CATCH-studie
Cocaine Addiction Treatments to improve Control and reduce Harm Resultaten tot nu toe
Mascha Nuijten1 Peter Blanken1 Wim van den Brink2 Vincent Hendriks1 1Brijder
Onderzoek (PARC); 2Academisch Medisch Centrum (AMC)/ Amsterdam Institute for Addiction Research (AIAR)
CATCH-studie Inhoud presentatie
Inhoud van de presentatie: o Aantallen o Praktijk o Psychosociale behandelingen o Farmacologische behandelingen o Huidig onderzoek (CATCH) • • • •
Opzet Doelen Assessments Uitkomsten
o Deelstudie 1 o Deelstudie 2 o Deelstudie 3
Aantallen
Overzicht cocaïne hulpvragers 1995-2010
Nationale Drugmonitor 2011
Aantallen
Overzicht hulpvragers algemeen 2012
Kerncijfers Verslavingszorg 2012
Aantallen
Eerdere vs. eerste cocaïnebehandeling
Kerncijfers Verslavingszorg 2012
Aantallen
Totale duur behandelepisode cocaïne
Kerncijfers Verslavingszorg 2012
Aantallen Samengevat
o Dalend aantal hulpvragers met cocaïneafhankelijkheid Maar... o Aanzienlijke groep o Aanzienlijk aantal contactmomenten o Lang en herhaaldelijk in zorg
Basecoke gebruik Praktijk
o Problemen bij basecoke gebruik: •
• •
Lichamelijke en psychische klachten, o.a. - COPD - Hart- en vaatziekten - Agressie Craving Sociaal-maatschappelijke problemen, o.a. - Dakloosheid - Schulden - Criminaliteit
o Complexe en chronische problematiek o Hulpverlening???
Behandelingen Psychosociaal (1)
Dutra et al., 2008
Behandelingen Psychosociaal (2)
o Citaat artikel 1989: “Retention in treatment (…) indicates that cocaine abusers are indeed difficult to engage and keep in treatment long enough to make a significant impact on their drug use.” (Means et al., 1989) o Lage behandelretentie/ drop-out
(Shearer, 2007)
-
Uitval vóór start behandeling
-
Uitval tijdens cocaïne behandeling 42%
(Dutra et al., 2008)
à Medicatie t.b.v. vergroten behandeltrouw en afname van symptomen?!
Behandelingen Farmacologisch (1)
o Farmacotherapie: • •
Focus op beïnvloeding neurobiologie van cocaïneafhankelijkheid Ingrijpen op dopamine-systeem of op andere neurotransmitters (o.a. GABA, glutamaat, serotonine, norepinefrine)
o CREST-studies o Wel ‘veelbelovende’, maar geen bewezen effectieve farmacotherapieën tot nu toe
Behandelingen Farmacologisch (2)*
o Onderzochte farmacotherapieën voor cocaïneafhankelijkheid •
Baclofen: afname gebruik, maar niet van craving, geschikter voor ernstig verslaafden en als ondersteuning bij TVP dan bereiken van abstinentie
•
Topiramaat: afname craving en cocaïnegebruik bij volledige titratie
*
Gebruikte reviews: Karila (2008), Shorter & Kosten (2011), Van den Brink (2011)
Behandelingen Farmacologisch (2a)*
•
Voorbeeld studie topiramaat (Kampman et al., 2004)
Ø Topiramaat (n=20) 71% behandelgesprekken 59% abstinentie ≥ 3 weken Ø Placebo (n=20) 63% behandelgesprekken 26% abstinentie ≥ 3 weken
Behandelingen Farmacologisch (3)*
o Onderzochte farmacotherapieën voor cocaïneafhankelijkheid •
Bupropion: versterkt effect CM bij comorbide methadongebruikers, effectief bij comorbide depressie. Los hiervan niet beter dan placebo.
•
Modafinil: afname craving en cocaïnegebruik mede door ontkrachten van de positieve effecten van coke (mn. bij alcoholafhankelijkheid), minder ontwenningsklachten (bijv. slaap)
*
Gebruikte reviews: Karila (2008), Shorter & Kosten (2011), Van den Brink (2011)
Behandelingen Farmacologisch (3a)*
•
Voorbeeld studie modafinil (Dackis et al., 2005)
Ø Modafinil (n=30) 63% retentie 33% abstinentie ≥ 3 weken Ø Placebo (n=32) 66% retentie 13% abstinentie ≥ 3 weken
Behandelingen Farmacologisch (4)*
o Onderzochte farmacotherapieën voor cocaïneafhankelijkheid •
Disulfiram: afname gebruik, maar: dosis afhankelijk (lage dosis tegenovergesteld effect), geen alcoholgebruik
•
Dexamfetamine SR: afname gebruik, substitutie
•
Vaccin: geen doorgang ‘blood-brain barrier’, lange termijn effecten nog onduidelijk
*
Gebruikte reviews: Karila (2008), Shorter & Kosten (2011), Van den Brink (2011)
Behandelingen Farmacologisch (4a)
•
Voorbeeld studie dexamfetamine SR (Grabowski et al., 2004)
Cocaïne + methadon Ø Dexamfetamine SR 15/30 mg (n=26) 57% retentie 30/60 mg (n=28) 58% retentie Ø Placebo (n=40) retentie: 50% à Significante afname van cocaïne gebruik bij 30/60 mg dexamf SR
CATCH-studie
Bruggen bouwen tussen theorie en praktijk
CATCH Wetenschap
Behandelpraktijk
CATCH-studie
Onderzoek naar nieuwe behandelmogelijkheden o Nieuwe farmacologische behandelmogelijkheden voor cocaïne afhankelijkheid in Nederland o Effectiviteit van farmacotherapie als aanvulling op de standaard behandeling o Behandeldoelen: abstinentie, reductie, stabilisatie o Op zoek naar één of meer kandidaat medicamenten
CATCH-studie
Algemene methode: medicatiestudies o Drie aparte gerandomiseerde studies 1. Topiramaat 200 mg/dag Brijder Verslavingszorg - Den Haag 2. Modafinil 400 mg/dag Jellinek/ Mentrum – Amsterdam 3. Dexamfetamine (SR) 60 mg/dag MSC Brijder, MSC Bouman GGZ, GGD Amsterdam
o Haalbaarheidsstudies o Per studie 72 basecoke gebruikers o Aanbod studiebehandeling binnen de instelling
CATCH-studie
Algemene methode: selectiecriteria o Inclusiecriteria: • • • •
Volwassen patiënten Cocaïneafhankelijk Basen ≥ 8 dagen p/m Hulpvraag t.a.v. cocaïnegebruik
o Exclusiecriteria: • • • • •
Ernstige medische en/ of psychiatrische problemen Zwanger Noodzaak klinische opname Indicatie disulfiram, naltrexon, acamprosaat, baclofen, methylfenidaat, dexamfetamine, topiramaat, modafinil Onvoldoende Nederlands sprekend
CATCH-studie
Algemene methode: metingen o 12 weken studieperiode o Onderzoeksmetingen: week 0-4-8-12 van de behandeling • • • • • •
TLFB: kalendermethode t.a.v. cocaïnegebruik ASI: middelengebruik, behandelgeschiedenis OCDUS: craving MAP: lichamelijke gezondheid SCL-90: psychische gesteldheid Supplementen: sociaal-maatschappelijk functioneren
o Urinetesten (cocaïnemetabolieten; laatste 4 weken) o Follow-up na 1 jaar
CATCH-studie
Algemene methode: uitkomstmaten o Uitkomstmaten •
Behandelretentie
•
Acceptatie en veiligheid van de medicatie
• • • •
Cocaïne-/ middelengebruik Craving Lichamelijke & psychiatrische gezondheid Sociaal functioneren
CATCH-studie Deelstudie 1
Deelstudie 1:
Topiramaat Brijder Verslavingszorg, Den Haag
CATCH deelstudie Topiramaat Studiebehandeling
o Standaard behandeling: Leefstijltraining • •
12 wekelijkse, individuele sessies Alle deelnemers (N=72)
o Medicamenteuze behandeling: topiramaat 200 mg/dag • • • • •
Dagelijkse (wk 1) en wekelijkse verstrekking (wk 2-12) Titratie in 3 weken Monitoring adverse events Helft van de deelnemers (randomisatie 50|50) Geen placebo
CATCH deelstudie Topiramaat Instroom
Gescreend voor deelname (n=161) - nieuwe verwijzingen (n=120) - reeds in behandeling (n=41)
Exclusie van studie (n=6) - nier- en cardiovasculaire problemen (n=1) - ernstige psychiatrische problemen (n=2) - interfererende medicatie (n=3)
Niet voldaan aan inclusiecriteria (n=73) - wens klinische behandeling (n=20) - onvoldoende basecoke gebruik (n=18) - geen hulpvraag t.a.v. cocaïnegebruik (n=10) - weigering deelname (n=20) - overig (n=5)
Toestemming I/ randomisatie (n= 82)
Randomisatie naar topiramaat groep (n= 44)
Randomisatie naar controle groep (n= 38)
Exclusie door afwezigheid toestemming II (n=8) - weigering medicatie (n=4) - no show bij arts (n=4) Informed consent II (n=36)
Analysegroep n=36
Analysegroep n=38
CATCH deelstudie Topiramaat Groepskenmerken (1) Experimentele groep (N=36)
Controle groep (N=38)
Nieuwe aanmelding
72.2%
73.7%
Reeds in zorg
27.8%
26.3%
Leeftijd (jaren)
43.3
41.3
Sekse man
81.6%
81.6%
Etniciteit Westers
66.7%
60.5%
Opleiding (jaren)
11.3
11.1
Werkzaam afg. 30 dgn
0
0
Dakloos
5.6%
7.9%
Illegale activiteit afg. 30 dgn
2.7
1.2
Rekrutering
Demografische gegevens
CATCH deelstudie Topiramaat Groepskenmerken (2) Experimentele groep (N=36)
Controle groep (N=38)
Lifetime cocaïne gebruik (jaren)
11.9
13.8
Positieve baseline urine (coke)
77.8%
84.2%
Cocaïne gebruik afg. 30 dgn
20.0
19.2
Alcohol gebruik (>5) afg. 30 dgn (ja)
40.0%
28.9%
Heroïne gebruik afg. 30 dgn (ja)
27.8%
31.6%
Cannabis gebruik afg. 30 dgn (ja)
50.0%
57.9%
Comedicatie
52.8%
52.6%
Methadon programma
36.1%
36.8%
Eerdere drugsbehandelingen
2
2
Middelengebruik
Klinische gegevens
CATCH deelstudie Topiramaat Behandelretentie (voorlopige resultaten)
Gemiddeld # sessies: 6 • Medicatiegroep: 6.8 • Controlegroep: 5.2
Minimaal 10 sessies: 31% • Medicatiegroep: 36% • Controlegroep: 26%
CATCH deelstudie Topiramaat Topiramaat inname (voorlopige resultaten)
14 12 10 8
Totaal aantal dagen inname topiramaat
6 4 2 0
week 1-3
week 3-6
week 6-9
week 9-12
CATCH deelstudie Topiramaat Patiënttevredenheid (voorlopige resultaten)
o Cliënt tevredenheidslijst (CSQ-8) • •
Beter met problemen omgaan: 85,1% Gemiddelde tevredenheid: 26 (range 8-32)
o Leefstijltraining • • • •
23% meer controle 20% voldoende vooruit 64% intensiteit niet belastend Rapportcijfer: 7.4
o Topiramaat • • • •
30% meer controle door topiramaat 33% voldoende vooruit gegaan 66% inname niet belastend/ vervelend Rapportcijfer topiramaat: 7
CATCH deelstudie Topiramaat Proceskenmerken
o Instroom • • •
Trage instroom Relatief weinig verwijzing uit SV Weigering i.v.m. wens kliniek
o Behandeling topiramaat • • • •
Weigering topiramaat: 4 direct Meest voorkomende adverse events (AEs) topiramaat: tintelingen, misselijkheid, vermoeidheid Geen serious adverse events Vooral milde AEs (73%)
o Assessments •
89% van de metingen afgenomen
CATCH deelstudie Topiramaat Conclusies
o Onderzoek is gelukt! • •
Instroom bereikt Topiramaat geaccepteerd
• • •
Topiramaat ingenomen: 61% ≥ 6 weken Retentie 6 sessies, zelfs 1 op 3 ≥ 10 sessies Geen SAE’s
CATCH-studie Deelstudie 2
Deelstudie 2:
Modafinil Jellinek/ Mentrum, Amsterdam
CATCH deelstudie Modafinil Ander onderzoek...
l eeuwen a s r e g le erzoeken d n o ren. Met , e t s s e e n r o p r d n nnen late aakt over u m k ' n mensen k e j t li g a r e d o s l z n e e h d m ic id z il, een m ed 'boven t publiek in lo e f b h a l d n o ij e w m s r e e p “T n van vle vestigd o e e t g a u ld n o s is e hoe z houden.” . De hoop n d e a n a n d r u e k d kker zou drugs, in a w r u u ig ent liefst neg
CATCH deelstudie Modafinil Studiebehandeling
o Standaard behandeling: Leefstijltraining • •
12 wekelijkse, individuele sessies Alle deelnemers (N=72)
o Medicamenteuze behandeling: modafinil 400 mg/dag • • • • •
Dagelijkse (wk 1) en wekelijkse verstrekking (wk 2-12) Opbouw in 1 week Monitoring adverse events Helft van de deelnemers (randomisatie 50|50) Geen placebo
CATCH deelstudie Modafinil Extra uitkomst
o Modafinil is ook cognitieve versterker o Cognitieve defecten terugval, craving, gebruik o Cognitief functioneren • Stroop: aandachtsbias Negeren van inhoud van woorden, reageren op kleur GROEN •
PLOFJE
Stop-signal taak: impulsiviteit Tijdig een ingezette respons kunnen remmen
CATCH deelstudie Modafinil Stand van zaken
o Randomisatie • • •
n=23 medicatiegroep ... 2 weigeringen, dus n=21 n=26 controlegroep
CATCH-studie Deelstudie 3
Deelstudie 3:
Dexamfetamine SR Brijder Verslavingszorg, Den Haag Bouman GGZ, Rotterdam GGD, Amsterdam
CATCH deelstudie Dexamfetamine SR Studiebehandeling
o Standaard behandeling: heroïne op medisch voorschrift •
Rekrutering bij heroïne-units
o Studiebehandeling: dexamfetamine SR 60 mg/dag vs. placebo • • • • •
Substitutiebehandeling Placebo gecontroleerd (randomisatie 50|50) Dubbelblind Studiebehandeling parallel aan heroïneverstrekking Monitoring adverse events
CATCH deelstudie Dexamfetamine SR Aanvullende selectiecriteria
o Aanvullende instroomcriteria: • • •
Cocaïneafhankelijk laatste 5 jaar Minimaal 2 eerdere mislukte verslavingsbehandelingen ECG check
CATCH deelstudie Dexamfetamine SR Proceskenmerken
o Zoektocht dexamfetamine SR: 2 jaar o Studiemedicatie volgens ‘Good Manufacturing Practices’ (GMP) o Wijziging oorspronkelijke design
CATCH-studie Planning
o Zomer 2013: start deelstudie dexamfetamine SR o Najaar 2013: publicatie resultaten deelstudie topiramaat o Eind 2013: afronding rekruteringsfase deelstudies modafinil en dexamfetamine SR o Voorjaar 2014: analyses en interpretaties deelstudies modafinil en dexamfetamine SR o Najaar 2014: publicatie resultaten deelstudies modafinil en dexamfetamine SR
CATCH-studie Afronding
o Meer informatie Nuijten et al. BMC Psychiatry 2011, 11:135 (studieprotocol) o Contact:
[email protected]/ 06-20449848 o Opmerkingen, vragen of onduidelijkheden? o Dank voor de aandacht!
