2009
Burgerjaarverslag Behouden Verbeteren Vernieuwen
Geachte medeburger,
2009
Om de ons gestelde doelen te bereiken kijken wij ook over onze gemeentegrenzen heen. Door samenwerking met onze buurgemeenten Gulpen-Wittem en Valkenburg hopen we de bestuurskracht verder te versterken. De basis hiervoor vormt de strategische visie Open Stad Zuid-Limburg, die de lijnen voor de regionale samenwerking heeft uitgezet. Daarnaast richten we ons vizier ook op de kansen, die de ontwikkeling van de campus van de Akense universiteit biedt voor onze bevolkingssamenstelling en economie. Bij een vorig jaar gehouden onderzoek naar de bestuurskracht in onze gemeente werden onze ambities als realistisch gekwalificeerd. We laten het niet bij het opstellen van een visie, maar zorgen er ook voor, dat er daadwerkelijk projecten tot stand komen die bijdragen aan het welbevinden van u als inwoners. En daar is het ons om te doen! Vanuit die invalshoek willen wij voortbouwen aan de toekomst van Vaals.
Ook dit jaar wil ik in dit burgerjaarverslag met u terugkijken op het jaar dat alweer enige tijd achter ons ligt. Voor ons als gemeente een bewogen jaar, maar dat zal wellicht ook voor u persoonlijk gelden. In 2009 moesten wij om geheel verschillende redenen afscheid nemen van twee collegeleden. In beide gevallen ging het om een situatie, die je niemand toewenst en die voor de personen in kwestie verstrekkende gevolgen had. De titel van dit verslag verwoordt, wat wij als gemeente nastreven: behouden wat goed is, verbeteren wat nodig is en op basis van nieuwe initiatieven werken aan de toekomst. Het burgerjaarverslag 2009 geeft in een dwarsdoorsnede aan, hoe wij deze doelen hebben proberen te verwezenlijken. Als gemeentebestuur kunnen wij dat niet alleen. Steeds meer doen wij een beroep op uw kennis, kunde en inbreng als het gaat om beleid en om projecten die uw leefomgeving raken. Uw input is onmisbaar. Wij moeten het samen doen, als mensen naast en met elkaar. Daarbij moeten we elkaar kunnen vertrouwen. Onze ambtenaren hebben in 2009 allen door het afleggen van een eed of gelofte uitgesproken, dat zij zich op een vertrouwenwekkende en respectvolle wijze zullen inzetten voor de gemeenschap Vaals. Diezelfde houding mag u ook van het gemeentebestuur verwachten.
Beste medeburgers, In 2009 zijn mede dankzij veelvuldige contacten tussen u en ons veel plannen gerealiseerd en initiatieven ontplooid. U gaf ons met name tijdens vele persoonlijke contacten de inspiratie om ondanks de moeilijke momenten die wij beleefden en de moeilijke economische tijd waarin wij leven, door te gaan in het belang van onze gemeenschap. Van harte hoop ik, dat we met elkaar in gesprek zullen blijven. Hand in hand met u werken wij ook in 2010 weer aan een leefbare samenleving.
Samenwerken, het woord op zich geeft het al aan, is iets voor meerdere partijen. Teneinde een goede en effectieve samenwerking tussen u en de gemeente tot stand te brengen doen wij ook een beroep op u. Door een positief-kritische opstelling en door het accepteren van een brede discussie vanuit meerdere standpunten, kunt u zelf een wezenlijke bijdrage leveren aan een vruchtbaar klimaat in onze prachtige gemeente.
Terugkomend op de gebeurtenissen in 2009: u leest er van alles over in dit burgerjaarverslag. Ik wens u veel leesplezier toe. Drs. R.L.T. van Loo, Burgemeester juni 2010
3
Politiek en bestuur
>> voorbereid op de toekomst!
Raadsactiviteiten De gemeenteraad heeft in 2009 circa 400 besluiten genomen, zoals over de aanleg van fietspaden langs de Randweg, het groenstructuurplan en de beleidsnota Vrijwilligersbeleid. Het voert te ver om hier alle besluiten op te sommen. Daarvoor verwijs ik graag naar de websites www.gemeenteraadvaals.nl en www.verkiezingspleinvaals. com, waar alle overzichten te vinden zijn. Naast de reguliere werkzaamheden heeft de gemeenteraad in 2009 heel veel tijd en energie gestoken in de voorgenomen provinciale reconstructie van de Rijksweg Lemiers en de Maastrichterlaan en de ontluikende samenwerking tussen Vaals, Valkenburg en GulpenWittem. De rekenkamercommissie Vaals heeft twee rapporten in de gemeenteraad gebracht: parkeerbeleid en accommodatiebeleid. Het rapport parkeerbeleid heeft geleid tot een aantal door de raad overgenomen aanbevelingen voor het toekomstige parkeerbeleid; het rapport accommodatiebeleid heeft een rol gespeeld in de discussie in de raad over de toekomst van de gemeentelijke accommodaties.
een duidelijke visie op toekomstige ontwikkelingen en koppelt daar ook concrete plannen aan vast, zoals bijvoorbeeld Vaals Krimpproof. Sinds de vorige bestuurskrachtmeting heeft Vaals veel gerealiseerd. De burgers betrekken bij de totstandkoming van beleid en hen informeren over beleid en projecten is vanzelfsprekend geworden. Bij het bevorderen van de leefbaarheid in de kernen zijn grote stappen gezet o.a. door het werken met de buurtplatforms. Ook lof voor het bestuur van de gemeente: college en raad zijn betrokken bij de samenleving en laten duidelijk merken dat de mening van het maatschappelijk middenveld en de inwoners belangrijk is. Positief is de visitatiecommissie ook over de rol van Vaals als dienstverlener. Er is actueel beleid voor onder meer de Wmo, leefbaarheid en armoedebestrijding. Verder wordt geconstateerd dat er geen sprake is van achterstallig onderhoud van wegen, openbaar groen en gebouwen. De visitatiecommissie is wel van mening dat de Heuvellandgemeenten beter onderling zouden kunnen en moeten samenwerken op het gebied van toerisme en economie, natuur en landschap, verkeer en woningbouw. Vaals heeft daarin nog voor de bestuurskrachtmeting het voortouw genomen door samenwerking te zoeken met Gulpen-Wittem en Valkenburg aan de Geul. Waar dat wenselijk of zelfs nodig is, wordt ook samenwerking met de overige Heuvellandgemeenten en Maastricht niet uitgesloten. Op dit vlak kijken we vooral ook over de grens, naar Aken en Plombières. De commissie dicht Vaals in dit opzicht een spilfunctie toe voor de hele regio Heuvelland.
Bestuurskracht: Vaals beste gemeente van het Heuvelland! Gemeentebesturen zijn verantwoordelijk voor veel taken die burgers direct raken. Een bestuurskrachtmeting kan een middel zijn om de kwaliteit van een gemeentebestuur en zijn daden te beoordelen. In de afgelopen jaren zijn alle Limburgse gemeenten door een visitatiecommissie onderzocht op hun bestuurskracht, de gemeente Vaals in 2009. De resultaten van dit onderzoek zijn voor Vaals positief. De score van Vaals ten opzichte van de vorige bestuurskrachtmeting in 2002 is aanzienlijk verbeterd. Vaals is met zijn score ook met afstand de beste gemeente in het Heuvelland. De gemeente is blij met de conclusies uit het zogenaamde bestuurskrachtprofiel.
Samenwerking in de regio Regionale samenwerking kan voordelen opleveren op het gebied van kostenbeheersing en vermindering van kwetsbaarheid. Maar, en dat vinden wij nog belangrijker: samenwerking met partnergemeen-
Vaals scoort als enige gemeente een voldoende op het gebied van strategisch bestuur. Het gemeentebestuur van Vaals beschikt over 4
ten kan ook bijdragen aan de verdere verbetering van onze dienstverlening. In dat licht hebben de gemeenteraden van Vaals, GulpenWittem en Valkenburg vorig jaar besloten om te onderzoeken op welke gebieden de ambtelijke organisaties van de gemeenten het best en meest effectief kunnen samenwerken. Op het gebied van economie, toerisme, leefbaarheid en landschap staan de gemeenten voor grote uitdagingen. Om deze uitdagingen, in een tijd waarin veel van gemeenten wordt gevraagd, aan te kunnen gaan is slagkracht en een professionele ambtelijke organisatie nodig. We verwachten dat de samenwerking onder meer positieve effecten zal hebben voor de dienstverlening en de leefbaarheid in de dorpskernen. Een paar voorbeelden. >> Vergunningaanvragen hoeven niet onnodig lang te blijven liggen als er in een gemeente eens een medewerker uitvalt. Collega’s uit een andere gemeente nemen het gewoon over. >> De bereikbaarheid van de gemeenten wordt verbeterd, ook digitaal: door het delen van kennis kunnen steeds meer zaken via de gemeentelijke websites worden geregeld. >> Door te kiezen voor samenwerken en niet voor fuseren blijft het gemeentehuis in Vaals gewoon bestaan. U hoeft dus niet voor uw paspoort of rijbewijs naar Gulpen-Wittem of Valkenburg. >> Door de samenwerking kunnen de ambtenaren elkaars kennis en specialismen gebruiken en krachten bundelen om de dienstverlening sneller en eenvoudiger te maken. Begin 2010 hebben de drie gemeenteraden zich unaniem uitgesproken vóór de samenwerking. Inmiddels zijn de eerste resultaten geboekt: In de visie ‘Open stad Zuid Limburg’ is de ontwikkeling van het Heuvelland weergegeven en wordt uitgelegd welke positie het Heuvelland in Zuid-Limburg heeft. Het laat de voordelen zien van regionale samenwerking op economisch, sociaal en recreatief gebied. Een goed voorbeeld is er al op het gebied van energielevering. Door gezamenlijk energie in te kopen bespaart de gemeente Vaals bij gelijkblijvend verbruik per jaar ruim 1 20.000. 5
Inmiddels zijn we gestart met de verdere uitwerking van de samenwerking en het behalen van een aantal ‘quick wins’: voordelen die snel en effectief gerealiseerd kunnen worden, zoals een gezamenlijk inkoopbeleid waaruit op termijn inkoopvoordeel behaald kan worden. Het jaar 2010 wordt het jaar van het concreet maken van de samenwerking!
bod, maar ook zaken zoals onderwijs, voorzieningen, zorg, sociale cohesie en toerisme. Tal van partijen, zowel vanuit Vaals als vanuit de regio, zijn betrokken geweest bij de totstandkoming van het plan Vaals Krimpproof (o.a. de Woningstichting, buurtplatforms, scholen, ondernemers, Sevagram, Landal, Pentasz, UWV, Arcus, Parkstad, provincie, RWTH en gemeente Aken). De Provincie heeft Vaals gecomplimenteerd met deze voortvarende aanpak.
Vaals Krimpproof: proactief en voortvarend
Bevolkingscijfers Vaals in 2009
Alom is de verwachting, dat gemeenten in de komende jaren te maken zullen krijgen met bevolkingsdaling, vergrijzing (een toename van het aantal 65-plussers) en ontgroening (het aantal kinderen tot 14 jaar daalt ). Ook de gemeente Vaals zal daarmee te maken krijgen. Toch zijn de vooruitzichten voor Vaals minder somber. Vaals neemt in dat opzicht een aparte positie in door zijn ligging in de nabijheid van Aken. De RWTH in Aken heeft vergevorderde plannen voor de bouw van een campus. De naar schatting 10.000 mensen die straks daar gaan studeren en werken, zullen ook een woonplek nodig hebben en Aken kan in zijn eentje niet aan die enorme vraag tegemoetkomen. We verwachten daarom, dat het inwonertal de komende jaren door de ontwikkeling van de campus een positieve impuls zal krijgen. Wij willen echter zelf ook proactief inspelen op de bevolkingsontwikkeling.
Aantal inwoners op 1 januari 2009: 9825 Aantal inwoners op 1 januari 2010: 9864 In 2009 is het het aantal inwoners van Vaals in totaal iets toegenomen. We hadden vorig jaar een overlijdensoverschot (meer overlijdens dan geboorten) van 41. De groei van het aantal inwoners kan in hoofdzaak worden toegeschreven aan het feit, dat meer mensen zich in Vaals kwamen vestigen dan er uit Vaals weggingen.
Daarom is in 2009 het plan Vaals Krimpproof opgesteld. Met dit plan wil de gemeente: >> inzicht krijgen in de verwachte ontwikkeling van de bevolkingsomvang van de kernen Vaals, Lemiers en Vijlen en de consequenties daarvan voor de leefbaarheid, het voorzieningenniveau en de sociale verbondenheid in de kernen; >> concrete adviezen krijgen om de teruggang van de bevolkingsomvang tegen te gaan dan wel de kwaliteit van de samenleving bij een dalende bevolking op peil te houden. Vaals is één van de eerste gemeenten, die concreet en in de volle breedte met dit onderwerp aan de slag gaan. Bij het project Vaals Krimpproof komt namelijk niet alleen het onderdeel “wonen” aan
Mannen
Vrouwen
Totaal
Totaal in %
0 t/m 10 jaar
372
316
688
6,97
10 t/m 19 jaar
553
511
1064
10,79
20 t/m 29 jaar
428
396
824
8,35
30 t/m 39 jaar
457
467
924
9,37
40 t/m 49 jaar
863
857
1720
17,44
50 t/m 59 jaar
855
844
1699
17,22
60 t/m 69 jaar
759
743
1502
15,23
70 t/m 79 jaar
413
480
893
9,05
80 jaar en ouder
194
356
550
5,58
4894
4970
9864
100
Totaal
6
>> samen met u!
Als gemeente hebben wij de verantwoordelijkheid, te zorgen voor een omgeving waarin het goed wonen en werken is. Dat is een gedeelde verantwoordelijkheid: samen maken wij deel uit van één gemeenschap. En zonder de inzet van ieder lid van die gemeenschap zijn veel initiatieven en ideeën die de leefbaarheid kunnen bevorderen bij voorbaat gedoemd te mislukken. De gemeente kan faciliteren, dat wil zeggen de omstandigheden scheppen, die het mogelijk maken de ideeën die vanuit de samenleving komen, ook daadwerkelijk te realiseren. Maar bij de uitvoering daarvan zijn de inzet en hulp van u als burger onontbeerlijk. Velen van u hebben zich ook in het afgelopen jaar weer belangeloos ingezet voor een leefbare samenleving. Denk aan de vrijwilligers en de mantelzorgers, die al dan niet in verenigingsverband hun tijd investeren in het welzijn van hun medemens. Daarnaast weet ik dat in onze gemeenschap velen van u direct of indirect klaarstaan voor hun naasten, zonder dat de schijnwerpers daarop zijn gericht. Vanaf deze plek wil ik u allen mijn erkentelijkheid daarvoor uitspreken. Als gemeente stellen wij daarvoor graag voor zover dat mogelijk is, de middelen, zowel financieel als praktisch, ter beschikking. Ook op het gebied van woningbouw en werk zijn in 2009 de nodige initiatieven ontplooid, die erop gericht waren mensen te stimuleren actief deel te nemen aan de samenleving en het woonklimaat een positieve impuls te geven. Hierna gaan we op een aantal zaken wat dieper in.
De jeugd heeft de toekomst!
Bevolkingsopbouw naar leeftijd in 2009 Leeftijd
Vaals leefbaar
Centrum voor Jeugd en Gezin Elke gemeente moet eind 2011 één of meer Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) hebben, waar ouders, kinderen, jongeren tot 23 jaar en professionals terecht kunnen met hun vragen over opvoeden en opgroeien. In 2009 is onderzoek gedaan naar hun behoeften op het gebied van bijvoorbeeld bereikbaarheid, informatie en advies. De resultaten van dit onderzoek vormen de basis voor de manier, waarop de gemeente Vaals het CJG in 2010-2011 kan opzetten. De gemeente Vaals wil brede school ‘De Tamboerijn’ in Vaals doorontwikkelen tot Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).
VVE-project Moelejaan Peuterspeelzaal Ukkepuk te Vaals doet sinds 1 januari 2009 mee met het VVE (Voor- en Vroegschoolse Educatie)- project Moelejaan. Een project opgestart om ervoor te zorgen dat jonge kinderen nóg beter zijn voorbereid als ze op vierjarige leeftijd op de basisschool gaan beginnen. Driejarigen die nu twee dagdelen de peuterspeel7
zaal bezoeken kunnen door dit project tegen dezelfde prijs vier dagdelen deelnemen (4 voor de prijs van 2 dus). Gedurende deze vier dagdelen krijgen de peuters op zeer speelse wijze een leerzaam programma aangeboden. Taalvaardigheid staat centraal, maar ook groepsvaardigheden, sociaal gedrag en omgaan met gevoelens komen aan bod.
Zorg voor elkaar Vrijwilligerswerk In september en oktober 2009 organiseerden wij de inmiddels bekende vrijwilligersdagen. Met deze dagen wil de gemeente alle vrijwilligers bedanken voor hun belangeloze inzet. Uit het stijgend aantal deelnemers kunnen wij opmaken dat steeds meer vrijwilligers van deze dag meegenieten. Speciale aandacht ging in 2009 uit naar de vrijwilligers van de Zonnebloem. Daarover leest u meer in het jaaroverzicht. Ook de ambtenaren van de gemeente gingen bij wijze van alternatief personeelsuitstapje als vrijwilliger aan de slag bij de Volmolen (Frankenhof). Dit stukje historisch erfgoed is het waard om in stand te blijven. De gemeente onderstreept het belang van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en wilde op deze wijze uitdrukking geven aan haar verantwoordelijkheidsgevoel voor en haar betrokkenheid bij de maatschappij.
Wmo Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning in 2007 heeft de gemeente er een belangrijke taak bij. Zij moet ervoor zorgen, dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen meedoen in de samenleving. Dat kan door het verstrekken van informatie en advies, maar ook door praktische ondersteuning, zoals het verstrekken van voorzieningen voor bijvoorbeeld woningaanpassing, vervoer of huishoudelijke hulp. Daarnaast ondersteunt en stimuleert de gemeente het werk van vrijwilligers en mantelzorgers, die een onmisbare rol vervullen bij activiteiten voor zowel de gemeenschap als individuele inwoners. 8
Aanvragen Wmo Het aantal aanvragen voor een Wmo-voorziening in 2009 is ten opzichte van 2008 fors gestegen. Dienden in 2008 nog 341 mensen een Wmo-aanvraag in, in 2009 waren er dat 401, een toename van 17,5 %. Vooral het aantal aanvragen voor een vervoersvoorziening en voor huishoudelijke hulp groeide; voor woonvoorzieningen waren er evenveel aanvragen als in 2008 en voor rolstoelvoorzieningen nam het aantal aanvragen iets af. Eén van de oorzaken voor het toenemend beroep op de Wmo-voorzieningen zou kunnen liggen in de stijging van het aantal oudere en hulpbehoevende inwoners en in het feit dat mensen langer zelfstandig wonen.
tigden, tegen de stroom van de economische crisis in. Het project omvat onder meer het opdoen van werkervaring, bemiddeling naar (gesubsidieerd) werk, maar ook: het beëindigen van een uitkering als er fraude wordt geconstateerd. In dit project waren eind 2009 circa 25 mensen opgenomen. Binnen dit plan vervulde ook de gemeente Vaals een rol als werkgever. Zij richtte werkervaringsplekken voor bijstandsgerechtigden in bij de buitendienst, de postkamer en de bodedienst van het gemeentehuis. Eind 2009 vond één van de deelnemers een betaalde baan. Verder verrichtten bijstandsgerechtigden een vorm van vrijwilligerswerk of maatschappelijke stage.
Vergelijking aanvragen Wmo Soort aanvraag
2008
2009
Vervoersvoorziening
49
70
Woonvoorziening
80
80
Rolstoelvoorziening
64
54
Hulp bij het huishouden
148
199
Totaal
341
401
Werk en Economie Uitstroom op maat In 2009 hebben wij diverse maatregelen genomen die ervoor moeten zorgen, dat mensen (weer) mee kunnen doen op de arbeidsmarkt en niet langer afhankelijk hoeven te zijn van een uitkering. De basis voor dit beleid is gelegd in de in 2008 vastgestelde actieplannen voor uitstroombeleid en armoede. In 2009 hebben we daarvan een aantal deelprojecten uitgevoerd. Samen met Pentasz, het UWV, Keulen+E hebben we in 2009 gewerkt aan de activering en uitstroom naar werk van bijstandsgerech9
6b
1
Inkomensondersteuning Met het actieplan Armoede willen we ervoor zorgen dat mensen met een laag inkomen mee kunnen doen in de maatschappij. Dat kan op verschillende manieren: door te werken, te leren, te sporten, door vrijwilligerswerk, door lid te zijn van een vereniging enzovoorts. Zo vormden we in 2009 een noodfonds, waar mensen die bij alle hulpverleningsinstanties buiten wal en schip dreigen te vallen, gebruik van kunnen maken. Pentasz en Trajekt adviseerden bij de totstandkoming ervan. Uiteindelijk bleek het niet nodig om een bedrag uit het noodfonds te verstrekken omdat er een andere, meer structurele oplossing werd gevonden waar de aanvragers meer bij gebaat waren. Drie inkomensondersteunende regelingen waren in 2009 nog relatief nieuw: de participatieregeling, de schoolkostenregeling en de peuterspeelzaalregeling. Via het gemeentelijk Infoblad en met een aparte aanschrijfactie hebben we nog eens extra aandacht aan de regelingen besteed. Het actieplan Armoede en het plan van aanpak Uitstroombeleid lopen door tot en met 2011. Naast genoemde regelingen zijn ook de bijzondere bijstand, de langdurigheidstoeslag en vrijstelling van gemeentelijke belastingen maatregelen om mensen met een laag inkomen een steuntje in de rug te geven. Meer informatie over de regelingen kunt u krijgen bij Pentasz. In het diagram ziet u hoeveel aanvragen voor elke regeling werden toegekend. Het gebruik van alle regelingen in 2009 (zie schijfdiagram): 1 bijzondere bijstand: 94 toegekende aanvragen 2 langdurigheidstoeslag: 106 toegekende aanvragen 3 participatieregeling: 167 toegekende aanvragen 4 schoolkostenregeling: 23 toegekende aanvragen 5 peuterspeelzaalregeling: 2 toegekende aanvragen 6 vrijstelling van gemeentelijke belastingen: 300 volledige vrij- stellingen (6a), 43 gedeeltelijke vrijstellingen (6b).
2 6a
3 4 5
Vaals Werkt In november 2009 viel het officiële startschot voor Vaals Werkt in Jongerencentrum Fraiche te Vaals. Dit is een samenwerkingsverband van de gemeente, jongerencentrum Fraiche, ondernemers, opleidingen, arbeidsbemiddelaars en sociale diensten. Door het organiseren van diverse activiteiten kunnen jongeren straks weloverwogen keuzes maken voor hun toekomstige loopbaan. In het kader van Vaals Werkt vonden de volgende activiteiten plaats: >> Horeca experience, met rondleidingen bij Kasteel Bloemendal en vakantiepark Landal Hoog Vaals. Het was een kijkje achter de schermen dat tevens een beeld gaf van wat de bedrijven te bieden hebben op het gebied van opleidingen en doorgroeimogelijkheden. >> Dag van de detailhandel: tijdens deze dag kregen geïnteresseerden de unieke kans een kijkje te nemen achter de coulissen van de detailhandel, in dit geval bij Hema Vaals en Down Town Vaals. Tijdens rondleidingen werden de ins en outs van het vak toegelicht.
Sociale werkvoorziening (WSW) In de gemeente Vaals zijn meer dan 100 mensen voor werk aangewezen op de sociale werkvoorziening. Door een verandering in de WSW in 2008 kreeg de gemeente meer verantwoordelijkheid voor deze doelgroep. Vaals werkt bij de uitvoering van de WSW met tien andere gemeenten samen, zodat er meer ruimte is om deze verantwoordelijkheid te nemen. Op de valreep van 2009 startte de gemeente een proefproject (pilot) met een papierprikkersploeg. Deze mensen werken al langer binnen de WSW, maar zetten er nu de stap naar ander werk. Ze gaan van binnen naar buiten: uit de fabriek naar de gemeente, waar zij een bijdrage leveren aan het schoonhouden van de openbare ruimte. De gemeente werkt hiervoor samen met LICOM en de gemeente Gulpen-Wittem. De papierprikkers zijn in februari 2010 gestart.
10
11
Kunst en cultuur
Toerisme
Kunst in Vijlen en Lemiers Zowel Vijlen als Lemiers zijn sinds vorig jaar een fraai kunstwerk rijker. Het kunstwerk in Vijlen, van de hand van Desirée Tonnaer, werd geplaatst op het pleintje bij de kerk. Het verbeeldt de zeven rotten van Vijlen: Cottessen, Camerig, Rott, Melleschet, Berg/Hopschet, en Mamelis, in combinatie met het sterke gemeenschapsgevoel van de Vijlenaren. Kunstenares Sandra Schoenmakers uit Sint Geertruid tekende voor het kunstwerk D’r Jrensschieber in Lemiers. Het staat symbool voor de moeizame weg van de smokkelaar.
Kinderkunst in Langedael Dat ook de jeugd van Vaals over kunstzinnig talent beschikt, bleek in juli. Leerlingen van basisscholen de Kleine Wereld en de Robbedoes maakten samen met de van oorsprong Vaalser kunstenaar Ton Franssen een aantal buitenschilderijen en boden deze aan de bewoners van zorgcentum Langedael aan. Daar hebben ze een mooi plekje gekregen in de tuinen van het zorgcentrum, zodat alle bewoners ervan kunnen genieten.
Restauratie orgel Kopermolen De gemeente Vaals is eigenaar van het orgel in de Kopermolen en wil dit monument ook graag in stand houden. Het orgel dateert uit 1765 en is een juweel van bijzondere klasse. Het past perfect in de prachtige akoestiek van het gebouw en is het enig overgebleven exemplaar van de bekende Duitse orgelbouwer Johann Baptist Hilgers. Het orgel is echter aan een grondige restauratie toe. Mede omdat de gemeenteraad in 2008 unaniem besloot opdracht voor deze restauratie te geven, kende de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed een aanzienlijke rijkssubsidie toe. Ook de Provincie Limburg zal in de kosten bijdragen. Voorafgaand aan de restauratie werd in augustus van 2009 een klimaatbeheersingssysteem geïnstalleerd. In januari 2010 is de restauratie van start gegaan (zie foto volgende bladzijde).
12
Toerisme en ondernemerschap zijn in Vaals nauw met elkaar verbonden. Ze versterken elkaar en vullen elkaar aan. Het gemeentebestuur hecht waarde aan een goed ondernemersklimaat en zit dan ook regelmatig met vertegenwoordigingen van de ondernemers aan tafel. Zo is er vier keer per jaar een ondernemerstafel. Bij dit overleg zijn ook de VVV Zuid-Limburg en de horecavereniging aanwezig. Onderwerpen die hierbij zoal de revue passeren, zijn o.a. feestverlichting, parkeren, reclamebelasting, citymanagement, de reconstructie van de Maastrichterlaan en het centrumplan Vaals. In 2009 hebben we in samenwerking met de VVV, de FOV en de horecavereniging een nieuwe versie van de brochure Beleef Vaals uitgebracht met als nieuwe titel Vaals, Verrassend, Veelzijdig, Veelkleurig. Daarnaast hebben de kleinschalige verblijfsaccommodaties de mogelijkheid gekregen om samen met de Hogeschool Zuyd een website te bouwen of hun bestaande website te laten doorlichten. Ook is het project Grenzenroute afgerond en zijn op diverse locaties infoborden geplaatst. Verder kreeg het Drielandenpunt een facelift. In een cirkel van ca. 10 meter rondom het Drielandenpunt zijn beweegbare, grensoverschrijdende banken, herkenbare bewegwijzering (waarbij het Drielandenpunt als centrum en startpunt van diverse wandelroutes fungeert) en een duidelijke grensafbakening geplaatst.
13
Woonomgeving
>> werken aan kwaliteit
Woningbouw De ontwikkeling van het von Clermontpark is voor Vaals belangrijk om het niveau van wonen, werken en zorg naar een hoger niveau te brengen. Het sluit daarmee perfect aan bij de uitgangspunten uit de strategische visie Vaals 2020. Het plan omvat huur- en koopappartementen en grondgebonden woningen. Afwerking en voorzieningen zijn van hoog niveau. Begin oktober werd het commerciële complex op de hoek Maastrichterlaan – Beemderlaan opgeleverd, waar inmiddels Albert Heijn en Etos hun intrek hebben genomen. Ook de parkeergarage onder het complex en de bovengelegen woningen zijn in gebruik genomen. De Woningstichting Vaals en de gemeente gaven in 2008 aan Bureau Jo Coenen en Co opdracht om een centrumplan te ontwerpen voor de kern Vaals. Hierbij is gevraagd aandacht te besteden aan kansen, maar ook aan eventuele verbeterpunten voor de kern. Bij de ontwikkeling van het Centrumplan heeft met name de koppeling tussen het historisch centrum en het kernwinkelgebied centraal gestaan. De visie van bureau Jo Coenen en Co is vervat in een Masterplankaart, waarin vijf vlekken worden aangeduid als mogelijke ontwikkellocaties voor de toekomst.
Wegen In 2009 waren er de nodige ontwikkelingen die erop gericht waren, het wegennet in onze gemeente en de doorstroming van het verkeer te verbeteren. Zo werd in de Wolfskuilenweg het rioolstelsel vervangen en een gescheiden riolering aangelegd. Ook werden de bestaande bushaltes beter toegankelijk gemaakt.
De Provincie ontwikkelde plannen voor de reconstructie van de Rijksweg in Lemiers en presenteerde de plannen voor deze belangrijke verkeersader aan de omwonenden tijdens enkele klankbordgroepbijeenkomsten en een consultatieavond. De opmerkingen en/ of verbetervoorstellen van omwonenden en belanghebbenden leidden uiteindelijk tot een definitief ontwerp. Naar verwachting zal de reconstructie na de zomervakantie 2010 starten. De reconstructie van de Maastrichterlaan was ook in 2009 een veelbesproken project. In 2008 startte de Provincie met het verkeerskundige ontwerp voor de Maastrichterlaan, op basis van wensen en eisen van de gemeenteraad. Het ontwerp werd door de Provincie getoetst op veiligheid en doorstroming. Ook de gemeente liet de verkeerskundige effecten onderzoeken. Begin 2009 werden de ontwerpen besproken met de klankbordgroep en later aan alle belanghebbenden gepresenteerd tijdens een consultatieavond in de Obelisk. De Provincie heeft de opmerkingen gehoord en zo goed mogelijk verwerkt in het ontwerp. Verder lieten zowel de Provincie als de gemeente huis aan huis een brochure verspreiden om alle inwoners zo goed mogelijk te informeren. Eind 2009 werd een burgerinitiatief opgericht tegen de plannen voor de reconstructie van de Maastrichterlaan. Een vertegenwoordiging van het actiecomité heeft vervolgens een gesprek gehad met gedeputeerde Lebens. Uiteindelijk heeft de Provincie het definitieve ontwerp gepresenteerd. Begin 2010 werd er nog een inloopdag georganiseerd. Momenteel is de reconstructie onderwerp van discussie in de Raad. De gemeente moet in juni richting Provincie aangeven of zij wel of niet instemt met de reconstructie. Eén van de aspecten die in dat verband worden onderzocht is de financiële consequentie van de al dan niet gelijktijdige aanleg van een nieuw riool. 14
De gemeente Vaals beschikt over een uitzonderlijk en rijk buitengebied met een groot aantal natuur- en bosgebieden en een zeer gevarieerde bodemgesteldheid. De strategische visie Vaals 2020, die eind 2008 is vastgesteld, beschrijft een toekomstbeeld waarin het goed leven, wonen en recreëren is. Een aantrekkelijk buitengebied speelt daarbij een belangrijke rol, zowel voor de eigen inwoners als voor onze gasten. Om bij de verdere ontwikkeling van natuur en landschap de kansen die er liggen te benutten, met respect voor en behoud van de authentieke elementen, hebben we samen met natuurontwikkelaar Habitura en ASR-Vastgoed een intentieovereenkomst tot samenwerking ondertekend. Vanaf dat moment worden de mogelijkheden onderzocht voor de realisatie van nieuwe natuurgebieden in de gemeente Vaals. Bij dit alles wordt nauw samengewerkt met de Provincie Limburg.
Openbaar groen Eén van de kenmerken van onze gemeente is de ruime hoeveelheid groen. Niet voor niets oefent het buitengebied zo’n grote aantrekkingskracht uit op mensen uit binnen- en buitenland. Maar ook binnen de bebouwde kom is er veel openbaar groen. Dat schept ook (soms kostbare) verplichtingen wat betreft onderhoud en instandhouding. In het in juni 2009 vastgestelde groenstructuurplan staat de visie met betrekking tot het groen in zowel het buitengebied als de drie grote kernen van de gemeente. Verder beschrijft het plan voor ieder van de deelgebieden de gewenste invulling van groen voor de komende 20 jaar.
15
Dienstverlening
>> wij zijn er voor u Uw eerste contact met de gemeente verloopt veelal via de balie, de Gemeentewinkel. Dat kan persoonlijk contact zijn, bijvoorbeeld voor een bezoek aan het Wmo-loket of voor een vergunningaanvraag, maar u zoekt ook regelmatig telefonisch contact. Om u een idee te geven: vorig jaar kwamen via de receptie 20.890 telefoontjes binnen; een gemiddelde van 86 per dag. Dat is een lichte stijging ten opzichte van 2008 (20.595). Verder brachten 12.053 burgers persoonlijk een bezoek aan het gemeentehuis. Ook hier dus een stijgende tendens in vergelijking met het voorgaande jaar (11.766).
hoogte van het meest actuele nieuws. Sinds enkele jaren zijn we ook aangesloten op de landelijke overheidszoekdienst www.overheid.nl. Wanneer u zich abonneert op de nieuwsbrief wordt u automatisch geïnformeerd over actuele bekendmakingen (bijvoorbeeld bouwvergunningen) bij u in de buurt. Op onze website www.vaals.nl vindt u een verwijzing naar deze service. De nieuwe website is sinds eind maart “live” en ik nodig u graag uit deze regelmatig te bezoeken. In de loop van 2010 zal overigens ook een speciale toeristische website het licht zien en verder zullen we werken aan uitbreiding van het digitale dienstenpakket. Dat kan u in veel gevallen een gang naar het gemeentehuis besparen.
Digitale dienstverlening
Digitale gemeentegids
Bij de digitale dienstverlening speelt de website een steeds belangrijkere rol. De rijksoverheid wil, dat alle overheidsinformatie via de gemeentelijke website toegankelijk is. Met andere woorden: de gemeente is de Eerste Overheid. Om aan alle nieuwe eisen te kunnen voldoen en ook omdat onze website ruim zeven jaar oud was, zijn we in 2009 gestart met de voorbereidingen voor de bouw van een nieuwe gemeentelijke website. Wij hebben daarvoor met alle mogelijke doelgroepen (inwoners, ondernemers, raadsleden, interne medewerkers) contact gezocht, om van hen te horen, welke informatie zij op de website verwachten te vinden. Ook is rekening gehouden met de eisen die de overheid stelt aan toegankelijkheid en vindbaarheid van de informatie, alsmede met de thema’s, die voor Vaals van grote betekenis zijn: wonen, welzijn en toerisme. Verder moest de website er aantrekkelijk en uitnodigend uitzien. Vooruitlopend op de nieuwe website werd er vorig jaar al een voorleesfunctie op de website geïnstalleerd. U heeft daardoor de mogelijkheid om teksten van de website voor te laten lezen. Dit bevordert niet alleen actief lezen, maar is ook een ondersteuning voor alle mensen met een visuele beperking. Zo blijft u steeds op de
In de loop van het jaar 2009 is via www.vaals.nl de digitale gemeentegids beschikbaar gekomen. In deze gids kunt u online heel eenvoudig en snel zoeken naar maatschappelijke organisaties, verenigingen, bedrijven en personen. Daarnaast zijn gegevens over locaties te zien op een plattegrond. Ook kunt u via een routeplanner direct de route ernaartoe bepalen.
Contacten via de Gemeentewinkel Het één op één contact tussen onze medewerkers en u als burger verloopt over het algemeen prettig. Als gemeente willen wij kwaliteit leveren als het gaat om dienstverlening aan onze inwoners. Maar wat houdt goede dienstverlening in? U weet het antwoord: als de gemeente luistert naar uw wensen, u vriendelijk te woord staat én u goed en snel helpt. Dan voelt u zich als burger serieus genomen. Goede dienstverlening betekent: >> goede bereikbaarheid voor iedere burger; >> een open houding met wederzijds respect; >> zorgvuldige afhandeling van bezwaren en klachten. Vindt u dat onze dienstverlening beter kan, dan nodig ik u uit dat te melden, zodat we hieraan kunnen werken. Overigens hebben wij in 2010, evenals in 2007, weer een burgeronderzoek gehouden. Wij vroegen u daarin naar uw mening over onze dienstverlening, communicatie en leefomgeving. De resultaten daarvan zullen wij binnenkort aan u bekendmaken.
Kwaliteitshandvest Doen wat we zeggen en zeggen wat we doen....................!! Als burger heeft u recht op een kwalitatief goede dienstverlening. Om dat recht te waarborgen hebben we een aantal afspraken vastgelegd in een zogenaamd kwaliteitshandvest. Hierin vindt u de servicenormen die wij hanteren bij het leveren van onze producten en diensten. Met andere woorden: wat mag en kunt u verwachten van uw gemeente? Heeft u ideeën om onze dienstverlening nog verder te verbeteren? Maak ze dan kenbaar. Zijn uw tips en opmerkingen praktisch goed uitvoerbaar, dan kunnen wij onze dienstverlening (en ook het kwaliteitshandvest) aanpassen. U vindt het handvest op onze website www.vaals.nl. 16
Wmo Ieder jaar doen we mee aan het onderzoek naar de klanttevredenheid voor de Wmo, omdat we willen weten wat onze sterke punten zijn en waar we onze dienstverlening nog kunnen verbeteren. U was in 2009 vooral tevreden over de deskundigheid bij de aanvraag van een Wmo-voorziening en over de hulp bij het huishouden. Deze punten waardeerde u gemiddeld met een 8. Minder te spreken was u over de vervanging bij afwezigheid van de huishoudelijke hulp en over het collectief vervoer. Voor 98 % van u voldoet de geboden ondersteuning aan de verwachtingen en 94 % van u is van mening, dat de ondersteuning belangrijk bijdraagt aan het zelfstandig wonen en meedoen aan de maatschappij. 17
Burgerparticipatie
Spreekrecht Tijdens de openbare raadsvergaderingen en bij commissievergaderingen kunt u als burger gebruik maken van uw spreekrecht over onderwerpen die op de agenda staan. Constateerden we al in 2008 dat er steeds minder mensen hun stem laten horen tijdens bijeenkomsten van hun volksvertegenwoordigers, in 2009 is dat aantal nog verder afgenomen. Slechts vier mensen brachten hun zienswijze naar voren. Aan de orde kwamen de plannen rond een wijncentrum in Rott, de begroting van Pentasz met betrekking tot de Cliëntenraad Mergelland en de reconstructie van de Maastrichterlaan (2x). Als voorzitter van de gemeenteraad wil ik u uitnodigen, de besluitvorming van uw vertegenwoordigers kritisch te blijven volgen en uw stem daarover te laten horen!
>> Burger en bestuurder in gesprek Informatie- en voorlichtingsbijeenkomsten Dat was onder meer het geval bij de beleidsnotitie Vrijwilligerswerk en Mantelzorg, het sport- en beweegbeleid voor ouderen, de ondersteunende en activerende begeleiding binnen de AWBZ en het klanttevredenheidsonderzoek Wmo. De Wmo-raad heeft onlangs een formele status gekregen.
De relatie tussen burger enerzijds en bestuur en medewerkers van de gemeente anderzijds is er één om aan te werken, van beide kanten. Wij als gemeente zijn er vóór u, maar zeker ook dóór u. De rol van de gemeente is die van dienstverlener en van regisseur. Wij werken in uw opdracht en proberen u zo goed mogelijk van dienst te zijn. De plannen die we maken hebben tot doel, onze gemeenschap op alle terreinen beter en mooier te maken. Waar dat kan betrekken we u zoveel mogelijk bij de besluitvorming. In deze terugblik op het jaar 2009 kunt u met ons constateren, dat veel ontwikkelingen in het belang van een leefbaar Vaals tot stand zijn gekomen mede door uw inbreng en soms ook op uw initiatief. Dat is waardevol: het geeft aan dat u zich betrokken voelt bij het wel en wee van onze samenleving.
Dorps- en buurtplatforms Om het overleg met het gemeentebestuur een structureel karakter te geven, zijn in Vijlen, Lemiers en Vaals buurtplatforms opgericht. Dat meedenken en meepraten concrete resultaten kan hebben, blijkt uit dit artikel. De dorpscommissie Vijlen en het Bewonersplatform Lemiers bestaan al sinds 2007. In de kern Vaals werden in 2008 twee buurtplatforms opgericht: “Onze Wijk” Noord-West (buurt rond Grenslandhal) en Vaals Zuid-West (buurt rond Bloemendalpark). In 2009 is daar nog een buurtplatform aan toegevoegd: het buurtplatform Kern Vaals (rond gemeentehuis en Pauluskerk). In 2009 hebben de buurtplatforms samen met de gemeente ieder een lijst met thema’s opgesteld die besproken en opgepakt werden. Die thema’s op het gebied van leefbaarheid waren zeer divers van aard, variërend van groenvoorziening tot vrijwilligersbeleid. Zo is bijvoorbeeld in nauwe samenwerking met buurtplatform Vaals Zuid-West in het Bloemendalpark het trapveldje opgeknapt, is er een jeu-de-boulesbaan aangelegd en zijn er vier trim/gymtoestellen geplaatst. Voor de wens van het buurtplatform “Onze Wijk” Noord-West om een activiteitenplein in hun wijk in te richten, is geld gereserveerd in de gemeentelijke begroting 2010.
WSW-raad In 2009 is samen met Valkenburg aan de Geul en Gulpen-Wittem besloten om de inspraak op het gemeentelijk beleid van mensen met een indicatie voor de sociale werkvoorziening, in een gezamenlijke cliëntenraad te organiseren. De WSW-raad, met daarin twee Vaalsenaren, is in februari 2010 geïnstalleerd.
Wmo-raad De Wmo-raad is een breed platform van vertegenwoordigers van allerlei cliëntenorganisaties en buurt- en dorpsplatforms met een onafhankelijke voorzitter. 42% van u heeft wel eens gehoord van de Wmo-raad en daarvan is 91% tevreden over de mate waarin de Wmo-raad opkomt voor de belangen van de cliënten in Vaals. In 2009 heeft de Wmo-raad de gemeente op een aantal Wmo-beleidsterreinen zowel gevraagd als ongevraagd van advies voorzien.
18
15.01 20.01: 29.01 12 en 19.03 13.03 30.03 31.03 02 en 08.07 16.07 17.11 03.12
Bijeenkomst Klankbordgroep Reconstructie Maastrichterlaan Bijeenkomst Klankbordgroep Rijksweg N278 Lemiers Informatieavond Groenstructuurplan Informatieavonden kwijtschelding gemeentelijke belastingen Raadsdag Centrumplan/Maastrichterlaan Consultatieavond Provincie reconstructie Rijksweg te Lemiers Consultatieavond Provincie Maastrichterlaan Voorlichtingsbijeenkomsten Wmo Informatieavond voor omwonenden Verveshuis Informatieavond Centrum voor Jeugd en Gezin Informatieavond woningbouw Vijlen
19
Openbare Orde en Veiligheid
>> gedeelde verantwoordelijkheid
Veiligheid Keurmerk Veilig Wonen schouwd. Daarom hebben we in 2009 een convenant ondertekend met als doel dat zowel leerlingen, personeel als bezoekers van de school veilig zijn en zich veilig voelen binnen de school- en leeromgeving. De partners in dit convenant zijn de gemeente, de politie, Halt Zuid Limburg en de basisscholen in de gemeente Vaals.
Als het om uw veiligheid gaat heeft de overheid een taak. Daarnaast echter kunt u door tal van preventieve maatregelen zelf een belangrijke bijdrage leveren aan uw eigen veiligheid. Vanuit dat perspectief ligt er ook een verantwoordelijkheid bij u. Denk aan rookmelders, beveiligde sloten etc. etc. Sinds 2008 biedt de gemeente Vaals, in samenwerking met de Woningstichting en de politie, u de mogelijkheid om deel te nemen aan het project “Samenwerken aan veilig wonen”. Ieder jaar worden circa 1000 adressen van de gemeente aangeschreven om deel te nemen aan dit project. Als u zich aanmeldt krijgt uw woning een keuring met betrekking tot gezondheidsaspecten, inbraakpreventie en brandveiligheid. Volgt u de adviezen die hieruit voortvloeien op, dan krijgt uw woning het certificaat Politiekeurmerk Veilig Wonen. In 2009 is bij 110 adressen een keuring uitgevoerd.
Openbare orde en handhaving Bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit De gemeente Vaals is actief bezig met de bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit. Door de inrichting van een Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC), wordt de preventie, controle, opsporing en vervolging versterkt en kan krachtiger worden opgetreden tegen de georganiseerde criminaliteit. Het RIEC treedt op als informatieknooppunt voor alle aangesloten provincies, gemeenten, het openbaar ministerie, de politie, de bijzondere opsporingsdiensten, belastingdienst en andere (semi-) overheden. Alle Zuid-Limburgse gemeenten hebben een convenant ondertekend voor samenwerking met het RIEC.
Veiligheidsschouwen Sinds 2008 houden wij niet alleen veiligheidsschouwen in de woonkernen Vaals, Lemiers en Vijlen, maar ook in de buitengebieden. In 2009 werden de bewoners van Camerig en Cottessen geïnformeerd over de resultaten van de veiligheidsschouw in hun buurtschap in 2008. In 2009 waren de buitengebieden Rott, Harles, Mamelis en Melleschet aan de beurt. Samen met de brandweer, politie en Enexis werd geluisterd naar de behoeften en de klachten van de bewoners. Daar waar mogelijk zijn de zaken aangepakt, zoals extra verlichting, extra bebording en het verhelpen van wateroverlast.
Samenwerken met politie Als burgemeester ben ik het hoofd van de politie in onze gemeente. Als zodanig behoort het dan ook tot mijn taak ervoor te zorgen dat u zich in onze gemeente veilig kunt voelen. Dat doe ik in nauwe samenwerking met onze ambtenaar Openbare Orde en Veiligheid en de chef basiseenheid van de politie. Tevens heeft de gemeente een Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) in dienst, die overlastmeldingen aanpakt en waar nodig handhavend optreedt. Inmiddels is gebleken dat veel burgers in Vaals de BOA kennen en weten te vinden.
Veilige Basisschool Veiligheid op school staat niet los van veiligheid in de wijk, op straat of in publieke gebouwen. Het heeft ook nauwe raakvlakken met veiligheid en geborgenheid in de privésfeer en in het gezin. Veiligheid wordt steeds meer als een gezamenlijke verantwoordelijkheid be20
De politie heeft vorig jaar enkele gevallen van graffiti in behandeling genomen, maar dit heeft helaas (nog) niet geleid tot aanhoudingen. Ik verzoek u met ons alert te blijven op deze vorm van vandalisme en altijd aangifte bij de politie te doen. Op het terrein van openbare orde en veiligheid kan uw hulp van groot belang zijn. Door het melden van overlast en onveilige situaties kunnen wij als gemeente, maar ook de politie, actie ondernemen. Een mooi voorbeeld daarvan is het project Verbetering subjectieve verkeersveiligheid Klaasvelderweg. Naar aanleiding van klachten van omwonenden hebben wij samen met het Team Subjectieve Verkeersonveiligheid van de politie het project Klaasvelderweg opgestart. Via een enquête onder aanwonenden kregen we meer inzicht in de aard van de klachten. Die gingen vooral over de snelheid van automobilisten op de Klaasvelderweg. Bij de evaluatie van het project door middel van een nieuwe enquête bleek, dat het subjectieve veiligheidsgevoel is toegenomen: 44 % ervaart de Klaasvelderweg nu als veilig tegenover 17 % eerst. Ook is door aanpassingen aan de weg en de intensieve controles de gemiddelde snelheid van het verkeer gedaald van 39 km/u voorheen naar 31 km/u nu.
overlastenquête. Er is veel tijd geïnvesteerd in de voorbereiding van de nota Hondenbeleid, die begin dit jaar door de raad is vastgesteld en duidelijk vruchten begint af te werpen. Zo zijn sinds de invoering van het nieuwe hondenbeleid al meer dan 100 “nieuwe” (niet eerder bekende) honden aangemeld. Verder zijn ook de eerste bekeuringen uitgeschreven voor het niet kunnen tonen van de hondenpenning.
Brandweer In Zuid-Limburg bestaat sinds 1 januari 2008 een Regionale Brandweer. De gemeente Vaals spant zich in om de huidige kwaliteit van de brandweerzorg in Vaals te behouden. Als burgemeester heb ik nog regelmatig overleg met de commandant van de brandweer voor Vaals. Vanaf deze plaats wil de gemeente de huidige commandant van de brandweer voor Vaals, Jos van den Berg, alsmede de vrijwilligers van de brandweer die in Vaals actief zijn, welgemeend bedanken voor de inzet en betrokkenheid in het afgelopen jaar. Zo waren zij begin 2010 nog de hele dag in touw om de gevolgen van een fikse storm (omgevallen bomen, weggewaaide dakpannen) zo goed mogelijk te verhelpen.
Handhaving De gemeente moet zich houden aan de wet, net als u. In dat kader toetst bijvoorbeeld de ambtenaar van bouw- en woningtoezicht aanvragen van burgers aan vastgestelde regels en wettelijke voorwaarden. De wijkagent of de buitengewone opsporingsambtenaar (BOA) spreekt u als dat nodig is aan op ongewenst gedrag, bijvoorbeeld als u uw hond laat lopen in een speeltuintje. Andersom geldt het ook: bij uitvoering van werk in uw buurt streven wij naar een heldere en open verstandhouding met u. Met oog en oor voor uw zorgen en uw klachten tijdens werkzaamheden. In 2009 hebben we vooral aandacht besteed aan de bestrijding van overlast door hondenpoep, ergernis nummer 1 zoals bleek uit een
Een mooi staaltje van dienstbaarheid voor de gemeenschap! 21
Klachten
Overzicht WOB-verzoeken 2009 Onderwerp
>> De twee gezichten van een klacht
We proberen ons werk zo goed mogelijk te doen, maar er gaat natuurlijk wel eens iets mis. Het mooiste is natuurlijk wanneer alles goed gaat en je geen klachten krijgt. Maar als klachten terecht zijn, zijn ze vooral nuttig omdat ze erop wijzen waar het beter zou kunnen in de ogen van de klagers. Dat zijn de twee gezichten van een klacht. In dit hoofdstuk leest u hoe we met uw meldingen en klachten omgaan.
Klacht externe instantie. Deze klacht hebben wij naar de desbetreffende instantie doorgestuurd. Twee klagers trokken hun klacht in na een gesprek met de gemeente, waarin de gang van zaken werd opgehelderd. Een andere klacht was van privaatrechtelijke aard; de gemeente was hierin dus geen partij. Van de overige vier klachten zijn er drie afgehandeld en is er één nog in behandeling.
Als u het niet eens bent met de manier waarop een bestuurder, ambtenaar of bestuursorgaan zich tegenover u heeft gedragen kunt u een klacht indienen. U vindt bijvoorbeeld dat een ambtenaar u niet netjes heeft behandeld, hij is zijn beloften niet nagekomen of u bent ontevreden over een geleverde dienst. Klachten mogen echter niet gaan over het beleid dat de gemeente voert. Ook niet over de afwijzing van een aanvraag om een beschikking af te geven, bijvoorbeeld bij een bouwvergunning. Hiertegen kunt u bezwaar aantekenen of eventueel in beroep gaan. Daarover leest u verderop meer. Klachten kunt u via alle bestaande kanalen aan ons kwijt, dus via de telefoon, een brief, een e-mail, aan de balie en via onze website. Als u een klacht indient, krijgt u een schriftelijke ontvangstbevestiging. Na binnenkomst van uw klacht neemt de gemeente zo snel mogelijk contact met u op. Met dit eerste contact willen we samen met u de klacht helder krijgen, u een voorlopig antwoord geven op uw eventuele vragen, of een eerste bemiddelingspoging doen. Lukt die niet, dan verloopt het proces verder volgens het intern klachtrecht, waarbij de klager en de beklaagde worden gehoord. Binnen tien weken na ontvangst van de klacht informeren wij u over de beslissing ten aanzien van uw klacht.
Melding
Aantal ontvangen klachten en afhandeling Vorig jaar ontvingen we acht klachten over zeer diverse onderwerpen. Bij nadere bestudering bleek één klacht niet over de behandeling door een medewerker van de gemeente te gaan, maar van een 22
Inventarisatie meldingen Soort melding
Aantal
Bouwplan/-vergunning
5
Wmo
2
Nevenfuncties
2
Financieel
6
Overeenkomsten
1
Bezwarencommissie
1
2008
2009
Openbare verlichting
80
91
GBA
1
Wegen en paden
22
52
ICT
1
Afval dumpen
19
23
Woningoverdracht
1
Riolering
7
8
Ambtelijke organisatie
3
Openbaar groen
26
24
Verzekeringen
1
Vernieling / overlast
--
9
Verkeer
--
4
Overig
34
13
Totaal
188
224
In veel gevallen hebben wij de informatie geanonimiseerd verstrekt, d.w.z. dat de persoonsgegevens van betrokkenen zijn verwijderd, omdat openbaarmaking van deze gegevens niet opweegt tegen het belang dat betrokkenen hebben bij eerbiediging van hun persoonlijke levenssfeer.
Een melding is iets anders dan een klacht. Meldingen gaan bijvoorbeeld over een losse stoeptegel, een niet werkende lantaarnpaal, een omgewaaide boom of over het dumpen van afval. Ze gaan over onvolkomenheden in uw woonomgeving. De gemeente is niet altijd verantwoordelijk voor het optreden van deze onvolkomenheden, maar heeft wel een rol in het verhelpen ervan. In vergelijking met 2008 steeg het aantal meldingen in 2009 met bijna 20 %. Daaruit mogen we concluderen, dat u goed let op uw woonomgeving en het ook meldt, als u dat noodzakelijk vindt. En daar zijn we blij mee; zo kunnen we samen werken aan een schone en goed onderhouden leefomgeving.
WOB-verzoeken
Bezwaar
De Wet Openbaarheid van Bestuur zegt, dat iedereen een verzoek om informatie kan indienen over een bestuurlijke aangelegenheid. Dat is een zaak die betrekking heeft op het beleid van een bestuursorgaan. Het kan dus over zeer diverse zaken gaan. Een verzoeker zal echter wel concreet moeten aangeven over welk onderwerp het gaat.
In het overzicht hiernaast hebben we de meldingen naar aard en aantal voor de jaren 2008 en 2009 naast elkaar gezet. Evenals in 2008 kregen we vorig jaar de meeste meldingen binnen over openbare verlichting. Wat opvalt is, dat het aantal klachten over wegen en paden in 2009 meer dan verdubbelde ten opzichte van 2008.
In 2009 kregen wij 24 WOB-verzoeken. In slechts één geval konden wij de gevraagde informatie niet verstrekken, omdat wij die zelf niet hadden. In alle andere gevallen hebben wij het verzoek om informatie gehonoreerd. In bijgaand overzicht ziet u, over welke onderwerpen WOB-verzoeken werden ingediend.
De gemeenteraad, het college en de burgemeester proberen zo verantwoord mogelijke beslissingen te nemen. Het kan voorkomen dat de uitkomst toch anders is dan u had verwacht. Als u denkt dat de gemeente een verkeerde beslissing heeft genomen, kunt u een bezwaarschrift indienen bij het bestuursorgaan dat die beslissing heeft genomen. Dat bezwaarschrift wordt behandeld door de commissie bezwaarschriften. Dit is een onafhankelijke commissie die bekijkt of uw bezwaar terecht is. Zij adviseert daarover aan het betreffende bestuursorgaan. Wanneer u het dan nog niet eens bent met de uitkomst, kunt u tegen het besluit beroep instellen bij de rechtbank in Den Haag.
23
Bezwarencommissie 2009 Beleidsterrein
Aantal Beslissing
Woningwet (verlening) > bouwvergunning 3 1 ongegrond* 1 ingetrokken (zonder zitting) 1 gegrond* 2 1 gegrond > weigering bouwvergunning 1 ongegrond > stoplegging bouw 2 1 kennelijk niet ontvankelijk 1 loopt nog > afwijzing handhaving 1 loopt nog bouwvergunning APV > verlening kapvergunning 4 1 gegrond (zonder zitting) 1 niet-ontvankelijk 2 ingetrokken na hoorzitting > weigering kapvergunning 1 gegrond (zonder zitting) > weigering escortvergunning 1 loopt nog Wmo > afwijzing verhuiskostenvergoeding 5 2 ingetrokken (zonder zitting) 1 ingetrokken tijdens zitting 1 niet-ontvankelijk (zonder zitting) 1 loopt nog > toekennen huishoudhulp 3 2 ingetrokken zonder zitting 1 gegrond (zonder zitting) > afwijzing regiotaxi 1 ingetrokken (zonder zitting) > afwijzing aanvraag scootmobiel 1 loopt nog
Het aantal ontvangen bezwaarschriften is vorig jaar licht gestegen: 40 mensen waren het niet eens met de genomen beslissing (ter vergelijking: in 2008 waren er dat 31). Daarvan waren er 6 bij nadere beschouwing geen echt bezwaarschrift (omdat er geen besluit was genomen waartegen bezwaar kon worden ingediend). Bleven over 34 “echte” bezwaarschriften (2008: 25), die ook als zodanig werden afgehandeld. Vorig jaar konden we 14 bezwaarschriften zonder tussenkomst van de bezwarencommissie tot tevredenheid van alle partijen afhandelen. Soms schept een persoonlijke toelichting zoveel duidelijkheid, dat de bezwaarmaker zijn bezwaar intrekt. In zeven gevallen moesten wij concluderen dat ons eerste besluit niet correct was en werd de bezwaarmaker in het gelijk gesteld. Helaas konden wij ook in 2009 niet alle bezwaren binnen de wettelijk gestelde termijn van 14 weken afhandelen. Dat percentage (35 %) steeg zelfs ten opzichte van 2008 (16 %). Daar kunnen meerdere oorzaken voor zijn. Als er bijvoorbeeld een hoorzitting moet plaatsvinden of wanneer de raad een beslissing op bezwaar moet nemen, kan dat tot een overschrijding van de afhandeltermijn leiden. Wij blijven echter streven naar afhandeling van uw bezwaar binnen de gestelde termijn.
Taxaties onroerend goed
De taxaties voor onroerend goed zijn ieder jaar weer aanleiding voor een behoorlijk aantal bezwaarschriften. Toch zien we dat dit aantal gestaag afneemt. Algemene zaken In 2009 verstuurden we 5.799 aanslagen. U maakte in 92 ge> terugvordering subsidie 1 gegrond vallen bezwaar tegen de hoogte van de woz-waarde, omgere> fictieve weigering uitkering (Pentasz) 1 ingetrokken (zonder zitting) kend is dat maar 1,5% van het totale bestand. In 98,5% van de > vreemdelingen-/vluchtelingenpaspoort 1 ongegrond gevallen was u het dus eens met de vastgestelde woz-waarde. (in afwijking van advies) Ook het aantal terecht ingediende bezwaarschriften wordt elk 1 ongegrond > wijziging nationaliteit jaar minder. In 2008 werd de woz-waarde in 47% van de geval> Wet Voorkeursrecht Gemeenten 1 ongegrond len bijgesteld, in 2009 nog maar bij 40% (37 van de in totaal > afwijzing standplaatsvergunning 1 ingetrokken (zonder zitting) 92 ingediende bezwaren). Dit heeft onder meer te maken met > nadeelcompensatie 1 ongegrond het feit, dat de taxaties nu jaarlijks plaatsvinden, waardoor zich > Weigering wijziging GBA-gegevens 1 loopt nog kleinere waardewijzigingen voordoen. > bezwaar tegen terugvordering PGB
*gegrond: het bezwaar is terecht
2 ingetrokken (zonder zitting)
Jaaroverzicht
>> van alles wat
Onze gemeente kende ook in 2009 weer tal van momenten, die blijk geven van de levendigheid van onze gemeenschap, van persoonlijke verbondenheid of van gebeurtenissen, die voorgoed een plekje in ons geheugen verdienen. Onderstaande bloemlezing is zeker niet compleet, maar geeft een mooie dwarsdoorsnede van vele hoogtepunten in het afgelopen jaar.
Evenementen en activiteiten il April Kinderen van de basisscholen dragen, samen met de medewerkers van de buitendienst, hun steentje bij aan de kwaliteit van het openbaar groen in park Bloemendal tijdens de gemeentelijke boomfeestdagen.
Tussen twee kinderen van basisschool Op de Top in Vijlen wordt een “huwelijk” gesloten. Het huwelijk wordt voltrokken door één van de ambtenaren van de burgerlijke stand. Namens de gemeente krijgen de kinderen een echt trouwboekje en een huwelijksakte.
Mei Op 2 en 3 mei staat Vaals weer in het teken van de Shimano Fiets Challenge met finish op het Drielandenpunt. Rondom het gemeentehuis is het promodorp de ‘Challenge Village’ ingericht, met muziek, een hapje en een drankje.
Juni Onder leiding van Stichting Het Limburgs Landschap steken de gemeenteambtenaren op 18 juni tijdens hun eigen vrijwilligersdag de handen uit de mouwen bij de Volmolen. Zij snoeien beplanting, breken muurtjes af en sorteren oude materialen. Aan het eind van de dag heeft de omgeving van de Volmolen een ware metamorfose ondergaan.
*ongegrond: het bezwaar is niet terecht 24
25
November Liefst 7.000 personen vinden op 27 juni de weg naar het Drielandenpunt voor het muziekspektakel van Guido’s Orchestra. De Landgraafse violist en zijn vrouw Wendy trakteren het publiek in een sprookjesachtig decor op romantische melodieën, klassieke hoogstandjes en opzwepende popnummers. Via de DVD “Live from the heart of Europe” wordt Vaals nu over de hele wereld gepromoot!
Juli Op 2 juli vindt in Vaals de Dag van de Detailhandel plaats. Belangstellenden kunnen die dag een kijkje nemen achter de coulissen van de detailhandel bij Hema Vaals en Down Town. De dag van de detailhandel is een initiatief van het samenwerkingsverband Vaals Werkt
In het kader van het 175-jarig bestaan van de Vrijwillige Brandweer Vaals is er op 12 juli een open dag met defilé van brandweervoertuigen uit Nederland, België en Duitsland.
Augustus Op 5 augustus wordt in Vijlen het kunstwerk van Desirée Tonnaer onthuld op het pleintje bij de kerk.
September / oktober In Vaals, Vijlen en Lemiers vinden de vrijwilligersjaarmarkten plaats, met als één van de hoogtepunten de veiling van de 1ste Lemierser Tuinkabouter, die uiteindelijk wordt gewonnen door Jong Nederland. Lemiers krijgt op 27 september een eigen kunstwerk: ‘D’r Jrenssjieber’ van Sandra Schoenmakers
Oktober
Op 21 november wordt in aanwezigheid van ruim 100 aanwezigen het nieuw aangelegde gras- en trapveldje nabij het Bloemendalpark officieel geopend door wethouder Jaegers met hulp van niemand minder dan Sinterklaas.
Gedenkwaardig: vieren, huldigen en gedenken Wanneer een echtpaar 60 jaar is getrouwd, bezoek ik hen persoonlijk (mits hun omstandigheden dat toelaten) en ontvangt het echtpaar een attentie namens het gemeentebestuur. In 2009 zijn 8 echtparen 60 jaar getrouwd en 31 echtparen vieren hun 50-jarig huwelijk. Ook mag ik mevrouw Jacquemont-Müller, die in zorgcentrum Langedael haar 102e verjaardag viert, persoonlijk feliciteren.
Onderscheidingen Ook in 2009 mag ik uit naam van Hare Majesteit de koningin weer enkele inwoners eren met een koninklijke onderscheiding. Dat zijn mevrouw M.J. Jussen-Krützen vanwege haar inzet voor meerdere verenigingen en stichtingen, de heer H.F. Hassert vanwege zijn inzet voor verenigingen en goede doelen en mevrouw C.D.P. Brands-Snellens voor haar langdurige inzet voor de samenleving op meerdere terreinen. Zij werden benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Een gemeentelijke erepenning in zilver is er voor dhr. A.W.A.T. Kröll vanwege zijn belangeloze inzet voor de Vaalser samenleving en voor dhr. L.M.R. Brounen vanwege zijn 40-jarige verbondenheid aan de Woningstichting Vaals en zijn inzet voor de volkshuisvesting in het algemeen in Vaals.
Hulde
De gemeente biedt inwoners de mogelijkheid het overtollige fruit tot hoogwaardig appel- of perensap te laten verwerken en haalt daartoe een mobiele sappers naar Vaals. Met dit initiatief wil zij haar steentje bijdragen aan de instandhouding van landschappelijk waardevolle elementen, in dit geval het hoogstamfruit. Bovendien biedt zij haar inwoners de helpende hand bij het verwerken van hun fruitoogst.
Op 28 januari mag ik David Harutunjan in het gemeentehuis ontvangen. David was 2 keer achtereen Nederlands kampioen Grieks worstelen geworden. Op 30 oktober wordt Mitch Franzen in het gemeentehuis gehuldigd voor zijn prestatie bij de nationale turnkampioenschappen, waar hij een eerste prijs behaalde. Beide kampioenen krijgen namens het gemeentebestuur een kleine attentie.
26
27
Jubileum In juli 2009 vieren de vrijwilligers van de Zonnebloem hun 60jarig jubileum. Het gemeentebestuur trakteert hen ter ere daarvan op een High Tea, waarvan zij naar eigen zeggen genoten.
Tot slot Het burgerjaarverslag is vooral een terugblik op het jaar dat achter ons ligt, met soms alvast een doorkijkje naar het lopende jaar. We richten onze blik nu op de toekomst. Ik hoop dat u ook in 2010 uw ideeën, opmerkingen en vragen weer kenbaar wilt maken. Aarzelt u niet contact met ons te zoeken. Van opbouwende kritiek kunnen wij alleen maar leren. Reacties Uw reactie op dit Burgerjaarverslag is welkom. U kunt deze per e-mail of post sturen naar: Gemeente Vaals t.a.v. de burgemeester Antwoordnummer 9201, 6290 ZX VAALS (postzegel niet nodig) E-mail:
[email protected] Het Burgerjaarverslag vindt u ook op www.vaals.nl Alvast hartelijk dank voor uw medewerking! Vragen? Die kunt u richten aan Communicatie en voorlichting, tel. 043 - 3068543 E-mail:
[email protected] Colofon Dit is een uitgave van de gemeente Vaals Redactie en samenstelling: Burgemeester R.L.T. van Loo, in samenwerking met Communicatie en voorlichting Fotografie: Archief gemeente Vaals, Redmar Slotboom Vormgeving: Ben Theunissen
