DUURZAAM BOUWEN, DUURZAAM WONEN WONINGSTICHTING BARNEVELD JAARVERSLAG 2009
Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10
Jaarverslag Goed ondernemingsbestuur (Corporate Governance ) Informatie over de Raad van Toezicht Activiteiten van de Raad van Toezicht Pré-advies van de Raad van Toezicht Verslag van de werkzaamheden over het boekjaar 2009 Personeel Organigram Het bestuur Werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen Tot slot
2 2 6 7 9 10 10 17 18 18 22
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11
Volkshuisvestingsverslag Kaders kwaliteitbeleid Kenmerken van het bezit Kwaliteit van de voorraad Het verhuren van woningen Huurachterstanden Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer Leefbaarheid (en maatschappelijk ondernemen) Zorg en welzijn Financieel beleid en beheer Verbindingen Verklaring van het bestuur
23 23 27 35 41 53 56 61 68 72 77 78
3
Kengetallen
80
4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7
Jaarrekening 2009 Balans Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Algemene toelichting Toelichting op de balans Toelichting op de winst- en verliesrekening Overige informatie
83 84 86 87 88 100 111 118
5 5.1 5.2 5.3
Overige gegevens Wettelijke resultaatbestemming Voorstel resultaatbestemming Accountantsverklaring
119 119 119 120
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 1
1
Jaarverslag
Verslag van de Raad van Toezicht Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2009 van Woningstichting Barneveld met daarin opgenomen het volkshuisvestingsverslag en de jaarrekening. Met deze publicatie willen wij alle belanghebbenden van Woningstichting Barneveld inzicht geven in de geleverde prestaties en verantwoording afleggen over het gevoerde beleid. Ook willen wij graag de wereld achter onze zichtbare ontwikkel-, bouw- en beheeractiviteiten laten zien.
1.1 Goed ondernemingsbestuur (Corporate Governance ) Inleiding Woningstichting Barneveld onderschrijft het belang van een deugdelijk en transparant ondernemingsbestuur, waaronder begrepen het integer en transparant handelen van het bestuur, een goed toezicht op het ondernemingsbestuur en het afleggen van verantwoording over het uitgevoerde toezicht. Zowel de Raad van Toezicht (de Raad) als de directie van Woningstichting Barneveld onderschrijven het belang van de Governance Code Woningcorporaties (de Code). Rekening houdend met de schaalgrootte van Woningstichting Barneveld zijn wij van mening dat aan veel relevante best practice bepalingen uit de Code wordt voldaan. De hoofdlijnen van de governancestructuur bij Woningstichting Barneveld: • Woningstichting Barneveld heeft als rechtsvorm de stichting. • De directeur/bestuurder bestuurt de onderneming. • De Raad van Toezicht toetst het beleid en de werkzaamheden van de directeur/bestuurder en de organisatie als geheel en geeft advies. • Woningstichting Barneveld streeft naar een organisatie en processen gebaseerd op principes als betrouwbaarheid, controleerbaarheid, checks and balances en integriteit. • Woningstichting Barneveld voldoet in het algemeen aan de aanbevelingen van de Nederlandse Corporate Governance Code en de Governancecode Woningcorporaties. • De door ons gehanteerde Corporate Governance principes zijn neergelegd in de volgende documenten: • Statuten Woningstichting Barneveld; • Reglement werkwijze Raad van Toezicht; • Profielschets voor de leden van de Raad van Toezicht; • Directiestatuut; • Treasurystatuut; • Reglement Auditcommissie;
2 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
•
• Integriteitcode; • Klokkenluidersregeling. De directeur/bestuurder legt wijzigingen in de governancestructuur vooraf ter goedkeuring voor aan de Raad van Toezicht.
Hieronder zijn de hoofdlijnen van ons ondernemingsbestuur weergegeven.
Governancestructuur Bestuur De bestuurder bestuurt de corporatie, wat onder meer inhoudt dat hij verantwoordelijk is voor de realisatie van de doelstellingen van de corporatie, de strategie en het beleid en de daaruit voortvloeiende resultatenontwikkeling. De bestuurder legt hierover verantwoording af aan de Raad. Hij richt zich bij de uitoefening van zijn taak naar het belang van de corporatie en de daaraan verbonden ondernemingen en weegt de belangen daarvan af. De bestuurder geeft de Raad tijdig alle informatie die deze nodig heeft voor het uitoefenen van haar taak. De bestuurder is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving, het beheersen van de risico’s verbonden aan de activiteiten van de corporatie en voor de financiering van de corporatie. De bestuurder rapporteert hierover en bespreekt de interne risicobeheersings- en controlesystemen met de Raad. De taak en werkwijze van de bestuurder en overige bepalingen over het besturen zijn vastgelegd in een Directiestatuut. Het reglement bevat bepalingen over mogelijk tegenstrijdige belangen. In het verslagjaar waren er geen transacties waarbij sprake was van mogelijk tegenstrijdige belangen.
Raad van Toezicht De Raad heeft tot taak om toezicht uit te oefenen op het beleid van de directie, op de werking en integriteit van de interne controle- en risicobeheersingssystemen en –procedures, die zijn ingesteld door de directie en op de algemene gang van zaken binnen de corporatie en de met haar verbonden ondernemingen. Daarnaast staat de Raad de directie terzijde met advies. De Raad richt zich bij de vervulling van deze taak naar het belang van de corporatie en de met haar verbonden ondernemingen en weegt daarbij de in aanmerking komende belangen van de corporatie en de betrokkenen af. De Raad is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het eigen functioneren. De Raad maakt gebruik van een Reglement werkwijze Raad van Toezicht als basis voor het eigen functioneren en de relaties met de bestuurder. Het reglement bevat bepalingen over mogelijk tegenstrijdige belangen. In het verslagjaar waren er geen transacties waarbij sprake was van mogelijk tegenstrijdige belangen. De Raad is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, de bestuurder en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. De voorzitter van de Raad bepaalt de agenda en leidt de vergaderingen van de Raad. Hij ziet toe op het goed functioneren van de Raad, draagt zorg voor een adequate informatievoorziening aan de leden. Hij zorgt ervoor dat er voldoende tijd bestaat voor besluitvorming en draagt zorg voor het introductie-, opleidings- en/of trainingsprogramma voor de leden. Hij is namens de Raad het
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 3
voornaamste aanspreekpunt voor de bestuurder en initieert de evaluatie van het functioneren van de Raad en de bestuurder. De Raad heeft twee commissies ingesteld. De Auditcommissie, bestaande uit de voorzitter en de financieel deskundige van de Raad, alsmede de bestuurder en de manager Bedrijfsvoering. De Remuneratiecommissie wordt gevormd door een lid en de voorzitter van de Raad. Beide commissies brengen verslag uit aan de voltallige Raad.
Auditcommissie In het verslagjaar 2009 heeft de Auditcommissie driemaal vergaderd. De directeur/bestuurder en de manager Bedrijfsvoering waren hierbij aanwezig. In één van de bijeenkomsten was de accountant aanwezig en zijn de bevindingen bij de jaarrekening 2008, het accountantsverslag 2008, de kredietcrisis en de invoering van de integrale VPB-plicht besproken. Verder is zonder de accountant gesproken over onder andere: • de stand van zaken met betrekking tot de naleving van de Governance Code; • actualiteiten rondom de kredietcrisis en het treasurybeleid; • de rapportages van het CFV; • beoordeling functioneren accountant; • vaststelling faciliteringsvolume door WSW; • de begroting 2010 en de meerjarenbegroting 2010 tot en met 2014; • de deelneming in Muziek Theater Barneveld B.V. Van de bijeenkomsten is schriftelijk verslag gedaan aan de voltallige Raad. De externe accountant is aanwezig bij de bespreking en vaststelling van de jaarrekening en het accountantsverslag. De externe accountant rapporteert zijn bevindingen betreffende het onderzoek van de jaarrekening gelijkelijk aan het bestuur en de Auditcommissie/Raad. In de financiële informatievoorziening, waaronder ook de treasuryactiviteiten, is gedurende het verslagjaar voorzien door kwartaalrapportages aan de voltallige Raad.
Remuneratierapport Beloningsstructuur bestuur De Raad van Toezicht heeft het beloningsbeleid van het bestuur vastgesteld. De Remuneratiecommissie heeft het jaarlijks beoordelingsgesprek met het bestuur gevoerd. Met het bestuur is geen variabele beloning overeengekomen. De primaire arbeidsvoorwaarden zijn gebaseerd op de in de sector gebruikelijk gehanteerde schalen voor directeur-bestuurders en is nog gebaseerd op het IMF systeem. Overigens voldoen de primaire arbeidsvoorwaarden aan de uitgangspunten van de Commissie Izeboud. De secundaire arbeidsvoorwaarden voor het bestuur zijn conform de CAO-Woondiensten (vakantiedagen, bijzonder verlof, vergoeding premie zorgverzekeringswet etc.). Op grond van de CAO Woondiensten is de pensioenregeling van het bestuur ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). De betaalde premies zijn conform de bepalingen in de CAO Woondiensten.
4 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
De bezoldiging van de bestuurder omvat: • periodiek betaalde beloningen (zoals salarissen, sociale lasten, vakantiegeld, doorbetaling bij vakantie en ziekte) • beloningen betaalbaar op termijn (zoals pensioenlasten en VUT)
Totaal
2009
2008
132.562
128.692
27.514
39.573
160.076
168.265
De controle van de financiële verslaglegging De bestuurder is verantwoordelijk voor de kwaliteit en de volledigheid van de openbaar gemaakte financiële informatie. De Raad ziet erop toe dat het bestuur deze verantwoordelijkheid vervult. De Raad benoemt de externe accountant. De externe accountant woont de vergadering van de Raad bij waarin over de vaststelling en goedkeuring van de jaarrekening wordt besloten. De externe accountant rapporteert zijn bevindingen betreffende het onderzoek van de jaarrekening gelijkelijk aan de bestuurder en de Raad. Op grond van de Code dient het oordeel over het functioneren van de externe accountant opgenomen te worden in het jaarverslag. Deze beoordeling heeft in 2009 plaatsgevonden. Zowel van de zijde van de bestuurder als de leden van de Raad van Toezicht in de Auditcommissie wordt bevestigd dat men tevreden is over het functioneren van de huidige accountant. Zijn optreden wordt als voldoende kritisch en pragmatisch gekenschetst, terwijl de adviesfunctie ook tot tevredenheid wordt ingevuld.
Toepassing van de Code De voornaamste punten waar de corporatie afwijkt van de Code en waar ze zich bij de naleving voor problemen ziet gesteld, zijn: • De aanbevelingen aangaande de benoeming en de ontslagvergoeding voor het bestuur worden niet gevolgd. De corporatie heeft zich vóór de invoering van de Code geconformeerd aan destijds geldende aanbevelingen. • Benoeming van het bestuur voor een (her)benoemingsperiode van maximaal vier jaar. De huidige bestuurder is benoemd vóór invoering van de Code en de corporatie is gebonden aan de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De Raad heeft nog niet besloten of de best practice bepaling van een mandaat voor maximaal vier jaar voor een nieuw te benoemen bestuurder(s) zal worden opgevolgd. Er zijn in 2009 twee klachten binnengekomen bij de klachtencommissie. Voor verdere toelichting zie pagina 61 van het volkshuisvestingsverslag.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 5
1.2 Informatie over de Raad van Toezicht Volgens de statutaire bepalingen voert een Raad van Toezicht het interne toezicht bij Woningstichting Barneveld. Ultimo 2009 hebben de volgende personen zitting in de Raad:
Naam
m/v
Geboorte jaar
Benoemd Zitting in t/m
Hoofd- en Nevenfuncties
B. Ridder Voorzitter Lid Auditcommissie Lid Remuneratiecommissie
M
1953
2007
2012
• Rector van scholengemeenschap • Voorzitter Bestuur Zendingsorganisatie OMF • Bestuurslid Herikon Putten
C.M.J.T. Baartmans Lid Remuneratiecommissie
V
1958
2005
2013
• Adviseur bij SBH-adviseurs
A.G.M. ten Brinke
V
1946
2005
2012
• Voorzitter Seniorenraad • Wnd. Voorzitter Woonadviescommissie gemeente Amersfoort • Lid Parkeercommissie Centrum gemeente Barneveld • Plv. lid WMO-raad Barneveld
A. Jonker Financieel expert Lid Auditcommissie
M
1960
2006
2011
• Partner bij JonkerFieret Adviseurs/Accountants • Bestuurslid Fortis Fonds Barneveld • Voorzitter Stichting Derdengeld • Bestuurslid st. administratiekantoor
M.A.J. van Schaijik
V
1950
2002
2010
• Directeur Sensoor telefonische hulpdienst Gelderland Midden • Lid Raad van Toezicht Steunfonds Kruiswerk West-Veluwe
A.J. Westerneng
M
1960
2005
2014
• Adviseur bij BMC Advies en Management • Bestuurslid Meerwaarde (VMBO)
De dames Baartmans en Van Schaijik hebben zitting in de Raad op voordracht van de Huurdersvereniging Barneveld (HvB). Hiermee is invulling gegeven aan artikel 15 van de statuten waarin is bepaald dat twee leden van de Raad worden benoemd op voordracht van de huurders. De Raad bestaat uit minimaal drie en maximaal zeven leden en streeft ernaar dat de deskundigheden zijn vertegenwoordigd die voor Woningstichting Barneveld relevant zijn. Binnen de Raad zijn zowel financieel-economische als volkshuisvestelijke en/of sociaal-economische deskundigen aanwezig. Mevrouw Baartmans is in het verslagjaar herbenoemd voor een periode van vier jaar.
6 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
De leden van de Raad worden voor een periode van vier jaar benoemd en zijn eenmaal voor eenzelfde periode herbenoembaar. Alle leden van de Raad zijn lid van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). Alle leden van de Raad zijn onafhankelijk van Woningstichting Barneveld. Geen van de leden is of was in het verleden in dienst van de corporatie en er bestaan geen directe of indirecte banden met toeleveranciers of afnemers van de corporatie. De leden van de Raad bieden buiten hun commissariaat geen andere diensten aan Woningstichting Barneveld aan dan die welke voortvloeien uit hun lidmaatschap van de Raad. Ook andere banden, hetzij direct, hetzij indirect, worden niet onderhouden. De honorering van de Raad was in het verslagjaar € 34.151. Geen enkel lid ontvangt een honorering die gekoppeld is aan de financiële prestaties van de stichting of haar deelnemingen. Voor de individuele bezoldiging wordt verwezen naar pagina 120 van de jaarrekening.
1.3 Activiteiten van de Raad van Toezicht In het verslagjaar heeft de Raad van Toezicht zevenmaal vergaderd. De directeur-bestuurder heeft alle vergaderingen bijgewoond, behalve de vergadering waarin is gesproken over het eigen functioneren en die van de individuele leden van de Raad. In de statuten is een aantal materiële besluiten van de directie benoemd, die zijn onderworpen aan de voorafgaande goedkeuring van de Raad. Belangrijke onderwerpen op de agenda waren: • Governancecode Woningcorporaties (integriteitscode, klokkenluidersregeling) • Evaluatie reglement Auditcommissie • Terugkoppeling vergaderingen Auditcommissie • Ontwikkelingen Muziek Theater Barneveld B.V. • Evaluatie stakeholdersbijeenkomst over mogelijke fusie • Overleg met de OR • Het vermogens- en liquiditeitsbeheer • De kwartaalrapportages • De jaarverslaglegging 2008, de begrotingen 2010 en de meerjarenprognose 2010 tot en met 2014 • Energielabeling/duurzaam bouwen/strategisch voorraadbeleid • In uitvoering en ontwikkeling zijnde projecten • Overleg met de Huurdersvereniging Barneveld (HvB) • Mogelijke vergaande samenwerking/fusie met Woningstichting Nijkerk • Inspiratiebijeenkomst met Raad van Commissarissen van Woningstichting Nijkerk • Zelfevaluatie Raad van Toezicht • Prestatieafspraken met de gemeente Barneveld • Evaluatie treasurycommissie • VSO 2 • Geschillencommissie Woningcorporaties Valleigebied
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 7
Belangrijke besluiten: • Goedkeuring bestuursbesluiten inzake aankopen grond/verkopen onroerend goed • Aanpassing reglement Auditcommissie • Ondertekening VSO2 • Vervolgstappen fusieonderzoek op basis van fase 1 van het onderzoek • Goedkeuring jaarverslag en jaarrekening 2008 • Goedkeuring begroting 2010 en meerjarenprognose 2010 tot en met 2014 Op 26 januari 2010 is het besluit genomen om niet over te gaan tot fusie. Uit het onderzoek is gebleken dat de veronderstelde voordelen die de fusie op lange termijn zouden moeten opleveren, onvoldoende opwegen tegen de nadelen op korte termijn. Geconcludeerd is dat de huurders en belanghouders het meest gebaat zijn bij een krachtige lokaal gewortelde corporatie. Conform de beginselen van Governancecode Woningcorporaties heeft de Raad haar eigen functioneren geëvalueerd. De opzet van deze evaluatie is gebaseerd op die van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). Aandachtspunten bij de evaluatie waren onder andere: • Het functioneren van de Raad in totaliteit en van ieder lid van de Raad afzonderlijk • Informatieverstrekking, meningsvorming en besluitvorming binnen de Raad • Het contact van de Raad met de directeur/bestuurder • Evenwicht voor de aandacht van de Raad tussen de verschillende terreinen • Helderheid over het functioneren van Woningstichting Barneveld (informatie, ontwikkelingen, procedures, besluitvorming) • De maatschappelijke positie van Woningstichting Barneveld Zoals gebruikelijk heeft de Raad samen met de bestuurder en het managementteam een strategiedag belegd. In deze bijeenkomst is uitgebreid van gedachten gewisseld over de prestatieafspraken met de gemeente Barneveld, de projecten die in uitvoering en ontwikkeling zijn, specifiek op het gebied van energie en duurzaam bouwen en over de ontwikkelingen van de afgelopen drie jaar van de goedkope woningvoorraad in relatie tot ontwikkeling van de vraag. In 2009 hebben de twee leden van de Raad, die op voordracht zijn benoemd, overleg gevoerd met het bestuur van de Huurdersvereniging Barneveld. In het verslagjaar hebben de voorzitter en een lid van de Raad eenmaal regulier overleg gevoerd met de Ondernemingsraad. Daarnaast heeft er meermalen overleg plaatsgevonden over de mogelijke fusie. In het verslagjaar nam de Raad ook het initiatief voor een informele bijeenkomst met het College van B&W van de gemeente Barneveld. In het kader van het fusie-onderzoek heeft eind 2009 een bijeenkomst met stakeholders plaatsgevonden. In principe organiseren we tweejaarlijks een dergelijke bijeenkomst. Tot onze stakeholders rekenen wij in ieder geval de huurdersvereniging, het gemeentebestuur en de gemeenteraad alsmede de diverse lokale zorg-, en welzijnspartners, overige maatschappelijke belangenhouders, alsmede marktpartijen zoals makelaars en projectontwikkelaars.
8 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
1.4 Pré-advies van de Raad van Toezicht In dit verslag zijn opgenomen de door de bestuurder opgemaakte jaarrekening 2009, omvattende de balans, winst- en verliesrekening met de daarbij behorende toelichtingen, en het volkshuisvestingsverslag 2009. Deze jaarrekening is door PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. gecontroleerd en goedgekeurd, zoals blijkt uit de accountantsverklaring die u in dit verslag op pagina 120 van de jaarrekening aantreft. De Raad wisselde met de accountant van gedachten over de jaarrekening, de interne berichtgeving, het interne beheersingssysteem en het accountantsverslag. De Raad kan zich met de stukken verenigen en heeft vervolgens, op grond van artikel 9 lid 4 van de statuten, haar goedkeuring verleend aan het voorstel van de directeur om de voorliggende jaarrekening 2009 vast te stellen. Deze vaststelling zal strekken tot volledige décharge voor de bestuurder voor het besturen en voor de Raad voor het gehouden toezicht. Het nadelig resultaat over het verslagjaar bedraagt € 3.263.086 en is onttrokken aan de overige reserves, conform de in de jaarrekening voorgestelde resultaatbestemming. Tot slot spreekt de Raad graag haar waardering en dank uit voor de inspanningen van directie en medewerkers en complimenteert hen met de bereikte resultaten. Barneveld, 27 april 2010
De heer B. Ridder
(voorzitter)
Mevrouw C.M.J.T. Baartmans
(lid)
Mevrouw A.G.M. ten Brinke
(lid)
De heer A. Jonker
(lid)
Mevrouw M.A.J. van Schaijik
(lid)
De heer A.J. Westerneng
(lid)
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 9
1.5 Verslag van de werkzaamheden over het boekjaar 2009 Verslag over het boekjaar, lopende van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009 van Woningstichting Barneveld te Barneveld, gevestigd aan de Parmentierstraat 1, 3772 MS te Barneveld. Woningstichting Barneveld werd bij Koninklijk Besluit toegelaten op 28 december 1994 onder nummer IGE-20 D94012. Woningstichting Barneveld is een regionaal toegelaten instelling, zodat haar werkgebied niet beperkt behoeft te zijn tot de gemeente Barneveld. Woningstichting Barneveld is ingeschreven in het register bij de Kamer van Koophandel te Apeldoorn onder nummer 09086671. De statuten zijn voor het laatst op 11 juli 2003 gewijzigd.
1.6 Personeel Het personeelsbeleid van Woningstichting Barneveld is neergelegd in een strategisch meerjarenplan, afgeleid van het Ondernemingsplan. Het beleid is gebaseerd op de doelstelling Woningstichting Barneveld verder te ontwikkelen tot een deskundige en professionele organisatie die getalenteerde medewerkers aantrekt, ontwikkelt en vasthoudt. Het niveau van de ambitieuze volkshuisvestingsdoelen van de organisatie en het professioneel bedienen van de huurders en stakeholders vragen om hooggekwalificeerde medewerkers. Ook in het afgelopen jaar is volgens het uitgestippelde personeelsbeleid geïnvesteerd in de medewerkers.
Onderzoek naar vergaande samenwerking/fusie met Woningstichting Nijkerk In januari 2009 gaven de directies van Woningstichting Barneveld en Woningstichting Nijkerk aan de mogelijkheden naar fusie of vergaande samenwerking te willen verkennen. Dit voornemen heeft veel invloed gehad op de organisatie: het fusieonderzoek legde niet alleen een groot tijdsbeslag op de agenda’s van directie en management, maar ook de uitvoering van voorgenomen beleidsontwikkeling werd getemporiseerd in afwachting van het besluit of de fusie al dan niet doorgang zou vinden. In de maanden januari tot en met april vond de eerste fase van het onderzoek naar fusie plaats met als doel te onderzoeken waar meerwaarde gevonden kon worden en om te bepalen of er voldoende synergie tussen de twee organisaties zou kunnen ontstaan. In dit kader is er een cultuurscan uitgevoerd. Ook is een eerste aanzet gemaakt ten aanzien van de topstructuur. Atrivé begeleidde deze fase. Medio mei werd duidelijk dat de opgeleverde documenten onvoldoende basis vormden voor besluitvorming. Er werd, zowel door de toezichthouders als door de ondernemingsraden gevraagd om verdere uitwerking van de organisatiestructuur, de huisvesting en de automatisering. Ook bleek er behoefte aan een conceptondernemingsplan voor de fusieorganisatie, waaruit de koers van de nieuwe organisatie zou moeten blijken en waartoe de organisaties samen wel en alleen niet in staat zouden zijn. In augustus werd een ander adviesbureau, Quintis, geselecteerd om deze tweede fase te begeleiden. Was de eerste fase voornamelijk top-down georganiseerd, de tweede fase werd bottom-up ingestoken. Alle medewerkers werden uitgenodigd om in ‘droomsessies’ na te denken over het lonkende perspectief van een nieuwe organisatie. Daarna werden deze dromen in enkele sessies met managementteam, middenkader en staf vertaald naar een conceptondernemingsplan. Toen de
10 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
richting helder was, werd in werkgroepen separaat nagedacht over de verdere uitwerking van de organisatiestructuur, de huisvesting en de automatisering. Gedurende het hele traject zijn de medewerkers in personeelsbijeenkomsten en met nieuwsbrieven over de voortgang geïnformeerd. Eind januari 2010 is besloten af te zien van een fusie. De belangrijkste redenen waren onvoldoende volkshuisvestelijke meerwaarde op korte termijn en de hoge kosten die een fusie met zich meebrengt in relatie tot het gebrek aan urgentie. Dit betekent dat beide organisaties op eigen kracht de toekomst tegemoet gaan.
Jaarplannen Door het fusieonderzoek is de uitvoering van de voor 2009 opgestelde jaarplannen onder druk komen te staan. Enerzijds door gebrek aan tijd, anderzijds vanwege het feit dat een mogelijke fusie vroeg om temporisering. Met name thema’s die bij beide organisaties op de agenda stonden, werden aangehouden om bij een fusie samen het beleid te ontwikkelen. Op het gebied van personeelsbeleid betekende dit dat er geen aandacht is besteed aan het voorgenomen beloningsbeleid, opleidingsbeleid, de leiderschapsontwikkeling en het versterken van de gewenste cultuur. Ondanks het feit dat aan het eind van de zomer de tweede fase van het onderzoek naar fusie werd opgestart, zijn managementteam, middenkader en staf eind augustus bijeen geweest om de plannen voor 2010 op te stellen. Daarbij lag de focus op die zaken die ongeacht wel of geen fusie prioriteit hebben. Als uitgangspunt werd hierbij voortgeborduurd op het ondernemingsplan 2004–2008. Voor het personeelsbeleid wordt gewerkt met een P&O-jaarplan. Het beleid is gebaseerd op de doelstelling Woningstichting Barneveld verder te ontwikkelen tot een deskundige en professionele organisatie die getalenteerde medewerkers aantrekt, ontwikkelt en vasthoudt.
BLNW-samenwerking Vanaf 2002 werkt Woningstichting Barneveld in een samenwerkingsverband met Woningstichting Leusden en Woningstichting Nijkerk. Vanaf 2007 participeert Vallei Wonen (Woudenberg) ook in deze samenwerking (BLNW). Naast collegiaal contact is deze samenwerking gericht op het versterken van de individuele organisaties op het gebied van projectontwikkeling, treasury, ICT en P&O. Gezamenlijk is er een ICT-manager (vacature), een HR-manager en een medewerker HR in dienst. Eemland Wonen (Baarn) maakt formeel geen deel uit van het samenwerkingsverband, maar maakt wel gebruik van de P&O-capaciteit.
Bezetting Qua bezetting was het jaar 2009 voor Woningstichting Barneveld een redelijk stabiel jaar. De manager Woondiensten kon begin 2009 na een intensief reïntegratietraject weer volledig de draad oppakken en de per 1 juli 2008 aangetrokken manager Ontwikkeling & Techniek wist in korte tijd een stevige plek in de organisatie en het MT te verwerven. Twee medewerksters gingen met zwangerschapsverlof en één medewerkster was na een auto-ongeluk langdurig uit de roulatie. De afwezigheid van deze collega’s is deels intern en deels door het aantrekken van een tijdelijke kracht opgevangen. In 2009 zijn de volgende vaste vacatures vervuld: een medewerker Woondiensten, twee keer allround vakman en een wijkbeheerder. Op de functie van wijkbeheerder is een interne kandidaat benoemd.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 11
In 2009 bood Woningstichting Barneveld aan een student HBO Bouwtechnische Bedrijfskunde de mogelijkheid om een afstudeeropdracht te doen. De stage heeft een vervolg gekregen in een tijdelijke aanstelling bij de afdeling Ontwikkeling & Techniek.
Jaarlijkse gesprekcyclus Begin 2009 is begonnen met het voeren van startgesprekken. In deze gesprekken zijn de doelstellingen voor het nieuwe jaar afgesproken. De doelstellingen zijn gebaseerd op de resultaatgebieden en de competenties. Het in 2008 gevoerde beoordelingsgesprek ‘nieuwe stijl’ lag aan de basis van deze startgesprekken. Voor de zomer hadden bijna alle medewerkers een functioneringsgesprek gehad en aan het eind van het jaar vonden de beoordelingsgesprekken plaats. Nu duidelijk is dat er geen fusie komt, zal in 2010 de discussie over de koppeling van beoordeling aan beloning worden gevoerd en zullen de kerncompetenties een prominentere rol krijgen.
Opleidingen Woningstichting Barneveld stelt medewerkers jaarlijks in de gelegenheid om cursussen en trainingen te volgen. Hiervoor is in 2009 een budget van € 78.000 beschikbaar gesteld (4% van de totale loonsom). Ook in 2009 hebben medewerkers van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Veelal betrof het cursussen waarbij het uitbreiden van vakkennis centraal stond. In 2009 is het budget voor 65% benut. Binnen het samenwerkingsverband is zowel voor leidinggevenden als voor medewerkers een inhaaltraining functioneringsgesprekken georganiseerd. Deelnemers waren die medewerkers die vanaf mei 2008 in dienst zijn getreden of die in 2008 de training hadden gemist. In dit verslagjaar zijn er drie edities van de driedaagse workshop ‘effectief leiderschap’ verzorgd door de HR-manager. Deze workshop staat in het teken van het ontwikkelen van een proactieve houding, keuzes maken, eigen verantwoordelijkheid nemen en samenwerking. Het boek De zeven eigenschappen van effectief leiderschap van Stephen Covey ligt aan deze training ten grondslag. De workshop staat open voor alle medewerkers van de vijf samenwerkende corporaties. In 2009 namen vier medewerkers van Woningstichting Barneveld aan deze workshop deel. Aan het eind van het jaar is een start gemaakt met de organisatie van trainingen op het gebied van computervaardigheden (Office pakket). Deze trainingen lopen in 2010 door.
CAO Woondiensten De arbeidsvoorwaarden die bij Woningstichting Barneveld gelden zijn conform de CAO Woondiensten, aangevuld met enkele bedrijfseigen regelingen. Per 31 december 2008 was de looptijd van de CAO verstreken. Na vele onderhandelingsrondes lag er eind oktober 2009 een principe-akkoord. Opvallend aan de nieuwe CAO is het karakter: er is meer ruimte voor flexibiliteit en ruimte voor bedrijfseigen invulling van regelingen. Met name de afspraken over het individueel loopbaanbudget en de vergoeding voor zakelijke reizen als verplicht gebruik wordt gemaakt van de eigen auto, hebben veel stof in de sector doen opwaaien.
12 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Uiteraard zijn de CAO-afspraken over de initiële loonsverhoging en de premieverdeling inmiddels toegepast. Voor de implementatie van een aantal specifieke regelingen is met de Ondernemingsraad afgesproken dat Woningstichting Barneveld op de definitieve CAO-tekst wacht.
Arbo Aan de hand van een Arbojaarplan zorgt Woningstichting Barneveld dat de medewerkers gezond en veilig werken. In 2008 is de Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) geactualiseerd. Als vervolg op de uitkomst van de RI&E is in het voorjaar van dit verslagjaar bij alle medewerkers een individueel werkplekonderzoek uitgevoerd, waarbij adviezen werden gegeven over een betere werkhouding. Daar waar nodig zijn individuele interventies gedaan om reïntegratie te bespoedigen of om uitval te voorkomen. Zo is bedrijfsmaatschappelijk werk ingezet, konden medewerkers een griepprik halen en zijn de vaklieden gevaccineerd tegen tetanus. Om adequaat te kunnen handelen bij agressie of geweld, heeft Woningstichting Barneveld een agressieprotocol. Dit protocol wordt jaarlijks geëvalueerd door de werkgroep agressie. Het regelmatig trainen van medewerkers maakt deel uit van het protocol. Ook dit verslagjaar heeft het calamiteitenteam een avond met een acteur in het eigen kantoor geoefend in het omgaan met agressieve klanten. Nieuwe medewerkers volgden de basiscursus. In 2009 kwam de ‘regeling beeldschermbril’ tot stand en is nieuw beleid geformuleerd ten aanzien van calamiteiten- en kortdurend zorgverlof.
Flexibilisering werktijden In april 2009 is gestart met een pilot flexibilisering werktijden. Verplichte aanwezigheid op bloktijden is losgelaten, te veel of te weinig gewerkte uren kunnen binnen een periode van drie maanden worden gecompenseerd en er kan incidenteel thuis worden gewerkt. Uitgangspunt blijft dat de dienstverlening er niet onder mag lijden en dat de bezetting voldoende moet zijn. In oktober is deze pilot geëvalueerd en tot staand beleid benoemd.
Sociale activiteiten Het jaar 2009 begon feestelijk met een nieuwjaarsbijeenkomst. Op 16 januari was er een gezamenlijk feest met de corporaties uit Leusden, Nijkerk, Woudenberg en Baarn (BLNWB-samenwerkingsverband). Ook dit jaar leverden de medewerkers van Woningstichting Barneveld op een andere wijze een maatschappelijke bijdrage. Op 1 september werkten we allemaal op Zorgboerderij ’t Paradijs in Barneveld aan diverse activiteiten; van aardappels rooien, aardbeiplanten verwijderen en eieren schoonmaken tot een kippenschuur schilderen, een elektra-installatie verleggen en een kippenhok opnieuw installeren. De werkzaamheden werden uitgevoerd samen met de deelnemers van de zorgboerderij, waaronder ouderen en jongeren met een beperking. Als dank voor het harde werken ‘beloonde’ de zorgboerderij alle medewerkers met een heerlijke barbecue. Naast diverse personeelsuitjes georganiseerd door de personeelsvereniging werd ook dit jaar voor de kinderen van de medewerkers Sinterklaas gevierd, vond aan het einde van het jaar het traditionele kerstontbijt plaats en luidden we het oude jaar uit met een eindejaarsfeest.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 13
Ondernemingsraad Voor de Ondernemingsraad (OR) is 2009 een uitzonderlijk intensief jaar geweest. De advisering rondom het onderzoek naar vergaande samenwerking/fusie vroeg veel extra inspanning van de OR-leden. Zij hebben zich in dit traject laten bijstaan door een extern adviseur van SBI. Zowel in mei 2009 als in januari 2010 brachten zij advies uit aan de bestuurder over de wenselijkheid van een vergaande samenwerking/fusie. Los van dit onderwerp vonden vier reguliere overlegvergaderingen plaats. Twee keer werd er vergaderd in het bijzijn van een afvaardiging van de Raad van Toezicht. De wijze waarop de OR zijn rol dit jaar vervulde, verdient een groot compliment. Aan het eind van het verslagjaar heeft de voorzitter van de OR zijn taak neergelegd. Wel heeft hij de finale advisering over de vergaande samenwerking/fusie afgemaakt. Woningstichting Barneveld is verheugd dat de vacature inmiddels is vervuld.
Sociale kengetallen Formatie Per ultimo 2009 was de formatie als volgt in de organisatie verdeeld*
Directie
P&O
Bedrijfsvoering
1,0
0,34
11,42
14,11
15,20
42,07
1
2
13
17
16
49
Aantal FTE Aantal medewerkers
Woon- Ontwikkeling diensten & Techniek
Totaal
* In de kengetallen zijn de medewerkers die binnen het samenwerkingsverband werken meegenomen voor het aantal uren dat zij voor Woningstichting Barneveld werken. Zij staan deels formeel niet op de loonlijst van Woningstichting Barneveld.
Opbouw personeelsbestand Eind 2009 had Woningstichting Barneveld 49 medewerkers in dienst. Daarvan is 45% vrouw en 55% man. Van de vrouwelijke medewerkers werkte 77% parttime. Van de mannelijke collega’s werkte 22% in deeltijd. Onder parttimers verstaan we alle medewerkers die minder dan 36 uur per week werken. Mannen
Vrouwen
Totaal
Parttime
6
17
23
Fulltime
21
5
26
Totaal
27
22
49
14 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Aantal medewerker en FTE’s naar geslacht en per afdeling
Mannen
Vrouwen
Totaal
FTE mannen
FTE vrouwen
FTE totaal
Directie / staf
1
0
1
1,00
0,00
1,00
P&O
0
2
2
0,00
0,34
0,34
Bedrijfsvoering
6
7
13
5,67
5,75
11,42
Woondiensten
5
12
17
4,89
9,22
14,11
O&T
15
1
16
14,20
1,00
15,20
Totaal
27
22
49
25,76
16,31
42,07
In- en uitstroom In het verslagjaar zijn vijf medewerkers in dienst getreden en verlieten twee medewerkers de organisatie (vroegpensioen). Het verloopcijfer over 2009 bedraagt daarmee 4,08%.
Demografische opbouw personeelsbestand en aantal dienstjaren De gemiddelde leeftijd van de 49 medewerkers bedroeg 42,6 jaar. Uitgesplitst naar geslacht is de gemiddelde leeftijd van de mannen 45,6 jaar en van de vrouwen 39,0 jaar. Leeftijdsopbouw
<25
25 t/m 34
35 t/m 44
45 t/m 54
gem. leeftijd
≥55
Mannen
1
5
5
11
5
45,6
Vrouwen
0
7
11
4
0
39,0
Per ultimo 2009 bedroeg de gemiddelde diensttijd 7,6 jaar. Bij de mannen bedroeg het gemiddeld aantal dienstjaren 8,2 en bij de vrouwen 6,7 jaar. De gemiddelde diensttijd is berekend op basis van de dienstjaren bij Woningstichting Barneveld zonder rekening te houden met de jaren bij het Gemeentelijk Woningbedrijf. Gemiddelde diensttijd in jaren
0 t/m 1
2 t/m 3
4 t/m 5
6 t/m 10
>10
gem. diensttijd
Mannen
6
1
3
6
11
8,2
Vrouwen
5
3
1
7
6
6,7
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 15
Ziekteverzuim Het verzuimpercentage bedroeg over 2009 5% (2008: 7,06%; 2007: 3,8%) exclusief zwangerschapsen bevallingsverlof. Drie medewerkers zijn in 2009 langer dan zes weken ziek geweest. Zonder de langdurig arbeidsongeschikten bedraagt het verzuimpercentage 3,34%. De meldingsfrequentie is 1,2 (streefcijfer ≤ 1). In 2009 ging één medewerkster met zwangerschapsverlof. Het beleid van Woningstichting Barneveld is erop gericht het ziekteverzuim terug te dringen. Preventief vindt er periodiek een Risico-Inventarisatie en Evaluatie plaats. Ook is er continu aandacht voor de veiligheid van de medewerkers bij de uitoefening van hun taken. Voor de verzuimbegeleiding is een Arbo-contract afgesloten met de stichting Arbodienst Gooi- en Eemland te Hilversum en zijn intern afspraken gemaakt over de verantwoordelijkheden van het management in deze.
Ondernemingsraad Woningstichting Barneveld kent een gekozen Ondernemingsraad die drie leden heeft. De Ondernemingsraad bestond eind 2009 uit de volgende leden: Naam
Functie
Jaar van aftreden
A.M. Soldaat
Voorzitter
2009
J. de Vries- Nuis
Secretaris
2011
Algemeen lid
2012
W. Polhout
In 2009 is door de OR van Woningstichting Barneveld regelmatig overleg gevoerd met de directie. Aangezien er in 2009 een onderzoek plaatsvond naar de mogelijkheden van een vergaande samenwerking/fusie met Woningstichting Nijkerk, stond een groot deel van het overleg in het teken van deze dit onderwerp. Tijdens het onderzoek is nauw samengewerkt met de OR van Woningstichting Nijkerk. De adviesaanvragen hebben zij gezamenlijk uitgebracht. Tijdens het fusietraject is de OR goed op de hoogte gehouden van de gang van zaken en zijn er regelmatig extra overlegmomenten ingelast. In de reguliere OR-vergaderingen met de bestuurder zijn onder meer de volgende zaken behandeld: • Integriteitbeleid • Klokkenluidersregeling • Evaluatie werktijdenregeling • Regeling zorgverlof • Arbo-jaarplan • Nieuwe CAO De zittingstermijn van Michiel Soldaat liep officieel op 1 juli 2009 af. Gezien het fusietraject was hij bereid om als voorzitter aan te blijven totdat het onderzoek was afgerond. Eind 2009 is de vacature ter vervanging opengesteld en is de heer G. van de Beek aangetreden. De heer Van de Beek heeft inmiddels de functie van voorzitter geaccepteerd.
16 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Woningstichting Barneveld Medew. Klantenservice Techn./adm. Medewerker Jr. Techn. Adm. medewerker
Teamleider Klantenservice
Klantenservice
Projectbegeleider Woondiensten
Woonconsulent Medew. Woondiensten Rayonopzichter Wijkcoördinator
Teamleider Rayon 2
Teamleider Rayon 1
Woonconsulent Medew. Woondiensten Rayonopzichter
Rayon 2
Rayon 1
Woondiensten Manager
Ass. Controller Communicatieadviseur Managementassistent ICT beheerder
Staf
Human Resource Manager Medewerk. HR
Medew. Adm. A Medew. Adm. B Medew. Adm. C
Teamleider administratie
Secretaresse Medew. Secretariaat
Directiesecretaresse
Medew. Bedr. bureau A Medew. Bedr. bureau B Projectleider beheer
Hoofd bedrijfsbureau
Projectleiders Junior projectleider
Projectleiders
Bedrijfsbureau
Financiële administratie Secretariaat
Ontwikkeling & Techniek Manager
Bedrijfsvoering Manager
Directeur / bestuurder
Raad van Toezicht
Allround vakman
Hoofd Interne aannemerij
Interne aannemerij
1.7 Organigram
Jaarverslag 2009 | 17
1.8 Het bestuur Het bestuur van Woningstichting Barneveld berust statutair bij de directie, de heer J.M.M. Meesters. Het managementteam wordt gevormd door de directie met de afdelingsmanagers, te weten: de heer R. de la Croix (Ontwikkeling & Techniek), mevrouw P.M.J.M. van Daal (Woondiensten) en de heer A. van Loopik (Bedrijfsvoering). Bestuursbesluiten worden genomen in de tweewekelijkse directievergaderingen. In de statuten is een aantal besluiten genoemd die de voorafgaande toestemming behoeven van de Raad van Toezicht. Dit betreft onder andere het wijzigen van de statuten, de vaststelling van de jaarstukken en de begroting, het aangaan of opzeggen van samenwerkingsverbanden en het beleid op hoofdlijnen. De belangrijkste bestuursbesluiten in het verslagjaar zijn: • De huurverhoging per 1 juli 2009 • Vaststelling van de jaarrekening 2008 • Vaststelling aanvangshuren van diverse nieuwbouwcomplexen • De ontwikkeling en realisatie van diverse nieuwbouwprojecten • Diverse sloopbesluiten in verband met herstructurering • Vaststelling begrotingen 2010 en meerjarenbegrotingen 2010-2014 • Enkele begrotingswijzigingen • De ondertekening van VSO 2 • Vaststelling van de Integriteitscode • Vaststelling van de Klokkenluidersregeling
1.9 Werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen Er zijn verschillende manieren om risico’s te beschrijven en te rubriceren. In deze paragraaf volgen we de risicobeoordeling zoals het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) die hanteert bij de jaarlijkse beoordeling van de financiële positie, te weten: • Gewone bedrijfsuitoefening • Extra risico’s gewone bedrijfsuitoefening • Treasury • Projecten, vernieuwing en herstructurering • Marktpositie • Organisatie
Gewone bedrijfsuitoefening Hieronder verstaan wij de normale ondernemingsrisico’s, te weten: • Huurmarktontwikkelingen. Hieronder vallen risico’s als huurderving wegens leegstand en oninbaarheid en de huurprijsontwikkeling. Door een goed ingericht mutatieproces, beoordeling inkomen in relatie tot huur bij kandidaat-huurders en een stringent incassobeleid worden de risico’s wegens derving zo goed mogelijk beperkt. De huurprijsontwikkeling vindt plaats op grond van eigen beleid binnen de door de overheid bepaalde voorwaarden. Het grootste niet-beïnvloedbare risico is het ontbreken van een duidelijke lange termijnvisie van de overheid. • Technische staat van het bezit. Hieronder vallen ook risico’s als het geheel of gedeeltelijk teniet gaan, verborgen gebreken en eventuele bodemverontreiniging. De onderhoudstoestand is in het algemeen goed te noemen en wordt adequaat bewaakt. Het bezit is tegen herbouw-
18 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
• •
waarde verzekerd. Bij nieuwe verwervingen vindt vooraf uitgebreid onderzoek plaats naar de bouwkundige staat en de kwaliteit van de grond en het grondwater. Wijziging in wet- of regelgeving. Ontwikkelingen op dit terrein worden nauwlettend gevolgd en vertaald naar mogelijke consequenties voor het voorgenomen beleid. Nakomingsrisico’s leveranciers. Wanneer werkzaamheden worden uitbesteed vormt de nakoming van de afspraken door de tegenpartij een risico. Opdrachtverlening vindt plaats op basis van standaard voorwaarden die regelmatig worden getoetst en geactualiseerd. In de overeenkomsten zijn garantie- en nakomingsbepalingen opgenomen. Woningstichting Barneveld streeft naar bestendige relaties met leveranciers.
Extra risico’s gewone bedrijfsuitoefening •
Het risico van verkoopafhankelijkheid. De inkomsten uit verkoop van bestaand bezit zijn ook ingegeven door financiële overwegingen naast volkshuisvestelijke overwegingen. Bij verkoop van nieuwbouw bestaat het risico van niet-verkopen. In dat geval wordt overgegaan tot verhuur van de betreffende woningen. Met de gevolgen hiervan is in scenario analyses rekening gehouden.
Treasury •
Renterisico’s. Veranderingen van renteniveaus zijn van invloed op het resultaat. Het renterisicobeleid ligt vast in het treasurystatuut. Om de renterisico’s te beperken wordt gewerkt conform de voorwaarden van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en voeren wij een actief rentemanagementbeleid. Periodiek wordt in de BLNW-treasurycommissie de rentevisie besproken en vastgesteld en worden de eventueel daaruit voortvloeiende noodzakelijke acties ondernomen. • (Her)financieringsrisico’s. De risico’s bij de financiering van de bedrijfsactiviteiten worden periodiek beoordeeld. Woningstichting Barneveld beschikt over een treasurystatuut en een treasuryjaarplan als onderdeel van de begroting. Het beleid is gericht op het minimaliseren van de rentekosten en het optimaliseren van de vervalkalender. Ook wordt gebruik gemaakt van meerjaren kasstroomprojecties.
Projecten, vernieuwing en herstructurering •
De risico’s betreffen met name nieuwbouw- en herstructureringsprojecten en in mindere mate grondposities. Het risico wordt bepaald door de omvang en complexiteit van de betreffende projecten en door continu wijzigende (bouw)regelgeving. In de voorbereidingsfase worden uitgebreide investeringscalculaties opgesteld, ondersteund door externe kostendeskundigen en bedrijfswaardeberekeningen. Ontwikkelingsvoorstellen worden in het managementteam besproken en door de directie geaccordeerd. Tijdens de uitvoeringsfase worden zowel de bouwactiviteiten als de uitgaven nauwlettend gevolgd en beoordeeld. Bij alle projecten geldt bovendien dat de Wet Ketenaansprakelijkheid van toepassing wordt verklaard en dat de stichting zelf een CAR-verzekering afsluit.
Marktpositie •
Het risico dat de marktpositie verslechtert, waardoor inkomsten worden gederfd. De ontwikkeling van de marktpositie van het bezit wordt periodiek gevolgd aan de hand van benoemde criteria. De uitkomsten van de monitoring worden periodiek besproken door de Werkgroep strategisch voorraadbeleid. Indien noodzakelijk kan tijdig tot bijsturing van het voorgenomen beleid worden overgegaan.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 19
Organisatie •
•
De risico’s die voortvloeien uit het feit dat de organisatie bestaat uit feilbare mensen waardoor processen kunnen worden verstoord en/of financiële schade wordt geleden. Woningstichting Barneveld heeft een voor haar geëigende administratieve organisatie opgezet waarin de interne controle is verankerd. De verschillende bedrijfsprocessen zijn beschreven en vastgesteld door de directie. De bedrijfsprocessen zijn uitgewerkt in taakomschrijvingen per functie. Het stelsel van administratieve organisatie en interne controle is gebaseerd op een zover mogelijk doorgevoerde functiescheiding. Het omvat ook een geautomatiseerd informatiesysteem waarin de toegang is geautoriseerd op basis van de taken en bevoegdheden. Voor betalingen geldt een twee handtekeningenstelsel, facturen worden betaalbaar gesteld indien deze conform de procuratieregeling zijn geaccordeerd. Het risico van ontoereikende beschikbaarheid en betrouwbaarheid van het informatiesysteem. We beschikken over eigen systeembeheerders die het systeem onderhouden en waar nodig vernieuwen. Bij de uitvoering van deze taken is men gebonden aan het door de directie geaccordeerde ICT-statuut. Dagelijks worden back-ups vervaardigd die buiten kantoor worden bewaard. In geval van calamiteiten is voor het primaire systeem een uitwijkmogelijkheid paraat. Periodiek vindt een externe audit plaats op de betrouwbaarheid en de beveiliging van de systemen en data. Eind 2007 heeft specifiek een beoordeling van het beveiligingsbeleid plaatsgevonden door een extern gecertificeerd bureau. Conclusie is dat ons ICT-beveiligingsbeleid voldoet aan de daaraan te stellen voorwaarden. Wel zijn enkele punten ter verbetering aangedragen.
Interne risicobeheersingsmaatregelen De directie is van mening dat de interne risicobeheersingsmaatregelen adequaat en effectief zijn. Deze zijn gebaseerd op een toegesneden systeem van administratieve organisatie en interne controle. Het financieel management en de externe accountant beoordelen de werking van de interne beheersingssystemen en rapporteren aan directie en de Raad. Ook wordt per kwartaal over een aantal relevante ontwikkelingen gerapporteerd aan zowel directie als Raad van Toezicht. Hierbij worden afwijkingen ten opzichte van de begroting geanalyseerd en de consequenties van afwijkingen in beeld gebracht. Indien noodzakelijk wordt tussentijds tot bijstelling van het beleid overgegaan.
Borgingsruimte Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) Op basis van de beoordeling van de prognosecijfers over de periode 2009 tot en met 2013 heeft het WSW in mei 2009 het faciliteringsvolume voor de eerstkomende drie jaren vastgesteld op ruim € 67,1 miljoen. Dit houdt in dat het WSW bereid is zonder nadere informatie leningen tot een bedrag van € 67,1 miljoen te borgen. Dit komt nagenoeg overeen met de verwachte benodigde financieringsmiddelen in deze periode. Woningstichting Barneveld voldoet aan de kredietwaardigheidseisen van het WSW en is in staat een actief en adequaat rente- en financieringsrisicomanagement te voeren.
Risicoprofiel volgens Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) Het is belangrijk om te weten hoe hoog het eigen vermogen zou moeten zijn om voldoende buffer te hebben voor eventuele toekomstige tegenvallers. In dit kader heeft het CFV op basis van de jaarcijfers 2008 het totaal minimaal noodzakelijk weerstandsvermogen bepaald op 13,7% waarvan 3% voor de VPB (ultimo 2007: 9,1%) van het gecorrigeerd balanstotaal. Op basis van de waarderingsgrondslagen
20 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
van het CFV bedraagt het gecorrigeerd weerstandsvermogen ultimo 2008 € 60,4 miljoen, ofwel 31,5% (was: € 67,6 miljoen en 37,6%). Vanaf 1 januari 2008 hanteert het CFV een nieuwe beoordelingsmethodiek van de continuïteit, hetgeen in jaar 2009 tot een A-oordeel leidt, evenals in jaar 2008. Hierdoor bestaat er geen aanleiding voor het CFV om een financieel onderzoek in te stellen. Het A-oordeel houdt in dat de voorgenomen activiteiten passen bij de vermogenspositie. Op basis van de prognosecijfers 2009-2013 wordt verwacht dat het gecorrigeerd weerstandsvermogen de komende jaren iets toeneemt tot circa € 69,6 miljoen ultimo 2013, ofwel 27,3% van het gecorrigeerd balanstotaal. Conclusie is dat de buffer om tegenvallers op te vangen ook in termen van de financieel toezichthouder voldoende omvang heeft.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 21
1.10 Tot slot Vorig jaar schreven we op deze plaats dat het jaar 2008 wereldwijd de geschiedenis in zal gaan als het jaar van de mondiale kredietcrisis en dat de gevolgen voor Woningstichting Barneveld tot dan toe beperkt waren gebleven. Nu, anno 2010, kunnen we, terugblikkend naar 2009, stellen dat we het afgelopen jaar gelukkig zonder noemenswaardige kleerscheuren zijn doorgekomen. Kijkend naar 2010 en verder merken we dat meer en meer het beeld wordt neergezet dat het dieptepunt van de crisis is bereikt en dat er mondiaal steeds meer tekenen van herstel zijn. Natuurlijk hopen wij dat deze positieve verwachtingen bewaarheid zullen worden. Wanneer we op onze “eigen” kleinere schaal inzoomen, is er op dit moment echter aanmerkelijk minder reden tot optimisme. Zo heeft “Brussel” in het afgelopen jaar nieuwe spelregels voor het Nederlands corporatiebestel het licht doen zien. De voormalige minister van WWI wilde deze voortvarend vertalen naar wet- en regelgeving. Dankzij de val van het kabinet zal de invoering hiervan waarschijnlijk nog op zich laten wachten. De lijn die is ingezet, is wel duidelijk: corporaties zullen getroffen worden door een forse administratieve lastenverzwaring en worden naast de pinautomaat van de overheid slechts gezien als haar uitvoeringsorgaan voor het wonen. Ten tijde van het opstellen van dit jaarverslag wordt ook in “Den Haag” aan de poten van het corporatiebestel gezaagd. In het kader van de bezuinigingsdoelstellingen zal ook het ministerie van WWI voorstellen moeten lanceren om 20% te bezuinigen op haar begroting. Wij hebben het vermoeden dat deze komende bezuinigingsoperatie zal leiden tot een nieuwe, omvangrijke greep uit onze “kas”. Dit betekent echter niet dat wij bij de pakken neer gaan zitten. Voor de kortere termijn hebben wij een zeer omvangrijke nieuwbouwproductie in uitvoering, ruim 200 woningen in 2010. Dankzij onze nu nog gezonde financiële positie zijn wij hiertoe in staat. Ook voor de langere termijn zijn wij voornemens jaarlijks nieuwe sociale huurwoningen te bouwen. Voor de financiering van deze plannen zijn we, naast “Den Haag”, mede afhankelijk van het realiseren van voldoende woningverkopen uit bestaand bezit. Eerder in dit jaarverslag heeft u kunnen lezen dat het onderzoek naar fusie met Woningstichting Nijkerk begin 2010 heeft geleid tot de conclusie dat we, uitgaande van eigen kracht, zelfstandig verder gaan als Woningstichting Barneveld. In 2010 zullen wij onze strategische koers opnieuw bepalen. Vooruitlopend daarop durven we nu al te stellen dat u van ons mag blijven verwachten dat we alles op alles zullen zetten om dé maatschappelijke woononderneming van Barneveld te zijn en te blijven.
22 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
2
Volkshuisvestingsverslag
2.1 Kaders kwaliteitbeleid Het strategisch voorraadbeheerplan, het strategisch beleidsplan, het nieuwbouw- en investeringsbeleid en het huur- en toewijzingsbeleid vormen de uitgangspunten voor het kwaliteitsbeleid van Woningstichting Barneveld. Leidend voor het handelen van Woningstichting Barneveld is nog steeds het strategisch beleidsplan 2004-2008 en de daarin verwoorde visie en missie. Omdat 2009 voor een groot deel was gericht op het onderzoek naar een mogelijke vergaande samenwerking/fusie met onze collega-corporatie in Nijkerk en bovendien de uitgangspunten van het strategisch beleidsplan ook in 2009 nog steeds actueel zijn, is in afwachting van het eventuele fusiebesluit in 2009 het bestaande beleidsplan gehandhaafd. Wel is in 2009, in het kader van het fusieonderzoek, een nieuw gezamenlijk ondernemingsplan uitgewerkt. Nu begin 2010 definitief het besluit is genomen om niet tot fusie over te gaan, zal in 2010 een nieuw beleidsplan voor de komende jaren worden opgesteld. Het strategisch beleidsplan van de afgelopen jaren en het ondernemingsplan voor een gefuseerde organisatie bieden in samenhang alle ingrediënten voor een logisch vervolg. Steeds duidelijker wordt dat er in de vertaling van missie naar beleid en vervolgens naar uitvoering in concrete plannen, duidelijke (financiële) keuzes gemaakt moeten worden. Enerzijds zorgt het jarenlange nagenoeg bevriezen van de huren tot het stagneren van de inkomsten. Anderzijds leidt de opeenstapeling van de “Vogelaarheffing” en de integrale heffing van vennootschapsbelasting tot extra zware uitgavenposten. In combinatie resulteert dit in een aanzienlijke beperking van onze mogelijkheden. De door banken en waarborgfonds gewijzigde criteria voor kredietbeoordeling in combinatie met de afdrachten aan het Rijk, geven een grote beperking in ons investeringsprogramma voor de komende jaren. Niet langer is de onderliggende bedrijfswaarde maar de cashflow basis voor de bepaling van onze kredietwaardigheid. Onnodig te zeggen dat met de jaarlijkse afdrachten aan het Rijk, de ruimte om te lenen enorm is ingeperkt. Desondanks willen wij voor onze missie blijven staan. Om die te blijven realiseren is al eind 2008 besloten extra financiële ruimte te creëren door het verkopen van woningen in bestaand bezit. Omdat de woningmarkt in de gemeente Barneveld voor nog geen 25% uit huurwoningen bestaat, willen wij dit weloverwogen doen en vooral de omvang van de goedkope voorraad nadrukkelijk monitoren. Eind 2009 heeft dit zijn vertaling gekregen in een concreet verkoopvoorstel, waarbij gekozen is om te starten met een pilot van circa 147 woningen in een wijk in Voorthuizen. Daarbij kunnen zittende huurders kiezen tussen koop onder voorwaarden (Koopgarant) of koop tegen 100% van de taxatiewaarde. In onze missie is opgenomen dat Woningstichting Barneveld zich niet ziet als vastgoedbeheerder, maar als ondernemer op het totale gebied van wonen en welzijn. Niet de woning maar het wonen in brede zin staat centraal. Daarbij heeft Woningstichting Barneveld ook de middeninkomensgroep, naast de primaire doelgroep, tot haar aandachtsgroep van beleid benoemd. Keuzevrijheid en vraagsturing zijn in het strategisch beleidsplan uitgangspunt. Leefbaarheid, wonenzorg-welzijn, wijkbeheer, klantvraag en marktontwikkelingen, prestatieafspraken intern en extern, onder andere met de gemeente, zijn daarbij belangrijke thema’s. In 2009 werd duurzaamheid, met name energiebeleid, een belangrijk extra item in ons beleid. Hoewel het wonen centraal staat, wordt de woning/het vastgoed zowel op het gebied van beheer als ontwikkeling, als een cruciaal middel
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 23
beschouwd. Het vastgoed is tenslotte de basis voor onze financiële mogelijkheden op de andere terreinen waarin wij actief willen zijn. Wel worden de diverse thema’s nadrukkelijk bij onze ontwikkelingsplannen betrokken. Het strategisch beleidsplan krijgt in de organisatie zijn vertaling in op afdelings- en functieniveau concreet uitgewerkte jaarplannen. Diverse activiteiten die in dit verslag worden beschreven, zijn een uitvloeisel van deze jaarplannen. Sinds 2008 heeft Woningstichting Barneveld zich verder geprofileerd op het gebied van maatschappelijk ondernemen. In veel projecten werken wij samen met organisaties op uiteenlopende beleidsterreinen, zoals zorg, welzijn, cultuur en kinderopvang. Veel aandacht wordt besteed aan wijkgericht werken en de leefbaarheid in de kleine kernen.Wij luisteren naar wensen van bewoners en plaatselijke organisaties. Ook samenwerking en overeenkomsten met commerciële partijen zijn, met het doel om maatschappelijk ondernemen te ondersteunen, steeds vanzelfsprekender geworden. Het gewenste imago dat Woningstichting Barneveld wil uitstralen en waarop zij door haar omgeving beoordeeld wil worden, is gebaseerd op vier pijlers: menselijke partner, veelzijdig aanbieder, lokaal en dichtbij, waardevast en gewild. De activiteiten die Woningstichting Barneveld op de diverse terreinen wil ontplooien, moeten hieraan gerelateerd zijn. Nadat wij in 2008 met onze belangrijke stakeholders in gesprek zijn geweest over ons imago en de gewenste koers, zochten wij in 2009 opnieuw contact met hen. Ditmaal om de belangrijkste wensen en aandachtspunten bij een eventuele fusie te inventariseren. Opnieuw werd ons meegegeven om vooral op de huidige manier door te gaan en sterk lokaal gericht te blijven. Alle partijen roemden de zeer constructieve samenwerking die wij met hen hebben. In 2009 zijn nieuwe prestatieafspraken met de gemeente gemaakt die zijn vastgelegd in een prestatiecontract. Stonden de prestatieafspraken voorheen voornamelijk in het teken van de bouwplanning, in het nu afgesloten contract zijn de prestatieafspraken verdiept en verbreed naar de diverse beleidsterreinen waarop gemeente en Woningstichting Barneveld actief zijn. Ook zijn hierin gemeenschappelijke uitgangspunten geformuleerd die hun vertaling hebben gekregen in concrete inspanningen en resultaten. De Rekenkamer heeft een over het algemeen positief rapport uitgebracht over de eerdere prestatieafspraken. Toch waren er op het niveau van gemeenschappelijke visie en concreet te behalen resultaten nog wel een aantal kritische opmerkingen. Met het nieuwe prestatiecontract is hierin een flinke stap voorwaarts gezet. Door verschillende geledingen uit beide organisaties bij de opstelling van het contract te betrekken, is niet alleen het draagvlak vergroot, maar werd ook de samenhang tussen diverse beleidsterreinen en de onderlinge afhankelijkheid veel helderder. Van belang is nu om het document een actief werkdocument te laten zijn, leidend in de diverse afwegingen en besluiten die door beide partijen worden genomen. In 2009 startte ook het opstellen van een nieuwe woonvisie door de gemeente, die in 2010 vastgesteld zal worden. Daarvoor is in 2009 een woonbehoefte- en woonwensenonderzoek uitgevoerd door een extern bureau. Woningstichting Barneveld is hier nauw bij betrokken. In 2009 vond viermaal een bestuurlijk overleg tussen de wethouder volkshuisvesting van de gemeente Barneveld en de directie van Woningstichting Barneveld plaats. Deze overleggen ervaren wij als zeer constructief, te meer omdat er een grotendeels gedeelde visie op wonen aan ten grondslag ligt. Op ambtelijk niveau is er intensief overleg tussen de managers Woondiensten en Projectontwikkeling van Woningstichting Barneveld en de diverse ambtenaren op het gebied van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, grondzaken, openbare ruimte en werk-zorg-inkomen. In de bilaterale overleggen worden veel resultaten geboekt, en is er vaak sprake van een gevoeld gemeenschappelijk doel en belang. Winst is echter beslist te halen als ook van gemeentezijde meer vanuit
24 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
project- dan vanuit afdelingsbelang en -budget wordt gewerkt. De gemeente onderkent dit, en in het prestatiecontract zijn over de multidisciplinaire projectorganisatie concrete werkafspraken gemaakt. Het uitgangspunt dat er jaarlijks 100 woningen in het sociale huur- en koopsegment worden toegevoegd is gehandhaafd in het prestatiecontract met de gemeente. Met de eerder genoemde lastenverzwaring en druk op de investeringsruimte zal dit steeds meer van partijen vergen. Woningstichting Barneveld houdt er in haar investeringsbegroting dan ook rekening mee dat een gemiddeld aantal van 65 woningen jaarlijks het maximaal haalbare zal worden. Maar ook de provincie stuurt nadrukkelijk op een verhoging van de nieuwbouwproductie in de sociale sector. In 2009 is door provincie, gemeenten en corporaties het Kwalitatief Woonprogramma deel III vastgesteld en ondertekend. Om aan de toekomstige vraag te voldoen zou de nieuwbouw voor circa 45% moeten bestaan uit sociale huur- en koopwoningen. Minimaal wordt ingezet op 35% sociaal, met een inspanningsverplichting om meer dan dit percentage te realiseren. Vooral in nog te ontwikkelen plannen moet worden gestreefd naar een hoger percentage ‘sociaal’. De vraag naar geschikte seniorenwoningen wordt dermate hoog ingeschat dat 1,5 keer de totale gewenste productie alleen al uit dit type woningen zou moeten bestaan. Dat is natuurlijk niet realiseerbaar, waardoor op aanpassing van de bestaande voorraad eenzelfde druk wordt gezet. Ook hierover hebben wij met de gemeente afspraken gemaakt in het prestatiecontract. De provincie heeft ter stimulering van de bouwproductie een financiële regeling ingesteld. Voor de gemeente Barneveld gaat het om een totaal bedrag van € 1,8 miljoen tot juli 2011, mits over de jaren 2008-2011 bijna 500 sociale woningen daadwerkelijk in die periode worden gerealiseerd. Doordat het gros van de gewenste sociale nieuwbouw uit bouwplannen van Woningstichting Barneveld moet komen, is in 2009 met de gemeente overlegd over de inzet van deze gelden, en zijn deze aan een aantal projecten toegekend. Ook zijn door het Rijk ter stimulering van de woningbouw subsidiegelden toegekend aan drie projecten van Woningstichting Barneveld. Hierbij gaat het uitsluitend om projecten in de koop- en dure huursector. Voor Woningstichting Barneveld is het van groot belang dat zij op een zeer vroeg moment bij locatieontwikkelingen wordt betrokken, zodat vooraf het programma van eisen om sociale woningbouw haalbaar te maken wordt meegenomen bij de stedenbouwkundige invulling. Ook hierover zijn in het prestatiecontract procedureafspraken opgenomen. Het jaar 2009 heeft, evenals voorgaande jaren, opnieuw in het teken gestaan van voorbereiding en uitvoering van veel projecten. In 2009 zijn door Woningstichting Barneveld 76 woningen opgeleverd (waarvan 18 appartementen ten behoeve van een beschermd wonen project, en twee Koopgarantwoningen). Van deze 76 woningen behoren zes woningen niet tot het sociale segment. Daarmee is het ons opnieuw niet gelukt om de druk zodanig op te voeren dat ook daadwerkelijk 100 woningen in het sociale segment konden worden toegevoegd. Met name de langdurige en intensieve onderhandelingen en procedures bij herstructureringslocaties en combinatieprojecten vergen veel meer tijd dan een simpel bouwproject in een uitbreidingsgebied. Wel zijn eind 2009 een aantal projecten daadwerkelijk in uitvoering of in eindfase van afronding gekomen, waardoor de productie in 2010 en 2011 een flinke inhaalslag laat zien. Tegelijkertijd laat ons woningzoekendenbestand in 2009 opnieuw een stijging zien van 15%, en bestaat deze voor 84% uit huishoudens met een inkomen onder € 33.000. Voor hen is er bijna geen andere mogelijkheid dan een sociale huurwoning of goedkope koopwoning. Ondanks dat het gros van de bij ons geregistreerde woningzoekenden tot de doelgroep van beleid behoort, hebben wij grote bezwaren tegen de overeenkomst die de Minister van Wonen, Wijken en Integratie met de Europese Commissie heeft gesloten over de beperking in de toewijzing van sociale
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 25
huurwoningen. Naar onze mening leidt een verplichte toewijzing van 90% van de sociale huurwoningen aan huishoudens met een inkomen tot € 33.000 niet alleen tot marginalisering van de sociale huisvesting, maar ook tot ongewenst eenzijdige woonwijken en ongewenst hoge huurlasten voor de lagere inkomensgroepen. Denk daarbij aan huren boven de aftoppingsgrenzen van de huurtoeslag. Juist de middeninkomensgroepen komen daarmee helemaal in het gedrang, omdat voor hen uitsluitend de dure huur of de voor hen onbetaalbare koopsector nog open staat. Het afgelopen jaar is duidelijk geworden dat door tal van overheidsmaatregelen, in combinatie met de gewijzigde financieringseisen, een afweging tussen volkshuisvestelijk resultaat en verantwoord rendement continu leidraad moet zijn bij beslissingen die worden genomen. Risicobeheersing, projectcontrole en verantwoorde bedrijfsvoering worden een wezenlijk onderdeel en keiharde noodzaak in ons kwaliteitsbeleid.
26 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
2.2 Kenmerken van het bezit Het aantal verhuureenheden is in 2009 met 41 verhuureenheden opgelopen naar 3.952. Het afgelopen jaar werd onder meer nieuwbouw opgeleverd aan de Bilderdijkstraat in Barneveld, de Gaffel in Voorthuizen en in de wijk Blankensgoed in Voorthuizen. In verband met toekomstige sloop werden elf woningen uit exploitatie genomen. Verder werden zeven woningen verkocht.
Aantal verhuureenheden Woningen Dr. Kruimelwoningen Garages Verzorgingscentra Welzijnsgebouwen Woonwagenstandplaatsen Gezinsvervangend tehuis Peuterspeelzaal Woonwagen Verpleegunit Parkeergarage Bedrijfsruimten Zorgkruispunt Aantal verhuureenheden begin boekjaar Mutaties in het boekjaar Toevoegingen: Eengezinswoningen Blankensgoed Seniorenappartementen Bilderdijkstraat Seniorenappartementen Woongroep 50+ Ontmoetingsruimte Woongroep 50+ Sportschool Blankensgoed Begeleid wonen Rozenhof van de Rozelaar
3.753 14 107 1 4 10 7 1 1 1 1 10 1 3.911
16 15 25 1 1 1 + 59
Onttrekkingen: Uit expl. genomen i.v.m. verkoop De Heusplein Uit expl. genomen i.v.m. verkoop Oldenbarneveld Uit expl. genomen i.v.m. verkoop Gelreweg e.o. Uit expl. genomen i.v.m. sloop Gelrewg e.o. Aantal verhuureenheden ultimo 2009
Woningstichting Barneveld
1 5 1 10 - 17 3.952
Jaarverslag 2009 | 27
Typering woningbestand
De samenstelling van het bezit naar type is per 31 december 2009 als volgt:
31-12-2009
In % van totaal
31-12-2008
In % van totaal
2416
63,5%
2416
64,0%
Gestapelde woningen met lift
312
8,2%
314
8,4%
Gestapelde woningen zonder lift
431
11,3%
431
11,5%
Gestapelde seniorenwoningen
316
8,3%
275
7,4%
Seniorenwoningen
199
5,2%
199
5,2%
Aanleunwoningen
132
3,5%
132
3,5%
1
0%
1
0%
3807
100%
3768
100%
vhe type Eengezinswoning
Woonwagen Voorraad woningen Garages
106
107
10
10
Welzijnaccommodaties
4
4
Verzorgingscentrum
1
1
Gezinsvervangend tehuis
8
7
Peuterspeelzaal
1
1
Verpleegunit
1
1
Bedrijfsruimte
11
11
Parkeergarage
1
1
Ontmoetingsruimte
1
Zorgkruispunt
1
Standplaatsen
Totaal
28 | Jaarverslag 2009
3952
3911
Woningstichting Barneveld
Voorraad woningen naar huurprijsklasse per kern per 31 december 2009 *)
V'huizen
de Glind
B'veld
Z'broek
0
Garderen
>511
500
>511
Terschuur
357-511
357-511
Stroe
<357
1000
<357
K'broek
1500
120 100 80 60 40 20 0
K'wijk
2000
*) Aantal exclusief garages, welzijnsgebouwen, standplaatsen, verzorgingscentrum, bedrijfsruimtes, gezondheidscentrum en verpleegunit.
Van het totaal aantal woningen ligt 69% in de kern Barneveld en 20% in de kern Voorthuizen. De resterende 11% van de voorraad ligt in de overige kernen. Van het totale aantal woningen in de gemeente valt 16% in de goedkoopste huurprijscategorie (tot € 357). Dit percentage is aanzienlijk lager dan in 2008; toen was het gestabiliseerd op 21%. Het totale aantal woningen dat valt in de betaalbare huurprijscategorie (van € 357 tot € 511), is van 61% in 2007 gestegen naar 65% in 2008 en nu in 2009 ligt dit op 69%. Voor alle kernen geldt dat relatief de meeste woningen zich in dit middensegment bevinden. Huurontwikkeling vanaf 2003
gemiddelde huur
jaarlijkse huurstijging
gemiddelde jaarlijkse huurverhoging
2003
366
3,4%
2004
379
3,5%
2,9%
2005
391
3,2%
1,6%
2006
403
2,9%
2,1%
2007
411
2,0%
1,1%
2008
423
2,9%
1,6%
2009
436
2,8%
2,5%
jaar
Eind 2009 bedroeg de gemiddelde netto huurprijs van de woningen € 436. De jaarlijkse huurverhoging per 1 juli 2009 bedroeg voor alle woningen 2,5%. De gemiddelde netto huurprijs steeg met 2,8% (mede door toevoeging nieuwbouw en huurverhoging na woningverbetering).
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 29
De woningvoorraad van Woningstichting Barneveld uitgesplitst naar woningtype/ huurprijsklasse per 31 december 2009
Aantal woningen naar huurprijsklasse en woningtype 2000 1500 1000
eengezinswoning gestapeld
500 0
seniorenwoningen < 357
357-511
> 511
huurprijsklasse
In 2003 was het aandeel eengezinswoningen in het totale woningbezit nog 70%. Vanaf 2004 loopt dit percentage gestaag terug. In 2009 stabiliseerde het aandeel eengezinswoningen op 63% van het totale woningbezit; gelijk aan 2008. Het percentage gestapelde bouw blijft schommelen rond de 19-20%. Het percentage seniorenwoningen bleef 17%.
Aantal woningen in de goedkope huurklasse 800
776
703
600
656
659
624
400 200 0
2005
2006
2007
2008
2009
jaar
Aantal woningen in de betaalbare huurklasse 3000 2000
2605 1811
2588
2610
1832
1000 0
2005
2006
2007
2008
2009
jaar
30 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Aantal woningen in de dure huurklasse 1500 1000
1109
1163 457
500 0
2005
2006
2007
521
2008
573
2009
jaar * De (forse) verschuiving van de dure naar de betaalbare huurklasse in 2007 is het gevolg van de gewijzigde huurgrenzen voor de onderscheiden categorieën. Met ingang van 2007 zijn deze in overeenstemming met de BBSH grenzen gebracht.
De voorraad in de goedkope huurklasse is in de afgelopen drie jaar met 1% per jaar afgenomen en bedraagt nu 16%. De dure voorraad is de afgelopen drie jaar gestegen van 12% naar 15%.
Nieuwbouw Opgeleverde nieuwbouwprojecten In 2009 zijn de volgende nieuwbouwwoningen beschikbaar gekomen: • Op de hoek Kallenbroekerweg/Bilderdijkstraat in Barneveld is begin 2008 gestart met de bouw van vijftien seniorenappartementen, waarvoor op de locatie vier bestaande eengezinswoningen gesloopt waren. De woningen zijn in het voorjaar van 2009 opgeleverd en verhuurd. De netto huurprijzen variëren van € 450 tot € 560 per maand. • In de wijk Puurveen in Kootwijkerbroek zijn medio 2009 achttien woningen opgeleverd die gebouwd zijn in collectief opdrachtgeverschap (zgn. Bladelwoningen). Van deze woningen zijn dertien woningen ontwikkeld conform MGE-voorwaarden. De kopers zijn verplicht om bij verkoop (binnen nu en vijftien jaar) de woningen aan te bieden aan Woningstichting Barneveld. • In Voorthuizen in de nieuwbouwwijk Blankensgoed werd het begeleid wonen project ‘De Rozenhof’, van Stichting De Rozelaar, opgeleverd. Achttien appartementen en twee gemeenschappelijke ruimtes konden worden ingericht door de medewerkers van De Rozelaar en de nieuwe bewoners, mensen met een verstandelijke en eventueel fysieke beperking. • In hetzelfde complex werd een bedrijfsruimte opgeleverd en verhuurd aan Sportschool Blankensgoed. Voor de andere, kleinere bedrijfsruimte was nog geen bestemming gevonden. • Aan het eind van 2009 zijn zestien eengezinswoningen in Blankensgoed verhuurd. Deze huurwoningen hebben twee slaapkamers en een begaanbare zolder met een huurprijs van € 511,48. Honderd woningzoekenden reageerden op dit aanbod. • In de wijk de Kromme Akker, is na veel jaren volhouden, eindelijk het complex voor de Woongroep 50+ Voorthuizen opgeleverd. Vijfentwintig seniorenappartementen, verschillend in grootte, twee of drie (slaap)kamers in de huurprijsklasse van € 476 tot € 756 (21 sociale huur en vier vrije sector huur), konden eind van dit jaar aan de 50-plussers uit Voorthuizen en omgeving worden verhuurd. Aan de toewijzing van de appartementen ligt een toewijzingsovereenkomst ten grondslag, omdat kandidaten lid moeten zijn van de Woongroep 50+. • Medio 2009 is het Schaffelaartheater opgeleverd. Woningstichting Barneveld participeert in dit project en beoogt daarmee ook om betrokken te raken bij de herontwikkeling van de omliggende schoollocaties bij het muziekcentrum. De muziekvereniging zal in het nieuwe muziekcentrum een plek krijgen. Woningstichting Barneveld is vervolgens in 2009 gestart met de herontwikkeling van de oude locatie van De Harmonie.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 31
• Twee Koopgarant-woningen in de wijk Blankensgoed zijn verkocht voor € 186.875. • 34 Koopgarant-starterswoningen in de wijk Blankensgoed die in 2008 juridisch zijn geleverd, zijn in het voorjaar van 2009 opgeleverd. De koopprijs onder Koopgarant bedroeg circa € 100.000.
Projecten in aanbouw •
•
•
•
•
•
Eind 2008 is gestart met de bouw van het woon-, gezondheids- en welzijnscentrum Dr. Kruimelstaete in Garderen. Dit project is een samenwerking van diverse partijen. In het project worden 28 seniorenappartementen met zorgvoorzieningen gerealiseerd. Daarnaast komen er twee kleinschalige groepswoningen voor mensen met een psycho-geriatrische indicatie. In het welzijnsgedeelte van het gebouw, eigendom van de Dr. Kruimelstichting, worden naast allerlei activiteiten voor ouderen, ook dagopvang en dagbehandeling mogelijk. Tot slot komt er een eerstelijns gezondheidscentrum, waarvan de huisarts eigenaar is. Het project kent een hoog ambitieniveau. Zo wordt er onder andere een centrale aardwarmte-installatie aangebracht, waardoor alternatieve energie geleverd wordt. De specifieke eisen van de locatie in combinatie met welstandseisen en gebruiksmogelijkheden hebben tot gevolg dat alle partijen tot het uiterste moeten gaan wat financiële haalbaarheid betreft. Zo zijn de huren van vrijwel alle appartementen opgetrokken naar 100% van de maximale huurprijs. Wel is het nog steeds haalbaar gebleken om 22 woningen in het sociale segment te realiseren. Begin 2010 is het gehele complex opgeleverd. In de wijk de Lors (Lorsweg 1 t/m 39 en Vondelstraat 2 t/m 36) startten wij eind 2009 met het nieuwbouwproject “Vondelhove”. Het bestaat uit 42 huurappartementen en 10 wooneenheden met een gezamenlijke ruimte voor zorginstelling Meerkanten Barneveld. Van de 42 huurappartementen zijn er 34 bestemd voor senioren en 8 voor Stichting De Rozelaar. In de koopsector worden acht vrije sector eengezinswoningen en twaalf Koopgarant-starterswoningen gerealiseerd. Aan de Jacob Catsstraat/Lorsweg startte aan het eind van 2009 de bouw van 23 sociale huurappartementen. Bij dit project is, als proef op het gebied van duurzaam energieverbruik, geïnvesteerd in zonneboilers. Naar verwachting worden de woningen rond de jaarwisseling opgeleverd. In de nieuwe wijk Puurveen in Kootwijkerbroek worden negentien woningen ontwikkeld door een aannemer. Het project bestaat uit zeventien koopwoningen en twee huur eengezinswoningen. De twee huurwoningen zijn eind 2009 door Woningstichting Barneveld aangeboden in het sociale huursegment. De woningen aan de Gelreweg, Prins Hendrikweg en Van Zuijlen van Nieveltlaan werden in 2009 gesloopt en eind van het jaar startte de bouw van veertien eengezinswoningen en twaalf appartementen. De appartementen worden verhuurd in het sociale segment, de eengezinswoningen vormen een mix van koop, Koopgarant en huur. Na de oplevering in 2010 zullen zes bewoners van de gesloopte woningen terugkeren. In Stroe aan de Gentiaan worden door een aannemer tien eengezinswoningen ontwikkeld waarvan twee huurwoningen met een huur net onder de sociale huurgrens, twee Koopgarantwoningen en zes vrije sector koopwoningen. Woningstichting Barneveld heeft de huur en de Koopgarant-woningen afgenomen. De verwachting is dat de woningen in de tweede helft van 2010 kunnen worden opgeleverd.
Projecten in voorbereiding •
In de loop van 2009 startte Woningstichting Barneveld met de herontwikkeling van de oude locatie van De Harmonie. Eind 2009 is het Harmoniegebouw gesloopt. Op deze locatie komen achttien koopappartementen en twaalf sociale huurappartementen voor senioren. In samenwerking met het naastgelegen verzorgingshuis zal hier ook zorg aangeboden worden aan de toekomstige bewoners.
32 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
•
• •
•
•
•
•
•
•
In 2009 is verder overleg gevoerd met de initiatiefgroep voor het ontwikkelen van seniorenappartementen met ruimte voor dagbesteding voor Molukse ouderen; het project Rumah Maluku. In het plan is een atrium opgenomen waar dagbesteding, een kiosk en een sambalkeuken onderdeel van zijn. Door een planoptimalisatie in de vorm van 25 in plaats van twintig appartementen en een kleiner atrium, in combinatie met financieel noodzakelijke subsidies, bleek begin 2009 dat het plan gerealiseerd kan worden. Nadat in 2009 verder gezocht werd naar (financiële) oplossingen voor de door de gemeente vereiste opvang van oppervlaktewater en omvang van parkeermogelijkheid, is begin 2010 de bestemmingsplanprocedure eindelijk gestart. Eind 2010 zal de bouw van dit complex starten. Op dit moment wordt nog nader onderzocht welke partij de zorg zal gaan leveren in Rumah Maluku. De ontwikkeling van dit zorgcomplex is voorzien op de locatie Boutenstraat, waarvoor acht kleine, gedateerde ouderenwoningen werden gesloopt. Aan de Schoutenstraat op de locatie van een garage worden twintig appartementen onder de Koopgarant-constructie gerealiseerd. De bouw van dit project start begin 2010. In samenspraak met de gemeente Barneveld is in 2009 gesproken over de herontwikkeling van het voormalige gasfabriekterrein aan de Kallenbroekerweg. In 2010 zal duidelijk worden hoe en wat hier gerealiseerd gaat worden. In de nieuwbouwwijk Veller in Barneveld wordt door Woningstichting Barneveld een begeleid wonen-project voor De Rozelaar, De Vlinder, aangekocht van een projectontwikkelaar die ook de bouw verzorgt. De start van de bouw is gepland in mei 2010. Van deze projectontwikkelaar kopen wij 28 ruime eengezinswoningen aan, die momenteel in aanbouw zijn in Veller. Wij zullen deze woningen verhuren in het hogere segment van de sociale huursector. Voor de zes kleine eengezinswoningen aan de Apeldoornsestraat in Voorthuizen is een sloopbesluit genomen. Op deze locatie ontwikkelen wij, samen met een makelaar, vijftien gestapelde seniorenappartementen in de betaalbare huurklasse en vier vrije sectorappartementen in combinatie met een bedrijfsruimte. De verwachting is dat in 2010 gestart kan worden met de bouw. Nadat in 2007 het definitief bestemmingsplan Kootwijk bruikbaar was geworden, is in samenwerking met een plaatselijke ontwikkelaar het plan voor elf grondgebonden woningen in diverse typen in zowel de huur- als de koopsector verder uitgewerkt. Het stedenbouwkundig plan speelt ons parten. Het al jaren geleden uitgewerkte plan blijkt niet meer te voldoen aan de wensen van de gemeenschap. In 2008 is gezocht naar mogelijkheden voor kleine aanpassingen, waardoor er twee kleine starterswoningen en een grondgebonden seniorenwoning in het plan opgenomen konden worden. In het eerste kwartaal van 2010 wordt gestart met de bouw van de eerste zes woningen die Woningstichting Barneveld gaat realiseren. De overige koopwoningen worden door de ontwikkelaar mogelijk gefaseerd gebouwd, afhankelijk van de ontwikkelingen op de koopmarkt. In Zwartebroek heeft Woningstichting Barneveld samen met BYMA gronden verworven en wordt een plan uitgewerkt voor een substantieel aanbod aan nieuwbouwwoningen in diverse huur- en koopklassen voor de komende tien jaar. Onderdeel is de uitwerking van een woonzorgvoorziening voor senioren uit Zwartebroek en Terschuur in combinatie met eerstelijns gezondheidszorgvoorzieningen. In Voorthuizen zijn de besprekingen met verschillende partijen gestaakt om een voorziening eerstelijns gezondheidszorg/gezondheidscentrum in combinatie met 28 seniorenappartementen te realiseren tegenover het verzorgingshuis Nieuw Avondrust. Woningstichting Barneveld gaat op zoek naar nieuwe samenwerkingspartners.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 33
Herhuisvesting sloopurgenten In het eerste half jaar van 2009 zijn er nog twee huishoudens van de Gelreweg naar een wisselwoning in de Vogelbuurt verhuisd. In totaal verblijven er zes huishoudens tot de oplevering van de nieuwbouw van ’t Gelre Erf in een wisselwoning. Er zullen vier huishoudens terugkeren naar een eengezinswoning. Twee huishoudens hebben gekozen voor een appartement.
Verkoop Blankensgoed In 2009 is gestart met de verkoop van Koopgarant-woningen. De eerste woningen die met dit kortingsconcept werden verkocht, zijn twee eengezinswoningen in het project Blankensgoed II. De belangstelling voor deze woningen was minder dan bij de verkoop van vier MGE-woningen in fase I waar 30 belangstellenden op reageerden. In totaal hebben negen belangstellenden zich ingeschreven op de twee Koopgarant-woningen. De woningen zijn in december aan de kopers opgeleverd.
’t Gelre Erf In de tweede helft van 2009 is gestart met de voorbereiding van de verkoop van tien koopwoningen in het nieuwbouwproject ’t Gelre Erf. Er is een projectnaam voor het project bedacht en de verkoopbrochure is samen met Bimo Bouw ontwikkeld. De koopwoningen bestaan uit vijf Koopgarant-woningen en vijf vrije sector eengezinskoopwoningen. De Koopgarant-woningen werden met een korting van 30% aangeboden voor € 164.500 vrij op naam. De koopprijzen voor de vrije sectorwoningen variëren van € 235.000 tot en met € 272.500 vrij op naam. Eind 2009 zijn de woningen in verkoop gegaan. De belangstelling voor de woningen was groot. In totaal hebben zich 61 huishoudens ingeschreven voor een woning.
Vondelhove Gelijktijdig met het project ’t Gelre Erf is ook gestart met de voorbereidingen van de verkoop van twaalf Koopgarant-woningen en acht vrije sectorwoningen in het project Vondelhove. Gelijk met de koopwoningen van het project ’t Gelre Erf is geadverteerd voor de twintig koopwoningen Vondelhove. De Koopgarant-woningen worden voor een koopprijs van € 150.000 vrij op naam aangeboden. De koopprijzen van de vrije sectorwoningen bedragen € 240.000 tot € 270.000 vrij op naam. Voor dit project hebben zich in totaal 68 huishoudens ingeschreven.
Verkoop bestaand bezit De verslechterde economische omstandigheden hebben invloed op de verkoop van bestaande woningen in Oldenbarneveld. Er waren minder bezichtigingen en woningen stonden langer te koop. In totaal zijn er in 2009 vijf Amarantwoningen verkocht. Naar aanleiding van een strategiewijziging voor het complex 101 en een door de directie genomen bestuursbesluit kon begin 2009 de leegstaande woning Van Zuijlen van Nieveltlaan 15 te koop worden aangeboden. Ondanks dat er nog wat onderhoudswerkzaamheden noodzakelijk waren, bleek de woning erg populair. Binnen een week was de woning verkocht. Het bestuursbesluit houdt in dat in het geval van mutatie de zes twee onder één kapwoningen bij mutatie zullen worden verkocht. In 2009 zijn er twee appartementen op het De Heus Plein leeggekomen. Een appartement is na zes maanden verkocht. Het andere appartement is niet verkocht. De reden hiervoor is dat de vraagprijs boven de drie ton ligt en de markt voor koopappartementen niet goed is.
34 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Aangezien het voor Woningstichting Barneveld noodzakelijk is om financiële middelen aan te trekken heeft de werkgroep Strategisch Voorraadbeleid de directie het voorstel gedaan om te starten met een pilot verkoop van bestaande woningen in Voorthuizen. Hiervoor is gezocht naar complexen waarvan de verwachting is dat de zittende bewoners geïnteresseerd zijn in het kopen van de woning. De bewoners kunnen de woning in Koopgarant of in de vrije verkoop kopen. Door een taxateur is de waarde bepaald van referentiewoningen. Begin 2010 zijn de bewoners aangeschreven met een indicatie van de vraagprijs. Belangstellende bewoners kunnen kiezen of ze de woning met korting of in de vrije koop willen kopen.
Verhuur bedrijfsruimte In Blankensgoed in Voorthuizen is in 2009 in een bedrijfsruimte een sportschool gevestigd. Voor de laatste vrijstaande ruimte op het Oldenbarneveldplein is ook een huurder gevonden. De ondernemer die het Oldenbarneveldplein 2 huurt zal zijn restaurant gaan uitbreiden met het huren van de ruimte ernaast. Er zijn geen bedrijfsruimtes gemuteerd in 2009.
Deelname VVE Omdat Woningstichting Barneveld eigenaar is van 50 appartementen, het openbaar deel van de parkeergarage en het parkeerdek is zij ook in de VVE de Bijeberg vertegenwoordigd. Een belangrijk actiepunt voor de VVE in 2009 waren de opleverklachten die nog niet waren afgehandeld. Na overleg met Woningstichting Barneveld zijn deze nagenoeg allemaal opgelost. Een ander punt was het onderhoud van de gemeenschappelijke tuin die naar mening van de VVE onvoldoende was. Dit heeft geresulteerd in het opzeggen door de VVE van het onderhoudscontract met het tuinonderhoudsbedrijf en het aangaan van een nieuw contract met een ander tuinbedrijf. Verder is er door de VVE onderzocht hoe er bespaard kan worden op het energieverbruik. Hiervoor zijn armaturen aangepast en is het aantal lampen dat overdag brandt sterk teruggebracht. Vanwege vele overlastklachten veroorzaakt door rondhangende jongeren in de parkeergarage zijn door Woningstichting Barneveld in nauwe samenwerking met de overige deelnemers in de VVE dusdanige initiatieven en maatregelen genomen dat de klachten beduidend zijn afgenomen. Tenslotte is er door de VVE op basis van een goed uitgewerkte begroting een onderhoudsfonds ingesteld. Met de oplevering van het complex Dr. Kruimelstaete in Garderen is er door de eigenaren, Woningstichting Barneveld, huisarts André Peters en de Kruimelstichting, in december een VVE opgericht. Vooral zaken die te maken hebben met de oplevering van het complex zijn in het VVE overleg aan de orde geweest. Voor de VVE van de Vlierbeek in Barneveld regelt Woningstichting Barneveld de administratie. Ook wordt Woningstichting Barneveld in de VVE vertegenwoordigd. In 2009 vond het reguliere overleg plaats en is het onderhoud conform de afspraken uitgevoerd.
2.3 Kwaliteit van de voorraad Strategisch voorraadbeleid De bestaande voorraad sociale huurwoningen blijft cruciaal voor de huisvesting van onze doelgroepen. Door nieuwbouw worden weliswaar kwalitatief goede woningen aan de voorraad toegevoegd, maar door de hoge stichtingskosten is een huurprijs onder de aftoppingsgrens
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 35
huurtoeslag uitsluitend haalbaar door hoge, onrendabele investeringen. Een combinatie van bouweisen en bouwkosten, energiereductie en woonwensen maakt het steeds noodzakelijker om scherp te letten op de prijs-kwaliteitverhouding. Het is daarbij van belang dat er een goede concurrentiepositie blijft van nieuwbouwwoningen ten opzichte van het bestaand bezit. In het strategisch voorraadbeleid zijn diverse strategieën opgenomen. Met name waar woontechnisch verouderde woningen plaats konden en kunnen maken voor andere, meer passende woningen voor de doelgroep waaronder ouderen, is sloop met vervangende nieuwbouw als instrument ingezet. Inmiddels is dit herstructureringsprogramma vrijwel voltooid en wordt voor de meeste woningen meer naar alternatieven gekeken zoals verbetering of renovatie, waar mogelijk met (deels) kostendekkende huurverhogingen. Verbeteringen die leiden tot een beter energielabel worden hierbij nadrukkelijk in de voorstellen meegenomen. Het uitgangspunt voor Woningstichting Barneveld is dat een woning die voor verhuur wordt aangeboden minimaal het energielabel D heeft. Daarnaast is in 2009 een verkoopbeleid vastgesteld, waarbij per complex is aangegeven of en hoeveel woningen voor verkoop in aanmerking komen. Wijkprofiel, type woning, huurprijsniveau en verdiencapaciteit zijn de basis voor de gemaakte keuzes. Er komen steeds meer ouderen, en ouderen worden ouder. Deze zogeheten dubbele vergrijzing gaat veel sneller dan dat er in de nieuwbouw hierbij passende gelijkvloerse woningen gerealiseerd kunnen worden. Daarnaast willen veel ouderen zo lang mogelijk in hun huidige woning blijven wonen. Om aan deze wens te voldoen en ook om een verruimd aanbod van passende woningen te realiseren, kijkt Woningstichting Barneveld ook nadrukkelijk naar mogelijkheden in de bestaande voorraad. Woningstichting Barneveld heeft in haar strategisch voorraadbeleidsplan en in de meerjaren onderhoudsbegroting een planning opgenomen om bijna alle seniorenwoningen geschikter te maken voor ouderen of mensen met een handicap. De aanpassingen gaan van verlaging van drempels en verbreding van toegangspaden tot het aanbrengen van automatische deuropeners in appartementcomplexen. Voor dit laatste is de gemeente bereid een deel van de investering te financieren vanuit het budget WMO. Daarnaast wordt bij renovatie van eengezinswoningen zoveel als mogelijk een pakket aangeboden waardoor ook deze woningen op diverse onderdelen meer geschikt zijn voor huurders die fysieke beperkingen gaan ervaren. Het gaat dan met name om een extra toilet op de bovenverdieping, antisliptegels in de badkamer, handelmengkranen en dergelijke. Ook de provincie dringt in haar Kwalitatief Woonprogramma 3 bij gemeenten en corporaties aan op aanpassingen in de bestaande voorraad, om zodoende op termijn voldoende woningen beschikbaar te hebben voor ouderen of mensen met een fysieke beperking. Dit staat in schril contrast met het WMO-beleid van de gemeente Barneveld waar steeds meer verzoeken tot weinig ingrijpende woningaanpassingen, zoals het aanbrengen van een traplift, geweigerd werden. Verhuizen als oplossing kwam voorop te staan. Als onderdeel van het prestatiecontract is dit onderwerp in het bestuurlijk overleg met de gemeente indringend besproken. Niet alleen de beperkte beschikbaarheid van passende woningen, maar ook de relatief lage kosten van zo’n ingreep (rond € 5.000) in vergelijking met de hoge onrendabele toppen (€ 50.000 per woning is gebruikelijk) die Woningstichting Barneveld moet afboeken in de nieuwbouw van seniorenwoningen vroegen om een aanpassing van het WMO-beleid op dit vlak. In het prestatiecontract is nu opgenomen dat de gemeente meer maatwerk gaat hanteren en de ingrepen tot een hoger bedrag gaat financieren. Anderzijds zal Woningstichting Barneveld op aanvraag, tegen een huurverhoging, aanvullende voorzieningen aanbrengen zoals dat ook bij renovaties gebeurt.
36 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
In de nieuwbouw gelden steeds strengere eisen op het gebied van duurzaamheid en energiegebruik. Met de gemeente zijn in het prestatiecontract hierover specifieke afspraken opgenomen. De gemeente Barneveld heeft duurzaamheid tot speerpunt van beleid benoemd, en Woningstichting Barneveld wil hier extra op investeren. Zo worden bij vier nieuwbouwprojecten samen met de gemeente waterbergingssystemen aangebracht, en heeft Woningstichting Barneveld bij twee nieuwbouwprojecten energievriendelijke systemen toegepast. Bij het project in Garderen gaat het om een centrale aardwarmte-installatie, bij het project aan de Lorsweg/Catsstraat zijn zonneboilers in het plan opgenomen. Maar ook bij de bestaande voorraad wordt gekeken naar mogelijkheden om de woningen energiezuiniger te maken, onder andere door het aanbrengen van vloer-, spouw- en dakisolatie, het vervangen van minder renderende cv-ketels door HR-ketels, het aanbrengen van isolatieglas en het uitvoerig informeren van bewoners over de mogelijkheden van energiezuinig gebruik van de woning bij renovatieprojecten. Nadat in 2008 alle woningen van Woningstichting Barneveld zijn geïnventariseerd en van een energieprestatielabel zijn voorzien, is in 2009 verder gewerkt aan de verbetering van de labeltoekenning. Niet alleen het label zelf is duidelijker geworden, onder andere in de informatie over mogelijke energiebesparing, ook de labeling op woningniveau is gepreciseerd. Uitgangspunt voor Woningstichting Barneveld is zoals eerder genoemd dat een woning minimaal het energielabel D moet hebben alvorens deze opnieuw in verhuur gaat. Elke woning die voor verhuur wordt aangeboden, is voorzien van een energielabel. Drie medewerkers van Woningstichting Barneveld zijn gecertificeerd EPA-adviseur.
Planmatig en groot onderhoud In 2009 is voor het planmatig en groot onderhoud, inclusief strategisch onderhoud, in totaal een bedrag van € 3.816.298 (2008: € 3.514.846; 2007: € 3.834.495) uitgegeven. Dit is € 383.504 meer dan begroot. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat de deelname van de bewoners aan de renovatie van hun woning in Garderen en Kootwijkerbroek hoger was dan ingeschat. De deelname was geraamd op 55% maar bedroeg bijna 100%. Ook in 2009 zijn leeggekomen woningen die nog niet zijn gerenoveerd, tijdens mutatie alsnog op het hogere kwaliteitsniveau gebracht. Het gaat daarbij zowel om woningen in complexen die in het verleden zijn gerenoveerd, als om woningen waarvoor in de eerstvolgende jaren een renovatie staat gepland. In totaal zijn in 2009 93 woningen (2008: 79; 2007: 115, 2006: 73) verbeterd. Daarnaast hebben huurders aanvragen gedaan voor het laten aanbrengen van een cv-installatie, vervanging van een cv-ketel en het aanbrengen van isolerende voorzieningen tegen, grotendeels, een kostendekkende huurverhoging. Waar geen sprake was van een kostendekkende huurverhoging, ging het om werkzaamheden die voortvloeiden uit de renovatie of een klachtmelding. In 2009 is hierin € 715.835 (2008: 574.583; 2007: € 307.429) geïnvesteerd. Veiligheid is een belangrijk onderwerp in de woonbeleving. Daarom startten wij in 2005 met het aanbrengen van inbraakvertragend hang- en sluitwerk bij alle bestaande woningen, dat voldoet aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW). In 2009 zijn de laatste werkzaamheden in 461 woningen (2008: 359; 2007: 494; in 2006: 562) uitgevoerd. Uiteindelijk is voor 395 woningen (2008: 174; 2007: 424; 2006: 494) een certificaat afgegeven. Niet voor alle woningen dus, omdat niet alle huishoudens het totale pakket wilden laten uitvoeren (bijvoorbeeld geen buitenlamp). De geldigheid van het PKVW-certificaat is dit jaar met tien jaar verlengd. Dit houdt in dat Woningstichting Barneveld over vijf jaar de eerst afgegeven certificaten moet gaan hercertificeren.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 37
Onderhoudstechnisch beheer
Soort onderhoud
Totale uitgaven
Lasten per vhe*
Relatief aandeel
2009
2008
2009
2008
2009
2008
Reparatieverzoeken
617.507
596.967
9,4%
10,1%
157
152
Serviceabonnement
91.315
85.928
1,4%
1,5%
23
22
Mutatieonderhoud
444.997
490.556
6.8%
8,3%
113
125
Cv onderhoud
357.799
358.759
5,4%
6,1%
91
91
Overige onderhoudscontracten
236.701
193.217
3,6%
3,3%
60
49
Bijzonder onderhoud
1.255.203
978.378
19,0%
16,6%
319
249
Planmatig onderhoud
3.588.475
3.195.532
54,4%
54,2%
911
814
Totaal lasten
6.591.997
5.899.337
100,0%
100,0%
Renovatie uitgaven
227.823
319.315
Woningverbeteringen
715.835
574.583
7.535.655
6.793234
Totaal uitgaven
* Uitgaande van 3924 vhe’s
Klachtenonderhoud Het klachtenonderhoud betreft de werkzaamheden na reparatieverzoeken die niet onder de overige onderhoudsposten vallen. Daarnaast kan het gaan om geconstateerde gebreken die op korte termijn opgelost moeten worden en waarvoor geen budget is gereserveerd in het planmatig onderhoud. Reparatieverzoeken kunnen de gehele dag worden gemeld. Ook is er buiten kantooruren een 24-uurs meldpunt waarbij klanten hun reparatieverzoeken kunnen melden. Dit meldpunt schakelt bij urgente klachten, waaronder ook cv-storingen en rioleringsproblemen, direct een daartoe aangewezen bedrijf in. De uitgaven in 2009 waren € 617.507 en begroot was € 632.799. Het positieve saldo komt voor een groot gedeelte door de steeds betere afstemming met afdeling O&T en de bekendheid met de problemen per complex. Ook in 2009 waren er wel weer complexen met onverwachte en dus niet geplande reparaties. Complex 122: Complex 129: Complex 134: Complex 140: Complex 185:
diverse plafond verbeteringen, gevelvervanging en rioleringswerkzaamheden. onderhoud straatkolken en vernieuwen riolering. graffiti bestrijding en diverse storingen aan de aarding in de meterkast. kopgevel geïmpregneerd, diverse dubbele beglazing vernieuwd in verband met lekkages en enkele keukens vernieuwd. storingen intercoms.
38 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Complex 503: Complex 702: Complex 704:
reparaties douchevloeren (lekkage). rioleringswerkzaamheden (onder andere asbest verwijderen) en diverse doucherenovaties. daklekkages platte daken.
In 2009 is een aantal rioleringen doorgespoten. Vanaf 2010 is in de begroting opgenomen om alle aanwezige straatkolken preventief te inspecteren en waar nodig te reinigen.
Serviceonderhoud Sinds februari 2000 kunnen huurders een onderhoudsabonnement afsluiten. Indien een huurder een dergelijk abonnement heeft afgesloten, zal Woningstichting Barneveld ook het klein huurderonderhoud uitvoeren. Inmiddels zijn 3.044 huurders geabonneerd. Dit is 78% van het aantal huurwoningen. De bijdragen bedroegen in 2009 in totaal € 86.770. Er zijn 1402 reparatieverzoeken ten behoeve van het serviceonderhoud binnengekomen en daarmee was een totaalbedrag gemoeid van € 89.486. De uitgaven worden derhalve voor ongeveer 97% gedekt uit de inkomsten.
Mutatieonderhoud Onder het mutatieonderhoud vallen alle kosten die gemaakt moeten worden om een woning weer geschikt te maken voor verhuur, met uitzondering van de kosten voor woningverbetering. Er zijn in 2009 in 279 woningen mutatiewerkzaamheden uitgevoerd. De totale mutatiekosten bedroegen € 444.997. Begroot was een bedrag van € 473.366. Echter dit bedrag was begroot voor 303 verwachte mutaties. Gemiddeld waren de uitgaven per mutatie € 1.595. Dit is 2% hoger dan het begrote bedrag van € 1.562 per mutatie.
Bijzonder onderhoud Vooruitlopend op een geplande renovatie in een complex vindt bij mutatie in dit complex de inpandige renovatie vervroegd plaats. Deze kosten worden verantwoord onder de post bijzonder onderhoud, voor zover daar geen huurverhogingen tegenover staan. Het kan bij de post bijzonder onderhoud ook gaan om een narenovatie van een leeggekomen woning, omdat de vertrekkende huurder in het verleden niet mee heeft gedaan aan het renovatiepakket. In het bijzonder onderhoud zijn ook budgetten opgenomen voor planmatige werkzaamheden die uitsluitend op klacht of bij mutatie worden uitgevoerd, bijvoorbeeld vervanging van keukenblokken. Ook voor het sleutelplan, appartementencomplexen die voorzien worden van nieuwe cilinders, is een budget opgenomen. In 2009 zijn bij 93 (begroot 70) woningen werkzaamheden in het kader van bijzonder onderhoud uitgevoerd, het grootste deel als gevolg van een mutatie. Bij het merendeel van deze woningen zijn ingrijpende voor- of narenovatiewerkzaamheden verricht. Voor 2009 was het begrote budget € 953.993.00; uiteindelijk is € 1.255.203 uitgegeven. De overschrijdingskosten (€ 301.209) zijn vooral toe te schrijven aan de vele mutaties in de complexen 104, 118 en 122. In totaal zijn hier achttien woningen meer uitgevoerd dan begroot, voor een totaalbedrag van € 394.961. Ook is in een aantal woningen extra geïnvesteerd om het minimaal gewenste energielabel D te kunnen realiseren (bijv. extra dubbele beglazing).
Energielabeling Vanaf dit jaar wordt bij iedere woning die muteert het energielabel vastgesteld en medegedeeld aan de nieuwe bewoner. Woningstichting Barneveld heeft bepaald dat elke woning die muteert,
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 39
bij nieuwe verhuur minimaal het energielabel D moet hebben. Waar wij complexgewijs renoveren, bekijken wij per project welk label tegen welke uitgaven en welke besparingen haalbaar is. Percentage energielabels van het totale woningbezit per 1 januari 2009 en 31 december 2009
A
B
C
D
E
F
G
1 januari 2009
8%
18%
28%
32%
12%
1%
1%
100%
31 december 2009
8%
19%
32%
34%
6%
1%
0%
100%
Het inventariseren en verwijderen van asbest Door de wetswijziging per 1 januari 2007 heeft Woningstichting Barneveld besloten om bij mutatie elke woning te inventariseren op de aanwezigheid van asbest, waarna bijna altijd alle asbest uit de woning is verwijderd. Kosten 2009
Kosten 2008
€ 8.565
€ 10.112
Mutatieonderhoud
€ 177.071
€ 173.968
Totaal
€ 185.637
€184.080
Klachtenonderhoud
In 2009 bedroegen de totale kosten € 185.637. In de begroting is per muterende woning € 1.650 opgenomen voor het inventariseren en verwijderen van asbest.
Cv-onderhoud Onder deze post worden alle kosten geregistreerd die voortvloeien uit afgesloten onderhoudscontracten ten behoeve van verwarmingsinstallaties. Voor 2009 was een bedrag begroot van € 293.182 en is uitgegeven € 357.799. Dit verschil van € 64.617 wordt veroorzaakt door het voortijdig vervangen van een aantal slecht functionerende cv-ketels die eigenlijk planmatig vervangen zouden worden. Daarnaast zijn kosten gemaakt voor het verhelpen van klachten die buiten het contract vallen zoals lekkages aan het leidingwerk, defecte radiatoren en reparaties aan installaties ouder dan 15 jaar.
Overige onderhoudscontracten De uitgaven op overige onderhoudscontracten zijn ten opzichte van 2008 iets gestegen, totaal: € 236.701 terwijl begroot was € 229.284.
WMO Tot en met het vierde kwartaal 2009 is door de gemeente voor vijf woningen van Woningstichting Barneveld gemeld dat er kleine woningaanpassingen zijn uitgevoerd door Wooncare. In de praktijk zijn dit er meer en dus zal de communicatie hierover beter moeten worden afgestemd. Wel zijn er via de WMO voor zeventien woningen opdrachten voor woningaanpassingen verstrekt voor een totaal bedrag van € 15.263.
40 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
2.4 Het verhuren van woningen Aanbodmodel Woningstichting Barneveld biedt haar huurwoningen aan via het aanbodmodel. Elke twee weken worden de vrijgekomen woningen aangeboden in een huis-aan-huiskrant in de gemeente Barneveld en op onze website. Woningzoekenden kunnen op maximaal twee woningen per keer reageren. Wie de langste inschrijftijd of woonduur heeft én aan de voorwaarden voldoet, is kandidaat en krijgt de betreffende woning aangeboden.
Website De website van Woningstichting Barneveld is interactief. Belangstellenden voor het woningaanbod kunnen zich zelf inschrijven als woningzoekende en ook via de website reageren op een woning. Ook kunnen ze zien hoeveel kans ze maken op een bepaalde woning zodat ze hiermee rekening kunnen houden bij hun keuze. De informatie per aangeboden woning is voorzien van een foto, een plattegrond van de woning en een ‘landkaart’ die laat zien waar in de gemeente Barneveld de woning zich bevindt. Verder kan men op diverse manieren ons aanbod te bekijken: Actueel aanbod Alle beschikbare woningen. Passend aanbod Alleen die woningen waarvoor men gezien de grootte van het huishouden, het inkomen en/of de leeftijd in aanmerking komt. Kansrijk aanbod De woningen waarop de woningzoekende op een bepaald moment de meeste kans maakt. 2005
2006
2007
2008
2009
aantal woonbonnen
4.890
5.534
6.836
8.719
10.141
aantal reacties
7.778
8.499
10.938
13.875
16.226
1,6
1,5
1,6
1,6
1,6
74,07%
74,17%
82,4%
90,4%
91,7%
gemiddeld aantal woningen per bon* % bonnen via internet
* Per woonbon kunnen woningzoekenden reageren op maximaal twee woningen.
In de communicatie met woningzoekenden wordt veel aandacht besteed aan het reageren op woningen via de website, onder andere in de persoonlijke gesprekken. Ook is de brochure ‘Een woning zoeken doe je zelf” aangepast met meer informatie. Het is goed te zien dat dit resultaat oplevert. Het aantal reacties dat via internet is binnengekomen is opnieuw behoorlijk gestegen.
Passend huisvesten van de doelgroep Gerelateerd aan de BBSH-grenzen was de toewijzing van woningen in 2009 als volgt:
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 41
Aantal verhuringen van 1 januari 2009 tot 1 juli 2009
Inkomenscategorie
Inkomen
Eenpersoonshuishoudens < 65 jaar
> 65 jaar
Huurklasse ≤ 349
> 349 en ≤ 499
> 499
≤ 20.975
11
3
4
> 20.975
3
15
4
≤ 19.800
0
10
3
> 19.800
0
1
1
≤ 28.475
4
10
1
> 28.475
0
3
4
≤ 27.075
2
7
4
> 27.075
0
2
0
≤ 28.475
1
13
0
> 28.475
1
10
2
≤ 27.075
0
0
0
> 27.075
0
1
0
22
75
23
≤ 357
> 357 en ≤ 512
> 512
≤ 20.975
8
24
0
> 20.975
0
25
4
≤ 19.800
1
9
0
> 9.800
0
3
3
≤ 28.475
2
14
0
> 28.475
0
3
9
≤ 27.075
0
8
1
> 27.075
0
3
12
Tweepersoonshuishoudens < 65 jaar
> 65 jaar
Drie- en meerpersoonshuishoudens < 65 jaar
> 65 jaar
Totaal
Aantal verhuringen van 1 juli 2009 tot en met 31 december 2009
Inkomenscategorie
Inkomen
Eenpersoonshuishoudens < 65 jaar
> 65 jaar
Huurklasse
Tweepersoonshuishoudens < 65 jaar
> 65 jaar
42 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Inkomenscategorie
Inkomen
Huurklasse
Drie- en meerpersoonshuishoudens < 65 jaar
> 65 jaar
≤ 28.475
0
19
0
> 28.475
0
15
0
≤ 27.075
0
0
0
> 27.075
0
0
0
11
123
29
Totaal
In totaal zijn er in 2009 302 verhuringen geweest. Het gaat om 283 verhuringen van woningen en 19 overige verhuringen, te weten de verhuur van: • 10 parkeerplaatsen • 2 kamers in de Vijgeboom (hier is van bewoner gewisseld) • een begeleid wonen-project aan De Rozelaar in Voorthuizen • een commerciële ruimte aan een sportschool • 1 woning voor dagopvang aan Zorgcentrum Nebo uit Barneveld • 1 woning aan zorginstelling Meerkanten Barneveld • 2 garages die beschikbaar zijn gekomen en • een gemeenschappelijke ruimte die de Woongroep 50 + uit Voorthuizen tot haar beschikking heeft gekregen. In 2009 zijn 33 woningen in de goedkope voorraad verhuurd, dit is 11% van alle verhuringen van woningen (283). Vorig jaar bedroeg dit percentage 14% bij 329 verhuringen van woningen en het jaar daarvoor was dit 15% bij ook 329 verhuringen van woningen. Tot de aftoppingsgrens huurtoeslag zijn 231 woningen verhuurd, dit is 81% van alle verhuringen (2006: 64%, 2007: 61%, 2008: 68%). Aan de primaire doelgroep zijn in totaal 136 (48%) woningen uit het goedkope en betaalbare segment verhuurd (2006: 50%, 2007: 56%, 2008: 42%). Daarentegen beslaat het percentage woningzoekenden in dit segment 65% (2006: 67%, 2007: 77%, 2008: 61%). Hier is nog steeds geen sprake van evenwicht. In de duurdere huurprijsklasse zijn in 2009 slechts 52 (18%) woningen verhuurd (2007: 24%, 2008: 32%). Het percentage dure verhuur is dit jaar sterk afgenomen. Voor een groot deel is dit het gevolg van het feit dat de toevoeging in de nieuwbouw veelal het goedkope en betaalbare segment betrof en veel minder het duurdere segment. Aantal reacties naar huurklasse 8%
15%
goedkoop bereikbaar betaalbaar en duur
77%
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 43
In 2009 zijn er in totaal 16.187 reacties geweest op 265 advertenties. Er is sprake van een lichte stijging van het gemiddelde aantal reacties per advertentie. In 2008 waren er 13.875 reacties op 234 advertenties. In 2007 waren er 10.938 reacties op 302 advertenties. In 2006 waren dat er 8.499 op 305 advertenties. Gemiddeld aantal reacties per advertentie
Jaar
Aantal reacties
2006
28
2007
36
2008
59
2009
62
Het percentage reacties op de goedkope huurklasse is dit jaar afgenomen naar 15% en het aantal reacties op de duurdere woningen bedroeg 8%.
Woningaanbod en woningvraag Inschrijvingen op 31-12-2007
Doelgroep Onbekend Doorstromer Starter Stadsvernieuwingsurgenten Totaal
Inschrijvingen op Inschrijvingen op 31-12-2008 31-12-2009
29
9
7
752
860
1.036
3.381
3.947
4.767
16
5
3
4.178
4.821
5.813
Gemiddeld waren er het tweede half jaar elke maand 98 nieuwe inschrijvingen. Het eerste half jaar waren dit er 117. Verder vervielen er elke maand circa 37 inschrijvingen, doordat woningzoekenden een woning hebben geaccepteerd of elders andere woonruimte hebben gevonden. Ook zijn er inschrijvingen vervallen omdat men samen met een partner wilde gaan reageren of juist weer alleen. De groei van het aantal inschrijvingen lijkt hoger te zijn dan in voorgaande jaren. Dit is (waarschijnlijk) niet het geval. In voorgaande jaren werden woningzoekenden die enige tijd niet op woningen hadden gereageerd aangeschreven of zij nog steeds belangstelling hadden. Op basis hiervan werd een aantal woningzoekenden uitgeschreven. Het systeem werd daardoor ‘opgeschoond’. Omdat de administratieve verwerking hiervan erg tijdrovend is en handmatig moet gebeuren wilden we dit jaar kijken of er een andere manier van inschrijven (wellicht tegen betaling) en opschonen is. Door het onderzoek naar fusie is dit uitgesteld. We hopen hier in 2010 meer inzicht in te krijgen.
44 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Aantal ingeschreven woningzoekenden ingedeeld in huishoudgrootte, leeftijd en inkomen
Huish. grootte
Leeftijd
Inkomen
Aantal wzk 31-12-2007
Aantal wzk 31-12-2008
Aantal wzk 31-12-2009
1 pers.
<65
max. 20.975*
1412
1626
1915
1 pers.
>65
max. 19.800*
226
251
324
≥ 2 pers.
<65
max. 28.475*
884
979
1211
≥ 2 pers.
>65
max. 27.075*
206
238
302
1 pers.
<65 20.975 – 34.158**
538
645
790
1 pers.
>65
19.800 – 34.158
81
94
97
≥ 2 pers.
<65
28.475 – 34.158
246
320
397
≥ 2 pers.
>65
27.075 – 35.158
76
88
84
1 pers.
<65
min. 31.083
151
168
209
1 pers.
>65
min. 31.083
21
19
26
≥ 2 pers.
<65
min. 31.083
543
578
707
≥ 2 pers.
>65
min. 31.083
85
100
116
* inkomensgrens huurtoeslag, primaire doelgroep ** oude ziekenfondsgrens, grens modaal inkomen
Niet alle woningzoekenden die geregistreerd staan, reageren ook daadwerkelijk op het woningaanbod. In onderstaande indeling is uitgegaan van woningzoekenden die in 2009 minimaal eenmaal op het woningaanbod hebben gereageerd. Huish. grootte
Leeftijd
Inkomen
Aantal actief wzk 31-12-2007
Aantal actief wzk 31-12-2008
Aantal actief wzk 31-12-2009
1 pers.
<65
max. 20.975*
349
428
461
1 pers.
>65
max. 19.800*
72
67
78
≥2 pers.
<65
max. 28.475*
316
320
384
≥2 pers.
>65
max. 27.075*
50
51
64
787
866
987
Subtotaal
1 pers.
<65
20.975–34.158**
206
244
261
1 pers.
>65
19.800-34.158
52
28
25
≥2 pers.
<65
28.475-34.158
125
150
174
≥2 pers.
>65
27.075-35.158
24
24
26
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 45
Huish. grootte
Leeftijd
Subtotaal
Inkomen
Aantal actief wzk 31-12-2007
Aantal actief wzk 31-12-2008
Aantal actief wzk 31-12-2009
407
446
486
1 pers.
<65
min. 31.083
39
58
72
1 pers.
>65
min. 31.083
5
5
7
≥2 pers.
<65
min. 31.083
158
166
202
≥2 pers.
>65
min. 31.083
22
23
29
224
252
310
Subtotaal
* inkomensgrens huurtoeslag, primaire doelgroep ** Ziekenfondsgrens, grens modaal inkomen
Van de 5.813 woningzoekenden hebben slechts 1.612 woningzoekenden daadwerkelijk op een woning gereageerd in 2009. Dit is 27,7% van het totale bestand en dit komt overeen met landelijke cijfers die hierover bekend zijn. Het zou onverstandig zijn om hieruit de conclusie te trekken dat we maar relatief weinig ‘echte’ woningzoekenden hebben. De gemiddelde wachttijd voor een huurwoning bedraagt in de gemeente Barneveld gemiddeld vier tot zes jaar. Woningzoekenden moeten dus geruime tijd ingeschreven staan voordat zij kans maken op een woning. Omdat het de eerste jaren geen enkele zin heeft om actief op woningen te reageren, wachten zij totdat zij voldoende inschrijftijd hebben opgebouwd. Niet alleen het aantal ingeschreven woningzoekenden is met 20% gestegen (vorig jaar met 15%), ook het aantal woningzoekenden dat daadwerkelijk op vrijkomende woningen reageert, is in 2009 met 15% gestegen. De verwachting is dat in de komende jaren dit nog verder gaat oplopen, gezien de crisis op de koopwoningmarkt en de stagnatie in de bouwproductie. Van de woningzoekenden die staan ingeschreven bij Woningstichting Barneveld heeft 88,1% een inkomen onder het niveau van de oude ziekenfondsgrens. (In 2008 was dit 87,9%; in 2007 87,8% en in 2006 88,8%). Van de woningzoekenden behoort 73,8% tot de zogeheten primaire doelgroep. In 2008 was dit 64,2%, in 2007 was dit 65,3% en in 2006 was dit 65%.
Aantal advertenties en reacties In 2009 zijn op 265 advertenties (2008: 234, 2007: 302, 2006: 305 en 2005: 260) in totaal 16.187 reacties binnengekomen. Het percentage foutreacties is in 2009 teruggelopen naar 1%. Dit was in 2008 nog 1,4%. In 2009 zijn 225 (2008: 299; 2007: 288) bestaande woningen opgezegd en er zijn 228 bestaande woningen verhuurd (2008: 282; 2007: 275). Er zijn zeventien woningen uit exploitatie genomen, zie schema hoofdstuk 2.2, pagina 27. De mutatiegraad van 6% is een sterke daling ten opzichte van de afgelopen drie jaar.
46 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
jaar
mutatiegraad
2003
5,5%
2004
6,3%
2005
5,7%
2006
7,7%
2007
7,1%
2008
7,9%
2009
6,0%
Verhuur van nieuwbouw en bestaande bouw Naast verhuur van bestaande woningen waren er diverse projectverhuringen. Zo zijn er vijftien nieuwbouw seniorenappartementen aan de Bilderdijkstraat in Barneveld verhuurd. In Voorthuizen is een begeleid wonen-project met achttien appartementen en twee gemeenschappelijke woonruimtes aan Stichting De Rozelaar verhuurd. In de bedrijfsruimte op de begane grond van dit complex is de sportschool Blankensgoed van start gegaan. In dezelfde wijk zijn later in het jaar zestien nieuwbouw eengezinswoningen verhuurd. In de Kromme Akker in Voorthuizen zijn 25 seniorenappartementen verhuurd. Deze appartementen maken deel uit van de Woongroep 50+ die voor activiteiten en ontmoeting in het complex ook een gemeenschappelijke ruimte beschikbaar heeft. Verder zijn nog twee kamers in de Vijgeboom in Kootwijkerbroek van bewoner gewisseld, is een woning aan zorgcentrum Nebo verhuurd en een woning aan Meerkanten. Vier woningen zijn tijdelijk verhuurd. Tot slot zijn nog twee garages en tien parkeerplaatsen in Barneveld verhuurd.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 47
Het volgende overzicht toont het aantal aanbiedingen in 2009. Via de krant aangeboden woningen, incl. nieuwbouw
265
Bijzondere rechtstreekse aanbiedingen:
Taakstelling generaal pardon en regulier
10
Reguliere urgenten
9
Tijdelijke verhuur
5
WMO
2
Bijzondere toewijzing
3
Vrouwenopvang
2
Urgente OGGZ
1
Wisselwoning terugkeerders sloop
1
Meerkanten
1
Dagopvang Nebo
1
Begeleid Wonen
2
Woonwagen
1
Woningruil
2
40
Totaal woningen
305
Via de krant aangeboden garages
2
Parkeerplaatsen
3
Commerciële ruimte
1
Standplaats Totaal
1 312
In de Wooninfo verschenen in 2009 265 advertenties (inclusief nieuwbouw). Dit aantal wijkt af van het aantal verhuringen, omdat een woning die aangeboden wordt in 2009 niet daadwerkelijk verhuurd hoeft te worden in 2009 en een woning die in 2009 is verhuurd al in 2008 aangeboden kan zijn. In 2009 zijn 302 verhuureenheden verhuurd. Het aandeel van 20% verhuringen in de nieuwbouw is gelijk gebleven aan het percentage in 2008.
48 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Aanbod in Wooninfo
120 100 80 60 40 20 0
eengezinsw oning appartement/flat seniorenw oning aanleunw oning
1 Type w oning
Aanbod in de Wooninfo in de loop van de jaren
Woningtype
2006
2007
2008
2009
eengezinswoning
35%
42%
36%
47%
appartement/flat
38%
25%
40%
27%
senioren/aanleunwoning
24%
30%
24%
26%
Van het aantal reacties op woningen is 64% op eengezinswoningen (2006 en 2007: 58% en 2008: 51%), 31% op appartementen/flats, (2007: 39% en 2008: 44%) en 5% op de seniorenwoningen (grondgebonden en gestapeld) en aanleunwoningen (2007: 2% en 2008: 5%). Het gemiddelde aantal reacties op een eengezinswoning in 2009 was 99 (2007: 49, 2008: 85). Op een appartement/flat was dit 85 (2008: 66, 2007: 29, 2006: 20, 2005: 26, 2004: 15) en op een seniorenwoning (grondgebonden en gestapeld) of aanleunwoning was dit 16 (2008 en 2007: 12). Van het totale aantal reacties op woningen is evenals in 2008 91% (2008: 91%; 2007: 89%; 2006: 85%; 2005: 90%) afkomstig van starters. Het aantal verhuringen aan starters is, na een stijging in 2007 naar 68%, weer gedaald naar 62%. Doelgroep Doorstromer
Reacties
Woningzoekenden
Verhuringen
1.975
12%
394
9%
117
39%
Starter
14.212
88%
3956
91%
185
61%
Totaal
16.187
100%
4350
100%
302
100%
Er is een groot verschil tussen het aantal woningzoekende starters en het beschikbare aanbod voor deze groep. De slaagkans voor doorstromers is nog steeds groter dan die voor starters, maar juist door het vrijkomen van woningen die door doorstromers worden achtergelaten komt er aanbod in de betaalbare voorraad beschikbaar voor starters.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 49
aantal actief woningzoekenden en verhuringen 4000 3000 2000
Woningzoekenden Verhuringen
1000 0
Doorstromer
Starter
doelgroep
Type huishouden
Reacties
Verhuringen
1-persoons
7.153
44%
138
46%
2-persoons
4.195
26%
89
29%
Gezin
2.677
17%
42
14%
Eenoudergezinnen
1.901
12%
23
8%
274
2%
7
2%
Overig
0
0%
3
1%
Totaal
16.200
100%
302
100%
Meerpersoons
Grafisch is dit als volgt weer te geven.
Aantal verhuringen en reacties naar h.h. type 8.000 6.000 4.000
Reacties
2.000
Verhuringen
0
1p.hh.
2 p.hh
gezin
eeno uderg.
m.pers.hh
h.h. type
In 2009 waren er 302 (2008: 365 en 2007: 388) verhuringen; 283 woningen en 19 overige verhuringen. Niet elke woning wordt direct door de eerste kandidaat geaccepteerd. Gemiddeld moest een woning in 2009 tweemaal worden aangeboden voordat deze kon worden verhuurd. Dit is gelijk aan 2008. In 2006 en 2007 was dit minder, namelijk 1,6 maal.
50 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Weigeringen Reden weigering wzk
Starter
Doorstromer
Totaal
Te klein
19
7
26
Te groot
2
1
3
Te duur
8
2
10
Buurt/straat bevalt niet
7
1
8
Kwaliteitsgebreken woning
1
3
4
Privéomstandigheden
20
9
29
Reeds voorzien
11
5
16
7
1
8
34
21
55
Onbekend
5
2
7
Omgeving
2
2
4
Geen lift aanwezig
2
2
118
54
172
Niet gereageerd aanb. Overig
Totaal
Daarnaast heeft Woningstichting Barneveld 114 keer een woningzoekende geweigerd. De redenen die het meest voorkomen zijn de hoogte van het inkomen en het niet hebben van een binding aan de kleine kernen.
Nieuwbouw Bilderdijkstraat, Barneveld Aan de Bilderdijkstraat zijn vijftien seniorenappartementen opgeleverd. Het appartementencomplex is gebouwd op de plaats van voorheen vier eengezinswoningen aan de Kallenbroekerweg. De appartementen liggen verdeeld over drie woonlagen en hebben een netto huurprijs tussen de € 460 en € 574 per maand. Alle appartementen op de begane grond en de eerste verdieping beschikken over twee slaapkamers en een ruime badkamer. Op de tweede verdieping bevinden zich drie woningen met een slaapkamer. De oppervlakte van de woningen varieert van 70 tot 83 m². De appartementen zijn één keer geadverteerd. Op de duurdere appartementen kwamen 39 reacties binnen en op zes goedkope appartementen 26. Opvallend is dat de duurdere appartementen bij aanbieding door tien kandidaten zijn geweigerd, met meestal als reden dat de appartementen te klein werden bevonden. De woningen zijn verhuurd aan acht kandidaten die een woning van Woningstichting Barneveld achterlieten en zeven kandidaten die een koopwoning of particuliere huurwoning achterlieten. Alle bewoners komen uit de gemeente Barneveld.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 51
Blankensgoed, Voorthuizen In Voorthuizen, in de nieuwe wijk Blankensgoed, zijn zestien eengezinswoningen verhuurd en twee Koopgarantwoningen aan de eigenaren opgeleverd. De huurwoningen hebben twee slaapkamers en een begaanbare zolder en worden voor € 511,48 verhuurd. Voor deze woningen hadden 100 woningzoekenden zich ingeschreven. Daarnaast zijn er 34 starters-koopwoningen opgeleverd.
Woongroep 50 +, Voorthuizen Eveneens in Voorthuizen, maar dan in de wijk de Kromme Akker, is na veel jaren volhouden eindelijk het complex voor de Woongroep 50+ uit Voorthuizen opgeleverd onder de naam Cromme Acker Staete. Vijfentwintig seniorenappartementen, verschillend in grootte, twee of drie (slaap)kamers, in de huurprijsklasse van € 476 tot € 756, konden eind van dit jaar aan de 50-plussers uit Voorthuizen en omgeving worden verhuurd. Aan de toewijzing van de appartementen ligt een toewijzingsovereenkomst ten grondslag, omdat kandidaten lid moeten zijn van de Woongroep 50+ .
Commerciële bedrijfsruimte, Voorthuizen In de wijk Blankensgoed werd een bedrijfsruimte opgeleverd die verhuurd wordt aan Sportschool Blankensgoed. Twee jonge ondernemers zijn hier gestart met fitness, groepslessen en dergelijke.
Begeleid Wonen, Voorthuizen Boven de sportschool werd het begeleid wonenproject de Rozenhof van Stichting De Rozelaar dit jaar gestart. De achttien appartementen en twee gemeenschappelijke ruimtes zijn door achttien bewoners met een verstandelijke beperking in gebruik genomen.
Overige aandachtsgroepen Vluchtelingen Eind 2008 waren voor het generaal pardon nog 40 personen van woonruimte te voorzien (tot 2010). Voor de reguliere taakstelling waren er in 2009 24 personen te huisvesten, dus naast de tien personen die in de tweede helft van 2008 nog niet waren gehuisvest. Bij de aanmelding van woningen voor het generaal pardon, beschikte Vluchtelingenwerk niet meer over ‘eigen’ kandidaten. De beschikbaar gestelde woningen moesten gemeld worden bij de COA. Dit werkte vertragend. In een aantal gevallen duurde het erg lang voordat een kandidaat voor een woning werd doorgegeven vanuit het COA. Ook kwam het voor dat de betreffende persoon al een aanbieding elders had en afzag van de woning van Woningstichting Barneveld. Woningen stonden hierdoor helaas onnodig lang leeg. In de loop van het jaar werd duidelijk dat het generaal pardon landelijk voltooid was. Er zijn uiteindelijk in 2009 nog twintig personen voor het generaal pardon gehuisvest. In totaal zijn er 55 vluchtelingen vanuit de generaal pardonregeling in de gemeente Barneveld gehuisvest. De opdracht vanuit het Ministerie was 89. Het tekort wordt niet verrekend met de reguliere taakstelling. Voor de reguliere taakstelling zijn door Woningstichting Barneveld in 2009 30 personen gehuisvest. Nog vier woningen waren aan het einde van het jaar aangeboden en toegewezen, maar de verhuur hiervan vindt pas begin 2010 plaats. Hierbij worden enkele grote gezinnen gehuisvest. Zowel de gemeente Barneveld als de provincie Gelderland zijn tevreden over het verloop en de samenwerking. In 2009 is de totale achterstand ingehaald.
52 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Urgent woningzoekenden In 2009 huisvestten wij negen huishoudens die vanuit de gemeente een urgentie hebben gekregen. Verder zijn twee huishoudens vanuit de vrouwenopvang aangemeld en van woonruimte voorzien. Vanuit het OGGZ is eveneens een aanmelding voor urgente huisvesting gekomen en deze is eveneens gehuisvest. Verder waren er drie bijzondere toewijzingen waaronder een cliënt van ‘De Bondgenoot’ die conform de afspraak een woning kreeg.
Mensen met een beperking Voor Stichting De Rozelaar, een instelling in Barneveld die zich ontfermt over mensen met verstandelijke of meervoudige beperkingen, is in 2009 een begeleid wonen-project in de nieuwbouwwijk Blankensgoed in Voorthuizen opgeleverd. Een groep van achttien bewoners met de beschikking over twee gemeenschappelijke ruimtes, hebben hier een nieuw thuis gevonden.
Senioren Voor 2009 geldt dat 23% (2008: 25%) van het woningzoekendenbestand bestond uit 55-plussers. In voorgaande jaren was dit percentage ook ongeveer 23%. Van de 302 woningen die verhuurd zijn, was dit jaar 25% voor woningzoekenden ouder dan 55 jaar (2008: 24%). Er werden dit jaar twaalf aanleunwoningen verhuurd (2008: 14; 2007: 11; 2006: 18; 2005: 6; 2004: 14).
Jongeren De zes kamers die vanaf 2008 aan Stichting Bredervoort-LSG worden verhuurd voor een begeleid wonen-project voor jongeren, sommigen zestien-zeventien jaar, anderen net achttien-negentien jaar, hebben in 2009 een aanwijzing als woongebouw gekregen. Hierdoor kunnen de jongeren die er wonen een beroep doen op huurtoeslag.
Woonwagenbewoners Woningstichting Barneveld heeft tien standplaatsen en een woonwagen in haar beheer. Gezien het specifieke woon- en leefklimaat loopt de toewijzing zoveel mogelijk op voordracht van de zittende bewoners. De kandidaten moeten wel voldoen aan de toewijzingscriteria. In 2009 was er even sprake van om de woonwagen aan de zittende huurder te verkopen, maar uiteindelijk is deze weer doorverhuurd. Wel is besloten om de negen standplaatsen waar een woonwagen van de eigenaar-bewoner op staat, aan deze eigenaren te koop aan te gaan bieden.
2.5 Huurachterstanden De huurachterstand steeg in de loop van het jaar 2009. De aanpak van de achterstanden zoals deze bij Woningstichting Barneveld wordt uitgevoerd en waarbij nauw wordt samengewerkt met de schuldhulpverlening van de afdeling Werk, Zorg en Inkomen van de gemeente Barneveld, is onveranderd. Wel is er sprake van een toename in het aantal huurders dat een beroep doet op de schuldhulpverlening waardoor de wachttijden bij de gemeente zijn opgelopen. De gemeente heeft aangegeven dat hiervoor extra formatie beschikbaar wordt gesteld.
Huurachterstand einde jaar
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 53
Huidige huur ders bij incasso
Totale Incassobureau/ achter Deurwaarder stand (incl WSNP)
bureau Achter- stand Aantal Bedrag
Jaar
Aantal huur ders
2009
190
110.911
56
64.648
33
2008
170
93.883
25
25.876
2007
228
139.960
66
2006
217
129.880
2005
229
2004
179
Vertrokken huur ders bij incasso bureau Aantal
Bedrag
33.627
28
41.602
11
8.182
14
17.694
80.980
44
44.120
22
36.805
68
78.036
40
35.155
28
42.881
124.768
69
76.437
46
41.474
23
34.963
113.925
56
69.688
35
38.144
21
31.544
Het verloop van de huurachterstanden is als volgt weer te geven: In bedragen:
160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 2004
2005
2006
2007
2008
2009
Als % van te innen huur:
Overzicht huurachterstandspercentages 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 2004
2005
2006
2007
2008
2009
De relatieve huurachterstand bedraagt 0,53% van de te incasseren jaarhuur van € 20.748.348. Dit is een stijging ten opzichte van vorig jaar, toen het percentage nog 0,47% was.
54 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Per 31 december 2009 is de huurincasso van 56 (oud) huurders in handen van de deurwaarder of het incassobureau gelegd. Dit is meer dan een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar. De te vorderen huurachterstand bedroeg onder deze groep huurders € 64.648. Dit is 60% van de totale huurachterstand. In 2009 heeft Woningstichting Barneveld aan zes (2008: 26; 2007: 10; 2006: 20; 2005: 16 en 2004: 25) huurders van een woning de ontruiming laten aanzeggen. Uiteindelijk zijn vijf ontruimingen doorgegaan (2008: 8; 2007: 4; 2006: 8 en in 2005: 5); vier vanwege huurachterstand en één op grond van illegale bewoning.
Huurderving De huurderving door leegstand, exclusief bedrijfsruimten en bijzondere projecten (verkoop, sloopnieuwbouw en dergelijke), bedroeg in dit verslagjaar 0,52% (2008: 0,41%; 2007: 0,52%; 2006: 0,64%) van de jaarhuur. De huurderving inclusief de projectleegstand en leegstand bij bedrijfsruimten bedroeg € 180.895, dit is 0,87% van de totale jaarhuur. Begroot was 1% huurderving. In 2009 hebben 238 woningen één of meerdere dagen leeggestaan. De overige gemuteerde woningen, 43 in totaal, zijn aansluitend verhuurd. Dit is 16% van de gemuteerde woningen. Vorig jaar werd 14% van de mutaties aansluitend verhuurd. Van de 238 woningen is bij achttien woningen (2008: 34, 2007: 35) sprake geweest van frictieleegstand, gemiddeld 24 dagen leegstand per woning. De frictieleegstand heeft verschillende oorzaken. Af en toe wordt een woning vaker achter elkaar geweigerd. Dat hoeft niet aan de woning te liggen; er zijn vaak andere redenen waarom woningzoekenden weigeren. Bij een woning die in een kleine kern vrijkomt, moeten vaak eerst alle woningzoekenden die gereageerd hebben, mondeling of schriftelijk worden benaderd om na te gaan of er sprake is van binding met de betreffende kleine kern. Dit vergt veel tijd. En bij seniorenwoningen hebben woningzoekenden soms meer bedenktijd nodig om te beslissen of ze deze, vaak grote, verhuisstap willen maken. De mutatieleegstand is ook dit jaar ten opzichte van het vorige jaar iets afgenomen. De asbestinventarisatie en asbestverwijdering vergt nog wel extra tijd, maar met een strikte aanpak is het beheersbaar. Soms is het lastig omdat er slechts met één gespecialiseerd bedrijf wordt gewerkt en is er sprake van vertraging en oponthoud. frictieleegstand gemidd. aantal dagen
mutatieleegstand gemidd. aantal dagen
totale leegstand aantal wng
2004
12
12
262
2005
17
10
339
2006
15
9
327
2007
29
15
301
2008
22
14
232
2009
24
11
238
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 55
Daarnaast werd tijdelijke leegstand onder andere veroorzaakt omdat de betreffende woningen zijn toegewezen in het kader van de taakstelling of het generaal pardon (waarbij de leegstandskosten grotendeels worden vergoed door de gemeente Barneveld), of omdat de woningen in verkoop zijn gegaan.
Huurbeleid Omdat het kabinet de huurverhoging voor een aantal jaren heeft bevroren op het niveau van de inflatie, kan eigenlijk niet langer worden gesproken van huurbeleid waarmee corporaties de huurwoningmarkt (enigszins) kunnen beïnvloeden. Er is slechts sprake van het uitvoeren van inkomensbeleid van de overheid door corporaties. Al eerder is aangegeven dat door deze geringe stijging van de belangrijkste inkomstenbron voor Woningstichting Barneveld in relatie tot de financieringsbehoefte ten behoeve van nieuwbouw en (strategisch) onderhoud er inmiddels een ongewenst spanningsveld is ontstaan. Door het gedifferentieerde huurbeleid dat Woningstichting Barneveld in de jaren 2000-2006 heeft kunnen voeren, waren de meeste woningen op het gewenste streefhuurniveau (een bepaald percentage van de maximale huurprijs) gekomen en was er geen noodzaak harmonisatie bij mutatie toe te passen. In het jaarplan 2010 is opgenomen dat dit instrument nadrukkelijk wel weer in beeld komt om alle opgaven financieel haalbaar te maken. Wel worden, als onderdeel van het onderhavige huurbeleid, na verbeteringen de huren van de betreffende woningen op het dan nieuwe passende huurniveau gebracht. Naast huurharmonisatie zal ook de mate van energiezuinigheid van een woning een rol gaan spelen in toekomstig huurbeleid. Niet alleen doordat de woningwaardering op dit punt wordt aangepast, maar ook door woonlasten (dus inclusief energielasten) in plaats van huurlasten uitgangspunt voor beleid te maken. Daarom heeft Woningstichting Barneveld zich eind 2009 samen met twee regiocorporaties aangemeld voor een driejarig proefproject ‘woonlasten’ van de provincie Gelderland. De gemiddelde en tegelijk maximale huurverhoging voor 2009 bedroeg 2,5%, gelijk aan het inflatiepercentage over 2008.
2.6 Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer Huurdersvereniging Barneveld In de gemeente Barneveld worden de huurders vertegenwoordigd door de Huurdersvereniging Barneveld (HvB). Bij deze vereniging zijn eind 2009 1.866 van onze huurders aangesloten. Evenals in voorgaande jaren is dit ongeveer de helft van het totaal aantal huurders. Aan het overleg tussen Woningstichting Barneveld en de HvB ligt een samenwerkingsovereenkomst ten grondslag. De HvB wordt financieel ondersteund door Woningstichting Barneveld op grond van een afgesloten financieringsovereenkomst. Hierin is onder andere geregeld dat Woningstichting Barneveld een financiële bijdrage verstrekt, afhankelijk van het aantal (betalende) leden van de HvB. De huur van de kantoorruimte van de HvB wordt volledig door Woningstichting Barneveld betaald. De HvB heeft ook in 2009 in het kader van haar rol als vertegenwoordiger van de huurders een actieve rol gespeeld in de behartiging van de belangen van haar leden. Hierbij heeft zij vooral een bemiddelende rol gespeeld bij individuele klachten.
56 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Daarnaast heeft het bestuur de gelegenheid gehad bewonersbijeenkomsten (georganiseerd door Woningstichting Barneveld) bij te wonen, bijvoorbeeld over de aanstaande renovatie van huurwoningen in een bepaald complex. Ook werd het bestuur van de HvB uitgenodigd om de nieuwbouwwoningen die in 2009 werden opgeleverd, te bezichtigen voordat werd overgegaan tot verhuur. Een aantal malen is overlegd met de Huurdersvereniging Barneveld, waarbij onder andere het voorstel voor de verkoop van bestaande huurwoningen is besproken. De jaarrekening 2009, de onderhouds- en bedrijfsbegroting 2010, de (nieuw)bouwontwikkelingen van Woningstichting Barneveld in de gemeente Barneveld, de ontwikkelingen in de volkhuisvesting en de huurverhoging per juli 2009 waren bekende items. De nieuwe vergoedingsregeling bij renovatie en groot onderhoud werd aan de hand van de eerste ervaringen geëvalueerd en het bestuur ging akkoord met de regeling. Verder ging de huurdersvereniging akkoord met de instelling en het reglement voor de regionale geschillencommissie, zodat deze commissie per 1 september 2009 van start kon gaan. De voortgang van het onderzoek naar een fusie met Woningstichting Nijkerk was een belangrijk onderwerp dit jaar en voor de HvB een tijdrovende en intensieve klus. Een ander belangrijk item was de prestatieafspraken die Woningstichting Barneveld maakte met de gemeente Barneveld en de uitwerking hiervan in de praktijk. Ook in 2009 heeft het bestuur van de Huurdersvereniging, conform afspraak, een overleg gehad met de wethouder volkshuisvesting en de directie van Woningstichting Barneveld over het volkshuisvestingsbeleid en de resultaten van de prestatieafspraken. In de algemene ledenvergadering van de Huurdersvereniging werd over het energiebeleid en de energielabeling gesproken. Dit is een onderwerp waar de HvB veel aandacht voor heeft en dat hoog op de agenda staat. Tijdens deze vergadering werd afscheid genomen van de heer Mense, die vanaf het begin bestuurslid is geweest van de huurdersvereniging. Tijdens diezelfde vergadering is de heer Nico Drost als bestuurlid geïnstalleerd.
Overleg met bewoners(groepen) Tuinen van Ghentlaan De tuinen die bij dit complex liggen worden door de huurders over het algemeen slecht onderhouden. In het verleden zijn de voortuinen al ingericht voor algemeen gebruik. In samenwerking met de rayonmedewerker van de gemeente is besloten om ook de achtertuinen anders in te richten. Hiervoor zijn de bewoners in juni 2009 voor het eerst bij elkaar geroepen. Er zijn twee ontwerpen gemaakt die voorgelegd zijn aan de bewoners. Het merendeel is tegen het opheffen van de eigen tuin, maar Woningstichting Barneveld ziet toch nog een mogelijkheid om met een aantal bewoners verder te praten om een begin te kunnen maken met een andere indeling.
Reinaerdshof Van verschillende kanten kwamen signalen van overlast in het stukje Reinaerdshof 1 t/m 49. Het zou hierbij vooral om het gedrag van spelende kinderen gaan. Naar aanleiding van deze klachten is in samenwerking met de jongerenwerker van de gemeente Barneveld, de Meerkanten, de integrale veiligheidsmedewerkster van de gemeente Barneveld, de politie, het wijkplatform en de woonconsulent van Woningstichting Barneveld een enquête opgesteld en onder de bewoners verspreid. In de eerste helft van 2010 zijn de uitkomsten bekend en kan verder gepraat worden over acties.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 57
Goudenstein De laatste carport werd na de zomer van 2008 geplaatst. In overleg met het wijkplatform stelde de rayonbeheerder van de gemeente Barneveld een “bomenplan” op. Dit omdat er voor de plaatsing van de carports verschillende bomen gekapt werden. In 2009 is dit bomenplan gerealiseerd. Twee leden van het wijkplatform hebben begin 2009 door middel van een enquête onderzocht welke wensen er onder de bewoners van Goudenstein leefden. De aanleiding was dat Woningstichting Barneveld geld beschikbaar stelde voor een buurtactiviteit. Hierop kwam een overweldigend aantal reacties binnen. De belangrijkste wens was dat bewoners de speelveldjes in de buurt graag wilden uitbreiden en/of opknappen. Om hiermee aan de slag te gaan, werd een werkgroep ingesteld. Dit heeft ertoe geleid dat de speelveldjes zijn opgeknapt. Met de burendag van 2009 werd een en ander feestelijk opgeleverd, waarbij bewoners zorgden voor een heerlijke catering.
Valkhof In 2005 en 2006 zijn de woningen aan de Valkhof gerenoveerd. In 2008 heeft Woningstichting Barneveld zich vooral gericht op de vraag hoe we met elkaar de leefbaarheid bij deze hofjes kunnen verhogen. Onder de huurders van Valkhof was eerder een enquête gehouden. Hieruit bleek dat bewoners zich vooral storen aan zaken als hard rijden op de hofjes, het zwerfvuil in de wijk, de geluidsoverlast en de anonimiteit op de hofjes. Maar ook stoorde men zich aan de ontsierende werking van schotelantennes, de verschillende bij- en aanbouwsels, schuttingen en dergelijke. Woningstichting Barneveld is met deze bevindingen aan de slag gegaan. Inmiddels ligt er een plan voor drie hofjes (1, 3 en 5 waar alleen eengezinswoningen staan) waarbij de gemeente Barneveld het middenterrein van het hofje opknapt en Woningstichting Barneveld de huurders, tegen huurverhoging, een carport of een schuurtje aanbiedt. Vanuit de post leefbaarheid heeft Woningstichting Barneveld hiervoor een bedrag van € 80.000 per hofje beschikbaar gesteld. Eind 2008 bleek dat de welstandscommissie nog verschillende vragen had. In 2009 is hieraan de nodige aandacht besteed en eind 2009 was duidelijk dat de plannen door konden gaan. Begin 2010 zullen de bewoners worden geïnformeerd, zodat de eerste bouwsels half april 2010 geplaatst kunnen worden.
Meilanden De commissie in dit complex is redelijk actief. De commissie hield onder alle huurders een enquête. Hieruit bleek dat het groene rondje vóór het complex een nieuwe invulling behoefde. Dit werd in 2009 gerealiseerd. Verder werd de hal op zowel de tweede als de derde verdieping aantrekkelijker gemaakt, opnieuw met medewerking van kunstenares Julia Borsboom. Ter afsluiting werd in het gebouw op de eerste verdieping een “Mein-buurtbuffet” voor alle bewoners georganiseerd.
Aanpak maisonnettewoningen Oldenbarnevelderweg De herstructurering van de wijk Oldenbarneveld is afgerond. De vier maisonnetteflats langs de Narcissenstraat zijn gesloopt. Destijds is ervoor gekozen om de maisonnetteflats langs de Oldenbarnevelderweg (nog) niet te slopen, met daarbij de aantekening dat de leefbaarheid in en rondom de maisonnetteflats op peil moest blijven. In de leefbaarheidbegroting 2008 was daarom een bedrag van € 30.000 opgenomen voor de herinrichting van het gemeenschappelijk groen en het opknappen van de trappenhuizen. Om een beter beeld te krijgen wat er speelt in en om de flats, zijn in 2009 drie inloopmiddagen voor bewoners georganiseerd. Naar aanleiding hiervan is een begin gemaakt met het opknappen door het uitvoeren van kleine maatregelen. Zo is in de algemene ruimte een fietsenstalling geplaatst, is
58 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
de algemene ruimte grondig schoongemaakt, zijn deuren gerepareerd en is een begin gemaakt met het vervangen van verlichting. Ook zijn er samen met de bewoners leefregels afgesproken. Op dit moment wordt er gewerkt aan een totaal plan van aanpak.
Inloop Gelreweg Omwonenden van de Gelreweg konden door het organiseren van een inloopavond kennis nemen van de nieuwbouwplannen. Vertegenwoordigers van Bimo bouw, de gemeente Barneveld en Woningstichting Barneveld waren hierbij aanwezig. Gezien het aantal bezoekers kan van een geslaagde avond gesproken worden. Bewoners van het Julianaplein hebben een uitnodiging ontvangen om te komen praten over de ontsluiting van hun woning aan de Gelreweg.
Schoonbeekhof In de Essenburcht is voor de bewoners van de Schoonbeekhof een wekelijkse koffieochtend van start gegaan die druk bezocht wordt. In juni van dit jaar was er een open dag voor alle inwoners van Gelderland waarbij het Kulturhus bezichtigd kon worden en er diverse activiteiten waren georganiseerd. Vanaf de oplevering van het complex zijn twee bewoners zeer actief om allerlei kleine klusjes en regelzaken voor de andere bewoners, en daarmee ook deels voor Woningstichting Barneveld, uit te voeren. Woningstichting Barneveld wil dit een officiëler tintje geven. Begin 2010 zullen de mogelijkheden hiertoe verder uitgewerkt worden. In de vliesgevel langs de galerijen zijn lamellen geplaatst om de wateroverlast die de bewoners ervaren te verminderen.
Roemer Visscherpark De bewoners van het Roemer Visscherpark zijn erg ontevreden over de werkzaamheden van het schoonmaakbedrijf. In overleg met de bewonerscommissie heeft het schoonmaakbedrijf nog drie maanden de tijd gekregen om ervoor te zorgen dat de schoonmaak goed wordt uitgevoerd. Begin 2010 zal hierover meer bekend zijn.
Bilderdijkstraat Medio 2009 is het seniorencomplex aan de Bilderdijkstraat opgeleverd en verhuurd. In de loop van het jaar ging een bewonerscommissie van start. Als eerste activiteit is samen met deze commissie de tuin rondom het gebouw ingericht.
Middengebied Oldenbarneveld In deze complexen waren in 2009 veel klachten over het WTW-ventilatiesysteem. Na een degelijk onderzoek zijn defecte installaties geconstateerd en verschillende gebreken verholpen. Ook bleek dat veel bewoners onwetend zijn wat betreft de werking van het systeem. In 2010 worden naar aanleiding van het rapport de bewoners geïnformeerd. Diverse bewoners hebben aangegeven last te hebben van kozijnen die gaan scheuren. Inmiddels zijn kozijnen vervangen maar zijn ook enkele nieuwe kozijnen opnieuw gaan barsten. Een extern bureau heeft de zaak onderzocht, maar komt op dit moment nog niet achter de oorzaak van het scheuren. In 2010 zal dit nader worden bekeken.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 59
Begeleiding projecten Groot Onderhoud In Garderen (30 woningen), Kootwijkerbroek (zestien woningen) en Voorthuizen (30 woningen) zijn in totaal 76 eengezinswoningen gerenoveerd. De woningen zijn gebouwd in respectievelijk 1970, 1955, 1970 en 1966 en waren toe aan een grondige opknapbeurt. In alle genoemde kernen hielden wij voorlichtingsbijeenkomsten. De bewoners konden een modelwoning en een wisselwoning bekijken en zijn individueel bezocht en voorgelicht over de renovatiewerkzaamheden, de eventuele vergoeding en de mogelijkheid om tijdelijk elders te gaan wonen. De renovatie van de woningen bestond onder andere uit asbestsanering, eventuele vervanging van de voor- en achtergevel en groot onderhoud in alle ruimtes van de woning. Vanwege de toegenomen ingrijpendheid van de renovatie is de overlast voor de bewoners toegenomen en moeten meer huishoudens dan voorheen tijdelijk naar een wisselwoning. Om de bewoners tegemoet te komen, heeft Woningstichting Barneveld een regeling voor vergoeding bij groot onderhoud en renovatie opgesteld. Begin 2009 zijn de eerste ervaringen met deze regeling met de Huurdersvereniging besproken. Deze ervaringen waren positief en de regeling is daarmee officieel van toepassing. In het kader van energiebesparing is Woningstichting Barneveld in samenwerking met de Huurdersvereniging een pilotproject gestart voor een tiental woningen in Garderen die onder het groot onderhoud vielen in 2009. Tijdens een informatiebijeenkomst hebben de bewoners kunnen zien wat bepaalde maatregelen aan energiebesparing opleveren en wat dit betekent voor het energielabel van hun woning. Door het toepassen van het totale isolatiepakket, het aanbrengen van mechanische ventilatie en een andere cv-ketel was het hier mogelijk om de woningen van een energielabel D naar B te krijgen. De bewoners zijn ook geïnformeerd over de onmogelijkheden. Bepaalde maatregelen zijn te ingrijpend in bestaande bouw of hebben geen effect door ligging van de woning ten opzichte van de zon. Het was daarom ook niet mogelijk om het niveau van de woningen te verhogen naar een A-label.
Informatieverstrekking Vier maal per jaar verzorgt Woningstichting Barneveld een editie van het bewonersblad WoonWerk. Hierin worden huurders geïnformeerd over allerlei wetenswaardigheden met betrekking tot huren en wonen. Naast actuele informatie geven we ook graag het woord aan onze huurders en belanghebbenden. In 2009 werd onder andere aandacht besteed aan: •
• •
•
•
Het onderzoek naar de mogelijke vergaande samenwerking/fusie met Woningstichting Nijkerk. Natuurlijk wilden we onze lezers hierover op de hoogte houden. Inmiddels is duidelijk dat de vergaande samenwerking/fusie niet doorgaat. Nieuwbouwprojecten. In deze vaste rubriek brengen we de lezer op de hoogte van de actuele stand van zaken van lopende nieuwbouwprojecten. De rubriek “Nieuwe medewerker”. In deze rubriek stellen we nieuwe medewerkers voor die veel klantcontacten hebben. Dit jaar waren dat de nieuwe verhuurmedewerkster, de loodgieter en de wijkbeheerder. De gezamenlijke Geschillencommissie Woningcorporaties Valleigebied die sinds september 2009 gestart is. Deze commissie geeft bindend advies bij geschillen die woningzoekenden of huurders hebben met de diverse woningcorporaties. Het energielabel. Alle nieuwe huurders krijgen een certificaat waarop staat hoe energiezuinig hun nieuwe woning is.
60 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
•
•
•
• • •
Prestatieafspraken. Met de gemeente hebben we prestatieafspraken gemaakt en is een prestatiecontract getekend. Hierin staat hoe Woningstichting Barneveld en de gemeente de komende jaren samen gaan werken op het gebied van wonen in de breedste zin van het woord. Het gaat over nieuwbouw, maar ook over duurzaamheid, leefbaarheid, wijkbeheer en wonen, zorg en welzijn. Zorgboerderijen. In elke editie kwam een andere zorgboerderij in de gemeente Barneveld aan het woord. Een zorgboerderij is een agrarisch bedrijf waar mensen met een zorg- of hulpvraag een waardevolle dagtaak vinden. Buurtbemiddeling. Een driejarig proefproject dat op 1 januari 2008 begon en een initiatief is van de gemeente in samenwerking met Woningstichting Barneveld, politie en maatschappelijk werk. Het doel is om buren die overlast van elkaar ondervinden met elkaar in gesprek te brengen. Onze huurders. Diverse huurders die meer dan 50 jaar in hun woning wonen, kwamen aan het woord over hun ervaringen. Leefbaarheid. Er is in 2009 veel gebeurd op het gebied van leefbaarheid. Hier hebben we uitgebreid aandacht aan besteed. De column van dr. Wind, oud-huisarts in Barneveld
Woonwerk heeft een oplage van 4.250 exemplaren en wordt behalve aan onze huurders ook aan onze stakeholders verstuurd.
Klachtencommissie/geschillencommissie Nadat in 2008, samen met de collega-corporaties in BLNW-verband het voorstel was uitgewerkt om over te gaan tot een regionale geschillencommissie, is deze in 2009 definitief geïnstalleerd onder de naam Geschillencommissie Woningcorporaties Valleigebied. Zowel de geschillenprocedure als het reglement, de profielschets voor de commissieleden en de informatievoorziening zijn, na advisering en goedkeuring van alle huurdersorganisaties en betrokken directeur/bestuurders, aangepast. Belangrijke wijziging is dat in het reglement van de geschillencommissie is vastgelegd dat uitspraken van de commissie voortaan bindend zijn. Vooruitlopend hierop heeft de klachtencommissie van Woningstichting Leusden in 2009 tijdelijk waargenomen als klachtencommissie voor Woningstichting Barneveld. Dit omdat op 1 januari 2009 er niet meer voldoende leden in de klachtencommissie actief waren om klachten in behandeling te kunnen nemen. In 2009 zijn door deze waarnemende klachtencommissie twee klachten in behandeling genomen. In één geval is Woningstichting Barneveld in het gelijk gesteld, in het andere geval kreeg Woningstichting Barneveld het advies om de betreffende huurder, gezien een onduidelijkheid in het dossier, op één punt tegemoet te komen. In beide gevallen heeft Woningstichting Barneveld het advies van de klachtencommissie overgenomen.
2.7 Leefbaarheid (en maatschappelijk ondernemen) Een groot deel van het handelen van Woningstichting Barneveld staat in het teken van het verbeteren van leefbaarheid, nu en op langere termijn. In het strategisch beleidsplan is in de missie onder andere opgenomen dat Woningstichting Barneveld een taak voor zichzelf ziet op het totale gebied van wonen en welzijn in Barneveld, dat zij wil investeren in leefbaarheid, zowel in wijken als in kleine kernen, en daarvoor actief wil opereren in samenwerking met andere partijen. Zo hecht zij veel waarde aan de samenwerking binnen de wijkplatforms. Maar ook binnen het strategisch voorraadbeheer zijn specifieke maatregelen opgenomen ter verbetering van de woonomgeving van de huurders.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 61
Bewoners hechten aan een goed woonklimaat, waarbij de aandacht voor de woonomgeving steeds meer nadruk krijgt. Kenmerken van een prettige woonomgeving kunnen eenvoudig worden samengevat in de begrippen: schoon, heel en veilig. Het is van belang dat bewoners zich betrokken voelen bij hun woon- en leefomgeving. Daarom stimuleert en ondersteunt Woningstichting Barneveld activiteiten die hierop gericht zijn, en tracht zij bewoners zoveel mogelijk te betrekken bij de uitvoering van (onderhouds)werkzaamheden. Woningstichting Barneveld is zich bewust van haar maatschappelijke taak. Op tal van gebieden komt dit tot uiting. Niet alleen in het bouwen en samenwerken, in het investeren in de leefomgeving of het activeren van bewoners. Maar ook door zich als bedrijf dienstbaar op te stellen naar haar omgeving. Zo neemt Woningstichting Barneveld al sinds 2007 enthousiast deel aan de ‘Beursvloer’, een jaarlijks evenement waarbij deals worden gesloten tussen vraag van maatschappelijke organisaties en aanbod van bedrijven. In 2009 zijn de medewerkers van Woningstichting Barneveld opnieuw een dagdeel als vrijwilliger gaan werken, ditmaal op zorgboerderij ’t Paradijs. Met vereende kracht, en met sponsoring van bedrijven, is een grote schuur opnieuw geschilderd, zijn aardbeien- en aardappelvelden gerooid, is een nieuw klushok ingericht, een vogelhok verplaatst en is met deelnemers samengewerkt. Aan deze zorgboerderij is ook een sponsorbijdrage geleverd voor de aanschaf van zonnepanelen. Ook met andere organisaties zijn op de beursvloer deals gesloten waarvoor wij materieel, menskracht of ruimte ter beschikking stelden. Voor ons als maatschappelijk ondernemer vormen duurzaam bouwen en duurzaam beheer een onlosmakelijk deel van al onze plannen en werkwijzen. Duurzaam wil in onze ogen niet alleen zeggen dat we oog hebben voor een duurzaam gebruik van materialen en een duurzaam gebruik van onze woongebouwen. Voor Woningstichting Barneveld heeft het begrip duurzaamheid ook betrekking op het aangaan en onderhouden van duurzame relaties met onze huurders en onze stakeholders. Dat wil onder andere zeggen: luisteren naar de ander, samen naar oplossingen zoeken, initiatieven nemen, inzetten van personele capaciteit, investeren in multifunctionele gebouwen en participeren in (langdurige)samenwerkingsverbanden. Het scala is zeer divers, maar voorop staat dat Woningstichting Barneveld gelooft in de kracht van samen hetzelfde doel dienen met gebruikmaking van ieders deskundigheid. Van daaruit willen wij actief betrokken zijn bij kleinschalige, praktische en resultaatgevende initiatieven. Tal van maatregelen zijn mogelijk om de leefbaarheid te handhaven en te verbeteren. Inspanningen in dit kader zijn eerder in een aantal hoofdstukken aan de orde geweest. Woningstichting Barneveld is van mening dat het bij haar maatschappelijke taak hoort om indien nodig ook de reserves verantwoord in te zetten ter verbetering van de leefbaarheid in haar bezit. In 2009 heeft Woningstichting Barneveld voor een bedrag van € 93.351 (2008: € 160.880) aan activiteiten op het gebied van leefbaarheid (laten) uitvoeren. Een aantal activiteiten is beschreven in het hoofdstuk waarin aandacht wordt besteed aan het overleg met bewoners en bewonerscommissies. Een overzicht van zaken die in het kader van de leefbaarheid zijn uitgevoerd, zijn:
Leefbaarheid begroot: • Archimedesstraat en Magalhaesstraat: op verzoek van omwonenden is achterpadverlichting aangebracht (€ 13.851) • Meilanden: het opknappen van het trappenhuis is met de bewoners afgesloten met een Mein-buurtbuffet (€ 5.834) • Voorthuizen en Barneveld: bijdrage straatspeeldag (€ 400)
62 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
• • • • •
• •
• • • • • • • •
Schoonbeekhof: tijdelijke inrichting Atrium (€ 3.101), bijdrage kerstdiner (€ 255) en (schoonmaak) materialen voor “huismeesters” (€ 462) Terbroek: jaarlijkse bijdrage stichting Terbroek (Terschuur en Zwartebroek) (€ 4.000) Oldenbarnevelderweg: inloopmiddagen inventariseren problemen (€ 40) Wijkplatforms: bijdrage administratieve ondersteuning (€ 3.000) en presentjes (€ 2.000) Goudenstein, burendag: na een opknapbeurt in de wijk is als laatste het speelveldje opgeknapt. Dit is feestelijk opgeleverd tijdens de burendag met onder andere springkussens, een ballonnenwedstrijd, spellen, hapjes en drankjes verzorgd door bewoners (€ 1.887) Roeterdinkstraat, Voorthuizen: in de hal is een bergkast voor materiaal getimmerd (€ 669) Oldenbarnevelderweg: er is een start gemaakt met de aanpak van het trappenhuis en de directe omgeving. De kosten die gemaakt zijn betreffen het plaatsen van fietsenrekken en opruimen van rommel (€ 163). Het begrote bedrag (€ 30.000) is in 2009 nog niet uitgegeven J de Wittlaan: bijdrage kerstdiner (€ 270) Vd Berglaan: automatische deuropeners aangebracht in samenwerking met de gemeente Barneveld WMO (€ 15.250). De andere helft wordt betaald door de gemeente Barneveld Ruimzicht en omstreken: aansluitkosten alarmering (€ 110) Wijkplatform Hamburgerstraat en omstreken: het wijkplatform gaat in het eerste kwartaal van 2010 een bewonersactiviteit organiseren (€ 3.500) Wijkplatforms: bijdrage administratieve ondersteuning (€ 2.500) en bijdrage presentjes leden wijkplatforms (€ 2.250) Nieuwe Brink: leggen van schoonloopmatten (€ 641) Klaverweide: opstapje brievenbussen (€ 160) en kerstdiner (€ 225) Wijbeheerder: loonkosten ( € 8.100)
Leefbaarheid niet begroot: • • • • • •
Damweg: ophogen tuin aan slootzijde, afronding werkzaamheden van twee jaar geleden (€ 5.268) Oldenbarneveldplein: ontwikkelingskosten om mogelijk een hok te laten maken voor de afvalcontainer. Plan is afgekeurd door welstand (€ 461) Valkhof: weghalen hekje en herstel straatwerk (€ 200) Achterpad J. de Jagerweg/Kampstraat: opheffen recht van overpad en aanbrengen eigen ontsluiting € 928) Gaffel: mededelingenborden (€ 60) Buurtbemiddeling: algemene bijdrage Woningstichting Barneveld (€ 5.000)
Leefbaarheid wijkplatform onbenoemde activiteiten •
Buurtbudget: sinds dit jaar wordt in nauwe samenwerking met de gemeente Barneveld bekendheid gegeven aan het buurtbudget. Bewoners uit de wijk kunnen een financiële bijdrage vragen voor een initiatief dat ten goede komt aan de bewoners in de straat, buurt of wijk. Het voorstel kan via het wijkplatform worden ingediend en Woningstichting Barneveld beoordeelt samen met de gemeente of en voor welk bedrag het initiatief wordt ondersteund. Zowel Woningstichting Barneveld als de gemeente stellen hiervoor geld beschikbaar. Woningstichting Barneveld heeft voor dit jaar de helft van het bedrag uit de begroting ‘onbenoemde activiteiten wijkplatform’ (€ 10.000) beschikbaar gesteld. Aan het einde van het jaar is € 7.500 teruggestort omdat dit geld niet gebruikt is.
Leefbaarheid onbenoemde activiteiten uit overleg bewonerscommissie/bewonerscontacten: •
Erf: aanpassen straatwerk en groen in verband met toegankelijke entree voor mindervalide bewoners (€ 2.446)
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 63
Overig: Rozenhof en Sportschool Blankensgoed: plaatsen borden ‘verboden toegang’ en parkeerplaatsen (€ 459) • Buitenkasten: cadeau Woningstichting Barneveld voor de opening van twee buitenkasten (€ 212) •
Wijkplatforms Algemeen In 2008 liep het vertrouwen van de wijkplatforms in de gemeente terug. Dit leidde ertoe dat bij verschillende wijkplatforms leden opstapten en/of van functie wisselden. Dieptepunt in 2008 was dat zowel het wijkplatform “de Burgt” als het wijkplatform “Norschoten” zichzelf ophieven. Naar aanleiding hiervan werd besloten om per wijkplatform een verantwoordelijke professional aan te stellen. Zo zijn de rayonbeheerders van de gemeente Barneveld en de beide medewerkers integrale veiligheid als eerste aanspreekpunten en verantwoordelijken voor het betreffende wijkplatform aangesteld. Ook werd afgesproken dat de aangewezen verantwoordelijken in een hogere frequentie met de afdelingshoofden van de gemeente Barneveld zouden vergaderen. Uiteraard stelt ook Woningstichting Barneveld personele capaciteit ter beschikking voor de wijkplatforms. In 2009 is gebleken dat deze maatregelen (voorzichtig) het gewenste resultaat hebben opgeleverd. Zowel wijkplatform de Burgt als Norschoten zijn weer actief. Wat blijft is het verschil in betrokkenheid, enthousiasme en functioneren van de individuele leden van de verschillende wijkplatformen. Dit is van invloed op de agenda van het wijkplatform en de resultaten die ze boeken. Vier maal per jaar overleggen afgevaardigden van de wijkplatforms met de wethouder en verantwoordelijke managers van gemeente, Woningstichting Barneveld en politie. Deze zogeheten Stuurgroep wijkplatforms moet erop toezien dat gemaakte afspraken ook daadwerkelijk worden nagekomen. Ook neemt de stuurgroep de verantwoordelijkheid voor vraagstukken die de bevoegdheid van de uitvoerende medewerkers overstijgen.
Wijkbeheerder Begin 2009 is het wijkbeheer in Oldenbarneveld geëvalueerd. Gemeente, Woningstichting Barneveld en Stichting Oldenbarneveld in Beweging kwamen gezamenlijk tot de conclusie dat de opzet van het wijkbeheer zoals tot dan toe uitgevoerd, teveel van de vrijwilligers vroeg en niet het beoogde resultaat had. Besloten is een splitsing te maken tussen wijkbeheer en wijkcentrumbeheer, en daaraan gekoppeld de financiële structuur te wijzigen. Woningstichting Barneveld heeft de verantwoordelijkheid voor een wijkbeheerder op zich genomen, de gemeente gaat het beheer en het sociaal cultureel werk van het wijkcentrum weer voor haar rekening nemen. Gezien het belang van het wijkcentrum voor de wijk Oldenbarneveld zal Woningstichting Barenveld financieel bijdragen aan het beheer van het wijkcentrum. De Stichting Oldenbarneveld in Beweging houdt haar juridische status, maar zal feitelijk meer als wijkplatform gaan functioneren. Met ingang van 1 november 2009 is er een wijkbeheerder in dienst gekomen van Woningstichting Barneveld. In eerste instantie is hij aangesteld voor de wijken Oldenbarneveld en Barneveld Zuid. Hij heeft een kantoorruimte aan de Lobeliastraat 133 in Barneveld.
Spelen op Straat Project (Buitenkasten) Eind 2008 is begonnen met de bouw van twee speelkasten. De speelkasten zijn veilige speelplekken, waar kinderen kunnen spelen en niet worden weggestuurd.
64 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
De eerste twee kasten zijn gerealiseerd aan de Valkhof en nabij het wijkcentrum in de wijk Oldenbarneveld. Eind 2009 heeft de speelkast aan de Valkhof 200 leden en die in Oldenbarneveld 70. In 2009 is ook een begin gemaakt met het realiseren van een speelkast in Zwartebroek en Terschuur.
Hondenuitlaatbeleid De gemeente Barneveld voerde in juli 2008 nieuwe regels voor hondenbezitters in. Honden mogen niet loslopen en eigenaren werden verplicht om de poep van hun huisdier op te ruimen. Een speciale opsporingsambtenaar moet erop toezien dat de regels worden nageleefd. Eigenlijk wilde het College de nieuwe regels combineren met de aanleg van meer hondenuitrenplaatsen (hup’s). Een raadsmeerderheid stak daar echter een stokje voor. De extra hup’s worden nu node gemist, blijkt uit een enquête. Ook hebben de hondenbezitters behoefte aan meer afvalbakken, zowel bij uitrenplaatsen als langs wandelpaden. Hiertoe zijn inmiddels voorstellen vanuit de verschillende wijkplatformen gedaan.
Speelbeleidsplan De uitvoering van het speelbeleidsplan van de gemeente Barneveld start in 2010. Het komt erop neer dat vijftig speelplaatsen in de gemeente zullen verdwijnen en 24 nieuwe worden aangelegd. Een aantal bestaande speelplekken wordt omgevormd voor een andere leeftijdsgroep door een ander soort toestellen te plaatsen. Hier en daar zijn nu al speeltoestellen of -veldjes weggehaald. Per wijk is gekeken naar het aantal kinderen dat er woont en de samenstelling in leeftijdsgroepen. Op basis daarvan en in overleg met het wijkplatform is per locatie besloten of een bestaande speelplek moet blijven, aangepast moet worden of moet verdwijnen. De ruimte van de oude speelplaatsen blijft beschikbaar voor een eventuele nieuwe speelplek in de toekomst. Zowel in Barneveld als in Voorthuizen komt een speelplaats waar kinderen ‘avontuurlijk’ kunnen spelen in de natuur. Daarbij kan onder meer worden gedacht aan het klimmen in een boom of het bouwen van hutten.
PKVW Vanuit de gemeente Barneveld is dit jaar aandacht gevraagd voor het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Voorafgaand aan de reguliere wijkplatformvergaderingen zijn bewoners uit de wijk uitgenodigd om een voorlichting over het PKVW bij te wonen.
Jongerenwerk Voorthuizen Het wijkplatform Voorthuizen Zuid heeft zich sterk gemaakt voor het jongerenwerk in Voorthuizen. Tot op heden is er nog geen definitieve oplossing voor het jongerenwerk in Voorthuizen gevonden. Het voorstel om aan het Trefpunt een locatie te bouwen is met name bij de bewoners van de nieuwbouwwijk Blankensgoed niet enthousiast ontvangen.
Barneveld Centrum Binnen dit wijkplatform is aandacht gevraagd voor het onderhoud van de achterpaden bij huurwoningen. Dit heeft ertoe geleid dat in de onderhoudsbegroting van Woningstichting Barneveld het onkruidvrij houden van de achterpaden is opgenomen en in de toekomst structureel aandacht zal krijgen. De verkeersperikelen in de Vogelbuurt hebben ertoe geleid dat de gemeente Barneveld het kruispunt van Dompselaerstraat/Leeuwerikstraat gaat aanpassen. Het eenrichtingsverkeer Leeuwerikstraat is nu
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 65
omgekeerd. De gemeente Barneveld heeft op verschillende plekken bomen en plantvakken ingeboet. Bovendien zijn de verschillende rotondes in Barneveld opnieuw ingericht. Binnen dit wijkplatform is een aparte werkgroep leefbaarheid en veiligheid opgericht. Deze werkgroep gaat zich vooral richten op de “niet materiële kant” van de leefbaarheid. Eén van de woonconsulenten van Woningstichting Barneveld gaat zitting nemen in deze werkgroep.
Barneveld Zuid 2 In 2009 zijn de speelveldjes aan de Goudenstein uitgebreid/opgeknapt. Dit project is afgesloten met een feest op de Nationale Burendag. Een nog steeds lopende zaak voor dit wijkplatforms is de skatebaan. In een goede afloop hiervan hebben de leden van het wijkplatform inmiddels geen vertrouwen meer. Een andere zaak die regelmatig terugkeert, is de parkeeroverlast op diverse plekken.
Barneveld Zuid 3 Dit wijkplatform loopt goed. Aandachtspunt is het gebouw van de Eben Haezerschool. Dit gebouw zal op termijn leegkomen en misschien levert het mogelijkheden op voor de wijk. Andere onderwerpen die aan de orde kwamen: het parkeren aan de Patrijzenhof, de fietsoversteek aan de Lunterseweg, het bankje bij het eendenzitje, de fontein in de singel en de voortgang met betrekking tot de nieuwbouw in Veller. Binnen het wijkplatform wordt nagedacht over hoe het aanzien van de wijk, van met name de tuinen, verbeterd kan worden.
Barneveld Norschoten Dit wijkplatform loopt stroef. Begin 2008 hebben twee leden hun medewerking opgezegd, voornamelijk vanwege de organisatie rondom de opschoondag. Ze vonden dat ze te laat, onvoldoende en onvolledig geïnformeerd werden. De eerstvolgende vergadering stond in het teken van het werven van nieuwe leden. Er kwamen vier bewoners uit de wijk. Uiteindelijk heeft dit wijkplatform een nieuwe start gemaakt. In het eerste kwartaal van 2009 vond de eerste vergadering plaats. De taken werden globaal verdeeld. Eerste aandachtspunt was om meer leden bij het platform te betrekken.
De Vliegersveld – De Vaarst In 2009 loopt ook dit platform stroef. In 2008 besloot het platform Vliegersveld/De Vaarst niet meer verder te willen. Hierna toonden twee leden zich bereid om op de Nationale burendag een kleedjesmarkt te organiseren. De bedoeling hiervan was om nieuwe leden voor het platform te werven. De markt werd goed bezocht, maar er heeft zich slechts één nieuw lid aangemeld. Inmiddels is er, begin 2010, toch weer nieuw leven in het wijkplatform geblazen.
Stichting Oldenbarneveld in Beweging/ Wijkplatform Oldenbarneveld In 2009 is het wijkplatform Oldenbarneveld los van het buurtcentrum opgericht. De meldingen van overlast aan het plein bleven in 2009 achterwege. Door jongeren uit de wijk is een verzoek ingediend om het plein achter het wijkcentrum open te stellen als ontmoetingsplaats, omdat zij nu overal weggejaagd worden. Hier is inmiddels gehoor aan gegeven. Het zwerfvuilproject is nieuw leven in geblazen en het leidde ertoe dat de jeugd regelmatig op woensdagmiddag door de wijk gaat om vuil te prikken. Rondom de feestdagen is een aantal activiteiten georganiseerd. Zo is er een kerstboom (met verlichting) geplaatst en werd begin 2010 voor de wijk een nieuwjaarsborrel georganiseerd.
66 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
De Lors Een steeds terugkerend onderwerp tijdens de vergaderingen van dit platform zijn de diverse sloop/ nieuwbouwprojecten (Vondelstraat/Lorsweg, J Catsstraat/Lorsweg en de Boutensstraat en het voormalige gasfabriekterrein). De eerstkomende jaren zal deze wijk dan ook erg gaan veranderen. Eind 2009 is aan het wijkplatform De Lors door de politie een uitgebreide voorlichting gegeven over het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Verder was een medewerker van de gemeente aanwezig om het platform te informeren over de stand van zaken rondom het hondenpoepbeleid en de speelruimten. De wensen vanuit het platform zijn geïnventariseerd en deze worden meegenomen in de plannen. Het ziet er naar uit dat enkele speelterreinen verplaatst gaan worden. Omdat het aantal speelruimten te weinig is voor de wijk, is ook gekeken waar nieuwe geplaatst kunnen worden. In 2010 komt de gemeente in het kader van het speelbeleidsplan hierop terug. Verder werd gevraagd naar achterpadverlichting. Hier is echter enkele jaren geleden een onderzoek naar geweest, zijn afspraken gemaakt en werkzaamheden uitgevoerd. Daarnaast is in 2009 de huidige voorzitter gestopt met zijn werkzaamheden vanwege gezondheidsredenen. Inmiddels heeft iemand anders deze taak op zich genomen.
De Burgt In 2009 is het “nieuwe wijkplatform” van start gegaan. Helaas bleven er problemen rondom de onderwerpen en de communicatie met de gemeente. Dit heeft er eind 2009 toe geleid dat een nieuwe voorzitter is aangetreden. Hopelijk kan men in 2010 weer voortvarend aan de slag.
Stroe Wijkplatform Stroe is in 2009 van start gegaan met het maken van een dorpsplan. Zij gaan hierin ook de behoefte meenemen aan huurwoningen voor de (alleenstaande) jongeren uit Stroe. Bij de uitwerking van het plan wordt Woningstichting Barneveld betrokken.
Voorthuizen Centrum Vooral het nieuwe centrumplan van Voorthuizen werd uitgebreid besproken. Ook de nieuwbouwwijk Blankensgoed valt onder dit wijkplatform. Vooral de infrastructuur van deze nieuwe wijk kwam regelmatig aan de orde in dit wijkplatform. Na een oproep in de nieuwsbrief hebben zich nu ook bewoners uit de nieuwbouwwijk Blankensgoed gemeld om deel te nemen in het wijkplatform.
Voorthuizen Hamburgerstraat en omstreken In dit wijkplatform spelen geen grote zaken. Men wil graag weten wanneer de woningen aan de Apeldoornsestraat gesloopt worden. Dit is namelijk van belang voor de sloop van de Nieuwe Kampstraat. In het eerste kwartaal was er een wijkschouw in de wijk Hamburgerstraat en omgeving. Naar aanleiding hiervan zijn verschillende bewoners aangeschreven op het onderhoud van hun tuin.
Voorthuizen de Wheem - de Maat Binnen dit wijkplatform is met functies geschoven. Zo is één van de leden secretaris geworden en de secretaris is lid geworden. Binnen dit wijkplatform spelen zaken zoals het verkeersplan. Een nieuw kunstgras speelveld, aangelegd door de gemeente Barenveld, is in het tweede kwartaal geopend.
Voorthuizen Zuid Woningstichting Barneveld wilde op verzoek van de gemeente Barneveld een woonzorgcentrum (werkruimte voor zorgverleners in combinatie met woningbouw) op het veld tegenover Nieuw Avondrust realiseren. Wijkbewoners hebben bij het wijkplatform aangegeven problemen met bebouwing van het veld te hebben. Dit omdat de jeugd en verenigingen hier veelvuldig gebruik
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 67
van maken. Eind 2009 werd duidelijk dat de zorgverleners niet verder wilden met het plan en is de samenwerking gestaakt. Woningstichting Barneveld wil hoe dan ook op deze plek woningbouw voor senioren realiseren en ging op zoek naar nieuwe partners. Uit de Chopinlaan, Bachlaan, Strausslaan en dergelijke zijn het afgelopen jaar klachten binnen gekomen over de woonomgeving, zowel vanuit de huurwoningen als vanuit de koopwoningen. De klachten betroffen onder andere slecht onderhouden tuinen, slecht straatwerk, te donkere plekken en dergelijke. Naar aanleiding hiervan en omdat er planmatig schilderwerk plaatsvindt, is besloten om in 2010 extra in dit deel van de wijk te investeren. Hierbij is inmiddels al samenwerking gezocht met de afdeling Groen van de gemeente Barneveld.
Terschuur/Zwartebroek De woonconsulent heeft één vergadering van het Plaatselijk Belang bijgewoond. In het afgelopen jaar speelden in deze kernen voor Woningstichting Barneveld geen bijzondere zaken. Omdat Stichting Terbroek in beide dorpskernen in het kader van leefbaarheid veel activiteiten organiseert, heeft Woningstichting Barneveld besloten vanaf 2008 deze stichting een structurele financiële bijdrage te geven. In 2009 is deze bijdrage besteed aan een seniorenmiddag. In Zwartebroek wil men volgens het model in Barneveld een SOS-kast oprichten. Om omwonenden te informeren is in eerste instantie een inloopavond georganiseerd.
Overlast Veel meldingen van overlast, irritaties en dergelijke worden door Woningstichting Barneveld verwezen naar de buurtbemiddeling. Hierbij gaat het vooral om één-op-één-situaties. Maar meer en meer burgers van de gemeente Barneveld weten ook zelf de weg te vinden naar de buurtbemiddeling. Het project Buurtbemiddeling heeft in 2009 steeds meer een eigen plek in de gemeente Barneveld gevonden en haar bestaansrecht bewezen. De gemeente Scherpenzeel maakt tijdelijk gebruik van het project. Het aantal bemiddelaars is dit jaar uitgebreid, zodat de meldingen sneller in behandeling werden genomen. Deze bemiddelaars hebben een interne training gevolgd en worden zoveel mogelijk ingezet met de bemiddelaars van het eerste uur. De coördinator van het project zorgt voor de coördinatie en de afstemming, de voorlichting en de externe contacten. Een aantal overlastzaken is door Woningstichting Barneveld dit jaar in behandeling genomen, waarbij ook de advocaat is ingeschakeld. Daarnaast is vonnis gewezen in een zaak tegen een huurder die hennep kweekte in haar woning.
2.8 Zorg en welzijn Opnieuw heeft Woningstichting Barneveld in het verslagjaar veel tijd en energie gestoken in het ontwikkelen en uitvoeren van plannen op het gebied van zorg en welzijn in relatie tot wonen. In alle gevallen gaat het om een planontwikkeling waarbij diverse partijen direct zijn betrokken: naast Woningstichting Barneveld, ook de gemeente, zorginstellingen, eerstelijns gezondheidszorg, welzijnsinstellingen en lokale verenigingen. Het blijven ingewikkelde, intensieve en langdurige processen, waarbij een strakke regie, heldere financiële afspraken en inleven in ieders positie onontbeerlijk zijn om tot een resultaat te komen.
68 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
In de lijst met projecten in voorbereiding en uitvoering elders in dit verslag worden de vele initiatieven opgesomd. Op een aantal daarvan wordt hier verder ingegaan.
Garderen Na een start in 2008 is eind 2009 de bouw van ‘Dr. Kruimelstaete’ bijna afgerond: een eerstelijns gezondheidszorg- en welzijnscentrum in combinatie met 28 levensloopbestendige appartementen en twee groepswoningen voor psychogeriatrische ouderen in Garderen. In januari 2010 vond de eerste oplevering plaats. Naast Woningstichting Barneveld participeren de Dr. Kruimelstichting, de plaatselijke huisarts André Peters, Stichting Welzijn Ouderen Barneveld (SWOB), Thuiszorgorganisatie Icare, Verpleeghuis Norschoten en Zorggroep Ena in het project “Dr. Kruimelstaete”. Na uitgebreid onderzoek is ook besloten om in het project voor een duurzame, milieuvriendelijke energievoorziening te kiezen. Met een gespecialiseerd bedrijf is een huurkoopovereenkomst afgesloten voor een centraal aardwarmtesysteem met warmtepomp. Het grote voordeel voor bewoners en gebruikers is dat niet alleen warmte (via vloerverwarming) maar ook koeling in de warme maanden via hetzelfde systeem opgewekt kan worden. Zeker voor ouderen geeft dat veel extra wooncomfort. Het project was tot op het laatste moment zowel financieel, technisch als qua coördinatie tussen deelnemers een intensief en ingewikkeld project. Verschillende exploitatienormeringen, aanvullende programmatische eisen, enorme budgetoverschrijdingen en onvoldoende projectsturing bij de start van het project hebben veel van betrokkenen gevraagd. Voor het project is een Vereniging van Eigenaren opgericht, aangezien huisarts Peters eigenaar is geworden van het gezondheidscentrum, Dr. Kruimelstichting van het welzijnsgedeelte en Woningstichting Barneveld van de woningen en psychogeriatrische woonunits. In het welzijnsgedeelte zal zowel dagbehandeling als dagopvang van ouderen met een zorgindicatie mogelijk zijn. De woningen in Dr. Kruimelstaete worden met voorrang toegewezen aan ouderen uit Garderen en de direct daaromheen liggende buurtschappen, en het uitgangspunt is dat 50% van de woningen wordt toegewezen aan ouderen met een zorgindicatie. Het streven is om ouderen zo lang mogelijk, ook met een zware zorgindicatie, in hun woning en vertrouwde omgeving te laten wonen. Om dit te waarborgen is besloten voor deze woningen met een toewijzingscommissie te werken, waarin naast Woningstichting Barneveld ook de huisarts, de thuiszorgorganisatie en Dr. Kruimelstichting een plaats hebben. Duidelijk is dat de ouderen in Garderen lang op dit project hebben gewacht. Voor de 28 appartementen waren er ruim 100 inschrijvingen uit de doelgroepen. Opvallend was ook de zeer hoge leeftijd van de ouderen die zich voor het project aanmeldden. Ondanks alle problemen die zich tijdens de realisatie van dit project hebben voorgedaan, is dit een uniek project, zeker in een kleine gemeenschap als Garderen. Een prachtig energiezuinig gebouw met een scala aan eerstelijns gezondheidszorgvoorzieningen, een zorgaanbod van licht tot intramuraal, een uitgebreide welzijnsaccommodatie met ruim aanbod van activiteiten, en 28 appartementen in verschillende huurklassen voor de ouderen uit Garderen, waarbij alle partijen ingrijpende financiële verplichtingen zijn aangegaan, is bepaald geen sinecure. Het is een project met een zeer hoge toekomstwaarde. Helaas moeten wij tegelijkertijd constateren dat het in deze vorm financieel niet langer haalbaar is om een dergelijke voorziening elders in de gemeente te realiseren.
Zwartebroek Niettemin is in 2009 gestart met de inventarisatie van mogelijkheden om ook in Zwartebroek/ Terschuur een plan te realiseren, waarin naast gedifferentieerde woningbouw in huur en koop (samen met een projectontwikkelaar) ook een eerstelijns gezondheidszorgvoorziening en een kleinschalig zorgcomplex voor 24 plaatsen psychogeriatrie een plaats krijgen. Hiervoor zal worden samengewerkt
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 69
met de lokale huisarts en verpleeghuis Norschoten. In Zwartebroek heeft Woningstichting Barneveld een paar jaar geleden een beschermde woonvorm voor mensen met een verstandelijke beperking gerealiseerd. De zorg en begeleiding wordt door Stichting Philadelphia geboden. Inmiddels heeft deze organisatie zich aangemeld met de wens om een achttal kleine appartementen ten behoeve van jongeren met een lichte beperking in het totale plan op te nemen.
Stichting De Rozelaar en GGZ-Meerkanten In de afgelopen jaren heeft Woningstichting Barneveld al diverse beschermd wonen projecten voor Stichting De Rozelaar ontwikkeld. In alle gevallen gaat het om woonvoorzieningen voor mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking. In de wijk Blankensgoed in Voorthuizen is in 2009 een project met achttien wooneenheden opgeleverd. Voor het project De Vlinder werd al een aantal jaren naar een geschikte locatie gezocht. Toen in 2009 ons door een projectontwikkelaar een appartementencomplex in de nieuwbouwwijk Veller in Barneveld werd aangeboden, kregen wij de kans om hierin een beschermde woonvorm te realiseren. De tekeningen werden aangepast. De Rozelaar en initiatiefgroep De Vlinder waren enthousiast en na een overeenkomst over huur enerzijds en aankoopsom anderzijds kon het project van start. Het streven is om in mei 2010 met de bouw te starten. In 2009 is met Stichting De Rozelaar en GGZ-Meerkanten ook gesproken over de opzet van een begeleid wonen-project in de Lors in Barneveld. Op deze herstructureringslocatie wordt, naast koopwoningen en seniorenwoningen, een beschermd wonenproject met tien wooneenheden gerealiseerd voor autistische jongeren. Het project zal door GGZ-Meerkanten worden gehuurd. In de omgeving huurt GGZ-Meerkanten al twee groepswoningen van Woningstichting Barneveld. Door ook een beperkt aantal appartementen te verhuren aan mensen met een lichte beperking, met terugvalmogelijkheid op begeleiding in de beschermde woonvormen, wordt efficiënt en effectief een samenhangend aanbod voor mensen met een beperking gerealiseerd.
Zorggroep ENA Woningstichting Barneveld heeft al een aantal jaren een samenwerkingsovereenkomst met Zorggroep ENA. Deze overeenkomst is in 2009 geëvalueerd en vernieuwd. Als uitvloeisel van deze overeenkomst wordt gestaag gewerkt aan de opbouw van woonservicezones rondom de verzorgingshuizen Ruimzicht in Barneveld en Nieuw Avondrust in Voorthuizen. In de verzorgingshuizen is sprake van een steeds sterker wordende concentratie van zwaardere zorg, terwijl in de seniorenwoningen in de omgeving van de verzorgingshuizen lichtere zorg geboden kan worden. Ook kunnen bewoners gebruik maken van de diensten van het verzorgingshuis, waaronder alarmering en maaltijdverzorging. Maar ook deelname aan tal van activiteiten in het verzorgingshuis, die onder andere door Stichting Welzijn Ouderen Barneveld worden geboden. Bij Ruimzicht zal het nieuwbouwproject de Harmonie het volgende project zijn dat wordt opgenomen in deze woonservicezone. Bij Nieuw Avondrust zijn en worden in de nabije toekomst steeds meer seniorenwoningen gerealiseerd, waardoor de woonservicezone ook hier aan zijn opmars begint. Om de senioren optimaal te bedienen is in 2009 een plan uitgewerkt om de hal van het verzorgingshuis Nieuw Avondrust zodanig uit te breiden en aan te passen, dat er echt sprake is van een servicegebied met tal van diensten voor ouderen.
Kootwijkerbroek Woningstichting Barneveld is lid van de Raad van Participanten van het Kulturhus Kootwijkerbroek. Het Kulturhus heeft haar bestaansrecht in een jaar tijd volledig bewezen. Het gezondheidscentrum heeft nu al behoefte aan meer ruimte, de bewoners van de Schoonbeekhof ondernemen veel om er een levendige woonplek van te maken, en de Essenburcht staat bol van de activiteiten. Enig minpunt is nog het aanbod voor jongeren, maar hierover vindt overleg plaats met de gemeente. In 2009 heeft
70 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
verpleeghuis Norschoten zich bij het Kulturhus aangesloten met de gezamenlijke intentie om op het terrein naast de reeds bestaande voorzieningen ook een kleinschalig verpleeghuis te realiseren. Dit zou een zeer waardevolle aanvulling zijn, omdat daarmee ook intensieve zorg voor de ouderen in Kootwijkerbroek en in de Schoonbeekhof gewaarborgd is. Helaas kost het nog enige moeite om ook bij de gemeente de importantie van dit initiatief voor het voetlicht te krijgen.
Wonen voor ouderen In hoofdstuk 2.3 is uitvoerig ingegaan op noodzakelijke aanpassingen van de bestaande voorraad en de inzet van WMO-gelden om het passend wonen voor ouderen haalbaar te maken. Zeker bij de ontwikkeling van centrumlocaties en/of in de nabijheid van voorzieningen komen woningen geschikt voor ouderen als eerste in het vizier. Dit kan zowel in de huur als koop zijn, alhoewel telkens blijkt dat ouderen een grote voorkeur voor huur hebben. Wel is er een toenemende vraag naar ruime appartementen in het duurdere en vrije sector huursegment, met daaraan gekoppeld een mogelijkheid voor zorg. Daarmee worden ouderen in de toekomst een steeds belangrijkere doelgroep voor Woningstichting Barneveld. In alle nieuwbouwwoningen voor senioren, waarbij een samenwerking met een zorginstelling kan worden gerealiseerd, brengt Woningstichting Barneveld al enige jaren standaard een alarmeringsvoorziening aan. De mobiliteit voor ouderen met een fysieke beperking is enorm verhoogd met de introductie van de scootmobiel. Dit stelt nieuwe eisen aan bergingen en opstelpunten, waar wij nu standaard in onze nieuwbouwplannen rekening mee houden. Het veiligheidsgevoel van ouderen willen wij verhogen door bij nieuwbouw een videofoon aan te brengen. Het vervolg is méér domotica, en dan met name ter ondersteuning van zorgverleners. Door de toenemende vraag naar zorg in combinatie met een verschraling van het aanbod door bezuinigingen en personeelstekorten, moeten wij rekening houden met technische oplossingen in de woningen om dit probleem te ondervangen. Voorbeelden hiervan zijn webcams, bewegingsmelders, op afstand regelbare apparatuur en detectiesystemen. Alle zorginstellingen zijn zich aan het beraden op de nabije toekomst. Dat geldt ook voor ons als vastgoedleverancier en medeverantwoordelijke op het gebied van wonen, welzijn en zorg.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 71
2.9 Financieel beleid en beheer Algemeen Over 2009 is een resultaat voor belastingen behaald van circa € 4,3 miljoen negatief. Op hoofdlijnen is dit resultaat als volgt weer te geven (in € 1.000):
Jaarrekening
Reguliere exploitatie
Portfolio
Bedrijfsopbrengsten
22.835
21.728
1.107
Bedrijfslasten
-21.561
-15.116
-6.445
1.274
6.612
-5.338
Omschrijving
Bedrijfsresultaat
Treasury
Financiële baten en lasten
-5.598
Resultaat voor belastingen 2009
-4.324
6.612
-5.338
-5.598
Resultaat voor belastingen 2008
-6.063
6.562
-7.194
-5.430
1.739
50
1.856
-168
Toe- c.q. afname
-5.598
Uit dit overzicht blijkt dat het jaarresultaat voor belastingen ten opzichte van 2008 circa € 1,7 miljoen hoger is. De geringe toename van het reguliere exploitatiesaldo is met name een gevolg van hogere huren ad € 750.000 door huurverhoging en toevoegingen aan het bezit in exploitatie, hiertegenover staan hogere onderhoudslasten ad € 683.000. Het hogere portfolioresultaat in 2009 is het gevolg van lagere afwaarderingen wegens onrendabele investeringen en verleende kortingen op MGE-woningen (circa € 2,1 miljoen) en anderzijds een lager verkoopresultaat ad € 206.000. Het lagere verkoopresultaat is met name een gevolg van een lager aantal verkochte woningen uit bestaand bezit. De per saldo hogere rentelasten ad € 168.000 houden voornamelijk verband met hogere rentebaten in 2009 ad € 224.000, waartegenover de rentelasten in 2009 € 359.000 hoger zijn dan in 2008. Ook het resultaat uit deelnemingen viel in 2009 terug en wel met bijna € 32.000. Dit betreft vrijwel geheel het aandeel in het verlies 2009 van Muziek Theater Barneveld B.V.
72 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Jaarresultaat 2009 Het jaarresultaat is ten opzichte van de begroting 2009 als volgt samen te vatten (in € 1.000): Begroot 2009
Werkelijk 2009
Verschil
Bedrijfsopbrengsten
24.079
22.835
-1.244
Bedrijfslasten
16.606
21.561
-4.955
7.473
1.274
-6.199
Financiële lasten (per saldo)
-5.969
-5.598
371
Resultaat voor belastingen
1.504
-4.324
-5.828
Belastingen
-1.370
1.061
2.431
134
-3.263
-3.397
Bedrijfsresultaat
Nettoresultaat na belastingen
Het jaarresultaat is bijna € 3,4 miljoen lager dan begroot. Op hoofdlijnen is dit als volgt samen te vatten: De bedrijfsopbrengsten zijn per saldo € 1.244.000 lager dan begroot, voornamelijk door: • lagere opbrengsten wegens verkoop uit bestaand bezit ad € 1.475.000; • de huuropbrengsten zijn € 192.000 hoger dan begroot, met name door een hoger aantal in exploitatie genomen huurwoningen en anderzijds een (0,25%) lager huurverhogingspercentage. De per saldo hogere bedrijfslasten ad circa € 4.955.000 zijn in belangrijke mate het gevolg van: • hogere afwaarderingen materiële vaste activa ad ruim € 4,1 miljoen, met name door voorgenomen extra investeringen in nieuwbouw huurwoningen; • per saldo hogere lasten onderhoud ad ruim € 1,3 miljoen, met name door fors hogere lasten groot- en planmatig onderhoud. De oorzaak is veelal gelegen in het feit dat de deelnamegraad bij projectmatige aanpak aanmerkelijk hoger was dan begroot. De per saldo lagere financiële lasten ad € 371.000 zijn grotendeels het gevolg van lagere verschuldigde rente op nieuwe leningen, en anderzijds hogere rentebaten als gevolg van de gemiddeld hogere liquiditeit dan begroot. In de begroting was rekening gehouden met vennootschapsbelasting. Dankzij hogere fiscaal compensabele verliezen uit vorige jaren en de vorming van belastinglatenties is ten opzichte van de begroting een (eenmalige) meevaller van circa € 2,4 miljoen verantwoord. Het negatieve jaarresultaat 2009 is geheel onttrokken aan de overige reserves.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 73
Financiële positie De financiële positie is als volgt samen te vatten (in € 1.000):
31-12-2009
31-12-2008
194.012
173.301
-136.256
-129.236
Financiering vaste activa met eigen middelen
57.756
44.065
Voorzieningen
-7.788
-6.545
Vlottende activa minus kortlopende schulden
-12.562
3.149
Eigen vermogen
37.406
40.669
- als percentage van het balanstotaal
18,7%
21,4%
- als percentage van de langlopende schuld
27,9%
31,4%
Vaste activa Schulden op lange termijn
Solvabiliteit:
In de begroting 2009 was gerekend op een solvabiliteit van 23,0% ultimo 2009, ervan uitgaande dat de solvabiliteit bij aanvang 24,5% zou zijn. Echter, vanwege noodzakelijke afwaarderingen in 2008, was de solvabiliteit ultimo 2008 reeds gedaald tot 21,4%. De solvabiliteit als percentage van de langlopende schuld is ten opzichte van 2008 verder gedaald. Vanwege de omvangrijke investeringen zijn in 2009 nieuwe leningen aangetrokken voor een totaalbedrag van € 14 miljoen, terwijl begroot was € 20 miljoen. De lagere financieringsbehoefte in 2009 heeft met name te maken met de later dan geplande start van enkele (omvangrijke) nieuwbouwprojecten. De komende jaren blijft de financieringsbehoefte groot. Naast onze voorgenomen investeringen zullen we ook fors moeten lenen om de vennootschapsbelasting en de Vogelaarheffing te kunnen betalen. Vanwege de invloed daarvan op onze kasstromen zijn onze financieringsmogelijkheden onder druk komen te staan.
Ontwikkeling financiële positie De uitkomsten van de jaarrekening 2009 zijn verwerkt in de financiële meerjarenprognose 2010-2014, behorend bij de vastgestelde begroting 2010. Voor nieuwbouw- en renovatieprojecten is uitgegaan van een productie van 262 woningen in 2010 en vervolgens met een gemiddelde productie van 65 huurwoningen per jaar. Op basis van de geldende investeringscriteria zijn de hiermee gepaard gaande onrendabele toppen berekend en in de prognose verwerkt. Voor de periode 2010 tot en met 2014 is per jaar gerekend met gemiddeld € 3,2 miljoen aan onrendabele investeringen. Het vastgestelde strategisch voorraadbeleidsplan is vertaald in de meerjaren onderhoudsprognose, waarvan de uitkomsten in de financiële meerjarenprognose zijn verwerkt. Jaarlijks worden zowel het strategisch voorraadbeleidsplan als de meerjaren onderhoudsbegroting geactualiseerd. In de meerjaren onderhoudsbegroting is ook opgenomen het aanbrengen van voorzieningen die nodig zijn om het gehele bezit in 2010 te laten voldoen aan de eisen van het Politie Keurmerk Veilig Wonen.
74 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
In de prognose is gerekend met een jaarlijkse huurverhoging gelijk aan de inflatie die op 2,25% per jaar is ingeschat. Voor 2010 is, vanwege de (verwachte) inflatie in 2009, gerekend met een maximaal toegestane huurverhoging van 1%. De rente voor nieuw aan te trekken financieringen is voor 2010 verondersteld op gemiddeld 5,5% en vervolgens op 6%. Verder is er rekening gehouden met de verschuldigde vennootschapsbelasting en de Vogelaarheffing. In de prognose is dus gerekend met vele aannames. De werkelijke ontwikkeling van het eigen vermogen kan uiteraard materieel afwijken van de hieronder geschetste verwachtingen. Enkele uitkomsten van de prognose zijn als volgt samen te vatten (in € 1.000):
2010
2011
2012
2013
2014
Jaarresultaat na belastingen
-1.734
700
-413
-659
-779
Eigen vermogen
35.672
36.372
35.960
35.301
34.522
Langlopende schulden
146.043
159.954
164.634
167.912
182.846
Vaste activa
204.712
214.162
221.612
227.062
232.512
17,2%
16,9%
16,2%
15,5%
14,8%
Verwachte solvabiliteit
Hieruit blijkt, dat voor de eerstkomende jaren een gestage daling van de solvabiliteit wordt verwacht. Naast voorgenomen investeringen met de daaruit voortvloeiende afwaarderingen leidt met name de integrale vennootschapsbelasting met ingang van 2008 tot deze verwachte forse daling van het eigen vermogen in de prognose periode. Voor de jaren 2010 tot en met 2014 is een vennootschapsbelastingdruk geraamd van totaal bijna € 4,2 miljoen, exclusief de rentelasten daaruit voortvloeiend. Vooralsnog hopen we de aanslag op onze liquiditeit te kunnen opvangen met een temporisering van de nieuwbouwplanning, in combinatie met het starten van een verkoopprogramma in 2010. Gezien de huidige kredietcrisis is het realiseren van de ingerekende verkoopopbrengsten allerminst zeker. Er moet dan ook ernstig rekening worden gehouden met een onontkoombare reductie van het nieuwbouwprogramma, ook mede dankzij de Vogelaarheffing.
Financierings- en beleggingsbeleid De leningenportefeuille bestaat ultimo 2009 vrijwel geheel uit fixe-leningen met restant looptijden variërend van één tot 30 jaar. Er zijn geen leningen met verplichte renteherziening in portefeuille. De gemiddelde rentevoet van de leningenportefeuille bedraagt ultimo boekjaar 4,4% (2008: 4,5%). In het boekjaar zijn vijf nieuwe leningen opgenomen tot een bedrag van € 14 miljoen (vorig jaar € 24 miljoen) met rentepercentages van 2,225% tot 4,18% en looptijden variërend van 2 tot 8 jaar. Verder zijn twee fixe-leningen, totaal ad € 4,2 miljoen, met rentes van 5,19% en 5,6%, conform de leningsovereenkomst afgelost. Conform het vastgestelde treasurystatuut wordt de financieringsbehoefte jaarlijks op bedrijfsniveau bepaald aan de hand van de actuele kasstroomprognose voor het betreffende jaar en opgenomen in
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 75
de begroting. Bij het daadwerkelijk aantrekken van nieuwe leningen wordt rekening gehouden met de meerjaren kasstroomprognoses en de vervalkalender van de bestaande portefeuille. Looptijden en aflossingsmomenten worden zodanig gekozen dat voldoende spreiding in de tijd plaats vindt en het renterisico vanwege herfinanciering per periode van twaalf maanden voortschrijdend, niet meer bedraagt dan 15% van de uitstaande leningen. Transactievoorstellen in het kader van de Treasury worden voor uitvoering besproken in de treasurycommissie die in samenwerking met de woningstichtingen Leusden, Nijkerk en Woudenberg (BLNW) is gevormd. Ter financiering van eventuele, kortstondige liquiditeitstekorten wordt gebruik gemaakt van de kredietfaciliteit bij de huisbankier. Eventueel optredende tijdelijke liquiditeitsoverschotten worden middels kortlopende deposito’s belegd.
Investeringsbeleid Woningstichting Barneveld probeert continu op vragen vanuit de markt in te spelen door het plegen van nieuwbouw en waar mogelijk en wenselijk het aanpassen van de bestaande voorraad. Doelstelling is om binnen de beperkt beschikbare locaties de onderscheiden aandachtsgroepen van beleid passende huisvesting te bieden. Waar mogelijk wordt daarbij samenwerking gezocht met andere partijen, veelal op het terrein van specifieke zorg, voor zowel ouderen en jeugdigen als mensen met een handicap. Ook de gemeente is een belangrijke partner. Het nieuwbouwprogramma is gebaseerd op de prestatieafspraken die met de gemeente Barneveld zijn gemaakt. Wij van onze kant doen er alles aan om de gemaakte afspraken conform planning na te komen. Helaas moeten we constateren dat de doorlooptijd van projecten steeds langer wordt. Dit heeft niet alleen te maken met procedures, maar ook met de beschikbare capaciteit bij de gemeente, dit ondanks het feit dat wij al een aantal jaren een halve formatieplaats bij de gemeente voor onze rekening nemen. Bij het ontwerp van nieuwbouwwoningen wordt steeds geprobeerd om zogenaamde levensloop bestendige woningen te realiseren, met aandacht voor duurzaamheid en Woonkeur. De huurprijzen zijn daarbij afgestemd op zowel de kwaliteit van de woningen als de inkomenssituatie van de doelgroepen van beleid. Sterk gestegen bouwkosten in combinatie met een achterblijvende huurontwikkeling, ook voor de aanvangshuren, leiden ertoe dat nieuwbouw en renovatie gepaard gaan met steeds forser wordende onrendabele investeringen. In dit verslagjaar is per saldo totaal circa € 5,1 miljoen ten laste van het resultaat gebracht wegens onrendabele toppen bij nieuwbouw huurwoningen (2008: circa € 5,4 miljoen). Ook voor de komende jaren wordt gerekend met afboekingen van gemiddeld € 3,2 miljoen per jaar. Bij de afwegingen ten aanzien van voorgenomen investeringen is in 2009 gerekend met de volgende uitgangspunten: • Huurverhoging : 1,6% voor het eerste jaar, daarna 2,25% : 0,5% • Huurderving • Inflatie : 2,25% • Disconteringsvoet : 5,0% eerste 10 jaar, daarna 5,5% • Dagelijks onderhoud, inclusief schilderwerk : € 1.000 per woning per jaar : € 1.260 per woning per jaar • Norm algemeen beheer : € 11.500 per woning • Cyclisch onderhoud na 20 jaar
76 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Bij de waardering van de materiële vaste activa op balansdatum wordt de reële waarde getoetst aan de voortbrengingskosten c.q. boekwaarde. Daarbij worden op grond van de regelgeving overigens afwijkende parameters gebruikt voor de bepaling van de bedrijfswaarde. De toets heeft ultimo 2009 bij een aantal complexen geleid tot aanvullende bijzondere waardeverminderingen, voor een totaal bedrag van per saldo circa € 1,2 miljoen (vorig jaar: ruim € 4,5 miljoen). Om aan de vraag naar betaalbare koopwoningen te kunnen voldoen, realiseren wij al enkele jaren zogenaamde MGE-koopwoningen. Dit zijn woningen die wij verkopen met een korting van 35% op de marktwaarde, onder de verplichting dat de koper de woning uitsluitend kan terugverkopen aan Woningstichting Barneveld waarbij de marktwaarde gelijkelijk wordt verdeeld. Op grond van de verslagleggingregels dient de verleende korting als verlies te worden gepresenteerd. In 2009 was hier nog een bedrag van ruim € 126.000 mee gemoeid (2008: € 1,7 miljoen). Dit komt door het eerder genomen besluit niet langer nieuwbouw MGE cq. Koopgarant-woningen aan te bieden. Indien de verwervingsprijs hoger is dan de verkoopprijs. Wij geven dus forse bedragen uit aan bedrijfseconomisch gezien niet rendabele activiteiten, die een naar maximale winst strevende ondernemer niet voor zijn rekening zou nemen. De hiermee gemoeide bedragen zijn deels wel en deels niet zichtbaar in de jaarrekening. Om een totaalbeeld van onze maatschappelijke inspanningen te geven, hebben wij deze uitgaven in onderstaand overzicht getotaliseerd (x € 1.000):
• Onrendabele investeringen in nieuw te bouwen huurwoningen • Verleende korting bij nieuwbouw MGE-koopwoningen • Deelname in realisatie van een Muziektheater • Vogelaarheffing
2009
2008
5.133
2.267
126
1.671
1.000
2.000
240
251
• Uitgaven inzake Politiekeurmerk Veilig Wonen
125
• Personeelskosten wijkbeheerder
10
25
• Uitgaven in het kader van leefbaarheid (waaronder bijdragen aan wijkplatforms, buurtbemiddeling etc.)
93
218
6.602
6.557
Totaal
2.10 Verbindingen Behalve de inspanningen voor de primaire doelgroep wil Woningstichting Barneveld zich ook bezighouden met zogenaamde nevenactiviteiten die direct en indirect betrekking hebben op het wonen in de breedste zin van het woord en die vallen binnen het speelveld van de maatschappelijke opdracht. Op grond van regelgeving werd verwacht dat dergelijke activiteiten in de toekomst in afzonderlijke rechtspersonen ondergebracht zouden moeten worden. Daarom heeft Woningstichting Barneveld in 2000 de 100% dochteronderneming Veluwe Vallei Vastgoed Holding B.V opgericht.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 77
Statutair houdt deze vennootschap zich voornamelijk bezig met het deelnemen in, het financieren van en het voeren van directie over andere besloten vennootschappen en/of ondernemingen. Verder is toegestaan het beleggen van vermogen, zowel in effecten als registergoederen en overige schuldwaarden, alsmede het verkrijgen, beheren, exploiteren en vervreemden van genoemde beleggingsobjecten. Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt € 90.000, geplaatst en volgestort is € 18.000. In het boekjaar was één onbezoldigd werknemer in dienst van de vennootschap. Door voornoemde vennootschap is, eveneens in 2000, opgericht de 100% dochteronderneming Barneveldse Kern Ontwikkelings Maatschappij B.V. Deze vennootschap heeft ten doel de volkshuisvesting waarbij statutair de nadruk ligt op het bouwen, verwerven, vervreemden, bezwaren, beheren, toewijzen, verhuren en slopen van woongelegenheden, onroerende aanhorigheden en andere objecten. Tot de statutaire doelstellingen behoren verder ondermeer de ontwikkeling van vastgoedprojecten, het in stand houden en verbeteren van woongelegenheden en hun aangrenzende omgeving. Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt € 90.000, geplaatst en volgestort is € 18.000. In het boekjaar was één onbezoldigd werknemer in dienst van de vennootschap. Tot op heden hebben in beide vennootschappen geen activiteiten plaatsgevonden. In 2007 is samen met de gemeente Barneveld en Muziekgezelschap De Harmonie de besloten vennootschap Muziek Theater Barneveld B.V. opgericht. Doel was te komen tot de realisatie van een muziektheater in Barneveld. In 2009 is het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap uitgebreid tot € 20 miljoen. Geplaatst en volgestort is € 6.154.378. Het belang van Woningstichting Barneveld bedraagt ultimo 2009 € 3 miljoen (ofwel 48,75% van het geplaatste en gestorte kapitaal). Wij willen hiermee, samen met de gemeente, een positieve bijdrage leveren aan de leefbaarheid van Barneveld. Het theater is medio 2009 geopend en in gebruik genomen. De ervaringen tot nu laten zien dat met de realisatie van dit theater een geweldige impuls is gegeven aan het culturele leven in Barneveld en kan geconstateerd worden dat het theater duidelijk in een behoefte voorziet. Voorwaarde voor onze participatie was dat Woningstichting Barneveld de oude locatie van De Harmonie zou verwerven en tot herontwikkeling daarvan over kon gaan. In 2009 zijn de percelen juridisch geleverd en is het bestemmingsplan gewijzigd en de bouwvergunning afgegeven voor de realisatie van 30 appartementen. Begin 2010 zal worden gestart met de bouw. In samenwerking met het naastgelegen verzorgingshuis zullen aan de toekomstige bewoners zorgarrangementen worden aangeboden.
2.11 Verklaring van het bestuur Het bestuur van Woningstichting Barneveld verklaart dat alle middelen zijn aangewend in het belang van de volkshuisvesting in het algemeen en die van de gemeente Barneveld in het bijzonder. Aldus vastgesteld te Barneveld, 25 mei 2010 Het bestuur van Woningstichting Barneveld J.M.M. Meesters, directeur
78 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 79
3
Kengetallen
Boekjaar
2009
2008
2007
2006
2005
Aantal verhuureenheden: Woningen en woongebouwen • vooroorlogs • na-oorlogs • woonwagens In exploitatie • verhuureenheden in aanbouw *) Totaal aantal woningen
39 3.767 1 3.807 170 3.977
40 3.727 1 3.768 89 3.857
40 3.677 1 3.718 54 3.772
40 3.657 1 3.698 18 3.716
40 3.654 1 3.695 34 3.729
121 4 10 1 7 0 1 4.121
120 4 10 1 6 0 1 3.999
117 4 10 1 6 0 1 3.911
116 4 10 1 4 0 1 3.852
121 4 10 1 3 0 1 3.869
WOZ waarde ( x € 1.000)
851.297
838.260
773.750
704.500
703.300
Gemiddelde economische waarde p/w
223.100
223.800
202.100
190.500
190.350
57 0 -7 -10 40
67 0 -8 -9 50
43 0 -9 -12 22
67 1 -7 -62 -1
109 0 -13 -36 60
Aantal woningen naar huurklasse per 1 juli • goedkoop (< € 349) • betaalbaar (€ 349 < € 499) • duur (> € 499) Totaal
624 2.610 573 3.807
659 2.588 521 3.768
656 2.605 457 3.718
702 1.833 1.163 3.698
776 1.810 1.109 3.695
Kwaliteit • gemiddeld aantal reparatieverzoeken • kosten klachtenonderhoud per melding (€) • kosten mutatieonderhoud per mutatie (€) • kosten planmatig onderhoud per vhe (€) • totaal lasten onderhoud per vhe (€) **)
0,91 173 1.595 908 1.668
0,84 181 1.614 817 1.509
0,90 213 1.779 862 1.666
0,88 231 1.293 550 1.080
1,06 244 1.216 529 1.002
Garages/bedrijfsruimten Welzijnsgebouwen Woonwagenstandplaatsen Verzorgingscentrum Gezinsvervangend tehuis ROA-units/wisselwoningen Peuterspeelzaal Totaal aantal vhe’s
Mutaties in het bezit • aantal opgeleverd • aantal aangekocht • aantal verkocht • aantal uit exploitatie Totaal
*) exclusief nieuwbouw koopwoningen **) exclusief uitgaven wegens renovatie
80 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Boekjaar
2009
2008
2007
2006
2005
283 22 11 98 152
329 29 18 152 130
329 24 26 145 134
321 16 25 121 159
322 15 24 128 155
0,53% 0,52%
0,47% 0,41%
0,69% 0,52%
0,70% 0,64%
0,66% 0,53%
18,7% 0,31 -8,72% 4,13% 1,34%
21,4% 0,98 -15,84% 4,41% -0,52%
27,5% 0,82 0,70% 4,73% 3,31%
26,1% 1,46 6,44% 4,89% 4,90%
24,0% 1,58 10,60% 5,07% 6,07%
1.211
1.274
1.856
2.114
2.056
9.467 34.487
12.049 33.053
12.129 28.319
11.418 29.556
11.409 29.549
5.780 5.457 1.417 -1.094
5.701 5.863 1.389 -1.551
5.359 3.336 1.239 785
5.522 3.063 1.249 1.210
5.316 3.592 1.204 520
Personeelsbezetting • directeur-bestuurder • stafafdeling • automatisering • woondiensten • financiën & control • secretariaat • ontwikkeling & techniek • technische uitvoerende dienst
fte 1,0 1,7 0,8 13,1 6,2 3,0 8,7 7,5 42,0
fte 1,0 1,0 0,8 12,1 6,8 3,0 7,0 7,5 39,2
fte 1,0 0,2 0,8 11,6 5,4 3,0 6,0 9,8 37,8
fte 1,0 0,2 0,8 11,6 5,4 3,0 6,0 9,8 37,8
fte 1,0 0,2 0,8 11,6 5,4 3,0 7,0 8,8 37,8
Personeelsbezetting per 1000 woningen
10,5
9,9
9,7
9,8
9,9
Het verhuren van woningen • aantal verhuringen • aantal nieuwe huurders < € 349 voor 1-7 • aantal nieuwe huurders < € 357 na 1-7 • aantal nieuwe huurders > € 349 voor 1-7 • aantal nieuwe huurders > € 357 na 1-7 • huurachterstand in % van de jaarhuur • huurderving in % van de jaarhuur Financiële continuïteit • solvabiliteit • liquiditeit • rentabiliteit eigen vermogen • rentabiliteit vreemd vermogen • rentabiliteit totaal vermogen • cash flow per vhe (in €) Balans / winst- en verliesrekening • eigen vermogen per vhe • langlopende schulden per vhe • • • •
totaal bedrijfsopbrengsten per vhe totaal bedrijfslasten per vhe totaal rentelasten per vhe (per saldo) jaarresultaat per vhe voor belasting
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 81
82 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
4 Jaarrekening 2009 Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 83
4.1 Balans ACTIVA Vaste activa
31-12-2009
31-12-2008
€
€
161.707.700 1.404.389 13.955.219 8.660.193 2.406.239 188.133.740
155.421.405 1.430.813 11.889.539 4.515.115 2.595.847 175.852.719
2.952.486 2.926.017 5.878.503
13.375 806.594 819.969
194.012.243
176.672.688
337.808
578.659
1.598.000
0
68.912 71.154
60.883 75.870
10.086 549.930 1.100.631 3.322 267.239 289.744 2.361.018
3.710.756 546.852 444.866 19.305 983.420 47.291 5.889.243
1.252.163
6.766.324
5.548.989
13.234.226
199.561.232
189.906.914
Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken niet zijnde woningen Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende zaken in verkopen onder voorwaarden (MGE) Onroerende en roerende zaken t.d.v. de exploitatie
Financiële vaste activa Deelnemingen Latente belastingvorderingen
Totaal vaste activa
Vlottende activa Voorraden Onderhanden projecten Vorderingen Huurdebiteuren Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen op participanten en op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Gemeente Barneveld Belastingen Pensioenpremies Overige vorderingen Overlopende activa
Liquide middelen Totaal vlottende activa
Totaal
84 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
PASSIVA
31-12-2009
31-12-2008
€
€
37.405.908
40.668.994
1.602.000 4.884.012 1.233.000 69.339 7.788.351
3.048.000 2.824.019 604.000 68.650 6.544.669
127.596.095 8.660.193 136.256.288
124.721.527 4.515.115 129.236.642
11.125.432 1.933.799 399.478 1.027.981 32.430 3.591.565 18.110.685
7.330.703 2.691.099 0 320.718 109.917 3.004.172 13.456.609
199.561.232
189.906.914
Eigen vermogen Overige reserves
Voorzieningen Voorziening korting MGE-woningen Voorziening onrendabele investeringen Voorziening latente belastingverplichting Voorziening deelnemingen
Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden (MGE)
Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Schulden aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen Belastingen en premies sociale verzekering Aangegane verplichtingen Overlopende passiva
Totaal
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 85
4.2 Winst- en verliesrekening 2009
2008
€
€
20.754.411 714.907 117.574 1.107.121 141.269 22.835.282
20.004.157 641.447 117.574 1.312.772 214.182 22.290.132
Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Verleende korting op MGE-koopwoningen Lonen en salarissen Sociale lasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten
2.662.813 6.319.006 126.492 2.019.293 621.197 6.230.538 3.581.899 21.561.238
2.537.149 6.835.542 1.671.331 2.024.030 565.307 5.547.397 3.741.670 22.922.426
Bedrijfsresultaat
1.274.044
-632.294
Rentebaten Opbrengsten financiële vaste activa Resultaat deelnemingen Rentelasten
309.226 109 -41.578 -5.865.575
85.148 447 -9.642 -5.506.290
-4.323.774
-6.062.631
1.060.688
-378.497
-3.263.086
-6.441.128
Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken Overige bedrijfsopbrengsten
Bedrijfslasten
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen
Nettoresultaat na belastingen
86 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
4.3 Kasstroomoverzicht 2009
2008
€
€
1.274.000
-632.000
6.445.000 629.000 2.663.000
6.836.000 1.605.000 2.537.000
241.000 -1.598.000 3.528.000 4.654.000 16.562.000
0 2.234.000 -3.129.000 2.005.000 12.088.000
A
17.836.000
11.456.000
B
309.000 -5.866.000 -462.000 -6.019.000
316.000 -5.506.000 -296.000 -5.486.000
C
-15.617.000 470.000 -5.100.000 41.000 -20.206.000
-16.630.000 612.000 -363.000 7.000 -16.374.000
D
14.000.000 -11.125.000 2.875.000
24.000.000 -7.331.000 16.669.000
A+B+C+D
-5.514.000
6.265.000
6.766.000 1.252.000 -5.514.000
501.000 6.766.000 6.265.000
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: * Overige waardeveranderingen materiële vaste activa * Dotatie aan voorzieningen * Afschrijvingen * Veranderingen in het werkkapitaal: • Mutatie voorraden • Mutatie onderhanden projecten • Mutatie vorderingen • Mutatie kortlopende schulden (excl. bankkrediet)
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen rente Betaalde rente Betaalde belasting naar de winst
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen in financiële vaste activa Desinvesteringen in financiële vaste activa
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden Aflossingen langlopende schulden
Netto kasstroom Saldo liquide middelen 01-01 Saldo liquide middelen 31-12
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 87
4.4 Algemene toelichting Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie-, waarderingsen verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. Toelichtingen op posten in de balans, winst- en verliesrekening en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening genummerd. De onderhavige jaarverslaglegging is opgesteld overeenkomstig bovengenoemde voorschriften.
Financiële instrumenten Binnen het treasurybeleid van de stichting kan de inzet van financiële instrumenten ter beperking van inherente risico’s worden overwogen. Het gebruik van financiële instrumenten is uitsluitend toegestaan voor zover er een materieel verband bestaat met het gefinancierde c.q. belegde vermogen en de inzet van andere maatregelen niet zal leiden tot de noodzakelijk geachte reductie van de risico’s. Financiële instrumenten aangegaan ter bescherming van activa c.q. passiva worden gewaardeerd en gepresenteerd in samenhang met de desbetreffende activa en passiva. In het onderhavige jaar is geen gebruik gemaakt van financiële instrumenten (2008: idem).
Grondslagen voor waardering van activa en passiva De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van vorig jaar. Als gevolg van het verwerken van RJ 221 hebben zich presentatiewijzigingen voorgedaan in de posten voorraden, onderhanden werk en onderhanden projecten op de balans en de posten netto opbrengst projectontwikkeling en kostprijsverkopen bestemd voor derden in de winst- en verliesrekening. De waardering van de activa en passiva alsmede de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs of nominale waarde, tenzij anders vermeld. Opbrengsten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Positieve resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd, verliezen zodra deze voorzienbaar zijn.
Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke
88 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
verplichting is sprake indien de formalisering van het definitief ontwerp en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden.
Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie De oorspronkelijke investeringen in complexen worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting duurzame) bijzondere waardeverminderingen. De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven, eventueel vermeerderd met na-investeringen. Tevens worden hierbij de rente tijdens de bouw op vreemd vermogen en direct toerekenbare interne kosten alsmede trans-actiekosten geactiveerd. Voor zover verkregen subsidies kwalificeren als investeringssubsidie worden deze in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. De geactiveerde rente wordt berekend tegen de gemiddelde rentevoet over het totale vreemde vermogen. Voor onroerende zaken waarvoor specifieke financiering is aangetrokken wordt de interestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen, waarvan de feitelijke verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan, worden in de waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren of vergroten van de oorspronkelijke capaciteit. De lasten van onderhoud waaronder renovatie onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. De lasten van onderhoud worden direct in het resultaat verantwoord. Complexen worden gedefinieerd op basis van groepen van gelijksoortige activa (kasstroomgenererende eenheid). Deze worden gedefinieerd op basis van onderkende product-marktcombinaties zoals opgenomen in het vastgestelde strategisch voorraadbeleidsplan. De indeling sluit derhalve aan op de wijze waarop het interne beleid en de bedrijfsvoering is gedefinieerd. Aansluiting is daarbij gezocht bij de differentiatie in het huur- en onderhoudsbeleid en levensduurschattingen zoals opgenomen in het strategisch voorraadbeleidsplan. Jaarlijks vindt toetsing plaats van de boekwaarde en de reële waarde. De toetsing geschiedt op complexniveau. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de reële waarde duurzaam overschrijdt. Van duurzaamheid is sprake wanneer de verwachte reële waarde gedurende een periode van tenminste vijf jaar lager is dan de boekwaarde. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 89
Indien wordt vastgesteld dat een in het verleden verantwoorde bijzondere waardeverminde-ring niet meer bestaat of is afgenomen, wordt de toegenomen boekwaarde van de desbetref-fende activa niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn, indien geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn verantwoord. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatie-lasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen bestemming en aard van het bezit. Onderscheid wordt gemaakt in woningen bestemd voor de verhuur, woningen bestemd voor de verkoop op korte en langere termijn en bedrijfsmatige/ overige onroerende zaken. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2009 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van 10 jaar. De kosten van planmatig onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjaren onderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastenniveau’s. Bij de bepaling van de bedrijfswaarde ultimo 2009 zijn ten opzichte van vorig boekjaar geen schattingswijzigingen doorgevoerd. Wij hanteren de voor de sector gebruikelijke uitgangspunten. De bedrijfswaarde is in het verslagjaar met bijna € 4,6 miljoen afgenomen. Voor een nadere specificatie van de mutatie in de bedrijfswaarde wordt verwezen naar de toelichting op de winst- en verliesrekening. Bij de bedrijfswaardeberekening gelden de volgende uitgangspunten: • jaarlijkse huurverhogingen van 1% voor het eerstkomende jaar en vervolgens 2,25% (voorgaand jaar: 2,5% voor het eerstkomende jaar, vervolgens 2,25%); • jaarlijkse huurderving van 0,5% (voorgaand jaar: 0,5%); • jaarlijkse stijgingen van de variabele lasten van 2,25% (voorgaand jaar: idem); • variabele lasten conform meerjarenprognose voor de komende vijf jaar (OZB, verzekering en algemeen beheer) van € 1.392 per verhuureenheid (voorgaand jaar: € 1.472); • kosten van zowel dagelijks als planmatig onderhoud, conform de vastgestelde tienjaars onderhoudsbegroting, voor latere jaren worden genormeerde onderhoudskosten opgenomen; • per complex de kosten van groot onderhoud c.q. renovatie voor de eerstkomende 10 jaar, conform de meerjaren onderhoudsbegroting; • investeringen nieuwbouw en investeringen inzake herstructurering op basis van feitelijke verplichtingen in casu voorgenomen en goedgekeurd extern gecommuniceerd beleid (voorgaand jaar: idem); • een restwaarde op basis van geschatte grondwaarde aan het einde van de exploitatieperiode of de verwachte opbrengstwaarde bij verkoop (voorgaand jaar: idem); • een (postnumerando) rekenrente van 6,0% (voorgaand jaar: idem); • de periode waarover contant gemaakt wordt, loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexen/investering (variërend van 2 tot 50 jaar) (voorgaand jaar: idem), de minimale levensduur is sinds 2004 gesteld op 10 jaar tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is.
90 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt op bedrijfsniveau rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille en beleggingen. De rentabiliteitswaardecorrectie betreft het verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en beleggingen en de waardering van deze posten op de balans. De bepaling van de restwaarde van de grond opgenomen in de bedrijfswaarde vindt, voor zover er nog geen herbestemming van de grond heeft plaatsgevonden, plaats op basis van de actuele grondprijzen voor sociale huurwoningen conform het gemeentelijk beleid. Deze kavelprijs wordt geïndexeerd naar het einde van de levensduur en verminderd met verwachte sloopkosten en kosten van uitplaatsing. Indien feitelijke dan wel in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan die consequenties hebben voor de bestemming van de grond, dan wordt met de gewijzigde bestemming in de waardering rekening gehouden.
Onroerende en roerende zaken niet zijnde woningen De onroerende en roerende zaken niet zijnde woningen worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde minus annuïtaire afschrijvingen. Over de grond wordt niet afgeschreven.
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Dit betreffen complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen uitgaafprijzen, inclusief eventueel betaalde rente, onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering worden de boekwaarde en de reële waarde van de kasstroomgenererende eenheid waartoe de onroerende zaken gaan behoren betrokken. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen verkrijgingprijs en bijkomende kosten. Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het aandeel van de koopwoningen verantwoord onder de post onderhanden werken. Het aandeel huurwoningen wordt verantwoord onder de onroerende en roerende zaken in ontwikkeling. Voor wat betreft het onrendabele deel van het gecombineerde project wordt bij het aangaan van de verplichting het onrendabele deel verminderd met het verwachte verkoopresultaat in de winst- en verliesrekening verantwoord onder de post overige waardeveranderingen materiële vaste activa. Bij oplevering van het totale project wordt het verkoopresultaat zowel verantwoord onder de post verkoop onroerende zaken als onder de post overige waardeveranderingen materiële vaste activa. Daarmee wordt de economische realiteit van de transactie het best zichtbaar gemaakt. Afschrijving vindt eerst plaats nadat de betreffende complexen in exploitatie zijn genomen. Onroerende en roerende zaken in verkopen onder voorwaarden (MGE en Koopgarant) Onroerende zaken die in het kader van een regeling verkoop onder voorwaarden zijn overgedragen aan een derde en waarvoor de woningstichting een terugkoopverplichting kent, worden aangemerkt als financieringsconstructie. De betreffende onroerende zaken worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen, indien deze naar verwachting zijn.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 91
Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij de overdracht ontstane verplichting. De mogelijke per saldo toename van de terugkoopverplichting ten opzichte van de bij overdracht ontstane verplichting wordt geactiveerd, een per saldo afname wordt als resultaat verantwoord.
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde verminderd met de afschrijvingen op basis van de verwachte economische levensduur. De afschrijvingen zijn berekend volgens het lineaire systeem.
Financiële vaste activa Deelnemingen Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen, waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de nettovermogens-waardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20%. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien en voorzover Woningstichting Barneveld in deze situatie geheel of ten dele instaat voor de schulden van de deelneming, respectievelijk het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening getroffen.
Vlottende activa Voorraden onderhanden werken De voorraden onderhanden werk (onverkochte woningen uit projectontwikkeling) worden gewaardeerd op vervaardigingsprijs of lagere opbrengstwaarde. De vervaardigingsprijs omvat alle kosten die samenhangen met de verkrijging of vervaardiging, alsmede gemaakte kosten om de voorraden op hun huidige plaats en in hun huidige staat te brengen. In de kosten van vervaardiging zijn begrepen directe loonkosten en toeslagen voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten, waaronder de kosten van het bedrijfsbureau, onderhoudsafdeling en interne logistiek alsmede toerekende rente. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden.
Onderhanden projecten Onderhanden projecten in opdracht van derden worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectopbrengsten (bestaande uit de gerealiseerde projectkosten en toegerekende winst). Indien van toepassing, worden hierop de verwerkte verliezen en reeds gedeclareerde termijnen in mindering gebracht. Onderhanden projecten waarvan de gefactureerde termijnen hoger zijn dan de gerealiseerde projectopbrengsten worden gepresenteerd onder de kortlopende schulden.
92 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Uitgaven voor projectkosten voor nog niet verrichte prestaties worden opgenomen onder de voorraden.
Vlottende activa De vlottende activa onder opgenomen vorderingen zijn gebaseerd op nominale waarden, eventueel onder aftrek van een (statisch bepaalde) voorziening voor mogelijke oninbaarheid. Liquide middelen bestaan uit banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden.
Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs kan worden geschat. Voorzieningen worden tegen nominale waarde opgenomen.
Latente belastingvorderingen en -verplichtingen Een voorziening voor latente belastingvorderingen en –verplichtingen wordt getroffen met behulp van de verplichtingenmethode voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen en hun belastinggrondslag en ook wanneer er sprake is van voorwaartse verrekenbare verliescompensatie. De berekening van de latente belastingvorderingen en –verplichtingen geschiedt tegen de op het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen de in komende jaren geldende tarieven, voorzover reeds bij wet vastgesteld. Latente belastingvorderingen en –verplichtingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Latente belastingvorderingen en –verplichtingen binnen dezelfde fiscale eenheid worden alleen gesaldeerd, indien Woningstichting Barneveld daartoe een afdwingbaar recht heeft en het voornemen heeft om op nettobasis af te rekenen. Latente belastingvorderingen, met inbegrip van die voortvloeiend uit voorwaartse verliescompensatie, worden gewaardeerd indien het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Belastinglatenties worden gewaardeerd op nominale waarde. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen.
Voorziening korting MGE-woningen Hieronder is begrepen de te verlenen korting op de voorgenomen nieuw te bouwen MGE-koopwoningen. De voorziening wordt bepaald op basis van het verschil tussen de verwachte voortbrengingskosten en de verwachte verkoopopbrengsten.
Voorziening onrendabele investeringen Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 93
het betreffende complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investering toe te rekenen ontvangsten.
Voorziening deelnemingen De voorziening deelnemingen betreft de negatieve nettovermogenswaarde van deelnemingen indien de woningstichting zich aansprakelijk heeft gesteld voor de schulden van de deelneming, respectievelijk zich stellig heeft voorgenomen de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen.
Langlopende schulden De leningenportefeuille bestaat nagenoeg geheel uit fixe-leningen. De leningen zijn gewaardeerd op nominale waarde. De gemiddelde rentevoet ultimo 2008 bedraagt circa 4,5% (voorgaand jaar: 4,6%). De aflossingsverplichtingen voor het eerstkomend boekjaar worden verantwoord onder de kortlopende schulden. In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft Woningstichting Barneveld een terugkoopverplichting die mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden, is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord.
Kortlopende schulden De onder deze post opgenomen bedragen zijn gebaseerd op nominale waarden. Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven, worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. Hierbij wordt op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een voorziening wegens mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht.
Grondslagen voor de resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn.
Opbrengstverantwoording Opbrengsten voortvloeiend uit de verkoop van zelfvervaardigde of van derden verkregen goederen worden verwerkt, zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit de verlening van diensten worden verwerkt naar rato van de verrichte prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten.
Projectopbrengsten en projectkosten Voor onderhanden projecten, waarvan het resultaat op betrouwbare wijze kan worden bepaald, worden de projectopbrengsten en de projectkosten verwerkt als netto-omzet en kosten in de winst-en-verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum (de ‘Percentage of Completion’-methode, ofwel de PoC-methode).
94 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
De voortgang van de verrichte prestaties wordt bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten. Als het resultaat (nog) niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, dan worden de opbrengsten als netto-opbrengst verwerkt in de winst-en-verliesrekening tot het bedrag van de gemaakte projectkosten, dat waarschijnlijk kan worden verhaald; de projectkosten worden dan verwerkt in de winst-en verliesrekening in de periode waarin ze zijn gemaakt. Zodra het resultaat wel op betrouwbare wijze kan worden bepaald, vindt opbrengstverantwoording plaats volgens de PoC-methode naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum. Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de projectopbrengsten en projectkosten. Projectopbrengsten zijn de contractueel overeengekomen opbrengsten en opbrengsten uit hoofde van meer- en minderwerk, claims en vergoedingen indien en voor zover het waarschijnlijk is dat deze worden gerealiseerd en ze betrouwbaar kunnen worden bepaald. Projectkosten zijn de direct op het project betrekking hebbende kosten, kosten die in het algemeen aan projectactiviteiten worden toegerekend en toegewezen kunnen worden aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend. Indien het waarschijnlijk is dat de totale projectkosten de totale projectopbrengsten overschrijden, dan worden de verwachte verliezen onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Dit verlies wordt verwerkt in de kostprijs van de omzet. De voorziening voor het verlies maakt onderdeel uit van de post onderhanden projecten.
Bijzondere posten Bijzondere posten zijn baten of lasten die behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening, maar op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter afzonderlijk worden toegelicht, teneinde een goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van de corporatie en met name de ontwikkeling daarin. Bijzondere posten worden met het oog op de analyse en de vergelijkbaarheid van de resultaten zoveel als mogelijk naar aard en omvang afzonderlijk en ongesaldeerd toegelicht.
Bedrijfsopbrengsten Huren Hieronder zijn opgenomen de te ontvangen netto huuropbrengsten, exclusief de van huurders te ontvangen vergoedingen voor levering van goederen en diensten en verminderd met eventuele huurderving. Zowel de jaarlijkse huurverhoging als tussentijdse aanpassingen zijn onderworpen aan overheidsvoorschriften voor wat betreft de maximaal vast te stellen huren. Voor het verslagjaar 2009 bedroeg de maximaal toegestane huursomstijging 2,5% (vorig jaar: 1,6%).
Vergoedingen Dit betreft de vergoedingen die huurders naast de netto huur verschuldigd zijn voor levering van diensten, verminderd met de vergoedingsderving. Deze vergoedingen zijn gebaseerd op de geraamde kosten en vloeien voort uit de huurovereenkomsten. Jaarlijks vindt op basis van de werkelijke kosten afrekening of tariefsvereffening plaats.
Overheidsbijdragen Hieronder worden verantwoord de ontvangen bedragen op grond van het Besluit Woninggebonden Subsidies alsmede eventuele overige overheidsbijdragen in het exploitatietekort.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 95
Verkoop onroerende zaken De post verkopen onroerende zaken betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst verminderd met de verkoopkosten en minus de boekwaarde (bestaand bezit) dan wel de vervaardigingsprijs (projecten voor derden). Winsten worden verantwoord op het moment van levering. Eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. De opbrengst uit woningen verkocht onder de MGE-regeling wordt niet verantwoord als verkoopopbrengst daar de belangrijkste economische rechten niet zijn overgedragen aan de koper. De gegarandeerde terugkoopverplichting wordt opgenomen onder de post langlopende schulden, terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden (MGE) en wordt jaarlijks met inachtname van de contractvoorwaarden gewaardeerd. Als verkoopresultaat van woningen verkocht onder de MGE-regeling wordt opgenomen de afname van de verplichting van deze woningen voor zover de verplichting de oorspronkelijke bij overdracht ontstane verplichting onderschrijdt.
Geactiveerde productie eigen bedrijf Hieronder wordt opgenomen de toegerekende opslag voor de aan de productie gerelateerde (in) directe personeelskosten.
Bedrijfslasten Afschrijvingen De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de annuïtaire dan wel lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Over gronden wordt niet afgeschreven.
Overige waardeveranderingen materiële vaste activa De overige waardeveranderingen worden gebaseerd op de waardering van de betreffende activaposten. De onder deze post verantwoorde bedragen hebben betrekking op een afboeking dan wel terugneming van een bijzondere waardevermindering. Deze bijzondere waardevermindering ontstaat door een jaarlijkse toets van de reële waarde ten opzichte van de waarde gebaseerd op boekwaarde. De afwaardering in verband met lagere reële waarde vindt plaats in het jaar waarin verplichtingen zijn aangegaan. Bij het gereedkomen van de betreffende activa worden de werkelijke stichtingskosten getoetst aan de bedrijfswaarde. Eventuele verschillen ten opzichte van de aanvankelijke afwaardering worden in het betreffende jaar in de winst- en verliesrekening verantwoord. Eventuele afwaarderingen wegens de voorgenomen sloop van woningen worden verantwoord in het jaar waarin het formele sloopbesluit is genomen.
Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden betaald.
Pensioenen Op grond van de CAO Woondiensten is de pensioenregeling ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). Dit betreft een toegezegdpensioenregeling, waarbij aan de deelnemers een pensioen is toegezegd op de pensioengerechtigde leeftijd afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegd-pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-bijdrageregeling. Het SPW heeft namelijk verklaard dat er geen objectieve sleutel bestaat voor het toerekenen van een proportioneel aandeel in de positieve
96 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
of negatieve risico’s aan aangesloten werkgevers en dat zij ook geen informatie kan geven over de toekomstige ontwikkelingen van werkgeverspremies. Behalve de betaling van premies heeft de stichting geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregeling. De stichting heeft in geval van een tekort bij SPW geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies.
Lasten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum, worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. De lasten onderhoud bestaan uit de kosten ten behoeve van zowel het dagelijks onderhoud (klachten-, mutatie-, cv- en liftonderhoud), alsmede ten behoeve van het planmatig onderhoud. Tevens worden hieronder opgenomen de kosten wegens groot onderhoud voor zover geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. Indien de ingreep leidt tot een waardeverhoging van het actief worden de uitgaven geactiveerd tot maximaal de bedrijfswaarde van het actief. In de winst- en verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen onder de kostensoorten lonen en salarissen, sociale lasten en overige bedrijfslasten.
Overige bedrijfslasten Hieronder worden de aan het verslagjaar toe te rekenen overige kosten verantwoord die zijn gemaakt in het kader van de normale bedrijfsuitoefening, alsmede de lasten van belastingen en verzekeringen uit hoofde van de exploitatie van het woningbezit en de kosten wegens de levering van diensten aan huurders.
Belastingen Sinds 1 januari 2008 is Woningstichting Barneveld integraal belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Alle corporaties worden sindsdien integraal, dat wil zeggen met al hun activiteiten, betrokken in de vennootschapsbelasting, aangezien zij volgens de wetgever kwalificeren als onderneming. Na overleg tussen Aedes en de Belastingdienst is begin 2009 een nieuwe vaststellingsovereenkomst (VSO 2) tot stand gekomen. Hierin zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans per 1 januari 2008 en de wijze van resultaatneming. In de onderhavige jaarrekening zijn de fiscale gevolgen bepaald op grond van VSO 2, aangezien Woningstichting Barneveld deze heeft ondertekend. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst- en verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en –schulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatenties in de jaarrekening heeft de stichting een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afwerking van de aangifte over de verslagjaren 2008 en 2009 door de fiscus zullen worden getoetst. Het belangrijkste standpunt betreft het onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen. Voor wat betreft het verslagjaar 2006 en 2007 hebben wij een standpunt ingenomen inzake de verwerking van het projectontwikkelingsresultaat. Begin 2010 is
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 97
een definitieve aanslag opgelegd voor het jaar 2006, volledig in overeenstemming met de door ons ingediende aangifte. Dientengevolge kan de fiscale last over de jaren 2007 tot met 2009 nog wijzigingen ondergaan.
Financiële instrumenten en marktrisico’s Binnen het treasurybeleid van de stichting dient het gebruik van financiële instrumenten ter beperking van inherente (rente-, looptijden- en markt-) risico’s. Op grond van het vigerende interne treasurystatuut is het gebruik van financiële instrumenten slechts toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing ervan het risicoprofiel van de totale leningen-/beleggingenportefeuille verlaagt op een wijze die zonder de inzet van de instrumenten niet mogelijk is. De stichting loopt met name renterisico over de rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Voor schulden met variabele renteafspraken loopt de stichting risico ten aanzien van toekomstige kasstromen. Het vigerende treasurystatuut bepaalt dat de renterisico’s maximaal 15% van de uitstaande lange schuld mogen bedragen. Ultimo boekjaar wordt aan deze bepaling voldaan. De stichting voldoet aan de criteria die het Waarborgfonds Sociale Woningbouw stelt aan de kredietwaardigheid en loopt derhalve geen significante kredietrisico’s. Aangezien de stichting alleen in Nederland werkzaam is, worden geen valutarisico’s gelopen.
Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de aan de ontvangen leningen verbonden transactiekosten.
Activeren van rentelasten Rentelasten worden geactiveerd voor kwalificerende activa gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te activeren rente wordt berekend op basis van de verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en van de gewogen rentevoet van leningen die niet specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging.
Resultaat deelnemingen Hieronder worden de vastgestelde jaarresultaten over het boekjaar verantwoord.
Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling De jaarrekening wordt overeenkomstig BW2 Titel 9 opgesteld. Het management dient daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage van voorwaardelijke activa en verplichtingen. De volgende waarderingsgrondslagen zijn naar de mening van het management het meest kritisch voor het weergeven van de financiële positie en vereisen een deels subjectieve of complexe beoordeling van het management: • materiële vaste activa, minimum waarderingsregel, • timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering.
98 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Materiële vaste activa, minimum waarderingsregel Onroerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting duurzame) waardeverminderingen. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de reële waarde duurzaam overschrijdt. Van duurzaamheid is sprake wanneer de verwachte reële waarde gedurende een periode van tenminste vijf jaar lager is dan de boekwaarde. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van de complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. De uitgangspunten van de reële waarde zijn deels afhankelijk van de interne beleidsvoornemens. Deze komen onder meer tot uitdrukking in het strategisch voorraadbeleid, waarbij eigen keuzes worden gemaakt ten aanzien van verhuur of verkoop, levensduur en prijs-kwaliteitsniveau’s. Voor zover mogelijk worden binnen de sector gangbare uitgangspunten gehanteerd.
Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de woningstichting zijn gedaan richting huurders, gemeente en overige belanghebbenden aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de woningstichting rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitieve ontwerpfase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden. De aannames gedaan bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen kunnen afwijken bij daadwerkelijke realisatie van de projecten. Planvorming kan onder meer wijziging in de tijd ondergaan door prijsfluctuaties, wettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie.
Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode wordt het nettoresultaat aangepast voor posten van de winst- en verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de winst- en verliesrekening waarvan de ontvangsten en uitgaven niet worden beschouwd als behorende tot de operationele activiteiten. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bankkredieten. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde rente (opgenomen onder operationele activiteiten). De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de onder overige schulden voorkomende verplichtingen, alsmede de ontvangen investeringssubsidies.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 99
4.5 Toelichting op de balans ACTIVA
31-12-2009
31-12-2008
€
€
161.707.700 1.404.389 13.955.219 8.660.193 185.727.501 2.406.239 188.133.740
155.421.405 1.430.813 11.889.539 4.515.115 173.256.872 2.595.847 175.852.719
Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken niet zijnde woningen Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende zaken in verkopen onder voorwaarden Onroerende en roerende zaken t.d.v. de exploitatie
Onroerende Onroerende en en roerende roerende zaken zaken niet zijnde in exploitatie woningen
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
Onroerende zaken in verkopen onder voorwaarden
Totaal
31 december 2008: Verkrijgingsprijzen Cumulatieve waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden
201.845.647 -25.873.243 -20.550.999 155.421.405
1.668.062
928.258 12.578.934 -469.626 -2.414.466
0
-237.249 1.430.813
15.412.491 -3.522.952 0 11.889.539
4.515.115
14.625.280 -12.559.600
989.971 3.131.679
4.515.115
223.441.315 -29.396.195 -20.788.248 173.256.872
Mutaties 2009: Investeringen Overboeking in exploitatie Desinvesteringen Afschrijvingen Mutatie terugkoopverplichting (Verwacht) onrendabel Totaal mutaties
-26.424
2.065.680
4.145.078
16.543.509 3.151.013 -469.626 -2.440.890 23.428 -4.336.805 12.470.629
1.668.062
19.186.231 -5.231.012 0 13.955.219
8.660.193 0 0 8.660.193
244.397.699 -35.441.060 -23.229.138 185.727.501
-26.424 23.428
-4.336.805 6.286.295
31 december 2009: Verkrijgingsprijzen Cumulatieve waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarden
214.883.213 -30.210.048 -22.965.465 161.707.700
-263.673 1.404.389
Onroerende en roerende zaken in exploitatie De investeringen 2009 zijn als volgt te specificeren: 15 woningen aan de Bilderdijkstraat Barneveld 25 appartementen woongroep 50+ Voorthuizen 16 woningen aan Knoopkruid/Duizendblad Voorthuizen 1 project begeleid wonen aan de Hoornbloem Voorthuizen Diverse investeringen, na-investeringen en woningverbeteringen Totaal
100 | Jaarverslag 2009
2.001.396 4.503.973 2.610.958 3.462.607 928.258 13.507.192
Woningstichting Barneveld
2009
2008
€
€
822 240.033 228.771 469.626
0 350.323 261.500 611.823
In het boekjaar hebben zich de volgende desinvesteringen voorgedaan: Verkochte woning v. Z. v. Nieveltlaan Verkochte Amarantwoningen Verkocht appartement Bijeberg
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onder deze post zijn een drietal grondposities in de gemeente Barneveld opgenomen. De verkrijgingsprijs, verhoogd met de bestede kosten, bedraagt ultimo boekjaar ruim € 5,8 miljoen (vorig jaar: circa € 3,6 miljoen ). Naar verwachting zullen beide posities binnen 10 jaar in ontwikkeling zijn genomen. Op balansdatum bestaan geen indicaties dat afwaardering noodzakelijk is.
Verzekering De materiële vaste activa zijn op basis van herbouwwaarde verzekerd tegen brand- en stormschade, inclusief opruimings- en bereddingskosten. De polis sluit onderverzekering uit.
Afschrijvingstermijnen en wijzen Stichtingskosten CV-installaties Isolatie Renovaties Verbeteringen Woningaanpassingen gehandicapten
annuïtair annuïtair annuïtair annuïtair annuïtair annuïtair
40/50 jaar 25 jaar 25 jaar 20 jaar 25 jaar 20 jaar
De annuïteiten zijn overwegend gebaseerd op de aan de exploitatie toegerekende rente van 6,50%. Over grond wordt niet afgeschreven.
Actuele waarde De waarde van de materiële vaste activa volgens de laatst bekende WOZ-taxatie (peildatum 1 januari 2009) bedraagt gemiddeld € 223.100 per verhuureenheid (vorig jaar: € 223.800). De actuele waarde van de onroerende en roerende zaken in exploitatie gebaseerd op de reële waarde bedraagt ultimo boekjaar € 174,9 miljoen. Ten opzichte van de reële waarde ultimo 2008 van € 179,8 miljoen betekent dit een afname van € 4,9 miljoen. Als reële waarde geldt de bedrijfswaarde van het bezit in exploitatie, zonder rekening te houden met de rentabiliteitswaarde correctie van de leningenportefeuille. Rekening houdend met de rentabiliteitswaarde van de leningen is de bedrijfswaarde als volgt te presenteren, waarbij een disconteringsvoet van 6,0% is gehanteerd.
• bedrijfswaarde o.b.v. disconteringsvoet van 6,0% • rentabiliteitswaarde correctie leningenportefeuille • gecorrigeerde bedrijfswaarde
x € 1.000 31-12-2009
x € 1.000 31-12-2008
174.860 10.531 185.391
179.791 10.185 189.976
Aangezien de financiering van de stichting op bedrijfsniveau plaatsvindt, is de rentabiliteitswaarde correctie niet toegerekend aan de verschillende complexen, maar wordt deze op bedrijfsniveau weergegeven. Uit bovenstaande blijkt een afname van de gecorrigeerde bedrijfswaarde van € 4.585.000.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 101
Voor een nadere toelichting op de mutatie in de bedrijfswaarde wordt verwezen naar de toelichting op de winst- en verliesrekening.
Onroerende zaken in verkopen onder voorwaarden (MGE) Op grond van RJ 270-209a dienen woningen die onder voorwaarden zijn verkocht op de balans opgenomen te worden. Het verloop is als volgt weer te geven: 2009 Boekwaarde per 1 januari Vermeerdering vanwege nieuw verkochte woningen Toename terugkoopverplichting Boekwaarde per 31 december
2008
€
€
4.515.115 4.121.650 23.428 8.660.193
3.031.906 1.368.250 114.959 4.515.115
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De mutaties in de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn als volgt samen te vatten: Kantoorpand
Inventaris
Bedrijfsauto’s
Totaal
2.647.420 -548.228 2.099.192
1.426.121 -1.039.798 386.323
247.526 -137.194 110.332
4.321.067 -1.725.220 2.595.847
31 december 2008: Verkrijgingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden
Mutaties 2009: Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Totaal mutaties
32.316 -71.935 -71.935
-117.524 -85.208
-32.463 -32.463
32.316 0 -221.924 -189.608
2.647.420 -620.163 2.027.257
1.458.437 -1.157.322 301.115
247.526 -169.657 77.869
4.353.383 -1.947.144 2.406.239
lineair lineair lineair lineair lineair
30 jaar 10 jaar 5 jaar 5 jaar 3 jaar
31 december 2009: Verkrijgingsprijzen Cumulatieve afschrijvingen
Boekwaarden Afschrijvingstermijnen en -wijzen Kantoorgebouw Meubilair Overige inventaris Vervoermiddelen Automatisering
Financiële vaste activa
De financiële vaste activa betreffen: deelneming latente belastingvorderingen
102 | Jaarverslag 2009
31-12-2009
31-12-2008
€
€
2.952.486 2.926.017 5.878.503
20.000 806.594 826.594
Woningstichting Barneveld
2009
Deelnemingen Boekwaarde deelneming Muziek Theater Barneveld B.V. per 1 januari Uitbreiding kapitaaldeelname Aandeel in resultaat Boekwaarde deelneming Muziek Theater Barneveld B.V. per 31 december
2008
€
€
13.375 2.980.000 2.993.375 -40.889 2.952.486
20.000 0 20.000 -6.625 13.375
Woningstichting Barneveld heeft een belang van 48,75% in Muziek Theater Barneveld B.V. Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 20 miljoen ( vorig jaar: € 320.000). Ultimo 2009 is geplaatst en volgestort € 6.154.378 (vorig jaar: € 64.000). De overige aandeelhouders zijn de gemeente Barneveld (31,81%) en Muziekgezelschap ”De Harmonie” (19,44%). Muziek Theater Barneveld B.V. heeft tot doel de realisatie van een Muziektheater in Barneveld. De exploitatie is medio 2009 van start gegaan, ons belang bedraagt nominaal € 3 miljoen. Ultimo boekjaar is deze deelneming gewaardeerd op netto-vermogenswaarde.
Latente belastingvorderingen Het verloop is als volgt weer te geven: Saldo 1 januari Mutatie wegens voorwaartse verliescompensatie 2009 resp. 2008 Mutatie wegens leningen o/g Verrekenbare tijdelijke verschillen wegens leningen o/g Wegens voorgenomen verkopen Saldo 31 december Het saldo per 31 december betreft: • wegens voorwaartse verliescompensatie • wegens tijdelijke verschillen leningen o/g • wegens voorgenomen verkopen
806.594 -321.991 -28.586 0 2.470.000 2.926.017
285.000 36.991 -22.836 507.439 0 806.594
0 456.017 2.470.000 2.926.017
321.991 484.603 0 806.594
Ultimo 2007 is een latentie gevormd vanwege de voorwaartse verliescompensatie op grond van de toepassing van VSO 1 voor de jaren 2006 en 2007, en is bepaald op het geldende tarief voor de vennootschapsbelasting. Ten tijde van het opstellen van de jaarrekening is een definitieve aanslag over 2006 opgelegd, conform de ingediende aangifte. Op grond van de geraamde fiscale resultaten over 2008 en 2009 wordt verwacht dat ultimo 2009 de compensabele verliezen geheel zullen zijn gecompenseerd. Derhalve bedraagt de latentie ultimo 2009 nihil. Op basis van VSO 2 is de fiscale waarde van de leningen o/g per 1 januari 2008 lager berekend dan de vennootschappelijke waarde. Aangezien sprake is van tijdelijke verrekenbare verschillen is hiervoor een actieve latentie gevormd. Wij hebben ons voorgenomen de komende 5 jaar gemiddeld circa 17 woningen per jaar uit bestaand bezit te verkopen. De fiscale boekwaarde is gemiddeld per woning circa € 114.000 hoger dan de vennootschappelijke boekwaarde. Aangezien sprake zal zijn van tijdelijke verschillen is hiervoor een actieve latentie gevormd ad € 2.470.000. Op grond van VSO 2 is de fiscale waarde van de materiële vaste activa in exploitatie per 1 januari 2008 voorlopig berekend op circa € 599.089.000. Dit is een verschil van circa € 447 miljoen ten opzichte van de vennootschappelijke boekwaarde. Aangezien hier sprake is van een permanent verschil bedraagt deze contante waarde van de latentie nihil.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 103
31-12-2009
Voorraden • Voorraad parkeerplaatsen/koopwoningen Bijeberg Onderhanden werk: • koopwoningen ’t Gelre Erf (10) • koopwoningen Vondelhove (20)
31-12-2008
€
€
48.808
578.659
102.000 187.000
0 0 289.000 337.808
578.659
Ultimo 2009 zijn nog 4 voor de verkoop bestemde parkeerplaatsen in de Bijeberg niet verkocht. Onder de post voorraad koopwoningen zijn de per balansdatum bestede kosten op genomen. De verkoop van deze woningen is begin 2010 gestart.
Onderhanden projecten • Woon- ,gezondheids- en welzijnscentrum Garderen
1.598.000
0
Dit betreft de gerealiseerde productie van het woon- ,gezondheids- en welzijnscentrum in opdracht van derden. Ultimo 2009 zijn geen termijnen in rekening gebracht, de jurische levering van beide appartementsrechten heeft begin 2010 plaatsgevonden.
Vorderingen Huurdebiteuren Voorziening voor oninbaarheid Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen op participanten en op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Gemeente Barneveld Belastingen Pensioenpremies Overige vorderingen Overlopende activa totaal
110.912 -42.000 68.912 71.154
93.883 -33.000 60.883 75.870
10.086 549.930 1.100.631 3.322 267.239 289.744 2.361.018
3.710.756 546.852 444.866 19.305 983.420 47.291 5.889.243
Huurdebiteuren Per 31 december 2009 is de incasso van een huurachterstand ad € 64.648 van 56 contractanten in handen van de deurwaarder c.q. het incassobureau gegeven. Hiervan heeft € 32.021 betrekking op 23 beëindigde contracten. Ultimo 2008 ging het om € 51.487 en 54 contracten, waarvan € 34.678 betrekking had op 25 beëindigde contracten.
104 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
De huurachterstanden kunnen als volgt naar grootte en aantal huurders worden gespecificeerd:
Periode
Aantal huurders 31-12-2009
tot 1 maand tot 2 maanden tot 3 maanden tot 4 maanden tot 5 maanden tot 6 maanden en meer totaal
115 26 12 8 8 21 190
31-12-2008 103 36 10 2 4 15 170
Huurachterstand 31-12-2009
31-12-2008
30.312 17.300 10.994 10.104 12.774 29.428 110.912
29.667 21.590 8.735 1.895 6.730 25.266 93.883
De huurachterstand bedraagt ultimo 2009 0,53% van de te ontvangen jaarhuur en vergoedingen. Ultimo 2008 bedroeg dit percentage 0,47%. Voor het risico van mogelijke oninbaarheid wordt een voorziening ad € 42.000 noodzakelijk geacht.
Vorderingen op groepsmaatschappijen 31-12-2009
31-12-2008
Dit betreft de vorderingen in rekening-courant op:
€
€
Veluwe Vallei Vastgoed Holding B.V. Barneveldse Kern Ontwikkelings Maatschappij B.V.
76.200 -5.046 71.154
77.663 -1.793 75.870
Veluwe Vallei Vastgoed Holding B.V. betreft een 100% deelneming die een belang van 100% in het kapitaal van de Barneveldse Kern Ontwikkelings Maatschappij B.V. houdt. Aangezien de netto vermogenswaarde van deze deelnemingen negatief is, zijn deze op nihil gewaardeerd en is een voorziening getroffen gelijk aan de negatieve vermogenswaarde. Over het gemiddeld saldo van deze rekening-courantverhoudingen wordt, evenals vorig jaar, een rente van 4% per jaar berekend.
Vorderingen op participanten en op maatschappijen waarin wordt deelgenomen Muziek Theater Barneveld B.V. Gemeente Barneveld Muziekgezelschap ”De Harmonie”
0 0 10.086 10.086
3.666.756 23.000 21.000 3.710.756
Over de hieronder opgenomen vorderingen in rekening-courant op participanten en op maatschapijen waarin wordt deelgenomen, is rente berekend.
Gemeente Barneveld Subsidies inzake project ”De Heus” Diverse WVG-aanpassingen Diversen
Woningstichting Barneveld
544.536 5.394 0 549.930
544.536 1.003 1.313 546.852
Jaarverslag 2009 | 105
31-12-2009
€
Belastingen
31-12-2008
€
€
Hieronder zijn opgenomen de reeds betaalde voorlopige aanslagen vennootschapbelasting, verminderd met de voorlopig berekende verschuldigde bedragen. • voorlopige aanslag 2009 1.085.500 • berekende verschuldigde belasting 2009 -418.781 666.719 • voorlopige aanslag 2008 • berekende verschuldigde belasting 2008
740.957 -307.045
saldo per 31 december
433.912 1.100.631
740.957 -296.091 444.866 444.866
295.239 -28.000 267.239
1.020.420 -37.000 983.420
Overige vorderingen Overige debiteuren Af: voorziening dubieuze debiteuren
De overige debiteuren betreffen met name verkooptermijnen en vorderingen op vertrokken huurders. Deze vorderingen betreffen zowel huur als kosten van herstel. Voor het risico van oninbaarheid is een voorziening getroffen. De eenmalige BWS-bijdragen worden ontvangen na gereedkomen van de betreffende nieuwbouwprojecten.
Liquide middelen Deze post is als volgt samengesteld: Direct opvraagbaar Postbank Rekening courant BNG Spaarrekening Robeco Rekening courant Rabobank Spaarrekening Rabobank Deposito BNG
4.233 1.205.384 36.114 6.372 60 0 1.252.163
1.031 2.725.437 35.130 4.726 1 4.000.000 6.766.324
Met de huisbankier is een kredietfaciliteit overeengekomen van € 2.500.000.
106 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
PASSIVA 2009
2008
€
€
40.668.994 -3.263.086 37.405.908
47.110.122 -6.441.128 40.668.994
31-12-2009
31-12-2008
€
€
1.602.000 4.884.012 1.233.000 69.339 7.788.351
3.048.000 2.824.019 604.000 68.650 6.544.669
Eigen vermogen Overige reserves Het verloop van de overige reserves is als volgt: Beginsaldo Jaarresultaat Eindsaldo
Voorzieningen Voorziening korting MGE-woningen Voorziening onrendabele investeringen Voorziening latente belastingverplichtingen Voorziening deelneming
De voorziening korting MGE-woningen betreft de te verlenen korting op 20 nieuw te bouwen appartementen aan de Schoutenstraat te Barneveld. Tot de realisatie van deze woningen is in 2007 besloten, zowel de bouw als verkoop vinden plaats in 2010. De voorziening is bepaald op basis van het verschil tussen de verwachte voortbrengingskosten en de verwachte verkoopopbrengsten. De voorziening onrendabele investeringen heeft betrekking op onroerende zaken die op balansdatum in ontwikkeling zijn. Het verwachte tekort wordt primair op de bestede kosten in mindering gebracht. Wanneer het verwachte tekort de bestede kosten overtreffen, wordt voor het meerdere een voorziening getroffen. Aangezien fiscaal een kostenegalisatie groot onderhoud en schilderwerk, is opgenomen is er sprake van een tijdelijk verschil tussen de fiscale en vennootschappelijke waardering waarvoor een latentie is gevormd. Het verloop is als volgt weer te geven: Saldo 1 januari Mutaties boekjaar Saldo 31 december
604.000 629.000 1.233.000
0 604.000 604.000
Voor de winst behaald met de verkoop van bestaande woningen is fiscaal een herinvesteringsreserve gevormd, terwijl de verkoopwinst in de jaarrekening ten gunste van het resultaat is gebracht. Aangezien dit leidt tot een permanent verschil tussen de fiscale en commerciële waardering is geen latentie gevormd. De voorziening deelneming heeft volledig betrekking op de negatieve nettovermogenswaarde van de 100% deelneming Veluwe Vallei Vastgoed Holding B.V. Woningstichting Barneveld heeft zich stellig voorgenomen de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 107
31-12-2009
31-12-2008
€
€
127.596.095 8.660.193 136.256.288
124.721.527 4.515.115 129.236.642
132.052.230
113.225.410
14.000.000 -7.330.703 138.721.527 -11.125.432 127.596.095
24.000.000 -5.173.180 132.052.230 -7.330.703 124.721.527
Langlopende schulden De langlopende schulden betreffen geheel leningen van kredietinstellingen. Leningen kredietinstellingen Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden (MGE) Totaal
Leningen kredietinstellingen Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar: • nieuwe leningen • aflossingen Aflossingen volgend boekjaar Saldo per 31 december
De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen ultimo 2009 bedraagt 4,43%. De rentabiliteitswaarde van de leningen bedraagt ultimo boekjaar € 128,2 miljoen (v.j. € 121,9 miljoen). Vrijwel alle leningen betreffen fixe leningen zonder tussentijdse renteherziening. Looptijden en valutadata worden zodanig gekozen dat betalingen gespreid in de tijd plaatsvinden en het renterisico vanwege (her)financiering per periode van 12 maanden voortschrijdend niet meer bedraagt dan 15% van de uitstaande leningen. De restant looptijden variëren van 1 tot 29 jaar en circa € 82 miljoen kent een restant looptijd van langer dan 5 jaar. De contractuele aflossingsverplichtingen voor het eerstkomende jaar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. De contractuele jaarlijkse aflossingen zijn als volgt weer te geven: Vervalkalender 31-12-2009
Bedragen * € 1.000,-
14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2037 2038 Jaar
De leningen naar geldgever zijn als volgt te verdelen: Bank Nederlandse Gemeenten, fixe Bank Nederlandse Gemeenten, rollover Nederlandse Waterschapsbank, fixe Stimuleringsfonds Volkshuisvesting, annuïtair ColonnadeDuhaf
108 | Jaarverslag 2009
88.860.000 4.000.000 41.221.000 1.640.527 3.000.000 138.721.527
78.860.000 4.000.000 44.395.000 1.797.000 3.000.000 132.052.000
Woningstichting Barneveld
Borgstelling De gemeente Barneveld heeft zich conform het raadsbesluit van december 1994 garant gesteld voor de door ons tot en met 1999 aangetrokken leningen. Met ingang van het boekjaar 2000 vindt borgstelling plaats door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). 31-12-2009
31-12-2008
€
€
8.621.825 130.099.702 138.721.527
11.798.286 120.253.714 132.052.000
4.515.115 0 4.515.115
2.580.325 451.581 3.031.906
4.121.650 23.428
1.368.250 114.959
8.636.765 23.428 8.660.193
3.948.575 566.540 4.515.115
11.125.432 1.933.799 399.478 1.027.981 32.430 3.591.565 18.110.685
7.330.703 2.691.099 0 320.718 109.917 3.004.172 13.456.609
11.125.432
7.330.703
399.478
0
93.427 934.554 1.027.981
87.670 233.048 320.718
Ultimo boekjaar is de borgstelling als volgt te specificeren: Gemeente Barneveld WSW Totaal
Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden (MGE) Saldo per 1 januari: • terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht • vermeerderingen/verminderingen
Mutaties: • vermeerderingen vanwege nieuw verkochte woningen • opwaarderingen Saldo per 31 december: • terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht • vermeerderingen vanwege toename terugkoopverplichting
Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Schulden aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen Belastingen en premies sociale verzekeringen Nog te ontvangen facturen Overlopende passiva
Schulden aan kredietinstellingen Aflossing (fixe) leningen eerstkomend jaar
Schulden aan maatschappijen waarin wordt deelgenomen Schuld in rekening courant aan Muziek Theater Barneveld B.V.
Belastingen en premies sociale verzekeringen Af te dragen loonbelasting/sociale lasten Af te dragen omzetbelasting
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 109
31-12-2009
31-12-2008
€
€
2.300.022 350.000 255.670 685.873 3.591.565
2.223.044 273.674 199.528 307.926 3.004.172
Overlopende passiva Nog niet vervallen rente Planschade Vooruit ontvangen huren Overige transitoria
Tarief De hoogte van het obligo tarief is vastgesteld op 3,85%. De grondslag waarover het obligo tarief wordt berekend is het schuldrestant van de geborgde lening, met uitzondering van het leningtype variabele hoofdsom en voor collegiale financiering. Voor het type lening met variabele hoofdsom is bepaald dat over 75% van de maximale hoofdsom obligo is verschuldigd. Voor collegiale financieringen is bepaald dat over 1/3 van het schuldrestant obligo is verschuldigd.
Investeringsverplichtingen Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor nieuwbouw en aankoop van woningen tot een bedrag van € 11.297.000 (vorig jaar:€ 8.767.000).
Aansprakelijkheid bij een fiscale eenheid Woningstichting Barneveld vormt met Veluwe Vallei Vastgoed Holding B.V. en Barneveldse Kern Ontwikkelings Maatschappij B.V. sinds 1 januari 2008 een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn de stichting en de met haar gevoegde dochterondernemingen ieder hoofdelijk aansprakelijk voor terzake door de combinatie verschuldigde belasting. Woningstichting Barneveld vormt met Veluwe Vallei Vastgoed Holding B.V. en Barneveldse Kern Ontwikkelings Maatschappij B.V. een fiscale eenheid voor de omzetbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn de stichting en de met haar gevoegde dochterondernemingen ieder hoofdelijk aansprakelijk voor terzake door de combinatie verschuldigde belasting.
110 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
4.6 Toelichting op de winst- en verliesrekening Bedrijfsopbrengsten
2009
2008
€
€
20.870.730 -116.319 20.754.411
20.086.389 -82.232 20.004.157
Huren Te ontvangen netto huur Af: derving wegens leegstand
De hogere huuropbrengst in 2009 ten opzichte van 2008 ad € 750.0000 is een gevolg van: • jaarlijkse huurverhoging, per 1 juli 2009 gemiddeld 2,50% (2008: 1,60%), • in 2008 en 2009 in exploitatie genomen complexen, • incidentele huurverhoging ten gevolge van aangebrachte verbeteringen. De huurderving bedraagt 0,52% van de te ontvangen netto huur. In 2008 bedroeg dit percentage 0,41%.
Vergoedingen Te ontvangen vergoedingen Levering goederen en diensten Serviceabonnement Af: derving wegens leegstand Af: te verrekenen met huurders
837.703 86.279 -4.864 -204.211 714.907
813.980 83.743 -4.148 -252.128 641.447
De toename van de vergoedingen in 2009 wordt veroorzaakt door aanpassing van de tarieven met name door de alsmaar stijgende energielasten. Voorts zijn er nieuwe complexen in exploitatie genomen. De vergoedingsderving bedraagt 0,53% van de te ontvangen vergoedingen (2008: 0,46%).
Overheidsbijdragen Jaarlijkse subsidie BWS
117.574
117.574
1.397.865 -399.374 998.491
1.730.743 -611.823 1.118.920
2.204.092 -2.095.463 108.630
2.528.495 -2.334.643 193.852
1.107.121
1.312.772
Verkoop onroerende zaken Netto-opbrengst verkopen bestaand bezit Af: boekwaarde Verkoopresultaat bestaand bezit, 7 respectievelijk 9 woningen Netto-opbrengst verkopen projecten voor derden Af: kostprijs verkopen bestemd voor derden Verkoopresultaat projecten voor derden Totaal verkoopopbrengst
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 111
2009
2008
€
€
23.215 81.047 34.190 2.817 141.269
73.069 68.368 70.040 2.705 214.182
2.414.466 26.424 32.463 71.935 117.524 2.662.813
2.292.775 23.313 31.102 71.935 118.024 2.537.149
Overige bedrijfsopbrengsten Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf Doorberekende personeelskosten Overige baten Bemiddelingsvergoeding
Bedrijfslasten Afschrijvingen op materiële vaste activa Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Vervoermiddelen Kantoor Inventaris
Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Op grond van toepassing van de minimumwaarderingsregel hebben in het verslagjaar de volgende afboekingen c.q. terugnemingen op eerdere afboekingen plaatsgevonden: Afwaarderingen onrendabele investeringen nieuwbouwprojecten Terugneming op bijzondere waardeverminderingen voorgaande jaren Afwaardering wegens bijzondere waardeverminderingen Totaal overige waardeveranderingen
5.133.214 -1.984.701 3.170.493 6.319.006
2.266.542 0 4.569.000 6.835.542
De afwaarderingen 2009 hebben betrekking op de volgende nieuwbouw huurwoningen: Herontwikkeling Lorsweg/Catsstraat Aanvullend 18 woningen Blankensgoed fase 2 Aanvullende afwaardering woonzorgcentrum Garderen Aanvullend Woongroep 50+ Herontwikkeling Gelreweg 2 woningen Puurveen 4 woningen Stroe 28 egz Veller I Appartementen Rozelaar Veller I Totaal afwaarderingen nieuwbouw huurwoningen
377.051 88.139 166.914 -78.028 964.128 98.998 120.012 1.167.000 2.229.000 5.133.214
Jaarlijks wordt op complexniveau de boekwaarde getoetst aan de reële waarde. Ultimo 2009 bleek dat bij 23 complexen de bedrijfswaarde onder de boekwaarde ligt, zodat er extra afgeboekt moest worden ter grootte van € 3.170.493 (ultimo 2008 was er een afwaardering van € 4.569.000). Anderzijds kon bij 14 complexen totaal € 1.984.701 worden teruggenomen op eerdere afboekingen.
112 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Verleende korting op MGE-koopwoningen
2009
2008
€
€
126.492
1.671.331
In 2009 zijn de 34 MGE-starterswoningen in Voorthuizen opgeleverd. Ten opzichte van eerdere ramingen is de verleende korting ruim € 119.000 hoger uitgevallen. Daarnaast is in 2009 een MGE-woning teruggekocht en opnieuw verkocht. Met deze transacties is een aanvullende korting van circa € 7.100 gemoeid.
Lonen en salarissen Salarissen inclusief vakantietoeslag Personeel derden Ontvangen ziekengelden
1.946.234 115.714 -42.655 2.019.293
1.797.760 270.684 -44.414 2.024.030
De stijging van de salarissen is het gevolg van CAO-verplichtingen. De afname van personeel derden wordt voornamelijk veroorzaakt doordat vervanging van de manager woondiensten, die in 2008 een langdurige ziekteperiode kende, niet meer noodzakelijk was. Het gemiddeld aantal werknemers in dienst is gestegen t.o.v. het jaar 2008, namelijk van 38,7 naar 41,3. Dit wordt veroorzaakt door o.a. het vervullen van vacatures en een aantal medewerkers zijn meer part-time gaan werken en deze leemte is opgevuld met medewerkers die meer uren werken. Tevens is een projectleider die via derden werkte in vaste dienst gekomen. Het gemiddeld aantal werknemers is gebaseerd op het aantal fulltime equivalenten.
Lasten onderhoud Klachtenonderhoud Serviceabonnement Mutatieonderhoud CV onderhoud/overige contracten Bijzonder onderhoud Planmatig onderhoud Strategisch onderhoud Af: onderhoudskosten eigen werkapparaat
617.507 91.315 444.997 594.500 1.255.203 3.003.522 2.756.950 831.525 6.591.997 -361.459 6.230.538
596.967 85.928 490.556 551.976 978.378 2.703.805 2.411.396 784.136 5.899.337 -351.940 5.547.397
197.530 135.591 45.155 871.504 782.366 69.525 37.035 1.443.193 3.581.899
262.709 137.195 45.810 907.727 777.793 62.525 33.086 1.514.825 3.741.670
Overige bedrijfslasten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Overige personeelskosten Huisvestingskosten Kosten Raad van Toezicht Algemene kosten Belastingen Premie brand- en stormverzekering Contributie Aedes Overige directe exploitatiekosten
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 113
1. Overige personeelskosten Reis- en verblijfkosten Kosten opleidingen Vergoedingen Overige personeelskosten
2. Huisvestingskosten Onderhoud gebouwen Gas, water en elektra Schoonmaken kantoorgebouw Belasting en assurantie Overige huisvestingskosten
2009
2008
€
€
10.627 51.020 83.069 52.814 197.530
17.637 55.242 87.347 102.483 262.709
37.502 37.937 37.172 5.944 17.036 135.591
17.253 34.354 35.641 6.166 43.781 137.195
34.151 778 10.226 45.155
33.447 2.096 10.267 45.810
274.749 180.960 39.661 31.648 50.930 23.393 26.647 53.044 18.964 14.658 6.441 150.409 871.504
271.408 237.235 39.717 27.065 52.537 27.979 28.449 41.743 16.903 15.904 43.001 105.786 907.727
32.332 20.712 53.044
27.073 14.670 41.743
3. Kosten Raad van Toezicht Presentie- en vacatiegelden Reis- en verblijfkosten Overige bestuurskosten
4. Algemene kosten Hieronder zijn opgenomen: • kosten automatisering • advieskosten • bewonersblad • drukwerk • advertentiekosten • telefoonkosten • portokosten • accountantshonoraria • contributies en abonnementen • huurdersparticipatie • advieskosten etc. samenwerking BLNW • diverse overige algemene kosten
In het boekjaar zijn de volgende accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht: • Controle van de jaarrekening • Fiscale advisering
Bovenstaande honoraria betreffen uitsluitend de werkzaamheden die bij de woningstichting zijn uitgevoerd door accountantsorganisaties en externe accountants zoals bedoeld in art. 1 lid 1 Wta (Wet toezicht accountantsorganisaties)
114 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
2009
2008
€
€
8 Overige directe exploitatielasten Naast de kosten vanwege de levering van goederen en diensten (servicekosten) zijn hieronder tevens diverse overige lasten in verband met de woningexploitatie opgenomen. Deze post is als volgt nader te specificeren: Gas, water en electraverbruik Schoonmaken algemene ruimten Onderhoud groenvoorzieningen Overige servicekosten Levering goederen en diensten Kosten leefbaarheid Vogelaarheffing Diverse directe exploitatielasten Overige directe exploitatielasten
337.582 124.360 52.431 4.427 518.800 93.351 239.813 591.229 1.443.193
281.934 113.813 48.333 775 444.855 217.339 250.739 601.892 1.514.825
77.198 5.888 7.856 217.846 438 309.226
60.991 20.567 1.604 0 1.986 85.148
109
447
-40.889 -689 -41.578
-6.625 -3.017 -9.642
5.857.571 8.004 5.865.575
5.503.530 2.760 5.506.290
-418.781 -10.954 1.490.423 1.060.688
0 -296.091 -82.406 -378.497
Rentebaten Rente rekening courant banken Rente deposito’s/spaarrekeningen Geactiveerde rente Rente op vorderingen Rente deurwaardersvorderingen
Opbrengsten financiële vaste activa Rente groepsmaatschappijen
Resultaat deelnemingen Jaarresultaat 48,75% (v.j. 31,25%) deelneming Muziek Theater Barneveld B.V. Jaarresultaat 100%-deelneming Veluwe Vallei Vastgoed Holding B.V.
Rentelasten Rente leningen kredietinstellingen Disagio WSW
Belastingen Berekende (acute) belastingen over 2009 (last) Aanpassing acute last over 2008 Latente belastingen
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 115
Berekende (acute) belastingen over 2009 (last) De berekende belasting over 2009 is als volgt bepaald: Resultaat voor belastingen volgens de jaarrekening Bijzondere waardeverminderingen Verleende korting Koopgarant Afschrijvingen Vogelaarheffing Deelnemingsvrijstelling Verkoopresultaat Tijdelijk verschil onderhoudslasten Tijdelijk verschil leningen o/g (pro rata) Tijdelijke verschillen Berekende fiscale winst over 2009
-4.323.774 6.319.006 126.492 2.662.813 239.813 40.889 -998.491 -2.253.053 -128.277 6.009.192 1.685.418
Het belastbaar bedrag over het boekjaar is als volgt bepaald: Berekende fiscale winst over 2009 Fiscale verliescompensatie Belastbaar bedrag
1.685.418 -1.279.068 406.350 92.619
Hierover verschuldigde acute winstbelasting
De effectieve belastingdruk over 2009 bedraagt 5,50% (vorig jaar: 6,24%), het gemiddeld wettelijke belastingtarief bedraagt 24,85%. De afwijking wordt veroorzaakt door de toepassing van verliescompensatie en het vormen van latenties wegens tijdelijke verschillen tussen de vennootschappelijke en fiscale waarderingen. 2009
2008
€
€
-10.954 0
363.332 507.439
2.470.000 -339.623 2.119.423
0 -349.177 521.594
55.000 574.000 629.000
604.000 0 604.000
1.490.423
-82.406
Latente belastingen De post latente belastingen is als volgt te specificeren: • toevoeging per 1 januari inzake verliescompensatie • vorming latentie per 1 januari inzake tijdelijk verschil langlopende leningen • vorming latentie wegens voorgenomen verkopen • mutaties boekjaar Subtotaal inzake actieve latentie • vorming passieve latentie ultimo 2008 inzake vorming fiscale onderhouds reserve • mutaties boekjaar Subtotaal inzake passieve latentie Saldo latente belastingen
116 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Mutatie reële waarde materiële vaste activa De reële waarde is in het verslagjaar afgenomen met € 4.931.000 ten opzichte van vorig jaar (inclusief rentabiliteitswaarde correctie). Op hoofdlijnen is deze mutatie als volgt te verklaren:
Jaarresultaat:
x € 1.000
• mutatie in de reële waarde van de materiële vaste activa
x € 1.000 2.644
Gevolgen van aanpassingen van beleidsparameters en uitgangspunten: • • • • • • • •
in de huurprijscomponent in de onderhoudslasten in de overige lasten in de vermogenskostenvoet in de levensduur in de restwaarde-inschatting in de voorgenomen investeringen in de inflatie
-2.533 -11.662 -2.372 0 1.617 11 -1.154 0 -16.093
Gevolgen van mutaties in het bezit: • toevoeging in bezit • verkocht bezit • gesloopt bezit
9.975 -1.457 0 8.518 -4.931
Mutatie in de ongecorrigeerde bedrijfswaarde
Rentabiliteitswaardecorrectie: • invloed nieuwe leningen • aflossingen • effect contante waarde en restant levensduur • wijziging disconteringsvoet • renteconversies • herfinancieringen • beleggingen Mutatie in de gecorrigeerde bedrijfswaarde
Woningstichting Barneveld
2.630 70 -2.354 0 0 0 0
346 -4.585
Jaarverslag 2009 | 117
4.7 Overige informatie 2009
2008
€
€
4.7.1 Werknemers Gedurende het jaar 2009 waren gemiddeld 41,3 werknemers in dienst (2008: 38,7). Dit aantal is gebaseerd op het aantal fulltime equivalenten
4.7.2 Bestuurders en commissarissen Lasten ter zake van bezoldiging en ter zake van pensioenen van: • bestuurder • voorzitter Raad van Toezicht • leden Raad van Toezicht De bezoldiging van de bestuurder omvat: • periodiek betaalde beloningen (zoals salarissen, sociale lasten, vakantiegeld, doorbetaling bij vakantie en ziekte) • beloningen betaalbaar op termijn (zoals pensioenlasten en VUT) Totaal De bezoldiging van de leden van de commissarissen is als volgt te specificeren: • voorzitter Raad van Toezicht • 5 leden van de Raad van Toezicht, ieder € 5.617 (vorig jaar: € 5.516)
132.562 27.514 160.076
128.692 39.573 168.265
8.424 28.085 36.509
8.274 27.580 35.854
De bezoldiging van de commissarissen betreft enkel hun lidmaatschap van de Raad van Toezicht. Naast de voorzitter telt de Raad 5 gewone leden die ieder een gelijke bezoldiging hebben ontvangen.
4.7.3
Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens
Vanaf 2006 is de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) van kracht. Een deel van de wet is van toepassing verklaard op toegelaten instellingen volkshuisvesting. In 2009 is aan geen enkele werknemer een salaris uitbetaald dat hoger is dan het gemiddelde salaris van de minister (vorig jaar: idem).
118 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
5
Overige gegevens
5.1 Wettelijke resultaatbestemming Op grond van de bepalingen in het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) dienen de jaarlijkse resultaten geheel toegerekend te worden aan de overige reserves.
5.2 Voorstel resultaatbestemming Vooruitlopend op de vaststelling en goedkeuring door respectievelijk bestuur en Raad van Toezicht is het nadelig jaarresultaat volgens de winst- en verliesrekening over 2009 ad € 3.263.086 geheel in mindering gebracht op de overige reserves.
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 119
5.3 Accountantsverklaring
120 | Jaarverslag 2009
Woningstichting Barneveld
Woningstichting Barneveld
Jaarverslag 2009 | 121
WONINGSTICHTING BARNEVELD Parmentierstraat 1
3772 MS Barneveld Postbus 61
3770 AB Barneveld
Telefoon (0342) 427500
email
[email protected]
www.woningstichtingbarneveld.nl