CT scan
Binnenkort wordt u voor een onderzoek met een Computer Tomograaf (CT) op de afdeling Radiologie van het Radboudumc verwacht. Uw behandelend arts heeft u er wellicht al iets over verteld. In deze folder willen wij u nogmaals uitleggen hoe het onderzoek verloopt. Hierbij wordt de algemene gang van zaken van een dergelijk onderzoek beschreven. Het is mogelijk dat hiervan in uw geval enigszins wordt afgeweken. Wij verzoeken u de hele folder door te nemen. Indien u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u gedurende werkdagen van 08.30 - 16.45 uur terecht op telefoonnummer 024 - 361 45 29 of bij de receptie van route 780.
CT-onderzoek
Bij een CT-onderzoek worden met behulp van röntgenstralen dunne dwarsdoorsneden van het te onderzoeken lichaamsdeel gemaakt. Tijdens de opnames ligt u op een onderzoekstafel die in een ‘ring’ van 70 cm hoog en 50 cm diep wordt geschoven.
Melden
Voor het CT-onderzoek meldt u zich bij de receptie van het routenummer, zoals staat aangegeven in uw afspraakbrief. U dient rekening te houden met ongeveer tien minuten lopen vanaf de hoofdingang. Wanneer u hierbij hulp nodig heeft, kunt u zich melden bij de receptie in de hal; er wordt dan voor vervoer gezorgd. Voor opgenomen patiënten verzorgt het patiëntentransport het vervoer. Wanneer u zich meldt bij de receptie zal een medewerker uw gegevens contoleren en eventueel corrigeren. Vervolgens wordt u verwezen naar de juiste wachtkamer. Wanneer u (onder andere) komt voor een CT van de buik krijgt u hier van de (assistent-)laborant het maag-darm contrastmiddel te drinken. Bij een CT van de buik verwachten we u 45 minuten voor de afspraaktijd, zodat er voldoende tijd is om het maag-darm contrastmiddel te drinken. Een (assistent-)laborant haalt u voor het onderzoek uit de wachtkamer. Mocht u over het onderzoek nog vragen hebben, dan kunt u daarmee terecht bij de (assistent-)laborant die het onderzoek uitvoert.
1
Voorbereiding Kleding Het is voor u en voor onze medewerkers prettig dat u kleding draagt waarin u zich gemakkelijk kunt bewegen en die u gemakkelijk aan en uit kunt trekken. Eventuele kleding met metaal eraan zult u afhankelijk van het soort onderzoek uit moeten trekken. Bij een CT van de buik, waarbij u vóór het onderzoek een hoeveelheid vloeistof te drinken krijgt, is het mogelijk dat u na het onderzoek een à twee dagen last heeft van dunne ontlasting, met name in de periode direct na het onderzoek. U kunt overwegen voor het onderzoek reservekleding mee te nemen. Geneesmiddelen Uw geneesmiddelen kunt u meestal gewoon innemen. Bij bepaalde geneesmiddelen zal uw behandelend arts u adviseren deze tijdelijk te stoppen. Het is verstandig om altijd een overzicht van uw geneesmiddelen bij u te hebben ten tijde van het onderzoek. U kunt bij uw apotheek een geneesmiddelenpaspoort halen van de medicijnen die u gebruikt. Als u niet in de gelegenheid bent om naar de apotheek te gaan, kunt u zelf een lijstje maken van uw medicijnen. Handicap Heeft u een handicap en verwacht u dat het onderzoek hierdoor meer tijd en aandacht van ons zal vragen? Dan verzoeken wij u dit indien mogelijk van tevoren aan ons te melden of dit door uw behandelend arts te laten doen, bij voorkeur bij het maken van de afspraak. Wij zullen dan proberen hiermee zoveel mogelijk rekening te houden, bijvoorbeeld door extra tijd voor u in te plannen.
□ CT van de wervels, overige botten en gewrichten
Voor deze onderzoeken is meestal geen voorbereiding nodig.
□ CT van het hoofd, hals, longen, bovenbuik of bloedvaten
Voor deze onderzoeken mag u één uur vóór het onderzoek niets eten of drinken, met uitzondering van eventuele medicijnen.
2
□ CT van de urinewegen (CTU)
Op de afdeling radiologie gaat u naar het toilet en plast u uw blaas helemaal leeg. In de wachtkamer krijgt u een liter water te drinken. We verwachten u daarom dertig minuten voor de afspraaktijd op onze afdeling, zodat er voldoende tijd is om het water te drinken. Het water zorgt ervoor dat op de CT-opnamen de nieren, urineleiders en blaas beter te beoordelen zijn. U mag na het drinken niet meer naar het toilet. Na ongeveer een half uur haalt een (assistent)laborant u op en krijgt u in uw arm een infuus met contrastvloeistof. De duur van het onderzoek is (inclusief het drinken van water) ongeveer drie kwartier tot een uur.
□ CT van de buik
Voor deze onderzoeken mag u vanaf vier uur vóór het onderzoek niets eten en vanaf één uur voor het onderzoek niets drinken met uitzondering van eventuele medicijnen. Voor deze tijd kunt u nog een licht ontbijt/lunch nemen. Denk bijvoorbeeld aan witbrood of een beschuit (geen volkoren) belegd met jam, honing, vruchtenhagel of een gekookt ei of een schaaltje kwark of yoghurt. Wanneer het onderzoek in de middag plaatsvindt graag uw warme maaltijd na het onderzoek gebruiken. Om goede afbeeldingen van de buikorganen te krijgen, is het noodzakelijk drie kwartier vóór het onderzoek te beginnen met het drinken van een maag-darm contrastmiddel. De darmen die met deze contrastvloeistof zijn gevuld, kunnen zo gemakkelijk worden herkend. Dit contrastmiddel wordt verdund met een hoeveelheid water en heeft een licht zoetige smaak. Aan poliklinische patiënten vragen we bij aankomst op de afdeling Radiologie dit contrastmiddel te drinken verspreid over een half uur voorafgaande aan het onderzoek. De afspraaktijd die aan u is doorgegeven, houdt geen rekening met deze ‘voorbereidingstijd’. We verwachten u daarom 45 minuten voor de afspraaktijd, zodat er voldoende tijd is om het maag-darm contrastmiddel te drinken. Opgenomen patiënten krijgen de contrastvloeistof op de verpleegafdeling of in de beddenwachtkamer te drinken, afhankelijk van de afdeling waarop u ligt.
3
•
Colostoma of ileostoma Wij adviseren u om een reserve stomazakje mee te nemen, dit in verband met het maag-darm contrastmiddel. Wanneer u een ileostoma hebt mag u dit doorgeven aan de persoon die u het maag-darmcontrast komt brengen, u krijgt dan de helft (een halve liter) te drinken.
Het onderzoek
Afhankelijk van het af te beelden lichaamsdeel verzoekt een medewerker u zich deels te ontkleden in een kleedkamer. Deze kamer kunt u aan de gangzijde afsluiten, zodat uw persoonlijke eigendommen veilig zijn. In de onderzoekskamer wordt u gevraagd om op de onderzoekstafel te gaan liggen, meestal op de rug. Bij bepaalde onderzoeken dient de laborant een contrastmiddel toe in een ader (zie verderop in de folder). Het onderzoek begint in de meeste gevallen met een overzichtsopname, waarbij de onderzoekstafel zich betrekkelijk snel over een lengte van 20 tot 100 cm verplaatst in een korte tunnel. Vervolgens maakt de laborant een of meerdere series opnamen, terwijl de onderzoekstafel langzaam door de korte tunnel schuift. Soms worden meerdere afzonderlijke opnamen gemaakt. Bij een CT van de longen en een CT van de buik zal de laborant u tijdens deze series of afzonderlijke opnamen meestal vragen uw adem in te houden. Duur van het onderzoek De gemiddelde duur van het onderzoek is twintig minuten, maar het kan variëren van tien minuten tot een uur.
Risico’s en contra-indicaties
Bij een CT van hoofd, hals, longen, buik of bloedvaten dient de radioloog regelmatig een jodiumhoudend contrastmiddel toe via een ader, meestal in de elleboogsplooi. Dit dient om bloedvaten, organen en/of afwijkingen beter zichtbaar te maken. In deze folder vindt u achterin een vragenlijst die u dient in te vullen. Wanneer u één of meer vragen met ja beantwoordt, willen wij u vragen om contact met ons op te nemen via telefoonnummer 024 - 361 45 29. Het infuusslangetje brengen we in de voorbereidingsruimte of in de onderzoekkamer in. Dit slangetje verwijderen we direct na het onderzoek. In verreweg de
4
meeste gevallen verloopt de toediening zonder problemen. U kunt het kortdurend warm krijgen of een licht misselijk gevoel krijgen. Soms is het inspuiten enigszins gevoelig. In een klein aantal gevallen (minder dan 1%), komt een deel van de vloeistof buiten het bloedvat terecht. Dit heeft normaliter geen ernstige gevolgen. Bij een klein aantal patiënten (minder dan 1%) treedt een allergische reactie op het contrastmiddel op, die meestal bestaat uit niezen of ontstaan van galbulten. In de meeste gevallen behoeft dit geen verdere behandeling. Een ernstige allergische reactie is uitermate zeldzaam. De medewerkers van de afdeling Radiologie weten hoe te handelen in zo’n bijzondere situatie. Indien u bij een eerder onderzoek met jodiumhoudend contrastmiddel een (ernstige) allergische reactie heeft gekregen, verzoeken wij u dit tevoren aan ons en aan uw behandelend arts te melden, zodat we eventuele voorzorgsmaatregelen kunnen nemen of kunnen kiezen voor een alternatief onderzoek. Röntgenstraling Het onderzoek wordt uitgevoerd met zo min mogelijk röntgenstraling als nodig is om kwalitatief goede beelden te krijgen. Uw behandelend arts en de radioloog wegen het eventuele nadeel van de röntgenstraling af tegen de informatie die het onderzoek kan opleveren.
5
Zwangerschap Het is belangrijk om te weten of u zwanger bent of zou kunnen zijn. Mocht u inderdaad in verwachting zijn of hierover twijfelen, verzoeken wij u contact op te nemen met uw behandelend arts. De arts kan in overleg met de radioloog en met u beslissen of het onderzoek door kan gaan of uitgesteld moet worden, of dat gekozen moet worden voor een alternatief onderzoek.
Na het onderzoek
Na afloop van het onderzoek krijgt u van de laborant te horen of het onderzoek klaar is. Indien er nog een infuusslangetje in uw arm zit, wordt dit verwijderd. U kunt de afdeling daarna verlaten. Voor opgenomen patiënten regelen onze medewerkers vervoer, evenals eventueel ambulancevervoer voor niet-opgenomen patiënten. Een taxiverklaring kunt u bij de behandeld arts verkrijgen. Indien bij u jodiumhoudend contrastmiddel via een ader is toegediend, is het van belang na het onderzoek voldoende te drinken om te zorgen dat dit weer door de nieren wordt uitgescheiden. Hierbij is 1,5 liter extra drinken voldoende.
Uitslag
De radioloog die het onderzoek verricht en/of de beelden beoordeeld heeft, brengt na het onderzoek zo snel mogelijk verslag uit aan uw behandelend arts. U krijgt de uitslag dus van uw behandeld arts.
Afzeggen of verplaatsen van het onderzoek
Mocht u om wat voor reden dan ook de afspraak op onze afdeling niet kunnen nakomen, dan verzoeken wij u dit zo snel mogelijk te melden aan onze afdeling. Op werkdagen van 8.30 - 16.45 uur via telefoonnummer 024 - 361 45 29. Wij kunnen dan indien mogelijk een andere patiënt oproepen, zodat de onderzoekstijd niet ongebruikt blijft. Indien u het onderzoek op de afdeling Radiologie afzegt, verzoeken we u om ook contact op te nemen met de arts die het onderzoek heeft aangevraagd.
6
Controlelijst voor een röntgenonderzoek met een contrastmiddel via een bloedvat Voordat het contrastmiddel kan worden toegediend, verzoeken wij u thuis alvast onderstaande vragen te beantwoorden. Eén keer of vaker JA? Neem contact op met de afdeling Radiologie. Tel: 024 - 361 4529. Op alle vragen NEE? Deze lijst ingevuld en ondertekend inleveren bij de baliemedewerker wanneer u zich meldt voor het onderzoek. Heeft u eerder een allergische reactie op een contrastmiddel gehad?
○ ja ○ nee
Heeft u suikerziekte waarvoor u tabletten met Glucofaag of Metformine
○ ja ○ nee
inneemt? Heeft u slecht werkende nieren?
○ ja ○ nee
Bent u aan de dialyse
○ ja ○ nee
Heeft u de ziekte van Kahler of Waldenstrom?
○ ja ○ nee
Wat is uw gewicht en uw lengte? Ik weeg: ______ kg en ben _________m lang. Naam en voorletters
____________________________________________
Geboortedatum
____________________________________________
Datum __________________ Handtekening__________________________
7
Noteer hier uw vragen
03-2015-6060
Adres Afdeling Radiologie Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10, route 780 6525 GA Nijmegen Contact 024 - 361 45 29 www.radboudumc.nl/Zorg/Afdelingen/Radiologie
Radboud universitair medisch centrum
