BP
JAARGANG 2
NR.
4
WINTER 1999
BUREN
INFORMATIEBLAD VAN BP AMOCO VOOR EINDHOUT, OOSTERLO, STELEN, WINKELOMHEIDE EN ZITTAART
IN DIT NUMMER: benzeenmetingen
4
niets aan het toeval overlaten
px-project
5
eén miljoen manuren zonder ongeval
geluid
6
akoestische studie pta3 afgerond
Adres: zammel. Werkgever: BP Amoco
10
frans sleeckx: “mijn familie, dat is BP Amoco, leger en judo”
Extra Muros
12
Interview met Dr. Jan luytens, bedrijfsarts
toepassingen wij liggen onder uw kerstboom
14
De trap naar een beter begrip Op vrijdag 10 september werd in aanwezigheid van enkele bewoners en de burgemeester van Eindhout alsook vertegenwoordigers van BP Amoco en de kunstenares Chantal Chapelle het kunstwerk de Trap onthuld. Dit standbeeld werd gesponsord door de BP Amoco Foundation. Een aantal buurtbewoners greep de onthulling aan om hun ongenoegen over het bedrijf kenbaar te maken.
BP
BP Amoco stelt dat je naast rendabel ondernemen, als bedrijf een verantwoordelijkheid hebt tegenover de gemeenschap waarin je opereert. Een onderneming is immers niets anders dan maatschappelijk gewenste activiteiten, uitgevoerd door en voor mensen. Daarnaast is BP Amoco ook beursgenoteerd en daarmee het eigendom van iedereen die ervoor kiest aandeelhouder te worden.
Colofon Buren verschijnt drie- of viermaal per jaar en is een uitgave van BP Amoco Chemicals in Geel Postadres & secretariaat: PR-secretariaat BP Amoco Chemicals AMOCO CHEMICAL BELGIUM NV Amocolaan 2 2440 GEEL Tel: (014)86 43 45 Verantwoordelijke Uitgever: Martin de Koning BP Amoco Chemicals AMOCO CHEMICAL BELGIUM NV Amocolaan 2 2440 GEEL Foto’s: Roby Bauweraerts Tine Gielis Tekeningen: Wendy Onsea
Toen de gemeente Laakdal ons een poos geleden verzocht een kunstwerk te sponsoren, zijn we daar graag op ingegaan. We maken immers al sinds 1969 deel uit van de gemeenschappen van Geel en Laakdal. Een kunstwerk is er voor iedereen en wij hopen dat de inwoners van Eindhout het als een bijdrage beschouwen tot de verfraaiing van de dorpskern. Deze steun past in een 18 jaar oude traditie waarin we een groot aantal culturele, educatieve en sociale projecten hebben ondersteund. Er waren ook kritische geluiden. ‘De leefkwaliteit wordt door BP Amoco’s aanwezigheid aangetast en derhalve had de gemeente de gift niet mogen aannemen,’ liet het actiecomité weten. Deze signalen zijn voor mij als gedelegeerd bestuurder niet nieuw. Als onderneming hebben wij - binnen ons vermogen - de plicht te zorgen voor een veilig en leefbaar leefmilieu. Die verantwoordelijkheid gaan wij niet uit de weg: de veiligheid en de gezondheid van de medewerkers en de mensen die in de nabijheid wonen, staan steeds voorop en komen niet in het gedrang. Wel delen wij de zorg van sommige omwonenden dat de PTA3-eenheid op dit moment teveel geluid produceert. De studies zijn gedeeltelijk afgerond, de eerste maatregelen getroffen. Wij spreken de beste experts aan om te doen wat technisch mogelijk is. Toch vraag ik ook om begrip van uw kant. Een chemische fabriek is nooit gebouwd of bedoeld als stiltegebied. De aard van de activiteiten door de vele pompen, compressoren en andere machines is er een waarbij altijd geluid wordt geproduceerd. De fabriek in Geel behoort, ondermeer door de recente investeringen, tot de betere in de wereld. Wij moeten deze positie vasthouden zodat wij de huidige concurrentie met vooral Azië het hoofd kunnen bieden. De gewestelijke overheid heeft het industriegebied bij Laakdal aangeduid als economisch knooppunt. Geef ons de kans die rol waar te maken en wij zullen er - binnen het redelijke - alles aan doen de (geluids-)hinder van de fabriek tot het minimum te beperken. Rest mij enkel nog u en uw familie van harte een vreugdevol en gezond 2000 toe te wensen.
Gijs Meerburg gedelegeerd bestuurder BP Amoco Chemicals
Vormgeving: Wim Van der Velden Druk: Meeus NV - Geel Productie: FokZ Communications
2
Bij de cover BP Amoco sponsort een kunstwerk voor Laakdal. We herkennen onder andere kunstenares Chantal Chapelle, burgemeester van Laakdal Patrik Vankrunkelsven en Flor Bex van het MUHKA.
Op bezoek bij BP Amoco De nieuwe PTA3-koeltoren had heel wat bekijks
Zo’n 60-tal Buren-lezers gaven gevolg aan de uitnodiging in de vorige editie en brachten op 20 september 1999 een bezoek aan BP Amoco. Aansluitend was er een informatiesessie met sprekers van het bedrijf en de gelegenheid vragen te stellen. Tijdens het bezoek legde milieucoördinator Linda Bets uit welke concrete initiatieven BP Amoco neemt om de geluidsoverlast maximaal te bestrijden. Die bestaan enerzijds uit sanering van de bestaande infrastructuur zoals het aanbrengen van geluidsisolerend materiaal. Anderzijds zijn er de voorzieningen die, met name in de PX-eenheid, van meet af aan werden ingebouwd.
Tijdens de rondrit gaven veiligheidscoördinator Herman Dauwen en PX-projectverantwoordelijke Jean Theelen tekst en uitleg bij de beveiliging tegen benzeenemissies en bij de afvalwaterbehandeling van de fabriek. De bezoekers stapten af in het laboratorium waar ze toelichting kregen bij de manier waarop oproepen via de Groene Telefoon worden behandeld. Herman Dauwen en de aanwezige shift supervisors Frans Thijs en Hugo Cornelis vroegen vooral begrip voor de geïsoleerde omstandigheden (geluid, zicht, atmosfeer) van de telefoonbeantwoorder. Zij merken dikwijls niets van de reden van de klacht ondanks het feit dat zij zich wel in de fabriek bevinden, in tegenstelling tot de oproeper.
Het kunstwerk de Trap en het mecenaat van BP Amoco zijn niet onomstreden. Het actiecomité liet weten dat ‘…de leefkwaliteit door BP Amoco’s aanwezigheid wordt aangetast en dat derhalve de gemeente de gift niet had mogen aannemen.’
Na het bedrijfsbezoek werden presentaties gegeven in verband met de thema’s PX-project, benzeenmetingen, geluid en crisisbeheersing. De eerste drie thema’s komen elders in dit nummer aan bod, over crisisbeheersing komen we in een volgende Buren uitgebreid terug. ■
In het labo: Veiligheidscoördinator Herman Dauwen vraagt begrip voor de geïsoleerde omstandigheden van de telefoonbeantwoorder
Achteraf, gezellig bij pot en pint
3
Benzeen wordt vijf keer gemeten
Niets aan het toeval overlaten Jean Theelen (PX-projectverantwoordelijke) ziet de eindmeet naderen. Niet alleen die van de afronding van het PX-project maar ook die van zijn carrière bij BP Amoco. In mei 2000 gaat hij op prepensioen. Maar voor het zover is moet hij nog een fabriek opstarten. Uitbollen is er voorlopig dus niet bij. Ik ging hem opzoeken om wat tekst en uitleg te krijgen over een veel gehoorde vraag: ‘hoe zit dat met die benzeenmetingen?’
Jean Theelen: “De normen aan de bron zijn zo streng dat we nauwelijks invloed zullen hebben op de blootstelling bij de omwonenden.”
Ja hoe zit dat met die benzeenmetingen? De omwonenden willen natuurlijk, evenmin als de eigen medewerkers, niet blootgesteld worden aan te hoge dosissen. Jean Theelen: “Er is al heel wat gezegd over de beheersing van de lekken door middel van allerlei technieken. Tijdens een recent bezoek van omwonenden aan de fabriek bestond er ook veel aandacht voor de metingen die Amoco uitvoert of laat uitvoeren. Die metingen zijn voor een deel een wettelijke vereiste en dus gewone praktijk bij elk chemisch bedrijf. Ze zijn ook deels een eis van de lokale overheid.”
De metingen door Vito, in een vierkant van 4 op 4 km rond de fabriek? JT: “Inderdaad, op die manier meet je de benzeenniveaus bij de omwonenden zelf. Op 34 punten wordt, met campagnes van drie maanden, gemeten hoeveel benzeen er op die plek aanwezig was. In de periode november 1998 - februari 1999, vóór de start van PTA3, heeft Vito een meetcampagne uitgevoerd. Die geldt als referentie. Bij het verschijnen van dit blad, in december 1999, is de tweede campagne bezig die zal afgesloten worden in januari 2000. Dat is de situatie na PTA3, zeg maar. Ten slotte voeren we een derde campagne uit na de opstart van PX.”
Hoe zit dat met die benzeenmetingen?
U twijfelt er niet aan dat BP Amoco nauwelijks zal bijdragen aan de benzeenblootstelling in de omgeving van de fabriek.
Rondom de PX-eenheid zelf, in een vierkant van 200 op 200 meter is er een detectiesysteem dat de atmosfeer continu naar een verhoogde uitstoot van benzeen peilt. Bij een verhoging wordt de controlekamer gealarmeerd.
4
JT: “Nee, de metingen zullen vooral de benzeenemissies van andere bronnen meten zoals het verkeer en de huisverwarming. En omdat nogal wat van de meetpunten bij de mensen in de tuin is opgesteld kan zelfs een oude benzinegrasmaaier de metingen lokaal serieus doen pieken.” U bent er gerust in. JT: “Ja hoor, de normen binnen de fabriek, aan de bron dus, zijn zo streng dat het me sterk zou verwonderen, mochten wij een betekenisvolle invloed hebben op de blootstelling.” Naast de metingen in de omgeving van de fabriek, zijn er ook ander bewakingstechnieken. JT: “In totaal zijn er vijf manieren waarop de mogelijke uitstoot van benzeen wordt bewaakt. Naast de zojuist vermelde omgevingsmetingen heb je een detectiesysteem rondom de PX-productie-installatie zelf. In een vierkant van 200 op 200 meter peilen detectoren continu de atmosfeer naar een verhoogde uitstoot van koolwaterstoffen zoals benzeen. Deze zeer moderne techniek uit Zweden werkt met lichtbreking en dekt de volledige omtrek van de PX-installatie. Bij een verhoogde uitstoot krijgt de controlekamer onmiddellijk een alarmbericht.”
PX-werf één miljoen manuren zonder ongeval
Jean Theelen: “BP Amoco hanteert een maximum van 0,5 deeltjes per miljoen, de helft van het wettelijke. En dat is zeer laag in vergelijking met wat je bijvoorbeeld binnenkrijgt bij slechts één tankbeurt aan het benzinestation.” Op de foto PX-operator Koen Van Craenendonck, uitgerust met een apparaatje waarmee de persoonlijke blootstelling over een werkdag wordt gemeten
Op 7 oktober 1999 om 9.45 uur precies, is er op de PX-werf één miljoen manuren gewerkt zonder een geregistreerd ongeval. Zoals u al in Buren 3 kon lezen, is veiligheid een zeer belangrijk aandachtspunt in het PX-project. En daar worden nu de vruchten van geplukt. Het is een resultaat van het goed georganiseerd veiligheidsbeleid van hoofdaannemer Foster Wheeler met BP Amoco en de verschillende contractor-firma’s van de werf.
■
Maar de bedoeling is natuurlijk dat het nooit zover mag komen.
Maar daarmee voorkom je nog geen plots falen van een individueel apparaat.
De laatste is vooral gericht op de medewerkers van BP Amoco zelf.
JT: “Zo is dat. En daar is dan weer de derde techniek op gericht. Eén of tweemaal jaarlijks komt een gespecialiseerde firma alle ‘zwakkere plekken’ uitmeten. Dat zijn sommige pijpverbindingen, kleppen, pompen en dies meer. Door dit gedetailleerd onderzoek komen we precies te weten waar de mogelijke pijnpunten zitten en kunnen we preventief handelen.”
JT: “Dat kan je maximaal voorkomen maar nooit uitsluiten. Daarom hebben we dan weer detectoren geplaatst bij de meest kritische apparaten. Die detectoren staan in verbinding met de controlekamer zodat er onmiddellijk kan ingegrepen worden. Dat is de vierde bewakingstechniek.”
JT: “Mensen die in de PXinstallatie zelf werken, dragen een soort badge. Die badge neemt als het ware voortdurend staaltjes van de omgevingslucht. Die badges worden vervolgens in een extern labo onderzocht zodat we precies weten aan hoeveel benzeen de persoon is blootgesteld.”
Benzeenmetingen op vijf niveaus 1. Rondom de fabriek Op 34 punten rondom het bedrijf, in een vierkant van 4 op 4 km meet Vito de aanwezige benzeen. De campagnes duren ongeveer drie maanden en gebeuren op verschillende, strategisch gekozen momenten.
2. Rondom de PX-eenheid Rondom de PX-eenheid zelf, in een vierkant van 200 op 200 meter is er een detectiesysteem dat de atmosfeer continu naar een verhoogde uitstoot van benzeen peilt. Bij een verhoging wordt de controlekamer gealarmeerd.
Gordon Haire nieuwe area manager PX. De fakkel wordt doorgegeven PX-projectverantwoordelijke Jean Theelen (57) en PX-operatieverantwoordelijke Wilfried Schwartz gaan binnenkort op prepensioen. Gordon Haire neemt hun plaats in en wordt area manager PX. Gordon Haire (39) is opgeleid als chemisch ingenieur en doorliep de laatste elf jaar verscheidene functies in het Schotse Grangemouth waar BP Amoco een olieraffinaderij en een chemische fabriek heeft.
En dat mag niet veel zijn. JT: “BP Amoco hanteert een maximum van 0,5 deeltjes per miljoen, de helft van het wettelijke. En dat is zeer laag in vergelijking met wat je bijvoorbeeld binnenkrijgt bij slechts één tankbeurt aan het benzinestation.”
Deze vader van twee zonen wordt voor Buren de nieuwe gesprekspartner in verband met PX. ■
Wanneer wordt de PXinstallatie nu opgestart? JT: “De constructie zal klaar zijn bij het einde van januari 2000. Dan volgt een periode van testen en langzaam, proefsgewijs in gebruik nemen. Met de echte productie denken we te kunnen starten in maart.”
3. Regelmatige doorlichting Eén of tweemaal jaarlijks komt een gespecialiseerde firma alle ‘zwakkere plekken’ uitmeten zodat de mogelijke pijnpunten worden geïdentificeerd en BP Amoco preventief kan optreden.
4. Detectie aan de bron De meest kritische apparaten zijn voorzien van detectoren die in verbinding staan met de controlekamer. Bij een overschrijding kan onmiddellijk ingegrepen worden.
5. Persoonlijke monitoring Mensen die werken in de PX-installatie dragen een soort badge waarmee hun persoonlijke blootstelling over een werkdag wordt gemeten.
En twee maanden later begint voor u een nieuw leven. JT: “Dan ga ik op prepensioen. Ik weet het al een hele poos zodat ik er me grondig heb kunnen op voorbereiden. Ik kijk uit naar een leven zonder stress, met mijn tuin, veel lezen en ■ wandelen.” De Schot Gordon Haire wordt de nieuwe area manager PX
5
Saneringsstudie in de maak
Akoestische studie PTA3 afgerond Geluidsbeperking blijft een hoofdbekommernis voor BP Amoco. Zoals u in het editoriaal kan lezen, krijgt de PTA3-eenheid daarbij veel aandacht. Die werd in mei 1999 opnieuw opgestart en in augustus 1999 doorgelicht voor wat betreft geluid. Tijd om opnieuw even te informeren bij Linda Bets. Wat hebben jullie precies gedaan? Linda Bets: ”We hebben op 1260 meetpunten in de PTA3eenheid metingen uitgevoerd, om een geluidskaart te kunnen opstellen. Op basis van deze kaart werd het totale geluidsvermogen van de eenheid berekend: 125,7 dB(A). Daarnaast konden we zogenaamde brongroepen aanduiden, plekken in de fabriek die een belangrijke bijdrage hebben tot dit vermogen.“
6
De belangrijkste lawaaimakers, zeg maar. Linda Bets: ”Zo is dat. We hebben elf belangrijke brongroepen gedefinieerd waaronder pompen, stofafzuigers, ventilatoren en dergelijke maar ook minder concrete groepen zoals bijvoorbeeld PTA3-midden. Al deze gegevens, en nog veel meer, veelal technische details, hebben we gegoten in een akoestisch rapport. Dat rapport hebben we, ruim anderhalve maand voor het verstrijken van de termijn, ingediend bij de overheid.” Nu weet je waar je staat, maar… Linda Bets: ”…om maatregelen te nemen met een effectief resultaat, zijn we gestart met een saneringsstudie. Hieruit moet onder andere blijken wat het relatief aandeel van de bronnen aan de hinder is en welke de individuele bronnen binnen de brongroepen zijn. Dat is geen eenvoudige klus die de nodige
tijd zal vergen. We moeten in de wirwar van bronnen de ergste boosdoeners vinden om gericht te werken. Gezien de complexiteit van de installatie en van geluidsproblematiek, is dit geen lachertje. Om de gewenste reductie te bekomen, moeten we deze studie ten gronde doen. Dit neemt echter niet weg dat we in tussentijd al starten met saneren, we gaan daar niet mee wachten tot de studie volledig beëindigd is. Als we weten dat onze inspanningen zinnig zijn, zullen we saneren.” En hoe doe je dat? Linda Bets: ”Eerst ga je alternatieven overwegen, dan bereken je het effect, je voert de sanering door en ten slotte meet je het effect.”
Linda Bets: ”Niet minder dan 1260 punten in de PTA3-eenheid gemeten.”
Projecten uitgevoerd, in uitvoering of in bestelling Ook buiten PTA3 wordt er gewerkt aan geluidsvermindering. De werken aan de PIA-koeltoren (zie Buren 2) zijn inmiddels afgerond, in de Nutsvoorzieningen-eenheid zijn er saneringswerken gebeurd aan een stoomreduceerstation en een ketel. In de afvalwaterzuivering wordt de installatie die lucht in het water pompt, stiller gemaakt. Ook de voedingspompen in PIA worden geluidsarmer gemaakt. Nog eens acht andere projecten in de fabriek zijn gedefinieerd en in bestelling. Alvast stof voor meer toekomstige berichten.
Om te leren van je ervaring. Linda Bets: ”Ja, want het blijft een aartsmoeilijke opdracht en hoe verder je wil reduceren, hoe ■ moeilijker het wordt.”
De oude PIA koeltoren (achteraan) wordt vervangen door een nieuw, veel stiller exemplaar.
"
19 oktober 1999 Geachte heren, Milieuproblemen bij de BP Amoco fabriek in Geel/Laakdal, België Hierbij laten wij u weten dat de buren van de BP Amoco fabriek in Geel/Laakdal, België nog steeds veel overlast ondervinden van deze productielocatie, met name van hoge geluidsniveaus en slechte geuren. Recentelijk heeft gedelegeerd bestuurder de heer Meerburg in een verklaring in de pers gezegd dat BP Amoco tussen de $ 1,3 miljoen en $ 2,6 miljoen zal investeren om de situatie te verbeteren en dat wij vanaf dat moment moeten leven met het feit dat een chemisch bedrijf van deze omvang milieuproblemen veroorzaakt. Ons geduld om tot een oplossing te komen raakt ten einde. Wij zullen alle juridische middelen aanwenden voor onze rechten op een gezonde woonomgeving. De situatie is al alarmerend, dus wij zijn bijzonder alert wat er staat te gebeuren met de start van de nieuwe paraxyleenfabriek die momenteel in aanbouw is. Geluidsniveaus en benzeenemissies in het bijzonder dienen onder controle te zijn. Ieder incident zal tot acties van onze kant leiden. Wij voelen ons gesteund door een grote meerderheid van mensen in de gemeenschap. Om u enig inzicht te geven in de toegenomen milieuproblemen en woonomstandigheden, sluiten wij een video bij met nieuwsflitsen van de lokale TV en een aantal artikelen in de pers over deze zaak. Wij vertrouwen erop dat u de nodige acties zult nemen om de situatie in Geel/Laakdal te verbeteren en kijken uit naar een antwoord op deze brief. Hoogachtend,
Namens het buren-actiecomité Buren-actiecomité Postbus 26 2430 Laakdal België Een kopie wordt verstuurd naar: • Ms. V. Dua, Governmental minister for Environmental Affairs, Flanders • Mr. P. Van Krunkelsven, Mayor of the community Laakdal • Mr. Peeters, Mayor of the community Geel • Mr. G. Meerburg, Director BP-Amoco plant Geel / Laakdal • Mr. Ludo Helsen, deputy of Province Antwerp • Mr. Ludo Segers, environmental inspection
7
"
8
2 november 1999 Heren, Rodney Chase heeft uw brief van 19 oktober 1999 aan mij doorgegeven. Ik ben lid van de Raad van Bestuur van BP Amoco en afgevaardigd bestuurder van BP Amoco’s chemiedivisie. In die rol ben ik de eerste verantwoordelijke voor de activiteiten op het gebied van chemie, daarin begrepen alles wat te maken heeft met gezondheid, veiligheid en milieu. BP Amoco heeft er zich toe verbonden een leidersrol te vervullen in een verantwoordelijke uitvoering van ons gezondheids-, veiligheids- en milieubeleid bij al onze werkzaamheden. Wij hebben onszelf een eenvoudig maar veeleisend doel gesteld: geen ongevallen en geen schade aan mens of milieu. Onze medewerkers nemen deze verbintenis zeer ernstig en wij betreuren ten zeerste elk leed dat wij uw gemeenschap hebben aangedaan. In uw brief verwijst u naar uw bekommernis in verband met benzeenemissies. De benzeenemissie-niveaus van de nieuwe paraxyleenfabriek, die in het eerste kwartaal van volgend jaar van start gaat, zullen strikt gecontroleerd worden. Het is de verwachting dat de uitstoot ruim binnen de nationale emissienormen en relevante vergunningen zal vallen. Het management van de fabriek in Geel heeft mij verzekerd dat alle redelijke voorzorgsmaatregelen getroffen zullen worden om de veiligheid en gezondheid van zowel medewerkers als omwonenden veilig te stellen. Ik ben ervan overtuigd dat zij zich volledig zullen inzetten om dat te bereiken. Wat betreft de geluidsproblematiek die u aanhaalt, worden er momenteel metingen gedaan die ons in staat zullen stellen om technische oplossingen te ontwerpen en toe te passen. Die oplossingen zullen én praktisch uitvoerbaar zijn én beantwoorden aan zowel de milieuals economische behoeften van de gemeenschap. Wij engageren ons te doen wat er nodig is om dit probleem op te lossen, maar dat vereist wel een grondig begrip van het onderwerp om tot een blijvende - en wederzijds bevredigende - oplossing te komen. Wij erkennen dat onze prestaties tot op heden niet geheel bevredigend zijn geweest voor de gemeenschap, we willen hen onze verontschuldigingen aanbieden voor de veroorzaakte overlast en verzoeken om hun hulp bij het vinden van een bevredigende oplossing. Ik dank u voor het onder onze aandacht brengen van uw zorgen. De directie in Geel, onder leiding van Gijs Meerburg, heeft de kennis, de ervaring en het engagement om tegemoet te komen aan uw bezorgdheden. Ik heb vertrouwen in hun toewijding en vermogen om deze zaak gepast aan te pakken. Ik moedig u aan om met hen te blijven werken zoals u dat in het verleden hebt gedaan. Ik zal onze vooruitgang volgen die moet leiden tot een oplossing die gebaseerd is op een wederzijds respect voor elkaars noden. Hoogachtend,
B.K. Sanderson
9
Adres: Zammel Werkgever: BP Amoco Frans Sleeckx uit Zammel
Mijn familie, dat is BP Amoco, leger en judo BP Amoco-medewerkers die in de buurt van hun werkplek wonen, zijn bevoorrechte getuigen. Ze kennen beter dan wie ook de beide kanten van de medaille: hoe het is om te werken bij, en te wonen in de buurt van, BP Amoco in Geel. Vandaag gaan we op bezoek bij Frans Sleeckx, verpleger bij BP Amoco en inwoner van Zammel.
Frans: “Onze Joris is heftruckchauffeur bij Katoen Natie, op de terreinen van BP Amoco. Katoen Natie verzorgt sinds 1996 de opslag en het transport van de eenheid Polypropyleen 2. Met Karolien, Joris en mezelf is de familie Sleeckx erg aanwezig bij BP Amoco.”
Frans: “Ik woonde vroeger met mijn neus op de fabriek mijn ouderlijk huis stond er nauwelijks één kilometer vandaan. Het was een fabriek die me wel beviel. Het was ook de enige waar ik gesolliciteerd heb.”
Het is een mooie zaterdagvoormiddag als ik ten huize Frans Sleeckx in de Geelse deelgemeente Zammel aankom. Tot mijn verbazing zit zo goed als de hele familie al verzameld rond de tv. De wereldkampioenschappen wielrennen zijn aan de gang in Italië. De juniores zijn aan hun wedstrijd bezig. Ik zet me met Frans en dochter Karolien apart aan de tafel. Het gejoel is niet uit de lucht, maar Frans vertelt onverstoord over zijn leven. Frans: “In 1971 ben ik begonnen bij Amoco - het is nu 28 jaar dat ik er werk. Toen hadden we één verbanddoos en systematisch hebben we dat uitgebouwd tot een echte Medische Dienst. Anno 1999 zijn we een van de meest moderne in het hele land. De Medische Dienst bestaat uit twee verplegers en een deeltijdse dokter. Ons ‘publiek’ zijn de 600 medewer-
10
kers van BP Amoco en de mensen die in los verband op de fabriek werken, de zogenaamde contractors. Een misverstand is dat we er enkel zouden zijn voor de ongevallen, in feite zijn we vooral preventief bezig. We werken mee aan de veiligheid en hebben ook een sociale functie. Mensen die met problemen zitten, kunnen terecht bij ons. Ook mensen die niet meer mee kunnen, die het moeilijk krijgen, wat ouder beginnen te worden. Wij proberen oplossingen voor hen te vinden zoals een andere functie binnen het bedrijf of geschiktere uren.” In het leger het vak geleerd Frans: “Ik ben nu 53. Mijn loopbaan startte ik in een ziekenhuis, op de dienst Ongevallen en Operaties. Dat heb ik één jaar gedaan en toen moest ik het leger in waar ik
meteen in de zwaarste medische afdeling terechtkwam, de Reanimatie & Operatiezaal. Daar heb ik het vak grotendeels geleerd. Het leger is voor mij toch wel ergens goed voor geweest. Na mijn dienst keerde ik terug naar het ziekenhuis, maar vrij vlug kon ik beginnen bij, toen nog, Amoco.” Met de neus op de fabriek Frans: “Mijn vrouw is ook verpleegster en ook zij kon in Geel aan het werk, in het rusthuis Wedbos. We zijn allebei van de buurt afkomstig. Ik woonde vroeger met mijn neus op de fabriek - mijn ouderlijk huis stond er nauwelijks één kilometer vandaan. Ik heb als kleine jongen nog gespeeld op de terreinen van Amoco, er was daar vroeger een crossterrein. Dan is de autosnelweg er gekomen, en niet lang daarna de industrie. Het was een fabriek die me wel
beviel. Het was ook de enige waar ik gesolliciteerd heb.” “De fabriek is intussen enorm gegroeid en ook de kritiek is toegenomen: lawaaihinder, gevaarlijke stoffen. Ik weet wat die gevaarlijke stoffen kunnen doen, ik heb dat bestudeerd en geef er les over aan onze mensen. We hebben risicovolle producten, maar we kunnen er heel goed mee omgaan. Daar zijn we voor getraind. De directie heeft er ook het nodige geld voor over. En op het gebied van lawaaihinder doen we zowat al het mogelijke.” Uw hobby’s zijn mijn hobby’s Frans: “Ik ga veel mountainbiken, zo’n drie keer per week. Veertig tot vijftig kilometer door de bossen, dat doe ik graag. Wandelen ook, het is belangrijk om fit te blijven. Bij BP Amoco organiseer ik al meer dan twintig jaar wandeluitstappen, meestal richting Hoge Venen. Er gaan telkens toch een paar bussen mee.” “Maar mijn grootste hobby is judo, tevens de hobby van mijn zonen. Onze Pieter (20) en onze Koen (24) zijn al twee of drie keer Belgisch kampioen
geweest. Mijn vrouw en ik hebben vijf kinderen: Karolien (27) is de oudste en verder zijn er nog Joris (23) en Liesje (16). Koen is net als ik sociaal verpleger, maar dan bij het leger, op de militaire luchthaven van Kleine Brogel. Hij maakt er deel uit van de brandweer. Pieter is ook militair en volgt een opleiding in elektronica van straaljagers. Als judoka’s krijgen Koen en Pieter in het leger veel gelegenheid om sport, en vooral dan hun sport judo, te beoefenen. Liesje gaat nog naar school en Karolien en Joris werken, net als ik, voor BP Amoco, maar dan eerder onrechtstreeks.” De tweede generatie bouwt een nieuwe fabriek Karolien: “Ik werk voor Foster Wheeler, een Brits ingenieursbedrijf dat momenteel een aannemer is bij BP Amoco. Wij bouwen sinds juni 1998 de nieuwe PX-fabriek. Ik ben er document control supervisor. Mijn job is ervoor te zorgen dat de technische documenten op de juiste plaatsen terechtkomen. Zelf zijn we met een veertigtal mensen die samenwerken met nog eens zoveel mensen van BP Amoco zelf. Eind januari loopt mijn contract er af, dan moet ik op
zoek naar een andere job. Mijn man en ik hebben wel twee kindjes maar ik wil toch voltijds blijven werken.” Frans: “Karoliens man, Tom, is ook onderofficier. Je merkt het, judo en het leger zijn heel belangrijk in onze familie. En onze Joris is heftruckchauffeur bij Katoen Natie, op de terreinen van BP Amoco. Zijn job bestaat er onder ander in polypropyleen, dat zijn die plastic bolletjes, af te zakken en het bulktransport ervan te regelen. Een vrachtwagen vullen is niet zo eenvoudig als het lijkt, dat moet allemaal juist zitten qua gewicht en zo. Katoen Natie verzorgt sinds 1996 de OT-verpakking van de eenheid
Frans: “In 1971 hadden we één verbanddoos, anno 1999 zijn we een van de meest moderne medische diensten van het hele land.”
Dochter Karolien met spruit: “Ik werk als document control supervisor voor Foster Wheeler, een Brits ingenieursbedrijf dat de nieuwe PX-fabriek bouwt voor BP Amoco.”
Polypropyleen 2. Polypropyleen 1 wordt door onze eigen mensen afgezakt. Ja met Karolien, Joris en mezelf is de familie Sleeckx erg aanwezig bij BP Amoco.” Ik neem een laatste slokje van mijn koffie als Joris thuiskomt. Het is etenstijd en straks is er nog judo op TV, de wereldkampioenschappen nog wel. Hoog tijd dus om de verzamelde familie met rust te laten en afscheid ■ te nemen.
11
Rubriek
Dr. Jan Luytens iemand hoofdpijn heeft en die vraagt een aspirientje, dan geven we hem dat natuurlijk. En als iemand zich in de vinger snijdt, gaan we die wonde ontsmetten en er een plakkertje op kleven. Als er daarentegen een ernstiger ongeval gebeurt, dienen wij de eerste zorgen toe en sturen de patiënt door naar het ziekenhuis. Gelukkig komt dat laatste heel zelden voor.”
Hoe onafhankelijk staat u tegenover de leiding van het bedrijf? JL: “(ferm) Medisch gezien ben ik totaal onafhankelijk: het welzijn van de mensen komt steeds op de eerste plaats. Men kan mij niets vragen dat de gezondheid van de mensen zou kunnen schaden.”
Het werk moet worden aangepast aan de mens en niet omgekeerd.
In de rubriek Extra Muros, wat zoveel betekent als buiten de muren, gaat Buren op bezoek bij iemand die niet werkt voor BP Amoco maar wel, van min of meer dichtbij, betrokken is bij de onderneming. Een mens die als het ware van buiten de muren naar binnen kijkt. In deze vierde editie van Buren, gaan we op de koffie bij dr. Jan Luytens (53), vader van drie kinderen, huisarts in Oevel en bedrijfsarts bij onder andere BP Amoco.
Binnen het rijtje van twee burgemeesters en een bedrijfsleider is dr. Jan Luytens een beetje een vreemde eend in de bijt. Strikt genomen werkt hij immers (deeltijds) voor BP Amoco en dat al sinds 1983. Toch vond de redactie van Buren Jan Luytens een geschikte gesprekspartner voor deze rubriek. De bedrijfsarts heeft immers een verregaande onafhankelijkheid en moet wettelijk steeds het welzijn van de medewerker voorrang verlenen, zo nodig tegen de ondernemingsleiding in.
12
Wat doet de bedrijfsgeneeskundige dienst van BP Amoco? Dr. Jan Luytens: “In tegenstelling tot wat soms gedacht wordt, is een bedrijfsgeneeskundige dienst niet een soort ‘uitgebouwde eerste hulp bij ongevallen’ waar dokter en verpleegkundigen wachten tot er iets gebeurd om dan op te treden. Dat is slechts een erg beperkt stuk van de opdracht. De eerste en voornaamste job van de bedrijfsgeneeskundige dienst is preventie: ongevallen, ziektes, stress, wat dan ook, voorkomen. Arbeidsgeneeskunde is sinds een paar jaar, net als een chirurg of internist, een specialisatie aan de universiteit. Die studierichting spitst zich toe op preventie, kennis van chemie, kennis van de wet, enzovoort en veel minder op het curatieve of helende aspect van het artszijn.”
Jullie moeten ervoor zorgen dat de medewerker even gezond het bedrijf verlaat als hij binnenkomt. JL: “Ja, en je mag dat heel breed nemen, niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk en zelfs sociaal. We bekijken de hele mens: de medewerkers brengen hier een stuk van hun
leven door en daarvan moet de kwaliteit goed zijn. Niemand mag het gevoel hebben dat hij gestraft wordt als hij gaat werken. We moeten ervoor zorgen dat iedereen aan de bak kan komen en dat het werk in de mate van het mogelijke wordt aangepast aan de mens en niet omgekeerd. En dat gaat verder dan wat we klassiek onder ergonomie verstaan: een machine of stoel aanpassen aan de menselijke bouw. Neem nu een medewerker waarvan ontdekt wordt dat hij suikerziek is. Medisch gezien kan je die uitsluiten van sommige jobs. Maar als zo iemand zijn werk altijd graag gedaan heeft, moeten we die dan straffen omdat hij de pech heeft suikerziek te worden? Ik denk het niet. We gaan dan ook zoveel mogelijk zien hoe we de job kunnen aanpassen aan de mens en niet de mens van de job uitsluiten.”
Hoeveel percent van de opdracht van de bedrijfsgeneeskundige dienst is preventie? JL: “Zeg maar 90 %. Wat houdt dat in? Preventieve onderzoeken, bezoeken van de arbeidsplaats, ergonomische ingrepen doorvoeren, industriële hygiëne, enz… Het genezende aspect is ondergeschikt. Dat mogen we ook niet, maar als
Het welzijn van de mensen primeert maar het welvaren van het bedrijf is ook een stuk van hun welzijn
Maar u moet ook rekening houden met het bedrijf. JL: “ Ja, ook het welvaren van het bedrijf is belangrijk. Maar het een spreekt het ander niet tegen, integendeel. Om maar iets te zeggen: als het goed gaat met het bedrijf, is er werkzekerheid, een goeie sfeer, enzovoort en ook dat is belangrijk voor het welzijn van de medewerkers. Of anders gezegd: het welzijn van de mensen primeert maar een welvarend bedrijf draagt bij tot hun welzijn.”
Kunt u een voorbeeld geven van een concrete actie? JL: “Neem de nieuwe PX-eenheid. Helemaal in het begin,
bij de allereerste gesprekken en toen bekend werd welke ingenieurs aan de plannen zou werken, heb ik reeds gezegd: ‘Jongens, jullie moeten een job doen in functie van nul blootstelling aan benzeen. Jullie moeten dat nu al incalculeren.’ Ik heb dat toen gezegd, in het volle besef dat een absolute nulblootstelling praktisch onhaalbaar is. Maar het moet het streven zijn, het moet ‘ALARA’ zijn, ‘as low as reasonably achievable’ of zo laag als redelijkerwijs mogelijk. Ik heb toen gezegd: ‘Jongens, maak een fabriek met dat in uw achterhoofd.’ Nadien zijn er vergaderingen geweest met de Medische Inspectie die hun goedkeuring moest geven. Daar zijn ook afspraken gemaakt waaronder bijvoorbeeld de preventieve screening of onderzoeken van de medewerkers die in PX gaan werken. Waarom? Omdat je bijvoorbeeld bij de rokers hogere niveaus benzeen aantreft dan bij niet-rokers. Dat moet je vooraf weten, dan kan je daar nadien rekening mee houden. Ook voor contractanten die bij PX gaan werken, willen we iets voorzien op dat gebied. Strikt genomen moeten we dat niet doen, maar ik vind dat we daar toch een rol in moeten spelen.”
Hoe groot zal de blootstelling zijn aan benzeen wanneer PX wordt opgestart? JL: “Alvast minder dan de 0,5 ppm of deeltjes per miljoen. Dat is heel erg weinig en de helft van het wettelijk maximum. Maar het kan, het is bewezen in een BP Amocofabriek in de VS en hier zal het nog beter zijn omdat we
geleerd hebben van hun ervaringen én een modernere fabriek hebben. Wat de omwonenden betreft: als we het intern zo goed doen, gaat het buiten de fabrieksomheining ook ok zijn, zo simpel is dat.”
Hoe bekijkt u, medisch gezien, de geluidshinder die BP Amoco veroorzaakt bij de buren? JL: “Lawaai veroorzaakt hinder, zoveel is duidelijk. Niet dat er fysieke gevolgen te vrezen zijn, de buren gaan daar niet doof van worden of zo. Maar voortdurend achtergrondlawaai kan wel degelijk voor psychische problemen zorgen. Maar lawaai aan de bron bestrijden is zó moeilijk en hoe meer je het wil verminderen, hoe moeilijker het wordt. Anderzijds is het zonde dat mensen als ze bijvoorbeeld nieuw vensterglas steken, ze dat niet ineens met ook akoestisch isolerend glas doen. Dat kan een hemelsbreed verschil uitmaken.”
kleine bedrijven in de Kempen bezocht als bedrijfsarts. Neem het van mij aan: het was - en dikwijls is - daar veel ongezonder werken dan bij een groot bedrijf waar je wel een controlerend systeem hebt. Vroeger hadden garages geen afzuiging en de benzeenniveaus daar waren veel en veel hoger dan dat het hier ooit zal zijn. Ik heb mensen weten lassen zonder lasbril, dat was niet abnormaal hé? In een groot bedrijf is dat niet mogelijk, in een groot bedrijf wordt gezond gewerkt.”
Nog een boompje opzetten
Kunnen de omwonenden naar u telefoneren als ze vragen hebben over benzeen, geluid of wat dan ook? JL: “Zij mogen bellen, ik heb daar geen probleem mee, die zijn welkom. Als ze een vraag hebben, dat ze me telefoneren of bellen om eens af te komen.”
Dr. Jan Luytens is dinsdag en donderdag aanwezig bij BP Amoco en kan bereikt worden op het nummer (014)864342 ■
Maar je mag de oplossing van het probleem toch niet bij de buren leggen? JL: “Neen, het is een combinatie van factoren, je mag dan niet zwart-wit zien. We hebben economische activiteit en dus goeie bedrijven nodig. Ik heb het geluk gehad met zulke goeie bedrijven te kunnen werken: Exxon Chemical, FBFC, nu BP Amoco,... allemaal ondernemingen waar veel belang wordt gehecht aan veiligheid en gezondheid. Ik heb het ook anders geweten: in de jaren zeventig heb ik zowat alle
Een bedrijfsgeneeskundige dienst is niet een soort ‘uitgebouwde eerste hulp bij ongevallen’. Preventie is onze eerste opdracht.
In mei 1998 werden er al 5000 bomen geplant op het PTA3 terrein en sinds eind oktober 1999 is BP Amoco gestart met de tweede fase. Ditmaal zijn het 1250 bomen die een nieuwe stek op het PX-terrein krijgen. Over een breedte van 13 m en een lengte van 250 m wordt deze groene buffer aangebracht, een belofte van BP Amoco om de visuele hinder van de fabriek te beperken. Ook in de periode oktober 1999 februari 2000 is (gedeeltelijk) de derde fase van de groenaanplanting in Eindhout voorzien. Meer detail in een latere editie. ■
13
Geen ontkomen aan
Wij liggen onder uw kerstboom Ik kom aangelopen met mijn armpjes open een kusje hier, een kusje daar en een gelukkig Nieuw Jaar…..
Nog even aftellen en dan is het zover. Feeërieke verlichting, glimmende kindergezichtjes, in het beste geval een snuifje sneeuw, maar zeker kerstbomen beladen met pakjes, vergezellen ons naar 2000. Cadeaus horen er vanouds bij. Geven is aandacht geven en we willen dat concreet maken door een geschenk, liefst op maat van de ontvanger en met veel aandacht uitgekozen. En als het allemaal niet te commercieeloverdadig gebeurt, kan het toch wel onweerstaanbaar gezellig zijn, zo’n kerstboom met al die pakjes eronder. En wat zit er in die pakjes? Ach, voor elk wat wils: een gloednieuwe keukenrobot voor papachef-kok en een warme badjapon voor mama, inline skates voor Liesje en een mooie rode auto voor Janneman. Kleurrijke linten rond de pakjes, lekkere chips als borrelhapje en snoepjes voor de zoete kinderen, meer moet dat niet zijn.
U weet wel waar we naartoe willen, met al die leuke dingen heeft BP Amoco iets te maken: producten hier gemaakt zijn een integraal bestanddeel van het voorwerp zelf, fungeren als verpakking of worden gebruikt bij de productie. Dankzij de chemie liggen er kleurrijke, spannende, duurzame, gezonde, hygiënische en praktische spulletjes onder de kerstboom. U hoeft ons niet te geloven, ga zelf maar eens na wat er bij u onder ligt… Zalig kerstfeest en een gelukkig nieuwjaar!
14
Amoco Foundation voor de gemeenschap
Twee projecten goedgekeurd Amoco Foundation is een fonds voor educatieve, sociale en culturele projecten van de gemeenschappen waarin BP Amoco opereert. Recent zijn er twee projecten voor de Geelse fabriek goedgekeurd. BP Amoco in Geel heeft computers die niet meer gebruikt worden in de fabriek na nazicht gegeven aan de lagere scholen uit de omgeving (Eindhout, Oosterlo, Stelen, Winkelomheide, en Zittaart). Amoco Foundation zorgt nu voor de fondsen waarmee educatieve computersoftware kan aangekocht worden.
Ook goed nieuws voor de speeltuin van Eindhout. Voor het aankopen van nieuwe én het beveiligen van bestaande toestellen, heeft de Foundation een fonds goedgekeurd. Voor beide projecten zullen de cheques overhandigd zijn als deze Buren in uw bus ploft.
Gesubsidieerde Vrije Basisschool (Laakdal Eindhout)
Vrije Basisschool (Meerhout Zittaart)
Stedelijke Basisschool (Geel Zammelseweg)
Gemeentelijke Basisschool (Laakdal Eindhout)
Sport en speelpleinen (Laakdal Eindhout)
Gemeentelijke Basisschool (Meerhout Schoolstraat)
Kompas Basisschool (Geel Stelen)
BKO-BLO Oosterlo (Geel Eindhoutseweg)
Stedelijke Basisschool (Geel Winkelomheide)
15
‘T BUURTJE Gezocht: Lapdier (m/v) ‘t Was op 20 december, vlak voor Kerstmis en de Kerstman was in paniek niet dat hij normaal zo’n zenuwpees is, nee, zijn beste eland werd plots ziek. ‘Hoe moet dat nu?’ verzuchtte hij, met al die bergen pakjes – ‘Op mijn rug kan echt niks meer bij’ sputterde de kleinste eland zwakjes. Dus werd er snel een oproep gedaan aan alle elanden van ’t land. ‘Trouw, bekwaam, sterk en spontaan’, zo stond het in de krant.
Een hele rij rendieren diende zich aan allemaal op zoek naar werk. Maar ojee, ’t was een voortdurend komen en gaan de een bleek te dom, de ander niet sterk. Tot één dag voor het heilig feest de kerstman zag het nauwelijks nog zitten wie sjokte daar aan, welk vertrouwd beest meldde zich voor de eindeloze ritten? ‘Rudolf Rendier!’ was met luid gegaap verrezen uit het ziekenbed. Plots bevangen door een winterslaap had hij gewoon zijn wekker niet gezet! De kerstman was in ’t begin wat boos maar deed toch een mooi gebaar; Rudolf kreeg een kleurige doos met een poothorloge voor ’t volgend jaar. Hierdoor was ’t probleem van de baan: Rudolf moest een vriesvaste klok dragen en wou je ooit naar Lapland gaan, dan kan je er een eland de tijd vragen.
Wat is Kerstmis? Eigenlijk was kerstmis oorspronkelijk een heidens feest. Een heiden is iemand die door het christendom werd verfoeid omdat hij niet in God geloofde, maar in iets anders zoals de natuurkrachten. Op 25 en 26 december werd ooit het feest van ‘de onoverwinnelijke zon’ gevierd. Pas in de vierde eeuw kwam de kerstening (de bekering tot het christendom). Het lichtfeest werd omgedoopt tot kerstmis. Niet meer de zon maar wel Christus werd ‘het licht der wereld’. Ons huidig kerstfeest is dus een jaarlijks doopfeest geworden, waarbij we de geboorte van Christus herdenken.
Lappen Lapland ligt in het topje van Noorwegen, Zweden en Finland. De inwoners van Lapland zijn Lappen. Ze dragen kleurige wollen kleren en laarzen van rendiervel, het is er immers erg koud. Ze eten er veel vis, maar ook elandenvlees. In de zomer gaat de zon er tien weken lang niet onder. Dit heet middernachtszon.
DOE MEE
Rebus
Je kan ons steeds een tekening, gedichtje of verhaal opsturen en een bon van 500 BEF verdienen. Redactie BUREN - jeugdwedstrijd BP Amoco PR-secretariaat Amocolaan 2 2440 GEEL Vergeet je naam, adres en leeftijd niet te vermelden! De winnaars worden schriftelijk verwittigd.
Oplossing: Met kerstmis zingen we liedjes rond de kerstboom.
16
