BRITANNIA NEWS
46e Jaargang Editie 179
December 2015
STUDIEGROEP BRITANNIA Britannia News
December 2015
Pagina 1
Bestuur Voorzitter F.C.M. Op den Kamp Heggerank 95 7242 MG Lochem tel: 0573 259199 Email:
[email protected]
Secretaris Mw. A vd Schrier-Pijpers Oude Raedthuysplein 39 4631 VX Hoogerheide Tel: 0164 613675 Email:
[email protected]
Penningmeester P.R. de Rooij Verlengde Horstlaan 4 3971 MP Driebergen-Rijsenburg Tel. 0343 415824 E-mail:
[email protected] IBAN: NL24 INGB 0001485240 tnv Studiegroep Britannia
Vice-voorzitter/Rondzendingen S. Dijkstra Kempenaar 02-35 8242 BB Lelystad Tel. 0320 221295 E-mail:
[email protected]
Veilingen (ad interim) P.S. F. Gimberg Jacob Damsingel 8 7201 AM Zutphen Tel: 0575 848 859 E-mail:
[email protected]
Algemeen Bestuurslid N.J. Visser Verweylaan 35 4707 LR Roosendaal Tel: 0165 542090 E-mail:
[email protected]
Public Relations P.S. F. Gimberg Jacob Damsingel 8 7201 AM Zutphen Tel: 0575 848 859 E-mail:
[email protected]
Ere-Leden G.C.van Teylingen A. Voorbraak
Service-afdelingen Veilingmeester Zaalveiling Aart ‘t Jong P.A. de Genestetstraat 5 3362 TE Sliedrecht Tel: 0184 418412 E-mail:
[email protected]
Rondzendingen C. van Dillen Mendes daCostalaan 122 3431 AC Nieuwegein Tel: 030 6032925 E-mail:
[email protected] IBAN:NL35 INGB 0002997951 Studiegroep Britannia RZV
Ledenadministratie C.D.M. Hoogland ‘t Grachtje Over 37 1625 PH Hoorn Tel: 0229 230660 E-mail:
[email protected]
Veilingmeester Schriftelijke veiling Kees Overtoom Veranda 10 1628 JV Hoorn Tel: 0229-270742 Email:
[email protected]
Website Www.sgbritannia.nl
Commissie Nalatenschappen C. van Dillen (voorzitter) D. Bakker K. Overtoom M Bronckhorst
Administratie Veilingen N.J. Visser Verweylaan 35 4707 LR Roosendaal Tel: 0165 542090 E-mail:
[email protected] IBAN:NL11 INGB 00009314 10 Studiegroep Britannia Veilingen
Redactie Dik Bakker Tel: 035 544 75 78 E-mail:
[email protected]
Webmaster M. Drummen E-mail:
[email protected]
David Verdonk Tel: 06 46413821 E-mail:
[email protected]
Lidmaatschap Het lidmaatschap kan worden aangevraagd door het opsturen van een volledig ingevuld aanmeldingsformulier naar de Ledenadministratie. Voor een aanmeldingsformulier belt u 0575 848 859 (Paul Gimberg) of raadpleeg de website www.sgbritannia.nl. Het lidmaatschap wordt aangegaan voor doorlopende kalenderjaren, behoudens opzegging voor 1 november bij de Ledenadministratie. De jaarcontributie (2015) bedraagt € 18 per jaar.
Pagina 2
December 2015
Britannia News
Britannia News Jaargang 46
Nr. 179
December 2015
Britannia News is het clubblad van Studiegroep Britannia, vereniging van belangstellenden in de ruimste zin voor aan Engeland gerelateerde filatelie. Studiegroep Britannia is opgericht op 1 januari 1969, is ingeschreven in het verenigingsregister
Van de Voorzitter Het seizoen is begonnen met een goede opkomst en een uitstekende veiling in september. Aan het begin van de herfst heeft de POSTEX manifestatie in Apeldoorn weer voor een postzegel feest gezorgd. De goed verzorgde individuele tentoonstellingen leverden mooie resultaten op. Veel handelaren met leuke aanbiedingen en veilinghuizen die hun diensten aanboden. Ook een aantal Britannia leden lieten wat zien waar onder Mevr. J. van Strien met een prachtig verhalend beeld over de geschiedenis van de Machin, samengevat in 5 kaders. Volgend jaar mei zullen alle leden van Britannia er van kunnen genieten in Nieuwegein, komt dat zien! Namens het bestuur wens ik u allen mooie kerstdagen en een voorspoedig 2016. Tot ziens in Nieuwegein op 12 december.
Frans Op den Kamp
Inhoud Bestuur
2
Kopij
12
Service-Afdelingen
2
KNBF
12
Lidmaatschap
2
Boekenhoek
13
Van de voorzitter
3
Varia
14
Inhoud
3
Veilingen
16
Bijeenkomsten
4
Nieuwe Britse uitgiftes
19
Agenda
4
Machin varia
21
Notulen
4
Vacacture
5
Historische brievenbussen
25
Ledenmutaties
5
Britannia veiling
29
Ierland
30
Website
5
Alderney
32
Staat van baten en lasten / begroting
6 7
Laat eens wat zien in Nieuwegein Iets voor u: een lezing op de brievenbeurs Oproepen
7
De postbode klopt aan De langlopende KB VI-series van Montserrat Een unieke vondst in kilowaar
33
Contributie 2016
41
Evenementen-kalender
9
British Mail Overseas 1840 till UPU De pre-decimals castles (hoe ze te onderscheiden) De eerste Australische postale uitgiftes zijn geen frankeerzegels The King George VI Collection Uit de krant
60
8 8
Op de leestafel
10
Catalogi
11
Shopping
12
Britannia News
December 2015
35 40
43 50 51
Pagina 3
Bijeenkomsten
Agenda
Voor 2015 en 2016 zijn door Britannia de volgende zaterdagen besproken :
Agenda voor de Algemene Ledenvergadering op 12 december 2015
2015 12 december 2016 27 februari 28 mei 24 september 10 december
Opening om 11.00 uur
kopij kopij kopij kopij
voor voor voor voor
20 januari 1 mei 20 augustus 10 november
1. Notulen ALV 26 september 2015 2. Bestuursmededelingen en ingekomen stukken. 3. Begroting 2016 4. Rondvraag Sluiting officiële gedeelte
De bijeenkomsten worden gehouden in: Centrum " 't Veerhuis" Nijemonde 4 3434 AZ Nieuwegein tel.: 030 6064448
Verloting Lunchpauze Veiling 179 deel 1
De zaal is open om 9.30 uur.
Notulen van de Algemene Ledenvergadering van Studiegroep Britannia, gehouden op 26 september 2015 te Nieuwegein.
De presentielijst wordt getekend door 69 leden.
Het voltallige bestuur is aanwezig
Opening
De voorzitter opent de vergadering om 11.00 uur.
Welkom aan allen, speciaal aan onze ereleden.
Welkom aan het nieuwe lid de heer Smith, niet aanwezig.
Een minuut stilte wordt in acht genomen ter nagedachtenis aan de heren Thissen en Scholtens.
Notulen
De notulen van 28 februari 2015 en die van 23 mei 2015 worden goedgekeurd.
Bestuursmededelingen en ingekomen stukken.
Dank aan de nieuwe redactie voor de extra Penny Black uitgave.
Voor het 50-jarig bestaan van Studiegroep Britannia in 2019 is een jubileumcommissie aangesteld, bestaande uit de heer Salome, voorzitter en de heren Hoitink en Visser, de laatste namens het bestuur.
Brief van de heer Bakker, hij meldt zich af voor de vergadering van heden.
Brief van de heer Heijs, PR van de Brievenbeurs. Het themanummer van maart 2016 van ‘filatelie’ zal het thema Groot Britannie bevatten. Er wordt gevraagd om artikelen, e.d.
Brief van de kascommissie over de kascontrole.
We zullen niet vertegenwoordigd zijn op de Postex in oktober.
De rode insteekboekjes zijn nu uitverkocht.
Pagina 4
December 2015
Britannia News
In de kaders blauwe 3p Machin collectie van de voorzitter.
Verslag kascommissie.
Het verslag van de kascommissie t.w. dhr. J. Salome, wordt door de secretaris voorgelezen.
Decharge bestuur.
Het bestuur wordt decharge gegeven.
Verkiezing kascommissie.
De Heer Hillebrand geeft zich op voor de kascommissie, die dan zal bestaan uit de Heren Salome en Hillebrand.
Rondvraag.
Er zijn geen vragen tijdens de rondvraag
Sluiting officiële gedeelte.
Om 11.11 uur sluit de voorzitter de vergadering na verloting van de tegoedbonnen.
Veiling 178 deel 1 na de pauze.
Vacature Gevraagd Bestuurslid / vice-voorzitter Volgens het Rooster van Aftreden zal is Simon Dijkstra, de vice-voorzitter aan de beurt. Hij heeft aangegeven om in mei, na 16 jaar bestuurslid en vice-voorzitter te zijn geweest, deze functie neer te leggen.
Ledenmutaties Wij verwelkomen de nieuwe leden: 2247 J.
Bot
Amstelveen
1079 H.J.A.
Lier
Eindhoven
Bezoekt u de bijeenkomst, neem dan contact op met de voorzitter Frans op den Kamp. Hij zal u verder introduceren
Website Bezoek onze website
www.sgbritannia.nl Blad en veiling in kleur…………!! Britannia News
December 2015
Pagina 5
Staat van Baten en Lasten 2013-1014 Begroting 2016 Rek 2013
Rek 2014
BATEN Veilingen Beurzen (machin-dag) Door vereniging verkochte kavels Rondzendverkeer Inkomsten via rondzendverkeer Contributies Boetes (te late betalingen) Tafelgelden Rente Diversen Nadelig saldo totalen
Rek 2015
2015
Raming
Begroting
3.720,82
2.974,99
4.059,23
4.000,00
2.243,49
218,00 3.300,47
180,00 3.071,47
100,00 3.000,00
7.689,00 70,00 25,00 150,00 60,00 119,30
7.500,00
216,35 92,50
8.137,50 77,00 200,00 150,18 90,00
14.391,16
15.148,14
15.424,00
14.750,00
765,08
858,05
915,00
1.000,00
802,59
761,05
1.530,00
1.500,00
300,00
40,00
200,00
200,00
55,20 1.516,20 2.202,75 1.328,00 290,40 2.184,72
55,20 1.502,20
50,00 1.500,00
50,00 1.600,00
1.045,75 290,40 2.183,37
1.300,00 291,00 2.290,00
1.500,00 300,00 2.400,00 1.600,00
934,75 117,62 165,33
965,20 118,76 145,20
1.288,00 80,00 1.200,00
1.496,42
1.319,99
1.900,00
1.500,00
1.020,48 247,55 148,07 278,85
1.024,25 202,80 184,59
1.000,00 220,00 160,00
1.050,00 220,00 170,00
2.000,00
1.500,00
1.500,00
15.424,00
100,00 60,00 14.750,00
8.055,00 63,00
150,00
LASTEN Drukkosten studieblad veilingdeel Afschrijving apparatuur Veilingkosten Verzekering veilingverkeer Bonnen Kosten rondzendverkeer Verzekering rondzendverkeer Stempels Verzekering totaal Bondscontributie Propaganda Beurzen e.d. Website Huur Nieuwegein Bestuurskosten a. Reiskosten b. Vergaderkosten c. Algemene kosten Studieblad studiedeel a. Drukkosten b. Verzendkosten c. Omslagen d. Verzendhoezen e. Onkosten Voorz. Lustrum
Diversen Voordelig saldo totalen Pagina 6
537,15 14.391,16 December 2015
2.451,33 15.148,14
Britannia News
Contributie 2016 Zoals gebruikelijk volgt hier een overzicht van hoe de contributiebetaling voor 2016 geregeld is.
Het totale ledenbestand kan verdeeld worden in twee grote groepen en een kleine groep leden die in het buitenland wonen. De twee grote groepen zijn verdeeld in een groep die er wel en de groep die er (nog) niet voor heeft gezorgd dat ik een machtiging tot automatische incasso in mijn bezit heb. De eerste groep zal als alles goed verloopt bij dit november-blad geen contributienota aantreffen. Zij hoeven geen actie te ondernemen. Eind december zal ik de contributie van € 18,00 gaan incasseren. Een aantal van deze leden krijgt ook nog de veilingresultatenlijsten per post toegestuurd. Van hen zal ik € 20,96 gaan incasseren.
Let op: omdat wij incasso maar vanaf één rekening kunnen doen, zal de incasso plaats vinden vanaf de veilingrekening. Vorig jaar hebben enkele leden dit niet begrepen en de incasso gestorneerd. Hopelijk gebeurt dat dit jaar niet. De tweede groep zal bij dit novembernummer wel een contributienota aantreffen. Deze groep leden is onder te verdelen in twee kleinere groepen:
Een groep die alleen de contributie over 2016 hoeft te betalen. Het is de bedoeling dat die € 18,00 uiterlijk 31 december 2015 op de rekening van de penningmeester is bijgeboekt.
Een groep die naast de contributie ook nog porto zal betalen voor het per post toesturen van de veilingresultatenlijsten. Het over te maken bedrag is dan € 20,96 en ook hiervan is het de bedoeling dat dat bedrag uiterlijk 31 december op de rekening van de penningmeester is bijgeboekt
De kleine groep leden die in het buitenland woont heeft een aparte regeling en zijn daarvan op de hoogte. Dan is er nog een aparte groep, bestaande uit de leden die het blad digitaal ontvangen en geen machtiging hebben afgegeven voor automatische incasso. Zij ontvangen geen aparte nota omdat zij het blad niet toegestuurd krijgen. Van hen wordt wel verwacht dat zij de contributie van € 18,00 of € 20,96 betalen voor het einde van het jaar. Tot slot wens ik u allen toe dat wij in vruchtbare samenwerking een goed postzegeljaar 2016 met elkaar kunnen beleven. Paul de Rooij
Penningmeester
Laat eens wat zien in Nieuwegein Er is plek voor u in december en januari ; alle kaders nog beschikbaar, ook voor U !! U weet dat op onze bijeenkomsten er altijd tot aan zes clubkaders ter beschikking staan van een ieder die iets leuks mee wil nemen ter presentatie aan z’n medeleden, zo om te tonen of als ondersteuning van een digitale presentatie. Een los blad, een half kader, een heel kader of meer ….. . Alle materiaal heeft z’n verhaal en heeft de belangstelling van uw medeverzamelaars, en ook een enkel stuk of deelgebied leert ons altijd wat bij .
Graag vooraf aanmelden Pak dus wat aardigs uit uw album of uit die stapel bladen en neem het mee. Maar meldt uw goede voornemen wel even eerst aan Paul Gimberg, dan weet u zeker dat er ruimte voor u gereserveerd staat. Ook voor een korte inleiding over een filatelistisch onderwerp bestaat altijd belangstelling, dus zet eens wat kennis op papier en deel die met uw clubgenoten. Britannia News
December 2015
Pagina 7
Iets voor u : een lezing op de Brievenbeurs Op 25 en 26 maart 2016 staat de bekende Brievenbeurs in Gouda in het teken van het thema “Engeland en Gebieden” . Graag ziet de organisatie dat er dan een aantal korte lezingen of (beeld)presentaties over het thema wordt gehouden. Wij roepen onze leden die iets dergelijks willen verzorgen op zich te melden bij onze secretaris Anette van der Schrier. De lezing kent een wedstrijdvorm, en heeft dus spelregels, De voornaamste staan in het kort hieronder
1.
Deelname staat open voor iedere filatelist
2.
De lezing gaat vergezeld van een presentatie met dia's of beamer
3.
Bij aanmelding dient aangegeven te worden waarvan gebruik gemaakt wordt
4.
De lezing kan uitsluitend gehouden worden in de Nederlandse taal
5.
Het aantal lezingen wordt beperkt tot vier
6.
Het minimum aantal deelnemers is drie
7.
De lezing mag aansluiten bij het jaarthema van De Brievenbeurs
8.
De duur van de lezing is maximaal 15 minuten
9.
Een jury zal, na beraad, uiterlijk een half uur na de laatste lezing een winnaar aanwijzen
10.
Door het bestuur van Stichting 'De Brievenbeurs' zal een jury benoemd worden, bestaande uit drie leden
11.
Stichting 'De Brievenbeurs' stelt aan de winnaar een waardebon beschikbaar van € 100, te besteden op de Brievenbeurs
12.
De niet-winnaars eindigen ex aequo op de tweede plaats
13.
Het bestuur van Stichting 'De Brievenbeurs' bepaalt wie tot deelname wordt toegelaten
14.
Bestuursleden van Stichting De Brievenbeurs kunnen buiten mededinging meedoen
15.
Uitspraak van de jury is bindend
16.
Er kan niet over de lezingen en de beslissing van de jury worden gecorrespondeerd
17.
In kwesties waarin dit reglement niet voorziet, beslist het bestuur van Stichting 'De Brievenbeurs'
Oproepen Er zijn deze keer geen nieuwe oproepen van leden. Op dit moment staan er nog twee oproepen open die interessant kunnen zijn voor meerdere leden. Misschien dat een lid zich geroepen voelt een artikel over deze onderwerpen met onze vereniging te delen. Wij kunnen uiteraard helpen met het maken van het artikel. De twee onderwerpen zijn:
Drukprocessen, zoals gebruikt bij de eerste zegels van Engeland. Met name het maken en het gebruik van rollers — gevraagd door Frans Op den Kamp
Detecteren van watermerken op postzegels (Great Britain en Ierland) — gevraagd door Marius de Bont
Pagina 8
December 2015
Britannia News
Evenementen-kalender
EINDEJAARSBEURS 2015 Op DINSDAG 29 en WOENSDAG 30 december 2015 wordt in De Veluwehal te Barneveld, Nieuwe Markt 6, 3771 CB, de bekende Eindejaarsbeurs georganiseerd met postzegels, munten en ansichtkaarten. Studiegroep Britannia is beide dagen aanwezig met een promotiestand. De beurs is beide dagen geopend vanaf 10:00 uur, de entree bedraagt € 3 per persoon per dag. Jeugd t/m 16 jaar gratis. Bij de hal in in de nabijheid is ruime parkeergelegenheid. Let u op de aanduidingen van de blauwe zone´s en de daar geldende parkeertijd ! De hal is goed te bereiken per openbaar vervoer. De Eindejaarsbeurs is een promotionele verzamelbeurs met als doel het stimuleren van allerlei vormen van verzamelen. De organisatie werkt dan ook nauw samen met allerlei verenigingen, studiegroepen, culturele instellingen en tal van exposanten. Kwaliteit, diversiteit, strenge reglementen, nette presentatie en voor elk wat wils blijft kenmerkend voor de beurs. Het is o.a. hieraan te danken dat de in 1999 gestarte beurs in een tijdsbestek van enkele jaren kon uitgroeien tot het huidige internationaal bekende evenement.
FILATELIEBEURS 2016 Op zaterdag 30 januari en zondag 31 januari 2016 wordt de 28e FILATELIEBEURS gehouden. Vorig jaar bezochten ruim 3500 belangstellenden de beurs die ook dit jaar wordt gehouden in de DUDOK-ARENA op het Arenapark in Hilversum. De Dudok-Arena hal heeft een aantal belangrijke plussen. De entree is gelijkvloers (geen trappen meer) en er is een invalidentoilet op de 1e verdieping, via de lift bereikbaar. De ligging is ideaal, de zaal ligt ca. 2 minuten lopen van station Hilversum Sportpark zodat u gemakkelijk met de trein kunt komen. De bezoekers die toch met de auto willen komen: de zaal ligt op enkele minuten van de afslag Hilversum op de A27 (afslag 15, dan 2e stoplicht linksaf). De zaal is iets kleiner, daarom zullen er geen tentoonstellingskaders meer aanwezig zijn.
De openingstijden zijn: Zaterdag
10.00 uur - 17.00 uur
Zondag
10.00 uur - 16.30 uur
Scala van mogelijkheden Voor de verzamelaars van postzegels, poststukken, postwaardestukken, afstempelingen, automaatstroken, maximumkaarten, postzegelboekjes en vakliteratuur biedt de beurs drie dagen lang interessante mogelijkheden. De postzegelhandel De postzegelhandel is - zoals altijd - goed vertegenwoordigd.
Met ruim tachtig stands staan zij de verzamelaar ten dienste. Zowel georganiseerde handelaren als niet-georganiseerde handelaren staan samen op de beurs. Naast NVPH-leden zijn ook andere Nederlandse handelaren aanwezig en voorts handelaren uit Duitsland, Zwitserland, Engeland, Frankrijk en België. Gestreefd is naar een zo'n groot mogelijke variatie in het aanbod. Voor iedere verzamelaar is wel iets te vinden. Toegang De toegang tot de beurs is gratis.
Britannia News
December 2015
Pagina 9
Op de Leestafel…. Op de leestafel in Nieuwegein vindt u altijd wel iets dat uw belangstelling trekt, en dat u veelal ter inzage gegeven wordt door mede-leden. Van de bladen die er altijd wel ter beschikking liggen geven we hier alvast een stukje van de inhoudsopgave.
Gibbons Stamp Monthly, juli 2015
Stamp Magazine, juli 2015
Cayman Islands, Edward VII Postal
Stationery
British Joint Services Expeditions Engraving Churchill On the Map
Classics : Gibraltar Designs New Zealand’s Health Stamps Britain’s First Horizon Labels GB collector
Gibbons Stamp Monthly, aug 2015
Stamp Magazine, aug 2015
Registration in Singapore
Classics : Malta 1886
The Philatelic Exhibitions of London : 2000
Classics : Australia’s 1914 kookaburra
Kingston, Ontario Postmarks
Use of the Mulready Stationery
British Private Posts Gibbons Stamp Monthly, sep 2015
SA Segregation Postmarks
Devil’s Advocate Stamp Magazine, jsep 2015
Meter Marks of Malaya 1927-1941 Royal Variety Performance Illiterate Postboys
The GB Journal (uitgave GBPS), jul/aug 2015 Diplomatic Bag Labels
Covers 2s6d Lilac KGVII Plate Varieties Newspaper Wrapper Stamp
The House of Questa
Travelling Post Office Letters Q&A
The GBPS Newsletter, jul/aug 2015
Displays, Displays N.P.B. Postmark
Contact (uitgave GB&CWPS) Rundbrief
Pagina 10
(uitgave FgGB), digitaal beschikbaar via Paul Gimberg
December 2015
Britannia News
Catalogi door Aart ‘t Jong
STANLEY GIBBONS CATALOGUES
EDITIE
GEPUBLICEERD PRIJS £
(STANLEY GIBBONS CATALOGUES 10% Korting) Commonwealth and British Empire stamps 1840 - 1970, 2015 edition (NIEUW)
Ex porto 118e
2015 september
84.95
Commonweath Simplified (now in 2 volumes)
5e
2013 december
79.95
GB Specialised Vol.3 QEII Pre-Decimal issues
12e
2011
39.95
GB Specialised Vol.2 King Edward VII to King George VI
15e
2015 september
47.95
GB Specialised Vol.1 Queen Victoria
16e
2013
44.95
GB Concise catalogue, 2015 edition
30e
2015 april
34.95
George V Commonwealth Catalogue
1e
2010
39.95
George VI Commonwealth Catalogue
8e
2009
34.95
Collect British Stamps
67e
2014 november
14.95
Collect Channel Islands and Isle of Man, 2014 edition
29e
2013 december
29.95
9e
2014 januari
32.95
80e
2015 oktober
275.00
Collect British Postmarks Stamps of the World, 6 volume set, 2016 edition (NIEUW) SG ONE COUNTRY CATALOGUES IN COLOUR Antarctica
2e
2012
16.95
Australia
9e
2014 oktober
29.95
Bangladesh incl. Officials-Pakistan-Sri Lanka
3e
2015
21.95
Belize, Guyana, Trinidad & Tobago
2e
2013 augustus
21.95
Brunei-Malaysia-Singapore
4e
2013 november
25.95
Canada & Provinces
5e
2014
24.95
Central Africa
2e
2008
14.95
Cyprus-Gibraltar-Malta
4e
2014 december
21.95
East Africa with Egypt & Sudan
3e
2014 augustus
24.95
Eastern Pacific
3e
2015 juli
19.95
Falkland Islands
6e
2013 december
16.95
Hong Kong
5e
2015 juli
16.95
Indian Ocean
2e
2012
18.95
India (including states)
4e
2013 juli
27.95
Ireland
6e
2015
16.95
Leeward Islands
2e
2012
27.95
New Zealand
5e
2014
24.95
Northern Caribbean-Bahamas-Bermuda
3e
2013 juli
21.95
Southern & Central Africa
2e
2014 december
32.95
St.Helena & Dependencies
5e
2014
15.95
West Africa
2e
2012
27.95
Western Pacific
3e
2013 december
27.95
Windward Islands & Barbados
2e
2012
27.95
Britannia News
December 2015
Pagina 11
EDITIE
GEPUBLICEERD PRIJS £ Ex porto
Overige uitgaven King George VI catalogue. Murray Payne
20e
2015 mei
48.00
Brusden & White, Australian Commonw. Specialists’ Cat. King George VI
2015
55.00
Falkland Islands, Heijtz specialised 1800-2013
2013
34.00
South Africa Colour Catalogue SACC, 2014 edition
2014
40.00
2014
19.99
2014 april
24.95
Collect GB First Day Covers 2013, Booth
2013
17.50
Bradbury Collecting BFDC (British FDC's) 2014
2014
20.00
Ireland Hibernian Specialised 2014 stamp catalogue
2014
28.00
Great Britain “Stoneham” Catalogue
16e
Great Britain Presentation Packs Catalogue
1e
Deze boeken kunt u bestellen bij Aart 't Jong, bij voorkeur per email
[email protected]
Shopping Vorige clubbladen beschikbaar via de e-mail of op CD Bent u geïnteresseerd in een specifiek nummer van een vorig clubblad dan kan dat u per e-mail worden toegezonden als PDF-bestand, dus leesbaar op elke computer (of vraag anders uw handige neefje). Ook kunnen de bladen u worden geleverd op een CD tegen vergoeding van € 7,50. Bestellingen zijn te plaatsen bij David Verdonk (liefst per email:
[email protected]).
Kopij….. Er is behoefte aan bruikbare kopij voor dit blad. Dus eenieder die zich geroepen voelt, hij schrome niet. Misschien zult u zeggen: “Ik ben lid van de Studiegroep geworden om informatie te krijgen en niet om te geven“, maar een blad waarin alleen maar bestuursmededelingen staan, is ook niet interessant. (Dit verzuchtte de toenmalige redacteur van ons blad in 1974 al) Hebt u een leuke verzameling, schrijf er eens over. Hebt u een leuke filatelistische (reis) ervaring , schrijf er eens over… Velen van u zijn gespecialiseerd op een bepaald gebied, schrijf er eens over hoe u aan dit gebied begonnen bent… en welk een plezier u er aan beleeft….. Stuur de kopie, geschreven, getypt, per brief of e-mail naar de redactie Dik Bakker (
[email protected]) en/of David Verdonk (
[email protected]) Indien gewenst kan de redactie u helpen bij het maken van een artikel.
KNBF KNBF-ledenpassen NIET MEER GEBRUIKEN !!! Nu Britannia geen lid meer is van de KNBF zijn de Bondspassen die zijn uitgegeven op naam van Britannia NIET MEER GELDIG.
U mag deze dus NIET MEER GEBRUIKEN. Pagina 12
December 2015
Britannia News
Boekenhoek
Pollard – The Commonwealth King George VI Catalogue, edition 2015 Johnson – Please,Mister Postman Summers – Stamps and Stamp Collecting in Popular Culture Kimpton – Airmails Across the Middle East 1918-1930
Van onze Duitse zustervereniging FgGB hebben wij informatie gekregen over twee nieuwe uitgiftes die voor de leden van onze vereniging interessant kunnen zijn. Het betreft:
Een appendix bij het boek van Theo Brauers “Seltene victorianische Marken Großbritanniens auf Brief
Ton Voorbraak’s “The Postal History of Edinburgh 1590-1902”; het vijfde deel uit de serie “Bewahrtes Erbe”.
Voor beide boeken staat hieronder een korte beschrijving.
Seltene victorianische Marken Großbritanniens auf Brief A dozen years have passed since the book on the scarcity of British Victorian Postage Stamps on cover was published. Theo Brauers, the author of this book, has been continuously looking for such covers since then. With the help of many philatelists from around the world quite a large number of additional covers have been found. The results of this search are now being presented in a 124-page supplement to his original book. All newly found covers are presented in colour and the original lists of 2003 are updated. Of several scarce stamps which were described in 2003 larger numbers of covers were found than could have been expected. Larger numbers of covers have been found especially of the 1s. orange (1880) and the 2s.6d. (1883). Several spectacular pieces have come to light which were not known in 2003; among these are a mixed franking of the 4d. grey-brown (1880) with the 1s. orange (1880) used in Cartagena (Colombia), a fantastic single franking of the 2s.6d. stamp on an insured letter to Switzerland and a vertical strip of four of the £1 green on a diplomatic label to Mexico. For those who are interested in the Victorian surface printed stamps on cover this supplement is an absolute must which also gives an overview of prices which have to be paid for such items.
The Postal History of Edinburgh 1590-1902 It is only due to a stroke of luck that the Forschungsgemeinschaft Grossbritannien (FgGB) can introduce Ton Voorbraak’s collection “The Postal History of Edinburgh” to you as volume V of their Britannia News
December 2015
Pagina 13
series of books with the title “Conserved Heritage”. Before Ton Voorbraak sold this collection he had very good photocopies made in colour. The high quality of these photocopies enables us to present this collection to you in its original appearance. When the board of the FgGB got to know that these good quality colour photocopies existed they were immediately enthusiastic about the idea of including this collection in the series of books, because one thing is beyond doubt: the items that Ton Voorbraak collected over a period of almost 20 years to form this collection show an overall view of Edinburgh’s postal history that could be unique. Many of the individual parts of this collection would be worth exhibiting on their own. The part presenting the “Brunswick Star” postmarks can certainly be regarded as unique as the original insights that James Arnot summarised in his booklet are not only shown in detail but have been complemented in many places by new results and findings. But also other peculiarities of the postal history of Edinburgh are being shown in such an extensive and complete manner that is unique to this collection. Among these are the handstamps of Peter Williamson’s Penny Post, the Scots local cancellations, the dotted circles and the railway postmarks of Edinburgh. We are convinced that this collection will not only inspire those who deal with the postal history of Edinburgh themselves. It also delivers inspiration to collectors who are interested in postal history in general, be it for the building up or the presentation of a collection. For all others it is just a feast for the eyes.
Bestellen Beide boeken kunnen bij de FgGB besteld worden.
Theo Brauers: 124 pagina’s. Voor niet leden van de FgGB € 25,00, voor leden € 20,00 (verzendkosten € 8,00 buiten Duitsland)
The Brauwers bundel (boek + appendix). Niet leden € 55,00 / leden € 50 (verzendkosten € 12,50)
Ton Voorbraak: 124 pagina’s. Niet leden € 25,00 / leden € 22,00 (verzendkosten € 8,00)
Bestellen kan bij Peer Sampé (e-mail
[email protected])
Varia Whistle, voorheen TNT Post in de UK, deed in Londen, Liverpool en Manchester aan het leveren van het totale postale brieventraject, maar is daarmee gestopt. De banken die het landelijk uitrollen van de volledige postdienst moesten financieren durven het niet aan. Whistle blijft wel post verzorgen, maar laat de “final mile” aan de postbodes van Royal Mail over. o-o-o-o-o Pagina 14
December 2015
Britannia News
Ierland’s zegel van het jaar 2014 werd de 1 ponds zegel met de afbeelding van een wervingsposter voor militairen uit WWI. o-o-o-o-o Het postkantoor van Sanquhar in Schotland is na een opknapbeurt weer open, en blijft zo het oudste operationele postkantoor in wereld. Topverzamelaar Dr Manzoor Alam is de nieuwe eigenaar en is van plan van het kantoortje een museum te maken. o-o-o-o-o Canada-verzamelaars die in het bezit zijn van het recente booklet met daarin zes zegels van 1$20 met daarop een rotsformatie uit het Dinosaur Provincial Park mogen best wel zuinig zijn daarop. Het booklet is namelijk teruggenomen door de Canadese post. De foto die gebruikt is toont namelijk een andere rots die 160 kilometer verderop ligt. o-o-o-o-o De chinese zegels uit het sigarenkistje dat in de vorige Varia vermeld werd brachten op de veiling in HongKong zo’n 600.000 pond op.
o-o-o-o-o De gelukkige die in juni 2014 eigenaar werd van de beroemde unieke 1c zwart op magenta van British Guiana blijkt de amerikaanse schoenontwerper Stuart Weitzman te zijn. Als klein kind verzamelde hij postzegels, stopte ermee en is nu weer terug. o-o-o-o-o Gespot : op de “Dominion” zegel van Nieuw Zeeland, de SG 405, zijn al beschadigingen bekend en in de Gibbons-catalogus opgenomen. Nieuw zijn duidelijke beschadigingen in de vorm van een grote kras over de globe, een enorme beschadiging door de tweede N van Penny, en een O van One die bijkans een Q is geworden. o-o-o-o-o Ook in Gibraltar letten ze niet altijd even goed op. Hebben ze hun eerste Post & Go machine op de eerste dag in gebruik (jawel, in Londen) blijkt dat ze de benaming “Worldwide up to 20g” op het zegel gespeld hebben als “Wordwide”. o-o-o-o-o De RMS Helena die jarenlang St Helena, een van ’s werelds meest afgelegen eilanden, voorzag van post en voorraden, wordt uit de vaart genomen zodra binnenkort de eerste landingsbaan ooit op het eiland klaar zal zijn. o-o-o-o-o Alweer 100 jaar geleden reed de laatste Britse paardgetrokken postkoets voor de laatste maal, tussen Kingussie en Tulloch in de Schotse hooglanden. o-o-o-o-o
Britannia News
December 2015
Pagina 15
Als aan boord van een Royal Mail postschip de brieven waren gesorteerd naar bestemming dan werd er een bundeltje van gemaakt met bovenop een strook voorgedrukt papier met daarop de plaats van bestemming. Onlangs is er zo een “facing slip“ uit 1912 geveild voor de bestemming Minnesota. Gevonden op Oscar Scott Woody, een van de vijf posties aan boord van de Titanic.
o-o-o-o-o Afgelopen mei werd op de grote tentoonstelling in Londen een nieuwe uitvoering van de horizon label verkocht. Een kleiner koninginnenhoofd dat verder naar rechtsboven is geplaatst, en de goudkleur verloopt naar beneden toe snel naar wit. o-o-o-o-o En tenslotte : als u deelneemt aan onze rondzendingen : als u per post doorstuurt doe dat dan altijd aangetekend. Doet u dat niet en er gaat iets mis dan bent u persoonlijk aansprakelijk voor schades ! Altijd aantekenen dus !!!
Veilingen Een Penny Black (plaat 11) Tijdens een veiling van belangrijke en waardevolle zegels uit Groot-Brittannië bij Warwick & Warwick, werd een Penny Black (plaat 11) voor £ 915 geveild. Daarnaast werd een serie van de Jubileum zegels in blokken voor £ 830 geveild (de schatting voor deze kavel bedroeg £ 300).
Pagina 16
December 2015
Britannia News
Brief met 1d ongetand en getand Een zeldzame brief met zowel getande als ongetande ‘1d reds, verzonden naar de HMS Eurydice in Jamaica/Barbados op 5 November 1855 werd onlangs geveild bij Cavendish. De tekst geeft aan dat dit een “Black Sea Fleet”brief is, verzonden via M(arseille) en geadresseerd aan de H.M.S. Eurydice, West-Indies. Een ongebruikelijke frankering is gebruikt (2 ongetande 1d reds, beide met bijna goede marges en één getande; met een gelijke stempel. De brief was oorspronkelijk naar Londen gestuurd (een stempel op de achterzijde met datum 15 november) en doorgestuurd naar Barbados (gestempeld op 6 december) en daarna doorgestuurd naar Jamaica (met een rood potlood).
Verkocht voor £ 3.200
£5 1876-83 ‘Specimen’ Tijdens dezelfde veiling bij Warwick & Warwick werd ook een prachtexamplaar van de 1867-83, £ 5 oranje aangeboden (unmounted met een ‘Specimen’ opdruk). De waarde werd geschat op £ 1.800. De zegel bracht uiteindelijk £ 2.590 op .
Krim oorlog Nog een kavel van dezelfde veiling. In dit geval een brief naar het buitenland. Het betreft een brief met een slecht geperforeerde strook van drie 1854 Penny Reds verzonden tijdens de Krim oorlog. De afstempeling is een “crown between stars” stempel. De brief is door een arts naar zijn familie in Dublin gestuurd. De opbrengst van deze kavel was vier keer hoger dan verwacht. De uiteindelijke opbrengst was £ 5.500
Britannia News
December 2015
Pagina 17
Bahama’s—Special Delivery De kopstaande opdruk “Special Delivery”op deze zegel uit de Bahama’s wordt als een opmerkelijk toeval gezien omdat aangenomen wordt dat er maar twee vellen bestaan waarop deze kopstaande opdruk voorkomt. Deze zegel bracht £ 945 op.
Barbados—Britannia Bij Spink werd een Barbados 1861-70 ½d zegel met het beroemde portret van Britannia, een nooit officieel uitgegeven zegel, aangeboden. Deze hoekzegel werd door het veilinghuis beschreven als ‘het beste geregistreerde voorbeeld van deze grote zeldzaamheid’ De zegel bracht £ 19.000 op.
Gibraltar—getekend ontwerp Ook voor verzamelaars van ontwerpen of zegels uit Gibraltar was er een mogelijkheid een bijzondere kavel te bemachtigen. Dit hand getekende ontwerp voor een 24p zegel (‘Exploding Atom’) bracht £ 551 op.
Groot-Brittannië 1969—ontbrekende kleur Net als in veel andere herdenkingszegels uit Groot-Brittannië uit de jaren 60. De Kathedralen uitgifte uit 1969 heeft veel verschillende kleurenvarianten. Eén van deze varianten was een stopstuk op een veiling bij Apex. Het was de 1s. 6d. Zegel van de “Liverpoos Metropolitan Catherdral’ zonder de kleur zwart (de waarde staat dus niet op de zegel). Er zijn niet meer dan 50 zegels met deze fout bekend, de meeste in een slechte conditie. Dit ongebruikt (‘mint’) exemplaar bracht £ 2,082 op.
Rhodesië 1901—£20 hoekpaar Het topstuk van de algemene veiling bij Spink was een hoekpaar van de £ 20 ‘yellow-blister’, uit de 1898-1908 “Arms”-serie. Deze hoogste waarde van deze serie is alleen al zeldzaam, een hoekpaar is dus heel bijzonder. Er is binnen deze serie een hogere waarde besteld (£ 100); maar deze is nooit als zegel gecatalogiseerd. Dit paar bracht £ 16,000 op.
Pagina 18
December 2015
Britannia News
Nieuwe Britse Uitgiftes door Henk Rijneveld
09 September 2015 – Kon. Elizabeth II - Langst regerende Britse vorst Op deze datum heeft Koningin Elizabeth II het record van langstzittende Britse Vorst overgenomen van Koningin Victoria. Royal Mail gaf een speciaal miniatuurvel met vijf nieuwe zegels uit voor deze gelegenheid. Een afbeelding had u nog tegoed, vandaar dat u deze hier nu aantreft. Meer details over deze uitgifte in de rubriek Machin Varia.
20 Oktober 2015 – STAR WARS (EPISODE VII) – THE FORCE AWAKENS Een tot half september zorgvuldig geheim gehouden onderwerp van deze mega-uitgifte. De serie en een miniatuurvel werden uitgegeven ter gelegenheid van het verschijnen van het zevende deel van Star Wars - The Force Awakens, welke in Londen op 17 december 2015 zijn wereldpremière zal beleven. De serie bestaat uit 12 gegomde 1st class zegels in twee strippen van zes zegels elk. De bekendere hoofdpersonages uit de Star Wars films werden prominent afgebeeld, met rechts onderin in het klein een filmscene, welke meer filmpersonages laten zien. De velzegels kregen naast de twee gebruikelijke fosforbanden voor 1st class zegels, ook in heldere of gele fluor een embleem overdruk.
Afhankelijk bij welke kant het personage in de films behoort zijn het embleem van de donkere kant (de Imperial Crest) of de lichtere kant (de Alliance Starbird ook wel Phoenix genoemd) op de zegels te zien en bij de drie afgebeelde nieuwste filmpersonages is het logo van de The Force Awakens te ontdekken, echter allemaal wel onder ultraviolet licht.
Britannia News
December 2015
Pagina 19
Het zelfklevende miniatuurvel laat zes gebruikte vehikels/ruimteschepen zien, met op de achtergrond een afbeelding van de gevreesde Death Star uit de films. Een prestigeboekje met daarin opnieuw al deze Star Wars zegels, zal op de Britse filmpremièredag van 17 december 2015 verschijnen.
03 November 2015 - KERSTZEGELS 2015 Deze zelfklevende serie bestaat uit acht zegelwaarden en hebben dit jaar een religieus thema. Op de zegels wordt het kerstverhaal over de geboorte van Christus in een zestal impressionistische tekeningen getoond. Zowel de 1st class waarden van small en large als de beide 2nd class waarden hebben namelijk min of meer dezelfde afbeelding. Te zien zijn: de reis naar Bethlehem, de geboorte in een stal, de dieren, de herders, de drie wijzen en de verkondiging van Christus geboorte. De serie werd ook in een inmiddels gebruikelijk gegomd miniatuurvel uitgegeven.
16 November 2015 – Post&Go: Winterdieren en vogels. Een serie van in totaal vier stroken met verschillende winterafbeeldingen voor gebruik gedurende de kerstperiode in de Post&Go machines op de postkantoren. Twee afbeeldingen bestemd voor gebruik als 2nd class zegelwaarden met daarop de Koperwiek (Redwing) en de Sneeuwhaas (Mountain Hare) en twee afbeeldingen voor gebruik als 1st class zegelwaarden met daarop afbeeldingen van de (rode) Eekhoorn en de (rode) Vos.
Pagina 20
December 2015
Britannia News
07 Januari 2016 – Shackleton en de Endurance expeditie. In 1914 begon Ernest Shackleton, bekend als zuidpool-ontdekkingsreiziger, en zijn 28-koppige scheepsbemanning aan de uitdaging om vanaf het schip Endurance de eersten te zijn, welke de zuidpool (Antarctica) dwars zouden doorkruisen. De expeditie werd een fiasco, maar door wilskracht en doorzettingsvermogen ook het grootste overlevingsverhaal van zijn tijd. Het lukte Shackleton, om samen met enkele andere bemanningsleden, na vele ontberingen in 1916, de rest van de scheepsbemanning te redden. De onderneming werd op foto vastgelegd door fotograafpionier Frank Hurley. Een achttal door hem gemaakte foto´s werden op chronologische volgorde van de gebeurtenissen, gebruikt voor deze zegeluitgifte. De gegomde serie zal bestaan uit vier paren van twee zegels elk. De afbeeldingen zijn op het moment van schrijven nog onder Royal Mail embargo, in het volgende blad kunt u deze dan verwachten.
De uitgiftedatums van geplande herdenkingsseries in 2016:
17 Februari 2016 - Royal Mail: 500 jaar
15 Maart 2016 - Menslievende Britten.
05 April 2016 –William Shakespeare: 400ste Sterfdag.
21 April 2016 - Koningin Elizabeth II: 90ste Verjaardag.
17 Mei 2016 - Animail (Dierenpostzegels voor kinderen).
21 Juni 2016 - Eerste Wereldoorlog: het jaar 1916.
07 Juli 2016 - Muziek iconen: Pink Floyd.
28 Juli 2016 - Beatrix Potter: 150ste Geboortedag.
16 Augustus 2016 – Britse Landschapstuinen.
02 September 2016 - 1666: Grote brand van London.
15 September 2016 - Agatha Christie.
20 Oktober 2016
08 November 2016 – Kerstzegels.
- Onbekend onderwerp. Codenaam: Project Atlas!
Machin Varia door Henk Rijneveld
POST&GO STROKEN: EEN KLEINE UPDATE … Op de halfjaarlijkse Londense Stampex in september 2015 waren er in totaal niet minder dan zes Post&Go machines aanwezig. Drie van Royal Mail en drie gevuld met stroken van de Britse gebieden Jersey, Guernsey en Gibraltar. Uit twee van de drie Royal Mail machines waren uitsluitend de Machinstroken verkrijgbaar met de speciale opdruk: Queen Elizabeth II Longest Reign. Uit de derde machine waren Britannia News
December 2015
Pagina 21
voor de eerste keer alleen heraldische leeuwstroken aanéén verkrijgbaar. Deze verscheen in mei 2015 als één van de zes verschillende stroken van de heraldische dierenserie. Verder waren op de show ook de nieuwe wereldzeehavenstroken verkrijgbaar. Het Postmuseum in Londen gebruikt als opdruk: The BPMA, en heeft sinds 16 september ook een rol stroken met alleen de heraldische leeuw in het machine-assortiment opgenomen. Echter in de periode van 19 oktober tot 15 november 2015 werden deze vervangen door de Klaproosstroken (Poppy). Dit vanwege de jaarlijkse Britse dodenherdenking welke op (en rond) 11 november gehouden wordt en vastgesteld werd ter herinnering aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. De heraldische leeuwstrook zal teruggeplaatst worden op 16 november 2015. Dit is ook de dag dat de nieuwe kerststroken verschijnen, welke dit jaar als thema: Winter: Vacht en Veren hebben en deze stroken vervangen dan gedurende de kerstperiode de beide 1st en 2nd class Machin stroken in de machine. Op de jaarlijkse postzegelshows van het Duitse Sindelfingen van 29-31 oktober 2015 en in het Franse Parijs van 5-8 november 2015 werden elk twee Royal Mail machines geplaatst, welke in totaal niet minder dan vier verschillende stroken konden leveren, namelijk de Machin, de Union Vlag, de Leeuw en de Klaproos (Poppy). De opdruk was respectievelijk: Sindelfingen, October 2015 en Paris, November 2015. Naast losse stroken waren er twee (!) verzamelaarstrips verkrijgbaar. Een normaal gebruikelijke strip van zes waarden maar ook een nieuwe “Europese” strip met maar vier waarden: 1st Class, Euro 20g/World 10g, Europe 100g en Worldwide 20g. NB: Deze vier waarden zijn echter ook opgenomen in de gebruikelijke strook van zes waarden. De stroken welke in de vier militaire museums verkrijgbaar zijn, hadden voor veel verzamelaars nietszeggende afkortingen op de stroken, maar dat werd vanaf 19 oktober 2015 veranderd in meer duidelijkere namen: The NMRN werd Navy Museum, The RMM werd Royal Marines, The FAAM werd Fleet Air Arm en The RNSM werd RN Submarine. Naast deze namen zal er ook een afbeelding (logo) opgenomen worden, echter alleen op de Machinstroken, maar niet op de Union Vlag stroken in deze machines. Van 20 tot 23 november 2015 zal in Hong Kong de 31 ste Aziatische postzegelshow plaatsvinden. Royal Mail zal daar aanwezig zijn met één machine, welke stroken met de Union Vlag en ook een nieuwe rol met uitsluitend stroken waarop het havengezicht van Hong Kong uit de in september verschenen zeehavenserie te verkrijgen zijn. De opdruk op beide stroken zou worden: Hong Kong November 2015.
09 September 2015 – MINIATUURVEL: LONG TO REIGN OVER US Op deze dag verbrak koningin Elizabeth II het “record” van langst regerende Britse vorst. Royal Mail heeft heel lang zijn best gedaan om tot de daadwerkelijke datum deze uitgifte geheim te houden. Dat dit niet volgens plan verliep kwam, door een groot aantal factoren waar ze voornamelijk zelf debet aan was, zoals o.a. nieuwtjesabonnees in juli al laten weten dat er (financiële) rekening gehouden diende te worden met een uitgifte onder de titel: Long to Reign over Us. Het gegomde miniatuurvel werd volgens de verstrekte informatie van Royal Mail gedrukt door International Security Printers (ISP). Deze firma bestaat uit twee postzegeldrukkerijen: Het Franse Cartor in La Loupe, welke alleen twee offset drukpersen heeft en het Britse Walsall, sinds oktober 2014 gevestigd in Wolverhampton, welke alleen een nieuwe gravure en een offsetpers heeft staan. Omdat dit miniatuurvel ook in diepdruk (Intaglio) gedrukt werd, is het aannemelijk dat de Nederlandse drukkerij Enschedé in Haarlem dit drukgedeelte voor zijn rekening genomen zal hebben. Dit is echter een speculatie van uw rubriekssamensteller doordat er in het recente verleden al enige keren eerder in diepdruk voor Royal Mail zegels werden gedrukt, maar wel aannemelijk doordat op de barcoderand van het miniatuurvel geen FSC nummer, welke voor elke drukkerij uniek is, werd opgenomen.
Het miniatuurvel bestaat uit vijf zegels welke alle in een Machin verzameling opgenomen kunnen worden. De eerste twee speciale herdenkingszegels zijn in de waarde 1st class met naast een gegraveerd Machinkopje, de William Wyon medaille uit 1837 welke het basisontwerp voor de Penny Black uit 1840 werd. Op de andere 1st class zegel het Dorothy Wilding portret welke gebruikt werd voor de eerste langlopende serie Koningin Elizabeth II zegels. De middelste zegel van dit vel is de nieuwe jubileum 1st class Machinzegel in de kleur Paars. Daar weer naast twee herdenkingswaarden van £1.52 elk, welke op de één de badge van het huis van Windsor laat zien en op de andere zegel de persoonlijke vlag van de koningin, welke bij haar aanwezigheid in nietkoninklijke gemenebestlanden wordt gebruikt. Alle vijf zegels in dit velletje zijn voorzien van de speciale Long to reign over us veiligheidsopdruk. De paarse Machinzegel heeft in de Pagina 22
December 2015
Britannia News
veiligheidsdruk de jaarcode O15R links bij de hals van het kopje terwijl de bronletter M (voor minisheet) rechts naast de zegel staat als GM, als onvolledige woordvorm van (rei)gn.
09 September 2015 – JUBILEUM VELZEGEL 1ST CLASS PAARS Naast het gegomde miniatuurvel verscheen er ook een zelfklevende 1st class velzegel gedrukt door De La Rue. De zegels werden in gravure gedrukt met de cilindernummers D1D1 met fosfor D1 in loketvellen van 50 zegels elk. De kleuraanduiding vermeld op de rand van het vel is AMYTHIST PURPLE (kortweg Paars). De zegels kregen als veiligheidsdruk de jubileumtekst Long to reign over us. In deze veiligheidsdruk staat de jaarcode O15R links naast de hals van het kopje. Omdat in loketveluitgiften geen bronletter gebruikt wordt, is deze op de zegels dus niet aanwezig.
09 September 2015 – BOEKJE 6x1st CLASS: Long to reign over us Een speciaal boekje voor het jubileum met daarin zes paarse 1st class Machinzegels. Deze hebben alle de speciale veiligheidsoverdruk van Long to reign over us met daarin links voor het kopje de jaarcode O15R en de letterbroncode S rechts van het kopje te vinden als GS. Dit is helaas erg moeilijk waarneembaar, omdat deze letterbroncode precies in het bovenste deel van de rechter veiligheidslit van de zegels valt. De boekjes werden in gravure gedrukt door Walsall van cilinders W1W1 met fosfor W3. Links op de binnenzijde staat een recente foto-afbeelding, ook in paars van koningin Elizabeth II met daarnaast de tekst: Happy and Glorious. De buitenzijde van dit boekje werd identiek aan de binnenzijde ook voornamelijk in paars gedrukt.
18 September 2015 – BOEKJE 6x1st CLASS: Rugby Wereldbeker 2015 Dit boekje bevat twee verschillende zelfklevende 1st class herdenkingszegels welke ook in een gegomde versie verschenen. De vier 1st class Machinzegels zijn in de nieuwe paarse kleur met de jaarcode O15R en de bronlettercode C. De boekjes werden door Walsall in gravure gedrukt van cilinders 6xW1 fosfor W1.
SEPTEMBER 2015 - HORIZON POSTKANTOORLABELS - MACHIN Op de Europhilex tentoonstelling in mei 2015 werden bij het aanwezige “postkantoor” op deze Londense tentoonstelling voor het eerst de nieuwe horizon labels gebruikt. Deze labels zijn van dezelfde grootte als de oude gouden labels (zie blad 159 van December 2010) maar het kopje staat nu rechtsboven in de hoek, met daaromheen de golvende tekst Royal Mail. Deze labels zijn voor een groot gedeelte onbedrukt gelaten, om te zorgen dat de computerafdruk beter leesbaar is op deze nieuwe labels. In de hoek rechtsonder de tekst: Single use only, wat erop moet attenderen dat deze labels niet hergebruikt mogen worden en om dit verder te bemoeilijken zitten ongeveer in het rechts-midden ook een vijftal inkepingen (slits) zodat bij het verwijderen van een al gebruikt exemplaar, de label waarschijnlijk dan kapot getrokken zal worden. Op maandag 21 september 2015 was het de bedoeling om in het hele land op zoveel mogelijk postkantoren met deze labels te starten. De oude gouden exemplaren moesten van alle loketten verwijderd en ook vernietigd worden. Ieder kantoor ontving automatisch één doos met nieuwe horizon labels wat voor de grotere postkantoren erg weinig was, echter bijbestellen kon toen nog Britannia News
December 2015
Pagina 23
niet, waardoor veel kantoren de voorraad van de oude gouden labels nog maar achter de hand hielden….
03 NOVEMBER 2015 – KERSTZEGELBOEKJES 2015 De jaarlijkse kerstzegels van 2nd en 1st class verschijnen ook dit keer weer in boekjes van twaalf dezelfde zegels elk. Omdat de kerstzegels gedrukt zijn in een iets groter zegelformaat is de afmeting van deze twee boekjes iets hoger en breder als die van de gebruikelijke Machin zegelboekjes. De twee boekjes werden in gravure door Walsall gedrukt en beide boekjes zijn gevonden met cilindernummers 4xW1 fosfor W1.
DE VOORUITZICHTEN ……….
17 December 2015 – Prestigeboekje: STAR WARS – THE BRITISH STORY Een prestigeboekje waarin alle achttien verschillende Star Wars herdenkingszegels verdeeld over vier zegelvelletjes worden opgenomen, verschijnt op deze Britse wereldfilm premièredag. Veel aandacht op de tekstpagina’s gaat uit naar allerlei Star Wars wetenswaardigheden en probeert de belangrijkheid van de Britse inbreng aan deze filmreeks te accentueren. Een vijfde velletje bestaat uit Machinzegels met in de hoeken vier Union Vlagzegels. Dit velletje zou uit zelfklevende zegels bestaan. Op het label in het midden is het embleem van de verlichte kant uit de serie afgebeeld, namelijk de Alliance Starbird ook wel Phoenix genoemd.
Pagina 24
December 2015
Britannia News
Historische Brievenbussen door Dik Bakker, naar een idee van Erik Overeijnder In De Volkskrant van 7 september j.l. verscheen een artikeltje van Engelse correspondent Patrick van IJzendoorn, onder de titel ‘Hier is een brief posten pure nostalgie’. Alhoewel niet per se filatelistisch, behandelt het stukje toch een onderwerp dat de verzamelaar van Engelse zegels, en eenieder die geïnteresseerd is in posthistorie, aan zal spreken. Het vormt de aanleiding tot deze bijdrage. Wie ooit ergens in Groot Brittannië een brief of ansichtkaart heeft gepost, moet er eentje zijn tegengekomen: een gietijzeren brievenbus, veelal rood gekleurd, in de vorm van een pilaar, en tot zo’n 1.50 m. hoog. Dat was dan een van de naar schatting 116.000 exemplaren die in het Verenigd Koninkrijk en de Kanaaleilanden te vinden zijn. Ze zijn er in alle vormen en maten. Het meest voorkomende type is inderdaad pilaarvormig, en daar zijn dan weer ruim 380 variaties op. Die kunnen rond zijn, maar ook ovaal, vierkant, zes- of achthoekig. Ze kunnen strak van vormgeving zijn, of rijk versierd, afhankelijk van de esthetische principes van de tijd waarin ze zijn geplaatst. Ze staan gewoon langs de openbare weg, zitten in muren, op lantaarnpalen, of in telefooncellen. Afbeelding 1 toont een van de meer vertrouwde voorbeelden. Voordat op 6 mei 1840 de voorfrankering van de post middels de postzegel werd ingevoerd in het Verenigd Koninkrijk, was het Afb. 1. First National Standard Letter Box gebruikelijk post af te leveren bij een postkantoor, of bij een andere stopplaats van de postkoets. Deze praktijk werd ook na het verschijnen van de Penny Black voortgezet. Gaandeweg bleek dat dit op plaatsen waar postkantoren dun gezaaid waren tot grote bezwaren leidden. Immers, men kon wel bij een bezoek meerdere zegels aanschaffen, maar moest nog steeds voor elke te verzenden brief of kaart naar het postkantoor. De klachten kwamen terecht op het bureau van de Postmaster - tevens uitvinder van de postzegel Rowland Hill. In 1852 besloot hij een inspecteur aan te stellen die het probleem zou moeten oplossen. Hij deed een beroep op de schrijver Anthony Trollope (1815-1882), die in zijn jonge jaren reeds zijn sporen had verdient als beambte bij de General Post Office, en wel in Ierland, dat in die tijd nog onder Britse hegemonie was. Trollope vertrok spoorslags naar de Kanaaleilanden, waar de situatie het meest nijpende was, mede als gevolg van het onregelmatige bootverkeer. Trollope was vermoedelijk op de hoogte van het feit dat men om soortgelijke redenen in Frankrijk overgegaan was tot het plaatsen van ‘letter-receiving pillars’ langs de openbare weg. Hij gaf dan ook de ijzergieterij Vaudin & Son te Jersey opdracht om vier van dergelijke ‘pillars’ te fabriceren. Op 23 November 1852 werden deze geplaatst op vier strategische punten in Saint Hellier, de hoofdstad van Jersey. Enkele maanden later werden er nog eens Afb. 2. Het eerste type drie geplaatst op het nabijgelegen eiland Guernsey. Deze brievenbus (Guernsey) brievenbussen waren overigens noch rond noch rood, zoals te zien is in afbeelding 2. Dit betreft een nog functionerend exemplaar van het oorspronkelijke type, te vinden op Guernsey.
Toen deze bussen een onmiddellijk succes bleken werd besloten ze ook overal elders in Groot Brittannië in te voeren. Nog in datzelfde jaar verrezen brievenbussen overal in Engeland, Wales, Schotland en Ierland. Het oudste exemplaar, dat sinds 1853 nog steeds zijn werk doet, staat in het plaatsje Holwell, in Dorset. Afbeelding 3 toont een recente foto van dit exemplaar. Onder de referenties aan het eind van dit artikel vindt men een link naar Google maps, met een ‘streetview’ van de locatie van deze brievenbus, waar goed te zien is op welk een geïsoleerde plek de bus geplaatst is. Als men beide afbeeldingen vergelijkt kan men zich niet aan de indruk Britannia News
December 2015
Pagina 25
onttrekken dat deze bus (alsmede de schuur links) recent een opknapbeurt heeft gehad, en aldus nog vele generaties meekan. Dit exemplaar is zeshoekig, net als het exemplaar uit Guernsey, maar wel rood, en het heeft een verticale sleuf. Ook de belettering is anders. Deze verschillen zijn een gevolg van het feit dat het ontwerp van de brievenbussen op dat moment nog geheel werd overgelaten aan de locale postautoriteiten, die zelf ontwerpers aanzochten, en de uitvoering overlieten aan een plaatselijke ijzergieterij. Een van de meest succesvolle vroege ontwerpers was de architect John Wornham Penfold (1828– 1909). Het naar hem genoemde type brievenbus is vierkant of zeshoekig, en nog op vele locaties aan te treffen, vooral in Londen en omgeving. Ze zijn vaak rijk versierd met ornamenten, zoals te zien is in afbeelding 4.
Afb. 3. De alleroudste bus, in Holwell (Dorset)
De aanvankelijke wildgroei aan types gaf al snel aanleiding tot opmerkingen en klachten van het publiek over de vorm, de kleur, de plaatsing en oriëntatie van de gleuf, de belettering, enzovoorts. Dit leidde in 1859 tot de invoering van een gestandaardiseerd ontwerp, dat hierboven is afgebeeld (afb. 1). Als standaardkleur werd gekozen voor groen. Men achtte dit de meest onopvallende, met de omgeving harmoniërende kleur, met name voor locaties op het platteland. Te onopvallend, bleek gaandeweg, want het gebeurde herhaaldelijk dat mensen tegen een brievenbus aan liepen. Daarom werd in 1873 bepaald dat alle bussen voortaan rood dienden te zijn. Het duurde echter zo’n jaar of tien voordat alle inmiddels duizenden exemplaren in die kleur waren overgeschilderd. Overigens werd in de dertiger jaren van de twintigste eeuw enige tijd geëxperimenteerd met blauwe bussen die speciaal waren bedoeld voor de luchtpost, die toen enorm in opkomst was. Maar ook deze werden in 1938 rood geschilderd. Het bleef echter ook na 1859 niet bij het standaard model. Sommige Postmasters van kleine kantoren vonden de originele brievenbussen te groot. Rond 1885 lieten sommige van hen kleinere bussen ontwerpen. Die waren vaak grotendeels van hout, met alleen een ijzeren voorkant, en konden in een muur worden geplaatst. Naar
Afb. 6. Een vroege en een late Ludlow Box Pagina 26
December 2015
Afb. 4. Bus van het type Penfold (Rochester)
Afb. 5. Een speciale luchtpostbus
Britannia News
een van eerste uitvoerders ervan heten deze brievenbussen de Ludlow Box. Ze bleven in productie tot 1965. Afbeelding 6 toont een vroeg en een laat voorbeeld. Omstreeks 1896 werd een alternatief gevonden voor de Ludlow bus op die plaatsen waar inbouwen niet de beste oplossing was. Dit werd de zgn. Lamp Box, die eenvoudigweg werd gemonteerd op een lantaarn- of andere paal. Ook hiervan werden meerdere typen ontworpen en geïntroduceerd. Dit is de kleinste soort brievenbus, die ongeveer 40 jaar in productie is geweest, maar nog op allerlei plaatsen in Groot Brittannië te vinden is. Afbeelding 7 toont twee exemplaren.
Afb. 7. De Lamp Box
Naast de kleur zijn enkele andere aspecten van de brievenbus gaandeweg gestandaardiseerd. Zo staat op alle bussen de tekst ‘Post Office Letter Box’, en is er een voorziening voor het aanbrengen van een overzicht van de tijden van lichting. Ook de horizontale gleuf is standaard. Verder is op elke brievenbus het monogram aangebracht van de monarch die op de troon zat toen de bus geplaatst werd. Er zijn dus bussen met VR (Victoria Regina - Koningin Victoria, 1853-1901); EVIIR (Edward VII, 19011910); GVR (George V, 1910-1936); EVIIIR (Edward VIII, 1936); GVIR (George VI, 1936-1952); en Elizabeth II (EIIR, 1952-). Die met het monogram van Edward VIII zijn uiteraard het zeldzaamst; er zijn er naar schatting nog 130 van over. Afbeelding 8 toont het monogram op een van deze bussen. Afb. 8. Brievenbus uit de tijd
Het kon natuurlijk niet uitblijven, in het land van de hobbyclubs: er van Edward VIII (detail) is, sinds 1976, een Letter Box Study Group. Die heeft, volgens de eigen website, als doel (ik laat het onvertaald) ‘to encourage research, preservation, restoration and awareness of letter boxes and the definitive description and documentation of their types and locations’. De club heeft inmiddels ongeveer 600 leden, in binnen- en buitenland. Men werkt aan de voltooiing van een gids, de Guide to British Letter Boxes, waarin inmiddels ruim 100.000 van de naar schatting 116.000 nog bestaande brievenbussen worden beschreven. Volgens deze gezaghebbende bron zijn er in totaal zo’n 700 typen brievenbus in Groot Brittannië. Daaronder zijn ruim 380 typen Pillar Box, 80 typen Ludlow Box, 80 typen Lamp Box, en 60 typen Wall Box. Maar men vindt dergelijke brievenbussen niet alleen in het Verenigd Koninkrijk en op de Kanaaleilanden. Het ontwerp is ook geëxporteerd naar een aantal (voormalige) koloniën (o.m. Gibraltar, Cyprus, India, Australië en Nieuw Zeeland); naar landen waar de Britten ooit de postdienst verzorgden (Koeweit, Marokko); en naar enkele andere landen, waar de Britse invloed aanzienlijk was (Portugal, Argentinië, Uruguay). Het wordt overigens opschieten met de beschrijving van alle brievenbussen, want ook in Groot Brittannië verdwijnen postgerelateerde objecten uit de publieke ruimte. Sommige brievenbussen vinden hun weg naar musea, waar ze uiteraard toegankelijk blijven voor de liefhebber. Maar andere worden geroofd, op eBay aangeboden, en verdwijnen in de particuliere collectie van malafide verzamelaars. Maar wenden wij ons tenslotte tot de filatelie zelf. Bij mijn weten heeft het tot 1983 geduurd – dus 130 jaar na zijn introductie – tot Royal Mail uitkwam met een postzegel met daarop de afbeelding van een brievenbus. Het is een kerstzegel, met Stanley Gibbons nummer 1231, en als thema ‘Christmas Post’. De overige vier zegels uit dezelfde serie tonen andere kerstsymbolen. Twee jaar later verschijnt er een hele serie gewijd aan het 350-jarig bestaan van Royal Mail zelf. Twee van de vier zegels van deze serie, met SG-nummers 1292 en 1293, tonen een brievenbus, zij het min of meer zijdelings. Zie afbeelding 9. Britannia News
December 2015
Afb. 9. De eerste Britse zegels met een brievenbus Pagina 27
Daarbij moet wel worden aangetekend dat Royal Mail tot aan het jaar 1958 zeer terughoudend is geweest met het uitgeven van gelegenheidszegels. Verder treffen we een min of meer ‘toevallige’ brievenbus aan op SG1805 (Greeting stamps, 1994), SG1896 (wederom kerstzegels,1995), en SG1998 (Sub-Post Offices, 1997). Dan verschijnt op 8 Oktober 2002, ter gelegenheid van de 150-ste verjaardag van de Pillar Box, een serie die uitsluitend gewijd is aan de brievenbus (SG2316-2320). Eindelijk gerechtigheid dus.
Zeven jaar later wordt de verzamelaar verblijd met een serie van vier zegels in postzegelboekje DX46 en velletje MS2954, alle met de afbeelding van een Wall Box. We zien in afbeelding 11, van links naar rechts, een bus uit 1933; een type Ludlow uit de periode van Edward VII; een Victoriaanse Lamp Box uit 1896; en een moderne muurbus uit 1962.
Afb. 10. Ter gelegenheid van de 150-ste verjaardag van de Pillar Box (2002)
Op SG3129 en SG3132 (Christmas, 2010) staan weer min of meer ‘toevallige’ brievenbussen. Tenslotte is op 24 April van dit jaar een velletje verschenen ter ere van de 200-ste geboortedag van Anthony Trollope, de man van de allereerste Britse brievenbus. Afb. 11. Brievenbussen van het muurtype (2009)
Echter, ruim voordat het eerste zegel met een brievenbus erop verscheen werd reeds filatelistisch aandacht besteed aan dit thema, en wel op het kaft van een serie van 21 postzegelboekjes van het type Stitched Booklets. Deze zgn. British Pillar Box Series is in de Stanley Gibbons catalogus opgenomen onder de nummers DN46 – DN66. De boekjes verschenen tussen februari 1971 en juni 1974, elk met de afbeelding van een ander type brievenbus. De zegelinhoud is steeds hetzelfde: 2 x ½p, 2 x 1p, 2 x 1½p en 2 x 2p Machin, in totaal 10p. Afbeelding 13 toont een van de boekjes. Afb. 12. Het Trollope-velletje (2015)
Latere boekjes, met name nummers KX3 (1991), KX5 (1992), KX6 (1993) en LX32 (2006), hebben ook een afbeelding van een brievenbus op het kaft.
Afb. 13. Een boekje uit de serie British Pillar Boxes (1971-74)
Uiteraard lieten ook de Kanaaleilanden zich, als de eerste plaatsen waar brievenbussen hun opwachting maakten, niet onbetuigd. Afbeelding 14 toont een serie van Jersey uit het jubileumjaar 2002, en afbeelding 15 een zegel-in-blokvorm van Guernsey uit hetzelfde jaar. Ook vele andere landen gaven postzegels uit met brievenbussen; eigenlijk een nogal voor de hand liggend thema vanuit het perspectief van de posterijen. In dit verband zijn vooral interessant afbeeldingen van bussen van de Engelse types, en die vinden we uiteraard met name bij uitgaven uit het Gemenebest, en voormalige koloniën. Afbeelding 16 toont een voorbeeld. Pagina 28
December 2015
Britannia News
Afb. 14. Brievenbusserie van Jersey (2002)
Afb. 15. Brievenbusblok van Guernsey (2002)
Afb. 16. Velletje uit India met brievenbus als thema (2005)
Het leidt geen twijfel dat men een uitgebreide thematische collectie kan aanleggen met de brievenbus als onderwerp, al of niet uitgebreid met een echt exemplaar in de voortuin of op het balkon.
Referenties
De Volkskrant - Maandag 7 September 2015. ‘Hier is een brief posten pure nostalgie’. Pag. 6.
Guide to British Letter Boxes. Uitgegeven door de Letter Box Study Group. http:// www.lbsg.org/
Jeffries, Hugh en Vince Cordell (eds) (2013). Great Britain Concise Stamp Catalogue. London: Stanley Gibbons.
Websites
Anthony Trollope. https://en.wikipedia.org/wiki/Anthony_Trollope
Letter Box Study Group. http://www.lbsg.org/
Oudste brievenbus, Cornford Hill, Holwell, Dorset. https://www.google.nl/maps/ @50.9047013,-2.4378703,3a,75y,210.48h,84.89t/data=!3m6!1e1!3m4! 1sePh1XcyUXQ8z0trSYx3zeQ!2e0!7i13312!8i6656
Pillar Box. https://en.wikipedia.org/wiki/Pillar_box
Postal Museum. http://www.postalheritage.org.uk/explore/history/letterboxes/
Royal Mail Special Stamps. http://rmspecialstamps.com/##top
Britannia Veiling Onze veilingmeester ontving onderstaand bericht naar aanleiding van de zaalveiling van september.
“Een vraag uit pure nieuwsgierigheid over het door mij gekochte veilingnummer 349, de Large box met Machin's, Wildings en nog meer leuke dingen voor de lange winteravonden. Ik ben er heel blij mee, veel uitzoekwerk, maar dat is juist het leuke van deze doos, omdat ik toch veel bijzondere dingen tegen kom. Ik heb mijn verzameling overprints, graphites, Machin's, perfins al aardig kunnen uitbreiden. Zelfs met iets nieuws begonnen. Postoffice stempelnummers op Penny reeds en andere Victoria zegels. Geweldig gewoon. Wat mij nieuwsgierig maakt is de geschiedenis van deze box? Hier deze tot stand gekomen is. Er zit echt werkelijk waar bijna alles van mijn gading in. ” Britannia News
December 2015
Pagina 29
Ierland door Nanne Visser
Kathleen Eileen Moray Gray Kathleen Eileen Moray Gray (1878 -1976) was an Irish furniture designer and architect and a pioneer of the Modern Movement in architecture. She was, undeniably, a designer of genius, and her work traversed the Art Deco period and the Modernist Movement, leaving a mark on the 20th century and, along with Le Corbusier and Mies Van Der Rohe, she defined modernity.
Born in Enniscorthy in County Wexford, Gray studied in London but then lived and worked mostly in France. She was a painter by training and never developed an industrial production. That means that each of her pieces is unique and therefore all the more rare. Her masterpiece is a house called E1027 which she built in Roquebrune-Cap-Martin in France in 1929 in close collaboration with Romanjan architect Jean Badovici. It is a "famous manifesto of modernity". Eileen Gray challenged conventional ways of approaching design and her work is now recognised internationally. A recent exhibition at the Centre Pompidou in Paris highlighted the career and the work of an artist who managed to associate tremendous technical virtuosity with an inimitable poetic force. The exhibition showed how she particularly excelled in lacquer and textiles, but also in a new conception of space and of the relationship to furniture and objects. Ireland celebrates the work of her most influential 20th Century designer and architect with a permanent exhibition at the National Museum of Ireland, at the Decorative Arts & History site, Collins Barracks, Dublin. The exhibition realised one of Gray's last ambitions -to have her work brought back to Ireland. These four, beautiful, stamps feature four of Eileen Gray's most celebrated furniture pieces; Toiletry cabinet/screen, Transat chair, Adjustable table and Cabinet with pivoting drawers all of which date from between 1926 and 1929. Modern, clean and uncluttered, these stamps perfectly reflect the essence of Eileen Gray's design approach.
Human senses The five traditionallly recognised human senses of sight, hearing, taste, smell, and touch will be celebrated with this set of innovative stamps. These stamps are strong, bold images to illustrate each of the five senses in a set of stamps that are both striking and original. The stamps feature enhanced production techniques for each sense: Sight printed on transparent paper, when vou pick up the stamp You can see through it, Hearing- thermographv so that when the stamp is rubbed it creates a sound, Taste -strawberrv flavoured gum has been applied to the back of the stamp, Smell -a mint fragrance has been added to the surface of
Pagina 30
December 2015
Britannia News
the stamp and Touch -where thermochromic ink has been used, so that when the hand illustration is touched, it changes colour . In addition, all of the stamps contain image recognition technology to allow Smartphone's to link to special IV compiled online material related to the Five Senses. This content, which was also created bV Zinc Design Consultants, is both interesting and entertaining, and can be accessed bV downloading the free Cee App to vour Smartphone or Tablet.
St. Columban St. Columban was an Irish missionary who founded several monasteries on the European continent from around AD 590 in the Frankish and Lombard kingdoms, the most famous of which is Luxeuil Abbey in present-day France and Bobbio Abbey in present-day Italy. He was born around AD 543 near the Carlow/Wexford border, received a good classical education and resolved early to embrace an ascetic life. He studied under SinelI of Cleenish in a monastery in County Fermanagh and then spent over 20 years in a Bangor monastery where he prayed and fasted. After that he travelled throughout Europe before he died in his beloved monastery in Bobbio in AD 615. Many of his letters and sermons were preserved and these, together with his poems and the rules he composed for his monks, influenced European life and culture well into the Middle Ages. The monastery in Bobbio later became a cultural centre on a par with the famous Benedictine monastery of Monte Cassino, which is also in Italy. On November 23,2015, many Christian communities right across Europe will celebrate the 1400th anniversary of the death of St. Columban who is considered to be one of the most important Irish people of all time. St. Colurnban is sometimes known as St. Columbanus, which is the Latinised form of Columban, meaning "white dove". The £1.05 stamp features an image of St. Columban, taken from a stained glass window in Mount St Joseph's Abbey, Roscrea, Co. Tipperary.
Christmas Sending and receiving cards are both a major part of Christmas for most families and the custom can be traced back to the first ever published Christmas card which appeared in London in 1843. 20 years later they became mainstream with the mass production of cards. The development of colour lithographic printing in the 1930s and the creation of humorous cards in the 1940s and 1950s made the industry what it is today. Many households in Ireland will also place a lighted candle in the window of their homes on Christmas Eve. Many people will attend midnight mass in their local churches. Christmas celebrations in Ireland are finished on Little Christmas (January 6) with people taking down their Christmas decorations on that day. Finally the greeting for “Happy Christmas” in Irish is Nollaig Shona Duit a literal translation of which is “Christmas happy to you”. The stamp design for the 2015 Christmas Stamp Booklet features a detail of The Virgin and Child Enthroned with Saint John the Baptist and Saint Lucy (1513) by Marco Palmezzano (c.1460-1539) and is reproduced courtesy of the National Gallery of Ireland.
Britannia News
December 2015
Pagina 31
Alderney door Nanne Visser
Our Queen:The longest reigning Monarch On her 21st birthday, when still a princess, The Queen gave a radio broadcast to the Commonwealth, saying: "I declare before you all that my whole life, whether it be long or short, shall be devoted to your service and the service of our great imperial family to which we all belong." True to her word, on 9 September 2015, The Queen officially became the longest reigning monarch in British history, superseding Queen Victoria's reign which lasted for 63 years and seven months. Much has happened over the course of Her Majesty's life since her accession at the age of 25, on February 6, 1952, following the death of her father, King George VI. During her first full decade as Head of State, Her Majesty made numerous historic overseas visits, including, in 1965, an 11-day visit to West Germany -the first visit by a monarch to Germany for 52 years. During The Queen's reign there have been many causes for public and private celebration, such as Her Majesty's Silver Jubilee in 1977 which was marked by Commonwealth visits and a nationwide tour. History was made in 1982 when Pope John Paul II became the first pope to visit Britain in 150 years. Re was received by The Queen, Read of the Church of England, at Buckingham Palace. Earlier that year British troops travelled to the South Atlantic to recover the Falkland Islands and South Georgia. As Head of the British Forces, The Queen shared the added anxiety of many other mothers of the men and women who served during the conflict: her son Prince Andrew was the pilot of a Sea King helicopter during the war. There were key anniversaries in 1994 and 1995, when The Queen, The Queen Mother and the rest of the Royal Family led the nation in marking the 50th anniversaries of the D- Day landings and the end of the Second World War in Europe. In 1999, The Queen opened the National Assembly for Wales at Cardiff and the Scottish Parliament in Edinburgh, in a day of ceremony and celebration marking what she described as "the threshold of a new constitutional age". In other significant developments, The Queen paid State Visits to places never previously thought possible, including the former countries of the Eastern Bloc. History was also made in the reciprocal State Visits of The Queen and President Nelson Mandela of South Africa in 1995 and 1996. The decade also had its share of sadness. There was widespread mourning when, on 31 August 1997, news came of the tragic death of Diana, Princess of Wales on 31 August 1997. On the eve of the Princess's funeral The Queen broadcast to the nation, paying tribute to her life and work. The fifth decade of The Queen's reign led into a new century and Her Majesty attended the official celebrations for the arrival of the new Millennium at the end of 1999 and beginning of 2000. In 2002, The Golden Jubilee marked the 5Oth anniversary of The Queen 's Accession in 1952. However, the year began with personal sadness for The Queen when her sister, Princess Margaret, died at the age of 71 on . 9 February 2002. A few weeks later, Queen Elizabeth The Queen Mother, aged 101, died on 30 March, at Royal Lodge, Windsor. Despite her bereavements, The Queen continued her duties, including a number of low-key events to mark her Golden Jubilee. Today The Queen, the longest reigning female monarch in world history, continues to undertake her official duties, including audiences with ministers, Investitures, overseas visits and ceremonies such as the State Opening of Parliament.
Pagina 32
December 2015
Britannia News
De postbode klopt aan door Paul Gimberg Artikel uit de Filakrant—december 2015
In 1894 gaf Edward Thomas West Dennis de eerste Engelse prentbriefkaart uit, een gegraveerd gezicht op de Noord Baai van Scarborough. Vanaf 1 september 1894 was het binnenlands verzenden van prentbriefkaarten toegestaan door de Britse posterijen, tegen het tarief van een halve penny, en Dennis was de eerste uitgever die gebruik maakte van de nieuwe mogelijkheden. Op de eerste kaart staat al de benaming Post Card, waarmee duidelijk is dat het direct de bedoeling was deze niet meer te verzenden in een aparte omslag zoals tot die tijd gebruikelijk was. Dennis was een bekende drukkerij in Scarborough en was geïnteresseerd in de moderne techniek der fotografie, wat de grond legde voor een bedrijf dat tot aan het failliet in het jaar 2000 een der grote namen was in de Britse prentbriefkaartenbranche. Onder de merknaam “Dainty Series” werden tal van kaarten uitgegeven, en een zo´n kaart is de hierbij afgebeelde postbode die de post bezorgt bij een oude mevrouw. De kaart is op 3 september 1908 verstuurt vanuit Bedford, midden in Engeland.
Achterop de kaart is naast de geschreven boodschap nog een hoekje toegevoegd waarin te lezen is: “De postbode aan de andere kant is Mr Southam uit Elstow, die een paar weken geleden is overleden”. Elstow is een gehucht nabij Bedford, midden in Engeland, en kennelijk was de afzender plaatselijk goed ingevoerd. Postbode Southam zal midden augustus 1908 zijn overleden. We gaan op het internet op zoek naar Mr Southam, postbode in Elstow. Op de kaart uit 1908 is hij een wat oudere heer, een goede zestiger. Stel dat de foto uit 1904 is, dan moet hij rond 1840 geboren zijn. Via de zoekopdracht “Southam postman Elstow” komen we terecht bij de archieven van de Engelse graafschappen Bedfordshire en Luton waar ze een postcard, genaamd The Postman´s Knock, uit 1910 bewaren die omschreven wordt als : “ Elstow´s postbode, W. Southam, overhandigt een brief aan Jane Harding aan de deur van haar cottage, nr 4 High Street, Elstow (maar de afbeelding is omgekeerd) “. We hebben nu twee namen, en een straat. We zoeken door op “High Street Elstow Southam” en vinden direct een vermelding op de historie-site van de gemeente Bedford, met een uitgebreide omschrijving van het pand High Street 206 in Elstow, in gebruik als Elstow´s postkantoor, ingeschreven bij English Heritage (monumentenzorg) als een object van bijzondere betekenis. Gebouwd rond 1700 was het volgens Kelly´s (een soort Gouden Gids uit het begin van de vorige eeuw) in 1928 nog in gebruik als postkantoor en werd bewoond door Walter John Southam, tevens kastentimmerman. Die betaalde een jaarhuur van 8 pond en 12 shilling voor zijn twee kamers, twee slaapkamers, keuken, twee schuren en postkantoor.
Britannia News
December 2015
Pagina 33
En verder lezen we er: opmerkelijk is dat de Southam´s meer dan tachtig jaar het postkantoor van Elstow hebben beheerd. Ze worden voor het eerst genoemd in een lijst uit 1862 toen William Southam er postmaster was. In augustus 1871 wordt een William Southam jr benoemd tot sub-postmaster tegen een jaarloon van 4 pond, met extra daarbij 7 pond 5 shilling en sixpence voor de postbezorging. Deze William junior is geboren op 15 december 1831. Hij wordt op 26 augustus 1908 opgevolgd door Lily Lettitia Southam. Onze postbode uit Elstow is gevonden, het is William Southam junior, 1831 - 1908 Hoe ziet de stamboom van de postbode-Southam´s er nu uit ?
We zoeken nog even door in digitale kerkregisters en volkstellingsgegevens. De eerste vermelding uit 1862 is van een William Southam. De volkstellingsdata van Engeland (zoek op “census”) geven voor Elstow in 1851 een landarbeider met die naam uit 1795, de telling van 1861 een landarbeider uit 1796, maar onduidelijk is of deze (zelfde?) Williams onze eerste William zijn; hij hoeft niet daar te zijn geboren. De tweede was onze William jr., die in de telling van 1861 nog schoenmaker was, in 1871 bij de post kwam en zich in de telling van 1881 nog schoenmaker-postmaster noemde. Bij zijn huwelijk in 1853 heeft zijn vader nog als beroep “arbeider”. Is de eerste William pas na 1853 bij de post gekomen? Bij de telling van 1881 had onze William een gezin met zes kinderen, tussen de 18 en 6 jaar oud, in volgorde zoon Emery, dochter Clara, zoons William Arthur en Walter John, dochters Ellen Maria en Lilly Lettitia. Het is deze jongste dochter, Lilly Lettitia, die hem kort na zijn dood opvolgt in 1908, de derde Southam. Krap drie jaar later, in 1911, wordt zij opgevolgd door haar oudere broer Walter John, voorheen kastentimmerman, de vierde in de rij. Diens zoon, Percy Walter, geboren in 1898, is in 1940 de vijfde en laatst bekende Southam die in Elstow over het bij-postkantoor de scepter zwaait. Nog onduidelijk is de positie van zoon William Arthur. Bij zijn huwelijk in 1895 geeft hij als zijn beroep op Town Postmaster. Mogelijk werkte hij wel bij de post, maar buiten Elstow. Deze ontdekkingsreis begon bij prentbriefkaartenuitgever ETW Dennis, die ergens rond 1904 onze postbode gefotografeerd heeft en van hem een briefkaart uitgaf in zijn “Dainty Series”. Opvallend is dat onze postbode en zijn Jane Harding ook voorkomen op een serie postcards van een andere uitgeverij, The Photochrome Co.Ltd . Deze kaarten zijn zgn “novelty cards” , kaarten waarop een zakje was geplakt met daarin een strook minifotootjes. Deze kaartenserie liep tot zeker in de dertiger jaren, met zakjes foto´s van meerdere plaatsen. Was Williams afbeelding verkocht door Dennis ? En hebben William en Jane ooit iets overgehouden aan hun portretrecht op de tienduizenden kaarten die in zeker dertig jaar verschenen met hun afbeelding ? We zullen het wel nooit weten want door een rake bom ging in 1941 in Londen het bedrijfsarchief van Dennis in vlammen op.
Pagina 34
December 2015
Britannia News
De langlopende KGVI-series van Montserrat door A.J. ‘t Jong Artikel uit de Filakrant—december 2015
Inleiding Ik ben nu ruim 11 jaar lid van Studiegroep Britannia, een bloeiende vereniging met zeer enthousiaste leden die de postzegels van Engeland en Britse Gemenebest verzamelen in alle facetten verzamelen. Mijn interesse ligt in de postzegels van de regeerperiode van koning George VI (1937-1952). Vanuit die interesse schrijf ik nu al 9½ jaar met veel plezier artikelen in ieder kwartaalnummer van het blad van de vereniging: Britannia News. In de Filakrant van vorig jaar heb ik een 2-tal ‘schatten’ uit de KGVI-verzameling gepresenteerd. Deze keer wil ik u iets vertellen over de langlopende (in het Engels: ‘definitives’) KGV-series van één van de Britse koloniën, namelijk Montserrat.
Montserrat: geografie en geschiedenis Montserrat is één van de zogenaamde ‘benedenwindse’ eilanden. Andere (bekende) eilanden binnen deze groep zijn o.a. Antigua, Virgin Islands, St. Kitts, Sint Maarten, en Guadeloupe. In het Engels heet het deel van deze eilandengroep dat Brits eigendom was/is de Leeward Islands. Als jonge filatelist kreeg ik een postzegel met daarop de naamgeving “Leeward Islands”, welke ik niet kon thuisbrengen. Later kwam ik er achter dat het geen apart land bleek te zijn, maar een groep eilanden betrof: was er toen al maar internet geweest…! De naam Leeward Islands komt uit de vorige eeuwen toen zeilschepen de enige vorm van transport waren tussen Europa en West Indië. Op de route vanuit Europa – via Afrika – was het eindpunt van de snelste manier via de meest voorkomende stromingen en winden halverwege de kleine Antillen ergens tussen Dominica en Martinique. Dit gebied werd de scheiding tussen de zogenaamde Windward Islands (bovenwindse eilanden) en de Leeward Islands. In West-Indië blaast de wind meestal van zuidoost naar noordwest. Als schepen arriveerden in West-Indië lagen de eilanden die we rekenen onder de Leeward Islands beneden de wind (in het Engels “lee”), in andere woorden deze eilanden waren “benedenwinds” of “leewards” voor de schepen wanneer deze arriveerden in West-Indië. De bestemmingen op de Leeward Islands konden zeilend met de wind mee worden bereikt. Voor de Windward Islands, die dus zuidelijk van het eerder genoemde punt liggen (dus zuidelijk van Martinique) geldt het tegenovergestelde: deze eilanden konden bereikt worden door zeilen tegen de wind in. Dat verklaart dus de naam of term Leeward Islands. Onder de verzamelnaam Leeward Islands vallen veel meer eilanden dan wij als verzamelaars tot het Britse Gemenebest rekenen. De afbeelding hieronder laat een mooi overzicht zien van alle kleine Antillen met de Leeward Islands in het noorden, de Windward Islands in het zuiden en de zogenaamde Leeward Antilles in het westen met de voor ons zo bekende eilanden Aruba, Bonaire en Curacao. In vogelvlucht rekenen wij onder de Leeward Islands maar dan als Engelse kolonie de volgende eilanden (waarbij sommige namen vaak veel meer dan één eiland bevatten): British Virgin Islands, Anguilla, Barbuda, Antigua, Redonda (onbewoond), St. Kitts, Nevis, Montserrat, en Dominica (t/m 31 december 1939). Niemand minder dan Christopher Columbus is de ontdekker van de Leeward eilanden (tenminste vanuit de Westerse wereld want de meeste eilanden kenden al een oorspronkelijke bevolking van Indianenstammen: Caribs en Arawak). Op zondag 3 november 1493 zette Columbus voet aan land op het eiland Dominica, hetgeen direct de huidige naam verklaart: dies domenica betekent in het Latijn zondag! Vanuit Dominica reisde hij noordwaarts en ontdekte Montserrat, St. Christopher (nu St. Kitts en dus oorspronkelijk naar z’n ontdekker genoemd!) en Antigua. De diverse namen van de eilanden grijpen nog terug naar de Spaanse ontdekkers: zo is Montserrat vernoemd naar Santa Maria de Montserrat, de heilige maagd van het klooster van Montserrat. Omdat de ontdekkingsreizigers geen goud of zilver of andere waardevolle schatten op de eilanden vonden, verloren de Spanjaarden al snel de interesse in de eilanden!
Britannia News
December 2015
Pagina 35
De eerste Engelsman die zich op één van de Leeward Islands vestigde was Captain (later Sir.) Warner in 1623 op St. Christopher (St. Kitts). Hij ging er tabak verbouwen. In 1625 werd hij benoemd tot “King’s Lieutenant” voor St. Christopher, Nevis, Montserrat en Barbuda. Nevis werd bewoond door de Engelsen vanaf 1628, Antigua en Montserrat vanaf 1632. Naast de Engelsen hadden ook de Fransen een duidelijke interesse in de kleine Antillen, en in mindere mate de Nederlanders en de Denen (welke landen dus later allemaal één of meerdere van de kleine Antillen in hun bezit hadden). De eilanden waren regelmatig inzet van gewapende conflicten/ oorlogen en waren afwisselend in Engels en Frans bezit. In 1696 werd Antigua het eiland waarvan de Leeward Islands onder Brits gezag bestuurd werden. In 1773 kregen de eilanden een aparte koloniale status, waarbij tevens diverse eilanden onder de diverse koloniale overheersers werden verdeeld: USA kreeg de eilanden van de huidige US Virgin Islands, Sombrero werd toegevoegd aan de British Virgin Islands en Redonda werd onderdeel van Antigua.
In 1871 werd de “Federal Colony of Leeward Islands” opgericht door het Britse parlement. Het was in die tijd een unieke vorm voor een Engelse kroonkolonie en specifiek zo ingedeeld om een politieke en economisch stabiele eenheid te vormen van een groep eilanden die over een groot gebied (ruim 600 km) verspreid liggen. De kroonkolonie bestond uit 6 “Presidencies”: Antigua met Barbuda, Dominica, Montserrat, Nevis, St. Kitts met Anguilla, en de Virgin Islands. In 1882 werden St. Kitts en Nevis samengevoegd zodat er nog 5 entiteiten binnen de Leeward Islands over waren. Elke entiteit had z’n eigen gezag om de lokale zaken te behartigen (zolang dit niet met het federale gezag botste), inclusief de mogelijkheid om zelf postverkeer te regelen. De federale kolonie Leeward Islands werd opgeheven op 30 juni 1956, toen de diverse entiteiten aparte kroonkolonies vormden (o.a. binnen de in 1958 opgerichte British Caribbean Federation). Belangrijk nog om te vermelden is dat op 1 januari 1940 (dus in de regeerperiode van King George VI) Dominica de Leeward Islands heeft verlaten en werd samengevoegd met de Windward Islands.
Terug naar Montserrat. Montserrat heeft een oppervlakte van 102 km² en is gelegen op 30 mijl ten zuidwesten van Antigua. Net als een aantal andere eilanden in het gebied heeft ook Montserrat te maken met vulkanische activiteiten; voor Montserrat geldt dit echter in de overtreffende trap! Op 18 juli 1995 kwam de toen al lange tijd slapende vulkaan Souffrière Hills (915 meter hoog) tot uitbarsting waarna de hoofdstad Plymouth en diverse andere dorpen in het zuiden geheel verwoest werden. Een 12 meter dikke modderlaag bedekte na afloop van deze ramp grote delen van de hoofdstad, en de vulkaanuitbarsting had als resultaat dat 2/3 van de Pagina 36
December 2015
Britannia News
totale bevolking gedwongen werd om te vluchten. Vele inwoners weken uit naar Engeland. Omdat ook in de jaren erna (recentelijk nog meerdere erupties in 2009/2010 en laatst nog eentje in 2012), diverse uitbarstingen in dit gebied volgden, is het grootste deel van het eiland tot een zogenaamde “exclusion zone” verklaard en mag je daar niet zomaar komen. Het gebied in het noorden heeft geen last van vulkanische activiteit, en daar wordt al enkele jaren in Brades (Little Bay) de nieuwe hoofdstad gebouwd en bevindt zich nu de huidige luchthaven (omdat de oude luchthaven ook in de exclusion zone ligt). Ten tijde van de regeerperiode van koning George VI had Montserrat dus een totaal andere geografie, en was het hele eiland nog bewoond. Filatelistisch gezien waren er destijds (in 1949) 6 postkantoren op Montserrat aktief: Plymouth (G.P.O.), Cudjoe Head, Harris (bevindt zich nu ook in de exclusion zone), St. Johns, St. Peters, en Salem (net buiten de huidige exclusion zone). Deze poststempels zijn terug te vinden op KGVI-zegels van Montserrat. De afbeelding hierboven laat een kaartje zien uit het boek “The Leeward Islands, notes for philatelists”, van M.N. Oliver met daarop alle plaatsnamen. Eveneens hierboven zien we een afbeelding (overgenomen uit de “The Encyclopaedia of British West Indies Postmarks KGVI”, van David Horry) van een stempel van Cudjoe Head, een intrigerende naam. Het internet leert ons dat deze naam afgeleid is van een weggelopen slaaf met de naam Cudjoe, die werd gepakt en gelyncht, en waarvan zijn hoofd op een stok werd geplaatst om andere slaven te “ontmoedigen” om ook te vluchten… In het plaatsje Cudjoe Head wordt dit feit met een 2-daags feest nog jaarlijks herdacht! Tevens een afbeelding van een Leeward Islands KGVI £1 zegel (SG 114c) met eerste dag afstempeling 4 januari 1952 (de eerste dag dat SG 114c is gebruikt!) uit Plymouth, en de 12 cent uit 1951 met een afbeelding van St. Anthony’s Church.
De postzegels van Montserrat We zagen het al in de afbeelding hierboven: waarom zijn er postzegels uitgegeven en gebruikt met de vermelding “LEEWARD ISLANDS” terwijl een groot aantal eilanden – en dus ook Montserrat - ook z’n eigen postzegels heeft uitgegeven en gebruikt? Tot 1 mei 1860 werden in de Leeward Islands de postzegels van Groot-Brittannië gebruikt voorzien van speciale stempels als “A 02” (St. John’s in Antigua), “A 13” (Tortola in Brit. Virgin Islands), “A 07” (Roseau in Dominica)”, “A 08” (Plymouth in Montserrat), en “A 12” (Basseterre in St. Kitts). Vanaf die datum werd de verantwoordelijkheid voor de postzaken overgeheveld van Londen naar de West Indies. De individuele eilanden zijn toen begonnen met het uitgeven van de eerste eigen postzegels (dus met vermelding van desbetreffend eiland): Nevis in 1861, Antigua in augustus 1862, Virgin Islands in 1866, St. Christopher (St. Kitts) van april 1870, Dominica in mei 1874, en Montserrat in september 1876. De federatie ‘Leeward Islands’ werd opgericht in 1871. Op 23 januari 1890 schreef de gouverneur van de Leeward Islands aan het koloniale bureau een voorstel om één uniforme serie van postzegels uit te geven voor postverzending en belasting (in het Engels ‘revenue’, hetgeen we op vele Engelstalige postzegels tegenkomen) doeleinden om te gebruiken binnen alle eilanden van de Leeward Islands. De “Leeward Islands General Stamp Act (No. 3)” van 3 februari 1890 volgde welke van kracht werd op 31 oktober 1890. De eigen postzegeluitgiften van de eilanden werd vanaf die datum teruggetrokken van de verkoop. Het federale gezag van de Leeward Islands had echter als snel door dat de omzet van de postkantoren flink terugliep. Al in 1899 werd toegestaan dat de Virgin Islands weer eigen postzegels gingen uitgeven en in 1903 volgende de overige eilanden. Ook toen al was dus de opbrengst die de verkoop van postzegels opleverde van belang. Zeker in de tegenwoordige tijd hebben (ook) de eilanden van de Leeward Islands dit tot in het extreme doorgevoerd: kijk maar eens in de Stanley Gibbons catalogus hoeveel zegels tegenwoordig worden uitgegeven door bijvoorbeeld Antigua en Barbuda. Als je op eBay op Antigua zoekt krijg je zo ongeveer alle figuren van Disney in meerdere uitgiften op je scherm… Voor de duidelijkheid wil ik benadrukken dat dus de Leeward Islands federale zegels (dus met vermelding van “LEEWARD ISLANDS”) gebruikt zijn naast de eigen postzegels van de diverse eilanden. De eerste KGVI-zegels van Montserrat waren (natuurlijk) de 3 zegels uit de kronings-omnibus die voor bijna alle koloniën werd uitgegeven op de kroningsdag van George VI op 12 mei 1937. Op 2 augustus 1938 werden de eerste zegels uit de nieuwe langlopende KGVI serie uitgegeven met naast het portret van de koning een 3-tal verschillende ontwerpen: Carr’s Bay, ‘Sea Island’ Britannia News
December 2015
Pagina 37
katoenplantage, en Botanic Station. De naam ‘Sea Island’ is overigens afgeleid van de gelijknamige eilanden voor de kust van South Carolina en Georgia, in de USA. Daar werd voor het eerst de katoensoort succesvol verbouwd, en kennen we helaas ook van de verschrikkelijk verhalen rondom de onderdrukking van de zwarte slaven... Het is de soort katoen die de hoogste prijs oplevert, mede door de zijdeachtige structuur van het katoen dat deze plant oplevert.
De laagste waarde van de serie was een halve penny, de hoogste op dat moment 5 shilling. Waarom dan geen hogere waarde? Naast het feit dat het aantal inwoners van Montserrat in die tijd erg laag was (volgens het eerder genoemde boek van M. Oliver woonden er in 1946 slechts 2.100 mensen in de hoofdstad Plymouth), lag de oorzaak in de zogenaamde “Leeward Islands Stamps Order” uit 1928. In dit document werd een uitvoerige reorganisatie beschreven van de posterijen binnen de Leeward Islands met als klap op de vuurpijl het terugtrekken van de 10 shilling en £1 zegels van de aparte eilanden welke vervangen werden door federale zegels met gelijke waarden. Niet langer waren de (toen koning George V) 10s en £1 zegels van Dominica en St. Kitts geldig. Antigua, Virgin Islands, en Montserrat gebruikten op dat moment nog geen 10s en £1 zegels. De eerste (binnen de federale uitgiften) KGV 10s en £1 zegels werden uitgegeven op 8 oktober 1928 op basis van het zogenaamde Nyasaland type key plate. In 1937 werd het portret van George V vervangen door het portret van zijn zoon koning George VI en werd 25 november 1938 de eerste uitgifte datum van de KGVI Nyasaland type key plates: een voorbeeld van die zegel zagen we hierboven al. Pas in 1947 werd de maatregel voor postzegels groter dan 5 shilling voor de eigen zegels van de eilanden ongedaan gemaakt en mochten de eilanden – naast de federale 10s en £1 – nu weer eigen 10s en £1 zegels maken en uitgeven. De 10s en £1 van de eerste langlopende KG VI serie van Montserrat werd daarom ook pas uitgegeven op 1 april 1948. Daarmee kwam het totaal aan verschillende waarden voor deze eerste langlopende KGVI-serie van Montserrat op 12 stuks. Een paar wetenswaardigheden over deze serie: de zegels zijn gedrukt door Thomas De La Rue & Company in London en hebben een kamtanding 13x13¼. De zegels met deze tanding zijn een stuk schaarser dan de uitgiften van 1942 en later. Deze zegels hebben een lijntanding 14. De al genoemde 10s en £1 uit 1948 hebben weer een kamtanding 12. De Stanley Gibbons catalogus gaat niet zo ver wat betreft kleurvariaties, maar de Murray Payne KGVI Commonwealth catalogus noemt wel een groot aantal kleurvariaties. Totaal kun je voor de 12 waarden maar liefst 33 verschillende zegels verzamelen met afwijkende tanding en kleuren! De serie kent ook een paar plaatfouten. De meest bekende is de plaatfout met de prachtige aanduiding ‘engraver’s slip flaw’ (Stanley Gibbons noemt hem in de catalogus ‘Plate scratch’), die alleen voorkomt op de 1 shilling. Om precies te zijn alleen op de oorspronkelijke druk met perforatie 13, met velpositie R6/9. Bij de plaatfout lijkt het er op of de etser is uitgeschoten bij de buitenste kaderlijn van de zegel. De plaatfout is prominent aanwezig aan de onderkant van de zegel, precies onder de inscriptie ‘Carr’s Bay’. Ik vond een prachtige afbeelding op internet die ik linksonder heb afgebeeld. De andere opmerkelijke plaatfout komt voor op de 3d met perforatie 14, alleen op de latere drukken (volgens Murray Payne mogelijk zelfs alleen op de druk uit september 1951). Op velpositie R2/2 heeft de zegel een soort van veeg waardoor deze plaatfout de naam ‘pylon flaw’ of ook wel ‘Tower on hill’ heeft gekregen. Een afbeelding kunt u rechtsonder vinden. Carr’s Bay is overigens één van prachtige baaien van het eiland, te vinden aan de noordwestkant in de regio St. Peter’s. Onderstaande foto geeft een mooi beeld van hoe de baai er uit ziet. De kanonnen horen bij de overblijfselen van een fort en zijn gericht op het eiland Redonda ten noorden van Montserrat. Het onbewoonde eiland Redonda op zo’n 22 kilometer afstand is goed te zien vanaf Carr’s Bay net als het daar achter liggende eiland Nevis. De naam Carr’s Bay refereert aan Captain William Carr, een Schots/Ierse kolonist, die in 1639 de eerste plantage aanlegde op Pagina 38
December 2015
Britannia News
Montserrat, 7 jaar nadat de eerste Europeanen zich op het eiland vestigden. Plaats van deze suikerplantage was Little Bay, de ‘volgende’ baai langs de kust van Montserrat die nog steeds zo heet. De plaats is tegenwoordig een bekende archeologische locatie. De botanische tuin was gesitueerd in Plymouth (zie onderstaande kaart en de daarvan afgeleide postzegel), maar is door de vulkaanuitbarsting in 1995 volledig verwoest. In 2005 is een nieuwe aangelegd in Olveston, met hulp van de beroemde Kew Gardens.
Op 1 januari 1951 werd een nieuwe, decimale, munteenheid binnen de Leeward Islands geïntroduceerd: de British West Indian Dollar waarbij 100 cent = $BWI gelijk staat aan 4 shilling en 2 pence van de “oude” munteenheid. Een waarde van 1 Pond wordt daarmee $4,80: dit zien we bijvoorbeeld terug in de hoogste waarde van de nieuwe KGVI (en later QEII) series. De eerste uitgifte met de nieuwe munteenheid werd gevormd door de herdenkingszegels van de inauguratie van de British West Indies University College. Deze serie waarvan zowel een federale uitgifte als een individuele uitgifte per eiland werd gemaakt werd uitgegeven op 16 januari 1951. Binnen de KGVI-periode werden de langlopende KGVI series niet (meer) aangepast voor Antigua en de federale uitgiften van Leeward Islands: deze series bleven geldig totdat nieuwe (QEII) permanente series uitkwamen welke vanzelfsprekend wel de nieuwe munteenheid als vermelde postale waarde hadden. De Virgin Islands, St. Kitts en ook Montserrat leverden nog wel een nieuwe langlopende serie in de nieuwe munteenheid af. Voor Montserrat een prachtige serie van 13 waarden van 1 cent t/m $4,80. Het nieuwe portret van de ‘oudere’ koning werd gebruikt in combinatie met 7 verschillende ontwerpen met afbeeldingen van: Government House, het verbouwen én oogsten van het ‘Sea Island’ katoen, een landkaart, tomaten plukken, St. Anthony’s Church, en het wapen van de kolonie. Deze serie had een eerste uitgifte van 17 september 1951 en was nog niet eens een half jaar in gebruik op het moment van de plotselinge dood van de koning in februari 1952.
Britannia News
December 2015
Pagina 39
Deze serie is gedrukt door Bradbury, Wilkinson & Co, in New Malden, in vellen van 5 x 10 zegels. Alle zegels uit de serie hebben 1 tanding, namelijk de kamtanding 11½x11¼. Filatelistisch is er niet zo heel veel te zeggen over deze serie omdat er geen verschillen zijn in tandingen, geen kleurverschillen bekend zijn en ook geen plaatfouten. Enige uitzondering is een ontbrekend gedeelte van het watermerk: de “A” van het watermerk ‘multiple script CA” ontbreekt bij sommige 4 cent en 6 cent zegels. Een normale serie van 13 waarden heeft op dit moment (SG 2016 catalogus) een waarde van £65 in postfrisse vorm. Beide exemplaren met ontbrekende “A” in het watermerk zijn goed voor £850 per stuk. Hieronder een voorbeeld van alle waarden van 1 cent t/m 12 cent op een lokale eerste dag envelop: het eerstedagstempel 17-SP-51 (17 september 1951) is goed te zien.
Na de dood van de koning bleef de serie nog wel enige tijd geldig. Op 15 oktober 1953 verschenen de eerste zegels uit de nieuwe langlopende serie van koningin Elizabeth II, die vrijwel volledig gebaseerd zijn op de eerder gebruikte ontwerpen voor de langlopende KGVI serie uit 1951, natuurlijk wel met het portret van de nieuwe koningin.
Een unieke vondst in kilowaar. Een gebruikt exemplaar van een teruggetrokken Ierse zegel (‘Citizin Army’) is in een kilowaar pakket gevonden. De € 0,60 herdenkingszegel werd op de eerste dag van uitgifte (23 januari 2014) door de Ierse posterijen teruggetrokken vanwege een controverse over het onderwerp. De zegel moest Capt. Jack White, de mede-oprichter van de Citizin Army op de voorgrond tonen, maar er zijn vragen of de getoonde man werkelijk Jack White is. Er zijn een aantal ongebruikte exemplaren bekend; maar gebruikte exemplaren zijn zeldzamer (er zijn drie andere voorbeelden bekend). Er is een gerucht dat een aantal exemplaren in Cork gebruikt zijn om rekeningen te betalen. De zegel die gevonden is, toon een gedeelte van de annulering. De zegel is in één van de vier postverwerkingscentra in Ierland afgestempeld. Ongebruikte exemplaren brengen op E-Bay tussen de $ 472 en $ 1,200 op. Een blok van 15 is ooit verkocht voor € 3,000. Een nieuwe versie van de zegel werd op 17 april uitgegeven. Pagina 40
December 2015
Britannia News
British Mail Overseas 1840 till UPU. door A. Voorbraak
Britannia News
December 2015
Pagina 41
Pagina 42
December 2015
Britannia News
De Pre-Decimals Castles Hoe ze te onderscheiden door Frans Op den Kamp en Dik Bakker Eind 1952 verschijnt de eerste serie Wildings met de beeltenis van de nog prille koningin Elisabeth II. Aansluitend was ook een bijbehorende serie hoge waarden nodig ter vervanging van de slechts een jaar eerder verschenen serie hoge waarden met het portret van de onverwacht overleden George VI. Dit werd de serie Kastelen met het Wilding-portret, in de gebruikelijke frankeerwaarden 2s. 6d., 5s., 10s. en £1. Een eerste uitgave verscheen in september 1955, vervaardigd bij Waterlow (W). Ze zijn door Stanley Gibbons gecatalogiseerd onder nr. SG536539. Er verschenen nog drie latere versies: in april 1958 bij De La Rue (DLR) (SG536a-539a); in juni 1959 wederom bij DLR (SG595-598), overgenomen vanaf december 1969 door Bradbury, Wilkinson (B,W) (SG595a-598a); en tenslotte, in 1967 wederom bij B,W (SG759-762). In totaal werden van deze zegels 25 typen geproduceerd. Tabel 1 geeft de aantallen, geordend naar drukker. Tabel 1. Typen kasteelzegels per drukker
Waarde
W
DLR
B,W
Totaal
2s, 6d.
1
3
3
7
5s.
1
3
2
6
10s.
1
3
2
6
£1
1
3
2
6
Totaal
4
12
9
25
Het is enigszins lastig om de diverse typen van deze zegels van elkaar te onderscheiden. Dit is belangrijk aangezien er grote verschillen bestaan tussen de cataloguswaarden. Zo noteert de pondwaarde van de DLR-versie £350 in de 2013 uitgave van de Stanley Gibbons Concise terwijl die van de laatste B,W-versie voor slechts £7,50 te boek staat. Reden te meer om stil te staan bij het onderscheid tussen deze zegels. In het onderstaande treft u een aantal meer of minder in het oog lopende verschillen tussen de uitgiften.
Allereerst kan men nagaan hoe de zegels van de drie drukkers van elkaar kunnen worden onderscheiden. De aspecten waarin de diverse typen van elkaar verschillen zijn te vinden in Tabel 2 (op de volgende twee pagina’s). Het gaat om de wijze van krullen van het papier (alleen zegels met gom), het watermerk, papiersoort, verticale perforatie, horizontale tussenstrook, kleurnuances, en druksterkte. Er zijn ook nog twee meer algemene observaties. In verband met referentie aan overige relevante literatuur is de terminologie in de tabel in het Engels gehouden. De criteria van tabel 2 zouden voldoende moeten zijn om elk zegel toe te schrijven aan een drukker, en een nummer uit de Concise catalogus. Wil men ook alle typen per drukker van elkaar kunnen onderscheiden, dan is meer informatie nodig. Tabel 3 (op de pagina’s na tabel 2) geven een meer gedetailleerd overzicht van de verschillen, ditmaal per zegel. Daartoe wordt gebruik gemaakt van de meer precieze nummering als gehanteerd in de Stanley Gibbons Specialised Stamp Catalogue, deel 3, waarin elk van de 25 zegels een eigen nummer krijgt: T1 – T25. De details zijn te vinden in tabel 3. Er zijn slechts 20 cellen in de tabel, omdat voor vijf paren het onderscheid eenvoudig in enkele woorden is uit te drukken.
Britannia News
December 2015
Pagina 43
Tabel 2 — I Pre-decimal Castles Distinguishing the Works of the Three Printers
Pagina 44
December 2015
Britannia News
Tabel 2 — II Pre-decimal Castles Distinguishing the Works of the Three Printers
Britannia News
December 2015
Pagina 45
Tabel 3 - I All in issues in detail ‘T’ numbers in the following boxes refer to the numbering in the Stanley Gibbons Specialised Stamp Catalogue, Volume 3, Queen Elizabeth II Pre-Decimal Issues.
Pagina 46
December 2015
Britannia News
Tabel 3 - II All in issues in detail ‘T’ numbers in the following boxes refer to the numbering in the Stanley Gibbons Specialised Stamp Catalogue, Volume 3, Queen Elizabeth II Pre-Decimal Issues.
Britannia News
December 2015
Pagina 47
Tabel 3 - III All in issues in detail ‘T’ numbers in the following boxes refer to the numbering in the Stanley Gibbons Specialised Stamp Catalogue, Volume 3, Queen Elizabeth II Pre-Decimal Issues.
Pagina 48
December 2015
Britannia News
Tabel 3 - IV All in issues in detail ‘T’ numbers in the following boxes refer to the numbering in the Stanley Gibbons Specialised Stamp Catalogue, Volume 3, Queen Elizabeth II Pre-Decimal Issues.
Britannia News
December 2015
Pagina 49
De eerste Australische postale uitgiftes zijn geen frankeerzegels Door David Verdonk
Australië en de Verenigde Staten liggen aan weerszijden van de aardbol, toch delen beide landen gelijkenissen vanuit een historisch perspectief. In 1776 werd de Verenigde Staten gevormd uit 13 Britse kolonies; en in 1901 werd Australië gevormd uit zes Britse kolonies. De eerste zegel in de Verenigde staten werd uitgegeven in 1847. De eerste uitgifte van een postzegel in Australië was in 1913, 12 jaar na de vorming van de federatie. Tijdens deze 12 jaar, bleven de zes voormalige kolonies hun eigen postzegels gebruiken. De naam van de kolonie is op de zegels te vinden: Queensland, New South Wales, Victoria, Tasmanië (Van Diemensland – maar dit is een ander verhaal), Australië en Zuid-West-Australië.
Kort na de vorming van de Australische federatie werd een aantal postale zegels uitgegeven, maar dit waren geen frankeerzegels. Vreemd genoeg waren dit portzegels. En, nog verrassender, het ontwerp voor deze portzegels was gebaseerd op dat van de portzegels uitgegeven door New South Wales. En deze zijn weer gebaseerd op het ontwerp van de portzegels uit de Verenigde Staten. Zoals gezegd wordt: “imitatie is de oprechtste vorm van vleierij”. In alle drie de gevallen wordt de waarde door middel van een groot getal in het midden aangeduid, omgeven door een ovaal kader met de vermelding "Postage Due" boven in het ovaal, en de waarde-aanduiding in woorden onder in het ovaal. Zoals op de Amerikaanse 1 ¢ portzegel uit 1879 hier afgebeeld (SG D207 – figuur 1), staan de letters "U" en "S" in een schild aan weerszijden van het midden van het ovaal. De portzegels uit New South Wales en de Australische zegels hebben een kangoeroe in het linker schild en een emoe in het rechter. De kangoeroe en de emoe, inheemse dieren van Australië, zijn belangrijke nationale symbolen die in het Australische wapen voorkomen. De portzegels uit New South Wales van 1891 hebben de letters "N.S.W." onder aan de zegel (figuur 2). In de zegels die voor Australië in 1902 worden uitgegeven, wordt deze plek leeg gelaten (figuur 3). In latere drukken wordt deze lege ruimte met lijntjes gevuld (figuur 4).
Figuur 1
De eerste zegels waarop de naam van de nieuwe natie is Figuur 3 afgedrukt waren ook portzegels. Deze zegels, uitgegeven in 1909, bevatten afbeeldingen in “Arts and Crafts” stijl, die toen populair was. Centraal staat een achthoek, gedrukt in het rood, waarin het bedrag aan port wordt vermeld. De achtergrond van de zegel is groen met de tekst “Postage Due” bovenaan en “Australië” onderaan (figuur 5).
Figuur 2
Figuur 4
Dit ontwerp werd, met een paar kleine wijzigingen, gebruikt tot het begin van de jaren zestig, toen portzegels werden afgeschaft, hoewel sommige tot in 1963 in gebruik bleven. Figuur 5 In januari 1913 werden de eerste echte frankeerzegels van Australië uitgegeven. Deze vertraging van 12 jaar (we zien nu toch altijd dat een van de eerste acties van een land, de uitgifte van zegels is) wordt toegeschreven aan de voortdurende veranderingen in de regering, inclusief de invoering van de functie van “Post Master General”. Daarnaast bleek het gescheiden houden van de federale en provinciale boekhoudingen een tijdrovend proces te zijn, waardoor veel vertragingen, inclusief de uitgifte van frankeerzegels optraden. In 1911 werd een wedstrijd voor ontwerpen voor de nieuwe frankeerzegels gelanceerd. Deelnemers werden aangespoord om een ontwerp te maken met daarin de woorden "Australia" en "Postage" en elementen die het karakter en de ziel van Australië vertegenwoordigden. Het prijswinnende ontwerp bevat Koning George V, een kangoeroe en een emoe, maar dit was niet het ontwerp dat uiteindelijk werd gekozen. De Post Master General was niet gelukkig met dit
Pagina 50
December 2015
Britannia News
ontwerp. Volgende ontwerpen in 1911 en 1913 werden afgekeurd omdat ze technisch niet haalbaar waren. Het ontwerp dat uiteindelijk gekozen werd is de bekende “Kangeroe met landkaart” zegel, die voor veel verzamelaars de bijnaam de “Roo” gekregen heeft (figuur 6). Dit ontwerp is relatief lang gebruikt, hoewel andere definitieve uitgiftes met het portret van Koning George V en herinneringszegels ook werden uitgebruikt. De laatste uitgifte van de “Roo” – met een waarde van 2 shilling – dateert van 1945, maar in 2013 werd als 100jarige herdenking een zegel uitgegeven met een frankeerwaarde van $ 10 (figuur 7).
Figuur 6
Figuur 7
Hoewel het Australië 13 jaar kostte om een eerste normale frankeerzegel uit te geven, was het wachten op deze zegel niet voor niets. Op dit moment zijn het gekozen ontwerp en alle variëteiten nog steeds populair onder verzamelaars.
Bronnen
www.stampworld.com
www.linns.com
halmpje.nl
SG Stamps of the World (2013)
THE KING GEORGE VI COLLECTION Deel 35—Aardrijkskundelessen uit de KGVI verzameling (II) Door Aart ‘t Jong
Inleiding Vorige keer heb ik een start gemaakt met een nieuw onderwerp binnen mijn artikelenreeks over de postzegels van koning George VI, namelijk ‘aardrijkskundelessen uit de KGVI-verzameling’. Het gaat hierbij om de diverse postzegels met afbeeldingen van kaarten die uitgegeven zijn in de gehele Gemenebest ten tijde van de regering van KGVI. We zijn begonnen met wereldkaarten. Vervolgens hebben we ingezoomd op continenten, en tenslotte hebben we nog iets gezien van oceanen. Deze keer wil ik een aantal specifieke landen met u doornemen. Daarbij is het niet de bedoeling om een lijstje te geven van alle KGVI-postzegels met afbeeldingen van landkaarten daarop afgebeeld, maar een aantal opmerkelijke én hopelijk interessante zaken over deze zegels met u te delen. Ik kreeg al een paar leuke reacties op het eerste artikel, dus dat stimuleert om door te gaan met schrijven. Maar kritische noten zijn natuurlijk ook welkom; tenminste als ze opbouwend zijn bedoeld en we er allemaal wat van kunnen leren. Ik wil straks verder gaan met de zegels met landkaarten uit de prachtige permanente KGVI-serie van Fiji, die voor een ieder wel bekend zijn. Maar voordat we dat gaan doen eerst wat wetenswaardigheden over die bekende lijnen die we op de meeste landkaarten tegenkomen: de lengte- en breedtegraden. Onze aarde is een bol of beter gezegd een ‘oblate sferoïde’: het is geen perfecte bol, maar enigszins afgeplat. Dit is al vele eeuwen geleden afgeleid uit het werk van Isaac Newton en Christiaan Huygens. Om een willekeurige positie op het aardoppervlak te kunnen bepalen is het gebruik van de zogenaamde lengtegraden (lijnen van de Noord- naar de Zuidpool) en breedtegraden (lijnen die hier loodrecht op staan) noodzakelijk. De plaats waar wij als studiegroep Britannia bijeenkomen, ’t Veerhuis in Nieuwegein, heeft als coördinaten in graden (°), minuten (’), en seconden (”): breedtegraad: 52° 0’ 15,5088” NB, en als lengtegraad: 5° 5’ 7,3536” OL. De breedtegraad is onderverdeeld in 180 graden, met de 0 graden lijn op de evenaar, de plaats waar de sferoïde op z’n breedst is. Het noordelijk halfrond loopt dan van 0° Noorderbreedte (NB) op de evenaar tot 90° NB op de Noordpool. Op het zuidelijk halfrond idem maar dan 90° ZB op de Zuidpool. Naast de evenaar op 0° NB of ZB kennen we de volgende bekende breedtegraden: de poolcirkels op 66° 33’ NB en ZB, de Kreeftskeerkring op 23° 27’ NB, en de Steenbokkeerkring op 23° 27’ ZB. De lengtegraad is onderverdeeld in 360 graden: van Britannia News
December 2015
Pagina 51
180° Westerlengte (WL) tot 180° Oosterlengte (OL). Zoals u weet is de 0° de lijn die exact door Greenwich loopt. Deze wordt de nulmeridiaan genoemd. Op die plaats kun je met één voet op het westelijk halfrond en met de andere voet op het oostelijk halfrond staan. Mijn zoon deed dat toe we in mei 2012 daar samen waren bij het ‘Royal Observatory’ in Greenwich (zie onderstaande foto’s met links zoonlief en daarnaast de gebouwen op de heuvel in Greenwich Park). De prachtige zegels van Engeland uit 1984 uitgegeven ter herinnering aan 100 jaar Greenwich nulmeridiaan laten deze nulmeridiaan mooi zien: de 16 en 20½ pence uit die serie staan hieronder rechts afgebeeld.
Hoe zit dat tenslotte met die minuten en seconden die we in de plaatsaanduiding tegenkomen? Iedere graad wordt onderverdeeld in 60 minuten, en iedere minuut op zijn beurt weer in 60 seconden. Een minuut op de evenaar (de grootste cirkel) komt overeen met een afstand van een zeemijl: 1.852 meter. Eén graad komt overeen met een afstand van ongeveer 111 km, en 1 seconde is dus 30,9 meter. Het blijft een boeiend vak dat aardrijkskunde! Van een stukje uitleg nu naar de postzegels, want deze positieaanduiding in graden etc. zullen we op diverse KGVIzegels ook gaan tegenkomen. Juist daarom heb ik de KGVI-zegels met kaarten er op dit aspect bij gepakt, al kan ik ze nu niet allemaal behandelen.
De landkaarten van Fiji Een prachtige landkaart waarbij de al dan niet ontbrekende vermelding van de lengtegraad op de afbeelding een boeiend onderwerp is, komen we tegen binnen de permanente KGVI-serie van Fiji, één van de langstlopende series uit de KGVI-verzameling. Zelfs meer dan 3 jaar na de dood van de koning werd er nog een zegel aan deze serie toegevoegd: de 1s6d met tanding 13 werd namelijk pas uitgegeven op 16 februari 1955. Een afbeelding van de landkaart van de Fijieilanden vinden we op de 2d (in 2 typen zoals we zullen zien), de 2½d, en de 6d (opnieuw in 2 typen). Met de 2 typen wordt bedoeld dat op de oorspronkelijke druk (uit 1938) de lengtegraad 180° OL NIET staat afgebeeld (in de SG catalogus aangeduid als ‘die I’) en op de latere drukken deze lengtegraad WEL staat afgebeeld (aangeduid als ‘die II’). De 2½d is uit 1942 en later en is dus een ‘die II’: MET vermelding van de 180° (OL). De 2d die II is tevens in 1941 uitgegeven voorzien van een opdruk 2½d midden op de zegel/landkaart en doorhaling van de oorspronkelijke waarde van 2d. Deze tijdelijke zegels waren het gevolg van de beslissing om als een soort van oorlogsbelasting in heel korte tijd het tarief voor het verzenden van een brief van 2 pence te verhogen naar 2½ pence. Omdat mede door de oorlog het drukken van een nieuwe waarde veel tijd kostte werd er voor gekozen om de bestaande 2d zegels te voorzien van een opdruk totdat de nieuwe waarde gereed was. Die nieuwe waarde van 2½d werd uitgegeven op 6 januari 1942. Daarbij moet gezegd worden dat de volledige eerste druk van de 2½d (1.092.000 exemplaren) vernietigd werd toen de Duitsers de drukkerij van De La Rue in London bombardeerden, uitgezonderd 30.000 stuks die al verzonden waren. De ‘fout’ in type I werd blijkbaar al snel ontdekt, want zoals u kunt zien is type II meer dan alleen het toevoegen van de lengtegraad 180 ° en moest ook de naam ‘Fiji Islands’ een stukje naar boven opschuiven. Al met al een flinke aanpassing van het ontwerp. Hieronder een afbeelding van de 6 verschillende zegels, uitgezonderd de variaties in tandingen en andere afwijkingen die ik hieronder nog zal behandelen. In de afbeelding is goed het verschil Pagina 52
December 2015
Britannia News
tussen de 2 typen te zien: wel of geen vermelding van de 180° OL, waarbij tevens goed te zien is dat de andere lengtegraad (178° OL) en de breedtegraad (18° ZB) wel op beide typen zijn afgebeeld!
Voordat we nader inzoomen op bovenstaande zegels waarbij we allerlei variaties tegen zullen komen, eerst nog even iets over de 180° OL of WL, want dat is hetzelfde. Overigens staat op de ‘die II’ zegel wel de 180° afgebeeld maar zonder toevoeging ‘E’ (van ‘East’, Oosterlengte) of ‘W’ (van ‘West’, Westerlengte). Bij de 178° meridiaan staat deze toevoeging op de postzegel wel vermeld. De 180° lengtegraad, zowel OL of WL, duidt tevens de internationale datumgrens aan. Ten oosten van de 180° lengtegraad, waarmee je je dus bevindt op het westelijk halfrond is het een dag later. Zoals de afbeelding hierboven laat zien doorkruist deze datumgrens de Fijieilanden. Dit zou betekenen dat op de oostelijk gelegen eilanden het een dag later zou zijn dan op de westelijke eilanden. Niet erg praktisch, dus heeft men er voor gekozen om de datumgrens te verschuiven. Ook andere eilandengroepen hebben hiervoor gekozen waarbij Samoa zelfs 2x van datum is verschoven de afgelopen eeuw. Onderstaand plaatje wat ik vond op het internet laat deze verschuiving van de datumgrens t.o.v. de 180° lengtegraad goed zien. De internationale datumgrens staat trouwens mooi afgebeeld op een postzegel van Fiji: t.b.v. de derde permanente QEII-serie die vanaf 1962 werd uitgegeven is op de 1s6d zegel een prachtige afbeelding weergegeven van de eilandengroep en de datumgrens. Fiji heeft er overigens voor ‘gekozen’ om de ‘Aziatische’ tijd te kiezen i.p.v. de ‘Amerikaanse’ tijd. Met de eilanden(-groepen) Samoa, Kiribati, en Tonga, kan de bevolking van Fiji dus eerder hun vuurwerk afsteken op Oudejaarsdag dan hier in Nederland, al zullen ze dat daar wellicht niet doen...
Terug naar de KGVI-zegels. De afbeelding hierboven geheel rechts van een bijzondere brief vond ik op internet. Het bevat 1x een 2d en 5x een 2½d op de voorkant en 1x een 2½d + 1x 3d op de achterzijde (daar heb ik geen plaatje van). Per abuis is de 2d zonder toeslag aangezien voor een 2½d zegel. De brief is verzonden op 23 oktober 1941 van Suva, Fiji naar San Francisco waarbij van Fiji naar Honolulu (op Hawaii) per schip (kosten 3 pence), en van Honolulu naar San
Britannia News
December 2015
Pagina 53
Francisco per luchtpost (kosten 1 shilling en 7½ pence). Totaal dus 1 shilling en 10½ pence. Met de opgeplakte zegels dus een halve pence te weinig! Een unieke envelop waarbij de combinatie van transport per schip en vliegtuig slechts enkele weken later niet meer nodig was toen de eerste ‘Transpacific Air Mail Service’ werd ingesteld. Zoals hierboven al aangegeven kennen de 6 verschillende waarden/typen een grote verscheidenheid aan tandingen, kleuren en ook plaatfouten. Deze wil ik kort met u doornemen. Allereerst de tandingen. Zowel de eerste als de tweede uitgifte van de 2d (beide typen dus) zijn uitgegeven in tanding p13½. De 6d ‘die I’ uit 1938 is in tanding p13x12); de latere 6d ‘die II’ is weer in tanding p13½. De 6d ‘die II’ werd tevens in 1947 uitgegeven met de tanding p12. De 2½d kent 3 tandingen: p14 en p13½ uit 1942, en p12 uit 1948. Naast de verschillen in tandingen zijn er ook kleurverschillen. Stanley Gibbons noemt een kleurverschil voor de 6d ‘die II’ die in 1944 is uitgegeven in de kleur ‘violet-black’. Dit kleurverschil is goed te zien als je beide exemplaren in je verzameling hebt. Verder noemt de SG-catalogus geen verschillen. Murray Payne gaan in hun (nieuwe) KGVI Commonwealth catalogus wel verder: de 2½d benoemen zij in de kleuren ‘red-brown and green’ (uit januari 1942) en ‘red-brown and blue-green’ (uit januari 1944). De genoemde kleurvariatie in de 6d ‘die II’ noemen zij overigens ‘slate-black’. Zelf vind ik dat er inderdaad iets van ‘paars’ in de afwijkende kleur zit t.o.v. de kleur zwart. Het voert voor dit onderwerp te ver om ook nog de Potter & Shelton tabellen erbij te pakken, maar zij noemen nog meer variaties per druk. Dan de plaatfouten op deze zegels. Dat zijn heel veel kleinere of grotere, maar ik noem in het licht van ons onderwerp alleen de fouten aan de landkaarten. De eerste druk van de 2d ‘die I’ kent op velpositie R10/2 een korte lijn van boven naar beneden net links van de ‘F’ van ‘FIJI’. Het lijkt zodoende net een extra lengtegraad die gedeeltelijk is afgebeeld. Deze plaatfout komt bij alle andere drukken niet meer voor, dus zal ook wel tijdig opgemerkt zijn. Vervolgens kent de 2½d op velpositie R10/5 een plaatfout die de naam ‘Extra Island’ heeft gekregen. Een klein inktstipje net ten noordoosten van het eiland Levuka (net links van de ‘T’ van ‘Taveuni’) lijkt een zogenaamd extra klein eiland te zijn! Tenslotte een derde plaatfout die Stanley Gibbons niet vermeldt, maar Murray Payne wel: de zogenaamde ‘Vatulele curl’, op velpositie R9/6. Een klein bruin ‘boogje’ (in dezelfde kleur als de kaart zelf) in de zee net ten zuidwesten van het eiland Vitilevu. De positie van dit ‘boogje’ bevindt zich op de kaart op ongeveer de plaats waar het kleine eiland ‘Vatulele’ zich bevindt, maar welke niet is afgebeeld op het ontwerp van de KGVI-zegels. Deze plaatfout komt voor op de 2d ‘die II’ en de 2½d op 2d. Afbeeldingen van genoemde 3 plaatfouten staan hieronder weergegeven (afkomstig van eBay en Murray Payne Ltd.). U ziet het: veel aardrijkskundelessen te vinden in het verre Fiji, en ook als verzamelgebied buitengewoon interessant!
Voordat we de Fiji-eilanden verlaten nog één wetenswaardigheid met een afbeelding (al is deze gekopieerd uit de catalogus van de Murray Payne veiling nr. 21 uit maart 2015 en kan ik hem niet verder vergroten). Kavel 231 uit die veiling bevatte een aantal ontwerpen voor een nooit uitgegeven permanente serie voor koning Edward VIII, die zoals u weet slechts heel kort koning is geweest. De serie heeft het daarom nooit gehaald en is uiteindelijk verschenen in (deels) andere onderwerpen met dan natuurlijk het portret van de nieuwe koning George VI. De genoemde afbeelding uit de veilingcatalogus laat een ontwerp zien van de halve penny zegel waar we naast het portret van Edward VIII een kaartje zien van de Fiji-eilanden! Dit ontwerp is dus min of meer gebruikt voor de hierboven besproken 2d, 2½d, en 6d zegels. De afbeelding Pagina 54
December 2015
Britannia News
rechtsonder toont een blok met plaatnummer 1 van de 6d in de afwijkende kleur ‘violet-black’. Ook afkomstig uit dezelfde veiling en volgens Murray Payne afkomstig uit de Stanley Gibbons ‘reference collection’. Heel goed is te zien dat het ontwerp in grote lijnen overeenkomt met het ontwerp uit 1936 t.b.v. de beoogde permante serie van KEVIII. Wat opvalt aan de proefdruk van de KEVII ½d is de merkwaardige afbeelding onder het portret van de koning met de toevoeging ‘Tambua’. Ik heb even gezocht op internet en vond al snel de afbeelding (in bovenstaande afbeelding linksonder) met bijbehorend verhaal over een walvistand... De Tambua is namelijk een ivoren tand van een walvis (het artikel op internet geeft aan dat de tand met een lengte van ongeveer 20 centimeter en een gewicht van 1 kilo van een potvis of in het Engels ‘sperm whale’ is. De Tambua is het meest waardevolle voorwerp dat gebruikt werd in de ruilhandel. Het werd ook gebruikt als bruidsschat bij een huwelijk. Koningin Elizabeth II kreeg er een aangeboden bij haar bezoek op Fiji in de jaren ’50: in dit geval niet als huwelijksaanzoek van de Fijiaanse president, maar als kostbaar geschenk. Als je namelijk een Tambua kreeg aangeboden was dat een grote eer.
Sarawak en North Borneo De prachtige permanente serie van Fiji is één van mijn favorieten en naast de hierboven behandelde zegels met landkaarten heb ik al eerder één of meerdere zegels daarvan in mijn artikelenreeks behandeld: denk nog maar aan de schatten, nr. 40: last post op Fiji met de hoornblazer van de Fijiaanse politie afgebeeld op de £1 zegel. Om in het licht van de lengte- en breedtegraden te blijven wil ik nu wat dichter naar de evenaar toe en om precies te zijn naar Sarawak. Sarawak is sinds 1963 een deelstaat van Maleisië, maar was ten tijde van de KGVIperiode een Britse kroonkolonie. Sarawak ligt op het grote eiland Borneo. Het grootste deel van het eiland in het zuiden is onderdeel van Indonesië en wordt tegenwoordig Kalimantan genoemd. Naast de andere Maleise deelstaat Sabah (ten tijde van KGVI North Borneo geheten), behoort een gedeelte van het eilandoppervlak toe aan Brunei en het grootste deel dus aan Indonesië. Wist u dat Sarawak ongeveer 3x zo groot is als Nederland? Toch is Sarawak slechts een klein deel van het eiland Borneo, dat met een oppervlakte van ruim 743.000 km² het op 2 na grootste eiland is van de wereld. Alleen Groenland en Nieuw-Guinea zijn groter. Borneo is bijna 18x zo groot als Nederland! Na de vele jaren met permanente series met afbeeldingen van de Brooke-familie (de zogenaamde radja’s van Sarawak) volgde in 1950 een prachtige permanente serie met het portret van koning George VI naast vele voorstellingen van deze kroonkolonie. Naast prachtige afbeeldingen van o.a. dieren, bewoners met hun beroepen en het wapen van Sarawak (de enige KGVI-zegel gedrukt in 4 kleuren!), is er ook een prachtige afbeelding van de landkaart van Sarawak. In de Britannia News
December 2015
Pagina 55
oorspronkelijke uitgifte van 1950 (uitgiftedatum 3 januari 1950) is de op één na hoogste waarde uit deze serie, de 2 Maleisische dollar gesierd met deze landkaart. Op 1 februari 1952 werd dit ontwerp hergebruikt voor een nieuwe uitgifte van de 10 cent; dit omdat het oorspronkelijke ontwerp, een miereneter (in het Engels staat er op de zegel ‘scaly anteater’) niet klopte. Het beest blijkt helemaal niet op alleen z’n achterpoten te kunnen staan... De afbeelding hieronder laat beide zegels van de permante KGVI-serie met een gedetailleerde landkaart van Sarawak. Zegt u het zelf: juweeltjes van postzegels!
We zien de 110°, 112°, en 114° lengtegraden oosterlengte afgebeeld, en ook de 2° en 4° breedtegraden. Uit dat laatste blijkt dat Sarawak maar net boven de evenaar ligt. De hoofdstad Kuching zien we net als een aantal andere steden: Simanggang, Sibu, Kapit, Bintulu, Miri, Limbang, en ook het bekende Labuan. Sarawak grenst aan de Chinese Zee hetgeen ook duidelijk uit dit prachtige ontwerp blijkt. Straks bij een KGVI-zegel van North Borneo zullen we zien dat daar i.p.v. Chinese Zee de Zuid-Chinese Zee staat genoemd. Bedoeld wordt in ieder geval hetzelfde. U zult het met mij eens zijn dat deze zegels echt niet mogen ontbreken in een verzameling van landkaarten op postzegels! Het is dan ook vreemd dat het ontwerp niet opnieuw gebruikt is in de permanente QEII-serie, maar ja ook deze serie is wat mij betreft een schat in de Commonwealth verzameling. Ik noemde al dat een andere Maleise deelstaat Sabah ook op het eiland Borneo ligt. Net als Sarawak was North Borneo voor 1963 en Britse kroonkolonie. In 1963 werd het dus één van de Maleise deelstaten en kreeg het de naam Sabah. Bekend zal vast en zeker zijn de prachtige QEII permante serie van North Borneo uit 1961 met daarin de 10 cent met een prachtige afbeelding van Borneo. Deze serie werd in 1964 voorzien van een opdruk Sabah, om de ‘inlijving’ van North Borneo als deelstaat Sabah bij Maleisië goed duidelijk te maken. North Borneo kent overigens een rijke postzegelhistorie en dat verklaart dat de eerste ‘KGVIzegel’ van North Borneo uit 1939 alweer SG-nummer 303 in de catalogus heeft gekregen: meer dan 300 postzegels waren er voor 1939 dus al uitgegeven. Niet veel Engelse koloniën doen dit na! In 1939 vielen deze uitgiften nog onder de zogenaamde ‘British North Borneo Company Administration’. Pas op 15 juli 1946 werd North Borneo een Britse kroonkolonie. Daarvoor was het eiland in de Tweede Wereldoorlog bezet door de Japanners en na de oorlog (om precies te zijn op 5 januari 1946), kwam North Borneo onder de administratie van het Britse leger. Dit verklaart de letters “B.M.A” (van British Military Administration) op de heruitgifte van de 1939 permanente serie. In 1947 werd de oorspronkelijke permanente serie uit 1939 voorzien van een andere opdruk, namelijk het wapen van koning George VI (de letters “GVIR” + kroon, het zogenaamde ‘Royal Cypher’). Dit markeerde de overgang naar een Britse kroonkolonie. Naast de opdruk van het ‘Royal Cypher’ zijn ook de toevoegingen ‘THE STATE OF” en “BRITISH PROTECORATE” weggehaald door middel van twee zwarte ‘balken’. Alle 15 waarden van de 1939 permanente serie komen dus tenminste in 3 varianten voor, zo ook de 8 cent zegel met een afbeelding van Maleisische archipel en in het bijzonder daarop North Borneo aangemerkt. Hieronder links de 8 cent (geheel in de kleur rood, de enige uit de serie van 15 die in 1 kleur is gedrukt) uit de 1939 serie. Met opdruk ‘BMA’ uit 1946 boven in het midden en daaronder de 1947 versie met ‘Royal Cypher’. Pagina 56
December 2015
Britannia News
Opmerkelijk genoeg hier geen lengte- en/of breedtegraden. Wellicht zou dit de afbeelding verstoren die namelijk heel wat details laat zien. We zien linksboven Siam, de toenmalige naam van Thailand. Daaronder het Maleisische schiereiland, en daar weer onder de Indonesische eilanden Sumatra en Java (toen dus nog Nederlands Indië). In het centrum van de kaart het eiland Borneo, met in geheel rood de kolonie: North Borneo. Rechts zien we nog het eiland Celebes en rechtsboven (een gedeelte van) de Filippijnen. Ook de Java Zee en Celebes Zee zijn expliciet genoemd. De Chinese Zee zoals we zagen bij de behandelde zegels van Sarawak staat nu niet vermeld. Ook dit is naar mijn mening een prachtig ontwerp! Minder mooi vind ik persoonlijk de 8 cent uit de nieuwe permante KGVI-serie, met het nieuwe portret van de koning, die in juli 1950 werd uitgegeven. Ook hier een kaart van North Borneo, maar dan net als bij de Sarawak-zegels een detailkaart van Borneo om voornamelijk alleen North Borneo te tonen. De zegel in kwestie heb ik hierboven rechts afgebeeld. Door de fotogravuredruk van Harrison & Sons komt het ontwerp niet zo duidelijk naar voren, al zijn er genoeg details te vinden. We ontdekken Sarawak en Brunei, de Zuid-Chinese Zee en de ‘Sulu Sea’, de Suluzee. Dit is niet de eerder genoemde Celebes Zee, maar een zee tussen de Zuid-Chinese Zee en de Celebes Zee. Ook Labuan wordt genoemd en de plaatsen Tenom, Sandakan en Jesselton, de laatste hier goed gespeld! Ook de Mount Kinabalu is afgebeeld, met een hoogte van meer dan 4.000 meter de op één na hoogste berg van Zuidoost Azië. Ook deze landkaart is zonder vermelding van de lengte- en/of breedtegraden. De al eerder genoemde QEII zegel met landkaart (SG 395 10 cent in de kleuren groen en rood) laat een landkaartje zien van (North) Borneo die meer lijkt op het ontwerp van de 1939 8 cent.
Barbados Nu een voorbeeld van een zegel waar naast de graden op een kaart ook de minuten staan afgebeeld. Daaruit kunnen we direct de conclusie trekken dat het gaat om details, dus een kaart met een kleine schaal. In dit geval gaat het om Barbados, zoals we weten één van de vele eilanden uit het Caribische gebied. Barbados heeft een oppervlakte van 430 km² en is daarmee bijna 100x kleiner dan Nederland. Het eiland is op het breedste punt zo’n 22 km breed en heeft een maximale lengte van ongeveer 32 km. In de inleiding vermeldde ik al dat één graad op de wereldkaart gelijk is met ongeveer 111 km, dus dan kun je begrijpen dat in dit geval een gedeelte van een graad (u weet het nog: 1 graad = 60 minuten), juist de minuten worden afgebeeld. De zegel in kwestie waar het om gaat is de enige KGVI-zegel van Barbados met een afbeelding van een landkaart. De zegel met een waarde van $1.20 is de op één na hoogste waarde uit de nieuwe permanente KGVI-serie die op 1 mei 1950 werd uitgegeven. De serie daarvoor had alleen een afbeelding van het wapen van de Britse kolonie waarin – heel klein – koning George VI te zien is in koninklijk gewaad in een wagen getrokken door een 2-tal paarden te midden van water. Persoonlijk vind ik het ontwerp van die serie niet zo aantrekkelijk. Dat is de serie overigens filatelistisch gezien wel want het zit vol met afwijkingen qua kleuren, tandingen en plaatfouten. Ik zal deze serie bij leven en welzijn vast nog wel eens behandelen binnen de artikelenreeks van de King George VI collection! In 1950 dus een volledig nieuwe permanente serie, vooral veroorzaakt Britannia News
December 2015
Pagina 57
door het feit dat de valuta in 1950 veranderde van pennies, shillings en ponden naar de West Indian Dollar en centen. Deze serie heeft de eerste zegels van Barbados in deze nieuwe munteenheid. De genoemde $1.20 is overigens equivalent met 5 shillings. Barbados kende geen zegel van 1 Pound: tot aan deze nieuwe serie was de hoogste waarde 5 shillings. Waarschijnlijk was er geen behoefte aan wat an sich best vreemd is omdat Barbados veel meer inwoners had dan een aantal andere eilanden binnen het Caribische gebied die wel zegels hadden van £1. De 1950 KGVI-serie met het ‘nieuwe’ portret van de ‘oudere’ koning heeft met $2.40 (dus gelijk aan de ‘oude’ 10 shillings’) voor het eerst een hogere postale waarde. Het zou nog tot 1966 duren
(net voor de onafhankelijkheid) voordat de hoogste waarde van een postzegel $5 zou bedragen. De KGVI-serie heeft voor iedere van de 12 verschillende waarden een eigen ontwerp, die stuk voor stuk prachtige exemplaren zijn. Wij richten ons nu op ons onderwerp en op de $1.20 zegel, in de kleuren ‘green and claret’ treffen we een afbeelding aan van de landkaart van Barbados en een grote antennemast. De afbeelding linksonder laat de zegel in kwestie zien waarop best wat details te vinden zijn. We zien allereerst de genoemde lengte- en breedtegraad in graden en minuten: 59°30’ westerlengte en 13°10’ noorderbreedte. Dan zien we Bridgetown afgebeeld in het zuidwesten: nog steeds de hoofdstad van Barbados. Verder zien we een aantal gestippelde lijnen over het landkaartje: deze duiden de 11 verschillende gemeenten (‘parishes’) aan. Volgens de website: http://www.danstopicals.com/errors1.htm#1 zit daar overigens een fout in omdat het streepje tussen St. Michael en St. George ontbreekt (zie het streepje in het zwart over de de antennemast heen). Deze fout is in de eerste permanente QEII serie (uitgegeven op 3 april 1956, althans de $1.20 waarde met hetzelfde ontwerp in dezelfde kleuren, maar dan met portret van koning Elizabeth II) niet opgemerkt en hersteld (zie afbeelding geheel rechtsonder die ook afkomstig is van genoemde website). De grote antennemast op de afbeelding zorgt voor communicatie met de buitenwereld, en stond opgesteld in St. Anns fort. Barbados ligt immers behoorlijk afgelegen, zelfs t.o.v. de andere antillen: 175km ten oosten van St. Vincent, en is het meest oostelijk gelegen eiland. Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog was de antennemast er nog niet, maar dit veranderde al snel en voor het eind van de oorlog was radiocommunicatie tot zo’n 400 mijl afstand mogelijk. In het begin van de Tweede Wereldoorlog werd de mast gebruikt voor communicatie binnen de South Carribean Forces. In de Murray Payne veiling van afgelopen maart zaten een groot aantal prachtige proefdrukken uit de zogenaamde ‘Lybra collection’. Kavel 54 bevatte een aantal ‘photographic essays’ uit 1949 die later gebruikt zouden worden voor de permanente serie uit 1950. De afbeelding hierboven in het midden laat het ontwerp zien van de 5 cent (uiteindelijk dus 120 cent of $1.20) waarin we het landkaartje van Barbados met de gemeentegrenzen, én de grote antennemast herkennen. Zoals u ziet wordt hier nog het ‘oude’ portret van de ‘jongere’ koning gebruikt! Verder wordt de antennemast om één of andere reden onder een hoek afgebeeld en niet verticaal. Op het landkaartje zien we naast de hoofdstad Bridgetown nog een plaats afgebeeld: Holetown, een plaats aan de westkust. In het uiteindelijke ontwerp komen we deze stad niet meer tegen. Holetown is overigens de eerste vestiging van de kolonisten op Barbados in 1625 en heette oorspronkelijk Jamestown, naar de Engelse koning James I. De aanduiding van de lengte- en breedtegraad in graden en minuten is overigens wel gehandhaafd. Pagina 58
December 2015
Britannia News
Montserrat Als laatste land in dit 2e deel van de reeks ‘Aardrijkskundelessen uit de KGVI-verzameling’ wil ik Montserrat met u behandelen, en blijven we daarmee nog even in het Caribische gebied. Opnieuw een zegel uit de 2e permanente KGVI serie waarvoor het bekende portret van de ‘oudere’ koning is gebruikt. De serie van in totaal 13 waarden met 8 verschillende afbeeldingen is uitgegeven in West Indian Dollars en centen en kent hier wel een $4.80 zegel als hoogste waarde! De zegel die ik onder de schijnwerper wil brengen is de 3 cent zegel in de wat saaie kleur ‘orange-brown’. Overigens zijn meerdere waarden uit deze serie uitgegeven in maar één kleur. De serie zelf is m.i. een prachtige serie binnen de KGVI-verzameling en is met een huidige cataloguswaarde van £50 in ongebruikte vorm voor een ieder betaalbaar. De 3 cent laat een vrij detailleerde afbeelding zien van het vulkanische eiland Montserrat (zie afbeelding linksonder), waar we opnieuw de lengte- en breedtegraad tegenkomen in graden en minuten. Dat Montserrat een stuk ten noordwesten van het bij het vorige hoofdstuk behandelde Barbados ligt blijkt wel uit de coördinaten van Montserrat: 16°45’ NB, 62°10’ WL (tegen 13°10’ NB, 59°30’ WL voor Barbados). Welke details komen we o.a. tegen op de postzegel? Allereerst valt de hoofdstad Plymouth op. Er worden echter nog een aantal andere (bekende) plaatsnamen genoemd: Salem, Bethel, Old Road en Carr’s Bay; de laatste heb ik recent nog behandeld binnen de ‘schattenreeks’. Ook bergen worden vermeld: Centre Hills (tegenwoordig een oerwoud reservaat) en Change’s Mt. De laatste is één van de pieken van de bekende Souffrières Hill vulkaan die meerdere malen is uitgebarsten en het huidige eiland in 2 helften heeft verdeeld: de zogenaamde ‘exclusion zone’ in het zuiden (inclusief de oude hoofdstad Plymouth), die onbewoonbaar is, en de noordelijke helft van het eiland met de nieuwe hoofdstad Brades. De Caribische zee is ook duidelijk afgebeeld op de KGVI-zegel en ook Pinnacle Rock wordt breed uitgemeten. Dit is een rots aan de noordoost kant, vlakbij St. Peter’s. Ook dit ontwerp is opnieuw gebruikt voor de eerste permanente QEII-serie, uitgegeven op 15 oktober 1953. Allereerst in dezelfde waarde van 3 cent en dezelfde wat saaie oranjebruine kleur. Er is echter één verschil: de QEII 3c zegel kent 2 varianten. Type I met de inscriptie ‘map of the presidency’, net als bij de KGVI-zegel, maar ook type II, nu met de inscriptie ‘map of the colony’. De laatste variant is uitgegeven op 1 september 1958 en is de juiste naam voor deze Britse kroonkolonie, dat dit ook in 2015 nog steeds is. Naast de 3 cent is het ontwerp ook gebruikt voor de ½ cent, een waarde die niet voorkomt binnen de KGVI permanente serie. Ook hier de 2 genoemde typen. Alle vier QEII zegels (2 waarden in beide 2 typen) heb ik in hierboven ook afgebeeld.
Tenslotte Hiermee beëindigen we de 2e ‘les’ aardrijkskunde uit de KGV-verzameling. Ik hoop dat u het weer de moeite waard vond om te lezen en hopelijk – net als ikzelf - iets van deze les heeft geleerd. De volgende keer hoop ik weer verder te gaan met dit thema. De KGVI-verzameling kent namelijk nog veel meer zegels met afbeeldingen van landkaarten. Zoals altijd: alle op- en aanmerkingen blijven van harte welkom. Tot de volgende keer! Aart ’t Jong – november 2015 Britannia News
December 2015
Pagina 59
Uit de krant Ingezonden door Gerard Raven
Pagina 60
December 2015
Britannia News
