Rome 2015
A
Romegangers CELINE ZWIJSEN THOMAS CHMIELOWICE-‐ SZYMANSKI FLOOR GELMERS MIEHAD YAR JOSEPH HAANSTRA AARON YEUNG TROY SCHOENMAKER MARIJN DE VRIES JURRE SCHIPPER EVA PETERS MARTIJN BAAS YUNUS DEMIRCAN MARTIJN KROON PIM SPAANJAARS ELMAR BUIZER JEROEN LAMMERS
KYRA VAN DIJK GEERT VAN DER MEER JULIA STINDT THIJS BUISMAN HILDE CURFS PELLE KUIJPERS TIJL POEN TRISTAN RIETMAN ENISHA DE VRIES AMBER DALNOOT JORIS KLUVERS MAARTEN LEMEIN LILA SCHOTS WILLEMIJN TUYNMAN COEN DE VALK MYRTHE FRAUENFELDER MAARTEN STUKJE DOELSE DE RUITER JOSEFIEN VD BERG BREGJE DIJKEMA PASCALE WESSELS PAULIEN LANINGA CARLIJN STURM REMI HEERES CHARLOTTE DALHUIJSEN ELENA RONDEEL WENDY LUONG JELGER KRIJN ROBIN JANSEN SAMMY NHAM LEVI KUIPER TAMARA JANNINK KIRSTEN SIEBERS
ROAN FOLLINGS ANIEK HOLWEG WIDO DE WITTE MAARTEN HANSON MONICA LEIGH WOLF JELMER MOLENDIJK NIEK ABERSON PATRICK KOSTER JOUKE RIJPKEMA NIELS TOL KRIJN VAN BEERS BRAM ARTS KRIS VAN DER AAR RICK KOUWEN ERJAN VD VELDE SUSANA ABRAHAMJAN 2
JULES DIEPMAN DAVID HOEKMAN GUUS BONTJER ELLEN HOLLAK MARJOLEIN DIELEMAN ELVIRA AMBROSIUS GABE JOLDERSMA STERRE LOONSTRA MAX MEIJER MORWENNA HEEMSTRA LAURA VAN MARLE NIKKI BEIJEN LINA DOKTER NIENKE VOGELZANG AMBER MOKIEM MONIQUE COREE LARS VAN SURKSUM MARTE LANNING LAURA DIJK NICOLE DE BOER DAVITA VAN DER ZWAN WALTER STERN DAVID HARTMANN MASHAL MEHR JENNY MARS LOTTE VAN INGEN THASHANKGANY JEYAPALAN LIANNE WALRAVE HILDE WESSELER RUBEN DE BOER DAAN FLIER RIK MEIJERMAN PIETER HOLTMAN MASHA HERMANS SOPHIE KRAMER NAWIN RAMDAT MISSIER MAI-‐LIN BACKERS
ANNICK KISTEMAKER MARJO NIEUWENHUIS ALMER STAAL SINDY JIANG SANNE SCHALEKAMP KIM LINH NGUYEN ILSE POSTMA JASMIJN JAKET ROLF VAN DEN BOSCH LARS SIEMELING CHRISTIAN DE VISSER PIETER VOOIJS LAURENS JAN DE RIJK CATHERINA VAN REGTEREN LIMPURG ELISABETH VAN REGTEREN LIMPURG AREND JAN TISSING MAX VAN BEEK ALEX DE GRAAF TESSA KIFFERS JULIETTE BROUWERS MARIT BOSMAN THOMAS VAN DEN OORT MAAIKE RIJNTJES SAM BERGHUIS BRAM KOITER RUTGER LEMEIN ALAN VISCH GERBEN LAMERS JAN KOOREVAAR RALPH TESSELHOF SANNE KROES CARLIJN NIJHUIS SVEN ZUIDGEEST
3
De reisleiding 2015 Mevr. S. Westerop Dhr. J. Abbenes Mevr. M. Jungerius Dhr. M. van Aller Mevr. S. Koster Dhr. H. Bremer Mevr. P. van Twist Dhr. L. Gaastra Mevr. M. de Haan
Dhr. R. Vaalburg Mevr. A. Schulte Dhr. P. Krijn Mevr. J. van Saaze Dhr. G. Jonkers Mevr. F. van Nieuwkoop Dhr. P. den Otter Mevr. M. van Riessen Dhr. W. van Oossanen
Contactgegevens Grote klooster:
Istituto dei Padri Teatini Piazza Vidoni 6 00186 ROMA ( : +39 06 6861339
Kleine klooster:
Casa San Vincenzo Palotti Via di Porta Maggiore, 34, 00185 00186 Roma ( : +39 06 702 7809
Reisleiding Dhr. W. van Oossanen +31621815290
5
6
Voorbereiding Inhoudelijk
Je kunt je niet goed genoeg voorbereiden op een bezoek aan Rome. En het is ook niet zo dat, als je je goed voorbereidt, al het nieuwe er dan af is. Integendeel, pas als je een beetje weet wat er te zien is, dan zie je ook daadwerkelijk wat. Zonder voorbereiding is het gevaar aanwezig dat je door de zuilen en kerken de stad niet ziet en als een kip zonder kop achter de groep aan hobbelt. In de KCV-‐lessen ben je hopelijk al een beetje op weg geholpen. Het gidsje dat nu voor je ligt, is een ander hulpmiddel. Naast een aantal praktische zaken en regels vind je in dit boekje het programma en een informatieve toelichting bij de programmaonderdelen. Het is meer een eerste handreiking dan een uitgebreide informatiegids over Rome. Er zijn zeer goede Romegidsen in de handel, dus het kan geen kwaad om er eentje bij je te hebben. Rome is een openluchtmuseum vol legenden, het grootste religieuze magazijn van de wereld en niet voor niets de eeuwige stad. Bereid je dus goed voor en zorg ervoor dat je niet alleen langs de vele monumenten en gevels loopt, maar weet wat er achter leeft of geleefd heeft. Het is de bedoeling dat je dit informatieboekje steeds bij je hebt. Bereid in je groepje de presentaties voor de volgende dag voor: de presentatie telt zwaar mee!
Praktisch (wat niet vergeten mag worden)
ü (geldig) paspoort / ID-‐kaart / zorgpasje (+ evt. een EHIC = Europese Gezondheidskaart) ü deze schoolgids + evt. andere reisgidsen ü regenkleding / parapluutje ü toiletspullen + handdoeken (geen lakens / dekens) ü eigen apotheekje (aspirine, blarenpleister, etc) ü goede wandelschoenen ü boek, spelletjes, oordopjes + muziek o.i.d. voor in de bus ü zakgeld ü lunchpakket voor vrijdagmiddag, en ontbijt voor zaterdagochtend in de bus
7
En verder : Ø Neem niet teveel bagage mee (1 handbagage + 1 grote tas in bagageruim) de bagage moet gelabeld zijn ! Ø Stop dit Romegidsje, je paspoort / ID-‐kaart/zorgpas + lunchpakket + tandenborstel in je handbagage. Ø Denk aan nekkussentje en fleece-‐plaid/dekentje (geen slaapzak/dekbed) voor in de bus. Ø Laat onnodige sieraden / dure apparaten thuis (kan je alleen maar kwijtraken). Ø Draagbare radio’s of boxjes zijn niet toegestaan. Ø M.u.v. 1 lunchpakket op de heenreis, het ontbijt op de eerste ochtend en het avondeten in de bus op avond van de terugreis worden alle maaltijden uit de kas betaald.
8
Regels & Aanbevelingen De groep
Deze Romereis moet weer even bijzonder worden als alle voorgaande. Daar zorgen we gezamenlijk voor: docenten, ouders en leerlingen dragen een verantwoordelijkheid: samen moeten we zorgen voor een goede sfeer. Die sfeer is tijdens de voorgaande reizen goed geweest, hoewel zich wel eens incidenten hebben voorgedaan. De belangrijkste reden voor dit succes ligt in de sociale omgang: -‐ Zorg dat niemand buiten de groep valt! Als je merkt dat dat wel zo is, doe er wat aan en maak hiervan op zijn minst melding bij de reisleiding. -‐ Vorm geen subgroepjes die anderen buitensluiten. -‐ En, omdat er in een vreemde stad vreemde dingen kunnen gebeuren, ga nooit met minder dan 4 personen de stad in en kom dus ook nooit met minder dan 4 weer terug: vooral in Rome geldt: “samen uit, samen thuis”.
Alcohol
De belangrijkste oorzaak van de incidenten in het verleden was alcoholmisbruik. Op deze reis is alcoholgebruik niet toegestaan. De meeste leerlingen zijn nog geen 18 jaar. Het is dus voor de meesten ook wettelijk niet toegestaan. Wanneer je deze regel overtreedt dan lokt dit altijd een strafmaatregel uit met als uiterste maatregel een vervroegde thuisreis op eigen kosten, naast het feit dat je onder de 18 bij alcoholgebruik dus ook op een Italiaans politiebureau terecht kan komen en dat wil je echt niet.. We dragen ook hierin als groep voor elkaar verantwoordelijkheid.
Het klooster
Het kloosters waarin wij logeren wordt nog voor kerkelijke doeleinden gebruikt en er heerst een tamelijk strenge orde. Zo gaan de deuren om 23.00 uur op slot en verdwijnt de conciërge. Overdag kan je aanbellen en doet deze vriendelijke, maar alleen Italiaans sprekende man open. Het zijn oude zeer gehorige gebouwen; de Pater Matteo stopcontacten zijn niet berekend op alle elektronica (föhns. opladers) van tegenwoordig en slaande deuren, rennen en geschreeuw verstoren niet alleen de rust van de bewoners, maar ook die van de andere gasten. Gedraag je dus, we willen graag van deze accommodaties 9
gebruik blijven maken. Daarom wat de accommodaties betreft: Ø Je bent uiterlijk om 22.30 uur binnen (met z’n vieren!) en gaat vervolgens naar je kamer. Ø Om 23.00 uur wordt ieders aanwezigheid op de kamer gecontroleerd. Ø Om 23.30 uur is er absolute rust, en zijn de lampen uit Ø Jongens blijven op de jongensafdeling, meisjes op de meisjesafdeling. Ø Het nuttigen en de aanwezigheid van alcoholische dranken in het klooster is uiteraard streng verboden. Ø Alleen op de binnenplaats mag (18+!) worden gerookt en dus niet op de kamers. Ø Radio’s / boxen zijn niet toegestaan. Als je naar muziek wilt luisteren gebruik je oordopjes o.i.d.
De maaltijden
’s Ochtends gebruiken we gezamenlijk om 08.00 uur het ontbijt. ’s Middags is er een warme maaltijd in het ene klooster (Teatini)of picknicken we met ons meegenomen lunchpakketje op locatie. De mensen van het andere klooster (Palotti) eten samen ergens in Rome. Na afloop van de maaltijden krijgen jullie vaak belangrijke informatie te horen van de reisleiding met betrekking tot het programma. Zorg dus altijd dat je aan tafel blijft totdat er nadrukkelijk toestemming is verleend om deze te verlaten. ’s Avonds eten we op eigen gelegenheid. Het geld dat hiervoor bedoeld is krijgen jullie in de week voorafgaand aan de reis op school van meneer van Oossanen, de penningmeester. Na het programma heb je de gelegenheid om (met minimaal 4) een eetgelegenheid te zoeken. In de buurt van (en niet aan) de Piazza Navona vind je veel betaalbare mogelijkheden voor een Italiaanse hap. Kijk wel even voor je binnen stapt op de prijskaart. Bedenk altijd dat je, wanneer je op een terras gaat zitten, minstens 2x zoveel betaalt als binnen.
Macho’s, blondines & zakkenrollers
Het verblijf ’s avonds op de Piazza Navona, Piazza di Spagna of waar dan ook is gezellig en soms erg opwindend. Veel meisjes krijgen te maken met “contact” zoekende Italiaanse jongens. Spannend, maar weet er mee om 10
te gaan! Bedenk dat jullie open en vrije Nederlandse omgangsvormen door Italiaanse jongens al gauw als aanmoediging worden gezien. Maak nooit in je eentje een afspraak en blijf op bekend terrein. In Rome komen veel toeristen. Zakkenrollers weten dat toeristen afgeleid zijn door alles wat ze om zich heen zien. Wees daarom gewaarschuwd voor lieden die dicht bij je komen staan als jouw aandacht is afgeleid of die zich in jullie groep dringen. Ook plotseling opduikende groepen kinderen die je omringen, afleiden en je binnen een paar seconden van je portemonnee ontdoen, zijn een bekend verschijnsel. BEWAAR NIETS BELANGRIJKS IN BUITENZAKKEN OF IN RUGZAKJES. STOP WAT KLEINGELD IN JE BROEKZAK. HOUD ELKAAR IN DE GATEN.
11
ROMEPROGRAMMA Vrijdag 6 maart 09.30 uur 10.00 uur ±23.30uur
verzamelen op de parkeerplaats achter de school vertrek eigen lunch meenemen voor deze middag! ’s avonds: warme maaltijd in Zuid-‐Duitsland laatste pauze, klaarmaken voor de nacht
Zaterdag 7 maart 7.00uur ±9.00 uur 10.00 uur 12.00 uur 13.00 uur 14.00 uur 19.00 uur 22.30 uur
aankomst Roma-‐Nord, (sanitaire) stop bij wegrestaurant eigen ontbijt meenemen voor deze ochtend! aankomst bij het klooster vertrek oriënterende ochtendwandeling inrichten kamers en opfrissen in klooster lunch (in klooster Teatini A/B of in de stad C) middagprogramma eetgelegenheid zoeken aanwezig in klooster
Zondag 8 maart 08.00 uur 08.45 uur 09.00 uur 13.00 uur 14.00 uur … … uur 22.30 uur
ontbijt (evt vertrekt stroom A eerder naar Ostia) verzamelen op de binnenplaats met lunchpakket ochtendprogramma lunch (Stroom A en B hebben lunchpakket mee) middagprogramma avondmaaltijd aanwezig in klooster
Maandag 9 maart 08.00 uur 09.00uur 13.00uur 14.00 uur … …uur 22.30uur
ontbijt ochtendprogramma lunch (Stroom A heeft lunchpakket mee) middagprogramma avondmaaltijd aanwezig in klooster
12
Dinsdag 10 maart 08.00 uur 09.00 uur 13.00 uur 14.00 uur … … uur 22.30 uur
ontbijt (Stroom C vertrekt om 7.30 met ontbijtpakket!) ochtendprogramma lunch (Stroom B heeft lunchpakket mee) middagprogramma avondmaaltijd aanwezig in klooster
Woensdag 11 maart 08.00 uur 09.00uur 13.00uur 14.00uur … …uur 22.30uur
ontbijt ochtendprogramma lunch Keuzemiddagprogramma avondmaaltijd aanwezig in klooster
Donderdag 12 maart 08.00 uur ontbijt 08.45 uur verzamelen op de binnenplaats 09.00uur bagage ingepakt in depot ’s ochtends Vrije ochtend Vergeet niet eet-‐ en drinkwaren te kopen voor in de bus voor de terugreis. 13.00uur lunch 14.00uur middagprogramma 17.30uur Zorgen voor avondeten (al eten of kopen voor in de bus) 19.00uur aanwezig in het klooster / bagage uit depot halen 19.30uur vertrek richting Zwolle N.B. voor elke stroom verschilt (meestal) het ochtend en/of middagprogramma van dat van de andere stromen. Let daarom goed op waar je moet zijn en met welke docent je meegaat. DRESS–CODE! Je komt met mouwloze hemdjes en andere te zomerse kleding de Sint-‐Pieter niet in! Ook passeer je daar een metaaldetector!
13
Stroom A Dagdeel
Programmaonderdeel
ZA-‐middag 7/3 ZO-‐ochtend 8/3
Galleria Borghese 15.00u Piazza del Popolo Ostia Antica Colosseum 15.00u Engelenbrug Sint Pieter Vaticaanse Musea 14.30 Pantheon Trevifontein Piazza Navona Vittoriano/ Pza Venezia (evt + Forum Boarium Tibereiland) Keizerfora Traianus Forum Romanum Keuzeprogramma
ZO-‐middag 8/3 MA-‐ochtend 9/3 MA-‐middag 9/3 DI-‐ochtend 10/3
DI-‐middag 10/3 WO-‐ochtend 11/3 WO-‐middag 11/3 DO-‐ochtend 12/3 DO-‐middag 12/3
Vrije ochtend Capitool S Maria in Aracoeli (evt + Forum Boarium Tibereiland)
14
Stroom B Dagdeel
Programmaonderdeel
ZA-‐middag 7/3
Colosseum 14.20u Galleria Borghese 9.00u Piazza del Popolo Ostia Antica Pantheon Trevifontein Piazza Navona Forum Romanum Keizerfora Traianus Engelenbrug Vaticaanse Musea 10.30u Sint Pieter Capitool S Maria in Aracoeli (evt + Forum Boarium Tibereiland) Keuzeprogramma Vrije Ochtend Vittoriano/ Pza Venezia (evt + Forum Boarium Tibereiland)
ZO-‐ochtend 8/3 ZO-‐middag 8/3 MA-‐ochtend 9/3 MA-‐middag 9/3
DI-‐ochtend 10/3 DI-‐middag 10/3 WO-‐ochtend 11/3
WO-‐middag 11/3 DO-‐ochtend 12/3 DO-‐middag 12/3
15
Stroom C Dagdeel
Programmaonderdeel
ZA-‐middag 7/3 ZO-‐ochtend 8/3
Porta Maggiore San Giovanni in Laterano Aqua Claudia Via Appia Piazza del Popolo Galleria Borghese 15u Forum Romanum
ZO-‐middag 8/3 MA-‐ochtend 9/3 MA-‐middag 9/3
DI-‐ochtend 10/3 DI-‐middag 10/3 WO-‐ochtend 11/3 WO-‐middag 11/3 DO-‐ochtend 12/3
DO-‐middag 12/3
Pza Venezia/ Vittoriano Capitool Traianus Keizersfora Engelenbrug Sint Pieter Vaticaanse Musea 14.30u Trevifontein Pantheon Piazza Navona Ostia Antica Inpakken Colosseum 10.05u Forum Boarium Vrije middag Samen terug naar Palotti
16
Zaterdagmiddag, Galleria Borghese Galleria Borghese In het hartje van Rome ligt een park met een omvang van zes vierkante kilometer, genaamd de Villa Borghese. Het park is ontworpen in de zeventiende eeuw en is sindsdien één van de aangenaamste plekken in Rome. De Villa Borghese bevat bovendien één van de mooiste kunstcollecties van de wereld, die wordt tentoongesteld in de Galleria Borghese, het paleisje van de kardinaal Scipione Borghese dat in 1613 is ontworpen door Giovanni Vasanzio, oftewel Jan van Santen, uit Utrecht. De collectie in de Galleria is onderdeel van de oorspronkelijke verzameling van kardinaal Scipione Borghese. Deze Italiaanse edelman, die al op 26-‐jarige leeftijd door zijn oom, paus Paulus V, tot kardinaal werd benoemd, was een groot kunstliefhebber en -‐verzamelaar. Hij liet bustes van zichzelf maken door Bernini en liet Caravaggio werken schilderen in ruil voor gratie. De graflegging van Rafaël, die op zaal IX te zien is, liet hij zelfs stelen. Door de Franse overheersing onder Napoleon werd een aanzienlijk deel van de collectie overgebracht naar Parijs, waar het een aparte afdeling vormt van het Louvre. Desondanks is de huidige collectie nog steeds een ware schat aan kunstwerken. Enkele van de voornaamste kunstschatten zijn de 17
'Pauline Bonaparte' van Canova en een serie beroemde beeldhouwwerken van Bernini, waaronder de 'David', 'Apollo en Daphne' en 'de roof van Proserpina'. Naast deze beeldhouwwerken hangen er ook beroemde schilderijen van onder meer Titiaan, Rafael, Caravaggio en Rubens.
Piazza del Populo & Santa Maria del Popolo Piazza del Popolo De naam betekent in het Italiaans "Plein van het volk", maar historisch gezien komt deze van de populieren waar de kerk Santa Maria del Popolo haar naam aan te danken heeft volgens één van de verklaringen. Het plein is tussen 1816 en 1824 ontworpen door de architect Giuseppe Valadier in neoklassieke stijl. Het Piazza del Popolo is in sommige opzichten te vergelijken met het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad dat door Bernini ontworpen is. Beide uiteinden van het ovale plein zijn versierd met fonteinen, sfinxen en beelden die de vier seizoenen uitbeelden. Aan de zuidzijde van het plein staan twee bijna identieke kerken genaamd de Santa Maria di Montesanto (1675) en de Santa Maria dei Miracoli (1679) .Het verschil is binnenin te zien aan de koepels en aan de klokkentorens, di Montesanto heeft een ovale koepel terwijl de dei Miracoli een ronde heeft. Deze kerken worden gescheiden door de Via del Corso. Deze straat vormt samen met de Via del Babuino en de Via di Ripetta een drietand. De wijk Tridente (drietand) heeft haar naam hieraan te danken. Als je deze drie straten door zou trekken zou je in het midden van het plein uitkomen, namelijk bij de obelisk. Aan de noordzijde staat de oude kerk Santa Maria del Popolo. Hiernaast staat de Porta del Popolo, die gebouwd is in 1561 en als de noordelijke stadspoort in de Aureliaanse Muur dient. De binnenzijde is door Bernini in 1655 opnieuw ontworpen. Het plein ligt aan de voet van de Pincio heuvel waarop verschillende tuinen aangelegd zijn. Midden op het plein staat de grootste obelisk ter wereld die van 18
Ramses II was. Dit is tevens de een na oudste van Rome. Oorspronkelijk stond de obelisk in het Circus Maximus, maar door het stijgende grondniveau werd deze bedolven onder zand. De obelisk is aan het einde van de 16e eeuw teruggevonden. Deze is later in opdracht van paus Sixtus V gerestaureerd en naar het Piazza del Popolo verplaatst. Santa Maria del Popolo De Santa Maria del Popolo stamt uit 1472. Er zijn verschillende verhalen over de bouw van de kerk. Op de plaats van de kerk stond een walnotenboom waar Nero zelfmoord had gepleegd. Het zou hier spoken, dus om de boze geest te verdrijven, werd er een kapel gebouwd, wat de voorloper was van de Santa Maria del Popolo. Een ander verhaal over het ontstaan, luidt dat de kerk was gebouwd omdat de eerste kruistocht met succes was afgerond. Ook over de bijnaam "del Popolo" bestaan verschillende interpretaties: 1. Het bouwwerk werd gefinancierd door de bevolking van Rome, waardoor de kapel deze bijnaam kreeg. 2. De bijnaam zou ook kunnen verwijzen naar de eens geplante populieren aan het plein. 3. Als laatste zou deze naam ook ontstaan kunnen zijn doordat het eerst een kapel was die alleen toegankelijk was voor de welgestelden, maar later werd omgebouwd tot een kerk, waardoor het ook toegankelijk werd voor het volk. In de periode van 1472-1477 werd de kerk herbouwd in Renaissancestijl door de toen heersende macht. Daarna volgden er aanpassingen in de barokstijl waar ook de voorgevel onder viel. Dit gebeurde in de periode 1655-1660 gedurende het pontificaat van paus Alexander VII. Binnen in de Santa Maria bevinden zich 11 verschillende kappellen, waarin zich diverse kunstwerken bevinden van grote Italiaanse artiesten. Deze kapellen behoorden toe aan verschillende welvarende families. In de Chigi kapel speelt het verhaal van ‘Het Bernini Mysterie’ zich deels af. In het verhaal wordt hier een van de kardinalen vermoord. 19
In een van de andere kappellen, de Cerasikapel, hangen twee schilderijen van Caravaggio. ‘De Kruisiging van Petrus’ en ‘De Bekering van Paulus’. ‘De Kruisiging van Petrus’ vertelt het verhaal van Petrus die in 64 gekruisigd werd, niet zoals Jezus maar ondersteboven. Dit wilde hij omdat hij duidelijk wilde maken dat dat de houding was van de eerste mens, die zonder het geloof verdwaald was en alles verkeerd deed. Op het schilderij, ‘De Bekering van Paulus’ is te zien, hoe de eerst nog aanhanger van de christenvervolging, van zijn paard valt met zijn hoof op een steen en hierdoor een visioen krijgt. Hierin hoort hij de stem van Jezus vragen waarom Paulus hem vervolgt. Als gevolg hiervan wordt hij een trouwe aanhanger van Jezus en bekeert zich tot het christendom.
Piazza del Popolo met de straten die de drietand vormen. Maarten Lemein, Lyanne Walrave & Céline Zwijsen
20
Zondagochtend, Ostia Antica
Geschiedenis Deze stad is in ongeveer 620 v. Chr. gesticht door koning Ancus Martinus. De stad ligt aan riviermonding van de Tiber, maar lag vroeger aan de zee. Aan het eind van de zevende eeuw en in de zesde eeuw v. Chr. was de stad de handelshaven van Rome. Toen werd Rome geregeerd door Etruskische koningen.
De haven en hoogtijdagen De stad diende eerst als een handelshaven, maar na later ook de functie van zeehaven over van de Navalia. Het was tevens een marinehaven. De ladingen van zeeschepen werden in Ostia overgeslagen en werden dan met rivierschepen verder over de Tiber naar Rome getransporteerd. De Tiber was een erg bochtige rivier. Er werd ook gebruik gemaakt van trekschuiten, die werden dan door ossen voortgetrokken langs een jaagpad. De bevolking was vrijgesteld van militaire dienstplicht om de haven draaiend te houden. In de tweede eeuw na christus bloeide Ostia als stad pas echt. De keizers Trajanus, Hadrianus en Antoninus 21
Pius zorgde voor veel nieuwbouw. De stad werd 1 meter verhoogd en daarop werden de nieuwe gebouwen gebouwd.
De thermen en de latrines van Ostia In Ostia waren er 18 thermen, de bekendste hiervan zijn de thermen van Neptunus omdat deze het meest versierd was met zwart-witte mozaïekvloeren. Dichtbij de thermen waren er latrines die op meerdere plekken waren bijvoorbeeld aan de Via della Forica. Dit is een openbare plek waar men naar het toilet kan gaan. De best bewaarde toiletten zijn in Ostia. Mannen hadden de mogelijkheid om aan drie marmeren wanden hun behoeften te doen, aan de andere wand was een wasbak met stromend water. De gaten aan de zijkant maakte het mogelijk om een stok met een spons eraan te gebruiken als ze klaar waren. Het watersysteem was goed geregeld in Ostia door de Tiber, het water stroomde steeds weg en er kwam schoon water bij. Je ziet een gleuf in de vloer, daar stroomde het water met de uitwerpselen.
Het forum van Ostia Antica Het rechthoekige forum omringd met een zuilengalerij van Ostia ligt op een kruising van twee wegen: decumanus maximus en cardo maximus. Een forum is het centrale marktplein van een stad. Er werden veel bijeenkomsten gehouden en er werd ook veel gehandeld. Ostia was belangrijk genoeg om een theater, thermen, grote huizen voor patriciërs, een groot business complex en tempels te hebben. Aan de zuidkant van het forum lagen een tempel voor Roma en Augustus, die gebouwd zijn in de tijd van Tiberius (14 - 37 n. Chr.) ter ere van de stad en zijn voorganger. Aan de noordkant lag het Capitolium: de tempel voor de Capitolijnse trias van 35 bij 15,5 meter en 17 meter hoog gelegen op een groot podium. Keizer Hadrianus (117 - 138) heeft 22
deze laten bouwen aan het einde van de 1e en begin 2e eeuw. Aan de westkant van het forum lag een basilica gebouwd in de eerste eeuw n. Chr. en de Curia, het gebouw van de gemeenteraad maar vergaderingen werden niet in het gebouw zelf gehouden.
Graanschuur van Rome In Ostia zijn veel pakhuizen (Horrea) te vinden. Deze dienden als opslag voor graan. Op de begane grond van de Grote Horrea kon 6500 ton graan opgeslagen worden. Dit was al genoeg om ongeveer 15000 één jaar van graan te voorzien. Toen Septimius Severus keizer was, lag er in Ostia een voorraad voor 7 jaar. Naast graan kwam er ook veel olie en wijn aan op de haven. Deze werden daar ook bewaard. De best bewaarde pakhuizen zijn de Horrea Epagathiana et Epafroditiana. Op de gevel van dit pakhuis staan de Griekse namen van de eigenaren Epagathus en Epafroditus.
Plunderingen in het verlaten Ostia Ostia werd tussen de vijfde en achtste eeuw langzaam verlaten, Dit kwam omdat er in de vierde eeuw aanhoudende Malaria aanvallen waren. Er trokken ongeveer meer dan 100000 mensen weg. De stad raakte in verval. De stad werd alleen nog gebruikt als een vindplaats voor bouwmateriaal. Er werden onder andere marmeren platen, beeldhouwwerken en zuilen geplunderd. In de achttiende eeuw was de stad leeg geplunderd door allerlei schatzoekers. Paus Pius VII verbood de plunderingen. En hij begon ook met de opgravingen.
Opgravingen Paulus III bepaalt op 22 juli 1540 dat op het forum monumenten moeten verdwijnen voor de Sint-Pieterbasiliek. Gregorius XIII bepaalt dat deze maatregel ook geldt voor Ostia. Deze maatregel was ingesteld om Rome te moderniseren daarom moesten vele antieke monumenten vernietigd worden. Ostia lag eeuwenlang bedolven onder zand. In 1855 in opdracht van Pius IX werd Ostia door archeologen opgegraven. Door de verzanding ligt Ostia niet meer aan de zee en aan de Tiber. Er zijn alleen nog archeologische resten in Ostia. Gemaakt door: Myrthe Frauenfelder en Thasha Jeyapalan 23
Zondagmiddag, Colosseum
Het Flavisch Amfitheater, beter bekend als het Colosseum, gebouwd in de 1e eeuw na Chr. te Rome, was het grootste amfitheater in het Romeinse Rijk. Het amfitheater werd gebouwd onder de Flavische keizers, daarom wordt het ook het Flavisch Amfitheater genoemd. Het is tegenwoordig beter bekend als het Colosseum, en waarschijnlijk ontleent het Colosseum de naam aan het beeld, de Colossus van Nero dat naast het amfitheater stond. Het werd gebouwd op de plaats waar het kunstmatige meer van Nero lag. De Flavische keizers probeerden de herinnering aan de gehate Nero uit te wissen en de gunst van het volk terug te winnen. De bouw van het Colosseum juist op de plek van het meertje, dat men had weten droog te leggen, paste in dat streven. De bouw van het Colosseum begon in 72 onder het bewind van Vespasianus en werd gefinancierd door de plundering van Jeruzalem in 70. Om de bouw van het Colosseum te voltooien waren arbeiders nodig. Hiervoor werden 12.000 joden gedwongen om aan de bouw te werken. De joden werden begraven in catacomben aan de Via Nomentana. In het jaar 80 werd het Colosseum voltooid onder Titus en dit werd gevierd door 100 dagen spelen. De spelen bevatten jacht op roofdieren, executies en 24
gladiatorengevechten. Het ellipsachtige grondvlak van het Colosseum is, over de assen gemeten, 188 bij 156 meter en heeft een omtrek van 527 meter. De hoogte van de gevel is 48,5 meter hoog. De buitenmuur heeft in rijen van 80 bogen. Deze rijen worden door halfzuilen (variant op pilaster) van elkaar gescheiden: beneden met Dorische, in het midden met Ionische en boven met Korinthische kapitelen. In totaal zijn er 76 ingangen die allemaal genummerd waren met Romeinse cijfers. Dit theater bood plaats aan maar liefst 50.000 toeschouwers. Deze werden weer ingedeeld in vier galerijen. Voor de keizer was er een aparte loge: Deze bevond zich aan één van de lange kanten van het theater en had een eigen ingang. Aan de overkant was de loge van de keizerin, de Vestaalse maagden en de magistraten. De senatoren hadden zitplaatsen van marmer direct aan de arena. Op de vierde galerij zaten de vrouwen van de senatoren en ook de ridders. De arena is 76 bij 44 meter en was volledig gevuld met zand. Ook was de arena door een vier meter hoge muur gescheiden van het toeschouwersgedeelte. Aan de uiteinden waren er twee artiesteningangen.
25
De shows in het Colosseum verliepen altijd via een vast programma. Dit programma begon met jachtpartijen, ook wel venationes genoemd, in de ochtend. Tijdens deze jachtpartijen vochten beroepsjagers, de bestiarii, met dieren of dieren met elkaar onderling. Deze dieren kwamen uit alle delen van de wereld en per dag werden er soms wel 4000 dieren gedood. Hierna volgden optredens van clowns en werden veroordeelde misdadigers voor het publiek geëxecuteerd. Tot slot volgden in de middag de gladiatorengevechten, dit was vaak het hoogtepunt van de dag. Gladiatoren waren meestal slaven en krijgsgevangenen die na een opleiding in een gladiatorenschool, een ludus, onder contract beroepsgladiator werden. Meestal vochten er 2 gladiatoren tegen elkaar. Met de opkomst van het Christendom ontstond er steeds meer verzet tegen de spelen, ook veel filosofen waren er tegen. Sommige keizers, zoals Marcus Aurelius gruwde van het bloedvergieten. Hij liet zelfs de wapens extra bot maken zodat er minder bloed zou vloeien. Sommige keizers, zoals Nero, die juist tegen het christendom waren, gooiden de christenen soms letterlijk voor de leeuwen in het Colosseum. Uiteindelijk werden de gladiatorengevechten door de groeiende druk van het christendom in 438 verboden, doordat het Colosseum niet meer gebruikt werd en mede door aardbevingen raakte het in verval. Later werd het amfitheater ook veel gebruikt als groeve voor marmer, hierdoor werd het Colosseum uiteindelijk een steeds grotere ruïne.
Rolf, Patrick en Laurens-Jan
26
Maandagochtend, Engelenbrug, St.Pieter Engelenbrug, Via della Conciliazione en het Sint-Pietersplein
Engelenbrug (Ponte Sant'Angelo) De Engelenbrug werd in 136 gemaakt in opdracht van keizer Hadrianus. Hij wilde een nieuwe brug over de Tiber om zijn mausoleum, nu bekend als de Engelenburcht, te verbinden met het stadscentrum aan de overkant van de rivier. Oorspronkelijk heette de brug de Aeliusbrug, naar Hadrianus’ familienaam. In de 4e eeuw kreeg de brug de naam ‘Sint-Pietersbrug’, omdat het op de route lag naar de SintPietersbasiliek. Later werd het de Engelenbrug genoemd. Beelden
Op de brug zijn tien engelenstandbeelden te zien. Deze werden in 1668 gemaakt door Gian Lorenzo Bernini en zijn leerlingen in opdracht van paus Clemens IX. Alle engelen houden een symbool van de kruisiging van Jezus vast: een 27
sokkel, een zweep, de doornenkroon, de zweetdoek waarmee Jezus’ voorhoofd werd bedekt na zijn dood, Jezus’ kleed en de dobbelsteen waarmee de soldaten hierom dobbelden, de spijker waarmee Jezus werd gekruisigd, het kruis, het INRI-teken, de stok met de spons gedrenkt in azijn en een speer. Aan de zuidkant van de brug, tegenover de Engelenburcht, staan twee beelden van de apostels Paulus en Petrus, die daar in 1534 zijn geplaatst. Het beeld van Petrus is gemaakt door Lorenzetto en dat van Paulus door Paolo Taccone. De beelden werden hier neergezet als vervanging voor twee kapelletjes die waren gebouwd ter herinnering aan 172 pelgrims die op deze brug omkwamen. De drie middelste bogen van de brug zijn nog de oorspronkelijke.
Via della Conciliazione (weg van de verzoening) De Via della Conciliazione, vroeger de Via Cornelia, loopt van de Engelenbrug richting het Sint-Pietersplein. De bouw begon in 1936, nadat de Italiaanse regering onder leiding van dictator Benito Mussolini in 1929, toen Pius XI de paus was, een verdrag had gesloten met het Vaticaan. Dit Verdrag van Lateranen bevat de overeenkomst dat de Katholieke Kerk privileges zou hebben in Italië; het rooms-katholicisme werd de staatsgodsdienst. Verder moest Italië het Vaticaan financieel tegemoet komen na in 1870 veel bezittingen te hebben aangehaald. Het belangrijkste van dit verdrag was dat Vaticaanstad voortaan een zelfstandig land zou zijn. Door dit verdrag kwam er eindelijk verzoening tussen Rome en het Vaticaan. Vandaar de naam van de straat; ‘conciliazione’
28
betekent ‘verzoening’. Aanleg Door WOII kon de straat pas in 1950 worden voltooid. Aan elke kant van de weg werden veertien obelisken geplaatst die als straatlantaarns zouden dienen. Ook werden er twee propyleeën, de monumentale ingang van een heiligdom, gebouwd zowel aan het eind als aan het begin van de weg. Voordat deze weg gebouwd kon worden, moest er eerst 600.000 m2 aan bebouwing in het district Borgo worden vernietigd. Hiertoe behoorden meerdere religieuze en historische gebouwen, zoals de Palazzo dei Convertendi, Jacopo da Brescia’s huis en de kerken San Giacomo a Scossacavalli en Sant’ Angelo al Corridore. Sommigen zijn herbouwd, waaronder de twee eerstgenoemde, anderen niet. Andere panden aan deze straat zijn onder andere de Palazzo Torlonia, de Palazzo dei Penitenzieri, de kerk Santa Maria in Traspontina en vele souvenirwinkels.
Sint-Pietersplein (Piazza San Pietro) Het SintPietersplein is het plein voor de SintPieterbasiliek. Het is 240 meter breed en 196 meter lang, kan plaats bieden aan wel vierhonderdduizend mensen en is gebouwd tussen 1656 en 1667 in opdracht van paus 29
Alexander VII, naar ontwerp van Bernini. Het plein heeft de vorm van een ellips en loopt naar de basiliek toe iets wijder uit door een trapeziumvormige ruimte met verschillende niveaus. In het midden van het plein staat een 41 meter hoge obelisk. Deze werd in 37 door keizer Caligula uit Alexandrië gehaald en in het Circus van Nero gezet. Paus Sixtus V liet de obelisk in 1586 naar zijn huidige locatie verplaatsen. Volgens de legende is in de top van de obelisk, een vergulde bal, een stukje van het kruis waaraan Christus is gestorven verwerkt. Helemaal bovenop zit nog een kruis. Bij de obelisk zijn marmeren stenen in de vloer gezet, die de windrichtingen aangeven. Naast de obelisk staan ook twee identieke fonteinen. De eerste is ontworpen door Maderno en geplaatst in 1612. Voor de symmetrie heeft Bernini in 1675 de tweede fontein neergezet. Het plein dient ervoor nog meer mensen te laten deelnemen aan de kerkdiensten in de Sint-Pieter. Elk jaar wordt hier de paaszegen door de paus gegeven en als een nieuwe paus is gekozen, kan men hem hier voor het eerst beschouwen. Wanneer de paus zondags in Rome is, bidt hij om 12 uur het Angelus met alle aanwezigen op het plein. De traditionele zegen die de paus bij deze gelegenheden uitspreekt is ’Urbi et Orbi’ (‘voor de stad en voor de wereld’). Zuilengalerij en gevel De colonnade, die het plein zogezegd ‘omarmt’, is tevens door Bernini ontworpen en bestaat uit een vierdubbele zuilenrij van 88 pilaren en 284 30
Dorische zuilen, die allemaal twintig meter hoog zijn en een doorsnede van 1,6 meter hebben. Bovenop de zuilengangen zijn 140 ruim drie meter hoge beelden van pauzen, martelaren, heiligen en stichters van katholieke orden. Op de voorgevel van de Sint-Pieter staan nog dertien beelden van bijna 6 meter hoog, die Christus in het midden tonen met Johannes de Doper en elf van de twaalf apostelen (zonder Petrus). Verder staat er de Latijnse tekst
“IN HONOREM PRINCIPIS APOST PAVLVS V BVRGHESIVS ROMANVS PONT MAX AN MDCXII PONT VII.” Dit betekent ‘ter ere van de Eerste der Apostelen. Paus Paulus V Borghese, Pontifex Maximus van Rome in het jaar 1612 en het zevende jaar van zijn Pontificaat’. Paus Paulus liet dit opschrift maken, toen de bouw van de Sint Pieter was voltooid. Marjo Nieuwenhuis (5b) , Merith Bosman en Davita van der Zwan (5a)
31
Basilica di San Pietro
32
Inleiding Sancti Apostoli Petrus et Paulus, de quorum potestate et auctoritate confidimus, ipsi intercedant pro nobis ad Dominum. ('Mogen de heilige apostelen Petrus en Paulus, in wiens macht en gezag wij vertrouwen, zelf voor ons bidden tot de Heer.') Amen. Dit zijn de woorden die de paus gebruikt om zijn traditionele zegen uit te spreken met Kerstmis en Pasen of bij bijzondere gelegenheden, om 12 uur ‘s middags, vanaf het balkon van de Sint-Pieter in Rome. Vanaf de bouw is de Sint-Pieter al belangrijk geweest en tot op de dag van vandaag kunnen wij dit bijzondere basiliek bewonderen. Wij vinden het dan ook een grote eer om ons voor te bereiden op hét hoogtepunt van de Romereis. Bouwgeschiedenis De Sint-Pieter werd tussen 1506 en 1626 gebouwd in de late renaissance, de barokcultuur, op de plek waar eerder het Circus van Nero in Rome stond. Volgens verhalen zou daar de apostel en eerste Paus, Petrus, gekruisigd en begraven zijn. De SintPieter is in twee fases gebouwd en bestaat dan ook uit een oud en een nieuw deel. De oude Sint-Pieter is gebouwd in de vierde eeuw in opdracht van keizer Constantijn de Grote. Het gebouw bestond uit een meer dan honderd meter lang middenschip met twee zijbeuken. Deze werden van elkaar gescheiden door vier rijen van 21 marmeren zuilen. Deze oude Sint-Pieter werd verwaarloosd en rond de 15e eeuw was hij gewoonweg vervallen. Er werden pogingen gedaan om de kerk te restaureren en in de 16e eeuw werd de kerk gesloopt en vervangen door de huidige Sint-Pietersbasiliek. Bramante maakte in opdracht van paus Julius II een nieuw ontwerp voor de basiliek met het idee dat er delen van de oorspronkelijke kerk bewaard bleven waaronder het graf van Petrus. Toen Bramante stierf werd de gehele kerk gesloopt en weer opnieuw opgebouwd door Rafaël 33
en Antonio de Sangallo, de opvolger van Rafaël. Na Sangallo ging Michelangelo met de kerk aan de slag. Hij gebruikte Bramantes bouwtekeningen en bouwde de kerk in de vorm van een Grieks kruis. Later werd het schip van de Sint-Pieter nog uitgebreid door de architect Carlo Maderno en Gian Lorenzo Bernini was verantwoordelijk voor veel van de interne decoraties. Op 18 november 1626 werd de Sint-Pietersbasiliek uiteindelijk officieel ingewijd. Financiering
De financiering van dit megaproject kwam tot stand door de verkoop van aflaten. Een aflaat (indulgentia in het Latijn) is de kwijtschelding voor God van tijdelijke straffen. Dus de zonden werden vergeven. Het is een praktijk in de Katholieke Kerk die nauw verbonden is met het sacrament van de biecht. Een gelovige kan deze kwijtschelding onder bepaalde welomschreven voorwaarden verwerven door toedoen van de Kerk. Vaak wordt gedacht dat het verlenen van een aflaat hetzelfde is als vergiffenis. Dat berust op een wijdverspreid misverstand, wellicht gegroeid uit het schandaal van de aflatenhandel in de Middeleeuwen, waarbij gelovigen werd wijsgemaakt dat zij de schuld voor hun zonden konden afkopen, zelfs als die nog niet eens waren begaan. Zonden worden in de Kerk vergeven in het sacrament van boete en verzoening. Als een priester de absolutie uitspreekt over de biechteling dan heeft hij die eerst een penitentie opgegeven. Zodra die penitentie is verricht dan zijn de zonden vergeven, wat echter niet wil zeggen dat het kwaad dat door die zonden is aangericht dan is weggepoetst. De Katholieke Kerk leert dat er in het hiernamaals nog een loutering plaatsvindt, voordat de gelovige naar de hemel gaat. Met indulgenties (= aflaten) kan die loutering worden verminderd, omdat aflaten op zich al louterend werken. De katholieke overtuiging dat het kerkelijk gezag de macht heeft om aflaten te verlenen, berust op een passage uit het Mattheüs-evangelie. Daarin zegt Jezus aan zijn apostelen: “Ik verzeker jullie, wat jullie op aarde binden, zal ook in de hemel gebonden zijn, en wat jullie op aarde ontbinden, zal ook in de hemel ontbonden zijn” (Mt. 18,18). De Kerk leert 34
dat de apostelen deze macht tot binding en ontbinding op hun opvolgers, de bisschoppen, hebben overgedragen. Tijdens sommige periodes waren er problemen met de financiering dit heeft dan ook de bouw vertraagd. Koepel
in 1546 wordt Michelangelo als nieuwe architect aangewezen. Hij wilde niet betaald worden voor zijn werk als architect, hij deed uit liefde god. De koepel wordt omhoog gehouden met vier enorme zuilen, op elke zuil staat op de sokkel in de voet een beeld van een heilige. Bij deze beelden bevindt zich ook het bronzen beeld van Petrus. Hij ging niet uit van geometrische vormen, maar van inhoud en ruimte als onbedwingbare krachten. Hiermee was hij een voorloper van de barok en een ware aanhanger van de renaissance. De centrale steunberen en buitenmuren werden door Michelangelo dikker gemaakt, omdat ze anders te zwak zouden zijn om de koepel te kunnen dragen. Michelangelo's ontwerp was erg dynamisch, wat te zien is aan de pilasters met daartussen kleine openingen, de versierde raamlijsten, de dubbele zuilenrij rond de tamboer en de koepel zelf. Toen hij in 1564 stierf was de bouw al een eind opgeschoten en was de onderbouw van het koepelgewelf (tamboer) zo goed als af. Na Michelangelo's dood in 1564 moest de wilskracht van Sixtus V eraan te pas komen om de nog steeds slepende kwestie van de koepel op te lossen. Dit werk was door Pirro Ligorio, Jacopo Barozzi en Giacomo Della Porta tot in het oneindige op de lange baan geschoven. Tijdens een bespreking op 21 januari 1587 viel echter het besluit dat de koepel, te beginnen bij de door Michelangelo onvoltooid achtergelaten tamboer, af te bouwen. Zeshonderd arbeiders werkten dag en nacht door aan de koepel, die in juni 1593 als voltooid kon worden beschouwd. Als je onder de koepel staat merk je pas hoe hoog hij is. De 35
domtoren of de toren van Pisa passen er gemakkelijk onder. Maar Michelangelo heeft de koepel bewust een diameter kleiner gehouden dan de koepel van het Pantheon uit respect voor de antieke bouwmeesters. Interieur Baldakijn Het idee om een baldakijn boven het graf van Petrus te bouwen kwam
van de Zwitserse architect Carlo Maderno. Bernini heeft dit idee verder uitgewerkt en heeft enkele kenmerkende aanpassingen uitgevoerd. Voor de bekleding van het baldakijn zou hij brons uit het dak van het Pantheon hebben gebruikt. Bernini koos voor een ciborie–altaar, waarvan de vier gewonden zuilen je zouden moeten laten denken aan de tempel van Salomo in Jeruzalem. Deze zuilen plaatste hij op een marmeren podium. Het hele baldakijn bestaat uit vier ribben vol met beelden. Het immense bouwwerk is 28,7 meter hoog. Toch lijkt het baldakijn niet zó hoog, omdat het aangepast is aan de buitenmenselijke verhoudingen van de basiliek. baldakijn van Sint-Pieter In de kerk bevinden zich vier grote steunpijlers versierd met nissen met grote beelden van de vier heiligen Longinus ,Helena , Andreas en Veronica, gemaakt door onder andere Bernini en François Duquesnoy. In iedere pilaar zijn erboven ook nissen met beelden en een balkon. De koepel van de Sint Pieter rust op vier reusachtige steunpijlers, die al in het bouwplan van Bramante voorkwamen, maar welke pas door Michelangelo gebouwd werden. Later verfraaide Bernini de pijlers door grote nissen uit te laten hakken en in deze nissen 5 meter hoge beelden te laten plaatsen. Het eerste beeld stelt de Heilige Longinus voor en werd door Bernini zelf gecreëerd tussen 1630 en 1639. Het volgende beeld werd in dezelfde periode gemaakt door Andrea Bolgi en stelt de Heilige Helena voor. Ook werd er tussen 1630 en 1639 door 36
Francois Duquesnoy het derde beeld gemaakt; de Heilige Andreas. Het laatste beeld stelt de Heilige Veronica voor en werd gemaakt door Fransesco Mochi tussen 1629 en 1632. Boven de nissen bracht Bernini vier balkons aan waarin de belangrijkste relikwieën van de kerk worden getoond; de Balkons der Relikwieën. De balkons zijn verfraaid met de rankpilaren van het tabernakel uit de oude basiliek, waarvan de vorm overeenstemt met die van de Heilige Pilaar. Cathedra in apsis
De Cathedra Petri is de Latijnse benaming voor het altaar achter in de Sint-Pieter waarin de bisschopstoel van de apostel Petrus wordt bewaard. De stoel is van verguld brons en was een geschenk van Karel de Kale aan de paus in 875. De Cathedra Petri werd vroeger gebruikt door de paus, hoewel vaak werd gedacht dat de stoel werd gebruikt door de apostel Petrus zelf. Aan weerszijden van de stoel staan vier beelden van de kerkvaders van oost en west: Athanasius, Ambrosius, Johannes Chrysostomus en Augustinus. Achter de stoel zijn veel versieringen aangebracht waaronder een goudkleurig beeldhouwwerk met engelen. In het midden van dit werk is een raam met een duif erop omringd door gouden stralen. De duif is een verwijzing naar de Heilige Geest. Dit geheel is ontworpen door Gian Lorenzo Bernini die met dit werk bezig was van 1647 tot 1653 na Chr. Pietà De Franse kardinaal Jean Bilhères de Lagraulas bestelde dit beeld in 1498 bij de toen drieëntwintigjarige Michelangelo. Het werk was waarschijnlijk voor de kardinaal zijn graftombe in de Sint-Pieter bestemd maar 37
kreeg al snel een andere eigen plaats in de basiliek. De Pietà beeld Christus uit die net van het kruis gehaald is en nu op de schoot van Maria ligt. Maria houdt hem met haar ene hand vast met de andere los om de dode te presenteren. Het lichaam van Christus is ingebed in het zwaar geplooide gewaad van Maria. Haar lichaam straalt sterke verbondenheid met de aarde uit, terwijl Christus slechts met zijn de grond raakt. de Pietà in de Sint-Pieter Petrusbeeld
In het middenschip van de Sint-Pieter staat een bronzen beeld van Petrus, dat waarschijnlijk is gemaakt door de 13eeeuwse architect en beeldhouwer Arnolfo di Cambio. Op 29 juni wordt dit beeld aangekleed met een rode koorkap, als symbool van Petrus' martelaarschap, en gekroond met een echte tiara, versierd met briljanten en parels, die gedragen werd door paus Gregorius XIII. Sinds eeuwen wordt de voet van dit beeld gekust en aangeraakt door pelgrims, of tegenwoordig door toeristen, uit de hele wereld, waardoor de voet ernstig is afgesleten. Tekst onderaan de koepel Er staan twee inscripties op het baldakijn. De bovenste inscriptie, afkomstig uit het Bijbelboek van Mattheüs, is TV ES PETRVS ET SVPER HANC PETRAM AEDIFICABO ECCLESIAM MEAM. TIBI DABO CLAVES REGNI CAELORVM en betekent: ‘Gij zijt Petrus, en op deze Rots zal Ik Mijn Kerk bouwen. Aan U zal Ik de Sleutels van het Koninkrijk der Hemelen geven.’ De inscriptie erboven is S. PETRI GLORIAE SIXTVS PP. V. A. M. D. XC. PONTIF. V. en betekent: ‘Ter glorie van Sint Petrus, door Sixtus V, Paus, in het jaar onzes Heren 1590 en het vijfde jaar van zijn pontificaat.’ Deze inscriptie was ook gemaakt ter glorie van Sixtus V zelf, die er een gewoonte van maakte overal zijn naam op te laten zetten. Petrus
38
De belangrijkste kerk in Rome wordt gewijd aan Petrus, Eerste der apostelen en eerste bisschop van Rome. Petrus heeft van Jezus de sleutels van het ‘Koninkrijk der hemelen’ gekregen, vlak nadat Jezus hem de rots had genoemd waarop hij zijn gemeente wilde bouwen. Deze sleutels zijn in de beeldende kunsten het belangrijkste attribuut van Petrus geweest. Na de dood van Jezus, werd Petrus de eerste leider van de christenen van 30-64 n.Chr en verspreidde hij het christelijk geloof. Hij was en is dus een belangrijke man en belangrijke mensen verdienen een herdenkingsmonument. Dit was dus ook het geval; er werd een Memoria gebouwd op de plek waar nu de Sint-Pieter staat. Dit was een herdenkingskapel ter ere van Petrus, die in 67 op deze plek aan een marteling vanwege het verspreiden van verkeerde geloofsovertuigingen volgens keizer Nero. Daarna besloot keizer Constantijn een basiliek te bouwen boven het graf van Petrus, namelijk de oude Sint-Pietersbasiliek. Deze werd later gedeeltelijk veranderd in de Sint-Pieter, maar daarbij is het heilige graf van Petrus niet verplaatst.
"SEPULCRUM SANCTI PETRI APOSTOLI" (Het Graf van de heilige Apostel Petrus) Nawoord
Met deze achtergrondinformatie willen wij de basis vormen voor onze presentaties in Rome. Natuurlijk is er veel meer te vertellen over alle prachtige dingen in en om de Sint-Pieter, aangezien dit het hoogtepunt is van de meeste Romereizen, maar wij hebben besloten om het beste te bewaren voor het moment dat we er zijn zodat iedereen alle prachtige elementen in de Sint-Pieter met ons kan bewonderen. Et benedictio Dei omnipotentis: Patris et Filii et Spiritus Sancti descendat super vos et maneat semper. ('En moge dan de zegen
39
van de Almachtige God: van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest op u nederdalen en daar altijd blijven.')Amen. Zoals de paus zijn zegen eindigt, met deze woorden, zo willen ook wij ons verslag afsluiten. bronnen http://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Pietersbasiliek http://nl.wikipedia.org/wiki/Oude_Sint-Pietersbasiliek http://www.jongerlo.org/geloofsvorming/archief_schrift/geloofsvormin g_schrift_petrus_graf.htm https://sites.google.com/site/peter901/Sint-Pieter http://nl.wikipedia.org/wiki/Urbi_et_orbi L. Verhuijck: SPQR
Bregje Dijkema, Paulien Laninga, Wendy Luong
40
Maandagmiddag, Vaticaanse Musea
41
