DuurzaamheidsKompas
Wijzer in duurzaam bouwen
DuurzaamheidsKompas
Tauw heeft in samenwerking met TNO en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen het DuurzaamheidsKompas ontwikkeld. Het DuurzaamheidsKompas is het eerste instrument dat voor GWW-projecten een beoordeling van de duurzaamheid mogelijk maakt, voor het gehele project. Omdat het zich niet beperkt tot een bepaalde fase, het materiaalgebruik of het inkoopbeleid, is het Duurzaamheidskompas uniek voor de GWW-sector! Een kompas wijst de richting aan, maar stippelt niet de route uit. Op basis van dat principe is het DuurzaamheidsKompas ontwikkeld. Met het Duurzaam-
Ontwikkeld in samenwerking met TNO en Hogeschool Arnhem-Nijmegen
heidsKompas bepaalt u het belang, de ambitie en de randvoorwaarden voor duurzaamheid in uw project, terwijl het toch ruimte laat voor de invulling ervan. Wijkt de route echter (teveel) af van de gekozen richting, dan toont het DuurzaamheidsKompas u dat onmiddellijk. U kunt direct zien waar u maatregelen kunt nemen om de koers bij te stellen. Het DuurzaamheidsKompas laat duidelijk zien welke gevolgen deze maatregelen hebben. Het bijzondere aan het DuurzaamheidsKompas is dat u zelf bepaalt welke criteria en instrumenten worden gebruikt om de duurzaamheid te beoordelen. Het DuurzaamheidsKompas is maatwerk: u bepaalt wat belangrijk is en welke richting wordt aangehouden. Wij kunnen u op basis van onze kennis en ervaring daarin adviseren.
Werking In een aantal opzichten werkt het DuurzaamheidsKompas hetzelfde als het maken van een risico-analyse. Verschillende aspecten die met duurzaamheid te maken hebben, worden onderling gewogen en vergeleken, en er worden criteria aan toegekend. Zo ontstaat een prioritering van duurzame elementen in een project. Op ongeveer gelijke wijze worden in een risico-analyse de risico’s gewogen, vergeleken en geprioriteerd.
Zélf bepalen wat belangrijk is
Het Kompas is opgedeeld in drie projectfasen: ontwerp-, realisatie-, en beheer- en onderhoudsfase. De fasen zijn voor elk project in de GWW-sector gelijk, ideaal voor onderlinge vergelijkingen. Elke fase is weer verdeeld in drie tot vijf compo-
nenten, door u gekozen. Voorbeelden van componenten als het om een weg gaat, zijn ‘inrichting’, ‘verharding’ en ‘fundering’. De criteria op basis waarvan de beoordeling vervolgens wordt uitgevoerd, zijn gebundeld in vijf groepen: ‘materiaal’, ‘logistiek’, ‘omgeving’, ‘management’ en ‘veiligheid’. Deze indeling zorgt ervoor dat het DuurzaamheidsKompas het gehele project omvat en een beoordeling van alle facetten van een GWW-project. Voorbeelden van criteria per groep: Groep
Voorbeeld criterium
Materiaal
Levensduur
Logistiek
Transportafstand van fabriek
tot verwerkingslocatie
Omgeving
Effect op de ecologie
Management
Opzet en uitvoering
communicatie
Veiligheid
Overlast / hinder
van het project
DuurzaamheidsKompas
Scores De mate waarin het project op de criteria scoort, wordt uitgedrukt in vijf niveau’s van duurzaamheid: Meest duurzaam
Groen
Redelijk duurzaam
Lichtgroen
Gemiddeld duurzaam
Geel
Matig duurzaam
Oranje
Minst duurzaam
Rood
De score van de criteria binnen één groep worden gemiddeld en opgenomen in de buitenste ringen (de criteria ringen) van het DuurzaamheidsKompas.
Direct zien welke maatregelen effectief zijn
Het DuurzaamheidsKompas wordt verder ingevuld door de scores van de buitenste ringen per stap verder naar binnen ‘uit te middelen’, eerst voor de componenten, dan voor de fasen. Als laatste worden de fasen uitgemiddeld naar een totale score voor het hele project.
Een extra mogelijkheid die het DuurzaamheidsKompas biedt, is het gebruik van wegingsfactoren. Afhankelijk van uw voorkeur is het mogelijk verschillende criteria, groepen criteria, componenten of fasen zwaarder of minder zwaar mee te laten wegen in de beoordeling. Visueel wordt dit tot uitdrukking gebracht door de grootte van de vakken in het DuurzaamheidsKompas aan te passen aan de toegekende wegingsfactoren. Bij het middelen van de scores worden de wegingsfactoren meegenomen.
DuurzaamheidsKompas
Toepassingen Richtlijn EMVI Het DuurzaamheidsKompas is uitermate geschikt om inschrijvingen te toetsen op duurzaamheid in de aanbestedingsfase. Het is zeer goed te gebruiken voor het bepalen van de EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving). Met de door u opgestelde duurzaamheidscriteria wordt het Kompas aangeboden aan de inschrijvers. Zij kunnen vervolgens zelf een route uitstippelen, dus zelf keuzes maken, om een zo hoog mogelijke duurzaamheidsscore te behalen.
Uitermate geschikt voor het bepalen van EMVI
Een voorwaarde voor het gebruik van het Kompas bij aanbestedingen is dat er vooraf een footprint (referentie) wordt gemaakt. De footprint kan bestaan uit een standaard-invulling (traditionele aanpak) van een project. Hiermee kan de opdrachtgever een idee krijgen van de minimaal te behalen score op duurzaamheid. Vervolgens kan
bij de aanbesteding van het project een verbetering van de totaalscore worden geëist, of een verbetering van een bepaald onderdeel van het project (zichtbaar in het Kompas). Vergelijking alternatieven Het Duurzaamheidskompas kan ook goed gebruikt worden om alternatieven te vergelijken, bijvoorbeeld het vergelijken van verschillende plannen van aanpak voor hetzelfde project. De alternatieven en de opdeling van het project (fasen, componenten en criteria) worden in een matrix gezet. Elk alternatief wordt vervolgens per criterium op duurzaamheid beoordeeld. Het resultaat is een matrix met scores, die met behulp van kleuren direct een beeld laat zien van de duurzaamheid van elk alternatief. Door de scores van elk alternatief te verwerken in het DuurzaamheidsKompas kunnen de alternatieven eenvoudig worden vergeleken en wordt visueel weergegeven welk alternatief op welke punten duurzaam is en welk alternatief overall het meest duurzaam is. Het vergelijken van alternatieven is niet alleen van toepassing op projecten, maar kan in de beleidsfase ook een nuttig hulpmiddel zijn, bijvoorbeeld om verschillende alternatieven te beoordelen. Het Kompas bepaalt in dat geval in een zeer vroeg stadium de meest duurzame route voor nieuwe projecten.
DuurzaamheidsKompas
www.tauw.nl/duurzaamheidskompas
