een nieuwe woning bouwt u voor de komende 50 jaar, of langer. Bespaar dus niet op werken die nadien moeilijk aan te passen zijn, zoals isolatie en ventilatie. En gebruik methodes en materialen die goed zijn voor het milieu en voor uw gezondheid. We geven u graag enkele vaak toegepaste bio-

ecologische bouwwijzen mee, de ene al makkelijker te realiseren voor de zelfbouwer dan de andere. Maar voor alles zijn er uiteraard vaklui te vinden. Meer info, adressen, technieken en producten op de website.

 www.vibe.be/downloads  www.vibe.be/adressen

<< Houtskeletbouw met gevelbeplanking 1. houten gevelbekleding 2. luchtspouw 3. isolerende wind- en regendichte houtvezelplaat (18 mm) 4. structuur/isolatie uit nagroeibare grondstoffen (14 cm) 5. luchtdicht afgekleefde uitstijvingsplaat 6. leidingenspouw 7. gipsvezelplaat

      

<< Metselwerk met keramische gevelbekleding 1. keramische gevelbekleding op panlatten 2. vertikaal houten regelwerk 3. isolerende wind- en regendichte houtvezelplaat (18 mm) 4. nagroeibare isolatie tussen houten structuur 5. isolerend metselwerk 6. leembepleistering

10

     

Bouwen of laten bouwen ? Een huis van strobalen

>>

1. buitenbepleistering met traskalk (2,5 cm) 2. houten structuur (23 cm) / strobalen (45 cm) 3. binnenbepleistering in leem (2,5 cm)

Een groendak 1. vegetatielaag (sedum, kruiden...) 2. substraat (4 à 20 cm) 3. filtermat 4. drainagelaag (4 à 20 cm) 5. EPDM 6. OSB 7. stroken isolatie in houtvezel 8. houten structuur (18 à 22 cm) isolatie uit nagroeibare grondstoffen 9. vochtgestuurde damprem/luchtdichting 10. latten/installatiespouw 11. gipsvezelplaat

      

foto Het Leemniscaat

foto Arch. Dirk Wauters

  

Limburg isoleert Goed isoleren, het is van niet te onderschatten belang! Isoleren is echter meer dan ‘isolatiemateriaal tussenproppen’. Hoe dikker u isoleert, hoe belangrijker het wordt om een aantal belangrijke details niet uit het oog te verliezen. U leert tijdens deze lezing hoe u wind- en luchtdicht maar dampopen kan isoleren, welke materialen u best gebruikt, waarom ventileren belangrijk is en welke premies u kunt krijgen. Achteraf is er voldoende tijd om vragen te stellen. De infosessie wordt geïllustreerd met foto’s en demonstratiemateriaal. Data • woensdag 7 september 2011, De Bammerd, Paardskerkhof­straat 20, 19u30 3870 Heers • dinsdag 13 september 2011 CCC, Koninginnenlaan 42, 3630 Maasmechelen (Eisden), 19u30 • donderdag 15 september 2011, Casino Beringen (in de foyer), Kioskplein 25, 3582 Beringen, 19u30 • woensdag 5 oktober 2011, Heempark, Hoogzij 7, 3600 Genk • woensdag 12 oktober 2011, Ham Inschrijven via [email protected] Gratis

   

11

Voor wie verder wil: ons cursusaanbod VIBE organiseert regelmatig lezingen, infoavonden, cursussen, workshops. Voor professionals of particulieren, beginners of gevorderden - er is voor elk wat wils. Hier alvast een greep uit ons basisaanbod. De planning vindt u op pag. 15. Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter Over ‘duurzaam bouwen’ bestaan verschillende opvattingen. In deze lezing kunt u kennismaken met een geïntegreerde visie op ‘duurzaam bouwen’, waarin zowel energie- als waterbesparing, bouwmaterialen als ruimtegebruik en ecologische stedenbouw opgenomen zijn. Daarnaast wordt er in deze cursus dieper ingegaan op ‘Wat is bio-ecologisch bouwen?’ Van basisprincipes tot praktijkvoorbeelden. Energie besparen met een investering van 0, 10, 100, 1000 en 10 000 euro Energiezuinigheid is één van de voorwaarden voor een bio-ecologische woning. Energie besparen betekent geld besparen. Tijdens deze voordracht gaan we in op een aantal zeer concrete ingrepen die iedereen thuis kan uitvoeren, ook zonder zware investeringen of verbouwingen. We leggen praktijkgericht uit hoeveel u kan besparen met een klein, middelgroot of groot budget. Wat kan u met dat geld doen en hoeveel bespaart u ermee? Spaarlampen, radiatorfolie, thermostatische radiatorkranen, verbeterd dubbel glas, zonneboilers, isolatie, hoogrendementsketels… Het komt 12

allemaal aan bod. Ten slotte gaan we ook in op het belastingvoordeel en de subsidiemogelijkheden voor energiebesparende maatregelen. Naar een gezond binnenmilieu Uit verschillende studies blijkt dat de lucht in huis vaak ongezonder is dan de lucht buitenshuis. In deze cursus worden alle mogelijke ongezonde invloeden in huis belicht. U krijgt een overzicht van vaak voorkomende vervuilingsbronnen, hoe u ze kan herkennen, hun mogelijke invloed op uw gezondheid, en waardevolle alternatieven en tips voor gezond gedrag. Goed isoleren Goed isoleren is van niet te onderschatten belang. Isoleren is echter meer dan ‘isolatiemateriaal tussenproppen’. Hoe dikker u isoleert, hoe belangrijker het wordt om een aantal belangrijke details niet uit het oog te verliezen. U leert tijdens deze lezing hoe u wind- en luchtdicht maar dampopen kan isoleren, welke materialen u best gebruikt en waarom ventileren belangrijk is. Hout : duurzaam zonder verduurzaming Hout wordt vaak preventief verduurzaamd of geïmpregneerd tegen schimmels en insecten. Verscheidene opeenvolgende chemische producten die daarvoor gebruikt werden, zijn intussen verboden wegens hun schadelijkheid voor de gezondheid. In deze lezing komt u te weten wat de algemene voorwaarden zijn om hout

zonder chemische bescherming te kunnen gebruiken. Welke houtsoorten kan u in welke toepassing gebruiken? Hoe kan u het hout via de constructie zelf maximaal beschermen tegen vocht en schimmels? Werken met natuurverven Niet alle watergedragen verven zijn natuurverven. En ook niet alle zogenaamde natuurverven zijn 100 % natuurlijk. Wat zijn de verschillen? Welke verven zijn betrouwbaar? Waar kan u ze al dan niet toepassen? Welke verf gebruikt u waar? Groendaken Dakbegroeiing bestaat al sinds mensenheugenis en is sinds enkele decennia opnieuw aan een opmars bezig. Waarom kiest men ervoor? Welke zijn de voordelen en hoe begint men eraan? Deze lezing geeft een inleiding in het opzetten van een groendak. Bio-ecologische houtskeletbouw Tijdens deze lezing komen alle aspecten met betrekking tot het houtgebruik bij houtbouwskelet aan bod. Wat zijn de ecologische en de gezondheidsaspecten, welke houtbouwtechnieken bestaan er, welk hout komt uit verantwoord bosbeheer, wat zijn de regels voor houtgebruik zonder preventieve chemische verduurzaming etc. Daarnaast komt ook het energieaspect aan bod. Hoe kan u op een goede manier isoleren (winddicht, dampopen,…)? Hoe kan u uw energieverbruik verminderen?

Word weer wat wijzer!

Hoe bouwmaterialen beoordelen op vlak van milieu en gezondheid? Bouwmaterialen beoordelen op vlak van milieu en gezondheid is geen exacte wetenschap. Toch zijn er hulpmiddelen om een bewuste keuze te maken. Zo is er de methodiek van de levenscyclus-analyse, waarbij niet één, maar zo veel mogelijk milieucriteria berekend worden gedurende de hele ‘levenscyclus’ van een materiaal (van grondstoffenwinning, over productie en gebruik, tot en met afvalverwerking). De cursus belicht daarnaast ook verscheidene labels uit de bouwsector en de keuzes die gemaakt worden vanuit de bioecologische visie. Ecologische stedenbouw / Ecopolis Wanneer is een stad of gemeente een aangename en veilige plek om in te wonen? Wat is de ideale stad? Een stad die licht is, waar kinderen kunnen spelen, ouderen kunnen rusten. Een stad die leeft, met een bloeiende lokale economie en bruisende cultuur. Met stukjes natuur binnen wandelafstand. Het is een stad die verantwoordelijkheid opneemt voor haar eigen verbruik van natuurlijke rijkdommen, en die de problemen die daaruit voortvloeien zo veel mogelijk zelf kan oplossen. Dat is geen utopie. Elke stad of gemeente kan zijn hele gebied oriënteren naar duurzame ontwikkeling voor zijn ruimtegebruik, groenvoorziening, mobiliteit, voor zijn gebruik van grondstoffen, energie en water. Het Ecopolis-model biedt hierop een antwoord, vanuit de gedachte van het sluiten van kringlopen. Dit model wordt in deze lezing intensief belicht en geïllustreerd met talrijke voorbeelden in binnen- en buitenland.

Labels: soorten labels, hun waarde en vergelijking Steeds vaker treft u als consument allerlei labels, pictogrammen, labels, keurmerken enz … aan op verpakkingen allerhande. Tijdens deze cursus gaan we dieper in op labels van bouw- en afwerkingsmaterialen. Wat betekenen al die symbolen? Sommige pictogrammen zijn verplicht, andere niet. Sommige labels zijn streng, andere niet. Sommige keurmerken worden onafhankelijk gecontroleerd, andere niet. Zijn alle labels even goed? En zijn ze betrouwbaar? Op deze en andere vragen krijgt u een antwoord tijdens deze cursus.

Wil u ook een cursus organiseren? Overheden, verenigingen, scholen of bewonersgroepen die een vorming willen aanvragen kunnen contact opnemen met Ann Vereycken via 03/218 10 64 of [email protected]

 www.vibe.be/agenda foto L’Espoir

Strobalenbouw Bouwen met strobalen? Het klinkt misschien middeleeuws, maar het kent een snelle opmars in heel Europa. Wat zijn de voordelen? Waar komt strobalenbouw vandaan? Welke methodieken en constructiemethodes bestaan er? Hoe wordt strobalenbouw in ons land meestal uitgevoerd?

13-14 oktober 2011 VIBE trekt ook dit najaar weer op studiereis Donderdag 13 oktober bezoeken we L’ Espoir (Sint-Jans-Molenbeek), een uniek complex van veertien sociale passiefwoningen in kleurrijke houtskeletbouw. Het pilootproject maakt deel uit van het huisvestigingsplan binnen het Grootstedenbeleid en kreeg ook via dat kanaal een stevige financiële injectie. ’s Middags rijdt de bus verder richting Moeskroen voor een rondleiding in Elea, een ecomaterialen- en ecoconstructieopleidingscentrum, en we bezoeken een ecologische modelwoning. We overnachten en ontbijten in de buurt van Lille, en brengen een bezoek aan CAP’ EM partner cd2e, gevolgd door een rondleiding bij Lumiwatt. We bezoeken Kbane, een nieuw winkelconcept - zowat de Gamma voor groene produkten en advies voor je huis - én een ecowijk in de buurt.

Prijzen 150 euro voor studenten 190 euro voor VIBE-leden die langer dan 5 jaar lid zijn 240 euro voor de overige leden 280 euro voor niet-leden In de kostprijs is inbegrepen: busreis, overnachting + ontbijt, 2 middagmalen, 1 avondmaal, bezoeken, gidsen en rondleidingen. Bent u ook geïnteresseerd om mee te gaan op deze VIBE tweedaagse? Reserveer dan nu al uw plaats op de bus via cursus@vibe. Wees er snel bij, het aantal inschrijvingen is beperkt.

13

Tegelkachels, Speksteenkachels, Inzethaarden & Ecologische isolatie De Waele Danny BVBA - Beeweg 42 - 9080 Lochristi - 09/355.17.61

De Waele is gespecialiseerd in systemen voor aangename, gezonde en milieuvriendelijke verwarming, zoals tegelkachels en speksteenkachels. Ons bedrijf is evenwel ook gespecialiseerd in ecologische isolatie van o.a. Isofloc, Homatherm, deze bieden een gepaste oplossing voor elk isolatievraagstuk.

www.dewaele-tegelkachels.be

Uw droom, onze passie… Voor een kwaliteitsvolle uitvoering met duurzame materialen.

www.natuurlijkinhuis.be

Chaque poêle de masse est une pièce unique, faite sur mesure et mise au point selon vos souhaits. Selon le fonctionnement de votre système de chauffage, nous vous offrons une grande sélection de fours et d’accessoires. Les poêles de masse sont disponibles en différentes versions : moderne, traditionnel, rustique, à la chaux ou en carreaux de faïences.

Poêles de masse www.poelesdemasse.be

14

[email protected]

tel: 0473/54.89.03.

Word weer wat wijzer! VIBE kalender najaar 2011 datum 28 aug 02 sept

inhoud Beurs ECO&ZO Naar een gezond binnenmilieu

doelgroep ALL PA

plaats Riemst Oostende

uur 10.00-18.00u 14.30-16.30u

07 sept 07 sept 09 -11 sept 13 sept

3de VIBE-café Goed isoleren Beurs PassiveHouse2011 Goed isoleren

LEDEN PA ALL PA

19.30-22.00u 19.30 10.00-18.00u 19.30

15 sept 20 sept tot 20 juni 2012 21 sept

PA PR, AR, OV

19.30u 13.30-21.30u

gratis

[email protected] [email protected]

OV, ALL

13.30-17.00u

30 

[email protected]

05 okt 09 okt 12 okt 13 okt

Goed isoleren Postgraduaat Bio-ecologisch bouwen Studiedag Groen in de stad en om het huis Goed isoleren Dag van de Architectuur Goed isoleren Duurzaam zonder verduurzaming

B-In, Brugge 3870 Heers Tour & Taxis, Brussel 3630 Eisden Maasmechelen Casino Beringen KaHo St-Lieven, Gent telkens op dinsdag Geuzenhuis Gent

PA ALL PA PA

Heempark Genk Vl. steden en gemeenten Ham CC Strombeek-Bever

19.30-22.00u 10.00-18.00u 19.30-22.00u 19.30-22.00u

gratis gratis gratis gratis

13 okt

Werken met natuurverven

PA

CC Strombeek-Bever

19.30-22.00u

gratis

13 okt 14 okt 20 okt

VIBE Studiereis dag 1 VIBE Studiereis dag 2 Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter Groendaken Ecobouwers Opendeur Duurzaam bouwen les 1

ALL ALL PA

Brussel, Moeskroen Lille Boortmeerbeek

zie p. 13 zie p. 13 20u

zie p. 13 zie p. 13

[email protected] www.dagvandearchitectuur.be [email protected] steunpuntdubo@ vlaamsbrabant.be steunpuntdubo@ vlaamsbrabant.be www.vibe.be www.vibe.be

PA ALL PR, AR, OV

Stadhuis Diest 20u diverse locaties in België PAC Gent

PA

GC Elzenhof, Elsene

ALL

diverse locaties in België

03 nov 05-06 nov 08 nov 10 nov

prijs 2,-  2,5 

info & inschrijven www.ecoenzo.be www.vormingplus.be/ oostende-westhoek gratis [email protected] gratis [email protected] 5  / 8  www.passivehouse.be gratis [email protected]

gratis

19.30-21.00u

www.diest.be www.ecobouwers.be www.obac.be/ duurzaambouwen [email protected]

19.30-21.30

www.ecobouwers.be www.vibe.be/agenda www.gent.be

70 

PA

Gent

19-20 nov 22 nov

Energie besparen met een investering van 0, 10, 100, 1000 of 10 000 euro Ecobouwers Opendeur en VIBE thematour Infoavond Dakisolatie - groepsaankoop Beurs Hout & Groen Wonen Duurzaam bouwen les 2

ALL PR, AR, OV

Waagnatie, Antwerpen PAC Gent

23 nov 06 dec

4de VIBE-café Duurzaam bouwen les 3

LEDEN PR, AR, OV

Geuzenhuis, Gent PAC Gent

19.30u-22.00u gratis 70 

09 dec 13 dec

Groendaken Duurzaam bouwen les 4

PA PR, AR, OV

Balen PAC Gent

19.00-22.00u

12-13 nov 16 nov

gratis

70 

gratis 70 

www.houtengroenwonen.be www.obac.be/ duurzaambouwen [email protected] www.obac.be/ duurzaambouwen www.balen.be www.obac.be/ duurzaambouwen

Legende

Doelgroepen PA - particulieren PR - professionelen in de bouwsector AR - architecten, studiebureaus OV - overheden, verenigingen ALL - allen Onze agenda wordt stelselmatig aangevuld. Kijk op onze website voor up-to-date informatie.

 www.vibe.be/agenda 15

n e r e d in k e d r o o v t e h n e o d We Heading

Heading

Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter.

Heading

Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter. 17

19

Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter. 18

We doen het voor de kinderen, de kleinkinderen, de achterkleinkinderen, en hun kinderen, en voor alle generaties erna. We doen het ook een beetje voor onszelf. Want wie bio-ecologisch denkt, bouwt, verbouwt, woont ... denkt aan zijn gezondheid. Denkt aan het milieu. Denkt aan de toekomst. En daar wordt iedereen beter van. Steun onze werking, word lid van VIBE. Voor 40  geniet u een jaar lang van de vele voordelen: • twee abonnementen voor de prijs van één: 4 x het VIBE tijdschrift ‘Wonen met de Natuur’ 10x het bouwmagazine ‘Beter Bouwen en Verbouwen’ • zes gratis infosessies • korting op halfjaarlijkse studiedagen • korting op de jaarlijkse studiereis • medebeslissingsrecht op de halfjaarlijkse Algemene Vergadering • toegang tot extra’s op het ledengedeelte op de website • de elektronische nieuwsbrief in je inbox • korting op VIBE bouwadvies Stort vandaag nog 40  op rekening 523-0800593-30 (IBAN BE15 5230 8005 9330 - BIC TRIOBEBB) met vermelding ‘lid’ en uw e-mailadres. Hartelijk dank.

Duurzaam bouwen is goed, bio-ecologisch bouwen is beter. Een campagne van VIBE vzw met steun van vele partners VIBE vzw - Grotesteenweg 91, 2600 Antwerpen-Berchem - tel. 03 218 10 60 - fax 03 218 10 69 - www.vibe.be - [email protected]

Luc Verhaegen