Vereniging Zelfstandige Vertalers Bulletin Jaargang 8 nr. 3, oktober 1997
ALGEMENE LEDENVERGADERING vrijdag 7 november 1997, 16.00 uur Nederlands Kansspelmuseum Paleisstraat 5 Den Haag
Van de redactie Met heel veel plezier kondigen wij u de locatie en de invulling van de algemene ledenvergadering van de VZV aan. Het Nederlands Kansspelmuseum is gevestigd in het gebouw van de Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij. Een bijzondere architectuur, een bijzondere sfeer, bijzonder enthousiaste medewerkers — en een goed verhaal. Wij zijn ervan overtuigd dat het zeer de moeite waard is om de vergadering en het aansluitende programma bij te wonen en dat het weinig moeite zal kosten om vakgenoten en andere geïnteresseerden enthousiast te maken voor de VZV door hen bij deze gelegenheid te introduceren. Het bijgevoegde op de laatste stand gebrachte ledenregister vormt eveneens een essentieel middel voor het verbreiden van de naam en faam van onze vereniging. We hopen dat u er vaak gebruik van zult maken. Ilse Hesper
(Illustratie: Jan Toorop, 1897)
Inhoud
Nieuw lid
Programma 7 november Agenda ALV Workshop Engels BTW voor vertalers Vertaaltarieven VZV, MetaCom & Internet Alweer VZV in den vreemde Kees Fens over neerlandistiek Backspace
Zoals u uit het bijgevoegde nieuwe ledenregister kunt opmaken, hebben we er weer een lid bij! We heten Albert van Veghel van harte welkom binnen de VZV en spreken de hoop uit dat hij zich met ijver en enthousiasme zal inzetten voor onze vereniging. Hiermee zijn we er natuurlijk nog niet. Integendeel, de VZV blijft dringend behoefte aan nieuwe leden houden. Kent u een goede zelfstandige vertaler die nog geen lid is? Aarzel niet en probeer haar of hem over te halen lid van de VZV te worden. Een bericht aan het secretariaat en er gaat een aanvraagformulier de deur uit.
Programma 7 november Programma ter gelegenheid van de algemene ledenvergadering van de VZV op vrijdag 7 november 1997 in het Nederlands Kansspelmuseum te Den Haag.
de garage van het staatsloterijgebouw.
Restaurant Corona Buitenhof 39 - 42
15.30 uur Zaal open. Attentie: er mag in de museum zaal niet worden gerookt. 16.00 - 17.30 uur Algemene ledenvergadering VZV. 17.30 - 18.00 uur Ontvangst van leden en introducés in het atrium van het staatsloterijgebouw. 18.00 - 18.45 uur Voordrachten over de geschiedenis van het kansspel en kansen door kwaliteit.
Locaties
Tel. 070 363 7930 Corona ligt op loopafstand vanaf het museum (8 min.). Vanaf het restaurant zijn er rechtstreekse verbindingen met het openbaar vervoer naar het Centraal Station en naar Station Hollands Spoor.
Kosten Het middagprogramma en de receptie komen voor rekening van de VZV.
Nederlands Kansspelmuseum Paleisstraat 5 2514 JA Den Haag Tel. 070 3021500 Bereikbaarheid: Zie routebeschrijving op bijgaande folder. Parkeren: Parkeergarage Malieveld, vanaf daar rijdt er een shuttle naar de binnenstad. Attentie: De garage sluit om 21.00 uur. Parkeren kan verder ook bij Babylon. Na 17.30 uur kan er worden geparkeerd in
2
2513 AH Den Haag
De bijdrage voor het diner bedraagt voor VZV-leden ƒ 45. Introducés betalen voor het diner ƒ 65. Wij verzoeken U de kosten over te maken op girorekening 1961176 t.n.v. Penningmeester VZV, onder vermelding van: Bijdrage diner. Betaling kan eventueel ook tijdens de receptie plaatsvinden.
Aanmelden van leden en introducés Graag zo spoedig mogelijk bij het VZVsecretariaat aanmelden middels het aanmeldingsformulier achterop de bijgevoegde uitnodiging. Vergeet niet de namen van eventuele introducés te vermelden!.
Agenda ALV 1.
16.00 uur precies: Opening door de voorzitter
Wij willen graag alle aanwezige leden de gelegenheid bieden om tijdens de vergadering op de voorgestelde punten te reageren. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de vergadering op tijd begint. 2.
Vaststelling van de notulen van de vergadering van 25 april 1997
De notulen van de vorige ALV zijn opgenomen in Bulletin 2/97. 3.
Ingekomen stukken, mededelingen
Algemeen. 4.
Begrotingsvoorstel voor 1998
Het voorstel zal op de vergadering worden voorgelegd. BIj het samenstellen van dit Bulletin waren nog niet alle gegevens beschikbaar. 5.
BTW-zaken
Over het eventueel aanvragen van een BTW-nummer voor de VZV als geheel en over het innen en afdragen van BTW door vertalers afzonderlijk. Zie de toelichting elders in dit bulletin. 6.
Prijzen en tarieven
7.
Register, ledenbestand
Stand van zaken. Zie ook de mededeling bovenaan bladzijde 2 van dit bulletin. 8.
Werving van nieuwe leden en profilering VZV
(Ik had een gesprek met een van de leden over het afleveren van opdrachten. Het lid had werk uitbesteed, en op het moment dat het klaar had moeten zijn deelde de vertaler — die binnenkort een aanvraag tot lidmaatschap wil indienen — mee dat hij het te druk had gehad en nog niet met de vertaling was begonnen. Waar het om potentiële VZV-leden gaat, zullen we ook dergelijke kwesties nauwlettend in het oog moeten houden. IH) 9.
VZV op Internet.
Zie elders in dit Bulletin voor een kort overzicht van de stand van zaken . 10. Vertaalfederatie MetaCom Voortgang met betrekking tot het opzetten van een Internet-webstek en het komen tot een gemeenschappelijke publicatie. 11. Diversen 12. Rondvraag en sluiting
Wat voor prijzen en tarieven kunnen of dienen vertalers te hanteren? Zie ook elders in dit Bulletin.
Workshop Engels Tony Parr en Marcel Lemmens organiseren sinds 1993 workshops en trainingen voor Nederlandstaligen op het gebied van zakelijk vertalen, schrijven en revideren in het Engels. De workshops zijn bestemd voor vertalers, ‘editors’ en anderen die geregeld in het Engels schrijven. Onder het thema “Het hoeft niet zo mooi te zijn” vindt op zaterdag 29 november 1997 de workshop Redigeren voor vertalers en editors Engels plaats. Tijd: Plaats:
10.30 - 17.30 uur Stadskasteel Oudaen Oudegracht 99 Utrecht
Deze workshop is gericht op vertalers en editors die: - geregeld in het Engels geschreven teksten redigeren, - geregeld uit het Nederlands in het Engels vertaalde teksten revideren, en/of - geregeld uit het Engels in het Nederlands vertaalde teksten revideren. Informatie: Tonny Parr of Marcel Lemmens Europalaan 67 6226 CN Maastricht tel 043 362 2045 fax 043 362 2103
3
BTW voor vertalers Tijdens de vorige algemene ledenverga dering kwam het onderwerp BTW weer eens ter tafel. Het blijkt dat hierover nog veel misverstanden bestaan.Ter verduidelijking het volgende. De BTW-kwestie betreft twee afzonderlijke punten: 1) Kan de VZV als vereniging een BTW-nummer krijgen en zich zo geld besparen? en 2) Moet een vertaler BTW afdragen (en dus in rekening brengen)? Navraag bij een drietal belastinginspecties heeft de volgende antwoorden op deze vragen opgeleverd: Een BTW-nummer voor de VZV heeft alleen zin als: – alle leden in meer of mindere mate BTW-plichtig (dus ondernemer in de zin der wet) zijn; – de prestaties die de VZV levert worden doorberekend aan de leden, waarbij dus door de vereniging BTW aan haar leden in rekening wordt gebracht; – de VZV zelf meer BTW afdraagt dan zij int (er kan geen ‘winst’ worden gemaakt door het terugvorderen van BTW). Wat dit punt betreft struikelen we al bij de eerste horde, want de VZV kent ook geassocieerde leden, die niet als vertaler werkzaam hoeven te zijn en dus niet eens ondernemer hoeven te zijn. Een BTWnummer aanvragen voor de VZV heeft dus geen zin. Bovendien is het de vraag over welke diensten de VZV haar leden BTW in rekening zou moeten brengen. Zo komen we bij het tweede punt, het afdragen (en in rekening brengen) van BTW door zelfstandige vertalers. Hiervoor geldt het volgende: Een zelfstandige vertaler is een ondernemer en is als zodanig BTW-plichtig. Dat betekent dat zij of hij over het factuurbedrag van elke geleverde vertaling of correctie een bedrag aan BTW (momenteel is dit 17,5%) dient af te dragen aan de fiscus. Dit bedrag kan weer in rekening worden gebracht (en wordt dat dus ook) aan de afnemer. Het doel van de BTW is namelijk dat de eindgebruiker wordt belast, niet de producent(en). Om BTW te kunnen afdragen moet een ondernemer een BTW-nummer hebben. Dat kan worden aangevraagd bij de afde-
4
ling Ondernemingen van de plaatselijke belastinginspectie. Het voordeel van het hebben van een BTW-nummer is dat de over verworven bedrijfsmiddelen en –diensten betaalde BTW van de fiscus kan worden teruggevorderd door deze in mindering te brengen op de af te dragen BTW. De Inspectie Omzetbelasting spreekt in dit verband van teruggaaf van voorheffing. Het effect hiervan is, dat de directe kosten van bedrijfsmiddelen aanzienlijk lager uitvallen. Een ondernemer rekent in prijzen exclusief BTW. Daarmee is de kous nog niet af (dat zou tenslotte veel te eenvoudig zijn; vergeet niet dat we het over belastingszaken hebben). Wat blijkt namelijk? Publicistisch werk is vrijgesteld van BTW (Wet Omzetbelasting, Artikel 11.1.q). Dit geldt voor alle geledingen, dus evenzeer voor een vertaalbureau (dan wel een als opdrachtgever opererende zelfstandige vertaler) als voor de (VZV-)vertaler aan wie een vertaalbureau publicistisch werk uitbesteedt. Het is aan te bevelen op de factuur een verwijzing naar het desbetreffende Artikel op te nemen. Helaas is de definitie van het begrip ‘publicistisch werk’ niet helemaal duidelijk, maar in de praktijk blijkt het te gaan om werk dat op de een of andere manier vrij wordt verspreid. Met ‘vrij’ wordt hier niet ‘kosteloos’ bedoeld! Zo is een literair werk dat voor een uitgever wordt vertaald een publicistisch werk, net zoals een fraai uitgevoerd boek over het verzamelen van kroontjespennen (of oude computers, zo u wilt). Ook een periodiek valt onder deze categorie, al is de oplage nog zo beperkt. Het jaarverslag van een onderneming dat in een oplage van vele duizenden ‘gratis’ onder aandeelhouders en andere geïnteresseerden wordt verspreid, is daarentegen geen publicistisch werk. Over die vertaling moet dus BTW worden berekend en afgedragen. Een vertaler die (veel) publicistisch werk doet, kan, indien de bedrijfsmiddelen ook voor BTW-plichtige leveringen worden gebruikt, een evenredig deel van de BTW over die bedrijfsmiddelen (voorheffing) in mindering brengen op de BTW-aangifte (waarvoor dan natuurlijk een BTW-nummer vereist is). De vraag is daarbij of het te behalen voordeel opweegt tegen de rompslomp van de bijkomende berekenin-
gen. Dat is iets wat iedere vertaler voor zich zal moeten uitmaken. Voor de volledigheid vermeld ik nog dat een eventuele inschrijving bij de plaatselijke Kamer van Koophandel geheel los staat van het al of niet hebben van een
BTW-nummer. Vertalen is een vrij beroep en daarvoor geldt geen verplichting tot inschrijving bij de K.v.K. Of zo’n inschrijving voordelen biedt is weer iets dat iedere vertaler zelf moet beslissen. Marcus de Geus
Vertaaltarieven Er heerst onrust in de vertalersgelederen over prijzen en tarieven. Het vaststellen van algemene prijzen — d.w.z. het maken van tariefafspraken — blijkt ineens uit den boze. Dat betekent natuurlijk niet dat we zonder enige richtlijn verder kunnen of moeten. Het NGV heeft het principe van basiswoordtarieven opgegeven en heeft te kennen gegeven naar een systeem van uurtarieven toe te willen. Gezien de enorme verschillen in kwaliteit van bronteksten (om nog maar te zwijgen over de uiteenlopende onderwerpen en benaderingen), lijkt het vaststellen van een prijs voor ons werk op basis van een uurtarief tot grote praktische moeilijkheden te leiden. Ook voor onze opdrachtgevers zou de situatie er zeker niet duidelijker op worden. Dus dan toch maar een berekening die is gebaseerd op aantallen woorden, en mis-
schien ook wel de soort woorden (tech nisch, eenvoudig, publicaties)? Een van de vragen die het meest gesteld wordt door beginnende vertalers is wel wat ‘het tarief’ (per woord, per uur) nu eigenlijk is. Daar is moeilijk een eenduidig antwoord op te geven zonder te verzanden in beschouwingen over opleidingsniveau, ervaring, specialisme, type opdracht, leveringsafspraken e.d. en berekeningen van kosten, investeringen, verwachtingen en wat dies meer zij. Om in voorkomende gevallen een eensluidend verhaal gereed te hebben is het nodig dat de zaken eens op een rijtje worden gezet zodat de juiste argumenten en berekeningswijzen kunnen worden gevonden. Een algemene ledenvergadering lijkt hiervoor de aangewezen gelegenheid. IH & MdG
VZV, MetaCom & Internet De VZV-webstek (in tegenstelling tot de redactie van Onze Taal geef ik aan deze door hen te frivool bevonden term de voorkeur boven ‘weblocatie’) is nu alweer bijna een half jaar ‘in de lucht’. Dat het opzetten van een Internetpresentatie, hoe eenvoudig ook, nut heeft, is inmiddels aangetoond door het feit dat ons verscheidene verzoeken om informatie bereikten van mensen die via het Internet met de VZV in contact waren gekomen. Bovendien blijkt het in de praktijk erg handig om mensen die adresgegevens van leden zoeken door te verwijzen naar de webstek. Daar kunnen ze niet alleen alle gegevens ‘on-line’ lezen, ze kunnen er ook een tekstversie van het ledenregister ophalen voor eigen gebruik. Goed, het begin is er. Nu verder. In MetaCom-verband hebben inmiddels twee
vergaderingen van de Commissie Internet (er zal eens iets gebeuren zonder commissie) plaatsgevonden. Het resultaat daarvan is dat er een schetsplan is opgesteld voor een MetaCom-webstek, dat inmiddels de goedkeuring van het MetaCom-bestuur heeft gekregen. Bovendien zijn de nodige middelen gereserveerd en is er een bedrijf, Digisites, aangetrokken om het schetsplan uit te werken. Het is de bedoeling dat de verschillende MetaCom-leden met hun eigen Internetpresentatie ‘onder’ die van MetaCom komen te ‘hangen’. Op deze manier wordt de opzet van MetaCom benadrukt, terwijl elke vereniging zijn eigen identiteit kan blijven behouden. Hierdoor kan ook de VZV te allen tijde de opzet van de eigen webstek zonder problemen veranderen. MdG
5
Neerlandistiek Eind augustus werd het tweehonderdjarig bestaan van de neerlandistiek herdacht: twee eeuwen terug werd Matthijs Siegenbeek hoogleraar in de vaderlandse welsprekendheid te Leiden. Hij was 23 jaar. Hij was al meteen een typische neerlandicus: hij stelde, in opdracht van de regering van de Bataafse republiek, spellingsregels voor het Nederlands op. Hij schreef een verhandeling erover, stelde het Woordenboek van de Nederduitsche spelling samen, publiceerde later nog een syntaxis van de nederlandse taal en een Nederduitse spraakkunst. Hij leefde tot 1854, en bij mijn weten heeft hij het bij die vier boeken gelaten. Terecht: hij had alles behandeld. In een toespraak die het tweede eeuwfeest vierde, vermeldde de Leidse hoogleraar Frits van Oostrom dat de huidige neerlandistiek per jaar 33 duizend nieuwe publicaties ‘genereert’, zoals hij het fraai zei. Dat zijn er 150 per werkdag. Vanavond voltooien dus 150 neerlandici een artikel, een boekbespreking of misschien wel een boek. Ik kan me van 33 duizend publicaties geen voorstelling maken. Er is niemand die ze allemaal heeft gelezen - honderdvijftig publicaties per dag lezen is onmogelijk. Zelfs eentiende ervan laat zich niet lezen. Er lijkt mij maar één conclusie mogelijk: 32.999 ervan worden door niemand gelezen, behalve door de schrijvers ervan, hoewel, als je elk jaar 660 artikelen moet schrijven - ik stel het aantal publicerende neerlandici op vijfhonderd - dan heb je ook geen tijd om je eigen publicaties te lezen. Van de 33 duizend zijn er 32 duizend niet de moeite waard. Dat durf ik te zeggen zonder ze te hebben gelezen. Ze hadden ongeschreven en ongepubliceerd kunnen blijven. Waar verschijnen trouwens die 33 duizend artikelen en andere bijdragen? Als elk artikel één bladzijde groot is, dan krijgen we dus 33 duizend pagina’s, klein formaat. Het totale aantal pagina’s van de Volkskrant - redactie- en advertentiepagina’s samen - bedraagt 12 duizend. Als we vijf tijdschriftbladzijden per krantenpagina rekenen (heel krap genomen) dan is ongeveer een halve jaargang van de Volkskrant die 33 duizend pagina neerlandistiek. Stel u een halve jaargang ‘Volkskranten’ aan papier voor: de publicatiemogelijkheid van al die stukken wordt zeer onwaarschijnlijk, de hoeveelheid papier ook. (Wij hebben geen bosbranden nodig, wij hebben de neerlandistiek.)
6
Frits van Oostrom is een van de weinige mensen die ik altijd geloof, zelfs als hij in een interview zegt van het geld van de AKO-prijs een cabriolet te hebben gekocht. Maar nu maakt hij het me heel moeilijk. Als ik minister van Onderwijs was, zou ik bij het lezen van dat getal onmiddellijk het vak neerlandistiek opheffen. Een vak dat bijna evenveel publiceert als in Italië jaarlijks over voetballen wordt geschreven (en dat wordt daar tenminste nog gelezen) kan men niet ernstig nemen. Een tweehonderd jarig bestaan lijkt mij trouwens een mooie gelegenheid voor die opheffing. Laten we maar veronderstellen dat er veel gepubliceerd wordt. Is dat goed? Nee, want het meeste is overbodig. Veronderstel dat ik morgen een artikel moet schrijven over de poëzie van P.C. Boutens. Dan zijn er twee mogelijkheden. Ik herlees alle gedichten, lees alle studies over de poëzie van Boutens; ik schrijf dan een stuk waarin alles wat eerder geschreven is, is samengebracht. Dat is wetenschappelijk. En overbodig. Ik voeg niets toe; 32 duizend publicaties zijn van deze soort. De tweede mogelijkheid: ik herlees alle gedichten, lees geen studies en schrijf een soort essay. Ook dat is overbodig, in dit geval dan. Wat ik niet gelezen heb, is een artikel of essay dat Vestdijk in 1940, bij Boutens zeventigste verjaardag, schreef. Hij nam het op in het tweede deel van zijn Muiterij tegen het etmaal. Het is vier bladzijden groot, het is een meesterwerk, waarin het hele oeuvre schitterend wordt weergegeven, in scherpzinnige verschillen tussen de jonge en de oudere Boutens poëzie van de bloesem en die van de wortelstok, wat een schitterende metaforen -, en waarin zijn literair historische plaats, de synthese tussen Tachtig en De Beweging, tussen het beeld en de idee, prachtig is gekarakteriseerd. En het platonisme wordt uiteraard ook niet vergeten. Kortom: dit is het ideale stuk over de poëzie van Boutens. En het maakt elk ander essay overbodig. Ik heb er zelden of nooit naar verwezen gezien. Vestdijk was dan ook geen neerlandicus. De literatuurwetenschap neemt wat de literatuur zelf over literatuur schreef, lang niet altijd ernstig. Vestdijk heeft ook de twee beste stukken over het vroege werk van Gerard Reve geschreven. H.A. Gomperts publiceerde bij verschijnen het beste stuk over Archibald Strohalm van Mulisch. Ter Braak heeft talloze belangrijke werken definitief gekarak teriseerd. Enzovoort, zou ik hier haast schrijven.
Waarom over gaan doen wat al zo voortreffelijk en onovertrefbaar gedaan is? 32 Duizend overdoeners per jaar, 140 op een dag. Overdoen: maar de schrijvers denken opnieuw te beginnen. Er moet een schitterend boek te maken zijn met daarin van alle belangrijke werken uit, laat ik zeggen, deze eeuw, die onovertrefbare stukken erover. Orden ze chronologisch en je hebt een volmaakt inzicht in een eeuw literatuur, en dat moet door geen literatuurgeschiedenis te verbeteren zijn. Die stukken zijn maar voorlopig, wordt gezegd. Alles is voorlopig, ook de grote literatuurgeschiedenis die aan het begin van de volgende eeuw moet gaan verschijnen.
een fractie van wat door tandheelkunde en andere medische vakken wordt gepubliceerd. Als de neerlandistiek driehonderd jaar bestaat, verschijnen er nog maar vier boeken in de zoveel jaar. En de neerlandistiek zal algemeen als een zeer belangrijk vak worden gezien. Siegenbeek had gelijk. Hij hield nog veertig jaar over om nog eens diep na te denken over wat hij had geschreven. Dat was zijn vruchtbaarste tijd. De twee delen Muiterij tegen het etmaal zijn alleen nog antiquarisch te krijgen. En Boutens is bijna vergeten. Beiden worden niet of nauwelijks meer gelezen. Te begrijpen, er liggen nog 99 duizend publicaties van de afgelopen drie jaar.
Het onovertrefbare als norm. Er zullen per jaar misschien nog 300 publicaties verschijnen, en dat is nog te veel. In elk geval
(Uit de Volkskrant van 7 oktober 1997)
Kees Fens
Alweer VZV in den vreemde De VZV is een moderne vereniging die haar tijd ver vooruit is. Dat blijkt wel uit het feit dat we als eerste vertalersvereniging in Nederland ons bestaan via Internet wereldkundig hebben gemaakt. Een modern gezicht alleen is natuurlijk niet genoeg, er moet ook nog vertaald worden, en goed. Gelukkig weet de VZV beide punten te combineren, zodat buitenlandse opdrachtgevers nu in vijf talen (voorzover ze het Nederlands machtig zijn; anders zijn het er vier) kunnen lezen waarom ze een VZV-vertaler moeten hebben. Hierbij de Spaanse Internet-tekst.
Asociación de Traductores Autónomos de Holanda La unión de la calidad La Asociación de Traductores Autónomos de Holanda es una red de traductores profesionales que cubren la creciente demanda de traducciones de alta calidad. Garantía de calidad La traducción es una profesión para la que hay que contar con un dominio excelente de idiomas y amplios conocimientos especializados. La VZV sigue una política muy estricta en ambos terrenos, admitiendo únicamente como miembros a los traductores que cumplen los dos requisitos y ejercen la profesión con gran competencia. Traducir no consiste únicamente en pasar palabras de una lengua a otra. Hay que conocer las diferencias culturales entre el país de la lengua de origen y de la lengua
fuente, y el grupo al que va dirigida la traducción. Garantía controlada La VZV sigue velando por la calidad de sus miembros después de su admisión. Contribuye a mantener el nivel y competencia de sus traductores afiliados facilitando los contactos, intercambiando ideas y siguiendo los acontecimientos en el terreno lingüístico y técnico. Reconocimiento de calidad Cada vez son más las empresas y organizaciones que hacen uso de los servicios de los traductores afiliados a la VZV para los textos que hay que traducir a alto nivel. La especialidad, estilo y comprensión de dichos textos son de gran importancia. Guía de calidad El registro de traductores de la VZV ofrece una relación de los traductores asociados, clasificados por idiomas y especialidad. La información se actualiza con regularidad. Todo miembro de la VZV suscribe el código de honor y las condiciones generales, que si lo desea, le serán enviadas. Secretaría Si desea más información no dude en ponerse en contacto con la secretaría: Secretaría de la VZV Braamkamp 550/551 7206 JB Zutphen Tel +31 575 571420 Fax +31 575 529544
7
Quality time Dat kwaliteitsborging uit meer bestaat dan louter het bewaken van een productieproces mag bekend worden verondersteld. Minstens zo belangrijk als de manier waarop een product tot stand komt is bijvoorbeeld de kwaliteit van de grondstof waaruit dat product wordt vervaardigd. In vertalerstermen: de brontekst. Nu is de kwaliteit van een tekst een lastig in eenduidige termen te vatten begrip. Ieder heeft daar wel zijn eigen ideeën over. Soms gebeurt het echter dat een vertaler een grondstof krijgt aangereikt waarvan niet zozeer het bepalen van de kwaliteit als wel het vaststellen van de identiteit — de taal, zo u wilt — een probleem blijkt. Wel heel erg bont maakt bijvoorbeeld Wim Nijenhuis het in “De Traagheid van het wonen”, een beschouwing over moderne architectuur waarin hij het verschijnsel ‘wonen’ onder de loep neemt. Wat dacht u van de volgende openingsalinea: “De door de moderniteit ontwikkelde metropool kunnen wij zonder bezwaren opvatten als het ongeval van de produktie en de daaraan inherente versnellingen. De metropool is niet het oord van de identiteit, het gezin, het sociale en het welzijn, maar de niet-plaats van de beweging en de kunstmatige tijd, die zijn uitdrukking vindt in de versnelling en de afwezigheid. Vanuit de habitat kunnen wij de metropool begrijpen als een onmilieu, waar een niet-gemeenschap verzameld is in de vorm van massa.” Da’s natuurlijk niet mis. Het is altijd een goed idee je publiek aan je te binden met een pakkend begin. Even verder lezen we: “De vertraging van de flaneur is weliswaar de affirmatie van de negatie van de snelheidstoestand van de metropool, maar zij is niet een antithese in Hegeliaanse zin, die opgeheven zou kunnen worden in een nieuwe synthese.” Dat wist u vast nog niet. Het wordt echter nog spannender als de auteur van dit fraais betoogt: “De passie van de metropolitane passant is de esthetiek van de verdwijning binnen een mogelijkheden scheppende stroom, zijn passie betreft het virtuele, dat zijn geboortegrond vindt in een welbewuste chronologika.” Om de lezers —architecten in de dop?— voor de zekerheid nog even te wijzen op de kern van zijn relaas, besluit Nijenhuis met: “De eerste architektonische tekens waren daarom niet de huizen, maar de monumenten in de vorm van opgerichte stenen e.d., die symbolen waren voor mythen. Als de mythe van de moderniteit nu het kijken en de informatie is, dan zou de architekt zich daarmee bezig moeten houden.” Zo wordt alles gelukkig toch nog duidelijk. MdG
8
Shit happens in busines. Why? In the beginning was the Plan. And then came the Assumptions. And the Assumptions were without form. And the Plan was without substance. And darkness was upon the face of the Workers. And the Workers spoke among themselves, saying, “This is a crock of shit, and it stinks.” And the Workers went unto their Supervisors and said, “It is a pail of dung, and we can’t live with the smell.” And the Supervisors went unto their Managers, saying, “It is a container of excrement, and it is very strong, such that none may abide by it.” And the Managers went unto their Directors, saying, “It is a vessel of fertilizer, and none may abide its strength.” And the Directors spoke among themselves, saying to one another, “It contains that which aids plant growth, and it is very strong.” And the Directors went to the Vice Presidents, saying unto them, “It promotes growth, and it is very powerful.” And the Vice Presidents went to the President, saying unto him, “This new plan will actively promote the growth and vigour of the company with very powerful effects.” And the President looked upon the Plan and saw that it was good. And the Plan became Policy. And that, my friends, is how shit happens. (Van het Internet geplukt)
Het Bulletin is een periodieke uitgave van de Vereniging Zelfstandige Vertalers. Het bestuur van de VZV bestaat uit: Ilse Hesper, voorzitter Marcus de Geus, secretaris Béatrice Râtel, penningmeester Myrna Dop, lid — toelatingen Marinus Strang, lid Correspondentie algemeen: VZV Braamkamp 550/551 7206 JB Zutphen Tel.: 0575 521700 Fax : 0575 529544 Kopij voor het Bulletin: Ilse Hesper Ingrid Bergmanstraat 34 1325 HJ Almere Tel.: 036 5353510 Fax : 036 5376567
