Seminarie Duurzaam Bouwen Werfafval in de Brusselse context Welke regelgeving bestaat er in Brussel en welke initiatieven en projecten zijn lopende ?
24 januari 2014 Nicolas Scherrier, Leefmilieu Brussel
[email protected] – 02/775 78 66
3 Inhoudstafel • • • •
INLEIDING: BOUW- EN SLOOPAFVAL (BSA) IN HET BHG VIERDE AFVALPLAN WETGEVING IN HET BHG LADDER VAN LANSINK Preventie Voorbereiding op het hergebruik Recycleren • TOOLS, INITIATIEVEN EN PROJECTEN Gids voor hergebruik van bouwmaterialen Website Opalis Gids Duurzame Gebouwen Diensten Alliantie Werk - Leefmilieu As Grond- en Afvalstoffen
4 INLEIDING: BSA in het BHG ● Het bouw- en sloopafval (BSA) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: ● Algemene omschrijving ● > 2 000 000 m² werven/jaar ● ~ 650 000 ton/jaar ● ofwel1/3 niet-huishoudelijk afval jaarlijks geproduceerd ● 75 à 80 % van het gewicht van het afval zou gescheiden worden op de werf ● ~ 150 000 ton in gemengde afvalcontainer
● Rangorde van de prioriteiten in de afvalscheiding Verlichten van de gemengde container Zoeken naar waardevolle elementen
5 Vierde Afvalplan ● 2010 - , onderworpen aan een tweejaarlijkse evaluatie ● Specifieke voorschriften voor BSA recyclagepercentage van 90 % voor BSA:
met
een
beoogd
Eco-constructie aanmoedigen via verschillende mechanismen; De selectieve afbraak ondersteunen en de ontwikkeling van een sociaaleconomische sector voor selectieve ontmanteling van de gebouwen aanmoedigen; De mogelijkheden bestuderen om een inventaris van het sloopafval op te nemen; De controles versterken recyclageverplichting ;
mbt
het
respect
van
de
geldende
Sensibiliseringscampagnes organiseren rond correct verwijderen van gevaarlijk afval, waaronder PCB's en asbest;
Scheiden en recycleren op kleine werven stimuleren via testprojecten; Een aanvaardbare oplossing uitwerken voor de inzameling van bouwafval met asbest afkomstig van kleinschalige werven.
6 TOEPASBARE WETGEVING INZAKE BSA Toepasbare Brusselse wetgeving op de werven (de “afval” reglementeringen zijn hier niet in opgenomen; stedenbouwkunde, bodem, water, geluid, … worden niet behandeld)
● Voor de werf ● Milieuvergunning
● Op de werf ● Gevaarlijk afval ● Inert afval ● Restafval (verplichte afvalscheiding op de werven onderworpen aan MV)
7 TOEPASBARE WETGEVING INZAKE BSA Voor de werf ● Milieuvergunning (Ordonnantie van 5 juni 1997) ● Een milieuvergunning moet verkregen worden of een officiële aangifte moet plaatsvinden vooraleer bepaalde activiteiten of uitrustingen aan te wenden (geklasseerde installaties). ● Sommige werven zijn geklasseerde installaties, zoals bergingsinstallaties, installaties voor de afvalopslag of -verwerking. ● Specifieke procedure in functie van het soort vergunning. ● Meer info op ●
Gids van milieuvergunningen
(www.leefmilieubrussel.be > Professionelen > Loket > Milieuvergunningen)
de
8 TOEPASBARE WETGEVING INZAKE BSA Tijdens de werf ● Gevaarlijke afvalstoffen (BBHR van 25 april 2002 & 19 september 1991) ● Verplichting gevaarlijke afvalstoffen te brengen naar een erkende verwijderaar of ze zelf te vernietigen onder bepaalde voorwaarden ● Verplichting een register gevaarlijke afvalstoffen bij te houden
● Bijzondere opslagvoorwaarden ● Een beroep doen op een erkend ophaler/wegbrengen naar een gewestelijke stortplaats
Voorbeelden van gevaarlijk afval: asbest, batterijen, accumulatoren, transformatoren, afvalolie, TL buizen, verfpotten, white spirit, elektronisch afval, behandeld hout, teer, …
9 TOEPASBARE WETGEVING INZAKE BSA Tijdens de werf ● Asbest (BBHR van 10 april 2008) ● Verplicht asbest in het gebouw te verwijderen voor afbraak ● Elke Milieuvergunningsaanvraag voor een werf waar asbest verwijderd of ingekapseld wordt, moet aangevuld worden met een asbestinventaris en wordt behandeld dor het BIM (voor de werf) ● Voorschriften voor het onderhoud, het bergen, de verpakking, … ● Opleggen van een asbestinventaris voor alle sloopwerken/renovaties van gebouwen van > 500 m² en van voor 1998 (voor de werf)
● Andere verplichtingen inzake gevaarlijke afvalstoffen
10 TOEPASBARE WETGEVING INZAKE BSA Tijdens de werf ● Inerte afvalstoffen (1/2) ● Verplicht recycleren steen- en zandachtige afvalfractie van BSA (Besluit van 16 mars 1995)
● Ondernemer is verplicht te recyclen ● Recycling omvat de verwerking van brokstukken om het te hergebruiken als grondstof (bijvoorbeeld in een centrum voor vergruizing) ● Bouw-, sloop-, renovatiewerven, gebouwen, kunstwerken, banen of andere installaties ● Vrijstelling indien er geen recyclinginstallatie is binnen een straal van 60 km AGGREGAAT VAN BETONSTUKKEN Afkomstig van het slopen van gebouwen of infrastructuren van civiele bouwkunde (beton of gewapend beton uit staal)
11 TOEPASBARE WETGEVING INZAKE BSA Tijdens de werf ● De inerte afvalstoffen (2/2) ● Hergebruik van brokstukken in wegenwerken (Circulaire van 9 mei 1995)
● Toepassingen met mogelijk gebruik van gerecycleerd materiaal ●
Grondwerk
●
Onderfunderingen en funderingen
●
Wegbedekkingen
● Mogelijk gerecycleerd materiaal : ●
Puinzeefzand
●
Puinbrekerzand
●
Betonpuinsteenslag
●
Metselwerkpuinsteenslag
●
Mengpuinsteenslag (beton en metselwerk)
●
Asfaltpuingranulaat
12 TOEPASBARE WETGEVING INZAKE BSA Tijdens de werf ● Verplichting niet-gevaarlijk en inert afval te scheiden geldt uitsluitend op sommige werven (BBHR van 21 juni 2012) ● Brusselse bedrijven moeten hun afval verplicht scheiden volgens deze stromen: PMC, Papier – Karton, Groen afval, Glas en afvalstoffen onderworpen aan de terugnameplicht (Elektronisch afval, batterijen, …) ● Vrijstelling voor de werven die niet onderworpen zijn aan een aangifte of milieuvergunning
13 LADDER VAN LANSINK ● Algemene indeling van de instrumenten gebaseerd op de ladder van Lansink ● Preventie: materiaal- en technische keuzes ● Voorbereiding op hergebruik: behoud van herbruikbaar materiaal en hergebruik op TEGEN AFVAL PREVENTIE en buiten de site ● Recycleren: scheiden aan de bron van VOORBEREIDING OP HERGEBRUIK recycleerbaar materiaal (plastic, RECYCLEREN verpakkingen, hout, cement en kalkpuin, …) ● Energieterugwinning: verbranden met AFVAL ENERGIEWINNING energieterugwinning uit niet-recycleerbaar materiaal VERWIJDERING NAAR STORTPLAATS ● Verwijdering: materiaal dat niet kan teruggewonnen worden naar stortplaats brengen
14 Preventie ● Renoveren verkiezen boven nieuwbouw ● Minder grote hoeveelheid recycleerbare producten, …)
afval
(verpakkingen,
gebruik
gerecycleerde
● Keuze van materiaal/ producten volgens schadelijkheid: ● Waterverf en vernis (acryl, vinyl,…) ● Natuurlijke leisteen, terracotta dakpannen, … ● Dierlijke of plantaardige lijm, mastiek op basis van lijnolie,.. ● Plantaardige bekistingsolie, kalk, … ● Isolatie in plantaardige vezels ● ...
Hennepwol (www.cest-tout-vert.co)
Hennep (http://www.futura-sciences.com)
en
15 Voorbereiden op hergebruik ● Uiteenhalen en scheiden op de werf van herbruikbare delen ● Recuperatie en tweede leven van het materiaal ● Herstel ● Controle ● Herverkoop
● Voorbeelden van materiaal: ● Vloerplaten, bakstenen, straatstenen, dakpannen, schouwen, putten, lavabo’s, toiletten, … ● Hout (deuren, ramen, trappen, …) ● Gootsteen in roestvrij staal, ijzerwerk, waterpompen, radiatoren, balkons en smeedijzer, staande lampen, badkuipen, …
Recup Tout
Foto’s : Rotor
16 Recycleren ● Scheiden aan de bron krijgt de voorkeur (meer performant dan achteraf, beperkt het risico op downcycling) AGGREGAAT VAN BETONSTUKKEN Afkomstig van het slopen van gebouwen of infrastructuren van civiele bouwkunde (beton of gewapend beton uit staal)
● Via een betere scheiding op de werf en scheiden aan de bron
● Nieuwe omhulsels Source : Rotor
● Nieuwe praktijken ● Meer te scheiden fracties Container 'Skip‘ - Genève
17 Energieterugwinning - Verwijdering ● Energieterugwinning ● Wanneer recycleren niet meer mogelijk is
● Verwijdering ● Geen alternatieven meer
18 Tools ontwikkeld door Leefmilieu Brussel ● Informatie ● Website, infofiches en dienst facilitator duurzame gebouwen ● Gidsen ● Gids duurzame gebouwen (www.leefmilieubrussel.be/gidsduurzamegebouwen) ● Gids voor het beheer van sloopafval (www.leefmilieubrussel.be > Professionelen > Gebouw > Afvalbeheer > Afvalstoffen nuttig toepassen) ● Gids voor hergebruik (www.cifful.ulg.ac.be > Développement > Réemploi des matériaux)
● Opleidingen ●
Jaarlijkse opleidingscyclus over duurzame gebouwen met een module “Materiaal – Bouwafval”
●
Alliantie Werk/Milieu
● Krachtige instrumenten
● Voorbeeldgebouwen ● Referentieel duurzame gebouwen
(evaluatiesysteem van de kwaliteit van een duurzaam gebouw (certificering, labeling en zelfevaluatie))
19 Praktische gids voor het hergebruik van bouwmateriaal
20 Praktische gids voor het hergebruik van bouwmateriaal
21 Praktische gids voor het hergebruik van bouwmateriaal
De gids (Fr/NL) en de bijlagen zijn beschikbaar op: www.cifful.ulg.ac.be
22 OPALIS
● De website Opalis.be beschikt over een lijst van een honderdtal doorverkopers (en kopers) van tweedehands bouwmateriaal. ● Ze vinden hun materiaal dankzij geprivilegieerde contacten met slopers of halen zelf de stukken uit elkaar en beschikken over voorraden en voorzieningsketens en stellen permanent materiaal dat gekend en constant is voor.
23 Gids Duurzame Gebouwen: nieuwe versie Versie 2013 – online en dynamisch (en diepgaand en geactualiseerd)
24 Diensten
Facilitator Duurzame Gebouwen De Facilitator Duurzame Gebouwen is beschikbaar en biedt een algemene begeleiding aan voor alle thema’s die betrekking hebben op een duurzaam beheer, renovatie of constructie van een gebouw op de volgende gebieden: energie, materiaal, water, territorium, gezondheid en comfort,...
http://www.leefmilieubrussel.be/Templates/Professionnels/informer.aspx?id=32196&langtype=2067
Coördinator Afvalstoffen Ontwikkeling van projecten voor afvalpreventie en - beheer Helpdesk om de bedrijven door te sturen naar de juiste personen of diensten http://www.brusselswastenetwork.eu/
25 Alliantie Werkgelegenheid - Leefmilieu: As Grond- en Afvalstoffen ● 43 gevalideerde actiefiches, 16 acties voor BSA: Tweedehands materiaal voor werken PH Normen en labeling van materiaal voor hergebruik bestuderen en verspreiden Afvalscheiding op de werf stimuleren door de aanvragen ter bezetting van de openbare wegen te vergemakkelijken en door de ontwikkeling van een “gewestelijk stimuleringsfonds“ te bestuderen Strategische analyse van het BSA van de toekomst Een procedure ontwikkelen die kan hergebruikt worden om de ontmanteling en de doorverkoop van herbruikbaar materiaal voor de afbraak te organiseren
26 Alliantie Werkgelegenheid - Leefmilieu: As Grond- en Afvalstoffen ● 43 gevalideerde actiefiches, 16 acties voor BSA (vervolg): De stedelijke modellen inzake selectieve afbraak en de werfstromen analyseren en de relevante acties die aangepast moeten worden voor het BHG identificeren Pilootprojecten voor afvalbeheer op bouwwerven Studie strategieën constructie demonteerbaar BSA Mogelijkheden bestuderen om een inzamel- en scheidingscircuit te organiseren voor het recycleren van vlakglas en raamwerken Verkoopstructuren van bouwmateriaal voor hergebruik stimuleren Verkoopstructuur van stedelijk materiaal voor hergebruik Het gebruik van de waterloop bestuderen om zwaar afval te evacueren Voorbereidend werk op een mogelijke sector voor het inzamelen, opslaan en voorbereiden van vervangen houten raamwerken Pilootproject voor het beheer van bouwafval in scholen en opleidingscentra Afvalscheiding introduceren in de opleidingscentra Sector selectieve afbraak Actiefiches Grond- en afvalstoffen
27 Bedankt voor de aandacht
Voor meer info:
[email protected]
en
