Vakblad voor de professional in de zorg

Vakblad voor de professional in de zorg

Wat een geluk dat er zoveel mantelzorgers zijn

Suzanne Janssen over innovatie in de zorg met het VictoryaHome-project

nr 3 | mei 2015

2|3

Inhoud

mantelzorg

3

Waarom is een goede samenwerking tussen mantelzorgers en zorgprofessionals van belang? »

De ene mantelzorger is de andere niet

6 Nieuws 8

Hallo met...

Telefoongesprek met mantelzorger Sarah Vos 10 Column 11

Uit de wetenschap

Rapport ‘Innovaties in de ouderenzorg’ 12

Uit de praktijk

Voorbereidende gedachten over informele zorg 17

Uit de wetenschap

Kwetsbaarheid bij ouderen; conceptualisatie en zorginnovaties 18

Nieuwe domotica binnen de informele zorg

Envida neemt deel aan VictoryaHome-project 23 Redactioneel

Marja Veenstra, Huis voor de Zorg

In Nederland zorgen momenteel ongeveer 2,6 miljoen mantelzorgers langer dan 3 maanden of meer dan 8 uur per week voor een ander. Door alle (beleids)ontwik­ kelingen komt er steeds meer op de schouders van de eigen omgeving van de zorgvragers terecht. Met de druk op de mantelzorgers neemt ook de aandacht voor de samenwerking tussen formele en informele zorg toe. Juist hier liggen kansen om overbelasting te voorkomen en goede zorg te waarborgen.

4|5

Samen werken aan betaalbare zorgkwaliteit In onderling overleg kunnen de formele en informele zorg de verschillende zorgtaken beter op elkaar afstemmen en zo bijdragen aan betaalbare kwaliteit van zorg. Als de zorg goed verdeeld wordt (zowel met meerdere mantel­ zorgers, als met zorgvrijwilligers of professionals) kan een mantelzorger veel voldoening halen uit het zorgen voor de zorgvrager. Als de samenwerking niet goed loopt, bestaat een verhoogd risico op overbelasting en dus uitvallen van de mantelzorger.

Basis van gelijkwaardigheid De overheid erkent het belang van de mantelzorgers en heeft de positie van informele zorg dan ook versterkt in zowel de Wmo 2015 als binnen de Wlz. Het uitgangspunt van de overheid is: meer gelijkwaardigheid tussen mantelzorgers en formele zorg. De mantelzorger is als eerste betrokken bij de zorg, kent een zorgvrager vaak goed en is over het algemeen de meest constante factor, zeker in de thuissituatie. De regie komt dan ook steeds nadrukkelijker bij de zorgvrager en diens mantelzorger te liggen. De professional zal veel meer gaan ondersteunen, faciliteren en inzetten op het stimuleren van de eigen kracht van de zorgvrager. Daarnaast zal »

6|7 de professional inzetten op het ver­ sterken en uitbreiden van het sociale netwerk van de zorgvrager.

Cultuuromslag Zorgorganisaties zullen mantelzorgers een veel prominentere plek in het zorgproces gaan geven. In de langdurige zorg bestaat bijvoorbeeld de mogelijkheid om de mantelzorger te betrekken bij de zorgplanbespreking en afspraken te maken over wie welke taken op zich neemt. Hierbij ligt de nadruk niet op verplichten, maar samenwerken; geheel volgens het credo ‘De mantelzorger hoeft niets, maar mag alles’.

Meer informatie en tools Mantelzorgers hebben vele gezichten en vele verhalen, het is belangrijk om daar als professional oog voor te blijven houden en ook maatwerk toe te durven passen. De ene mantelzorger is de andere niet. Op de volgende websites vindt u meer informatie over dit thema en hulpmiddelen waarmee u binnen uw organisatie aan de slag kunt: www.invoormantelzorg.nl www.expertisecentrummantelzorg.nl www.mezzo.nl www.vilans.nl www.movisie.nl www.samenverderopweg.nl www.platformmantelzorglimburg.nl Voor meer informatie kunt u terecht bij [email protected]’ «

Nieuws Recente onderzoeken en initiatieven over informele zorg De verschillende rollen van de mantelzorger Collega, cliënt, naaste of expert… De mantelzorger kan verschillende rollen hebben in de samenwerking met de formele zorg. Het Expertisecentrum Mantelzorg heeft het SOFA-model ontwikkeld, waarbij het accent in de samenwerking kan verschillen per rol. Elke rol is gekoppeld aan een werkwoord, waarvan de beginletters het woord SOFA vormen. SOFA staat voor Samenwerken, Ondersteunen, Facili­ teren en Afstemmen. www.expertisecentrummantelzorg.nl

Concurrentie tussen mantelzorg en werk Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) heeft onderzocht hoe mantelzorg zich verhoudt tot een betaalde baan. Het aantal werkende mantelzorgers stijgt, met name onder vrouwen van 45-65 jaar en onder mensen met een werkweek tot 28 uur. Het SCP concludeert dat mantelzorg vooral ten koste gaat van de vrije tijd en dat verzuim van werkende mantelzorgers stijgt als ze met mantelzorgtaken beginnen. www.scp.nl/publicaties (zoeken op ‘mantelzorg betaald werk’)

Speciaal themanummer van Stichting IZZ over mantelzorg In het speciale themanummer van Stichting IZZ over mantelzorg leest u alles over de fysieke en psychosociale belasting van zorgmedewerkers met mantelzorgtaken. Wat is de impact hiervan, en vooral wat zijn mogelijke oplossingsrichtingen? https://stichtingizz.nl/gezondheid-en-preventie/inzicht-mantelzorgspecial

Sterk in Zorg en Werk ‘Gezond werken in de zorg’ van Stichting IZZ en Erasmus Universiteit Rotterdam Uit een recent onderzoek ‘Gezond werken in de zorg’ van Stichting IZZ en Erasmus Universiteit Rotterdam komt naar voren dat 30% van de mensen die werkzaam zijn in de zorg dit combineren met mantelzorgtaken. Ze hebben in vergelijking met niet-mantelzorgers vaker lichamelijke klachten en een hogere kans op emotionele uitputting. https://stichtingizz.nl/gezondheid-enpreventie/gezond-werken-in-de-zorg

Met het project ‘Sterk in Zorg én Werk!’ streven de steunpunten mantelzorg in de Provincie Limburg samen met zorg- en welzijnsorganisaties naar een personeelsbeleid dat (meer) oog heeft voor medewerkers die hun baan combineren met mantelzorg in de privésfeer. De resultaten van de pilot worden in juni bekendgemaakt.

8|9

met Sarah Vos Rond het thema van deze uitgave van Content – informele zorg – bellen we met Sarah Vos in Amsterdam. Voor wie is zij mantelzorger?

’Voor mijn stiefvader, die sinds een paar jaar dementie heeft. Met de overige gezinsleden proberen we waar het kan mijn moeder te ontlasten, omdat de zorg voor het grootste deel op haar schouders terechtkomt. Als ik tijd heb, ga ik naar Maastricht om bij mijn ouders te zijn. Tijdens de aanstaande meivakantie ben ik er weer. Vanuit Amsterdam regel ik onder andere de zaken rondom het persoonsgebonden budget van mijn stiefvader. Je kunt me zijn boekhouder noemen. Ik maak me vaak zorgen over de situatie bij mijn ouders thuis. Het feit dat ik op afstand woon, speelt daarbij natuurlijk ook mee. Ik kan niet zomaar even bij hen binnenwippen. We bellen wel veel.’

tijdens haar aanwezigheid. Dat is alvast een goed begin. Om het vangnet uit te breiden ben ik ook op zoek naar goede zorgverleners die – incidenteel of struc­tureel – een deel van mijn moeders taken over kunnen nemen.’ ’Dementie is een ziekte die gepaard gaat met de nodige tragiek voor alle betrokkenen. En de nodige problematiek, die niet iedereen meteen begrijpt. Daarom was het een verademing toen ik in contact kwam met Tanja Goessen van Steunpunt Mantelzorg in Maastricht. Zij weet echt waar het over gaat. Wat zij allemaal voor ons heeft gedaan…’

’Mijn stiefvader bevindt zich nu in de fase van dementie dat hij zijn kortetermijngeheugen kwijt is. Gelukkig herkent hij wel nog mijn moeder. Tegelijkertijd is hij in de ontkennings­ fase, waardoor het moeilijk voor hem is om de broodnodige zorg te aanvaarden. Ik weet niet of hij beseft dat hij ziek is. Een tijd geleden wisten we al dat het zo niet veel langer door kan gaan. Ook vanwege mijn moeder. Daarom zijn we begonnen om een vangnet te bouwen. In dat verband wil ik graag een van de ambulante begeleiders van Envida noemen, die gespecialiseerd is in de omgang met zorgmijders.’ ’Ze is nu twee keer bij mijn ouders thuis geweest. Eerlijk gezegd hebben we het doen voorkomen alsof zij een vriendin is van mijn moeder. Maar wat al heel belangrijk is: ze heeft een klik met mijn moeder en mijn stiefvader is ook rustig

Tanja Goessen, consulent Steunpunt Mantelzorg

’Al met al staat ons gezin er niet meer alleen voor. Ook de gemeente Maastricht heeft zich van haar beste kant laten zien. Eén ding nog. Als je met een persoonsgebonden budget ambulante hulp inhuurt via Envida, betaal je rond de € 5o,- per uur, waarvan de gemeente er maar circa € 30,- vergoedt. Het zou mooi zijn als dat gat gedicht kan worden, zodat die hulpverlening voor meerdere beurzen bereikbaar is.’ «

Meer informatie? www.voormantelzorgers.nl Dit is het websiteadres van Steunpunt Mantelzorg in Maastricht. Bezoekadres: Sphinxlunet 3 Telefoon: 043 - 321 50 46 E-mail: [email protected]

10 | 11

Column

Uit de wetenschap

Actief (Lim)burgerschap, IKaanZ.

Rapport Innovaties in de ouderenzorg

Wat mij het diepste raakt, is het besef dat een transformatie nodig is. Die transfor­ matie raakt het wezen van onze wereld­ bol. Deze transformatie gaat over mijn normen en waarden, onze normen en waarden. Het is een moeilijk onderwerp voor een column en tegelijkertijd niet. Think global, act local, denk aan de hele planeet, handel in je eigen leefwereld. In mijn ogen zijn alle mensen uitgerust met een ego, een ‘ik’. Die ik stuurt en regelt het in leven houden van het lichaam en de geest waar ik in woon. In mijn lichaam en geest woont dus een ik die mij stuurt en regelt. Herkent u dat?  Nu we weten dat de planeet rond is, is er geen ontkomen meer aan. Wat ik doe raakt de andere ikken en wat andere ikken doen, raakt mijn ik. Als ik alleen aan mezelf denk, kan ik anderen scha­ den. Als anderen alleen aan zichzelf denken, kan het mij schaden. Als we deze wereld dus echt willen veranderen, als we wereldwijd cohesie willen bevorderen, het welzijn van mensen voorop stellen, mensenrechten omarmen, oorlog willen uitbannen, zinloos geweld willen stoppen, eenzaamheid willen doorbreken, dan begint het bij mij.  Het thema is dan: Op weg naar een meer sociale wereld, naar een gezonde samen­ leving, naar het in stand houden van de planeet voor onze kinderen en klein­ kinderen, wat mij dan te doen staat. 

Als ik snap dat mijn ego zo is, dat ik ook altijd dollartekens in de ogen heb, dan kan ik mij in ieder geval verplaatsen in de ander. Wie laat een hoger salaris liggen, wie is tegen een periodiek erbij. Wie zegt tegen zijn baas dat hij deze week twee uur minder betaald hoeft te worden, omdat hij die tijd heeft zitten te verdoen? Op zo’n moment vragen we ons niet af wat dat voor de andere ikken voor gevolg heeft. En dat raakt de kern in de gezondheidszorg. Ik heb nog geen specialist, verpleegkun­ dige of professor horen opstaan die zegt, ik verdien genoeg, ik kan de komende jaren goed vooruit met mijn inkomen, ik matig, terwijl toch iedereen in koor roept dat de kosten in de gezondheids­ zorg de pan uitreizen en die voor 80% uit loonkosten bestaan. Als de kosten in de zorg de pan uitreizen, dan roepen zorgaanbieders in koor dat u en ik de kosten opdrijven omdat wij elke behan­ deling willen hebben die er te krijgen is. Zo houden we elkaar in de tang. Zo heve­ len we een klein deel van de zorg over naar de gemeenten, zodat we vanaf 1 januari 2015 in veel gevallen bij wat langere durende ziekten zijn aangewezen op de Zvw, de Wlz, de Wmo, de participa­ tiewet en nog zo wat van die wetten. 

dan een interactieve campagne opzetten die begint met het idee: IKaanZ. Ben ik aan zet? Waar ben ik aan zet? Als ik niet aan zet ben, hoe kom ik dan aan zet? Ben ik aan zet om te matigen? Ben ik aan zet om in mijn straat en buurt een actief burger te worden? Ben ik aan zet om deze wereld een klein beetje veiliger en socialer te maken? Kortom, hoe moeilijk ook, ik denk dat we geen veranderingen kunnen bewerkstel­ ligen als we niet bij ons zelf beginnen. Wat vindt u?

Op de website van de Academische Werkplaats Ouderenzorg Zuid-Limburg zijn zowel het rapport ‘Innovaties in de ouderenzorg’ als het overzicht van alle innovaties gepubliceerd.

www.academischewerkplaatsouderenzorg.nl.

Jo Maes, directeur Huis voor de Zorg  e-mail: [email protected]

Omdat niemand op commando wil ver­anderen en iedereen wel bereid is te veranderen, heb ik gedacht. Kunnen we

Onlangs is het rapport ‘Innovaties in de ouderenzorg’ verschenen. Dit rapport geeft een beschrijving van het onderzoek waarbij in 26 Limburgse verzorgings- en verpleeghuizen en thuiszorgorganisaties is nagegaan welke innovaties hier plaats­vonden om de kwaliteit van zorg te kunnen waarborgen. Dit onderzoek heeft geresulteerd in een lijst met 253 innovaties, die onderverdeeld kunnen worden in onder andere productinno­ vaties, procesinnovaties en organisato­ rische innovaties. Voorbeelden zijn zorg op afstand door inzet van tablettechnologie, het wassen zonder water met speciale washandjes en het invoeren van nieuwe woon- en zorgconcepten.

12 | 13

Priska Israel

Uit de praktijk

De huisarts en de zorgvrijwilliger

Voorbereidende gedachten over informele zorg »

14 | 15

Priska Israel, huisarts in de Maastrichtse wijk Nazareth

Mick Rennison Even denken. Morgen word ik geïnterviewd voor Content. Wat was het onderwerp ook weer? Informele zorg, toch? Dan geef ik in elk geval mijn mening over wat nu de participatiesamenleving wordt genoemd. Dat die absoluut haar goede kanten heeft. Wie ertoe in staat is, zal bijvoorbeeld tevreden zijn dat hij actief kan meewerken aan zijn eigen, autonome bestaan. Maar ik ga óók zeggen dat het vreemd is geregeld in Nederland. Tegenwoordig wonen steeds meer ouderen langer thuis en tegelijkertijd bezuinigt de overheid op de thuiszorg. Tegelijkertijd! Dat is toch vreemd? Wat nog? Dat er vaak erg gemakkelijk vanuit wordt gegaan dat al mijn patiënten hun zorg zelf kunnen regelen. Misschien verwijs ik naar de mevrouw die zorgt voor haar echtgenoot met dementie. Ze breekt haar bovenarm en kan niets meer. Daar zit je dan en je hebt acuut hulp nodig. En kinderen hebben ze niet. Uiteindelijk is dat goed gekomen.

Uiteindelijk. Ik heb toen zelf de afdeling Wmo van de gemeente gebeld. Goed, verder. Iets zeggen natuurlijk over de zeven zorgvrijwilligers hier in Nazareth. Maar niet te veel, want Mick Rennison is ook bij het interview aanwezig. Die kan als geen ander vertellen over wat hij als zorgvrijwilliger allemaal onderneemt. Wat is nog belangrijk? Dat je binnen de informele zorg onderscheid moet maken tussen een mantelzorger en een zorgvrijwilliger.

STEEDS MEER OUDEREN WONEN LANGER THUIS. TEGELIJKERTIJD BEZUINIGT DE OVERHEID OP DE THUISZORG. TEGELIJKERTIJD! DAT IS TOCH VREEMD?

Hoe leg ik dat morgen uit? Een mantelzorger kiest er niet voor om mantelzorger te worden. Dat overkomt je min of »

16 | 17 meer, omdat je een emotionele band hebt met iemand. Ook komt het geregeld voor dat een mantelzorger 24 uur per dag in de weer is. En hij kan niet zomaar ophouden met zijn zorg. Nog iets? Soms mogen mantelzorgers verpleegkundige handelingen verrichten. Ja, zo klopt het. Als je zorgvrijwilliger wordt, is dat je eigen keuze. Je werkt een x-aantal uren per week en als je echt geen zin meer hebt, houd je ermee op. Zorgvrijwilligers mogen géén verpleegkundige handelingen verrichten. Dat was het. Zo heel lang zal dat interview toch niet duren? Of nog een goede afsluiting? Denk, denk, denk… Als we met zijn allen een succesvolle transitie willen maken naar een participatie­ samenleving die die naam ook echt verdient, is er meer nodig dan iemand die af en toe komt stofzuigen bij een hulpbehoevende oudere. Dat is een beetje gechargeerd, maar het raakt wel de kern. Zoals je vroeger de militaire dienstplicht had, denk ik wel eens aan de invoering van een softere variant: een sociale dienstplicht voor hulp aan ouderen. Ja, zo eindig ik mijn verhaal.

vrijwilliger. Daar heeft niemand iets mee te maken. Dan denken ze straks dat ik alleen daarom de klusjesman van de wijk ben. Ik wil iets terugdoen voor de maatschappij. Van waarde zijn. Ik ga in elk geval vertellen hoe goed ik me voel als ik zie dat wijkbewoners opbloeien. De interviewer zal vast vragen wat ik allemaal doe. Op tijd medicijnen halen. Omdat een wijkbewoner die bijvoorbeeld morfine nodig heeft, daar echt geen dag op kan wachten. Boodschappen doen voor de mensen. En met de mensen. Het gras maaien, schilderen, een lamp ophangen. En nog duizend dingen meer.

Ik kan het erover hebben dat ik niet Jezus van Nazareth ben, maar gewoon Mick. Klaarstaan voor de mensen om me heen. Daar gaat het om. Ook moeten ze de zekerheid hebben dat ze me 100% kunnen vertrouwen. Zal ik vertellen dat ik geregeld een bankpasje van een wijkbewoner in mijn portemonnee heb als ik boodschappen voor hem ga doen? Ik ga het er niet over hebben dat ik een uitkering heb van het UWV. En dat ik niet hoef te solliciteren omdat ik twintig uur per week werk als zorg-

IK GA IN ELK GEVAL VERTELLEN HOE GOED IK ME VOEL ALS ­W IJKBEWONERS OPBLOEIEN.

Organisatorisch ben ik ook heel goed. Dat mag ik toch wel van mezelf zeggen? Wat vergeet ik nog? Welzijnsorganisatie Trajekt. Want daar werk ik in feite voor. Mijn contactpersoon daar schakelt me in als iemand mijn hulp nodig heeft, als het ergens niet goed gaat. Zal ik morgen een praktijkvoorbeeld geven? Over wie moet het dan gaan? Tja …O ja, over de wijk­ bewoner die het helemaal niet meer zag zitten.

Hij had schulden, was 24 uur per dag eenzaam en zorgde niet meer voor zichzelf. Daar zijn we samen – en beetje bij beetje – toch mooi uitgekomen. We hebben zijn auto verkocht, zodat hij meteen weer € 1.000,- in de plus stond. We hebben zijn koelkast gevuld. Ik heb

de muren van zijn woning opnieuw gelatext. We zijn samen naar het azM geweest om hem van zijn oorontsteking af te helpen. Kleren voor hem geregeld en een bank via Marktplaats … En zo nog wat zaken. Hij is nu weer trots op zijn huis. En op zichzelf ook, denk ik. Ben trouwens benieuwd wat de huisarts gaat vertellen. We treffen elkaar in haar praktijk boven de apotheek aan het Kemenadeplein. Of was het ergens anders? Nee, zo staat het in mijn agenda. Ik weet het zeker. Zo. Ik ben klaar voor het gesprek morgen. Ze gaan ook een foto maken. Ik hoop dat ik er een beetje voordelig op sta. «

Uit de wetenschap

Kwetsbaarheid bij ouderen; conceptualisatie en zorginnovaties

Meer informatie www.huisartsenpraktijknazareth.nl

Mick Rennison, zorgvrijwilliger in Nazareth

Op 21 januari jl. is Bart Ament gepromoveerd aan de Universiteit Maastricht op een onderzoek naar de conceptualisatie van het begrip kwetsbaarheid en zorginnovaties gericht op kwetsbare ouderen. Zijn onderzoek laat zien dat het meer zinvol is om na te gaan voor welke specifieke uitkomsten ouderen kwetsbaar zijn of een verhoogd risico hebben dan een algemene conclusie te trekken of ouderen wel of niet kwetsbaar zijn. Daarnaast laat zijn onderzoek zien dat de ontwikkeling van adequate zorginnovaties om dagelijks functio­ neren van kwetsbare ouderen verder te verbeteren een uitdaging blijft. Het lijkt zinvoller om de bestaande zorg, die al van hoog niveau is, op meer efficiënte wijze in te richten.

18 | 19

Thuiszorg

Nieuwe domotica binnen de informele zorg

Envida neemt deel aan VictoryaHomeproject

Suzanne Janssen

Noorwegen, Zweden en Portugal zijn eveneens testlanden. In Nederland is Envida de eerste en vooralsnog enige zorgor­ ganisatie die participeert in het VictoryaHome-pro­ ject. Dat kenmerkt zich door de inzet van slimme technologie die thuis­ wonende ouderen beter in staat stelt het leven te leiden dat hun voor ogen

staat. Een bewegings­ sensor, een valdetector en een automatische pillenbox maken deel uit van die technologie. Even­ als een smartphone-app voor familie en vrienden en een online dashboard voor zorgcentrales. Daar­ naast staat een mobiele zorgrobot – de Giraff – ten dienste van thuis­ wonende ouderen. »

20 | 21

Suzanne Janssen, projectmedewerker Verpleging en Verzorging van Envida

Het VictoryaHome-project is een samenwerkingsverband van negen partners uit de vier eerder genoemde landen. Tot die partners behoren zorgorganisaties, onderzoeksinstel­ lingen en commerciële ondernemingen. Smart Homes – het Kenniscentrum voor Domotica & Slim Wonen – is de overall projectleider. Als projectmedewerker Verpleging en Verzorging is Suzanne Janssen nauw betrokken bij het VictoryaHome-project. Binnen het werk­ gebied van Envida nemen 25 thuiswonende ouderen deel aan een langdurige testfase. Binnen het totale internatio­ nele project zijn dat er 50. Suzanne: ‘Om de Giraff er even uit te lichten. Ik zeg zelf ook regelmatig ‘robot’, maar dat is het in feite niet. Zo komt de Giraff niet uit zichzelf in beweging. Er is altijd iemand nodig die hem aanstuurt, in dit geval via internet. Daarmee is de Giraff geen autonoom functionerend apparaat.’

of eventueel een zorgcentrale. Je kunt dat vergelijken met Skype of FaceTime. Valdetectie is een andere functionaliteit van de Giraff. Daartoe draagt een thuiswonende oudere een apparaatje aan bijvoorbeeld zijn riem dat een alarmsignaal afgeeft bij een plotselinge neerwaartse beweging, maar ook als iemand langere tijd niet meer heeft bewogen. Dat alarmsignaal wordt verstuurd naar de smartphone-app van bijvoorbeeld een mantelzorger of de buurvrouw. Stel nu dat je de thuiswonende oudere vervolgens niet kunt bereiken. Dan biedt de Giraff de mogelijkheid om via de beeldverbinding een kijkje te nemen in de ruimte waar de persoon in kwestie zich op dat moment bevindt. Met de juiste software op je pc kun je de Giraff namelijk in beweging brengen via de pc-muis.’

Geen Big Brother Wat is de invloed van de Giraff op de privacy van de thuiswonende oudere? Suzanne: ‘De Giraff werkt volgens het telefoonprincipe. De thuiswonende oudere beslist zelf of hij gehoor geeft aan een oproep. Bij een noodsituatie kan dit worden omzeild door een wachtwoord in te voeren. Daarnaast letten we er scherp op dat we de

Oudere in beeld, valdetectie Welke mogelijkheden biedt de Giraff? Suzanne: ‘De kop van de – in meerdere kleuren uitvoerbare – Giraff heeft de vorm van een iPad. Via een beeld-, spreek- en luisterverbinding kan een thuiswonende oudere contact onderhouden met bijvoorbeeld zijn familie

ONS GEZAMENLIJKE DOEL: ZORGEN VOOR GEMOEDSRUST BIJ STEEDS MEER THUISWONENDE OUDEREN ÉN BIJ VOORNAMELIJK HULPVERLENERS IN DE INFORMELE ZORG.

gegevens die we tijdens de testfase verzamelen zo veel mogelijk anonimi­ seren. Uit onze testen tot nu toe is bovendien gebleken dat ouderen de Giraff niet beschouwen als een Big Brotherachtig wezen. Je kunt de Giraff altijd met zijn ‘gezicht’ naar de muur plaatsen, maar een van onze testkandidaten gaf al aan dat onhandig te vinden. De selectiecriteria voor die kandidaten zijn overigens ruim. Wel dienen ze ouder te zijn dan 55 jaar. Ouderen met dementie maken geen deel uit van het testpanel. Dat heeft een puur praktische reden: tijdens de testfase maken we onder andere gebruik van interviews om een zo duidelijk mogelijk beeld te schetsen van de werking van de Giraff.’

Medicijninname ‘Nóg een voordeel van de Giraff: als een thuiswonende oudere zijn medicijnen niet op tijd inneemt, geeft het apparaat dat aan door een signaal uit te zenden naar derden, die dan vervolgens contact kunnen opnemen met de persoon in kwestie. De pillenbox die deel uitmaakt van de Giraff is hierbij leidend. Als die op het juiste tijdstip wordt geleegd, is dat een teken dat de thuiswonende oudere aan zijn medicijninname heeft gedacht.’ Wanneer komen de services van VictoryaHome op de markt? ‘Eind dit jaar is de testfase voorbij. Maar dat betekent niet dat het project dan is afgerond. Zo werken we nog aan een business case die uitsluitsel moet geven over de vraag of het project klaar is voor een succesvolle marktintroductie. Gesprekken met een verzekeringsmaatschappij maken daar onder meer deel van uit.’ »

22 | 23

Nieuwe functionaliteiten ‘Ook denken we na over extra functionaliteiten. Voorbeeld: misschien blijkt na de testperiode dat het handig is om een rookmelder aan de services toe te voegen die in rechtstreeks contact staat met de brandweer. We hebben in deze fase niet voldoende middelen om álle mogelijkheden te onderzoeken. Maar mede met de steun van de internatio­ nale organisatie AAL – Ambient Assisted Living – en het Nederlandse ZonMw blijven we werken aan ons gezamenlijke doel: zorgen voor gemoedsrust bij steeds meer thuiswonende ouderen én bij voornamelijk hulpverleners in de informele zorg. Zeker, de inzet van

Meer informatie? Suzanne Janssen 06 - 81 48 14 65 [email protected] Monique Smeets 06 - 43 87 86 72 [email protected] Nelleke Tinbergen 06 - 43 72 77 97 [email protected]

technologie – hoe slim ook – is geen vervanging voor fysiek bezoek. Toch ben ik ervan overtuigd dat het VictoryaHome-project van grote meerwaarde is voor de levenskwaliteit van thuiswonende ouderen. Vooral ook omdat inmiddels uit diverse onderzoeken is gebleken dat zij helemaal niet zo afwijzend staan tegenover ondersteunende technologie als vaak wordt gedacht.’ «

Redactioneel

Informele zorg. Hoe verder? De zorg in ons land is misschien niet op zijn kop gezet, maar heeft in elk geval een stevige pirouette gemaakt. Logisch daarom dat het zorgverleners en zorgvragers bij tijd en wijle nog behoorlijk duizelt. Bij de presentatie vorig jaar van de Toekomstagenda Informele zorg en ondersteuning aan de Tweede Kamer, deed staatssecretaris Van Rijn (VWS) deze uitspraak als bijdrage aan het vinden van een hernieuwd evenwicht: ’De informele zorg is onvervangbaar. Het verhoogt de kwaliteit van leven van cliënten en vult professionele zorg op een unieke manier aan.’ De focus ligt bijgevolg op een verhoogde inzet van mantelzorgers en zorgvrijwilligers. Waaraan de redactie van Content wil toevoegen dat informele zorg nooit in de plaats mag komen van professionele zorg, maar altijd een aanvulling daarop moet zijn. Vragen die nu volop spelen, zijn onder meer: waar liggen de precieze grenzen en mogelijkheden in de samenwerking tussen professionals en informele zorgverleners? Hoe faciliteer je die samenwerking? Wie heeft welke taken en verantwoordelijkheden? De komende tijd zal daarop een eenduidig antwoord moeten volgen, zodat er meer rust ontstaat in de Nederlandse zorggemeen-

schap. Werken aan de vier speerpunten uit de toekomstagenda biedt houvast om die rust binnen afzienbare tijd te bewerkstelligen. Centraal staan een verbetering van de samenwerking tussen formele en informele zorg en een goede toerusting en ondersteuning van mantelzorgers en zorgvrijwilligers. Datzelfde geldt voor de deskundigheidsbevordering van beroepskrachten, met name als het gaat om de samenwerking met mantelzorgers en zorgvrijwilligers. Een betere aansluiting bij nieuwe vormen van vrijwilligerswerk ten slotte completeert de reeks speerpunten. Nogmaals staatssecretaris Van Rijn: ’De kus van een naaste, de aandacht van een bekende, het is van zo veel waarde.’ Correct. Op voorwaarde dat ook de overheid – ondanks alle zorgbezuinigingen – actief haar verantwoordelijkheid blijft nemen binnen de huidige participatiesamenleving. De redactie

COLOFON Content is een uitgave van Envida in samenwerking met Maastricht UMC+, ZIO en Academische Werkplaats Ouderenzorg Zuid-Limburg. Redactie: Marina Ackermans, Lisette Ars, Guido Biesmans, Jan Claassens, Vivian Haine, Ellen Kennes, Marc Kentgens, Esther Meesterberends, Marjolein Wassenberg, Ingeborg Wijnands-Hoekstra Eindredactie: Marc Kentgens Tekst: Pascal Panis, Jacques Vos (Hotcopy) Ontwerp: Zuiderlicht Fotografie: Marcel van Hoorn Illustratie: Sonja Pawliczek Druk: ARS printmedia

Suggesties voor de redactie? Bel of mail Marc Kentgens, Communicatie en Marketingadviseur Envida, 043 - 631 41 87, [email protected]