Seminarie Duurzaam Bouwen Leefmilieu Brussel
Brusselse stadswoningen gerenoveerd tot passiefhuizen: Voorbeeldgebouwen Camille DE SMET LEEFMILIEU BRUSSEL/ DPMT PROMOTIE DUURZAAM BOUWEN
Doelstellingen van de presentatie
●
BALANS van de individuele woningen van de 5 projectoproepen Voorbeeldgebouwen
●
OVERZICHT van de renovatieprojecten van eengezinswoningen Voorbeeldgebouwen
●
VOORSTELLING van de financiële aspecten van de projecten
2
1
Plan van de uiteenzetting ●
De uitdagingen
●
De projectoproep “Voorbeeldgebouwen”
●
De individuele woningen binnen de Voorbeeldgebouwen
●
Kosten/ Prestaties ►
Financiële aspecten– Balans in cijfers
►
Projectvoorbeelden
●
Focus op het project HANKAR
●
De instrumenten
3
De uitdagingen ●
De Brusselse context en energie-uitdagingen: ►
Compacte stad
►
Weinig mogelijkheden om hernieuwbare energiebronnen te produceren
►
Oud erfgoed renovatie
►
60 % van de verbruikte energie in Brussel GEBOUWEN
►
Internationale en Europese context
►
Globaal beleid: premies, referentiesysteem…
4
2
Projectoproep Vbgebouwen
Projectoproep Vbgebouwen In het kort
●
●
Doelstellingen ►
De Brusselaars aanzetten om duurzaam te bouwen
►
De technische en economische haalbaarheid aantonen
Wie? Wat? ►
Nieuwbouw en renovatie
►
Alle bestemmingen
►
Alle opdrachtgevers
►
In Brussel!
=> Op vrijwillige basis 6
3
Projectoproep Vbgebouwen Selectiecriteria
●
Energie
●
Ecoconstructie Territorium/Water/Materiaal/ Gezondheid en comfort
●
Technische en economische haalbaarheid
●
Architecturale kwaliteit 7
Projectoproep Vbgebouwen Ondersteuning van het Brussels Gewest
●
Financieel (100 €/m2)
●
Technische begeleiding
●
►
Tevoren: Facilitatoren
►
Tijdens: Experts
Project in de kijker plaatsen ►
Werfdekzeil, emailplaatje…
►
Publicaties (boeken, artikels…)
►
Website
8
4
Projectoproep Vbgebouwen Proces 6e projectoproep (Budget: 5 miljoen €) Indienen dossier voor kandidaatstelling < 27 juni 2013 Analyse door experts Evaluatie door een jury Selectie door de regering/Kennisgeving Opvolging van de projecten door Leefmilieu Brussel Monitoring over 5 jaar
9
De individuele woningen in de Vbgebouwen
5
De individuele woningen in de Vbgebouwen Répartition générale par affectation Evolutie doorheen de oproepen – alle bestemmingen TOTAAL = 193 dossiers
= 522.000 m²
Stabiel aantal dossiers Variabele grootte van de projecten
11
De individuele woningen in de Vbgebouwen Répartition générale par affectation Verdeling per bestemming TOTAAL = 193 dossiers
= 522.000 m²
Individuele + collectieve huisvesting = 57% van de dossiers Kantoren en handelszaken = grotere oppervlaktes (minderheid van de dossiers maar meerderheid van de oppervlakte)
12
6
De individuele woningen in de Vbgebouwen
OPPERVLAKTES
DOSSIERS
Répartition par type de travaux et type de Verdeling per bestemming
Meerderheid nieuwbouw voor elke bestemming BEHOUDENS voor individuele woningen
13
De individuele woningen in de Vbgebouwen
OPPERVLAKTES
DOSSIERS
Répartition parpassief type de–travaux et type de Doorbraak van het alle bestemmingen
Aandeel dossiers en passiefoppervlaktes blijft toenemen
Sterke tendenswijziging Belangrijke doorbraak van het “passief” 14
7
De individuele woningen in de Vbgebouwen Netto verwarmingsbehoefte (NVB) per bestemming
►
Gemiddelde NVB “individuele woningen”:
23 kWh/ m².jr
►
Gemiddelde NVB “collectieve woningen”:
18 kWh/ m².jr
►
Gemiddelde NVB “kantoren en handelszaken”:
22 kWh/ m².je
►
Gemiddelde NVB “gemeenschappelijke voorzieningen”: 21 kWh/ m².jr
15
De individuele woningen in de Vbgebouwen Netto verwarmingsbehoefte (NVB) per soort werken
►
Gemiddelde NVB nieuwbouw:
16 kWh/ m².jr
►
Gemiddelde NVB renovatie:
28 kWh/ m².jr 16
8
Kosten/Prestaties
Kosten/Prestaties Voorafgaande opmerkingen
Opmerkingen betreffende de voorgestelde kosten: ●
As-built kosten indien bouw afgewerkt
●
Kosten n.a.v. de dossiers voor kandidaatstelling indien de constructie onafgewerkt is (schatting)
●
Constructiekosten ontwerp en inrichting naaste omgeving niet-inbegrepen
18
9
Kosten/Prestaties Oppervlaktekosten per bestemming
►
Gemiddelde kost “individuele woningen”:
1.093 € / m²
►
Gemiddelde kost “collectieve woningen”:
1.403 € / m²
►
Gemiddelde kost “kantoren en handelszaken”:
1.271 € / m²
►
Gemiddelde kost ”gemeenschappelijke voorzieningen”:
1.612 € / m²
Gem. Kost Vbgebouw: 1.351 € / m²
19
Kosten/Prestaties Individuele woningen
10
Kosten/Prestaties Oppervlaktekosten individuele woningen (Renovatie)
►
Gemiddelde kost passiefrenovatie:
1.120 € / m²
►
Gemiddelde kost niet-passiefrenovatie :
733 € / m²
►
Gemiddelde kost nieuwbouw passief :
1.518 € / m²
►
Gemiddelde kost nieuwbouw niet-passief :
1.671 € / m²
21
Kosten/Prestaties Voorbeeld 1: Archiefstraat ●
Individuele woning
●
Renovatie (153 m²)
●
OG/Ontw.: H. Nicodème en R. Tilman
●
NVB = 15 kWh/m².jr (passief)
●
895 € / m²
22
11
Kosten/Prestaties Voorbeeld 2: Huberti ●
Individuele woning
●
Renovatie (181 m²)
●
OG/Ontw.: O. Alexandre
●
NVB= 15 kWh/m².an (passief)
●
1.240 € / m²
23
Kosten/Prestaties Voorbeeld 3: Maisie ●
Individuele woning
●
Renovatie (202 m²)
●
OG: L. Dal Molin en S. Sumner Ontw.: D. Dardenne
●
NVB= 43 kWh/m².jr (BE)
●
1040 € / m²
24
12
Kosten/Prestaties Voorbeeld 4: Dwarsstraat ●
Ombouwen van een individuele woning in 3 appartementen
●
Renovatie (353 m²)
●
OG: vzw "Maison Médicale Botanique" Ontw.: Team Matz-Haucotte
●
NVB= 23 kWh/m².jr (TBE)
●
955 € / m²
25
Kosten/Prestaties Voorbeeld 5: Droguerie ●
Individuele woning
●
Renovatie (259 m²)
●
OG: E. Kirschfink en G. Leurquin Ontw: Vilet Gwenola
●
NVB= 23 kWh/m².jr (TBE)
●
961 € / m²
26
13
PROJECT “HANKAR”
Project “HANKAR” Het project ●
Eengezinswoning van Paul Hankar uit 1895
●
Geklasseerde gevel en dak in 2004
●
Renovatie met het oog op een verminderde koolstofvoetafdruk, verbruik en gebruik van milieuvriendelijk materiaal.
28
14
Project “HANKAR” Het project ●
Isolatie van de voorgevel:
Isolatie langs binnen (3cm minerale mortel van thermische isolatie) + dubbel raam toegevoegd achter huidig raamwerk
29
Project “HANKAR” Het project ●
Isolatie van de achtergevel:
Isolatie langs buiten (12 cm HOUTVEZEL) + driedubbele beglazing
30
15
Project “HANKAR” Het project ●
Isolatie van het dak: 23 cm cellulose of resolschuim + EPDM
●
Regenwatertank 3000 l (WC + was + tuin)
●
Mechanische balansventilatie met warmterecuperator: rendement 88%, zomer by-pass, free-cooling
●
Thermische zonnepanelen (4,8 m²) voor sanitair warm water
●
Luchtdichtheid: toevoegen van een sas in de ingang+ damprem
●
Hoogrenderende condensatieketel: 24 kWh
31
Project “HANKAR” Resultaten ●
Zonnewarmte voor sanitair warm water: 61 %
●
Luchtdichtheid: 1,5 h-1
●
Oververhitting zomer 3%
●
Netto Energiebehoefte:
voor werken 80 kWh/m².jr na werken 44 kWh/m².jr
32
16
Project “HANKAR” Resultaten Gas en elektriciteit
Verbruik : ~ –45% Laagenergie : 60 kWh/m².jr Prognoses: 46 kWh/m².jr Voor werken (2006-2008): 80 kWh/m².jr Na werken (2011-2012): 44 kWh/m².jr
Facturen: ~ –38% (/m²) of – 28% (totaal) Voor (2007-2008): 0,70 €/m²/maand (120 €/maand voor 170 m²) Na (2011-2012): 0,43 €/m²/maand (88 €/ maand voor 202 m²) Besparingen: 654 €/jr
33
Project “HANKAR” Resultaten Water
Verbruik stadswater: ~ –44% 2007-2008: 90 m³ 2011-2012: 51 m³
Facturen: –30 €/jr (2,3 €/m³)
34
17
Project “HANKAR” Kosten Totaal bijkomende kosten 1. Meerkosten inzake Energie (isolatie, driedubbele beglazing, MGV…)
36.358
€
2. Meerkosten inzake Ecoconstructie (regenwaterbak, hout met label)
3.957
€
3. Bijkomende honoraria Architect
10.000
€
4. Bijkomende honoraria Energieadviseur
4.719
€
55.034
€ BTW-inbegrepen
1. Gewestelijke Premie Lage Energiewoning
18.190
€
2. Premie ‘Voorbeeldgebouwen'
28.174
€
3. Fiscale aftrekbaarheid
7.800
€
54.164
€
1. Jaarlijkse brandstofbesparing
1.430
€/jr
2. Gedaald waterverbruik
100
€/jr
3. Gedaald SWW - verbruik
122
€/jr
1.652
€/jr
1. Rentabiliteit zonder premies
33
jr
2. Rentabiliteit zonder premie ‘Voorbeeldgebouwen’
18
jr
3. Rentabiliteit met premie ‘Voorbeeldgebouwen’
1
jr
TOTAAL Totaal subsidies en andere besparingen
TOTAAL Jaarlijkse brandstofbesparingen
TOTAAL Economische rentabiliteit
35
Instrumenten
18
Instrumenten Website ►
Voorwaarden en reglement
►
Lijst van de laureaten
►
Interactieve kaart Zoekmotor
www.leefmilieubrussel.be/voorbeeldgebouwen
-> Link naar de Infofiches
37
Instrumenten Praktische gids/ Technisch rapport
www.leefmilieubrussel.be
Praktische aanbevelingen
Technische kwesties rond de
toepasbaar op duurzame
duurzame realisaties
projecten
38
19
Contact Camille DE SMET Dienst “Voorbeeldgebouwen” Departement promotie duurzaam bouwen– Directie Energie Gegevens
: 02/563.49.69
E-mail:
[email protected]
39
20