BURGERKRACHT wijkontwikkeling 3.0

BURGERKRACHT wijkontwikkeling 3.0

BURGERKRACHT wijkontwikkeling 3.0 Beleidskader 2012 tm 2014 en Uitvoeringsplannen 2012 tm 2014

April 2012

Burgerkracht Wijkontwikkeling 3.0 Raadsbesluit 31 mei 2012

2

>

Inhoudsopgave

> Voorwoord......................................................................................................................... 5

> Samenvatting..................................................................................................................... 7

A Beleidskader 2012 - 2014 .................................................................................................. 9

1

Waar staan we nu?

11

2

Visie Wijkontwikkeling 3.0

17

3

Wat willen bereiken? En hoe?

21

4

Wat gaan we investeren?

27

B Uitvoeringsplannen 2012 - 2014..................................................................................... 31 1

Tuinzigt en Haagpoort

33

2

Haagse Beemden

43

3

De Driesprong

51

4

Hoge Vucht Doornbos Linie

57

5

Heuvel

67

Bijlagen 73

Bijlage 2 Uitvoeringsprogramma wijkontwikeling 3.0

75

0082_12_V5

Bijlage 1 Overzicht reguliere gemeentelijke inzet/activiteiten


3


4

>

Voorwoord

Na intensief overleg met wijkbewoners, uitvoeringsoverleggen in de wijken, met de woningcorporaties zijn de uitvoeringsplannen, die als bijlagen gelden van deze beleidsnotitie, opgesteld. Er is draagvlak bij de partners in de wijken voor de verdere uitvoering de komende jaren. Met professionele partijen gaan we in gesprek over hun bijdrage. In 2011 heeft de Rekenkamer van Breda wijkontwikkeling kritisch bekeken. Een belangrijke constatering is dat er veel tot stand gebracht is, maar dat de wijkontwikkeling er nog niet is. Naast de bevindingen heeft de Rekenkamer een zestal aanbevelingen gegeven die integraal over genomen zijn in dit plan. In totaal is voor het Uitvoeringsprogramma Wijkontwikkeling 3.0 dat loopt van 2012 tot en met 2014 19,6 miljoen euro extra beschikbaar. Daarvan wordt ongeveer 12 miljoen euro ingezet op fysieke projecten. Deze middelen komen bovenop de ‘reguliere’ financiële inzet van onder andere onderwijs, economie, jeugd, onderhoud, sociale zaken, cultuur en sport. De bijdrage van de 3 woningcorporaties Laurentius, WonenBreburg en SingelvesteAlleewonen aan de 19,6 miljoen euro is gezamenlijk 2,4 miljoen euro. Daarnaast investeren de corporaties ook rechtstreeks in de ontwikkelingswijken, zowel fysiek als voor sociaal-economische programma’s. Wijkontwikkeling 3.0 richt zich op de wijken Hoge Vucht/Doorbos/Linie, Haagse Beemden (met name Kesteren/ Muizenberg), Haagpoort/ Tuinzigt en Driesprong. Met een scherpere focus op deze wijken bereiken we meer efficiëntie, effect en integraliteit. We kiezen bewust voor een beperkt aantal doelen, voor een sturende rol van de gemeente en voor een heldere overlegstructuur. Daarbij is de nodige doorzettingskracht van belang en mandaat voor de samenwerkende professionals in de wijk. Meer vraaggericht; waar heeft de burger direct behoefte aan om zich prettig en veilig te voelen in zijn wijk, om zich te ontplooien. Een meer praktischer aanpak dan voorheen, met een sterkere focus op werk en jeugd. Wijkontwikkeling 3.0 staat voor: een efficiënte en effectieve, integrale wijkaanpak met betrokken bewoners een focus op werk en jeugd en schoon, heel en veilig als randvoorwaarden. Beperkter budget betekent een slimme, creatievere inzet van alle partijen: de gemeente die een strakke regie voert en praktische en laagdrempelige aanspreekpunten heeft in de wijk. En die samen met de woningcorporaties dicht tegen de uitvoering aanzit. Daartegenover staat dat de gemeente ook meer verwacht van de bewoners zelf; nemen van eigen verantwoordelijkheid voor de leefsituatie en leefomgeving . Waar nodig kunnen wijkbewoners ondersteund worden door de gemeente of andere instanties. Dit is in lijn met de uitgangspunten uit het coaltieakkoord @Breda en Meedoen@Breda. Ik dank iedereen van harte die mee heeft gewerkt aan Wijkontwikkeling 3.0. Zonder de partners in de wijken geen wijkontwikkeling. Ik daag alle betrokkenen in de wijk uit om vol energie samen aan de slag te gaan, samen naar de uitvoering!

Bob Bergkamp Wethouder Wonen en Samenleven


5


6

>

Samenvatting

Wijkontwikkeling is niet iets nieuws in Breda. Al sinds 2001 in de wijken Hoge Vucht Doornbos Linie (HVDL), Heuvel en Driesprong. Gemeente en corporaties investeren extra op fysiek en sociaal gebied in die wijken die kampen met (relatief) grote achterstanden en complexe gestapelde problemen op diverse terreinen. In eerste instantie is vooral ingezet op fysieke maatregelen en in de loop der jaren steeds meer op sociaal maatschappelijk en sociaal- economisch gebied. Eind 2009 is het “Programma Wijkontwikkeling 2.0” voor de jaren 2010 en 2011 vastgesteld. Ook toen was het nodig om de bakens te verzetten. In 2.0 waren ook de inhoudelijke en financiële afspraken met de corporaties (8+8 miljoen euro) opgenomen. In 2011 heeft de Rekenkamer van Breda wijkontwikkeling kritisch bekeken. Eén van de constateringen was dat er veel tot stand is gebracht, maar dat we er nog niet zijn. Naast de bevindingen heeft de Rekenkamer een zestal aanbevelingen gegeven. De veranderingen van de afgelopen jaren maken een andere insteek van wijkontwikkeling noodzakelijk. Van 2.0 gaan we naar 3.0. Dit betekent dat wijkontwikkeling opnieuw tegen het licht wordt gehouden om te bepalen wat we de komende drie jaar gaan doen en waar we extra op moeten in zetten. Fysiek afmaken waarmee we begonnen zijn, met de notie dat de komende tijd het accent minder op de ruimtelijke en stedenbouwkundige aspecten zal liggen, maar verschuift naar het verbeteren van de dagelijkse leefomstandigheden. Meer vraaggericht; waar heeft de burger nu het meest en direct behoefte aan om zich prettig en veilig te voelen in zijn wijk. Een meer praktische aanpak dan voorheen, met een sterkere focus op werk en jeugd. Er is minder geld en dat betekent een slimme, creatievere inzet van alle partijen: allereerst de gemeente die een strakke regie voert en praktische en laagdrempelige aanspreekpunten heeft in de wijk. En die samen met de woningcorporaties dicht tegen de uitvoering aanzit. Daartegenover staat dat de gemeente ook meer verwacht van de bewoners zelf; nemen van eigen verantwoordelijkheid voor de leefsituatie en leefomgeving en ondersteuning waar nodig van gemeente of andere instanties. Bewoners moeten ook bereid zijn hun steentje bij te dragen. Al bij al richt Wijkontwikkeling 3.0 zich vooral op stijging van burgers op de participatieladder, op het versterken van kansen voor jeugd en jongeren. Het derde doel van wijkontwikkeling, prettig wonen in een goed onderhouden, bruikbare en veilige leefomgeving, wordt daarbij beschouwd als basisvoorwaarde. De gemeente, de drie Bredase woningcorporaties pakken dit samen met de wijkbewoners (voor en door betrokken bewoners) en in samenwerking met alle andere partijen in de wijken op. Meer efficiëntie, effect en integraliteit worden bereikt door een scherpere focus op bepaalde wijken (uiteindelijk vier ontwikkelingswijken) en enkele doelen (meedoen en werk), een sturende rol van de gemeente, een heldere overlegstructuur en doorzettingskracht en mandaat voor de samenwerkende professionals in de wijk. Wijkontwikkeling 3.0 richt zich op viertal wijken; doorgaan in Hoge Vucht Doornbos Linie, in de Driesprong en doorgaan met het Wijkimpuls Haagse Beemden (voornamelijk gericht op Kesteren, Muizenberg). Starten in Haagpoort en Tuinzigt en afbouwen van de Heuvel als ontwikkelingswijk, met handhaving van de inzet op het sociaal-economisch thema’s. In intensief overleg met wijkbewoners, uitvoeringsoverleggen in de wijken, met de woningcorporaties zijn de uitvoeringsplannen opgesteld en is er draagvlak voor de verdere uitvoering de komende drie jaren.


7

In totaal is in het uitvoeringsprogramma wijkontwikkeling 3.0 19,6 miljoen euro beschikbaar voor de komende 3 jaar. Een fors gedeelte daarvan (ca. 12 miljoen euro) wordt ingezet op fysieke projecten. Voor alle duidelijkheid, die 19,6 miljoen euro is het bedrag dat extra naar de ontwikkelingswijken gaat. De ‘regulier’ financiële inzet van onderwijs, economie, jeugd, onderhoud, sociale zaken, cultuur, sport etc. zijn niet in dit overzicht opgenomen. De verdeling van de € 19,6 miljoen over de jaren 2012, 2013, 2014 betreft resp. 11,6 miljoen, 4,3 miljoen en 3,6 miljoen euro. De gemeente zet daarvoor ruim 17 miljoen in. De bijdrage van de 3 woningcorporaties aan het uitvoeringsprogramma is 2,4 miljoen euro. Daarnaast investeren de corporaties ook rechtstreeks in de ontwikkelingswijken, zowel fysiek als voor sociaal-economische programma’s.


8

Beleidskader 2012 - 2014


A

9


10

Waar staan we nu?

1

1.1 Aanleiding Wijkontwikkeling heeft als doel burgers te laten meedoen in hun buurt, in de stad; het versterken van kansen voor jeugd en jongeren en als derde doel ervoor zorgen dat wijkbewoners prettig wonen in een goed onderhouden, bruikbare en veilige leefomgeving. Wijkontwikkeling is niet nieuw in Breda. Al sinds 2001 in de wijken Hoge Vucht Doornbos Linie (HVDL), Heuvel en Driesprong. Gemeente en corporaties investeren extra op fysiek en sociaal gebied in die wijken die kampen met (relatief) grote achterstanden en complexe gestapelde problemen op diverse terreinen. In eerste instantie is vooral ingezet op fysieke maatregelen en in de loop van de jaren steeds meer op sociaal maatschappelijk en sociaal- economisch gebied. Eind 2009 is het “Programma Wijkontwikkeling 2.0” voor de jaren 2010 en 2011 vastgesteld. Ook toen was het nodig om de bakens te verzetten. In 2.0 waren ook de inhoudelijke en financiële afspraken met de corporaties (8+8 miljoen euro) opgenomen. De afgelopen jaren is er binnen en buiten de gemeente veel veranderd. Deze maken een doorontwikkeling van wijkontwikkeling noodzakelijk. De Rekenkamer van Breda heeft in de rapportage 2011 over wijkontwikkeling geconstateerd veel tot stand is gebracht maar ziet ook op meerdere vlakken mogelijkheden voor verdere focus en verbinding, effectievere samenwerking en regievoering in de wijkontwikkeling. De rekenkamer komt vanuit die bevindingen met een zestal aanbevelingen. Het laat zien dat er werk aan de winkel is, samen met de partners de uitdagingen aan gaan. Dit document is tot stand gekomen en opgesteld in samenwerking en overleg met de gemeente Breda en de drie woningcorporaties ( Laurentius, SingelvesteAlleeWonen en WonenBreburg).

1.2 Leeswijzer Het Beleidskader gaat in het eerste hoofdstuk in op de veranderingen die hebben plaatsgevonden en de consequenties die dat heeft voor de nieuwe aanpak van wijkontwikkeling. In hoofdstuk 2 leest u de visie op wijkontwikkeling. Daarna in hoofdstuk 3 de doelen en wat wijkontwikkeling in Breda moet bereiken met een aanpak beschrijving. De financiële vertaling treft u in hoofdstuk 4. Het tweede deel B bevat de uitvoeringsplannen voor de ontwikkelingswijken voor de periode 2012 tot en met 2014, die in samenwerking met partners zijn ontwikkeld.

1.3 Veranderingen van invloed op de wijkontwikkeling Er is de afgelopen twee jaar veel veranderd in politiek-bestuurlijk, financieel en inhoudelijk opzicht. Dit is te lezen in diverse gemeentelijke beleidsnotities die de afgelopen jaren zijn gemaakt. De keuzes die daarin staan, hebben vaak direct invloed op wijkontwikkeling. Zonder uitputtend te willen zijn noemen we hier een aantal van deze keuzes. • In het Coalitieakkoord @Breda zijn de rol van de gemeentelijk overheid en de burger scherper vastgelegd. De eigen verantwoordelijkheid van de burger speelt een grotere rol dan voorheen. Verder moet er worden gewerkt aan verbreding van de wijkontwikkeling en aan integratie van wijkontwikkeling in de stedelijke (her)programmering, met als resultaat een integrale afstemming op gebiedsniveau. • Met Meedoen@Breda ligt er een overkoepelend beleidskader Participatie. Het coalitieuitgangspunt ‘Iedereen kan iets, iedereen doet iets’ geeft aan dat het beleid voortaan gericht is op het bevorderen van participatie van de burger. De gemeente geeft alleen nog financiële steun aan activiteiten die hieraan bijdragen. Van individuele burgers wordt meer verantwoordelijkheid verwacht. Verder is er sprake van versobering van voorzieningen. Bij het verlenen van subsidies is het uitgangspunt dat niet langer organisaties gefinancierd worden, maar activiteiten en diensten die bijdragen aan de realisatie van de gemeentelijke beleidsdoelstellingen. Burgerkracht Wijkontwikkeling 3.0 Raadsbesluit 31 mei 2012

11

• De Bezuinigingstaakstelling op het terrein van Participatie is groot: 5 miljoen euro op het budget van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en 7,5 miljoen bij Maatschappelijke Ontwikkeling. Er is veel minder geld beschikbaar voor onder andere arbeidsparticipatie, zorgvoorzieningen, armoedebeleid en activiteiten in de verschillende wijken. Voor ondersteuning van vrijwilligers, mantelzorgers en sport daarentegen is extra budget vrijgemaakt. Landelijke bezuinigingen werken ook door. Een voorbeeld: in vier jaar tijd daalt het re-integratiebudget tot nog maar 29% van het oorspronkelijke bedrag. • Algemene doelstellingen van Jong@Breda zijn het creëren van goede basisvoorzieningen en het stimuleren van een prettig opgroeiklimaat. We vinden het als gemeente belangrijk dat kinderen en jongeren in Breda het fijn vinden om hier te wonen, naar school te gaan, hun vrije tijd door te brengen, te studeren en te werken. Daarom zetten we in op brede ontwikkeling van alle jeugd. Met ons positief jeugdbeleid investeren we maximaal in ontwikkeling van persoonlijke talenten en competenties als voorbereiding op goed burgerschap. Samengevat is dat alles wat iemand moet kennen en kunnen om later alle rollen te vervullen die volwassenheid met zich meebrengt, namelijk slagen voor ‘de vacatures van het leven’. In deze optiek is maatschappelijk goed terechtkomen veel meer dan een plek op de arbeidsmarkt veroveren. In Breda groeien ruim 52.000 kinderen en jongeren op. De meesten daarvan (85%= ca. 44.200) kunnen volop jong zijn en zich met plezier ontwikkelen: zowel thuis, op school als in hun vrije tijd. Zo’n 10% (ca. 5.200) groeit op in probleemgezinnen, waardoor ze risico lopen op achterstand en uiteindelijk schooluitval. Voor deze kinderen en hun ouders is er tot 4 jaar de voorschool. Wanneer ouders ondersteuning nodig hebben bij de opvoeding dan is er via de school, het CJG Breda een (tijdelijk) steuntje in de rug. Zo kunnen zij hun kansen versterken en daardoor ook hun talenten optimaal ontwikkelen. Tenslotte is er een klein deel (3 à 5%= maximaal 2.600 kinderen en jongeren) die naast brede ontwikkeling (langdurig) passende zorg nodig heeft. De verantwoordelijkheid voor het opgroeien leggen we primair bij jeugd en ouders. We gaan daarbij uit van wat jongeren en ouders zelf kunnen. In de wijken gaan het CJG Breda (Centrum voor Jeugd en Gezin) en brede scholen een belangrijke rol vervullen. • Met het gemeentelijk accommodatiebeleid heeft de gemeenteraad in september 2011 besloten dat achttien wijkcentra in Breda hun wijkfunctie behouden en mogelijk kunnen versterken. Voor vier wijkcentra wordt bekeken of zij een andere maatschappelijke invulling kunnen krijgen. Hiervan liggen er drie in de wijkontwikkelingsgebieden. Tien wijkcentra en vier doelgroepencentra verliezen de functie die ze hadden. • In de Wijkmonitor 2010 is de stand van zaken opgemaakt ten opzichte van 2001. In de Heuvel laat de wijkontwikkeling een stijgende lijn zien. Wel dient hier aandacht te blijven voor sociale en economische thema’s. In Hoge Vucht, Doornbos-Linie en in de Driesprong is de wijkontwikkeling nog niet klaar. Op basis van de cijfers is ook in Tuinzigt, Haagpoort en de zuidelijke rand van de Haagse Beemden wijkontwikkeling nodig. • In de Voorjaarsnota 2011 Bred@ verdient het staan concrete uitgangspunten voor de wijkontwikkeling. De aanpak moet zich richten op wat er speelt in de wijk. Ook is er meer focus nodig in de aanpak. Ontwikkelingen kunnen worden versneld door het samenbrengen van activiteiten en budgetten op het gebied van jeugd- en onderwijsbeleid, onderhoud van buitenruimte, veiligheid, economisch beleid en participatie. Investeringen in de veiligheid vinden zoveel mogelijk in de wijkontwikkelingsgebieden plaats. ‘Bred@ verdient het’ bevat een paragraaf Groen@Breda. Het beleid richt zich op de instandhouding en verbetering van een schone, hele en veilige openbare ruimte die door gebruikers gewaardeerd wordt en waar zij zich verantwoordelijk voor voelen. De openbare ruimte is een basisvoorwaarde en moet voor veel doeleinden bruikbaar, herkenbaar en duurzaam zijn. Knelpunten worden opgelost met bewoners en andere partijen. • De Herijkte Alliantie 2011- 2014 bevat de actuele prestatieafspraken van de drie corporaties en de gemeente. Ten opzichte van de eerst Alliantie uit 2008 is het bouwen sloopprogramma fors naar beneden bijgesteld. Daarnaast staan in de Herijkte Alliantie afspraken over een aanvullende bijdrage van de corporaties op de terreinen van wonen


12

en zorg, ‘Stedelijk Kompas’, Wet Maatschappelijke Ondersteuning, maatschappelijk vastgoed (met name scholen), wijkontwikkeling en leefbaarheid.

Tussentijds worden de Alliantieafspraken geactualiseerd.

• Woonagenda 2011-2014: De kern van de Woonagenda 2011-2014 is het beter op elkaar afstemmen van vraag en aanbod op de woningmarkt. De noodzaak hiertoe bleek uit het Woononderzoek 2010. Er zijn tien woondoelen vastgesteld en er is een regieplan gemaakt om strakker te kunnen sturen op onder meer de veranderende vraag naar woningen. Belangrijke doelen zijn het aantrekken en vasthouden van jongeren en middeninkomens, een gevarieerd woningaanbod voor diverse doelgroepen en het vrijkomen van voldoende woningen aan de onderkant van de woningmarkt. De Woonagenda zet vooral in op acties in de bestaande voorraad, omdat deze de grootste dynamiek kent. De afspraken uit de Woonagenda vloeien voort uit de Herijkte Alliantie 2011-2014. • Binnen de directie Ontwikkeling van de gemeente is de afdeling Wonen en Samenleven verantwoordelijk voor de strategische en tactische invulling van wijkontwikkeling. Voor operationele kwesties is er binnen de directie Beheer één afdeling Wijkzaken. Door deze positionering en bundeling van beleid in één directie Ontwikkeling is de integrale sturing en afweging steviger dan voorheen. Daarmee is ook de betrokkenheid van SZ/EZ vormgegeven, als uitwerking van de aanbeveling van de Rekenkamer. Naast de bovengenoemde beleidskeuzes maken ook ontwikkelingen bij de woningcorporaties een nieuwe visie op wijkontwikkeling noodzakelijk. De Bredase woningcorporaties hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in maatschappelijk vastgoed en in leefbaarheid en veiligheid in buurten. De laatste tijd staat de investeringscapaciteit van corporaties onder zware druk. De corporaties heroriënteren zich daarom op hun taken. Dit onder meer door de politieke ontwikkelingen rond de rol van de corporatie, maar ook door een stagnerende woningmarkt en de financiële crisis. Concreet spelen onder andere de volgende zaken: • Jarenlang zijn de inkomsten van de corporaties langzamer gestegen dan de uitgaven, mede door het (politiek opgelegde) inflatievolgende of zelfs nog lagere huurprijsbeleid. • Sinds 2005 zijn de corporaties steeds verder belastingplichtig gesteld. Dit zorgde voor extra kosten. Bovendien stelde het rijk in 2008 een financiële heffing op de corporaties in. Daar komt vanaf 2014 een substantiële bijdrage bij aan de Huurtoeslag. Het is de vraag of dit alles is goed te maken met huurstijgingen en verkoop van woningen. Op de iets langere termijn zijn de rentelasten nog slechts met moeite uit de lopende inkomsten te betalen. • De koopmarkt in Nederland is gestagneerd door de financiële en vastgoedcrisis. Veel corporaties en commerciële ontwikkelaars zagen daardoor de verkoopwinsten in projecten omslaan in verliezen. Strengere eisen van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en van kapitaalverstrekkers hebben het investeringsvermogen verder beperkt. • De rijksoverheid stopt met de zgn. wijkaanpak. Grondexploitaties zijn niet meer sluitend te krijgen, dus er moet geld worden bijgelegd of projecten gaan niet door.

Corporaties worden in hun speelveld beperkt. Sinds kort mogen ze bijna uitsluitend huishoudens met een inkomen tot modaal bedienen. Dit beperkt de verdienmogelijkheden.

Bezuinigen is door dit alles het devies. Veel nieuwbouwprojecten zijn of worden stilgelegd en bijdragen aan leefbaarheid, veiligheid, welzijn en zorg zijn minder vanzelfsprekend dan voorheen.

1.4 Visitatierapport Rekenkamer Breda Deze aparte paragraaf gaat in op het visitatierapport van de Rekenkamer Breda over de Wijkontwikkeling in Hoge Vucht en Doornbos-Linie (november 2011). De aanbevelingen uit dit rapport en de reacties daarop van het college van B&W en de gezamenlijke corporaties vormen een belangrijke basis voor Wijkontwikkeling 3.0. Het gaat met name om de volgende zes aanbevelingen:


13

1. Breng meer focus aan: kies voor werk en voor de jeugd, met als basisvoorwaarde dat de wijk schoon, heel en veilig moet zijn. Inspanningen en budgetten voor de buitenruimte, participatie, jeugd en veiligheid moeten een bijdrage leveren aan de wijkontwikkeling. Door bundeling van reguliere budgetten ontstaat focus en versnelling. Bedenk dat iedere wijk zijn eigen gestapelde en complexe problematiek heeft. Hierdoor kan de focus per wijk anders liggen. 2. Wees consequent: wijkgericht werken kent geen afwezigen. De aanpak van maatschappelijke problemen en stedelijke uitdagingen vraagt om een nieuwe verdeling van verantwoordelijkheden tussen burgers, ondernemers, het onderwijsveld, maatschappelijke partners en de overheid. In de wijkontwikkeling is een goede basis gelegd voor aanwezigheid en samenwerking van bij de wijk betrokken partners. De verbinding met het onderwijs, ondernemers en politie kan nog sterker. De gemeente neemt ook haar eigen rol onder de loep. Integrale initiatieven en samenwerking van partijen vragen om een integrale afweging en reactie vanuit het stadskantoor. Per 1 januari 2012 is wijkontwikkeling volledig ingebed in de nieuwe ambtelijke lijnorganisatie. Er is per wijk een heldere verdeling van taken en verantwoordelijkheden. 3. Geef professionals doorzettingsmacht in de wijk; vermijd nodeloos overleg. De samenwerking tussen partners en professionals in de wijk kan nog veel aan synergie en effectiviteit winnen. Na de gemeentelijke reorganisatie draagt de gemeente daar actief aan bij door per wijk naar buiten te treden via één wijkprojectmanager en één wijkbeheerteam. Met elkaar gaan de partners in de wijk op zoek naar efficiëntere en effectievere vormen van overleg en samenwerking. 4. Denk creatief na over de economische mogelijkheden in en van de wijk. De economische mogelijkheden zijn tot nu toe nog niet voldoende onderzocht. Het college wil in 2012 onderzoek laten doen naar de economische voordelen van ontschotting van geldstromen. Hierbij spelen de bevindingen over stedelijke vernieuwing van het kenniscentrum KEI een rol. Ook zetten we in op het bieden van betere kansen aan starters via de Businesscoach als onderdeel van het Human Capital in de wijk programma en op uitbouw van de buurteconomie. 5. Geef bewoners meer dan inspraak, geef ze ook mogelijkheden om daadwerkelijk verantwoordelijkheid te nemen. Dit sluit aan bij de het principe ‘Iedereen kan iets, iedereen doet iets’. Het wegnemen van belemmeringen om eigen verantwoordelijkheid te nemen is hierbij van groot belang. Denk onder meer aan het ontwikkelen van competenties. Dit vraagt om extra regie en inzet in de ontwikkelingswijken met hun gestapelde problematiek 6. Gemeente: neem een actieve sturende rol. Naast integrale samenwerking wordt specifiek gevraagd om een actieve, sturende rol van de gemeente. Dit is een wezenlijk andere rol dan in de afgelopen jaren: die van regisseur. Dit vraagt om ontschotting binnen en buiten de gemeentelijke muren en meer waardering van samenwerking. De gezamenlijke corporaties geven in hun reactie aan dat zij van harte de algemene conclusie van het rekenkamerrapport onderschrijven. Zij concluderen dat, ondanks dat er al veel is bereikt, er nog een flink aantal zaken opgepakt moet worden en stellen vast dat het initiatief en een zware verantwoordelijkheid bij de gemeente liggen. Werken met de verantwoordelijke burger in de hoofdrol vraagt van alle professionals een andere benadering van die burger. Het vraagt om meer vertrouwen en meer waardering voor het improvisatievermogen van de burger; om minder bureaucratie en minder dicteren vanuit de organisaties. De burger moet worden gestimuleerd en gefaciliteerd om werkelijk zelf aan de slag te gaan.


14

Op korte termijn zou een aantal onorthodoxe pilots kunnen worden uitgevoerd om ervaring op te doen met het verbreden van samenwerkingsverbanden, integraal wijkgericht werken, doorbreken van vergadercultuur, ruimte voor doorzettingsmacht en meer focus op werk en kansen voor jongeren. 1.5 Conclusies In deze herijkte aanpak van wijkontwikkeling ligt meer verantwoordelijkheid bij de bewoners zelf, conform de uitgangspunten van het coalitieakkoord. Ook is duidelijk dat wijkontwikkeling beter ingebed moet worden in het reguliere werk. Dit om de slagvaardigheid, integraliteit en verankering te vergroten. Dit betekent een cultuuromslag voor alle organisaties die een rol spelen in wijkontwikkeling. In de uitvoering van gemeentelijk beleid zullen de ontwikkelingswijken extra prioriteit krijgen. Verder wordt alles in het werk gesteld om overlap binnen en buiten de gemeente te voorkomen en integrale samenwerking tussen de diverse partijen te bevorderen. Vanuit het visitatierapport van de Rekenkamer noemen we hier aanvullend de focus op werk en jeugd en de basisvoorwaarden schoon, heel en veilig. Kortom, Wijkontwikkeling 3.0 staat voor: • een efficiënte en effectieve, integrale wijkaanpak • met betrokken bewoners • een focus op werk en jeugd • en schoon, heel en veilig als randvoorwaarden.


15


16

Visie Wijkontwikkeling 3.0

2

2.1 Visie op sociaal werk Draagkracht en draaglast In de rapportage ‘Buurtbewoners in Balans’ van Ministerie van VROM/WWI staat dat balans tussen draagkracht en draaglast belangrijk is voor een succesvolle wijkaanpak. Draagkracht gaat op individueel niveau uit van de eigen kracht van mensen. Het gaat over zelfvertrouwen, talentontwikkeling en de wil om te werken en te leren, over sociale vaardigheden en lichamelijke conditie. Op wijkniveau gaat het bijvoorbeeld over onderwijs, bedrijven en winkelvoorzieningen. Plaatselijke ondernemers die zich hebben gevestigd in de wijk bewijzen daarmee geloof te hebben in de wijk en haar bewoners. Ook dat is draagkracht die benut kan worden. Draaglast gaat over de blokkades die het ontwikkelen van draagkracht belemmeren. Denk op individueel niveau aan bijvoorbeeld alcohol- of drugsverslaving, opvoedingsproblemen, extreme schulden en lichamelijke of geestelijke handicaps. Op wijkniveau zijn onder meer jongerenoverlast, dealen, geweld en het ontbreken van veilige openbare ruimten of verkeersroutes voorbeelden van dergelijke blokkades. Individuele bewoners, maar ook hele buurten raken uit balans als hun draaglast (geldzorgen, kopzorgen, zorgzorgen en buurtzorgen) groter wordt dan hun draagkracht. Een goede wijkaanpak vermindert de draaglast en vergroot de draagkracht. Burgerkracht Volgens het essay ‘Burgerkracht. De toekomst van het sociaal werk in Nederland’ (Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling, 2011) wordt burgerkracht het nieuwe kernbegrip voor het sociale werk. Burgerkracht komt er in het kort op neer dat burgers zelf verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van hun sociale bestaan. Soms, maar lang niet altijd, is daar de hulp van een professional bij nodig. Het potentieel van burgers moet hoe dan ook centraal staan en de kracht van de burger gestimuleerd. De belangrijkste taak voor de lokale overheid is, volgens dit rapport, “de sluitende aanpak van kwetsbare burgers door middel van integrale teams. Die bestaan uit gemandateerde sociaal werkers die als generalist een breed scala aan problemen aankunnen. De gemeente is daar niet per se uitvoerder, maar draagt wel een verantwoordelijkheid voor een effectieve organisatie”. De lokale overheid pleegt niet zozeer zelf interventies, maar zorgt ervoor dat de sociale omgeving wordt geactiveerd. Betekenis voor wijkontwikkeling Bovenstaande denklijnen passen bij de verantwoordelijkheidsverdeling die we voorstaan. Primair neemt de burger uit eigen kracht zelf initiatief. De gemeente is verantwoordelijk voor de ondersteuning van de kwetsbaren. In de ontwikkelingswijken is de draaglast groter dan de draagkracht. Samen met de betrokken partijen in de wijk richten we ons op het herstel van de balans tussen draaglast en draagkracht. Waar nodig ondersteunen we bij het wegnemen van belemmeringen, bij het vinden van inspiratie en bij het grijpen van kansen om mee te doen, zodat mensen stijgen op de participatieladder.

2.2 Visie op wonen Aantrekkelijke en concurrerende woonmilieus Een goed onderhouden woning en een veilige leefomgeving zijn basisvoorwaarden voor prettig wonen. Een aantrekkelijk en concurrerend woonmilieu gaat een stap verder en vraagt daarnaast om variatie in woningen en woonomgevingen. Het is goed voor een wijk als mensen in verschillende levensfasen en met verschillende leefstijlen zich er thuis voelen. Bewoners die een sterke binding hebben met hun wijk zijn eerder betrokken bij initiatieven en minder geneigd om uit de wijk te verhuizen.


17

Een specifieke opgave in dit verband is het tegengaan van scheefwonen, zonder deze bewoners de wijk uit te jagen. Voor mensen die zich sociaal-economisch ontwikkelen moeten er binnen de wijk aantrekkelijke woonmogelijkheden zijn, zodat de draagkracht in de wijk behouden blijft. Het aantrekken van nieuwe doelgroepen met draagkracht betekent een sociaal-economische impuls in de wijk en meer draagvlak voor behoud en verbetering van voorzieningen, winkels en werkgelegenheid. Bewoners willen trots zijn op hun wijk en woonomgeving. Elke wijk heeft zijn eigen uitstraling; niet elke wijk hoeft de rijkste, duurste, meest exclusieve wijk van de stad te zijn. Beter is het om bij de eigen kernwaarden te blijven en die uit te dragen. Trots op het DNA van de wijk met ruimte voor initiatief. Een geschikt instrument daarvoor zou wijkbranding kunnen zijn. Wonen steeds belangrijker Wonen is voor mensen heel belangrijk en lijkt steeds belangrijker te worden. Steeds meer mensen brengen meer tijd door in de woning. Niet alleen zijn mensen vaker thuis om te studeren of te (tele)werken, ook zijn er steeds meer oudere mensen die zelfstandig wonen en ruimte nodig hebben voor hobby of thuiswerk. Er is dus steeds meer behoefte aan ruimte in de woning voor werk en hobby. We zien ook dat mensen minder dan vroeger geneigd zijn om vanwege hun werk te verhuizen. Bestaande sociale verbanden geeft men niet zomaar op, net zo min als een prettige woning en woonomgeving. Invloed op woning en woonomgeving Veel bewoners willen direct invloed uitoefenen om hun woonwensen te realiseren. In de praktijk zijn er nogal eens belemmeringen, maar veel mensen zouden graag zelf of samen een woning (ver)bouwen of invloed hebben op de inrichting van de woonomgeving. Als het lukt om werkelijk vraaggericht en interactief met bewoners aan de slag te gaan en aan te sluiten op hun woonwensen en leefstijlen, dan is ook dat een manier om nieuwe en huidige bewoners aan de wijk te binden. Betekenis voor wijkontwikkeling Het bovenstaande leidt tot de volgende ambities als het gaat over wonen: • een aantrekkelijk en gevarieerd woonmilieu bieden voor huidige en nieuwe bewoners; • economische stijgers de kans bieden om in de eigen woonomgeving een volgende stap in de wooncarrière te maken; • nieuwe doelgroepen aantrekken, die zorgen voor een sociaal-economische impuls in de wijk; • vraaggericht en interactief ontwikkelen van woonmilieus.

Een schone, hele en veilige woonomgeving is bij dit alles een randvoorwaarde.

2.3 Visie op Wijkontwikkeling Op basis van de in hoofdstuk 1 geschetste veranderingen en beleidsuitgangspunten en de in dit hoofdstuk genoemde visies op sociaal werk en wonen, formuleren we voor Wijkontwikkeling 3.0 de volgende uitgangspunten: 1. Wijkontwikkeling wordt uitgevoerd in die wijken waar op grond van een wijkanalyse sprake is van gestapelde, geconcentreerde en complexe problematiek. Als met de Wijkmonitor achteruitgang in een wijk wordt geconstateerd wordt wijkontwikkeling ook preventief ingezet om verder afglijden te voorkomen. 2. De selectie van wijken is een bestuurlijke keuze, mede gebaseerd op de uitkomsten van de Wijkmonitor, de bereidheid van partners om te investeren en de beschikbaarheid van middelen. Bijzonder aandacht gaat uit naar wijken waar bewoners zich de afgelopen jaren minder verbonden voelen met de (lokale) overheid en instanties. Het vertrouwen is hier niet groot en de bereidheid om mee te doen gering. Dit vraagt om extra inspanningen.


18

3. De geselecteerde wijken krijgen een ‘plus’ ten opzichte van de reguliere aanpak: • extra inzet van middelen uit het Wijkontwikkelingsfonds voor sociaal-economische activiteiten, openbare ruimte en fysieke projecten; • extra aandacht bij de inzet van reguliere middelen; • inzet van middelen om dit alles te coördineren en te monitoren. 4. De focus ligt op jeugd en op werk (het hebben van werk of de toeleiding naar werk). 5. ‘Schoon, heel en veilig’ is een randvoorwaarde; de basis moet op orde zijn. 6. We stimuleren en ondersteunen een actieve opstelling en zelforganisatie van burgers (burgerkracht). We creëren ruimte en vrijheid binnen het vastgestelde beleid voor buurtbewoners om zelf initiatieven te nemen en die te faciliteren. Kwetsbaren die het zelf niet kunnen redden worden ondersteund. 7. Er is intensieve samenwerking tussen gemeente, bewoners en alle partijen in de wijken, zoals corporaties, maatschappelijke organisaties, onderwijs, de wijkagenten en het politiekorps. 8. Verbreding van de interne en externe coalities, waarbij alle gemeentelijke onderdelen betrokken zijn. Ook het bedrijfsleven, marktpartijen en beleggers worden uitgedaagd om mee te doen en in ontwikkelingswijken te investeren. 9. Er is eenduidige gemeentelijke regie en een heldere, effectieve en efficiënte overlegstructuur. 10. Professionals in de wijk hebben mandaat en doorzettingskracht om vraaggericht resultaten te boeken. 11. De aanpak is integraal en gericht op de lange termijn en er wordt gestuurd op doelen, resultaten en samenhang. Dit betekent een cultuur (en organisatie)omslag naar integraal wijkgericht werken.

2.4 Aandacht voor de ontwikkelingswijk In de gemeentelijke voorjaarsnota 2011 is nadrukkelijk opgenomen dat de inspanningen en budgetten van de gemeente een bijdrage moeten leveren aan de wijkontwikkeling. Reguliere (beheer)activiteiten en budgetten worden daarom zoveel mogelijk gecombineerd met wijkontwikkelingsactiviteiten. Zo ontstaan focus en versnelling en een grotere participatie van burgers. Ook bij de uitvoering van het beleid rondom werk en participatie zal dit het geval zijn. Hetzelfde geldt voor de wijkeconomie. Steeds wordt aandacht gevraagd voor de inzet van de gemeentelijke middelen voor de ontwikkelingswijken.


19


20

Wat willen bereiken? En hoe?

3

3.1 Doelen van wijkontwikkeling Zoals eerder aangegeven, richt Wijkontwikkeling 3.0 zich in het bijzonder op de thema’s werk en jeugd. ‘Schoon, heel en veilig’ zijn belangrijke basisvoorwaarden. De vijf doelen van Wijkontwikkeling 2.0 worden daarmee terug gebracht naar drie: 1. Meedoen (Meedoen@Breda) 2. Jeugd (Jong@Breda) en 3. Schoon, heel en veilig (Basis op orde) De onderwerpen ‘gezond en zorgzaam’ en ‘leefbaarheid en imago’ uit Wijkontwikkeling 2.0 worden in bovenstaande thema’s ondergebracht. Zo blijft het mogelijk om de resultaten op deze onderwerpen te meten met de Wijkmonitor. Reguliere Inzet Naast de thema’s die hieronder worden genoemd en die extra worden ingezet in de ontwikkelingswijken is er nog de ‘reguliere’ inzet van onderwijs, maatschappelijk werk, sociaal en arbeidsmarktbeleid, economie,jeugd, cultuur etc. hebben. In bijlage 1 is een overzicht opgenomen. Meedoen In de gemeentelijke beleidsnota Meedoen@Breda (juni 2011) staat dat alle Bredanaars met al hun capaciteiten naar vermogen meedoen aan de maatschappij van nu en morgen. Met de inzet van de participatieladder wordt gekeken of dat het maximaal haalbare niveau is, of dat de persoon in kwestie nog meerdere stappen kan zetten. Daarmee worden de aanwezige talenten ten volle benut voor de persoon zelf, voor de sociale omgeving en voor de stad. Wijkeconomie In de rapportage van de Rekenkamer over wijkontwikkeling wordt gesproken over het benutten van de economische mogelijkheden die zich voordoen in de wijk. Er gaan veel geldstromen om in de wijk: zorggelden, uitkeringen, onderhoudsgelden, bestedingen van burgers, etc. En er zijn bedrijven, organisaties en instellingen die in of rondom de wijken actief zijn. De uitdaging is om deze reeds aanwezige florerende wijkeconomie zo maximaal mogelijk te benutten, te behouden en daar waar mogelijk uit te breiden. Bijvoorbeeld door gerichte investeringen in startende ondernemers zoals met het project DNA (Deprived Neighbourhood Approach) in de Hoge Vught. Een van de activiteiten is het realiseren van bedrijfsruimte voor startende ondernemers in leegstaande gebouwen. Het college gaat deze uitdaging aan en komt in het najaar 2012 met een concretisering van de mogelijkheden. Wet Werken naar vermogen Op 1 januari 2013 treedt naar verwachting de Wet werken naar vermogen (Wwnv) in werking. Deze wet heeft als doel meer mensen aan het werk te helpen. Er komt hiermee één regeling voor personen met arbeidsvermogen die onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen. De Wet werk en bijstand zal opgaan in de nieuwe wet. De Wet sociale werkvoorziening blijft bestaan voor mensen die alleen in een beschutte omgeving kunnen werken. De gemeente gaan per 1 januari 2013 jonggehandicapten met arbeidsvermogen ondersteuning bieden. Een jaar later komt daar de groep bij die dit jaar nieuw in de Wajong komt, maar wel (deels) kan werken. Er is dus sprake van een gefaseerde instroom in de Wwnv. De invoering van de Wet werken naar vermogen en de veranderingen in de sociale zekerheid gaan gepaard met omvangrijke landelijke bezuinigingen en taakstellingen.


21

Om gedifferentieerde dienstverlening aan onze klanten aan te bieden en maximaal uitgerust te zijn om aan de vereisten in de nieuwe Wet werken naar vermogen tegemoet te komen is een Leerwerkbedrijf in wording (2e kwartaal 2012). Het Werkplein en het Activeringsplein van de voormalige directie Sociale Zaken en Werkgelegenheid worden met K*pabel samengevoegd en ingepast binnen de BSW Bedrijven: het Leerwerkbedrijf. Een van de vier onderdelen zal het Zorg- en Activeringsbedrijf zijn, waaronder Stichting Werk aan de Wijk valt (in de vervolgtekst zal voor deze stichting steeds Leerwerkbedrijf(WadW) gebruikt worden). Hierbij wordt nadrukkelijk de verbinding gelegd met Wijkontwikkeling, waarmee invulling wordt gegeven aan de aanbeveling van de rekenkamer over de betrokkenheid van sociale zaken en economische zaken. Het adagium is : Werk gaat boven inkomen; iedereen werkt naar vermogen en uitstroom naar regulier werk staat voorop!. Mensen gaan zoveel mogelijk direct bij een werkgever aan de slag, waar nodig ondersteund door de gemeente. Gedurende de periode dat betrokkene nog geen reguliere werkplek heeft verworven c.q. kan worden aangeboden, gaat deze tijdelijk aan de slag in het Leerwerkbedrijf (leerwerktraject) waarbij tevens zo regulier mogelijke arbeid wordt verricht. Cliënten die een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben en niet regulier kunnen werken naar vermogen of zelfs niet beschut kunnen werken willen we zo veel laten participeren naar vermogen. Ook hier is het uitgangspunt dat iedereen die aanspraak maakt op een uitkering hoe dan ook een maatschappelijke bijdrage levert, ook al is de afstand tot de arbeidsmarkt zeer groot (Iedereen kan iets, Iedereen doet iets). Het stimuleren, organiseren en realiseren van maatschappelijk nuttig werk is een belangrijke opgave binnen het Zorg en Activeringsbedrijf van het Leerwerkbedrijf. De drie corporaties zijn opnieuw bereid om voor de komende drie jaar afspraken te maken met Werk aan de wijk (Wadw) over de afname van reguliere diensten. De corporaties stellen daarbij een aantal randvoorwaarden, waarover afspraken gemaakt moeten worden tussen gemeente en de woningcorporaties in het kader van de Alliantieafspraken. Deze afspraken betreffen ondermeer de borging van de aanwezigheid in de wijk op een zichtbare en herkenbare plek in een eigen pand, de voorwaarden waaronder de financiële toezeggingen in het kader van 8+8 kunnen overgaan naar de BSW, het vooraf regelen van budget voor de begeleiding, training en coaching van de medewerkers en ruimte voor een verkenning van het samengaan van Wadw met een nog te onderzoeken buurtonderneming. Werkgelegenheidsprojecten Verder wordt in 2012 gestart met de buurtonderneming. De concrete werkgelegenheidsaanpak als de Businesscoach, Leerwerkbedrijf(WadW) en Get Started worden gecontinueerd. Deze worden verder uitgewerkt in de Uitvoeringsplannen. Betrokkenheid bewoners Aan alle Bredanaars wordt gevraagd een bijdrage te leveren om voor zichzelf en voor elkaar te zorgen. De gemeente doet een sterk beroep op de eigen verantwoordelijkheid van mensen. De verantwoordelijkheidstrap, talentontwikkeling en participatieladder vormen de kernbegrippen van het nieuwe beleid, dus ook binnen de wijken. Daar waar extra ondersteuning nodig is zal die worden ingezet door expertise van professionals onder andere stadsmariniers, jeugdwerkers, wijknetwerkers en de schoolcjg-ers Cultuurparticipatie in de wijk In het kader van brede ontwikkeling van jeugd op het gebied van Cultuur is in de Impulsregeling Brede Scholen, Cultuur en Sport voor 2012 en 2013 0,5 fte toegekend aan het Centrum voor de Kunsten Nieuwe Veste met als doel het vergroten van cultuurparticipatie in de wijk en het stimuleren van kunstbeoefening onder kinderen en jongeren. Daarbij wordt een noodzakelijke verbinding gelegd tussen het binnenschoolse aanbod cultuureducatie en het


22

aanbod cultuur buitenschools en in de vrije tijd. Vanuit Centrum voor de Kunsten is deze 0,5 fte aangevuld tot een aanstelling van 0,8 fte. De opdracht is om hiervoor in 2012 in samenwerking met SSC ’t Kraaienest en mogelijk met gemeenschaphuis de Poelewei een projectplan in de betreffende wijk uit te werken. Dit sluit aan bij de opdracht aan het Centrum voor de Kunsten om het cultuuraanbod in de wijk te versterken en regie te voeren op dit aanbod af te stemmen. Jeugd In het beleidskader Jong@Breda (februari 2011) zijn de doelstellingen voor jeugd en onderwijs vastgelegd. Ambitie is dat kinderen en jongeren in Breda zich optimaal kunnen ontwikkelen. De focus ligt op het creëren van goede basisvoorzieningen en het stimuleren van een prettig opgroeiklimaat, uitgaande van wat jongeren en ouders zelf kunnen . Er wordt ingezet op brede ontwikkeling van alle kinderen en jongeren in Breda. Daarnaast wordt in de wijken extra ingezet op het versterken van kansen voor diegenen (ca. 10% van de Bredase jeugd) die dat nodig hebben. Met voorschoolse educatie en schakelklassen kunnen kinderen achterstanden in hun (taal)ontwikkeling wegwerken. Met schoolvervangende trajecten en ondersteunende activiteiten krijgen jongeren die risico lopen op schooluitval alsnog de kans een startkwalificatie te behalen. Brede scholen leveren een grote bijdrage aan de hoofddoelstellingen van Jong@Breda. Alle basisscholen maken deel uit van een netwerk waarin zij met partners in de voorschool, kinderopvang, sport, cultuur samenwerken. Scholen en hun partners vormen zo de brede school en zorgen ervoor dat kinderen in de wijk optimaal hun talenten en competenties kunnen ontwikkelen en - indien nodig - hun kansen kunnen versterken. De geformuleerde doelen voor de brede schoolontwikkeling zijn: • In 2014 kunnen ouders in hun eigen wijk terecht voor goede scholen en voor- en naschoolse voorzieningen. • In 2014 werken in iedere wijk scholen, voorscholen, kinderopvang en andere partners samen in brede schoolverband. De gemeente stimuleert en faciliteert deze samenwerking in de brede school als hart van de wijk. Het Uitvoeringsplan Brede Scholen Breda 2012 – 2014 is een uitwerking van hoofddoelstelling 2 van Jong@Breda. In het uitvoeringsplan zijn de doelen en acties van de brede schoolontwikkeling uitgewerkt. Het onderdeel ‘Acties per gebied’ beschrijft ook voor de ontwikkelingswijken welke resultaten met wie gehaald moeten worden. Deze inzet gebeurt met de beschikbare reguliere middelen. Extra middelen voor investeringen zijn in het wijkontwikkelingsfonds opgenomen voor het Huis van de Heuvel en Brede School Geeren Zuid. De corporaties dragen hier ook aan bij. Het CJG Breda is er voor alle ondersteuning bij opvoeden en opgroeien. Jeugd en ouders doen zelf actief mee aan het vormgeven van het CJG Breda door het informeren en adviseren van andere jeugd en ouders (facebookpagina Jong@Breda, CJG ouders). Het CJG Breda werkt wijkgericht, met bekende gezichten; in alle wijken en op alle basisscholen zijn vaste CJG-ers aan de slag, bij wie jeugd, ouders en professionals terecht kunnen als zij advies of hulp nodig hebben. Mocht er intensiever hulp nodig zijn dan biedt een CJG coach (voor bijv opvoedondersteuner) of CJG begeleider (als langduriger en/of intensiever ondersteuning nodig is) hulp aan het gezin. Samenspel (combinatiefuncties) In het Uitvoeringsplan combinatiefuncties Breda 2012 – 2014 staat wat de gemeente Breda de komende jaren met de inzet van combinatiefunctionarissen wil bereiken en hoe uitbreiding van de capaciteit wordt vormgegeven. Met dit plan wordt de kwaliteit van bewegingsonderwijs in het primair onderwijs verbeterd en wordt een koppeling gelegd met het buitenschools sport- en beweegaanbod. Daarnaast leveren de functionarissen een bijdrage aan het versterken en vergroten van het aanbod cultuureducatie. De inzet van de combifuncties moet leiden tot verbetering van de samenwerking tussen


23

onderwijs (po en vo) en sport en cultuur, zowel op wijkniveau als stedelijk. In de gebieden Noord-West, Noord-Oost, Zuid-West (waar Haagse Beemden, HVDL,Heuvel , Driesprong en Tuinzigt/Haagpoort onder vallen) wordt 9,6 fte ingezet In onderstaand overzicht staan voor de doelen omschreven wat het beoogd maatschappelijk effect is en welke doelstellingen moeten worden behaald. Soms gaat het om behoud van wat er al is, ofwel consolidatie, vaak gaat het om verbetering. Doelen wijkontwikkeling Meedoen@Breda Beoogd maatschappelijk effect

Bevorderen participatie en stimuleren eigen verantwoordelijkheid

Doelstellingen

Meer economische participatie Meer maatschappelijke participatie Verbeterde positie kwetsbare Bredanaars

Jong@Breda Beoogd maatschappelijk effect

Versterken van kansen van jongeren

Doelstellingen

Iedere jongere is klaar voor de arbeidsmarkt Jeugd ontwikkelt ook in vrije tijd haar competenties en maakt actief kennis met sport en cultuur Jeugd krijgt ook buiten volop ruimte om te spelen en elkaar te ontmoeten

Goed onderhouden en bruikbare leefomgeving Beoogd maatschappelijk effect

Prettig wonen in een goed onderhouden en bruikbare leefomgeving

Doelstellingen

Betere voorzieningen die goed aansluiten op de vraag van de bewoners Instandhouding en waar nodig verbetering van de kwaliteit van de openbare ruimte in termen van goed onderhouden en bruikbare leefomgeving Een beter gebruik van de openbare ruimte: beter gedeeld, beter herkenbaar en duurzamer Goed en gevarieerd woningaanbod Beter beeld en imago van de buurt

Veiligheid Beoogd maatschappelijk effect

Verbetering van de sociale veiligheid en vermindering van de overlast

Doelstellingen

Verminderen criminaliteit Verminderen overlast in de buurt Verhogen sociaal veiligheidsgevoel

Wijkmonitor In de uitvoeringsoverleggen die in de ontwikkelingswijken plaatsvinden wordt periodiek vinger aan de pols gehouden over de stand van zaken van de Uitvoeringsplannnen. In de Uitvoeringsplannen worden de resultaten zo SMART mogelijk geformuleerd. Daar waar sprake is van stijging, verbetering, vermindering, etc. is dit altijd gerelateerd aan de score in 2014 ten opzichte van 2010 zoals gemeten met de Wijkmonitor.

3.2 Selectie van wijken In de Voorjaarsnota 2011 is aangegeven dat de gebieden Haagpoort, Tuinzigt en de zuidkant van de Haagse Beemden in aanmerking komen voor wijkontwikkeling. Voor de Heuvel is wijkontwikkeling na oplevering van het Huis van de Heuvel (medio 2012) niet meer nodig. Dit betekent dat Wijkontwikkeling 3.0 nu gericht wordt op: • doorgaan in Hoge Vucht en Doornbos-Linie; • doorgaan in de Driesprong; • doorgaan met Wijkimpuls Haagse Beemden, voornamelijk gericht op Kesteren en Muizenberg; • opstarten in Haagpoort en Tuinzigt; • als overgangsfase afbouwen van de Heuvel als ontwikkelingswijk, met continuering van het sociaal-economisch programma.


24

3.3 Regie en samenwerking Gezamenlijke aanpak Samenwerken is belangrijk om de doelen van stedelijke vernieuwing te halen. In tijden van economische teruggang is samenwerking extra hard nodig om met de beschikbare gelden een zo hoog mogelijk maatschappelijk rendement te behalen. Het gaat dan om samenwerking tussen gemeente en corporaties, maar ook met andere partijen in de stad zoals het onderwijs, instellingen voor zorg en welzijn en partijen op het terrein van veiligheid zoals de politie. En natuurlijk, last but not least, om samenwerking met de bewoners van deze wijken. Juist in de wijkontwikkelingswijken, met hun gestapelde problematiek, is extra wilskracht en inzet van alle betrokkenen onontbeerlijk. Aansturing gemeente Een sterker sturende rol van de gemeente willen we bereiken door te werken met een heldere taak- en verantwoordelijkheidsverdeling. Per ontwikkelingswijk heeft de gemeente in de nieuwe werkwijze één wijkprojectmanager en één wijkbeheerteam. Dit leidt tot minder schijven, meer samenhang en betere borging. Communicatie zal verlopen volgens het nieuwe communicatiebeleid en de instrumenten die daarbij horen, zoals bijvoorbeeld het gebruik van social media. Verantwoordelijke burgers Burgerkracht gaat uit van het eigen initiatief en de eigen verantwoordelijkheid van de burger. Uitgangspunt is dat eigenaren van problemen in beginsel ook bezitters zijn van de oplossingen. Bewonersparticipatie is een essentieel onderdeel van wijkontwikkeling. Enerzijds vraagt dit een actieve houding van de burger zelf. Anderzijds vraagt dit van de professionele partners in de wijk de bereidheid om met het tempo van de bewoners van de wijken mee te gaan. We willen inzetten waar enthousiasme en energie van de bewoners zit. Waar dit niet zo is zijn we terughoudender en zullen we langzaam opbouwen. Het eigen-kracht principe kan tot een andere, minder bureaucratische en effectievere aanpak van problemen leiden. Het beheer van de openbare ruimte, buurtpreventie en het beheer van buurtcentra zijn initiatieven waar bewoners daadwerkelijk verantwoordelijkheid nemen. Voorwaarden hierbij zijn: minder regelgeving, meer mandaat en doorzettingskracht, budgetten naar de wijk, minder vergaderen. Professionele inzet Wijkontwikkeling wil dat burgers mee komen daarvoor missen zij soms nog vaardigheden en blijven talenten onbenut. Daarvoor is extra ondersteuning nodig. Deze kan in lichte vorm gegeven worden door maatschappelijke organisaties met inzet van professionals én vrijwilligers. Voor de meest kwetsbaren is directe professionele (overheids)inzet noodzakelijk. De professionele maatschappelijke organisaties groeien toe naar het principe één klant, één plan, één hulpverlener, één buurt. Dit moet leiden tot netwerkteams (sociale teams) die over de grenzen van hun eigen organisatie heen kijken en met een groot mandaat voor medewerkers aan de slag gaan. Zo werkt CJG Breda al. CJG professionals werken gebiedsgericht in wijkteams samen, vraaggestuurd en met een grote mate van ruimte en vrijheid. We realiseren ons dat we er nog niet zijn en dat er op dit punt stevig moet worden ingezet. In 2013 moet dit in enkele wijken zijn beslag krijgen. MEE, WIJ en IMW gaan, bij wijze van proef, hun individuele cliëntondersteuning bundelen. Medewerkers van deze organisaties vormen in Zuid-West vanaf maart 2012 een Sociaal Team. Voor klanten maakt het dan niet meer uit bij wie ze hun vraag stellen, ze zijn altijd aan het goede adres. Ze krijgen te maken met één intake en één plan van aanpak. Alle vragen worden systematisch benaderd waarbij wordt ingezet op eigen regie van de hulpvrager en het sociale netwerk. Als er geen eigen netwerk is of dit niet sterk genoeg is, wordt waar mogelijk een beroep gedaan op vrijwilligers.


25

In de loop van 2012 evalueren de drie organisaties de resultaten. Als de ervaringen positief zijn breiden de drie organisaties het werken in sociaal teams verder uit naar andere partners en naar andere wijken. Externe overleggen Aandachtspunten zijn, mede door de rekenkamer gesignaleerd, zijn de stroperigheid, de veelheid en de dubbelingen in het overlegcircuit en het ontbreken van mandaten in de wijken. We zetten in op de volgende externe overleggen om te innoveren op bovengenoemde items: • Uitvoeringsoverleg per wijk

Deelnemers: bewonersvertegenwoordiging, uitvoerende organisaties, corporaties,

Agenda:

stadsmarinier en de gemeentelijke gebiedsbeheerders (sociaal en fysiek) Frequentie:

voortgang van de uitvoeringsplannen maandelijks

• Wijkregiegroep per wijk

Deelnemers: de wijkpartners en afhankelijk van de agenda kunnen bestuurders

Agenda: uitvoering en monitoren van besluiten voor de wijk. Binnen de kaders

aanwezig zijn. Zij fungeren niet als voorzitter. kan de totale uitvoering worden bijgesteld en worden strategische keuzes voorbereid voor de vergaderingen van het Bestuurlijk Overleg.

Frequentie:

De wijkregiegroep is de schakel tussen het Uitvoeringsoverleg en het Bestuurlijk Overleg.

4x per jaar

• Bestuurlijk overleg Wijkontwikkeling

Deelnemers: bestuurders van alle actief deelnemende partijen. Gemeente en corporaties zijn in elk geval vertegenwoordigd, afhankelijk van de agenda ook bestuurders vanuit het onderwijs, het bedrijfsleven en zorgen welzijnsorganisaties. Dit is één overleg voor alle ontwikkelingswijken.

Agenda: bespreken van ontwikkelingen op hoofdlijnen, besluitvorming over

Frequentie:

beleid 2x per jaar

• Namens het college van B&W heeft de Wethouder Wijkontwikkeling een coördinerende rol in de samenwerking.


26

4

Wat gaan we investeren? 4.1 Uitvoeringsplannen

Voor het uitvoeringsprogramma Wijkontwikkeling 3.0 zijn voor de jaren 2012, 2013 en 2014 middelen beschikbaar. Het betreft in totaal een bedrag van € 19,6 miljoen, inclusief reserve wijkontwikkeling, verdeeld over de wijken. Dit is het bedrag dat extra naar de ontwikkelingswijken gaat bovenop de ‘reguliere’ financiële inzet van onderwijs, economie, jeugd, onderhoud, sociale zaken, cultuur, sport, etc. Niet alles van deze ‘reguliere inzet ‘ is overigens direct te bestempelen als wijkontwikkeling, alleen de ‘extra’ inzet op de reguliere beleidsterreinen. Vanuit die definitie valt bijvoorbeeld het huisvuil ophalen in een wijkontwikkelingswijk niet onder wijkontwikkeling. Maar een extra huisvuilronde zou daar wel onder vallen. In bijlage 2 is de begroting 3.0 opgenomen. Het is een totaaloverzicht van de verschillende onderdelen per wijk, voorzien van een jaarlijks bedrag en een nadere specificatie per project. Binnen de reeds beschikbare middelen van de verschillende gebieden is ruimte gecreëerd voor de verbreding naar de nieuwe wijkontwikkelingswijken. Van het totale beschikbare budget voor de jaren 2012 tot en met 2014 word ca. 12 miljoen euro ingezet voor fysieke projecten zoals, Nolensplein, Claas Persoonstraat, afwikkeling Huis van de Heuvel en Brede School Geeren-Zuid, Masterplan openbare ruimte.

Uitvoeringsprogramma Wijkontwikkeling 2012-2014 (versie 3.0) kosten

(bedragen x € 1.0 mln) 2012

2013

2014

Totaal

Algemeen

0,6

0,5

0,6

1,7

Heuvel

3,1

0,0

0,0

3,1

Hoge Vucht, Doornbos, Linie

6,2

2,1

2,6

10,9

Driesprong

0,6

1,0

0,0

1,6

Haagpoort / Tuinzigt

0,5

0,4

0,2

1,2

CF 2015 ev

0,9*

Haagse Beemden (zuidrand)

0,6

0,2

0,2

1,0

Totaal

11,6

4,3

3,6

19,6

0,9

2012

2013

2014

Totaal

CF 2015 ev

(*) per saldo afwikkeling cash flow Heuvel

dekkingsmiddelen reserve WO 8+8

2,9

1,6

0,6

5,0

reserve WO overig

2,6

1,6

2,4

6,7

reserve WO tbv cash flow Heuvel

2,4

corporaties 8+8

0,1

corporaties overig

1,9

derden overig

0,0

2,4 0,2

0,2

0,9*

0,5 1,9

0,0

0,0

0,1

Subsidie (interreg)

0,1

0,3

0,4

Budget ISV III

0,8

0,2

1,1

directiebudget (incl restbudget HB)

0,8

0,5

0,5

1,7

11,6

4,3

3,6

19,6

0,9*

Daarnaast is nog € 1,0 mln investeringsgeld beschikbaar tbv het Ingenhouszplein. Deze middelen kunnen worden aangesproken zodra het projectplan is vastgesteld door de raad.


27

4.3 Bijdragen corporaties Het onderstaande overzicht geeft de financiële bijdragen voor sociaal-economische en fysieke projecten van de corporaties weer. Sociaal-economisch

2012

2013

2014

8+8 bijdrage Sociaaleconomische projecten en activiteiten

52.600

56.300

57.300

8+8 bijdrage fysieke projecten Brede Schoolconcept en

2.000.000 236.000*

pm

pm

140.000

140.000

140.000

8+8 bijdrage Sociaaleconomische projecten en activiteiten

52.600

56.300

57.300

Leefbaarheid wijkontwikkeling *)

160.000

160.000

160.000

Singelveste AlleeWonen

buurtpark Geeren-Zuid Leefbaarheid wijkontwikkeling (HV/DL, Haagse Beemden, Haagpoort/Tuinzigt) Projectmanagement wijkontwikkeling WonenBreburg

Laurentius 8+8 bijdrage Sociaaleconomische projecten en activiteiten

37.700

40.400

40.400

Projectmanagement

30.000

30.000

ntb

Sociale projecten Wisselaar

20.000

20.000

ntb

Sociale projecten HB

10.000

10.000

ntb

Schoon-heel-veilig HB

10.000

ntb

Ntb

Wijkschouw WOG

10.000

10.000

Ntb

*) inclusief buurtbeheer Haagse Beemden en vrijwilligersproject Haagpoort Tuinzigt

Fysiek

2012-2014

Budget €

150 nieuwbouwwoningen en

35.7 miljoen

Singelveste AlleeWonen Nieuwbouw en GOH Geeren-Zuid:

98 woningen GOH Vastgoedaanpak LKN:

Aanpak ca 55 woningen

Pm

Laurentius Nieuwbouw heuvel: - Dr Struyckenstraat

100 appartementen

WonenBreburg GeerenNoord:

- Bernard de Wildenstraat

Nieuwbouw 50 woningen

€

Nieuwbouw 4 garagewonin-

€ 1.110.000,-

2.279.250,- +PM

gen aanpassen Doornbos:

- Hooilaan eo

Grootonderhoud

€ 7.900.000,-

- M kanstraat

Grootonderhoud

€ 900.000,-

Heuvel:

- Dr struijckenplein

Nieuwbouw

€ 60.790.000,-

- Heuvel F1+F

Nieuwbouw

€

- Mgr Nolensplein

Nieuwbouw

€

- Talmazone

Neuwbouw

€

22.350.000,-

- Spring

Nieuwbouw

€

26.914.000,-

- O v Noordstraat

Grootonderhoud

€

1.950.000,-

- J Edenstraat

Grootonderhoud

€

2.520.000,-

- Colynstraat

Grootonderhoud

€

1.560.000,-

- Burgerhof

Grootonderhoud

€

800.000,-

- G Beijstraat

Grootonderhoud

€

525.000,-

- Thorbeckeplein

Grootonderhoud

€ 4.083.602,-

- Heuvelbrink

Grootonderhoud

€

750.000,-

- Thorbeckeplein

Grootonderhoud

€

450.000,-

- G Beystraat

Grootonderhoud

€ 1.500.000,-

- Heuvelbrink

Grootonderhoud

€

Tuinzigt:

- Plataanstraat

Grootonderhoud

€ 900.000,-

- Pinboomstraat

Grootonderhoud

€ 2.500.000,-

- Hoornwerkstraat

Grootonderhoud

€ 500.000,-

- Slingerweg

Grootonderhoud

€ 330.000,-

13.427.000,336.000,- +PM

11.485.729,-

Driesprong:


28

4.4 Grondexploitaties wijkontwikkeling Naast het uitvoeringsprogramma maken ook diverse grondexploitaties deel uit van het programma wijkontwikkeling. In totaal gaat het om ruim € 52 miljoen. Het zwaartepunt ligt daarbij bij een aantal grondexploitaties in Heuvel. In 2006 werd hierover een intensieve samenwerkingsovereenkomst gesloten met Wonen Breburg (‘cash flow Heuvel’), alsmede een aanvullende samenwerkingsovereenkomst in 2008. Een mogelijke ‘plus’ kan elders binnen wijkontwikkeling worden ingezet. Dit verloopt dan via het uitvoeringsprogramma. Op basis van de actualisatie ten behoeve van de jaarrekening 2011 wordt momenteel echter rekening gehouden met een ‘min’. Hiervoor is een voorziening gevormd.

4.5 Financieel perspectief 2015 en verder De reserve wijkontwikkeling wordt de komende jaren volledig ingezet. Eind 2014 is de reserve uitgeput. Dit betekent dat de projecten/activiteiten in wijkontwikkeling worden geëvalueerd en dat op basis hiervan een voorstel wordt gedaan voor vervolg. De gevolgen voor het ontbreken van extra middelen vanaf 2015 en de eventuele mogelijkheden die zich dan voordoen zijn een aandachtspunt voor de volgende collegeperiode.


29


30

Uitvoeringsplannen 2012 - 2014


B

31


32

Tuinzigt en Haagpoort

1

Tuinzigt

1 Inleiding Tuinzigt en Haagpoort zijn aangewezen als ‘nieuwe’ wijkontwikkelingsgebieden. De voornaamste aanleiding hiervoor is de slechte score op tal van indicatoren uit de wijkmonitor 2010. In de begeleidingsgroep bestaande uit gemeente, woningbouwcorporaties, wijkraad en Surplus is de wijkanalyse besproken zijn de belangrijkste thema’s /speerpunten per buurt bepaald. Deze belangrijkste thema’s worden in het uitvoeringsplan verder uitgewerkt en voorzien (in samenspraak met organisaties en bewoners) van concrete activiteiten en projecten. Bij het aanpakken van problematiek moet goed gekeken worden naar wat de achterliggende oorzaken kunnen zijn. Zo wordt per thema nagegaan wat verbeterd kan worden en welke doelen daarbij gesteld kunnen worden. In samenwerking wordt gekeken in hoeverre activiteiten invloed hebben op de beoogde doelen en daarbij behorende indicatoren. Proces Deze wijkanalyse is tot stand gekomen door bevindingen en conclusies uit het beschikbare bronmateriaal samen te brengen. De voornaamste input van deze analyse zijn de bevindingen van de wijkmonitor 2010, aangevuld met bevindingen uit het Sociaal Programma Tuinzigt en Haagpoort (Surplus en wijkraden) en de Leefbaarheidsenquête van de corporaties uit 2010 (bezit WonenBreburg, AlleeWonen en Overig). Ook resultaten van de wijkanalyse van Tuinzigt uit 2008 zijn meegenomen. De concept-analyse is besproken met een grote groep bewoners uit de wijk en de wijkraad en betrokken organisaties. Samen zijn er activiteiten opgesteld die op korte of lange termijn uitgevoerd kunnen worden. Daarnaast zijn videogesprekken gehouden met jongeren, zijn er gesprekken gevoerd met (allochtone en autochtone) wijkbewoners. Deze gesprekken hebben tot een verdieping van de verschillende belevingen van de buurt geleid. Inzicht in waar problematiek zich concentreert is in veel gevallen bekend maar wordt in de tekst niet altijd specifiek benoemd. De wijkanalyse gaat met name in op de aspecten die in Tuinzigt en Haagpoort niet goed gaan. Van belang is ook hoe de activering van bewoners en de eigen verantwoordelijkheid gestimuleerd kan worden. De buurtmeester en de wijknetwerker zijn daar onder andere een belangrijke schakel in. Om buurtverhalen op te halen worden gesprekken gevoerd met bewoners.

2. Wat gaan we doen? Meedoen@Breda Het aandeel werkzoekenden in Tuinzigt ligt op een gemiddeld niveau, opvallend veel vrouwen zijn werkzoekend. Er zijn veel mensen met een bijstandsuitkering (Wet Werk en Bijstand), het aandeel arbeidsongeschikten is hierbij hoog. Er zijn ook veel huishoudens die langdurig van een sociaal minimum inkomen moeten rondkomen. Hun aandeel is twee keer zo hoog als het Bredase gemiddelde. Binnen de groep van uitkeringsgerechtigden zijn er veel mensen die hoog op de participatieladder staat, dus dicht tegen arbeid. Het aantal personen dat niet participeert in het arbeidsproces scoort iets boven het gemiddelde van Breda. Leerwerkbedrijf (WadW) ontplooit onder andere de Zwerfvuilbrigade, de Buurtservicedienst en de Formulierenbrigade. De wijk biedt activiteiten en werk dat aansluit bij veel verschillende vaardigheden en interesses. De ontvangers van de geleverde diensten zijn de bewoners uit de wijk, die op hun beurt dankbaar gebruik maken van deze diensten. De komende 3 jaar wordt extra geïnvesteerd in Wadw. Business Coach Breda Business Coach Breda is (de komende twee jaar als stedelijk project) ook actief in Tuinzigt. De ondernemers worden voor begeleiding onder gebracht bij de Business coach.


33

Ook is aandacht voor ondernemers die reeds een bedrijf in de wijk gevestigd hebben. De afgelopen twee jaar is positieve ervaring opgedaan met het houden van netwerkbijeenkomsten. De inzet van de businesscoach wordt gecontinueerd Jong@Breda Iedere jongere is klaar voor de arbeidsmarkt Onder jongeren is een beperktere participatie op de arbeidsmarkt en onderwijs. Van de jongeren stroomt bijna een op de vijf uit zonder het behalen van een startkwalificatie. Veel jongeren hebben leerproblemen. Een vijfde deel van de jeugd en jongeren woont in een gezin met een inkomen rond de armoedegrens. CJG dichtbij relatief veel gezinnen die opvoeding nog niet op eigen kracht kunnen cq jeugd die extra zetje in rug nodig heeft om talenten te ontwikkelen. Jeugd en ouders kunnen terecht bij CJG Breda, aanwezig op en om scholen en opvang, aanwezig in de wijk Brede scholen In Tuinzigt wordt het Uitvoeringsplan Brede scholen uitgevoerd in samenwerking met de scholen en kinderopvang in Princenhage. De grote hoeveelheid aan gebouwen en speellocaties worden gezamenlijk in beeld gebracht en ingezet in het kader van de ontwikkeling van dagarrangementen. Hierbij wordt tevens de verbinding gemaakt met inzet van combinatiefuncties. Activiteiten jeugd Bewoners vinden dat er te weinig ruimte is voor jongeren en ontspanning. Voor kinderen van ca. 10 tot 14 jaar zijn er erg weinig activiteiten. Uit de eerste gesprekken is op te maken dat jongeren zelf initiatieven willen nemen. Het activiteitenprogramma Thuis op Straat (TOS) wordt de komende 3 jaar uitgevoerd, met juist ruimte voor eigen initiatief. Jantje Beton SpeelZone Er komt een Jantje Beton SpeelZone in Tuinzigt. De SpeelZone is een uitwerking van het Actieplan Spelen. Jantje Beton gaat samen met kinderen, bewoners en andere partijen aan de slag om de openbare ruimte meer geschikt te maken voor buiten spelen. Een Jantje Beton SpeelZone is een (deel van een) woonbuurt waar de inrichting nadrukkelijk gericht is op het buitenspelende kind. Kinderen mogen en kunnen daar komen, zowel in fysieke zin als in sociaal opzicht. De nadruk ligt op het verbeteren van het zelfstandig bewegen van kinderen door de buurt en vergroten van de bespeelbaarheid van de buurt. Fysieke ingrepen zijn mogelijk. Te denken valt aan: verbreding van trottoirs, realiseren van autoluwe of autovrije straat, plaatsen van bespeelbaar straatmeubilair, kleine speelaanleidingen en ontmoetingsplekken. Sociale interventies zijn met name gericht op het vergroten van betrokkenheid en verantwoordelijkheid van buurtkinderen en bewoners. De basis op orde (schoon heel en veilig) Openbare ruimte en veiligheid Veiligheid is een negatief punt in de buurt. Het gaat hierbij zowel om de subjectieve beleving als de objectieve registratie van de politie. Bewoners ervaren onveiligheidsgevoelens, overlast en dreiging. De belangrijkste problemen zijn hard rijden, aanrijdingen, onveilige plekken, de verlichting, overlast van andere bewoners en verloedering van de buurt. Er wordt hard gereden door met name jonge mensen. De kruising van de Tuinzigtlaan met de Meidoornstraat blijft gevaarlijk. ‘S avonds en ’s nachts scheuren er wel eens brommers en fietsers luidruchtig over de baan.


34

Aan de rand van het oostelijk deel van de buurt Lunetstraat, Tramsingel en Haagweg is de beleefde onveiligheid het hoogst; bewoners ervaren hier veel drugsoverlast; bewoners ervaren overlast van jongeren (drugs, samenscholen, crossen e.d.). Openbare ruimte en wonen De woningkwaliteit wordt minder goed ervaren dan gemiddeld in Breda. De kwaliteit van de woningen van WonenBreburg is beter geworden. De woningen van SingelvesteAlleeWonen zijn goed. Juist de particuliere woningen verslechteren. Een belangrijke bron van ergernis is de illegale kamerbewoning (huisjesmelkers). Er is veel illegale kamerverhuur aan studenten en Polen (huisjesmelkers), voornamelijk bij particulier bezit. Hierdoor ontstaat weer parkeerproblematiek en raken de betreffende panden verloederd. Studenten zorgen er voor dat in de nachtelijke uren veel geluidsoverlast is (stap route). Ook de rondslingerende fietsen bij de huizen vinden sommigen verontrustend. Bewoners zijn ontevreden over het schoon en heel houden van de openbare ruimte. De kwaliteitsmetingen van Buitenruimte bevestigen dit beeld overigens niet. Het aandeel bewoners dat de buurt verloedert vindt is niet opvallend hoog. Bewoners ervaren een beperkte bruikbaarheid van openbare ruimte voor parkeren en spelen/groen. Men ervaart een achteruitgang in het aantal parkeermogelijkheden en het openbaar vervoer. Parkeeroverlast scoort hoog in bijna de gehele buurt. De ontevredenheid met de parkeervoorzieningen is het hoogst bij de woongebieden in de buurt van de Tramsingel en Haagweg. De slechte toegankelijkheid van de trottoirs komt niet alleen door slechte verharding, maar ook door overhangend groen en kliko’s. De gemeente heeft in dit opzicht veel achterstallig onderhoud. Een aantal bewoners vindt dat in Tuinzigt te weinig geschikte speeltuinen voor de kleinste kinderen zijn. De speeltuinen Laurierstraat en Jasmijnstraat worden als slecht onderhouden ervaren. Ouders kunnen met de kleintjes nergens echt naar toe. Dit aandachtspunt nemen we mee in de speellandschapkaart die in 2012 samen met kinderen en jongeren in Breda wordt ontwikkeld. De sociale cohesie (buurtbinding) is goed in gebieden Lindeplein, Abeelstraat, Olmstraat, Eikstraat en Oleanderstraat. Overlast van omwonenden komt vooral in de oudere delen van de buurt, maar ook rond het middelgebied en de flats. Imago, betrokkenheid en activiteiten Het imago van Tuinzigt is van buitenstaanders positiever dan dat van bewoners zelf. Bewoners vinden de buurt er niet voor of achteruit gaan. Over de toekomst verwachting is men ook niet uitgesproken positief of negatief. Het imago van de wijk wordt negatief beïnvloed door een kleine groep bewoners met nog sterke familiebanden. Het gaat dan om brutaal gedrag en overlast naar andere bewoners. Het kan zijn dat mensen hierdoor voorzieningen in de wijk gaan mijden. Mensen spreken elkaar niet meer aan op gedrag uit angst voor de reactie. De opinie zou moeten zijn; niet alles kan en mag gewoon.


35

3. Hoe gaan we dat doen? Tuinzigt Meedoen@Breda Doelstelling

Activiteiten

Resultaten

Bevorderen participatie, stimuleren eigen

Wijknetwerker

Wijkbewoners met een zwak sociaal

verantwoordelijkheid.

netwerk zijn geïnformeerd en geadviseerd en doen actief mee aan andere bewonersinitiatieven/buurt- of wijkevenementen Buurtmeester

Bewoners nemen verantwoordelijkheid voor eigen leef- en woonomgeving

Methode inzetten om bewonersparticipa-

Inventarisatie van de behoeften van

tie te bevorderen

bewoners

( Narratieve methode is gehonoreerd) Pilot met vrijwilligers met Proliving,

Bewoners nemen verantwoordelijkheid

waarbij twee teams van vrijwilligers

voor eigen leef- en woonomgeving

worden ingezet bij leefbaarheidprojecten in de wijk en die hiervoor een beloning krijgen met bonnen, die ze kunnen besteden bij het buurtwinkelcentrum Verbeteren zorgzaamheid en gezondheid

Uitvoering GWI-uitveoringsplan

Toename aantal ouderen en mensen met

ouderen en mensen met een beperking

(Verzilvering@Breda)

een beperking dat zelfredzaam is en

Bevorderen economische participatie

Inzet Leerwerkbedrijf(WadW)

Jaarlijks stijgen ca. 30 wijkbewoners met

Mensen met een grote afstand tot de

een uitkering op de participatieladder.

zelfstandig kan blijven wonen

arbeidsmarkt begeleiden naar werk en/of vrijwilligerswerk. Business Coach Breda

Afname uitkeringsgerechtigden. Minder ondernemers, ZZP’ers die het niet ‘redden’ na het 1ste jaar.

Jong@breda Doelstelling

Activiteiten

Resultaten

Iedere jongere is klaar voor de

Intensieve begeleiding naar werk- dan

Jaarlijks halen 10 Jongeren een

arbeidsmarkt

wel naar een startkwalificatie middels

startkwalificatie of zijn doorgestroomd

het project Get Started voor jongeren

naar een reguliere baan

woonachtig in de wijk in de leeftijd 16-27 jaar. Jeugd krijgt ook buiten volop ruimte om

Thuis op straat organiseert spel

Kinderen zijn in 2014 meer tevreden over

te spelen en elkaar te ontmoeten

activiteiten voor kinderen op straat in de

de openbare speelruimte dan in 2010

wijk Passende zorg: jeugd die dat nodig heeft,

School CJG’er:de School CJG-er is

Meer ouders, verzorgers en kinderen

krijgt de juiste hulp via het CJG.

ongeveer een dagdeel per week op de

geholpen met o.a. opvoedingszaken. CJG

basisschool om vragen van ouders,

is toegevoegd aan het netwerk rondom

leerkrachten en kinderen te

jeugd dat actief is in Tuinzigt.

beantwoorden, mee te denken of in gesprek te gaan over opgroeien. Talenten en vaardigheden inzetten en

Jeugdwerker

leerdoelen en sociale vaardigheden leren

Kinderen zijn in 2014 meer tevreden over de mogelijkheden om te spelen en te

voor in de praktijk.

ontwikkelen in de buurt

Jeugd maakt actief kennis met cultuur en

Inzet Combinatiefunctionaris

sport

In 2014 besteedt 70% van de jongeren ten minst één uur aan actieve sport/ kunstbeoefening

Jeugd krijgt de kans talent optimaal te

Passend bij het profiel van de wijk wordt

Dagarrangementen voor alle kinderen in

ontwikkelen in brede schoolverband

een verbinding gemaakt tussen het

de wijk met een verrijkend aanbod

schoolse- en naschoolse aanbod, waarbij de mogelijkheden in het gebied optimaal worden benut


36

Goed onderhouden en bruikbare leefomgeving Instandhouding en waar nodig

Herinrichten Dijkplein en Kolfbaanstraat

Bewoners zijn tevreden over inrichting

verbetering van de kwaliteit van de

(op voorwaarde dat bewoners

plein

openbare ruimte in termen van goed

participeren)

onderhouden en bruikbare leefomgeving Inrichten speelzone ism Jantje Beton

Een avontuurlijk ingerichte speelplek in Tuinzigt

Schoonmaakacties in diverse straten en

Minder vuil op straat, minder overlast

pleinen

van hondenpoep

Realiseren van wijkdeals in het kader van

Toename leefbaarheid, woonomgeving

Opgeruimd Breda

en afname verloedering

Buurtparticipatieproject St. Anneke

Bewoners zetten zich in voor hun directe woonomgeving en zijn hierover in 2014 meer tevreden

Rioolvervanging in de Olmstraat e.o.;

Bewoners zijn tevreden over woon- en

participatie van bewoners rondom deze

leefomgeving

werkzaamheden kunnen leiden tot wenselijke aanpassingen in de buitenruimte. Aanpak illegale kamerbewoning

Bewoners ervaren minder overlast in hun

(particulier bezit) via leegstandverordening

directe woon- en leefomgeving

Buurtpreventie

Het aantal woninginbraken en/of

Veilig@Breda Verbeteren van de veiligheid en vermindering van de overlast

overlastsituaties is teruggebracht tot onder het Bredase gemiddelde Keurmerk veilig Ondernemen in

Een gecertificeerde aanpak om met alle

winkelcentrum Tuinzigt door

partijen betrokken bij het winkelcentrum

economische zaken

de veiligheid op en rondom het centrum te verbeteren en daarmee de economisch vitaliteit te versterken

Verhogen sociale veiligheid

In Tuinzigt verlichten brandgangen ism

Verhogen sociaal veiligheidsgevoel

corporaties Verminderen overlast

Voortzetten en uitbouwen van

Snellere, efficiëntere aanpak van overlast.

uitvoeringsoverleg met wijkagent,

Toename van leefbaarheid.

corporaties en gemeente Handhavingsacties coffee- en growshops

Afname drugsoverlastgevende panden

Haagweg, grenzend aan dr.

en afname overlast in de buurt, zodat

Ingenhouszplein.

omgeving Haagweg/ Dr. Ingenhouszplein verbetert.


37

Haagpoort

1. Inleiding Haagpoort bestaat uit vier buurtdelen: Vestkant, Schildersbuurt, Westeinde en van Vlietstaat en omgeving. Het imago dat buitenstanders van Haagpoort hebben en dat de bewoners zelf over hun eigen buurt hebben is nagenoeg gelijk. Veel bewoners vinden bovendien dat de buurt er op vooruit is gegaan en veel bewoners hebben geen negatief toekomstbeeld. Een concentratie van de niet Westerse bewoners is te vinden in de Vestkant en Westeinde. Wat bewoners bindt geeft een divers beeld. Haagpoort heeft een gunstige centrale ligging in de stad. De binnenstad ligt dichtbij. Op zich ziet de buurt er, voor buitenstaanders, netjes en mooi uit. De woningen zijn verzorgd, de straten hebben een goede uitstraling, de nieuwbouwprojecten Kronenburgerwerf en Spring zijn echte aanwinsten. Haagpoort heeft een vrij dorpse uitstraling. Toch is het geen echte eenheid, de buurt bestaat uit vele deelgebieden (snippers) en ook binnen zo’n klein gebiedje kunnen de verschillen groot zijn. Binnen Haagpoort zijn veel familiebanden. Van generatie op generatie woont men hier en door de betaalbare woningen kan men er ook blijven wonen. Haagpoort kenmerkt zich door de vele sociale groepen: enerzijds historisch ontstaan uit familiebanden, anderzijds ontstaan door andere sociale verbindingen. Binnen groepen zijn de banden hecht, soms ook tussen groepen. Maar tussen de meeste groepen is er geen binding en dit kan resulteren in conflicten en botsingen. Activiteiten worden door bewoners zelf dan ook niet of nauwelijks opgepakt, er is weinig saamhorigheid, betrokkenheid en binding tussen de mensen onderling. Bij conflicten met ‘de overheid’ is er wel sprake van saamhorigheid. Haagpoort scoort in de wijkmonitor 2010 benedengemiddeld op vooral economische en sociale participatie. De overheersende problematiek is volgens bewoners drugs, veiligheid/ overlast en de rommel op straat. De achtergrond van deze problematiek is sociaaleconomisch van aard.

2. Wat gaan we doen? Meedoen@Breda Werk, meedoen en participatie Onder bewoners is een beperkte arbeidsparticipatie en veel laaggeletterdheid. Er is veel langdurige werkloosheid. Daarmee samenhangend is er ook sprake van armoede (lage inkomens en veel uitkeringen). Kenmerkend is ook de hechte gesloten gemeenschap, met een ons-kent-ons-cultuur. Mensen redeneren veel vanuit zichzelf en zijn minder gericht op anderen. Daarnaast is er ook een beperkte participatie op sociaal-maatschappelijke terreinen. Jongeren hebben een beperkte participatie op de arbeidsmarkt en in het onderwijs. De jeugd neemt gedrag van volwassenen over als het gaat om de arbeidsmoraal. Met Leerwerkbedrijf(WadW) wordt de komende 3 jaar extra geïnvesteerd. Business Coach Breda Business Coach Breda is (de komende twee jaar als stedelijk project) ook actief in Haagpoort. De ondernemers worden voor begeleiding onder gebracht bij de Business coach. Ook is aandacht voor ondernemers die reeds een bedrijf in de wijk gevestigd hebben. De afgelopen twee jaar is positieve ervaring opgedaan met het houden van netwerkbijeenkomsten. De inzet van de businesscoach wordt gecontinueerd Kwetsbare groepen In de buurt zijn veel kwetsbare groepen zoals ouderen, jongeren en mensen met verslavingen. Zowel bij volwassenen als jongeren is sprake van verslavingsproblematiek (alcohol, drugs, gokken, computer/TV). Bij ouderen zijn veel risico factoren zoals weinig bewegen, eenzaamheidsproblematiek en sociaal isolement aanwezig.


38

De groep hulpvragers (van mantelzorg) is veel groter dan het aantal wat mantelzorg kan geven. Door individualisme en de ik-cultuur staat de zorg voor elkaar onder druk. Gebrek aan saamhorigheid, geen groepsgevoel. Hierdoor ontstaan er nog meer risico’s voor kwetsbare groepen. Jong@Breda Opvoedingsondersteuning In deze wijk zijn relatief meer jeugd en ouders die ondersteuning bij opvoeden en opgroeien kunnen gebruiken. Zodat ze het zelf (weer) kunnen. Ook hier is CJG Breda aanwezig op en om kinderopvang, scholen en in wijk. Brede scholen In Haagpoort wordt het Uitvoeringsplan Brede scholen uitgevoerd in samenwerking met de scholen en kinderopvang in Heuvel. Hierbij wordt tevens de verbinding gemaakt met inzet van combinatiefuncties. Veel wordt geïnvesteerd in een sterke basisontwikkeling door VVE en een doorgaande lijn tussen voorschool en basisschool De basis op orde (schoon heel en veilig) Openbare ruimte, veiligheid en wonen De beleving van de openbare ruimte is slecht. Het rapportcijfer voor de woonomgeving is vrij laag. Bewoners ervaren een beperkte bruikbaarheid van openbare ruimte voor parkeren, groen en spelen. De belangrijkste knelpunten zijn overlast van verkeer, burenoverlast, de voetbalkooi, honden/katten, de brandgangen, verloedering en criminaliteit. Het Dr. Ingenhouszplein blijft een doorn in het oog. Overlast van omwonenden komt in vrijwel de gehele buurt voor, toch geven bewoners niet aan dat hun buurt verloedert. De veiligheidsbeleving scoort met uitzondering van de Schildersbuurt slecht. Bewoners hebben te maken met veel overlast en problemen maar melden dit zelden (uit mentaliteit of angst). Dit beïnvloedt de cijfers van de objectieve veiligheid. Jonge allochtonen en studenten worden specifiek genoemd als overlastgevers in de buurt. Redelijk veel bewoners voelen zich niet veilig in de buurt. Toch is de sociale cohesie (buurtbinding) redelijk goed ten opzichte van Breda, in Westeinde en Schildersbuurt scoort die zelfs hoger. Wanneer men toch al niet met een prettig gevoel in de buurt woont, ontstaat eerder een gevoel van onveiligheid. De woningkwaliteit scoort goed, deze wijkt niet af van het gemiddelde van Breda. De woningkwaliteit is volgens bewoners redelijk goed (een gemiddelde score ten opzichte van Breda). Door nieuwbouw zijn veel bewoners er qua ‘woonsituatie’ wel op vooruitgegaan, maar dat betekent nog niet dat de problemen in de wijk minder zijn geworden. Veel particulier bezit is aan het verloederen door de zeer slechte staat van onderhoud (tuinen, schilderwerk).Ook huisjesmelkers vormen een probleem. Imago/Betrokkenheid Het imago dat buitenstanders van de buurt hebben en dat van bewoners zelf is ‘in evenwicht’. Haagpoort heeft als buurt misschien geen negatief imago, Westeinde heeft dat wel. Een deel van de bewoners is er trots op om in Westeinde te wonen. De gehechtheid aan de buurt is, van met name de wat oudere generaties, groot. Families wonen hier van generatie op generatie. Het is een echte arbeidersbuurt. Families zijn erg op zichzelf gericht. De onderlinge betrokkenheid is niet groot. Iedereen gaat voor zichzelf. Volgens veel bewoners is de buurt erop vooruit gegaan. Bewoners hebben geen negatief toekomstbeeld. In het Westeinde zijn er weinig bewoners betrokken bij het verbeteren van de buurt. In de Vestkant, Vestingstraat en Schans is er door kleine acties de laatste twee jaar wel meer betrokkenheid ontstaan.


39

3 Hoe gaan we dat doen? Haagpoort Meedoen@Breda Doelstelling

Activiteiten

Resultaten


Een initiatiefgroep bestaande uit

Ingaande 2013 is er een door de


inwoners van de wijk - ondersteund door

gemeenschap gedragen en instand

Avans- ontwikkelt een alternatieve

gehouden voorziening in de wijk

functionaliteit voor het voormalige

(voormalig buurthuis Scheldestraat)

buurthuis Scheldestraat uiterlijk in het 4e kwartaal van 2012 Wijknetwerker

Wijkbewoners met een zwak sociaal netwerk zijn geïnformeerd en geadviseerd en doen actief mee aan andere bewonersinitiatieven/buurt- of wijkevenementen

Buurtmeester

Bewoners nemen verantwoordelijkheid voor eigen leef- en woonomgeving


Methode inzetten om bewonersparticipa-

Inventarisatie van de behoeften van

tie te bevorderen

bewoners


Jaarlijks stijgen ca. 30 wijkbewoners met


een uitkering op de participatieladder.

arbeidsmarkt begeleiden naar werk en/of vrijwilligerswerk. Business Coach Breda


Creëren van verbeterde uitstraling

Transformatie leegstaande panden

In 2013 is er een plan van aanpak om

panden Haagweg, verhoogde

Haagweg door een pilot uitgevoerd door

leegstand tegen te kunnen gaan en

levendigheid Haagweg en omgeving,

economische zaken.

verloedering weg te werken.

Creëren meer stage- en opleidingsplaat-

Uitbreiding ROC De Rooi Pannen aan het

Toename stage- en opleidings-plaatsen

sen voor het ROC De Rooi Pannen.

Ingenhouszplein

voor leerlingen van het ROC. Betere

afname verloedering.

aansluiting jeugd en toekomstperspectieven. Verbeteren zorgzaamheid en gezondheid

GWI-uitvoeringsplan. (verzilvering@

Toename aantal ouderen en mensen met

ouderen en mensen met een beperking

breda)

een beperking dat zelfredzaam is en zelfstandig kan blijven wonen.


Activiteiten

Resultaten



Jaarlijks hebben 10 jongeren een

arbeidsmarkt


startkwalificatie gehaald of zijn


doorgestroomd naar een reguliere baan

woonachtig in de wijk in de leeftijd 16-27 jaar. CJG dichtbij

School CJG’er:de School CJG-er is

Meer ouders, verzorgers en kinderen

ongeveer een dagdeel per week op de

geholpen met o.a. opvoedingszaken. Cjg

basisschool om vragen van ouders,

is toegevoegd aan het netwerk rondom

leerkrachten en kinderen te

jeugd dat actief is in Haagpoort e.o.

beantwoorden, mee te denken of in gesprek te gaan over opgroeien. Jeugd ontwikkelt ook in vrije tijd haar

Jeugdwerkers (Surplus, Social work, TOS),

In 2014 besteedt 70% van de jongeren

competenties en maakt actief kennis met

Combinatiefunctionaris

ten minst één uur aan actieve sport/

sport en cultuur

kunstbeoefening


40

In 2012 is er voor alle VVE-kinderen een

Kwaliteitsslag voor en vroegschoolse

Alle pedagogisch medewerkers van de

aanbod van voorschoolse educatie.

educatie onder andere door inzet van

voorscholen worden getraind in

extra expertise en ondersteuning. Alle

opbrengstgericht werken.

pedagogisch medewerkers van de

Alle VVE-kinderen krijgen de

voorscholen worden getraind in

voorleesexpres op bezoek. Wanneer zij

opbrengstgericht werken. Centraal staat

extra ondersteuning nodig hebben dan

het vergroten van de betrokkenheid van

wordt VVE-Spel Thuis ingezet. Dit alles

ouders bij de ontwikkeling van hun kind.

om de ontwikkelings-stimulerende competenties van ouders te vergroten. Ouders krijgen educatieve materialen mee naar huis om zelf in de thuissituatie aan de slag te gaan om de ontwikkeling van hun kinderen te stimuleren.

Talentontwikkeling mogelijk maken door

Afstemming tussen voorschool, school,

Verrijkende dagarrangementen voor alle

een goede basis in de samenwerking

combifunctionarissen en educatieve

kinderen

tussen voorschool de Wiebeltjes en de

partners gericht op een verrijkingsaan-

Weerijs en een passend aanbod binnen

bod aanvullend op het reguliere

dagarrangementen

schoolprogramma

Goed onderhouden en bruikbare leefomgeving Doelstelling

Activiteiten

Resultaten

Instandhouding en waar nodig

Revitalisering Ingenhouszplein

Een leefbaarder plein met een uitstraling


naar de direct omliggende straten en


haar bewoners.

onderhouden en bruikbare leefomgeving Opknappen speelplaats IJsselplein

Kinderen kunnen veilig spelen in hun directe woonomgeving;

Schoonmaakacties in diverse straten en

Minder vuil op straat, minder overlast

pleinen

van hondenpoep

Realiseren van wijkdeals in het kader van

Bewoners zijn meer tevreden over hun

Opgeruimd Breda

directe woonomgeving.

Rioolvervanging Scheldestraat en

Verbeterd rioolstelsel. Meer tevredenheid

Amstelstraat e.o. Participatie bewoners

over woon- en leefomgeving.

opent de deur voor andere aanpassingen in de directe woonomgeving. Veilig@Breda Verbeteren van de veiligheid en

Buurtpreventie

vermindering van de overlast

Het aantal woninginbraken en/of overlastsituaties is teruggebracht tot onder het Bredase gemiddelde

Activiteiten in kader van preventief en

Vermindering drugsoverlast, ruzies,

curatief optreden

buitensporigheden in de openbare ruimte e.d.

Verbeteren veiligheid en verminderen

Terugbrengen overlastsituaties en

overlast Haagweg (Tussen Tramsingel en

verhogen sociaal veiligheidsgevoel

Ettensebaan) Verminderen overlast in de buurt

Voortzetten en uitbouwen van

Snellere, efficiëntere aanpak van overlast.

uitvoeringsoverleg met wijkagent,

Toename van leefbaarheid.

corporaties en gemeente


41


42

Haagse Beemden

2

1. Inleiding De Haagse Beemden is een jaren ’80 wijk waar rond de 28.000 bewoners wonen. De woningen liggen in zeven buurten om een groen stadshart heen. In de wijk liggen drie winkelcentra. De zeven buurten dragen de volgende namen: Kesteren, Muizenberg/ Paradijs, Gageldonk, Kievietsloop, Heksenwiel/ Asterd, Overkroeten en Kroeten, de jongste buurt aangelegd in de jaren ‘90. Met het Wijkimpulsplan zijn de afgelopen twee jaar in de Haagse Beemden extra inspanningen verricht door bewoners, professionals, corporaties en de gemeente. Succesvol activiteiten zijn het preventie project gericht op verbeteren van de veiligheid, het terugbrengen van de overlast van de wortelopdruk op diverse locaties en de stimulering naar werkgelegenheid van o.a. de ondernemerscoach. Gezamenlijk is geconcludeerd dat het van belang is deze aandacht vast te houden. In de voorjaarsnota is Haagse Beemden aangewezen als ‘nieuw’ wijkontwikkelingsgebied. Aangegeven is toen dat de extra aandacht zich zou moeten richten op de zuidelijke rand van de Haagse Beemden. Ondanks dat zich daar de meeste problemen voordoen, blijft het toch van belang de wijk als geheel te bezien. Immers meerdere problemen komen op verschillende plekken in de wijk voor of verplaatsen zich van plek naar plek. Uit de wijkmonitor 2010 blijkt dat de wijk in zijn totaliteit een gemiddelde wijk is in Breda. In het oog springt de vitaliteit van met name de ouderen in diverse buurten en de positieve ontwikkeling van de fysieke gezondheid van jong en oud. De meeste bewoners wonen naar tevredenheid. Het groen in de wijk wordt gewaardeerd. Bewoners zijn tevreden over het grote noordelijk gelegen winkelcentrum Heksenwiel. De winkelcentra de Berg en de Donk lopen minder goed en hebben bestuurlijk de aandacht. Kijken we naar de buurten afzonderlijk dan wordt meer nuancering zichtbaar en zien we dat het een wijk is met een grote diversiteit. De onderwerpen met een lage score in de wijkmonitor en waarvan bewoners hebben aangegeven dat zij deze van belang vinden, krijgen in het uitvoeringsplan Haagse Beemden extra aandacht. Over deze onderwerpen is samen met de bewoners nagedacht over oplossingen. In de zomer van 2011 is middels een digitaal forum en vele gesprekken in de wijk met wijkbewoners en professionals gesproken over de kwaliteiten van de Haagse Beemden en mogelijke oplossingen voor knelpunten. Deze gesprekken hebben geleid tot een verdieping van de diverse belevingen van bewoners bij hun buurt. Deze gesprekken en het forum, aangevuld met de analyse van de wijkmonitor, en de analyses van de corporaties hebben geleid tot een focus op bepaalde knelpunten die in de komende periode vragen om een gerichte aanpak.

2. Wat gaan we doen? Meedoen@Breda Leerwerkbedrijf(WadW) Bij bewoners is sprake van redelijke arbeidsparticipatie. Mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt worden door Leerwerkbedrijf(WadW) ingezet voor het verrichten van diensten voor medewijkbewoners zoals het onderhouden van tuinen, verhuizen en andere klussen in de leefomgeving. Ook Samen naar Werk (Surplus Welzijn) begeleidt inwoners die geen werk hebben stapsgewijs naar maatschappelijke participatie en/of werk en werkt daarbij samen met Leerwerkbedrijf(WadW) en andere organisaties. Business Coach Breda Business Coach Breda is (de komende twee jaar als stedelijk project) ook actief in de Haagse Beemden. De ondernemerscoach die de afgelopen twee jaar actief is geweest in de Haagse Beemden heeft zich gericht op startende ondernemers. Deze ondernemers worden voor


43

begeleiding onder gebracht bij de Business coach. Ook is aandacht voor ondernemers die reeds een bedrijf in de wijk gevestigd hebben. De afgelopen twee jaar is positieve ervaring opgedaan met het houden van netwerkbijeenkomsten. De inzet van de businesscoach wordt gecontinueerd. Iedere jongere klaar voor de start “Iedere jongere zit op school, werkt of zit in een toeleidingstraject.” Om deze doelstelling te realiseren, wordt ook in de Haagse Beemden ingezet op het tegengaan van voortijdige schooluitval door de scholen, leerplichtambtenaren en tal van andere organisaties die werkzaam zijn in de wijk. Met ingang van 2012 wordt het in Breda Noord succesvolle project ‘Get Started’ ook in de Haagse Beemden ingezet. Het succes van Get Started zit ‘m in de persoonlijke aanpak van coaches met lef. Het lef uit zich in het contact met de jongeren zelf, maar ook in de benadering van een netwerk van organisaties en bedrijven in de stad In 2012 worden minimaal 20 jongeren intensief door Get Started begeleid. Belangrijke samenwerkingspartners daarbij zijn Leerwerkbedrijf(WadW), de jeugdwerkers van Surplus Welzijn, Kick en NAC Teamplay. Wijknetwerker In de afgelopen jaren heeft de functie van Sociaal Makelaar een actieve rol gehad in het laten participeren van wijkbewoners in hun wijk. Veel aandacht is daarbij uitgegaan naar het veiligheidsproject buurtpreventie. Ook in 2012 wordt een sociaal makelaar (‘wijknetwerker’) ingezet. Een belangrijk taak van deze werker is het ondersteunen van bewoners die initiatieven willen nemen op het gebied van buurtpreventie of andere leefbaarheidsbevorderende activiteiten. Verzelfstandiging van de buurtcentra De gemeenteraad heeft er voor gekozen om het aantal buurtcentra in Breda te verminderen. Voor de Haagse Beemden betekent dit dat De Loper zijn deuren heeft gesloten als centrum voor buurtactiviteiten. Activiteiten die daar plaatsvonden, vinden inmiddels op andere locaties in de wijk plaats. Ook zijn er groepen gestopt met hun activiteiten, mede doordat zij met ingang van 2012 geen subsidie meer krijgen voor hun activiteiten. De andere buurtcentra in de Haagse Beemden, De Beemdentil en ’t Kraaienest, hebben de opdracht gekregen om binnen een aantal jaren te zorgen voor een kostendekkende exploitatie. Dat wil zeggen dat deze centra op termijn minder afhankelijk worden van de gemeentelijke bijdrage. Voor de wijkcentrumfunctie van de Loper wordt gezocht naar een alternatieve invulling die past bij de doelstelling van de wijkontwikkeling en die kostendekkend geëxploiteerd kan worden. GWI Geschikt wonen voor iedereen is een continue proces. Er is aandacht voor samenhang tussen wonen, welzijn en zorg met het oog op zelfstandig wonen van ouderen (vergrijzing ) en extramuralisering in de zorg. Hiertoe wordt ingezet op de realisering van de centrale zones van GWI (woonzorgzones) als ordenend en programmatisch instrument en ook op levensloopbestendigheid in woningen en woonomgeving. Door in te zetten op de ontwikkeling van de centrale zones is in de afgelopen jaren al het nodige tot stand gebracht. De voortschrijdende vergrijzing zorgt er echter voor dat op diverse plekken in de stad, samen met burgers en maatschappelijke organisaties, nog het nodige maatwerk moet worden verricht. Met Verzilvering@Breda worden dit jaar de uitvoeringsplannen geactualiseerd. In de nota Verzilvering@Breda zijn beleidsdoelen en actiepunten vastgesteld op het gebied van het zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen van ouderen en mindervaliden in de eigen woning. In diezelfde nota zijn ook de stimuleringsbudgetten vastgesteld voor de uitvoering van dit beleid in de verschillende GWI-gebieden. Het betreft dus reguliere inzet.


44

Een belangrijk actiepunt voor de Stuurgroep GWI Haagse Beemden voor 2012 is het voorlichting geven aan (oudere) eigenaar-bewoners over de mogelijkheden van woningaanpassing. Immers een levensloopbestendige opzet van woningen (inclusief vitale delen van de woonomgeving) vergroot de zelfredzaamheid van ouderen en mensen met een beperking. In de toekomst zullen de ‘nieuwe’ ouderen (bayboomers) steeds vaker in een koopwoning wonen en de wens hebben dit ook zo lang mogelijk te blijven doen. Door te informeren en mee te denken over nieuwe concepten, zowel bouwkundig als financieel/fiscaal, kan deze groep woonconsumenten gefaciliteerd en gestimuleerd worden. Trekker voor dit actiepunt is het BEKOM, waarbij zij ondersteund worden door de Stichting WIJ en de gemeente. Een tweede actiepunt is de uitwerking van het concept ‘zichtbare schakel’ (wijkverpleegkundige in de wijk). Dankzij de financiële steun van ZonMW (organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) zijn thuiszorgorganisatie en Thebe in Breda gestart met het programma ‘Zichtbare Schakel’ dat als doel heeft de integrale aanpak van wonen, zorg en welzijn te verbeteren. “Zichtbare schakels ‘zijn wijkverpleegkundigen en verzorgenden met een verbindende functie in de wijk. Zij zijn zichtbaar en bereikbaar voor de bewoners in de wijk met vragen over gezondheid, welzijn, veiligheid en wonen. De activiteiten van de ‘zichtbare schakels” zijn gericht op het tijdig signaleren van problemen, samenwerken en integreren van de zorg. Zij zorgen, in samenwerking met andere GWI-partners in de wijk, voor een efficiënte inzet of doorverwijzing naar de juiste zorg of dienstverlening. Careyn richt zich op kwetsbare oudere. Thebe heeft als aandachtsgebeid de allochtone ouderen. Trekkers voor dit actiepunt zijn Careyn en Thebe in samenspraak met andere GWI-partners zoals WIJ, IMW en wooncorporaties. Jong@Breda Een belangrijke doelstelling van Jong@Breda is: De Bredase jeugd ontwikkelt ook in de vrije tijd haar talenten en maakt actief kennis met sport en cultuur. Vertaald naar de wijken betekent dit, dat per wijk/woongebied een door de jeugd/jongeren zelf opgesteld jaarprogramma met activiteiten moet worden opgesteld en gefaciliteerd, waardoor zij hun talenten kunnen ontdekken en zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Kwartiermakers Jeugd Om dit nieuwe Bredase jeugdbeleid in de wijken te kunnen realiseren hebben twee ‘Kwartiermakers’ opdracht gekregen om in de Haagse Beemden een ‘innovatieve’ werkwijze voor het jeugd- en jongerenwerk te ontwikkelen, die later ook in de andere Bredase wijken toegepast kan worden. Onderdeel van de opdracht is het realiseren van een interactief informatiekanaal, waardoor jongeren kennis kunnen nemen van de activiteiten die door andere jongeren georganiseerd worden en waarop zij informatie kunnen plaatsen over hun eigen activiteiten. Jeugdwerk In 2012 worden 3 jeugdwerkers en 1 assistent-jeugdwerker ingezet worden in de Haagse Beemden. Zij werken samen met de Kwartiermakers aan de ontwikkeling van de nieuwe werkwijze en gaan die zo snel mogelijk toepassen in hun werk: Het aanjagen, stimuleren en motiveren van jongeren om als coproducent actief deel te nemen aan de samenleving. De jeugdwerker legt en onderhoudt contact met jeugdigen en hun omgeving, faciliteert activiteiten gericht op de brede ontwikkeling van de jeugd, ondersteunt en begeleidt kinderen/jongeren die zelf activiteiten willen opzetten. Daarbij wordt de jeugdige zoveel mogelijk aangesproken op de eigen talenten en het nemen van verantwoordelijkheid. De jeugdwerker werkt samen met andere organisaties en werft en begeleidt vrijwilligers voor activiteiten op het gebied van brede talentontwikkeling en het actief kennis laten maken van de jeugd met sport en cultuur.


45

Ook worden in 2012 combinatiefunctionarissen (sportcoaches) ingezet in de Haagse Beemden. Bij het Open Sportcentrum Haagse Beemden gaan 3 sportcoaches aan de slag en bij Olympia 1. Daarnaast dragen ook andere organisaties hun steentje hieraan bij. Dat zijn NAC Teamplay, het IWMO, Surplus Welzijn en Kick. Onafhankelijke Jongeren Haagse Beemden (OJHB) De Onafhankelijke Jongeren Haagse Beemden kunnen in 2012 voor hun activiteiten voor en door jongeren onder andere terecht in De Kelder van ’t Kraaienest. Zo kunnen zijn hun waardevolle initiatief, waarbij zij veel jongeren bereiken, voortzetten. CJG dichtbij Uit de wijkmonitor blijkt dat in meerdere buurten in de Haagse Beemden opvallend veel sprake is van stemmingswisselingen onder jongeren. CJG Breda heeft een plan opgesteld om de psychische gezondheid van jongeren nader te onderzoeken, zodat er gerichte acties kunnen worden ingezet om jeugd en ouders waar nodig en gewenst te ondersteunen Ontwikkeling Brede Scholen In 2012 wordt, ook in de Haagse Beemden, een start gemaakt met het Uitvoeringsplan Brede Scholen 2012-2014. Alle betrokken scholen, voorscholen en kinderopvangpartners in de Haagse Beemden maken afspraken over de doorgaande pedagogische lijn en het realiseren van dagarrangementen o.a. met behulp van combinatiefunctionarissen. Goed onderhouden en bruikbare leefomgeving Openbare ruimte en onderhoud De openbare ruimte wordt in Kesteren, Muizenberg en Kievietsloop (volgens gegevens uit de wijkmonitor) negatief beoordeeld door de bewoners. Mensen geven aan de openbare ruimte als verloederd te ervaren, waarbij bewoners aangeven behoefte te hebben aan o.a. intensiever snoeien. In diverse buurten is aangegeven dat de conditie van het groen verbeterd dient te worden. In kader van ‘Opgeruimd Haagse Beemden’ wordt een plan uitgewerkt om deze conditie gezamenlijk met bewoners te verbeteren. Honden geven veel overlast in diverse buurten in de Haagse Beemden. Met de hondenwacht en bewoners wordt een plan van aanpak (voor een pilot in Kesteren) opgesteld om dit aan te pakken. De bewegwijzering van Haagse Beemden is op veel plekken erg onduidelijk of ontbreekt geheel. Voor verbetering van de bewegwijzering wordt door de Bekom in samenwerking met studenten van de Avans Hogeschool een plan opgesteld. Winkelcentra Berg en Donk Voor beide winkelcentra is eind 2011 met eigenaren/beleggers, ondernemers en corporaties gestart met een scenariostudie. In de eerste helft van 2012 worden conclusies getrokken over de haalbaarheid van een eindmodel voor beide winkelcentra. Doel is om met marktpartijen ingrepen te doen ten behoeve van de vitaliteit van beide winkelcentra in de toekomst. Veilig@Breda Vooral de veiligheid in de zuidelijke rand van de Haagse Beemden is een aandachtspunt. Het gaat hierbij hoofdzakelijk om de subjectieve beleving. Bewoners ervaren onveiligheidsgevoelens, overlast en soms ook dreiging. De belangrijkste problemen zijn hard rijden, onveilige plekken, de verlichting, inbraak in de woning en overlast van rondhangende jongeren (drugs en samenscholen). De afgelopen twee jaar is hier op basis van het Wijkimpulsplan stevig op ingezet met de actieve aanpak van buurtpreventie. In de Haagse Beemden zijn maar liefs 97 zeer betrokken straatcontactpersonen actief geworden. Dit heeft er toe bijgedragen dat het aantal inbraken is teruggebracht en dat bewoners aangeven zich weer veiliger kunnen gaan voelen in hun wijk. Het project buurtpreventie wordt definitief verankerd in de wijk en ook nieuwe bewonersinitiatieven worden uitgenodigd zich aan te sluiten bij de zes reeds bestaande buurtpreventiegroepen.


46

Het college heeft in januari 2012 het Wijkveiligheidsplan Haagse Beemden2012-2014 vastgesteld. Uitgangspunt is dat ‘veiligheid van ons allemaal is…’: van de overheid maar ook van de bewoners in de stad. Bewoners in de buurtpreventiegebieden werken samen met politie, woningcorporaties, welzijn en gemeente aan verbetering van de buurtveiligheid. Niet zelden komt daarbij ook de wijze van samen-leven in de buurt op de agenda: meer aandacht voor elkaar, letten op elkaars eigendommen, verbetering van de openbare ruimte in de buurt, organisatie van buurtactiviteiten met elkaar enz. Het wijkveiligheidsplan heeft een aantal thema’s uitgewerkt die nog steeds actueel zijn voor de Haagse Beemden: veilige wijken, jongeren en bedrijvigheid. Deze thema’s komen ook voort uit de uitkomsten van de Veiligheidsmonitor en Wijkmonitor 2011, het wijkforum en de straatinterview die in de periode juni tot en met september 2011 zijn gehouden. Op basis van de thema’s is een aantal maatregelen uitgewerkt (zie schema).


47

3. Hoe gaan we dat doen? Haagse Beemden Meedoen@Breda Doelstelling

Activiteiten

Resultaten


Externe partijen onderzoeken de

In 2013 is er een gedragen en instand


mogelijkheden voor het toekomstig

gehouden voorziening in de wijk (De

gebruik van de Loper, middels een combi-

Loper)

natie van commerciële en maatschappelijke activiteiten Verbeteren arbeids- en maatschappelijke

Inzet Leerwerkbedrijf(WadW))

Jaarlijks stijgen ca. 100 wijkbewoners

participatie


met een uitkering op de participatielad-

arbeidsmarkt begeleiden naar werk en/of

der.

vrijwilligerswerk. Business Coach Breda


Inzet wijknetwerker

Wijkbewoners met een zwak sociaal netwerk zijn geïnformeerd en geadviseerd en doen actief mee aan andere bewonersinitiatieven/buurt- of wijkevenementen

Bevorderen maatschappelijk participatie

In het kader van GWI;

Wijkbewoners blijven zolang mogelijk

- het voorlichting geven aan (oudere)

zelfstandig wonen.

eigenaar-bewoners over de mogelijkheden van woningaanpassing; -Inzet “Zichtbare schakels ‘; wijkverpleegkundigen en verzorgenden met een verbindende functie in de wijk. Jong@Breda Iedere jongere is klaar voor de


Jaarlijks halen 20 jongeren een

arbeidsmarkt


startkwalificatie of zijn doorgestroomd


naar een reguliere baan

woonachtig in de wijk in de leeftijd 16-27 jaar. Jeugd ontwikkelt ook in vrije tijd haar

Inzet 4 combinatiefunctionarissen

In 2014 besteedt 70% van de jongeren ten minst één uur aan actieve sport/

competenties en maakt actief kennis met sport en cultuur

kunstbeoefening Inzet 4 jeugdwerkers en (vrijwilligers van)

De competenties van de jeugd in de

andere organisaties

Haagse Beemden zijn optimaal ontwikkeld en waar nodig en wenselijk, gestimuleerd door jeugdwerker

Inzet 2 Kwartiermakers in 2012

In 2012 een advies over vernieuwing jongerenwerk; In 2012 is er een interactief informatie-netwerk over activiteiten door en voor jongeren

CJG dichtbij

CJG Breda onderzoekt wat vragen en

Jeugd en ouders ervaren toename in

problemen zijn en biedt gerichte

opvoed en opgroeicompetenties.

ondersteuning Jeugd kan talenten ontwikkelen via de

Ombouwen brede schoolactiviteiten

Samenhangend aanbod van

Brede School als hart van de buurt/wijk

Olympia naar nieuwe brede schoolbeleid

dagarrangementen voor alle kinderen in

en samenwerking tussen alle scholen en

samenhang met de combinatiefunctiona-

kinderopvang in het gebied.

rissen, kinderboerderij en overige

Samenwerking rond doorgaande lijn

voorzieningen in het gebied.

Olympia uitbouwen naar alle scholen in

Hanteren van het overdrachtsprotocol en

het gebied.

collectieve afspraken over warme overdracht.


48


Haagse Beemden is het stront zat

Minder overlast hondenpoep


Opgeruimd Haagse Beemden

Meer betrokkenheid bewoners bij


woonomgeving; meer bewoners-partici-

onderhouden en bruikbare leefomgeving

patie; buurten wijkactiviteiten Verbetering bewegwijzering (wijkraad

Een duidelijke bewegwijzering naar

i.s.m. Avans)

buurten en voorzieningen in de wijk

Buurtpreventie

Het aantal woninginbraken en/of

Veilig@Breda Verbetering van de sociale veiligheid en vermindering van de overlast

overlastsituaties is teruggebracht tot onder het Bredase gemiddelde Verlichting achterpaden

Minder gevoelens van onveiligheid; verbetering veiligheid; minder inbraken

Buurtbemiddeling bij burenruzies

Meer buurtbemiddelingszaken om erger te voorkomen

Keurmerk Veilig Ondernemen in

Gecertificeerde aanpak om met alle

Heksenwiel, de Berg en de Donk

partijen betrokken bij het winkelcentrum de veiligheid op en rondom het centrum te verbeteren en daarmee de economisch vitaliteit te versterken


49


50

3

De Driesprong

1. Inleiding De wijkontwikkeling in de Driesprong startte in 2004. Begin 2006 werd de visie Driesprong vastgesteld, waarin de fysieke herontwikkeling van de Driesprong centraal stond. Tevens werden afspraken gemaakt over het fysiek en sociaal beheer. De Driesprong blijft de komende jaren nog het predicaat wijkontwikkelingswijk dragen. We doelen dan vooral op de ingrijpende herstructurering die volgend jaar echt van start zal gaan, de geconstateerde achterstand van jongeren op het terrein van onderwijs en werk en tot slot de behoefte en noodzaak om de verhouding tussen gemeente en de Molukse gemeenschap opnieuw te bezien. De beperkte omvang van de gemeenschap maakt dat we wel moeten zoeken naar een evenwicht tussen inspanningen en investeringen en het bereiken van resultaten. Over de Driesprong zijn geen gegevens van de Wijkmonitor 2010 beschikbaar, omdat de wijkmonitor alleen op het schaalniveau ‘Brabantpark’ gegevens levert. Wel zijn gegevens beschikbaar over de onderwijssituatie en werkloosheid. In 2011 is intensief met mensen uit de gemeenschap gesproken in het kader van het wijkbrandingstraject, dat WonenBreburg in samenwerking met gemeente heeft laten uitvoeren door de Holland Branding Group. De analyse van de wijk die voortkomt uit het brandingstraject geeft een mooi beeld van de Driesprong. De Molukse wijk gaat door de herstructurering onderdeel uitmaken van een geïntegreerde, levendige en diverse stadswijk, waarin allerlei mensen een thuis kunnen vinden. Met naast huur ook koop en naast rijtjeswoningen ook appartementen en starterswoningen. Mede door de mogelijkheid om zelf een huis te kunnen bouwen, bijvoorbeeld in collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) zullen nieuwe bewoners instromen. Daarvoor hebben zich al belangstellenden aangemeld, die echt enthousiast zijn en open staan voor het karakter van de wijk. Met deze nieuwe instroom zullen jonge kinderen meekomen, wat vraagt om een veilige kindvriendelijke leefomgeving. Verantwoordelijkheid speelt een grote rol, de Driesprong is een gemeenschap waarin mensen oog hebben voor ontwikkeling, opvoeding en emancipatie. De buurt is gastvrij, kent een lange en bijzondere traditie van ontmoeting, eten, muziek en rituelen. Er is voor iedereen de mogelijkheid om deel te nemen aan gemeenschapsleven, zonder er toe verplicht te zijn. In het samenspel tussen de verschillende bewoners en de verschillende generaties speelt tolerantie een grote rol. Hieruit kan een meer open minded intercultuur ontstaan, waarin de Molukse traditie en de nieuwe stedelijkheid elkaar wederzijds inspireren. Respect en zorgzaamheid, naar ouderen en ook naar kinderen zijn hier vanzelfsprekend. Mantelzorg en gemeenschapszin zijn sterk ontwikkeld in de Molukse cultuur. De Nederlandse en de Molukse ondersteuningsstructuur lijken niet altijd op elkaar aan te sluiten.

2. Wat gaan we doen? Meedoen@Breda Werk Er wordt door de bewoners van de Driesprong een hoge werkeloosheid geconstateerd onder met name de categorie Molukse jongeren van 18 tot 27 jaar. Deze categorie is niet volledig in kaart te brengen middels de reguliere instanties In onvoldoende mate is de achtergrond, etniciteit te achterhalen. Daarnaast ‘hoppen’ deze jongeren veelal van tijdelijke baan naar tijdelijke baan- of vallen ze terug in de veilige/ traditionele familiesfeer. Molukse jongeren volgen ook elkaars voorbeeld. Hoger opgeleide jongeren zullen veelal instromen op banen die lager gekwalificeerd zijn omdat hun vrienden dit ook doen.


51

Ingezet wordt binnen het sociaal economisch programma om het negatief voorbeeldgedrag te doorbreken, door de instanties in te zetten binnen de leefwereld van de jongeren zelf (spreekuur op locatie) en vooral ook om door het zelfregulerend vermogen van de wijk te gebruiken om de eigen verantwoordelijkheid van de jongeren te bevorderen. De fysieke herontwikkeling van de Driesprong in de komende jaren brengt veel werkgelegenheid met zich mee. Met de partijen die uit de aanbesteding komen voor de bouw van de woningen en de aanleg van de openbare ruimte wordt gekeken in hoeverre mensen uit de wijk (tijdelijk) aan het werk kunnen in de Driesprong. Business Coach Breda Business Coach Breda is (de komende twee jaar als stedelijk project) ook actief in de Driesprong. De ondernemers worden voor begeleiding onder gebracht bij de Business coach. Ook is aandacht voor ondernemers die reeds een bedrijf in de wijk gevestigd hebben. De afgelopen twee jaar is positieve ervaring opgedaan met het houden van netwerkbijeenkomsten. De inzet van de businesscoach wordt gecontinueerd Mantelzorg Het college heeft extra middelen vrijgemaakt voor de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers. Aan het maatschappelijk veld (de professionele organisaties) is middels de uitvraag 2012 gevraagd instrumenten te ontwikkelen om het matchen van bewoners aan vrijwilligerswerk, en mensen toe leiden naar mantelzorgondersteuning. Via buurtgerichte communicatiemiddelen kunnen we mensen informeren over de mogelijkheden. In de Driesprong is de relatie tussen mantelzorg en professionele zorg een belangrijk aandachtspunt. De herstructurering biedt ons de kans om achter de voordeur in gesprek te gaan met oudere bewoners over hun woon en leefsituatie, en de behoefte aan ondersteuning Verzelfstandiging buurthuis Toma De Driesprong is een kansrijke plek voor experimenten met meer zelfsturing en eigen verantwoordelijkheid voor de wijk. De gemeenschap pakt de handschoen op door te werken aan een voorstel voor de overname van het buurthuis Toma. Steun vanuit de gemeente wordt geboden. Jong@Breda Alle partijen die in de wijk actief zijn, werken constructief samen aan een prettig opgroeiklimaat. Ook voor de jeugd in De Driesprong is het van belang dat zij haar competenties en talenten kan ontwikkelen. Bewoners van De Driesprong kunnen veel zelf en doen ook veel zelf al. Dat geeft alle vertrouwen voor de toekomst van de jeugd. Daar waar het even niet lukt, is het CJG dichtbij. Om de kracht in het gezin terug te vinden. Ook in het onderwijs is er extra aandacht voor het versterken van kansen. De jongste kinderen maken een goede start in de voorschool. Het Boemeltje heeft bij het Inspectieonderzoek op een aantal onderdelen een goede score behaald voor de kwaliteit van de voorschoolse educatie. Jeugdwerkers en partners in de brede school zetten zich extra in om kinderen en jongeren actief aan sportactiviteiten te laten meedoen. Ook spannen ouders, scholen en partners zich in om alle jongeren op school binnenboord te houden. De Molukse Wijkraad speelt een belangrijke rol bij de specifieke aandacht die in De Driesprong nodig is. Landelijk en provinciaal onderzoek toont aan dat in toenemende mate Molukse kinderen geen startkwalificatie halen. Dit zie je al in de overgang van basisschool naar voortgezet onderwijs, waarbij kinderen beneden hun niveau kiezen of elkaar volgen ongeacht hun eigen kunnen. Vanaf 2011 tot en met 2013 wordt de huidige onderwijssituatie onder Molukse jongeren onderzocht door het Landelijk Steunpunt Educatie Molukkers (LSEM) in samenwerking met de Molukse wijkraad en de gemeente. Ook wordt historisch onderzoek uitgevoerd naar de onderwijssituatie van de afgelopen 10 jaar. Het biedt de mogelijkheid om scholen te wijzen op eventuele onderadvisering. En het biedt mogelijkheden om ouders te wijzen op de consequenties van (bewuste) onderinstroom van hun kinderen en hen te stimuleren een actievere rol te spelen bij de advisering. Instrumenten die kunnen worden ingezet zijn o.a. schoolcoaches of ouderparticipatieprojecten. Burgerkracht Wijkontwikkeling 3.0 Raadsbesluit 31 mei 2012

52

De Molukse wijkraad heeft in samenwerking met Surplus Welzijn, gemeente, LSEM en stadsmarinier een methodiek ontwikkeld om in gezamenlijkheid en middels het zelfregulerend vermogen van de bewoners te werken aan het voorkomen van overlast in de wijk en het verbeteren van het toekomstperspectief van de jeugd. Binnen het sociaal maatschappelijk programma wordt- samen met WonenBreburg- een budget vrijgemaakt om deze activiteiten te faciliteren. De basis op orde (schoon, heel en veilig) Veiligheid De Driesprong is een rustige, gesloten buurt. Aangezien in de huidige Driesprong met name Molukse huishouden wonen, is er sprake van zelfregulering bij (kleine) problemen in de wijk. In de afgelopen tijd zijn er incidenten geweest met Molukse jongeren. De stadsmarinier heeft samen met de Molukse gemeenschap en betrokken collega’s afspraken gemaakt over een korte termijn aanpak. Binnen het sociaal programma Driesprong wordt ruimte gemaakt om tot een duurzame aanpak te komen Transitiebeheer openbare ruimte Na de sloop van de woningen in de Driesprong vanaf 2008 ligt de grond braak. De Molukse wijk grenst aan deze braakliggende grond, en ook aan een bedrijventerrein. Aanvankelijk was er een herontwikkeling van dit bedrijventerrein voorzien. Inmiddels is dit plan uitgesteld, zeker tot na 2020. De komende jaren wordt blijvend ingezet op sociaal en fysiek transitiebeheer; met aandacht voor de aanpak van de ‘vrijplaatsen’, in samenwerking met de bewoners. Imago Het image van Driesprong is niet altijd positief. Doelstelling van de herontwikkeling van de Driesprong is mede om differentiatie aan te brengen en daarmee andere doelgroepen te kunnen aantrekken. Daarvoor zal eerst inzet gepleegd moeten worden om het imago te verbeteren. De ‘brandsheet’ die voor de Driesprong in 2011 is gemaakt, vormt de basis voor maatregelen op sociaal, fysiek en economisch terrein. Vervolgens zal er specifieke aandacht moeten zijn voor de relatie tussen de ‘nieuwe en de oude bewoners’. Bouwprogramma In de periode 2012-2014 wordt gewerkt aan de herontwikkeling van de Driesprong. In de tweede helft van 2012 wordt daadwerkelijk met de bouw gestart. De ontwikkeling is in twee fases gesplitst. Fase 1a betreft de braakliggende gronden in de Driesprong. 2012 wordt een intensief jaar, waarin gewerkt wordt aan de wijziging van het bestemmingsplan, aan de bouwplannen zelf, aan afspraken met nutsbedrijven en de riolering, aan de uitwerking van de plannen voor de openbare ruimte etc. Dit alles in nauw overleg en met betrokkenheid van de oude en nieuwe bewoners van de Driesprong. Fase 1b betreft het Hollandia terrein en de Ameland en Terschellingstraat. Nu is sloop en nieuwbouw voorzien voor de woningen aan de Ameland en Terschellingstraat. In 2012 wordt beoordeeld of aan de eisen die verbonden zijn aan de sloop kan worden voldoen. De genoemde eisen betreffen afspraken die tussen WonenBreburg, gemeente en de bewoners van de Ameland en Terschellingstraat zijn gemaakt en vastgelegd. Ook voor fase 1b is de betrokkenheid van bewoners dus cruciaal. Gezamenlijke verklaring De gezamenlijke verklaring is in 1996 vastgesteld. In de structuurvisie Driesprong uit 2009 is het belang van de herijking ervan aangegeven. Wethouder en wijkraad hebben eind 2010 afgesproken dat er een nieuwe gezamenlijke verklaring wordt gemaakt, die aansluit bij de Driesprong anno 2012 en het huidige gemeentelijke beleid. De gemeente zal hierin een faciliterende rol innemen.


53

De gezamenlijke verklaring erkent de bijzondere situatie van de Molukse gemeenschap. Over erkenning en herkenning van de geschiedenis van de gemeenschap is geen discussie. De uitwerking zal zich dit keer echter richten op eigen initiatief en trots, en niet op kwetsbaarheid en broze relaties.


54

3. Hoe gaan we dat doen? Driesprong Meedoen@Breda Doelstelling

Activiteiten

Resultaten


Een initiatiefgroep bestaande uit

In 2013 is er een door de gemeenschap


inwoners van de wijk - ondersteund door

gedragen en instand gehouden

Avans- ontwikkelt een alternatieve

voorziening in de wijk (Toma)

functionaliteit voor het voormalige buurthuis Toma uiterlijk in het 4e kwartaal van 2012 Activiteiten (transitiebeheer) gericht op

-Beheer van de openbare ruimte door en

sport- spel en cultuur bedacht en

voor bewoners zelf.

georganiseerd door bewoners zelf in het

-Een schonere, veilige buitenruimte.

transitiegebied. (bijvoorbeeld crossbaan)

-Meer bewoners doen mee aan door hen zelf georganiseerde activiteiten

Inzet wijknetwerker

Wijkbewoners met een zwak sociaal netwerk zijn geïnformeerd en geadviseerd en doen actief mee aan andere bewonersinitiatieven /buurt- of wijkevenementen

Verbeteren positie kwetsbare Bredanaars

De Molukse gemeenschap (wijkraad)

Een overeenkomst tussen de Molukse

wordt gevraagd het initiatief te nemen

gemeenschap en de gemeente die

om de gezamenlijke verklaring uit 1996

aansluit bij de onderlinge verhouding

te herijken.

anno 2012.

Aan huidige- en oudbewoners van de

Door SMO zijn trajecten ZOM vervuld

wijk Driesprong wordt, met hun akkoord

waarin concreet is benoemd welk

en na aanmelding door de woonconsu-

hulpverlenings-aanbod is verstrekt en

lenten van WB , door SMO Breda

hoe de positie van deze kwetsbare (oud-)

additionele

bewoners is verbeterd.

(im-)materiële hulpverlening verstrekt in de vorm van Zorg op Maat trajecten (ZOM). Verbeteren arbeids- en maatschappelijke

Business Coach Breda

participatie



Activiteiten

Resultaten


Middels twee “retraite” weekenden

Een door de (Molukse) gemeenschap

arbeidsmarkt

buiten de wijk begin 2012 wordt de

gedragen plan van aanpak met concrete

dialoog tussen jong en oud hervat.

activiteiten ter verbetering van de relatie

Middels het zelfregulerende karakter van

tussen jong en oud, de leefbaarheid en

de Molukse gemeenschap worden

veiligheid in de wijk en het

jongeren opgeroepen hun bijdrage te

toekomstperspectief van de jeugd.

leveren voor de gemeenschap en hun eigen toekomst. (bevorderen van hun zelfwerkzaamheid) Onderzoek onderwijs- en werk positie

Een wetenschappelijk onderbouwd

Molukse kinderen en jongeren door het

rapportage over de onderwijs-positie en

LSEM, Molukse Wijkraad, Surplus Welzijn

economische participatie van Molukse

, gemeente en onderwijsveld Dit

kinderen/ jongeren over de periode

onderzoek kan aanleiding zijn voor het

2000-2013 .

inzetten van additionele ondersteuning in de doorgaande (onderwijs-)lijn Goed onderhouden en bruikbare leefomgeving Instandhouding en waar nodig

In 2012 wordt een andere functionaliteit

Het voormalige buurthuis Driesprong


aan het voormalig buurthuis Driesprong

kent een andere functionaliteit wat


gegeven

aansluit bij de vraag van de bewoners.



55


56

Hoge Vucht Doornbos Linie

4

1. Inleiding Sinds 2000 werken gemeente en partners gezamenlijk aan de wijkontwikkeling van Hoge Vucht, Doornbos en Linie. In 2001 werd een wijkontwikkelingsvisie vastgesteld; in 2004 werd een uitvoeringsprogramma vastgesteld, dat zich met name richtte op fysieke herontwikkelingsopgaven. In 2009 is n.a.v. de resultaten van de wijkmonitor meer aandacht gekomen voor de sociaal economische opgave in het gebied. Extra investeringen in de wijkontwikkeling zijn in 2010 vastgelegd in de Alliantie. Corporaties investeren gezamenlijk een extra bedrag van 8 miljoen, de gemeente heeft hier 8 miljoen naast gezet (afspraken 8+8). Bijna de helft van dit bedrag was bestemd voor de Hoge Vucht, Doornbos en Linie (HVDL). Hoge Vucht, Doornbos en Linie is een grote wijk met een grote diversiteit tussen de subbuurten. Op vrijwel alle belangrijke thema’s scoort deze wijk sterk benedengemiddeld. De urgentie om de wijk aan te pakken wordt dan ook breed gevoeld. Daarbij is de notie dat de sociaal economische situatie van de bewoners een sleutelrol speelt de afgelopen jaren sterk toegenomen. Dit beeld wordt ondersteund door de resultaten uit de wijkmonitor 2010.

2. Wat gaan we doen? Meedoen@Breda Leerwerkbedrijf(WadW) Mensen met een te grote afstand tot de arbeidsmarkt kunnen in de wijk via ‘Leerwerkbedrijf(WadW)’ op laagdrempelige wijze actief worden. Zo ontplooit WADW de Zwerfvuilbrigade, de Buurtservicedienst en de Formulierenbrigader. De wijk biedt activiteiten en werk dat aansluit bij veel verschillende vaardigheden en interesses. De ontvangers van de geleverde diensten zijn de bewoners uit de wijk, die op hun beurt dankbaar gebruik maken van deze diensten. De vraag naar diensten is momenteel groter dan het aanbod van medewerkers van Leerwerkbedrijf(WadW). Dit gat willen we dichten. Leerwerkbedrijf(WadW) wordt de komende jaren gecontinueerd. Get started Voor veel jongeren in Hoge Vucht is de weg naar werk moeilijk. Ze hebben een laag opleidingniveau,schulden, een problematische thuissituatie en dreigen werkloos te worden. Er is weinig zicht op succes. De verlokkingen van de criminaliteit zijn daarentegen dichtbij. (Probleem)jongeren met een grote afstand naar de arbeidsmarkt worden op succesvolle wijze begeleid door Get Started. Het succes van Get Started zit ‘m in de persoonlijke en onorthodoxe aanpak van coaches met lef. Het lef uit zich in het contact met de jongeren zelf, maar ook in de benadering van een netwerk van organisaties en bedrijven in de stad. Voor de komende periode 2012 – 2014 wordt Get Started gecontinueerd. De vrouwenstudio’s , Grote Broer project Gemeente en de corporaties hebben gezamenlijk de opdrachten aan De vrouwenstudio’s en het Grote Broer project leveren een bijdrage aan het aantoonbaar stijgen op de participatieladder, van jongeren en vrouwen. Uiteindelijk is het hebben van werk of een startkwalificatie het hoogst haalbare resultaat. Voor de komende periode 2012 – 2014 worden deze projecten gecontinueerd


57

Wijkeconomie Het potentieel aan arbeidskrachten in HVDL is groot, maar het ontbreekt deze mensen vaak aan kennis, competenties en een netwerk om hun weg te vinden naar de arbeidsmarkt. Daarnaast worden bedrijven in en rondom de wijk niet gewezen op dit arbeidspotentieel, en hun verantwoordelijkheid voor de wijk. In die aanpak moet het gesprek met deze werkgevers worden aangegaan. Zoals al eerder aangegeven neemt het college deze uitdaging aan en komt medio 2012 met een plan van aanpak. Uit onderzoek in HVDL blijkt dat er veel behoefte is aan fysieke ruimte voor startende ondernemers. Met het project DNA (Deprived Neighbourhood Approach) in de Hoge Vught is een van de activiteiten waarmee we starten het realiseren van bedrijfsruimte voor startende ondernemers in leegstaande gebouwen. Verzelfstandiging van de buurtcentra In HVDL handhaven we de buurtcentra ‘de Wegwijzer’ en het Noorderlicht. De Wegwijzer heeft aangegeven te willen onderzoeken of een zelfstandige en meer commerciële invulling mogelijk is. De gemeente zal de Wegwijzer faciliteren in hun zoektocht. Met het buurthuis Geeren Noord is in het kader van de ontwikkeling van de Brede School Noorderlicht een convenant gesloten. Wel wordt nader onderzocht wat de mogelijkheden zijn tot verdere verzelfstandiging. Ook hier zal de gemeente daar waar nodig begeleiden. De gemeente stelt zich actief op bij het nadenken over de nieuwe invulling van het buurthuis Geeren Zuid. Er komt een haalbaarheidsonderzoek of het huidige buurthuis omgezet kan worden naar een paramedisch centrum, met een wijkrestaurant en enkele multifunctionele ruimtes voor buurtactiviteiten. Een belangrijke rol is weggelegd voor SingelvesteAlleeWonen. Jong@Breda Jeugd en onderwijs Het basisonderwijs in HVDL heeft een uitstekende reputatie. Volgens de visitatiecommissie staat de integrale samenwerking redelijk in de steigers. De samenwerking tussen basisscholen, jeugdzorg, maatschappelijk werk en het welzijnswerk kan beter. De brede school ontwikkeling is in volle gang. Het Noorderlicht is in gebruik genomen en alle gebruikers hebben afspraken vastgelegd over zowel beheer als de inhoudelijke samenwerking. De brede schoolontwikkeling staat daarin centraal. In het Uuitvoeringsplan Brede scholen 2012-2014 wordt ingezet op de bevordering ketensamenwerking en versterking aanbod basisonderwijs. Extra aandacht zal er de komende jaren moeten zijn voor de preventieve aanpak van 12 tot 18 jarigen. Deze leeftijdscategorie mogen we beslist niet uit het oog verliezen. moeten Op deze leeftijd is de verleiding groot. Juist nu ze moeten kiezen tussen ‘makkelijk geld verdienen’ en de moeilijkere weg van school en werk. Goede samenwerking tussen het voortgezet onderwijs en instanties in de wijk is een grote uitdaging. In het voortgezet onderwijs is het normaal dat jongeren buiten de eigen wijk naar school gaan. Daardoor heeft wijkgericht werken voor de scholen in het voortgezet onderwijs een andere invulling dan in het primair onderwijs. Een impuls aan het realiseren van stages in de wijk is nodig. Heel belangrijk is de ontwikkeling van een aanpak gericht op potentiële probleemjongeren tussen de 12 en de 23 jaar. Wat moet er extra gebeuren in probleembuurten om grip te houden op deze jongeren? Het CJG krijgt een centrale rol. We willen het CJG ondersteunen bij het realiseren van bovenstaande ambities. Dit doen we door de innovatie samenwerking tussen CJG, school en de buurt (en instellingen in de buurt) in het basisonderwijs ook mogelijk te maken in het voortgezet onderwijs. Daarnaast is het van belang om de krachten tussen de bestaande initiatieven die een noodzakelijke bijdrage leveren aan de situatie van jongeren en de wijk te bundelen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de jeugdwerkers (Surplus en Social Work, TOS) en de buurtvaders en Grote Broers


58

Jeugd & gezondheid: In 2012 start de gemeente met JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht) in Hoge Vucht. JOGG is een landelijk initiatief, waarbij iedereen zich inzet om gezond eten en bewegen voor jongeren gemakkelijk en aantrekkelijk te maken. Het percentage jongeren met overgewicht ligt in Hoge Vucht veel hoger dan het gemiddelde Bredase percentage. In deze wijk zijn al eerder activiteiten uitgevoerd. Eind 2011 is een netwerkbijeenkomst gehouden met partners waarin het thema ‘Voeding&Beweging’ verkend is. Bij JOGG Hoge Vucht werken we in Europees verband samen met de Belgische steden Kortrijk en Antwerpen en de Engelse stad Medway. Hiermee kunnen we een impuls geven aan JOGG in deze wijk. In de komende maanden gaan de plannen verder uitgewerkt worden. De ‘basis op orde’ (schoon-heel-veilig) Veiligheid Het wijkveiligheidsplan voor de Geeren, dat grotendeels ook van toepassing is op de rest van de wijk, is volledig afgestemd op het uitvoeringsprogramma wijkontwikkeling. We zijn op de goede weg, en dat wordt gezien. Met Europese subsidie mogen we onze ervaringen t.a.v. veiligheid de komende periode verdiepen, en delen we onze kennis met andere Europese steden. In de wijken Biesdonk, Wisselaar en Doornbos-Linie zijn buurtpreventieteams actief. Doel van de buurtpreventie is om de betrokkenheid van bewoners bij het tegengaan van woninginbraken te verbeteren. Inmiddels heeft de buurtpreventie een breder karakter gekregen en worden allerlei onderwerpen die betrekking hebben op veiligheid en leefbaarheid besproken. De aanpak van jongerenoverlast en drugshandel blijft een belangrijk thema. Door een gerichte inzet van politie, toezichthouders, jeugdwerkers, buurtvaders en grote broers zijn al belangrijke stappen gezet in vermindering van de overlast. De komende periode zullen ouders vaker op hun verantwoordelijkheid worden aangesproken en zal de persoonsgerichte aanpak in samenspraak met het veiligheidshuis worden versterkt. De leefbaarheid wordt versterkt door gerichte handhaving van wetten en regels, zoals vastgelegd in de Algemene Plaatselijke Verordening (o.a. ten aanzien van voertuigen op de openbare weg, kliko’s, winkelwagens etc.). De inzet van Stadstoezicht zal verder worden geprofessionaliseerd. Herijking Masterplan openbare ruimte Met het masterplan openbare ruimte wil de gemeente een bovengemiddeld kwaliteitsniveau van de openbare ruimte in HVDL creëren. De hoeveelheid groen en openbare ruimte is een kernkwaliteit van het gebied; door deze kwaliteit te versterken wordt het gebied veel aantrekkelijker. Duidelijk is dat we in deze tijd van bezuinigingen ook binnen het masterplan moeten focussen. We kiezen ervoor om de inzet te concentreren op gebieden waar partners samen met de gemeente fors investeren. Het gaat dan vooral om Geeren Zuid en Liniekwartier Noord. Tot slot kiezen we voor Geeren Noord. Geeren Noord onderscheid zich van andere wijken door excellente voorzieningen op het terrein van natuur, educatie en recreatie. Dit willen we gezamenlijk versterken door te investeren in kinderboerderij, park Hoge Vucht en de Hoge Vucht polder. Beheer van de openbare ruimte Rondom het beheer van de openbare ruimte zijn initiatieven gaande om bewoners daadwerkelijk zeggenschap te geven. Er zal actief worden gezocht naar mogelijkheden om activiteiten in het kader van de wijkontwikkeling te verbinden met investeringen en onderhoud in de buitenruimte, en bijvoorbeeld het beleid rondom speelplaatsen. Het resultaat zal worden opgenomen in het uitvoeringsprogramma.


59

Imago De bewoners in HVDL zijn bovengemiddeld tevreden over de fysieke staat en de toekomst van hun wijk. Voor bewoners buiten deze wijken geldt dit niet. Sterker nog: voor hen hebben deze wijken nog steeds een slecht imago. Om deze vorm van segregatie aan te pakken is het nodig dat de het imago van de wijkontwikkelingswijken stijgt. Belangrijke acties zijn dan: uitgeven van kleine kavels voor het bouwen van eigen woningen (al of niet in een collectief), reserveren van ruimte voor het starten en voor doorgroeien van bedrijven, ontwikkelen van een modern en aantrekkelijk winkelcentrum, Natuur- en milieu educatiecentrum in Noord, creëren van vrijplaatsen voor eigen initiatieven, maar ook de borging van de kwaliteit van de openbare ruimte. In het kader van ‘Samenwerken aan leefbaarheid’ zijn afspraken gemaakt over het realiseren van ‘wijkbrands’. Een ‘wijkbrand’ moet sturing geven aan sociale, fysieke en economische activiteiten en afwegingen in een gebied en moet ervoor zorgen dat al die plannen op een overzichtelijke, beeldende en beknopte wijze een plek krijgen. Alle neuzen dezelfde kant uit. Het traject wordt doorlopen met de Holland Branding Group, en is tegelijkertijd een scholingstraject; zodat in de toekomst een dergelijk instrument zelf kan worden toegepast. Een wijkbrand benadrukt het unieke karakter van een buurt; zaak is om het ‘bijzondere’ uit te bouwen en te benadrukken. Bijvoorbeeld door in Geeren Noord door te focussen op natuur, recreatie en educatie (kinderboerderij, park, polder en brede school). Bouwprogramma Hoewel beperkt in het kader van de stedelijke herprogrammering dient alles op alles gezet te worden om het afgesproken programma in de “Herijkte Alliantie” ook daadwerkelijk volgens planning te realiseren. We streven naar meer kwaliteit van- en variatie in woonmilieus. Hierdoor wordt de buurt aantrekkelijker en komen er meer mogelijkheden om wooncarrière te maken in de eigen buurt. Wisselaar Er wordt een nieuwe visie ontwikkeld voor het wisselslagterrein. Daarbij wordt nadrukkelijk onderzocht of het kansrijk is om particuliere opdrachtgevers de mogelijkheid te bieden kavels te kopen. Het stimuleren van particulier opdrachtgeverschap en collectief particulier opdrachtgeverschap is een doel van de gemeente Breda, en sluit aan bij de gedachte dat bewoners zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen om hun dromen te realiseren, en dat we dit als gemeente ondersteunen. Geeren Noord WonenBreburg werkt aan de afronding van fase B (met name garagewoningen) en de planvorming rondom fase C. Fase C bestaat vooralsnog uit de realisatie van ongeveer 50 appartementen, waarmee de ontwikkeling van de gehele B. de Wildestraat wordt doorgezet. De ontwikkeling van de overige 100 woningen wordt tot zeker na 2020 uitgesteld. De gemeente is in overleg met WonenBreburg over een tijdelijke invulling van het terrein. Biesdonk De Aldi in Biesdonk wil fors uitbreiden en heeft hiertoe de winkeliers in de winkelstrip aan de Charleroistraat grotendeels uitgekocht. De openbare ruimte dient te worden aangepast om deze uitbreiding mogelijk te maken. De gemeente heeft hierover een positief principebesluit genomen. De gemeente is in afwachting van de plannen van de Aldi. Geeren Zuid De bewoners in Geeren-Zuid zijn trots op hun buurt, nu willen we ook dat andere bewoners van Breda een positiever beeld krijgen van Geeren-Zuid. Naast de fysieke opgave in Geeren-Zuid investeren we al vanaf 2008 in een sociaal economisch programma voor en door bewoners.


60

We stimuleren en ondersteunen bewoners uit Geeren-Zuid om vooruit te komen en met elkaar prettig te leven zodat bewoners zich thuis voelen in de wijk en betrokken zijn bij de wijk. Deze extra inzet blijven we continueren, met extra inzet op: Jeugd: • Voor kinderen in de leeftijd 2,5 – 12 jaar is er een goed onderwijsprogramma. De realisatie van de Brede school, met o.a. Basisschool de Fontein, vervult een belangrijke rol in de wijk voor het opgroeien van kinderen van 2,5 – 12 jaar • Kinderen en jongeren(zowel jongens als meisjes) kunnen veilig buitenspelen en gebruik maken van voldoende sport- en spelactiviteiten door inzet van oa. TOS, Grote broers. • Minder jongeren stoppen voortijdig met een opleiding en meer jongeren hebben een arbeidsplaats. Er wordt voldoende ondersteuning geboden aan jongeren, die dreigen uit de boot te vallen. Er wordt weer positief over jongeren gepraat. Dit wordt bereikt door de inzet van jongeren zelf en ondersteuning van Get Started, Grote Broers, CJG, Leerwerkbedrijf(WadW) en onderwijsinstellingen. • Minder jong volwassenen houden zich bezig met criminele activiteiten en criminele netwerken worden opgespoord. Hierbij wordt samengewerkt met CJG, Politie, stadsmarinier, Buurtvaders, Grote Broers. • Kinderen en jongeren beschikken over een divers sociaal netwerk. De Brede School Geeren Zuid vervult hier een rol in door o.a. het aanbieden van een ‘plusprogramma’ BSO. Werk • Meer bewoners van Geeren-Zuid zijn economisch en maatschappelijk zelfredzaam. De economische mogelijkheden voor de wijk worden ondersteund en gestimuleerd. • Het bedrijfsleven is meer betrokken bij de wijk. Veiligheid • Het veiligheidsgevoel onder bewoners neemt toe, door onder andere de inzet van buurtbemiddeling, buurtpreventie, buurtvaders en integrale handhavingacties achter de voordeur. Gezondheid • Samen met bewoners wordt bekeken hoe de gezondheid van bewoners bevorderd kan worden. We gaan onderzoek doen naar de gezondheid van bewoners en leren in een Europese samenwerking van de gezondheidsaanpak van België en Engeland. Voor Geeren-Zuid geldt eveneens dat de aandacht uitgaat naar fysieke verbetering van de wijk. Om deze ambities vast te stellen wordt het integraal wijkontwikkelingsprogramma uit 2008 herijkt in 2012. In de periode tot 2020 liggen de volgende fysieke opgaven voor de wijk: • Realisatie van de 150 nieuwbouw woningen en de herinrichting van het openbare gebied in het noord-oostelijke deel van Geeren-Zuid (C. Persoonsstraat e.o.); • Herijking van de realisatie van sloop- nieuwbouw van 80 sociale huurwoningen in het gedeelte ten zuiden van het park en ten westen van de basisschool en bepalen van de ambitie en realisatiemogelijkheden van locatie ten noorden van het G. Rietveldhuis (IWOP fase 2B); • Realisatie van een Brede school op de locatie van de huidige basisschool de Fontein. Momenteel loopt een haalbaarheidsstudie naar renovatie dan wel nieuwbouw van de school; • Bepalen ambitie voor heraanleg van het centrale park; • Bepalen nieuwe invulling van het voormalige buurthuis Geeren-Zuid. De haalbaarheidsstudie geeft aan dat er een kansrijk profiel bestaat voor een gezondheidscentrum, aangevuld met een wijkrestaurant en enkele multifunctionele ruimten die door de bewoners kunnen worden benut ten bate van buurtactiviteiten.


61

Linie In Linie concentreren de inspanningen zich tm 2014 op de herontwikkeling van Liniekwartier Noord. De aanpak die Singelveste AlleeWonen kiest in Linie is nieuw en speelt in op actuele inzichten over gebiedsontwikkeling in deze tijd. Het is een organische aanpak, waarbij stempelgewijs wordt gekeken naar de ideale invulling. Singelveste AlleeWonen maakt daarbij gebruik van een mix van instrumenten, zoals renovatie, verkoop, sloop en nieuwbouw, o.a. met particuliere opdrachtgevers. In deze aanpak is veel aandacht en inzet voor de sociaal economische en culturele ontwikkeling van Linie, met speciale aandacht voor het Edisonplein. Dit laatste wordt uitgewerkt in een sociaal programma. Naast het Liniekwartier ligt het voormalig Euretcoterrein aan de Archimedestraat. In 2010 vond een haalbaarheidsonderzoek plaats naar de herontwikkeling van dit grote terrein. In de Alliantie zijn afspraken gemaakt over de fasering; de start van de bouw is voorzien voor 2015. In 2012 willen de marktpartijen starten met de voorbereidingen. In de eerste fase van de herontwikkelingen in Linie heeft de gemeente een belangrijke rol; de samenwerking moet leiden tot het optimaliseren van de kwaliteit van de herontwikkeling, een gedeelde visie op de toekomstige ‘brand’ van Linie en omgeving, en tot snelheid in het ontwikkelproces. Doornbos Met name de flatblokken in Doornbos hebben een impuls nodig. WonenBreburg wil in 2012 starten met de aanpak van 11 flatblokken (208 woningen), waarvan er 8 worden gerenoveerd waarbij tevens aandacht zal zijn voor de energiemaatregelen. Daarnaast worden drie blokken herontwikkeld, waarvan een blok voor intramurale zorg. Uitgangspunt is dat gewerkt wordt aan de gewenste differentiatie in Doornbos; starters kunnen terecht in de wijk; ze kunnen daarna doorstromen naar een grondgebonden woning, terwijl ouderen de grondgebonden woning kunnen verwisselen voor een seniorenappartement. In de wijk is een veiligheidsoverleg georganiseerd, waarin de politie gemeente corporatie en de bewoners participeren. In het kader van schoon heel veilig is het terrein aan de Balieendijk een aandachtspunt. De wijk wordt met veel zwerfvuil geconfronteerd. Daarnaast zetten we door op een aantal sociale programma onderdelen, zoals Thuis op straat. In het kader van bewonersparticipatie worden wijktafels georganiseerd. Pilot Buurtonderneming Het rekenkamer rapport adviseert ons tot slot over de organisatie van de wijkontwikkeling. Het gaat om het verbeteren van de regie op wijkontwikkeling, zorgen voor minder overleg en meer clustering van initiatieven, meer doorzettingsmacht in de wijk en het creëren van meer mogelijkheden voor bewoners om verantwoordelijkheid te nemen. Op initiatief van de CDA raadsfractie en de corporaties Singelveste AlleeWonen en WonenBreburg krijgen deze ambities een plek in een pilot ‘buurtonderneming’. Deze pilot geeft tevens invulling aan de afspraak in de herijkte alliantie om nieuwe vormen van samenwerking in de wijk uit te bouwen. De buurtonderneming wordt verantwoordelijk voor de uitvoering van een wijkplan. Bewonersparticipatie wordt vanuit deze plek verder gestimuleerd en ondersteund. Succesvolle projecten in HVDL (zoals vrouwenstudio’s, Leerwerkbedrijf(WadW) met bijvoorbeeld formulierenbrigade, zwervuilbrigade en opruimtroepers) worden ondergebracht in de buurtonderneming. Werkzaamheden in de wijk worden zoveel mogelijk door mensen zonder werk uitgevoerd.


62

Het idee van een buurtonderneming is dat betrokken organisaties hun (beste) mensen (deels) erin onderbrengen; die mensen krijgen veel mandaat om het wijkplan uit te voeren. Het budget van het sociale programma wordt zoveel mogelijk samengevoegd. De mensen die werken in de buurtonderneming kennen de wijk en hebben de benodigde instelling: mensen met lef, die niet bang zijn voor bijvoorbeeld probleemjongeren, zo bij een potentiële werkgever binnenstappen, en direct weten wie een ingewikkeld probleem van een gezin kan oppakken als ze het zelf niet kunnen. De afspraken die we in het kader van de Alliantie (8+8) al hebben gemaakt over het sociaal economisch programma kunnen worden uitgevoerd door de buurtonderneming. In 2012 wordt een opdracht geformuleerd en een kwartiermaker aangesteld voor de realisatie van de buurtonderneming. Een voorwaarde voor succes is dat gekozen wordt voor een vorm waarin bewoners als gelijkwaardige partner met medezeggenschap meedoen.

3. Hoe gaan we dat doen? Hoge Vucht Doornbos Linie Meedoen@Breda Doelstelling

Activiteiten

Resultaten


Inzet wijknetwerker

Wijkbewoners met een zwak sociaal


netwerk zijn geïnformeerd en geadviseerd en doen actief mee aan andere bewonersinitiatieven/buurt- of wijkevenementen Ingebruikname van de Schatkamer.

Een fysiek en digitaal wijkinformatiepuntgedragen door- en uitgevoerd door organisaties en bewoners uit de wijk.

Meer bewoners zijn economisch en


Elk jaar stijgen ca. 90 wijkbewoners met

maatschappelijk zelfredzaam.


een uitkering stijgen op de participatie-

arbeidsmarkt begeleiden naar werk en/of

ladder.

vrijwilligerswerk. De activiteiten geïnitieerd en uitgevoerd

Jaarlijks worden ten minste 220 vrouwen

door de Vrouwenstudio’s

bereikt waarbij 43 contracten worden afgesloten.

Verbeteren positie kwetsbare Bredanaars

Aan bewoners van de wijk HVDBL wordt,

Door SMO zijn trajecten ZOM vervuld

met hun akkoord en na aanmelding door

waarin concreet is benoemd welk

de woonconsulenten van de corporaties,

hulpverleningsaanbod is verstrekt en hoe

door SMO

de positie van deze kwetsbare bewoners

hulpverlening verstrekt in de vorm van

van HVDBL is verbeterd.

Zorg op Maat trajecten (ZOM). Trajecten kunnen worden aangeboden aan bewoners die te maken gaan krijgen met herstructurering, bewoners waarvan de woonconsulenten additionele zorg nodig achten en bewoners die middels het netwerk worden ingebracht. Versterken van wijkeconomie

Starten met het realiseren van

Meer startende ondernemers

bedrijfsruimte voor startende ondernemers Jong@breda Doelstelling

Activiteiten

Resultaten



Jaarlijks hebben 30 jongeren een

arbeidsmarkt


startkwalificatie gehaald of zijn


doorgestroomd naar een reguliere baan

woonachtig in de wijk in de leeftijd 16-27 jaar.


63

Activiteiten middels het Grote broer

Het Grote broer project bereikt minimaal

project. (zoals stages, straattoezicht ,

elk jaar 20 jongeren waarmee afspraken

jong-oud activiteiten, onderwijs).

worden gemaakt het behalen van een startkwalificatie. Het project begeleidt ook elk jaar minimaal 5 maatschappelijke stages

Jeugd krijgt ook buiten volop ruimte om

Thuis op straat organiseert spel activiteiten

Kinderen zijn in 2014 meer tevreden over

te spelen en elkaar te ontmoeten

voor kinderen op straat in de wijk

de openbare speelruimte dan in 2010

Jeugd kan talenten ontwikkelen via de

Basisscholen en kinderopvang werken

Een verrijkend aanbod aan dagarrange-

brede school als hart van de wijk

nauw met elkaar samen om

menten voor alle kinderen in het gebied.

dagarrangementen voor alle kinderen te ontwikkelen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van combinatiefuncties en van de vele mogelijkheden in het gebied aan locaties en worden programma’s op elkaar afgestemd, zodat zoveel mogelijk kinderen van een divers verrijkend aanbod gebruik kunnen maken. Specifieke aandacht voor de kwaliteit en het aanbod van tussenschoolse opvang. Kinderen en jongeren beschikken over

In Geeren Zuid start een plusprogramma

Het sociale netwerk van 15% van de

een divers sociaal netwerk.

voor een weekend BSO

leerlingen in groep 7 en 8 wordt vergroot met relevante nieuwe duurzame contacten die gericht zijn om het verstevigen van hun maatschappelijke positie.

Bevorderen van meer bewegen door de

Uitvoering van de JOGG-aanpak in Hoge

Het gezonde gewicht van jongeren en

jeugd en stimuleren van gezond

Vucht via de inzet van 2 werkgroepen:

hun ouders wordt de komende 3 jaar

eetgedrag

- Werkgroep Beweeg je Buurt

met 10% verbeterd.

- Werkgroep Gezonde Voeding Activiteiten gericht op: - In beeld brengen van de vraag achter de vraag van ouders/kinderen t.a.v. overgewicht; - Uitvoeren van een nulmeting; - Mobiliseren van eigen kracht bewoners; bewoners kiezen voor een gezondere leefstijl; - met activiteiten aansluiten op de vraag/ behoefte van bewoners (met het oog op tegengaan van overgewicht) - bewoners betrekken bij keuze van activiteiten; - vanuit de wijk Geeren wordt een samenwerking opgestart met 3 andere steden (Medway, Antwerpen en Kortrijk) om ervaringen uit te wisselen in de aanpak van gezondheid. Goed onderhouden en bruikbare leefomgeving Doelstelling

Activiteiten

Resultaten

Instandhouding en waar nodig

Realisatie herijkte masterplan openbare

Het kwaliteitsniveau van de openbare


ruimte

ruimte in Geeren Zuid en Liniekwartier


Noord is ten minste op het Breda’se


gemiddelde Er is een extra impuls gegeven aan natuur, educatie en recreatie in Geeren Noord Beheer openbare ruimte

Het beheer openbare ruimte blijft in de ontwikkelingswijken tenminste op het niveau 2011

Inzet opgeruimd Breda

Toename leefbaarheid, woonomgeving en afname verloedering


64

HVDL kent een goed en gevarieerd

Afronding haalbaarheidsonderzoek Hart

Er wordt een impuls gegeven aan het

woningaanbod

van de wijk, samenwerking overeen-

winkelcentrum Hoge Vucht door

komst en start herontwikkeling

renovatie en nieuwbouw van woningen, winkels en voorzieningen

Start herontwikkeling Liniekwartier

Liniekwartier transformeert in een

Noord

bruisende stadswijk,met kwalitatief goede woningen, met mogelijkheden om wooncarriere te maken in de wijk en een nette openbare ruimte

Afronding ’ik blijf in mijn wijk wonen’

Woningen en voorzieningen in Wisselaar

(Wisselaar)

zijn op orde; er is sprake van een kwalitatief en gedifferentieerd woning en voorzieningen aanbod.

Herontwikkeling B. de Wilde fase C

Er zijn 50 woningen toegevoegd aan de B. de Wilde straat

Realisatie Claas Persoonsstraat

De herontwikkeling van de Claas Persoonsstraat is in uitvoering

IWOP Geeren Zuid

Er is een duurzame visie op de herontwikkeling van Geeren Zuid op de korte en lange termijn

Veiligheid@Breda Burgers voelen zich thuis en veilig in de

Uitvoering van het wijkveiligheidsplan,

Objectieve en subjectieve veiligheid

wijk

dat zich focussed op de Geeren.

neemt toe.

Uitvoering DNA Geeren (met Europese


subsidie) de inzet van buurtpreventie, het

neemt toe.

opleiden van buurtbemiddelaars en een versterkte inzet van groepen bewoners om de leefbaarheid in de wijk te bevorderen Voortzetting en uitbreiding buurtpreven-


tie als middel om betrokkenheid

neemt toe.

bewoners bij veiligheid te versterken waardoor criminaliteit (o.a. inbraken) en overlast wordt tegengegaan Tegengaan van jongerenoverlast en


drugshandel door inzet van politie,

neemt toe.

stadstoezicht, jeugdwerk, buurtvaders en grote broers onder regie van stadsmarinier; betrokkenheid van ouders vergroten, versterking persoonsgerichte aanpak in samenwerking met Veiligheidshuis Tegengaan van verloedering door verster-

Versterking veiligheidsgevoel bewoners.

king handhaving o.a. Algemene Plaatselijke Verordening; hiervoor professionalisering Stadstoezicht


65


66

5

Heuvel

1. Inleiding Heuvel staat al sinds 1990 hoog op de agenda van de gemeente. Met de slogan “Heuvel op” zijn de eerste stappen gezet in de herstructurering. In de jaren daarna ging er veel aandacht uit naar de sociale kant de wijk. Na een wijkconferentie en een wijkmanifestatie in 2000 is een vernieuwde fysieke- en sociale aanpak uitgewerkt in ontwikkelingsvisie 2001-2015. Deze visie is aangescherpt (“Ontwikkelingsvisie 2010-2015”), mede vanwege de andere leefstijlen die aangetrokken worden door de ontwikkelingen in de wijk. Doel van de wijkontwikkeling is de revitalisering van Heuvel door middel van een veranderproces, waarbij de belangrijkste uitgangspunten zijn: behoud van het sterke karakter van de wijk, verbeteren van perspectief voor wonen, onderwijs en welzijn, werk voor huidige bewoners en aantrekken van nieuwe bewoners. Op basis van de Wijkmonitor 2010 wordt geconstateerd dat wijkontwikkeling successen heeft geboekt en dat de wijk in de toekomst het predicaat wijkontwikkelingswijk mogelijk niet meer nodig heeft. Voor de fysieke ontwikkelingen geldt dat, op één nieuwbouwproject na, alle nieuwbouwprojecten zijn gestart. Deze ontwikkelingen hebben er mede voor gezorgd dat Heuvel op een aantal aspecten een duidelijke stijger is, hoewel op een aantal andere doelen nog slecht wordt gescoord. De Heuvel is duidelijk in opmars! Ook de overige participanten in de wijk zijn van mening dat ondanks het feit dat de wijk op sociaal en economisch gebied een impuls heeft gehad er voor zijn kwetsbare bewoners toch altijd bijzondere aandacht dient te blijven. Ook de overige participanten in de wijk zijn van mening dat ondanks het feit dat de wijk op sociaal en economisch gebied een impuls heeft gehad er voor zijn kwetsbare bewoners toch altijd bijzondere aandacht dient te blijven. Zo heeft de herstructurering wel opgeleverd dat het aandeel werkenden is toegenomen, ondanks dat de werkloosheid en het percentage bijstandsgerechtigden nog ruim boven het Bredase gemiddelde ligt. Ook zijn de bewoners positief gestemd over hun wijk en zien zij de toekomst positief tegemoet. Aandachtspunt blijft wel de sociaaleconomische situatie van de wijk en haar bewoners. Door de nieuwbouw en nieuwe bevolkingsgroepen verdunt de problematiek, maar er zit nog wel een harde kern met problemen in de wijk. De wijkmonitor kleurt nog rood (‘sterk beneden gemiddeld tov het Bredaas gemiddelde) op: onderhoud openbare ruimte, ontwikkeling jeugd en sociale- en economische participatie. Heuvel is dus een wijk in opmars, maar op straat- en buurtniveau vraagt de wijk nog wel bijzondere aandacht op eerder genoemde onderwerpen. De participanten in de wijk zijn van mening er een stijgende lijn valt op te merken in de Heuvel en dat ondanks het feit dat de wijk op sociaal en economisch gebied een impuls heeft gehad er voor zijn kwetsbare bewoners toch altijd bijzondere aandacht dient te blijven. Dit was een onderliggende voorwaarde voor het besluit om het predicaat wijkontwikkeling van de wijk af te halen op het moment dat het Huis van de Heuvel is opgeleverd (medio 2012). Onder het motto ‘Heuvel in opmars’ wordt nog wel een sociaal-economisch programma ontwikkeld.

2. Wat gaan we doen? Meedoen@Breda Business Coach Breda Business Coach Breda is de komende twee jaar ook actief in de Heuvel. Starters zullen geïnteresseerd zijn in de wijk, omdat er veel commerciële ruimtes worden gebouwd en in de huidige bouwplannen ook veel oog is voor de combinatie werken en wonen. Ook ondernemers die reeds een bedrijf in een woonwijk hebben gevestigd kunnen bij de coaches terecht. Eén van de coaches houdt kantoor op het Mgr. Nolensplein.


67

Welzijn ouderen De Heuvel kent een grote groep kwetsbare (oudere) mensen die geïsoleerd leven en veel moeite hebben zichzelf te kunnen redden, nauwelijks buitenkomen en niet in staat zijn deel te nemen aan activiteiten zoals bijvoorbeeld ouderengym. Via de reguliere lijn wordt hierop ingesprongen door stichting WIJ, maar ook het nieuwe zorgcentrum Thebe in de Talmazone wil meer betekenen voor de wijk (restaurantfunctie). En Careyn heeft plannen om weer terug te gaan naar ‘één gezicht, één adres’, is zodat maatwerk sterker terugkomt. Natuurlijk is dit signaal ook bekend bij GWI. Voor deze doelgroep is het van belang dat de instellingen die actief zijn op het terrein van welzijn en zorg zich gezamenlijk buigen over de vraag wat de oudere bewoner van Heuvel nodig heeft om zijn zelfstandigheid te blijven behouden en zich goed te voelen in zijn woonomgeving. Wonen, zorg en welzijnspartijen dienen te streven naar een integrale samenwerking waarin zelfwerkzaamheid van de wijkbewoners voorop staat. De woningcorporaties kunnen hierbij een faciliterende rol spelen, denk aan initiatieriten als Wikiwijk, Brabant Connect, Buurtbuzz, bewegen met de stichting&toen&nu. The Colour Kitchen Voor een groot deel van de jeugd in de Heuvel geldt dat ze veel hulp nodig hebben om klaargestoomd te worden voor de arbeidsmarkt. Ondersteuning in het behalen van startkwalificaties is nodig. Eén initiatief die tot nu toe voor een kleine groep jongeren bereikbaar is, is de stichting ‘The Colour Kitchen’. Zij hebben hun standplaats in de Satelliet (bedrijfsverzamelgebouw) en begeleiden jongeren die uit reguliere opleidings- en werktrajecten gevallen zijn met het behalen van een startkwalificatie in de horeca. Dit project vindt zijn oorsprong in de wijkontwikkeling loopt door de komende jaren. Via een initiatief van het leerwerkbedrijf zouden er soortgelijke projecten op andere werkgebieden als horeca zich moeten kunnen ontplooien. Het leerwerkbedrijf gaat in 2012 naar werkgevers zoeken die ‘uitgevallen’ jongeren helpen de weg naar werk te behalen. Er zou nadrukkelijk inzet gepleegd moeten worden om ook jongeren met andere interesses op de arbeidsmarkt te triggeren een bepaalde richting van vakbekwaamheid te zoeken die bij hen past. Denk aan de automonteur, de kapster, de bouwvakker. Dus meer zelfbewustzijn creëren waar de jongeren goed in is en waar zijn/haar interesse ligt. Jong@Breda Jeugd & gezondheid: In 2011 is de gemeente gestart met JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht) in Heuvel. JOGG is een landelijk initiatief, waarbij iedereen zich inzet om gezond eten en bewegen voor jongeren gemakkelijk en aantrekkelijk te maken. Het percentage jeugdigen met overgewicht in de wijk ligt ruim boven het gemiddelde Bredase percentage. In goede samenwerking zorgen de gemeente, scholen in de wijk, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven voor een gecoördineerde aanpak van activiteiten die gezondheid bevorderen en in het bijzonder jeugdigen stimuleren meer te bewegen en een gezond voedingspatroon te ontwikkelen. Deze aanpak worden de activiteiten op elkaar afgestemd en ontstaan er gezondheidsprogramma’s in de wijk voor jongeren. Qua leeftijd ligt in Heuvel de nadruk op de categorie 4 – 12 jaar. Ook gaat aandacht uit naar het vergroten van de betrokkenheid van ouders. Voorlopig loopt JOGG tot eind 2013. Jeugd in opleiding Voor alle Bredase jeugd is er een prettig opgroeiklimaat met goede basisvoorzieningen. In de Heuvel is de inzet hiervoor de komst van de brede school ‘Huis van de Heuvel’ aan het Mgr. Nolensplein. Na school moet de jeugd de ook de mogelijkheid hebben om haar competenties te ontwikkelen en actief kennis te maken met sport en cultuur. Hiervoor is een rol weggelegd voor de aangestelde combinatiefunctionaris. Deze combinatiefunctionaris zet zich op het gebied van sport en onderwijs voor kinderen -12 in op: ondersteuning van de reguliere gymles, aanbod sportkennismaking speciaal onderwijs, kennismakingstrajecten sportverenigingen, sport in de wijk/anders georganiseerde sport.


68

In het voortgezet onderwijs (12 +) zet de combinatiefunctionaris zich in op: sport in de wijk/ anders georganiseerde sport, talent ontwikkeling en –ondersteuning en leefstijl- of sportcoach voor inactieve/minderactieve jongeren. Bij sportverenigingen zetten zij zich in voor het verbeteren aanbod sportverenigingen voor kinderen met een beperking. In totaal zijn er 24 combinatiefunctionarissen actief in Breda (zie verder: Samenspel; Uitvoeringsplan combinatiefuncties Breda 2012-2014). De ‘basis op orde’ (schoon-heel-veilig) Veiligheid Om het sociale en fysieke klimaat in de wijk te verbeteren is het ‘sociaal en fysiek beheerplan Heuvel’ ontwikkeld. Hieruit is een samenwerkingsverband tussen bewoners, gemeente, corporatie(s) en maatschappelijk betrokken organisaties opgezet, die in de afgelopen jaren veel heeft bereikt. Eén van de speerpunten is veiligheid. Hiervoor ligt een nadrukkelijke taak voor de stadsmarinier, de wijkagent, de huismeester en woonconsulent van de corporatie en maatschappelijke (steun)organisaties. De wijkmonitor laat zien dat Heuvel voor het grootste deel van de indicatoren van het subdoel veiligheid gemiddeld scoort. Lagere scores komen voor in specifieke buurten, die de aandacht hebben van bovengenoemde organisaties. Heuvel heeft nog geen kennisgemaakt met buurtpreventie, daar wordt in 2012 wel op ingezet. Bijvoorbeeld door aan te sluiten bij andere buurtprojecten die opgestart worden via de sociaal- en fysieke werkgroep of via de buurtpanels die actief zijn in de Struyckenwijk en de Talmazone. Openbare ruimte Onderhoud openbare ruimte scoort slecht in de wijkmonitor. De oorzaak hiervan ligt grotendeels in de vele nieuwbouwprojecten die ervoor zorgen dat de openbare ruimte ‘overhoop’ gehaald wordt. Er is veel bouwverkeer, wegen worden nog niet aangepakt in afwachting op nieuwbouw, sommige plekken zijn onbereikbaar voor onderhoud en dat is reeds enkele jaren zo en zal de komende jaren nog deels blijven. Uiteraard worden er ook projecten opgeleverd en zal in die buurten de beleving en ervaring van een slecht onderhouden openbare ruimte positiever worden. Daar waar mogelijk zijn buurtpanels gestart om processen in bouwen realisatie openbare ruimte goed te laten verlopen. En de werkgroep sociaal- en fysiekbeheer blijft actief om buiten de grote projecten de openbare ruimte leefbaarder te maken. Kijk samen met de burger wat de grootste nood ledigt om een acceptabele woonomgeving te creëren in afwachting van de “grote” plannen. B.v. de Talmazone verdient inmiddels een volledig aangelegde woonomgeving waar de nieuwe bewoners van de wijk Heuvel zich goed bij voelen. Blijf steeds aandringen op een correcte opvolging in tijd bij het realiseren van een nieuwbouwproject en de daarop volgende aanleg van de infrastructuur in de wijk. Geef speciale aandacht aan de toegankelijkheid van de meest essentiële plaatsen in de wijk. Imago De Wijkmonitor 2010 laat zien dat het beeld van de inwoners van Heuvel positiever is dan gemiddeld, terwijl Heuvel op ‘imago’ juist sterk beneden gemiddeld scoort. Dit signaal is opgepakt door de wijkraad, die in samenwerking met de studenten van Avans Hogeschool een aanpak voor verbetering opmaakt. Daarnaast is de verwachting dat de verbetering van het negatieve imago verandert als de projecten in de Heuvel zijn opgeleverd. Bepaal door middel van wijkbranding wat de bewoners van Heuvel willen uitstralen, waar zij voor staan, waar zij trots op zijn, wat zij willen uitstralen. Zij willen geen Ginneken of Zandberg zijn maar zij willen wel zichzelf zijn. Zoek naar www.heuvelverhalen.nl dan zie je wat een geweldige geschiedenis de wijk Heuvel heeft. Bouwprogramma In de Heuvel loopt een groot aantal bouwprojecten die moeten leiden tot een verbetering van het woningaanbod én verbetering van de leefbaarheid van de wijk. Naast de grote gebiedsprojecten zoals Struyckenplein, F1 en F2, Spring wordt er ook geïnvesteerd in (kleinere)


69

pleinen en buurten, zoals het Mgr. Nolensplein, het dr. Ariënspleinen het woon-werkmilieu dat rondom het VOS-terrein wordt gecreëerd. Het Mgr. Nolenplein ligt in het hart van De Heuvel. De primaire doelstelling van de revitalisering van het Mgr. Nolensplein is het verbeteren van de sfeer, levendigheid en de sociale veiligheid op en rond het plein. Kernwoorden voor de pleinvisie zijn sfeer, kleinschaligheid, intimiteit alsmede van en voor de buurt. De revitalisering van het Mgr. Nolensplein past in de bredere herontwikkeling van de Heuvel, waarin grootschalige vastgoedinvesteringen plaatsvinden, maar waarin tevens alle pleinen herontwikkeld worden. Belangrijkste aandachtspunt voor het Nolensplein is thans de gevelrenovatie, alsmede de kwalitatieve invulling van leegstaande / leegkomende panden. Project Spring kenmerkt zich door wonen en werken op dezelfde plek. De gemeente en WonenBreburg bieden met dit plan de mogelijkheid aan huis of dicht bij huis te werken, d.m.v. het huren van een commerciële ruimte onder de appartementen. Dit project moet zorgen voor bedrijvigheid in de wijk. Hiermee wordt het aantrekkelijk voor jonge mensen en gezinnen en daarmee voor kleine zelfstandig ondernemers. De ontwikkeling van Spring sluit aan op de ontwikkeling van dit deel van de Heuvel. Zie Kronenburgwergwerf en Dr. Struyckenplein. De bewonerssamenstelling verandert door al deze projecten. In de komende jaren zal oog moeten blijven voor het verbinden van groepen bewoners in de wijk. Hieronder een schematische weergave van het bouwprogramma voor de komende jaren: Project

Inhoud

Startdatum

Opleverdatum

SPRING

Het project omvat ruim 100 appartementen, 32 woningen

2011

Vanaf voorjaar

waarvan er 14 bestemd zijn voor mensen met een beperking,

2012

kantoorruimte en commerciële ruimten. 6 deelplannen/2 deelgebieden Talmazone

Het project omvat: de Bosenclave (35 grondgebonden

Reeds gestart

Derde wooneiland

woningen), de Eilanden (3 wooncomplexen met elk 22

en derde toren

woningen en 1 zorgcomplex van waaruit zorg en dienstverle-

worden in tweede

ning geboden wordt aan alle wijkbewoners) en de Sculpturen

kwartaal 2012

(3 woontorens van 20 verdiepingen met in totaal 248

opgeleverd.

appartementen). Reconstructie

Rioleringswerkzaamheden en herinrichting straat.

Aug 2012

Eind 2013

Het plan voorziet in een groot plein met drie bouwwerken,

Start bouw sept.

Eind 2015

respectievelijk 20, 30 en 50 meter hoog, met in totaal 200

2011

Talmastraat Dr. Struyckenplein

appartementen. Dr. Struycken-

Het plan voorziet in 97 appartementen

2012

Eind 2013

Sloop +/- 520 woningen, bouw +/- 330 eengezinswoningen en

Gewenste

Eind 2015,

appartementen.

startdatum begin

afhankelijk van

2012

startdatum

Vanaf 2009

Eind 2011

straat 100 F1 – F2

Mgr. Nolensplein

Revitalisering Mgr. Nolensplein waarbij vooral nadruk gelegd wordt op de maatschappelijke functies die op het plein

(uitvoering aanpak

gevestigd worden.

eind 2012)

3. Hoe gaan we dat doen? Heuvel Meedoen@Breda Doelstelling

Activiteiten

Resultaten


Human Capital in de Wijk (business

Toename starters in de wijk, het

coach actief in Heuvel) + pleinmanager

verminderen van uitval starters in de

Mr. Nolensplein 2012 ter bevordering

wijk.

ondernemerschap Nolensplein


70

Business Coach Breda


Bevorderen maatschappelijk participatie

Voortzetten sociale- en fysieke werkgroep Inzet bemoeizorgteam (samenwerking

Afname aantal kwetsbare ouderen.

politie, imw, ggz, corporatie en gemeente) Inzet sociale wijkteam door IMW, WIJ en

Afname aantal kwetsbare ouderen.

MEE Jong@Breda Iedere jongere is klaar voor de

Doorzetten en uitbouwen mogelijkheden

arbeidsmarkt

Colour Kitchen.

Toename jeugdigen met startkwalificatie.

Via leerwerkbedrijf en economische zaken ook soortgelijke initiatieven op ander werkterrein opzetten. Jeugd ontwikkelt ook in vrije tijd haar

Combinatiefunctionaris

In 2014 besteedt 70% van de jongeren

competenties en maakt actief kennis met

ten minst één uur aan actieve sport/

sport en cultuur

kunstbeoefening Inzet jeugdwerkers en (vrijwilligers van)

De jeugd in de Heuvel is optimaal

andere organisaties

ondersteund bij het zo veel mogelijk zelfstandig organiseren van gewenste activiteiten

CJG dichtbij

Inzet CJG’er bij de Keysermolen en

Toename opvoeden opgroeicompeten-

Piramide (Huis van de Heuvel).

ties jeugd en ouders.

Jeugd kan talenten ontwikkelen via de

Brede schoolprogramma met activiteiten

Toename competenties en inzet daarvan

brede school als hart in de wijk

rondom thema’s als sport, muziek, spel,

bij jeugd in de Heuvel.

gezondheid en taal in samenhang met de mogelijkheden die geboden worden door JOGG, combinatiefuncties, jeugdwerkers etc, zodat een rijk en aanvullend aanbod ontstaa.. Bevorderen van meer bewegen door de

Uitvoering JOGG-programma in Heuvel

Afname van het percentage jeugdigen in

jeugd en stimuleren van gezond

via werkgroep op wijkniveau met nadruk

Heuvel met overgewicht

eetgedrag

op bewegen.


Voortzetten werkgroep sociaal en

Toename leefbaarheid, woonomgeving


fysiekbeheer, waarin de invloed van

en afname verloedering


bewoners en gebruikers van de openbare


ruimte groot is. Opnieuw inrichten Van Duijnstraat en Maasdamstraat in samenwerking met voortuinenproject corporatie. Inzet opgeruimd Breda

Toename leefbaarheid, woonomgeving en afname verloedering

Goed en gevarieerd woningaanbod

Opleveren nieuwbouwprojecten volgens

Verbeterd woonaanbod.

afgesproken planning en aantallen. Nakomen afspraken gemaakt in (herijkte) alliantie. Veilig@Breda Verhogen sociaal veiligheidsgevoel

Buurtpreventie

Het aantal woninginbraken en/of overlastsituaties is teruggebracht tot onder het Bredase gemiddelde

Verminderen overlast in de buurt

Onderzoeken mogelijkheden

Afname jeugdoverlast.

buurtvaderproject Heuvel. Inzet op overlastgevende panden Mgr.

Afname overlast MgrNolensplein.

Nolensplein door stadsmarinier en netwerkpartners.


71


72

Overzicht reguliere gemeentelijke inzet/activiteiten

B1

Overzicht reguliere gemeentelijke inzet/activiteiten binnen de wijkontwikkelingswijken gericht op het sociale en economische terrein: Vanuit Sociaal en Arbeidsmarktbeleid: • Reguliere inzet van wat veel bijstandsklanten in de wijken helpt richting werk/ maatschappelijke activering • De directies Ontwikkeling en Dienstverlening werken samen met diverse (maatschappelijke) organisaties ter uitvoering van haar beleid. Enkele opdrachtnemers van re-integratietrajecten werken ook wijkgericht. Dit zijn o.a. : • Leerwerkbedrijf(WadW), • Samen naar Werk • Teamplac@Nac • Reguliere inzet schuldhulpverlening /armoedebeleid dat ook in wijken landt (kredietbank/ bijzondere bijstand) Het Bredase participatiebeleid heeft een individuele klantbenadering. Maatwerk staat voorop! Het beleid wordt stedelijk vormgegeven. Hierdoor heeft het beleid ook indirect te maken met de wijkaanpak, aangezien veel klanten van het werkplein en het activeringsplein in de ontwikkelingswijken wonen. Vanuit Economie: • Business Coach Breda (en eerder Ondernemerscoach Haagse Beemden en Noordoost, en Buurteconomie Heuvel) • Detailhandel: diverse KVO trajecten (Keurmerk Veilig Ondernemen), project Berg en de Donk, project Hart van de Wijk (winkelcentrum Hoge Vught), pilot transformatie leegstaande winkelruimte naar bedrijfsruimte. • Kleinschalige bedrijfshuisvesting: onderzoek Noordoost, overleg met corporaties over diverse initiatieven (buurthuis Geeren-Zuid, school Meerhoutstraat, ruimtes in brede school, etc.) bedrijfsruimtes bij Werk aan de Wijk reeds beschikbaar. En we werken zoveel mogelijk mee aan initiatieven uit de markt voor behoud en ontwikkeling van bedrijfsruimte Vanuit Onderwijs: • In alle wijkontwikkelingswijken bevinden zich Voorscholen. Kinderen in de leeftijd van 2,5 tot 4 jaar kunnen hier terecht voor een educatief programma (VVE) dat hen onder andere door taalbevordering voorbereidt op de basisschool. Ouders worden actief betrokken. Voorscholen maken deel uit van de samenwerking in brede-schoolverband. • Combifuncties voor Haagse Beemden (3), nu nog 2 gekoppeld aan 1 brede school, volgend jaar breder ingezet op onderwijs/sport en onderwijs/cultuur in de verbinding met de wijk (voor alle kinderen). • Alle scholen ontwikkelen zich verder tot brede scholen. Maken per deelgebied onderling afspraken waar prioriteiten liggen op het gebied van visie en doorgaande lijn enerzijds en dagarrangementen anderzijds. Daarbij wordt gestreefd naar programma’s die aanvullend zijn op elkaar, aansluiten op de vraag van kinderen en ouders en die zo breed mogelijk toegankelijk zijn. Vanuit Jeugd • SchoolCJG’er • Op de Cruijffcourt en andere buitenspeelgelegenheden worden regelmatig toernooitjes georganiseerd vanuit jongerenwerk/combifuncties/buurtverenigingen. Wordt sowieso intensief gebruik van gemaakt.


73

• De Kinderboerderij is gericht op jeugd en wordt ook veel bezocht buiten, maar ook onder schooltijd (brede school heeft een jaarprogramma met de Sik). • Kwartiermakers Haagse Beemden Vanuit Cultuur: • Rockstation van Nieuwe Veste in ‘t Kraaienest / Haagse Beemden: muziek- en danslessen + workshopband voor jeugd van 8-18 jaar • Bibliotheekvestiging in Haagse Beemden • Projecten van culturele instellingen in de wijk: o.a. KOP, Electron • Festivals in de wijk: o.a. ‘En Plein Public’: jaarlijks podiumkunstenfestival op locatie met onderdeel ‘Buurcultuur’: zomerworkshop programma voor kinderen • Amateurkunstverenigingen in de wijk: o.a. muziekvereniging (orkest + slagwerkgroep) Fidelis in ’t Kraaienest • Kunstmenu De Ontdekking voor en op alle scholen primair onderwijs + extra educatief aanbod van culturele instellingen voor PO en VO Aantal fte inzet sport/cultuur en onderwijs ten behoeve van verhogen participatie in de wijken en dan met name in de wijkontwikkelingswijken: • Inzet van 21,5 fte combinatiefuncties sport en onderwijs (per 1-1-2012, nu ca 14 fte) • Inzet van 2,5 fte combinatiefuncties cultuur en onderwijs (per 1-1-2012, nu ca 2 fte) • Inzet sportstimulering (o.a. Breda-Actief, NAC Street League, Surplus Welzijn, Sportverenigingen, etc). • Ondersteuning vrijwilligers / vrijwilligersorganisaties en activering door Breda-Actief.


74

B2

Uitvoeringsprogramma wijkontwikeling 3.0 UITVOERINGSPROGRAMMA WIJKONTWIKKELING 3.0 - versie 23.03.2012 (cijfers 9/3/2012)

bedragen x € 1000

KOSTEN Project-nummer

Project / Activiteit

THEMA

EKKINGSBRONNEN

Totaal

2012

2013

2014

begroot

Totaal

WOF 8+8

dekking

WOF excl

WOF cash

corpora ties

Corpora ties

Overig (regu-

Subsidie

Directie

Directie

Budget

8+8

flow Heuvel

8+8

overig

lier budg/

interreg 2

IPSV HVDL

budget ISV

Budget prog

overheve-

subsidie)

seas

III

man

ling HB

PROGRAMMA ALGEMEEN 350001

Programmamanagement

basis op orde

300

100

100

100

300

350002

Communicatie programma

basis op orde

75

25

25

25

75

75

350003

Flexibel Budget Wethouder

basis op orde

75

25

25

25

75

75

10

60

130

350004

Wijkmonitor (miv 2011; incl 8+8)

basis op orde

130

60

350101

Projectmanagement Heuvel

basis op orde

40

40

350201

Projectmanagement Hoge Vucht Doornbos en Linie

basis op orde

240

80

80

80

300

30

100

40

40

240

240

350301

Projectmanagement Driesprong

basis op orde

90

30

30

30

90

350501

Projectmanagement Haagpoort / Tuinzigt

basis op orde

300

100

100

100

300

140

350601

Pprojectmanagement Haagse Beemden

basis op orde

210

70

70

70

210

65

tzt nw nr

Bewonersparticipatie

meedoen

SUBTOTAAL PROGRAMMA ALGEMEEN

90

280

95

95

90

280

20

260

1.740

625

535

580

1.740

50

465

100

60 145

0

0

0

0

0

0

100

1.125

0

0

0

0

0

0

0

HEUVEL 350107

Revitalisering Mgr. Nolensplein

basis op orde

538

538

538

350114

Verbeteren communicatie (Heuveldag, wijktafels, etc)

basis op orde

50

50

50

35

350117

Sociaal en fysiek beheer (miv 2011)

basis op orde

30

30

30

30

350118

Flexibel budget Heuvel (8+8) (incl reservering

basis op orde

65

65

65

65

jeugd

27

27

27

27 46

538 15

kunstwerk) 350119

Verbeteren onderwijssituatie (om promotiebudget taalvaardigheid)

350120

Onderwijs: continueren brede School projecten

jeugd

46

46

46

350126

Bijdrage huis vd heuvel (cash flow heuvel)

jeugd

2.378

2.378

2.378

3.134

3.134

5

5

SUBTOTAAL HEUVEL

0

0

3.134

2.378 203

553

2.378

HOGE VUCHT, DOORNBOS EN LINIE 5

350202

Herijken (SAL) contract (onderdeel Alliantie)

basis op orde

5

350226

Wisselaar: Ik blijf in mijn wijk wonen

basis op orde

3

3

3

3

350228

IWOP Geeren Zuid

basis op orde

141

141

141

141

350229

Hart van de Wijk (fase SOK 2011)

basis op orde

65

65

65

44

350230

Structuurvisie Doornbos en Linie

basis op orde

10

10

10

10

350235

Herontwikkeling Liniekwartier Noord fase 1

basis op orde

71

71

71

71

350236

B de Wilde fase C (SOK / garagewoningen / kunstwerk)

basis op orde

40

40

40

20

21

20

350239

Netwerk/Imago/Communicatie HVDL (8+8) incl IPSV

meedoen

145

55

45

45

145

73

61

350240

Wijktafels / bewonersbetrokkenheid

meedoen

75

25

25

25

75

29

47 75

350241

Schatkamer (incl bijdr corpo 8+8)

meedoen

120

40

40

40

120

45

350242

Flexibel budget Hoge Vucht, Doornbos en Linie (8+8)

basis op orde

230

80

75

75

230

230

65

65

195

165

68

68

40

40

195

65

68

68

meedoen

325

125

100

100

325

229

50

50

250

250

8

6

350244

Haalbaarheidsonderzoek Brede school Geeren Zuid

jeugd

350247

Wijknetwerker (HVDL) tm 2011 Sociaal Makelaars

meedoen

350248

Bevordering ketensamenwerking en versterking aanbod

jeugd

40

40 30

basisonderwijs 350249

Get Started HVDL

350250

Voortzetting Grote broer project

meedoen

250

150

350251

Ondernemerscoach (restantverplichtingen 2011)

meedoen

8

8


75

96

2

12

350254

Werk aan de wijk HVDL

meedoen

195

65

65

65

195

195

350255

Vrouwenstudio’s (miv 2011) voor de hele wijk

meedoen

249

70

88

91

249

136

350257

Baliëndijk (Klein Doornbos, project WBB)

basis op orde

0

350259

Archimedesstraat

basis op orde

0

350260

Bijdrage Brede School Geeren Zuid

jeugd

1.375

0 0 1.375

1.375

350261

Masterplan vervolg (3.0) excl Cl P straat

basis op orde

2.346

746

350262

Herontwikkeling Claas Persoonsstraat

basis op orde

2.259

2.259

350263

bijdrage Thuis op Straat (extra vanuit gemeente)

jeugd

250

50

800

100

800

1.375

2.346

1.699

2.259

500

100

250

250 150

350264

Centrum Jeugd en Gezin en Voortgezet Onderwijs

jeugd

150

50

50

50

150

350265

Netwerkvorming werkzoekenden

meedoen

45

20

15

10

45

350266

Pilot buuronderneming

meedoen

150

70

40

40

150

350267

Herinrichting Openbare ruimte Linie/Doornbos

basis op orde

1.500

300

200

1.000

1.500

350701/707

subsidieproject interreg 2 seas Geeren (netto)

meedoen

SUBTOTAAL HOGE VUCHT, DOORNBOS & LINIE

113

607

205

352

50

607

10.917

6.201

2.110

2.606

10.917

647 1.759

45 60

15

60

15

451

1.794

1.500 200 3.260

4.325

407 0

21

407

12

647

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

DRIESPRONG 350305

Samenwerkingsovereenkomst Wonen Breburg

basis op orde

11

11

11

350307

Sociaal Economisch Programma (5 onderdelen)

meedoen/jeugd

105

105

105

100

1.417

1.417

350308

Bijdrage herinrichting openbare ruimte Driesprong (CO 34741)

basis op orde

1.417

417

1.000

350309

herontwikkeling Driesprong algemeen

basis op orde

40

29

6

350310

Wijkcentra Toma (4e kw 2012) en driesprong incl Proj

meedoen

63

63

tzt nw nr

Wijknetwerker (Dr)

meedoen

0

6

5

6

5

40

10

63

63

30

man uren

SUBTOTAAL DRIESPRONG

0

1.637

625

1.006

basis op orde

200

100

100

jeugd

225

75

75

6

1.637

1.517

83

0

0

37

HAAGPOORT / TUINZIGT 350502

Revitalisering Ingenhouszplein (NB: alleen middelen

200

100

75

225

195

88

263

100

WOF= 2 ton) 350503

Aanpak jeugdwerkloosheid door Get Started (Haagpoort

30

/Tuinzigt) 350504

Bijdrage exploitatie wijkcentrum scheldestraat

meedoen

56

56

350505

Buurtmeester Haagpoort /Tuinzigt

meedoen

263

88

88 100

350506

Herinrichitng Ijsselplein/Dijkplein/Kolfbaanstraat

basis op orde

150

50

350507

Inrichting speelzone ism Jantje Beton

basis op orde

50

50

56

350508

Bijdrage TOS H/T

jeugd

100

0

350509

Verhalen ophalen (narratieve methode)

meedoen

30

30

350510

Werk aan de wijk (H/T)

meedoen

100

40

35

1.173

488

SUBTOTAAL HAAGPOORT / TUINZIGT

50

56 218

45

150

50

150

50

50

100

100

30

6

25

100

100

448

238

1.174

0

769

24

0

0

30

69

0

0

306

HAAGSE BEEMDEN (ZUIDRAND) 350602 Bijdrage wijkcentrum de loper (4e kw 2012)

basis op orde

47

47

47

47

350603

Werk aan de wijk (Haagse Beemden)

meedoen

195

65

65

65

195

195

350604

Get Started (Haage Beemden)

jeugd

240

80

80

80

240

65

65

195

350605

Wijknetwerker (Haagse Beemden)

meedoen

195

65

350606

Inzet kwartiermakers

jeugd

125

125

125

350607

Talentenscan jeugd

jeugd

30

30

30

350608

Activiteitenbudget OJHB

jeugd

15

5

tzt nw nrs

restant verplichting aanleg kunstgrasveld/drainage

jeugd

tzt nw nrs

Politiekeurmerk veilig wonen 4 wijken (restantverplich-

basis op orde

5

5

240 195 125 30

15

10

5

26

26

26

26

113

113

113

113

986

556

215

215

986

0

447

0

0

0

0

0

0

0

0

539

19.587

11.630

4.313

3.644

19.587

5.030

6.642

2.378

451

1.861

90

407

12

1.053

1.125

539

ting 2011) SUBTOTAAL HAAGSE BEEMDEN (ZUIDRAND)

TOTAAL UITVOERINGSPROGRAMMA WIJKONTWIKKELING 2012-2014


76

Dekkingsbron Omschijving

Totaal

WOF

WOF

WOF cash

Corpora ties

Corpora ties

Overig

Subsidie

IPSV HVDL

Directie

Directie

Budget

dekking

8+8

excl 8+8

flow Heuvel

8+8

overig

(regulier

interreg

restant

budget ISV

Budget

overh HB als

budg/

III

akk

subsidie) WOF 8+8

WOF

Wijkontwikkelingsfonds (onderdeel 8+8 afspraken) 14.361

WOF excl 8+8

Wijkontwikkeingsfonds (onderdeel overige projecten)

WOF CFH

Wijkontwikkeingsfonds (onderdeel cash flow Heuvel)

Corporaties 8+8

Bijdrage corporaties in het kader van de 8+8 afspraken

beschikbare middelen per 1/1/2011

3.438

inzet 2011

10.923

beschikbare middelen per 1/1/2012

5.766

7.345

1.250

755

683

2.000

5.010

6.663

-750

451

1.861

90

407

12

1.053

1.125

539

Corporaties overig

Overige bijdragen corporaties

inzet 2012

11.630

2.879

2.571

2.378

143

1.829

90

130

12

844

375

379

Derden overig

Overige bijdragen derden (regulier budget, subsdies, etc)

inzet 2013

4.313

1.555

1.649

-2.800

153

16

0

277

0

209

375

80

3.645

576

2.443

-1.250

155

16

0

0

0

0

375

80

0

-0

0

-0

0

-0

0

0

subs interreg

Subisidie 2 seas (interreg tbv DNA Geeren)

inzet 2014

IPSV HVDL

restant IPSV subsidie HVDL

afwikkeling CF 2015 ev

Budget ISV III

ISV III subsidie tbv Wijkontwikkeling saldo eind 2014

Directiebudget

Budget tbv programma en projectmanagement

Budget HB

Budgetoverheveling Haags Beemden (restant Wijkimpulsplan)


922

-0

-0

77

1

0

BURGERKRACHT wijkontwikkeling 3.0

Recommend Documents