1-10-2008
COACHING in de ZORG. ZORG voor de COACH. Vincent Kortleve Fysiotherapeut / Manueel therapeut / MA Psychology
COACHING in de ZORG omdat… • je er wilt zijn voor de ander, present zijn (A. Baart, 2004)
• de mens meer is dan een lichaam; – Substantieel – Relationeel – Vrij en verantwoordelijk (P. Verduin)
• gezond zijn / blijven verlangt vaardigheden / competenties van de client (Hagenaars & Bos, 2006)
1
1-10-2008
COACHING in de ZORG omdat… • evidenties hiervoor pleiten • compliance, (M van der Burgt, 2003. M. Drench, 2007) • Een positieve houding van verwijzer en therapeut zijn van groot belang voor de therapietrouw. • Vlack, Bensing. 2001. Cure-oriented versus care-oriented attitudes in medicine • Van wezenlijk belang voor therapietrouw zijn: communicatieve en didactische vaardigheden, oprechte belangstelling voor de patient, het bieden van hulp bij het oplossen van problemen tijdens het oefenen, het regelmatig geven van positieve feedback, het goed geinformeerd zijn over nieuwe ontwikkelingen binnen het vakgebied, het geven van een goed voorbeeld . Nomden, 2004. Therapie(on)trouw. In Jaarboek fysiotherapie. • Een positieve houding van verwijzer en therapeut zijn van groot belang voor de therapietrouw. Bruton, 2006. Adherence to pulmonary rehabilitation: a qualitative study. Respir. Med / J.Eval Clin Pract
COACHING in de ZORG omdat… • evidenties hiervoor pleiten • ‘shared dicision making’, • overeenstemming tussen hulpverlener en patiënt wat betreft de oriëntatie correleert positief met het vertrouwen van de cliënt in de hulpverlener en met therapietrouw • Jamison. 2000. Patient-practitioner perceptions: can chiropractors assume congruence? Manipulative Physiol Ther.
• concordance, • innemen van medicatie hangt af van informatie en goede begeleiding
2
1-10-2008
COACHING in de ZORG omdat… • Ontwikkelingen in de zorg: • Gezamenlijk (medisch) consult: enkele zorgverleners plegen een consult aan een patiënt in het bijzijn van andere patiënten met hetzelfde probleem zodat zij hier van kunnen leren. – In de visie ‘dynamische eerstelijnszorg’ (25 januari 2008) gaf minister Klink op hoofdlijnen aan hoe hij de eerstelijnszorg de komende jaren wil versterken. Hij legt de nadruk op 4 thema’s: meer samenhang in de zorg; meer innovatie, ondernemerschap en betere zorginkoop ; grotere transparantie, betere kwaliteit en vanzelfsprekende veiligheid; betere organisatie van de acute zorg. – De patient evolueert van ontvanger van zorg naar deelnemer in zorg • Borne, 1998. The patient from reciever of information to informed decision-maker. Patient education and couselling
COACHING in de ZORG als… – de mens meer is dan een lichaam – de therapeut compliance nastreeft en met de cliënt beslist – fysiotherapeuten zich ‘mee ontwikkelen’ in de zorg
• Wat betekent dat dan voor onze kunde? Welke rollen hanteert de fysiotherapeut?
3
1-10-2008
COACHING in de ZORG … • • • •
vertrouwensfiguur mededeelzame detective docent coach (G. Lang , 2003) – Maar telkens vanuit een onderliggende attitude, vanuit een set van waarden/overtuigingen
COACHING in de ZORG … Opdracht 2 Geef jezelf scores Geef ieder item een score tussen de 0 en 10 punten (waarbij 0 het minst is ) zodat je direct zicht hebt op jouw reeds aanwezige kwaliteiten en ontwikkelpunten.
4
1-10-2008
COACHING in de ZORG vanuit… • een model: een paradigma – In de wetenschap en filosofie is een paradigma een samenhangend stelsel van modellen en theorieën die een denkkader vormen waarmee de 'werkelijkheid' geanalyseerd en beschreven wordt. Langer bestaande paradigma's worden vaak niet eens meer als zodanig ervaren; onderwijs maakt een paradigma 'vanzelfsprekend‘ • J. Hollander (1996) in de NLP • S.Covey (2002, 2000) in (persoonlijk) management en leiderschap • L. Hagenaars in de fysiotherapie (2006)
COACHING in de ZORG vanuit… • een model: een paradigma – Wat is het nut van een paradigma: • • • •
Het ondersteunt waar je voor wilt staan Transparantie naar de buitenwereld en naar elkaar Het geeft sturing; een doel.. Het geeft je de mogelijkheid jezelf en anderen te toetsen
5
1-10-2008
COACHING in de ZORG vanuit… • Een paradigma – Het is fundamenteel om hierin bewust te zijn (NB professional) en te kiezen! • In ieder model zijn fundamentele waarden of overtuigingen benoemd van waaruit wordt gewerkt – Wat is een waarde? iets waar een persoon of een groep van personen belang aan hecht, dit leidt vaak tot het stellen van al dan niet geschreven normen (wikipedia); – als je dus tevreden bent hangt dit dus af van de norm die je gehaald hebt…
• Iedere organisatie heeft een visie met bepaalde waarden van waaruit de organisatie opereert.
COACHING in de ZORG vanuit… Een paradigma Als de waarden zijn geformuleerd (gekoppeld aan het paradigma) opereert de professional dan automatisch goed (= vanuit deze waarden)??? Nee; niet altijd. Hier moet bewustheid zijn en herhaling!
6
1-10-2008
COACHING in de ZORG vanuit… Een set van waarden. Opdracht: • Benoem voor jezelf drie waarden die jij tijdens je beroepsuitoefening gerealiseerd wilt zien. • Leg één van die waarden uit aan je buurman; je buurman mag kiezen welke • Kost dit je energie, of krijg je er energie van?
COACHING in de ZORG met… • eigen waarden en overtuigingen! – Anders een trucje!! – Niet echt, niet authentiek; dus niet effectief
• bent u wel geschikt om te coachen? – Nee? Ook dat kan!! Ook dat is een antwoord! – Misschien?..... onderzoek het. – Ja?..... doe het.
7
1-10-2008
COACHING in de ZORG vanuit… • Een systeem voor de fysiotherapie – Common sense model of illness behavior (Leventhal) – Ziektepercepties - illness beliefs • • • • •
Wat heb ik? – identity Hoe kom ik eraan? – causes Hoe lang gaat het duren? – timeline Wat zijn de consequenties? – consequences Wat kan ik er zelf aan doen, wat kan een ander betekenen? – controlability / curability
COACHING in de ZORG … • Ziektepercepties - illness beliefs – Hoe maak je deze expliciet? • Uitvragen? Nee! • Empathie? Ja en voorleggen! • Voorbeeld
– Hoe veranderen? • Sturen? Duwen en trekken? Dwingen? • Wat is waar? • Let op autonomie!
8
1-10-2008
COACHING in de ZORG met… • voldoende competenties als coach; – Facilitatieve attitude vaardigheden • Empathie • Respect en acceptatie • Concreetheid
– Actiegeoriënteerde attitude vaardigheden • Confrontatie • Directheid • Echtheid
(R. Carkhuff, 1969)
COACHING in de ZORG vanuit… Een systeem voor de fysiotherapie Stress (Hagenaars) • Stress /stressrespons • Stressvolle gebeurtenis / stressvolle contex – gekoppeld aan de aandoening/ziekte – niet gekoppeld aan de aandoening/ziekte
• Stressor: benoemen emotie (BBBB)
9
1-10-2008
COACHING in de ZORG door… • Welk verschil maakt ‘de mens’? • ‘Het’! –
Er is veel onderzoek naar de interactie tussen de hulpverlener en de patient en het effect van die interactie op het gedrag en de beleving van de patient. Bijvoorbeeld: • Bertakis, Roter et al. 1991. The relationship of physician medical interview style to patient satisfaction. J Fam Pract. • Borne, 1998. The patient from reciever of information to informed decision-maker. Patient education and couselling • Van wezenlijk belang voor therapietrouw zijn: communicatieve en didactische vaardigheden, oprechte belangstelling voor de patient, het bieden van hulp bij het oplossen van problemen tijdens het oefenen, het regelmatig geven van positieve feedback, het goed geinformeerd zijn over nieuwe ontwikkelingen binnen het vakgebied, het geven van een goed voorbeeld . Nomden, 2004. Therapie(on)trouw. In Jaarboek fysiotherapie. • Een positieve houding van verwijzer en therapeut zijn van groot belang voor de therapietrouw. Bruton, 2006. Adherence to pulmonary rehabilitation: a qualitative study. Respir. Med / J.Eval Clin Pract.
COACHING in de ZORG door… • Welk verschil maakt ‘de mens’? • ‘Het’! – Oostendorp, R.A.B. en W. Duquet. 2006. Biopsychosociale manuele therapie: hoe is het op de werkvloer? – Bijma, 2006; – Sieben en Vlaeyen, 2007; – Moseley. L. 2003. Unraveling the barriers to reconceptualization of the problem in chronic pain: the actual and perceived ability of patients and health professionals to understand the neurophysiology . The Journal of Pain , Volume 4 , Issue 4 , May 2003, Pages 184 - 189 – Stel je cliënten de vraag: ‘waarom komt u bij mij en niet bij iemand anders?’.
10
1-10-2008
COACHING in de ZORG door… • een fysiotherapeut: de mens is het belangrijkste instrument!!!! • wie zorgt er voor de coach??
ZORG voor de COACH, door… • kennen en ontwikkelen van eigen waarden en overtuigingen (Covey, 2000; Lundberg, 2000) • kennen en ontwikkelen van eigen geschiktheid • kennen en ontwikkelen van grenzen • kennen en ontwikkelen van ruimte, waar ligt je kracht? • kennen en ontwikkelen van jezelf!
11
1-10-2008
ZORG voor de COACH, door… • Het kennen van jezelf: persoonlijkheid – Big five • • • • •
Neuroticisme Extraversie Open staan Altruïsme Concensieusheid
• Opdracht: scoor jezelf op de big five …
ZORG voor de COACH, door… • Rustig en stressbestendig • Rationele kijk • Laat zich niet op de kast jagen (N)
--
-
• Alert , reageert snel op prikkels • Aandachtig en sterk betrokken, enthousiast • Reageert sterk op emoties
=
+
++
12
1-10-2008
ZORG voor de COACH, door… • Werkt graag alleen en zelfstandig • Schrijft liever dan met anderen in gesprek te gaan • Niet te veel prikkels (E)
--
-
• Werkt graag en veel met anderen • Is veel aan het woord • Leider van een groep, dominant • Veel prikkels / optimistisch • Hoog werktempo
=
+
++
ZORG voor de COACH, door… • Nuchtere kijk, vooral de praktische zaken • Richt zich op hier en nu • Vindt routinematige activiteiten plezierig (O)
--
-
• Veel en brede belangstelling, nieuwsgierig • Benaderd zaken creatief • Denkt over alles na, zelfreflectief • Gericht op grote lijn • Sterke artistieke belangstelling / concepten
=
+
++
13
1-10-2008
ZORG voor de COACH, door… • • • • •
Onafhankelijk Stelt eigen belang voorop Schuwt conflict niet Wil winnen/gelijk hebben Vertrouwt anderen moeilijk(A)
--
-
• Is vriendelijk • Tolerant voor gezichtspunt anderen • Maakt zich ondergeschikt aan ander, het team of de organisatie
=
+
++
ZORG voor de COACH, door… • Kan meerdere taken en doelen hanteren • Laat makkelijk dingen onaf • Flexibel in werkwijze
• IJverig en resultaatgericht • Concentreert zich op één of enkele doelen • Sterke prestatiedrang • Werkt georganiseerd / gestructureerd • Doorzetter
• Spontaan en speels(C)
--
-
=
+
++
14
1-10-2008
ZORG voor de COACH, door… • Beschouw de geschiktheid van de volgende mensen voor wat betreft hun persoonlijkheid: • profiel 1
ZORG voor de COACH, door… • een vitale coach – Hoe blijf jij vitaal? • • • • • • •
Sporten Kunst Meditatie / mindfulness Yoga Wandelen Met anderen reflecteren ….
15
1-10-2008
ZORG voor de COACH, door… • loopbaanreflectie en –planning – Waar ben je goed in? • Noem drie dingen waar je goed in bent, schrijf op • Leg aan je buurman uit waarom • Leg aan je buurman uit of je dit ook doet in je werk
– Hoe blijf je gelukkig? – Doe datgene waar je goed in bent!
• personeelsmanagement (Buskermolen, F. , e.a.)
ZORG voor de COACH, door… • permanent investeren in persoonlijke ontwikkeling • systematische reflectie en intervisie • persoonlijke vitaliteit • loopbaanreflectie en –planning • personeelsmanagement (Buskermolen, F. , e.a.)
16
1-10-2008
COACHING in de ZORG? ZORG voor de COACH! Vincent Kortleve
www.viaperspectief.nl
17
1-10-2008
Literatuurlijst • • •
•
• •
Baart, A. (2004). Een theorie van de presentie. Utrecht, Lemma. Banning, H. & M. Banning-Mul, 2005. Narratieve begeleidingskunde. Hoe het gebroken verhaal professioneel te waarderen. Soest, Uitgeverij Nelissen. Bishop A, Foster NE, Thomas E, Hay EM. 2008. How does the self-reported clinical management of patients with low back pain relate to the attitudes and beliefs of health care practitioners? A survey of UK general practitioners and physiotherapists. Pain. 2008 Mar;135(1-2):187-95 Burgt, M. van der & Verhulst, F. (2003). Doen en blijven doen. voorlichting en compliancebevordering door paramedici. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Buskermolen, F. , De la Parra, B. & R. Slotman (2000). Het belang van competenties in organisaties. Lemma, Utrecht. Carkhuff, R.R. (1969). Helping & Human Relations; A Primer for lay and professional helpers.
Literatuurlijst • • • •
• •
Covey, S.R. (2002). De zeven eigenschappen van effectief leiderschap. Amsterdam/Antwerpen, Business Contact. Covey, S.R. (2000). Prioriteiten. Effectieve keuzes in leven en werk. Amsterdam/Antwerpen, Business Contact Drench, M. e.a. (2007). Psychosocial Aspects of Healthcare. Uitgeverij Prentice Hall. Hagenaars, L.H.A. & Bos, J.M. (2006). Over de kunst van hulpverlenen. Het meerdimensionale belasting-belastbaarheidsmodel: een vakfilosofisch model voor een menswaardige gezondheidszorg. Amersfoort, NPI Hollander, J. & L.Derks, (1996) Essenties van NLP. Sleutels tot persoonlijke verandering. Utrecht, Servire Kuiper, C. 2007. The eventmaker. The hybrid art of performing professionals, worksetting rehabilitation. Academisch proefschrift. Uitgeverij Lemma.
18
1-10-2008
• • •
• •
•
•
Lang, G. & H.T. van der Molen. 2003. Psychologische gespreksvoering. Een basis voor hulpverlening. Soest: uitgeverij H. Nelissen Lundberg, G. B. & J. Saunders – Lundberg (2000). Problemen laten bij wie ze horen. Help jezelf en anderen door begrijpend te luisteren. Utrecht: Het Spectrum. Moseley. L. 2003. Unraveling the barriers to reconceptualization of the problem in chronic pain: the actual and perceived ability of patients and health professionals to understand the neurophysiology . The Journal of Pain , Volume 4 , Issue 4 , May 2003, Pages 184 - 189 Oostendorp, R.A.B. en W. Duquet. 2006. Biopsychosociale manuele therapie: hoe is het op de werkvloer? Bron onbekend Stammes, N. (2002). Een visie op intervisie. Coachinggids 2002. Deventer.
Sieben, J.M. , J.W. Vlaeyen, P.J. Portegijs, F.C. Warmerhoven, A.G.Sint, e.a. 2008. General practitioners' treatment orientations towards low back pain: Influence on treatment behaviour and patient outcome. Eur J Pain. 2008 Jun 16. Verduin, P. 2007. Chronisch ziek en toch gezond. Theorie en praktijk van de integratieve gezondheidszorg. Boom Juridische uitgevers
19
