Brandweer
K R A N T
van Nederland
N
U M M E R
10
Zomer 2 014
Afvalbrand
6
Een moeilijk bereikbare kern van samengeperst afval zorgde ervoor dat de bestrijding van een afvalbrand maar liefst zes dagen duurde. Door deze langdurige inzet liep brandweer GelderlandZuid tegen nieuwe problemen op. Zoals slangenbruggen die het niet zes dagen volhouden. Inventiviteit bleek van belang. Kool monoxide: een echte sluip moordenaar
Wat te doen? Als u een koolmonoxidevergiftiging vermoedt: • Waarschuw uw huisgenoten • Ga zo snel mogelijk naar buiten • Sluit de voordeur • Bel het alarmnummer 112 en volg de aanwijzingen van de hulpdienst op • Raadpleeg een huisarts
Installaties Als uw geiser, cv-installatie of gaskachel niet goed werkt, kan dat gevaarlijk zijn. Misschien komt dit door onvoldoende ventilatie, vervuiling of een verkeerde afstelling van de installatie. Daarom adviseert de brandweer u om die installaties jaarlijks te laten controleren door een erkende vakman.
Wat is koolmonoxide?
Vier avonden crisis in gevangenissen Arnhem De jaarlijkse pelotonsoefeningen van Gelderland-Midden zijn inmiddels een traditie aan het worden. Al meerdere jaren op
Koolmonoxide (CO) is een zeer gevaarlijk gas dat ontstaat bij onvolledige verbranding van bij voorbeeld gas of hout. Het is een echte sluip moordenaar: u proeft of ruikt het niet, maar u kunt door een koolmonoxidevergiftiging wel bewusteloos raken of zelfs overlijden.
Symptomen Een koolmonoxidevergiftiging gaat snel. Het is daarom belangrijk dat u alert bent op de volgende symptomen: • Hoofdpijn • Misselijkheid • Overgeven • Vermoeidheid • Verwarring • Slaperigheid • Versnelde hartslag
7
De vlam van een goed werkende installatie is blauw. Mogelijke signalen dat er iets mis is met een installatie: • Een geel/oranje gasvlam • Beslagen ramen • Een gaslucht • Lichamelijke symptomen
Open haard en gasbranders Ook via het rookkanaal van uw openhaard of allesbrander kan koolmonoxide in uw woning komen. Dit gebeurt als een rookkanaal niet goed werkt door vervuiling of verstopping. Dit kan komen door vogelnesten, specie, stenen of een slechte kwaliteit van het schoorsteenkanaal. Ook door het stoken zelf kan een schoorsteenkanaal dichtslibben. De brandweer adviseert u daarom uw schoorsteen ieder jaar te laten vegen door een schoorsteenveger die is aangesloten bij de Algemene Schoorsteenvegers Patroons Bond. Zie voor meer informatie www.aspb.nl.
Publieksfolders
Minder tekst en meer beeld. Dat is het resultaat van de aanpak van de landelijke reeks publieksfolders. De eerste vier vernieuwde folders zijn klaar. Zie hier het kleurige resultaat.
rij organiseert Veiligheids- en Gezondheidsregio GelderlandMidden (VGGM) vier aaneengesloten avonden grootschalige multidisciplinaire oefeningen.
9
Aan deze oefeningen nemen elke avond ongeveer 200 hulpverleners deel en 150 personen met een ondersteunende rol, zoals waarnemers, LOTUS slachtoffers, figuranten, verzorgers, oefenstaf en woordvoerders.
Lees verder op pagina 2
Moerdijk
Brandweer Fryslân
Specialisten werken samen op het water
Op 3 juni werd Moerdijk opgeschrikt door een enorme brand bij Shell. Media en twitterend Nederland zorgden ervoor dat de brand in korte tijd breed werd uitgemeten. Hier de feiten op een rij.
Fryslân is na Zeeland de meest waterrijke provincie van Nederland. De Friese brandweer heeft daarom een nadrukkelijke rol op het water. Dat vraagt om gespecialiseerde teams, opleidingen en materieel. Van de 5.749 km2 die Fryslân beslaat, is bijna 42% water. Ruim een kwart daarvan (657 km 2) is binnenwater, zoals meren en kanalen. De overige 1.752 km 2 is buitenwater. Om de taken op het water te kunnen uitvoeren, beschikt Brandweer Fryslân over zestien vaartuigen en gespecialiseerde waterteams. Naast twee duikteams zijn dat sinds begin 2013 ook tien oppervlaktereddingsteams. Lees verder op pagina 3
10
Natuurbrand
In april brandde er flink wat bos en heide af in Nederland. Honderden brandweerlieden werden ingezet om het vuur onder controle te krijgen. Natuurbrandbestrijding houdt ons bezig: van cursus naar oefening tot inzet.
2 Verbeteren Verbinden
Vervolg van de voorpagina
Vier avonden crisis Elk jaar is het een uitdaging om een geschikte locatie te vinden. Een locatie die voor alle eenheden ter plaatse een ‘klus’ kan bieden en een locatie die - als het even kan - bijzonder is. Dit jaar sprak de locatie erg tot de verbeelding: van 19 tot en met 22 mei was het crisis in de gevangenis. Twee avonden werden georganiseerd in locatie De Berg (de Arnhemse koepelgevangenis) en twee avonden in locatie Zuid. Verschillende incidenten tegelijk De hulpverleningsdiensten (brandweer, GHOR, Regionale Ambulance Voorziening en politie) zijn ingezet op verschillende incidenten, zoals het blussen van brand, het bevrijden van meerdere slachtoffers als gevolg van een explosie, het
bevrijden van slachtoffers als gevolg van een auto-ongeval en het stabiliseren en ontsmetten van gewonden. Commandostructuur De brandweer oefent regelmatig in de gevangenis om voorbereid te zijn op een mogelijke calamiteit. Nu we samen met zoveel andere hulpverleners gelijktijdig meerdere incidenten bestreden, bleek maar weer dat we zonder multidisciplinaire samenwerking geen resultaat kunnen boeken. “Een oefening op een dergelijke grote schaal biedt de mogelijkheid om vooral de commandostructuur van en de samenwerking tussen de verschillende hulpdiensten te trainen”, zo laat oefenleider Chiel Crul weten.
Per avond ter plaatse: • compleet bemand CoPI (leider, infomanager, plotter, voorlichter, directeur penitiaire inrichting en per discipline een commandant) • 8 tankautospuiten / 2 hulpverleningsvoertuigen / 2 verbindingscommandowagens • 10 ambulance-eenheden
• 2 basis eenheden politiezorg en 5 politiemotoren • OVD’s/HOVD (GHOR/POL/BRW/ bevolkingszorg) • SIGMA team (Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie)
Tientallen voorzitters van vakgroepen, netwerken en districten kwamen in mei bij elkaar om elkaar en elkaars werkterrein beter te verkennen. Juist toen realiseerde ik me hoeveel mensen zich inzetten voor het collectief van Brandweer Nederland. We beschikken over buitengewoon deskundige mensen die hun kracht inzetten en hun kennis rondom brandweerthema’s delen met collega’s in het land. Daarbij moeten we nog meer dan nu ‘over de heg kijken’ naar andere werkterreinen binnen de brandweer. De budgetten worden immers kleiner en de eisen aan de brandweer hoger. Het zijn de verbindingen die het moeten doen. Over verbindingen gesproken: er is dit voorjaar een aantal grote incidenten geweest waarbij de brandweer elkaar uitstekend wist te vinden. De natuurbrand op de Veluwe en de branden in Zwijndrecht en Moerdijk zijn goede voorbeelden van samenwerking tussen korpsen en regio’s en tussen brandweer en andere hulpdiensten. Niet alleen op het land, ook op het water en zelfs in de lucht - denk aan de inzet van vliegtuigjes en drones - krijgt die samenwerking steeds meer vorm.
• 3 centralisten (GHOR/POL/BRW) • minimaal 30 (LOTUS) slachtoffers en minimaal 30 figuranten • per avond vanuit de P.I. een compleet IBT-team en BHVorganisatie
‘Eindelijk win ik ook eens een keer iets!’
Veel reacties lezersonderzoek Brandweer Nederland Bijna 900 collega’s hebben de enquête ingevuld voor het lezersonderzoek van Brandweer Nederland. In de enquête stelden we vragen over onze communicatiemiddelen, van website tot aan deze Brandweerkrant van Nederland. Deze middelen zetten we in om (regionale) informatie landelijk te delen. Met het lezersonderzoek willen we achterhalen in hoeverre onze middelen collega’s in het land bereiken, of ze aansluiten op de informatiebehoefte en op welke manier we ze kunnen verbeteren.
App voor PPMO Brandweer Gelderland-Zuid heeft sinds kort een app voor het Periodiek Preventief Medisch Onderzoek (PPMO). Met de app ‘Brandweer Coach’ kunnen medewerkers zich mentaal en fysiek voorbereiden op het PPMO. De app verschaft onder andere achtergrondinformatie over het PPMO. Ook zijn er filmpjes en instructies te vinden over de brandbestrijdingstest (BBT) en de traplooptest. Daarnaast biedt de app een
interactief trainingsprogramma waarmee repressieve medewerkers zich kunnen voorbereiden op de twee bovengenoemde onderdelen. Positieve reacties Harrie van Son, projectleider PPMO van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid over de app: “Wij zijn de eerste regio die gebruikmaakt van de app. De reacties en ervaringen van collega’s zijn tot nu toe zeer positief.” Harrie verwijst ook nog graag naar een leuke introductievideo van de app waarin collega’s van het brandweercluster Nijmegen figureren.
Je kunt de video vinden op Vimeo http://vimeo.com/85711315
Studenten van de Hogeschool ArnhemNijmegen gaan de ingevulde enquêtes analyseren. Aan de hand van hun rapport nemen we de website, middenpagina’s van de Brand&Brandweer, Brandweerkrant en de nieuwsbrief onder de loep. En de winnaar is... Onder de respondenten is een paar brandweersneakers verloot van Floris van Bommel. De gelukkige winnaar is Rob Lankhaar, centralist bij Brandweer Twente. Hij reageerde verrast: “Eindelijk win ik ook eens een keer iets!” We bedanken iedereen die de enquête heeft ingevuld.
‘Ter land, ter zee en in de lucht’ Op 21 juni stond de brandweer in Nederland stil bij 90 brandweermannen die tijdens de uitoefening van ons vak zijn omgekomen. De jaarlijkse herdenking bij het Brandweermonument in Arnhem houdt de herinnering aan hen levend. Maar we herdenken ook om waardering en respect te tonen voor stoere mannen en vrouwen die 24 uur per dag, zich met hart en ziel voor onze maatschappij inzetten. Herdenkingen maken steeds weer pijnlijk duidelijk dat ons beroep niet zonder risico’s is. Dat bleek vorige maand weer eens, toen ons het bericht bereikte dat twee Belgische collega’s om het leven kwamen bij een reddingsactie op het water, vlak over de Nederlandse grens bij Luik. Het plichtsbesef van onze mensen is groot. Niet voor niets worden brandweermensen gezien als meest betrouwbare van alle beroepen. Toch blijft het beroep gevaarlijk. Dat vraagt continue professionalisering: innovatie, brandonderzoek, wetenschap, verbinding en kennisdeling. We zijn er hard mee bezig omdat het bijdraagt aan een nog beter en veiliger brandweeroptreden. Stephan Wevers, voorzitter van de Raad van Brandweercommandanten
De club van 1-1-2 3
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
Vervolg van de voorpagina
De Friese brandweer oefent regelmatig de bestrijding van waterincidenten. In april gebeurde dat bij Terherne, in een gezamenlijke oefening met politie, ambulancepersoneel en Provinciale Waterstaat. Het scenario: een sleepboot met ponton overvaart een sloep met acht inzittenden. De graafmachine op de ponton dreigt te kapseizen en de machinist van de sleepboot komt vast te zitten in de machinekamer, waar tot overmaat van ramp ook nog brand uitbreekt.
Magazine Brandweer Fryslân
Brandweer Fryslân
Specialisten werken samen op het water Tijdwinst De oppervlaktereddingsteams zijn snel inzetbaar in hun directe omgeving, wat tijdwinst oplevert bij het redden van slachtoffers. Elk oppervlaktereddingsteam telt acht reguliere brandweermensen, die zijn opgeleid voor deze specifieke taak. Daar waar elke blusgroep een grijpredding tot 15 meter van de waterkant en tot een diepte van 1,5 meter kan uitvoeren, opereren oppervlaktereddingsteams tot maximaal 200 meter van de kant. Met een wakeboard, een soort surfplankje, kunnen ze naar een incident peddelen. Ook ijsreddingen behoren tot hun mogelijkheden. Het wakeboard doet dan dienst als ‘prikslee’. Oppervlakteredders kunnen en mogen niet onder water, daarvoor wordt een duikteam ingezet. Gelijk gealarmeerd Bij elk incident op het water worden de dichtstbijzijnde blusgroep, het oppervlaktereddingsteam en het duikteam gelijktijdig gealarmeerd. Ze gaan dan allemaal op weg. Blijkt dat er geen slachtoffers meer in het water zijn op moment dat het eerste team arriveert, dan worden de andere teams afgemeld. Zijn slachtoffers onder water, dan zou het te laat zijn om
de duikers alsnog op te roepen. Bevinden slachtoffers zich aan het oppervlak? Dan kan een oppervlaktereddingsteam een redding uitvoeren. De teams werken ook samen. Als duikers bijvoorbeeld onder water slachtoffers uit een auto halen en naar het wateroppervlak brengen, kunnen oppervlakteredders vervolgens met ze naar de oever zwemmen. Watersportseizoen “Ik zit inmiddels twaalf jaar bij de brandweer”, vertelt Mathijs Eekhof van de blusgroep Langweer. “Toen het oppervlaktereddingsteam werd opgericht, heb ik me direct aangemeld en aanvullende opleidingen gedaan. Bijvoorbeeld in het uitvoeren van reddingen met de redplank.” Het meest wordt hij opgepiept voor auto’s die in de sloot zijn beland. “Die meldingen worden vaak ook weer afgemeld, als blijkt dat inzittenden zelf uit de auto zijn gekomen.” Nu het watersportseizoen weer is begonnen, weet Eekhof dat hij het als oppervlakteredder drukker krijgt. “Dan gebeuren de meeste incidenten. De sloep die vorig jaar werd overvaren in het Prinses Margrietkanaal bij Spannenburg, waarbij een dodelijk slachtoffer viel, is daarvan een dramatisch voorbeeld.”
Het artikel op deze pagina is een bewerkte, beknopte versie van een artikel over de brandweer op het water dat verscheen in ‘02’, het magazine van Brandweer Fryslân. Dit nieuwe tweemaandelijkse magazine wordt verstuurd naar de ruim 1.300 medewerkers van de recent geregionaliseerde Friese brandweer. Van hen is maar liefst 85% vrijwilliger. Het tijdschrift wordt ook naar ketenpartners en andere relaties gestuurd. Waterteams in Fryslân De tien Friese oppervlaktereddingsteams zijn ondergebracht bij de posten in Balk, Burgum, Grou, Harlingen, Heeg, Jubbega, Koudum, Langweer, Lemmer en Wolvega. De duikteams werken vanuit Leeuwarden en Sneek.
De club van 1-1-2
Op 3 april is in de nieuwe kazerne van Schiedam ‘De club van 1-1-2’ geopend. Een innovatief en uniek concept waarbij in een deel van de kazerne een compleet woonhuis is nagebouwd waar kinderen door middel van spannende ervaringen alles leren over brandveiligheid in huis. Het programma van de club van 1-1-2 is speciaal gericht op kinderen. Leerlingen uit groep 8 maken in het nagebouwde huis op de kazerne kennis met de ‘familie Brandjes’. In het huis gaat van alles mis. Samen met brandweerman Bob helpen de kinderen de familie Brandjes het huis veiliger te maken. In elke kamer van het huis is voor de kinderen iets spannends te beleven. Beeld, geluid en rook maken het een echte ervaring.
Officieel lid Hoe vlucht ik mijn huis uit als mijn broertje z’n kamer in brand heeft gezet? Wat moet ik doen bij brandwonden? Waarom is een rookmelder zo belangrijk? De leerlingen krijgen antwoorden op dit soort vragen door het allemaal zelf te beleven.
vroeg mogelijk te beginnen met kinderen bewust te maken van brandveiligheid. Het lesprogramma voor scholen begint al in de kleuterklas. De voorlichting eindigt met een bezoek aan de kazerne om al het geleerde in de praktijk te brengen en lid te worden van ‘De club van 1-1-2’.
Wie de hele route heeft volbracht, is daarna officieel lid van de club van 1-1-2. Naast een leuk aandenken krijgen de leerlingen ook een boekje mee. Hiermee kunnen ze thuis kijken wat er verbeterd kan worden wat betreft de brandveiligheid. Bij de lancering is ook de website www.declubvan112.nl geïntroduceerd.
Publiek De nieuwe kazerne van de Veiligheidsregio RotterdamRijnmond in Schiedam is een zogenaamde kazerne ‘nieuwe stijl’. Naast dat de brandweer hier vandaan uitrukt, is hij ook open voor publiek. Het team Brandveilig leven ontvangt hier verschillende groepen om voorlichting te geven over brandveiligheid. De club van 1-1-2 is hier een belangrijk onderdeel van.
Kleuterklas De Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond heeft voorlichting hoog in het vaandel staan. Het is goed om zo
4 Brandveilig leven Transvaalbuurt Amsterdam
Jongeren helpen brandveiligheid te verbeteren Minister Opstelten bezoekt
Twente Safety Campus
Op woensdag 30 april heeft minister Opstelten van Veiligheid en Justitie een bezoek gebracht aan de
“De brandveiligheid in de buurt vergroten én jongeren uit de buurt werkervaring laten opdoen en daarmee een stap laten zetten richting betaald werk, dat is het project Samen Veilig. Een prachtig project dat mooi aansluit bij het doel van de brandweer om een brandveilige samenleving te creëren.”
Twente Safety Campus. Ook zijn Duitse collega minister Jäger van Binnenlandse Zaken van de deelstaat Noordrijn-Westfalen was hierbij aanwezig. Aanleiding was een convenant dat zij die dag ondertekend hebben. Als locatie was voor Twente gekozen. Nadat de ministers ontvangen waren door Arco Hofland, portefeuillehouder Twente Safety Campus in het Dagelijks Bestuur van Veiligheidsregio Twente, volgde er een rondleiding in onze Risk Factory. Minister Opstelten en zijn collega’s namen ruim de tijd om de verschillende scenario’s te bekijken.
Het Samen Veilig team, met in het midden initiatiefnemer en projectleider Zouhair Jbyeh in brandweeruniform.
Na de rondleiding volgde een demonstratie van de Brainbox Brandgedrag. Hierbij waren zowel Duitse als Nederlandse brandweercollega’s aanwezig. De minister was enthousiast en liet zich ook hier uitgebreid bijpraten door onze instructeurs. Het bezoek werd afgesloten met het ondertekenen van een convenant waarin de ministers afspraken maken over grensoverschrijdende samenwerking ten tijde van een ramp.
Brandveilig leven in Aalsmeer: ook actief op het water! Zouhair Jbyeh, brandwacht, initiatiefnemer en projectleider van Samen Veilig, is trots op wat er is bereikt. “In tien weken bezochten de jongeren bijna 300 woningen in de Transvaalbuurt*, gaven brandveiligheidadvies en hingen rookmelders op!” Abdelilah Jami is één van de jongeren die meedeed. “Ik werd gebeld door mijn klantmanager van Dienst Werk en Inkomen (DWI) met de vraag of ik aan het project wilde meewerken. Ik heb meteen ja gezegd. Het is leuk en leerzaam om de gesprekken te voeren en mensen uit de buurt bewust te maken van brandveiligheid. Ik hoop met deze ervaring snel een baan te vinden.”
Het idee kwam van Theo de Kruijf, brandmeester in Aalsmeer (Brandweer Amsterdam-
Enthousiast Huismeester Jan Bulder van woningcorporatie Stadgenoot: “Ik vind het een geweldig project. Het is leuk om het met de jongens te doen: ze zijn erg enthousiast en willen graag
mee. Ook leren ze veel bij op het gebied van beleefdheidsvormen en communicatie.” Ervaring De samenwerking tussen brandweer, woningcorporatie Stadgenoot, stadsdeel Amsterdam Oost, DWI en jongeren uit de buurt is uniek. Niet eerder hebben de brandweer en een corporatie op deze manier samengewerkt aan de veiligheid in woningen. De jongeren uit de buurt zijn, samen met huismeesters van Stadgenoot, door Brandweer Amsterdam-Amstelland opgeleid tot buurtvoorlichter Brandveilig leven en hebben bij 300 woningen een persoonlijk gesprek gevoerd over brandveiligheid. De jongeren hebben geen betaald werk en doen via dit project ervaring op. * De Transvaalbuurt is een wijk die in 2007 door minister Ella Vogelaar werd bestempeld als aandachtswijk.
Amstelland) en parttime werkzaam bij Brandveilig leven: “Laten we het water opgaan en aan schippers vragen of wij de boot mogen controleren op (brand)veiligheid.”
Theo de Kruijf, 33 jaar in dienst, vertelt: “Eén derde van het grondgebied van Aalsmeer bestaat uit water, er zijn meer dan 65 jachthavens in Aalsmeer met duizenden ligplaatsen. Burgers huren een boot en/ of gaan varen, maar ik vraag me altijd af of zij bewust zijn van de brandrisico’s op een boot. Je hebt namelijk te maken met gas en andere brandstoffen, zoals benzine en diesel. Op een boot wordt veel kunststof gebruikt om het gewicht zo laag mogelijk te houden. Ook is er veel brandbaar materiaal aanwezig, zoals hout en zeildoek waardoor de brand snel kan uitbreiden.” De hele dag voer brandweervaartuig JIM, met aan boord vier collega’s van Brandveilig leven, op de Westeinderplassen. Naast de controle van gasaansluitingen en -leidingen, benzineopslag en andere potentiële brandgevaarlijke situaties, werden ook rookmelders geplaatst als op de boot werd geslapen. Een ploeg van vier collega’s van Brandveilig leven liep tegelijkertijd in de havens aan de Westeinderplassen en voerde daar controles uit. Wil je meer weten? Stuur een e-mail naar: l.scholten @ brandweeraa.nl
Innovatie 5
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
Tijdens de eindstrijd bij het IFV in Arnhem bouwden de leerlingen een werkend prototype van hun idee voor tijdwinst bij woningbrand: een brandblussysteem op de cv dat automatisch in werking treedt wanneer de ‘special seal’ smelt door vuur. Het is een slimme toevoeging op de temperatuurkraan van een verwarming. Het tussenstuk is een nevelaar die wordt geactiveerd als de bijbehorende smeltzekering knalt door de hitte van een brand. Het systeem gebruikt de bestaande waterleidingen in huis om branden te blussen.
Column De brandweer is vooral bekend van die grote rode auto’s met daarin die stoere brandweermannen en -vrouwen die bij nacht en ontij uitrukken om de burger in nood te helpen. De organisatie die 24/7 klaar staat om ingezet te worden als het leed vaak al is geschied. We vinden ons vak spannend. Maar voorop staat de intrinsieke motivatie om het leven van anderen te beschermen. We willen het leed van onze medemens vooral zo klein mogelijk houden. Daarom zou het zo mooi zijn als we ons ook nog meer inzetten voor het voorkomen van incidenten. Wij weten immers vanuit de praktijk wat de ernstige gevolgen van brand kunnen zijn. We kennen onze wijken goed en we weten welke brandonveilige situaties zich in woningen en instellingen voordoen. Met onze kennis zijn we als geen ander in staat om burgers bewuster te maken van de risico’s en hen voor te lichten hoe brand te voorkomen is. En we kunnen natuurlijk uitleggen wat ze moeten doen als er toch brand uitbreekt. De komende tijd besteden een aantal collega’s en ik hier extra aandacht aan. Wat zou het mooi zijn als het lukt dat veel meer incidentbestrijders dan nu het geval is, de mogelijkheden krijgen om dit te doen. Bijvoorbeeld door ondersteuning met een opleiding en het versterken van de samenwerking met de collega’s van Risicobeheersing.
Beste idee voor tijdwinst bij woningbrand
Markland College wint Technasium Top Award 2014 Dit jaar was de brandweer de opdrachtgever van de Technasium Top Award. De brandweer gaf Technasiumleerlingen de opdracht: ontwerp een systeem dat bewoners bij een woningbrand meer tijd geeft om in veiligheid te komen. Na de regionale voorrondes vond op 11 en 12 april 2014 de finale plaats.
Beste oplossing “We zijn hartstikke blij met de prijs”, aldus teamlid Melissa Gerritsen van het winnende Markland College uit Oudenbosch. “We hebben heel wat ideeën bedacht voordat we bij de nevel-cv uitkwamen. Uiteindelijk was dit de beste oplossing. We hebben een handvol prototypes gebouwd, hij werd steeds beter. We hebben ‘m zelfs getest bij de brandweer. Het mooie aan ons idee is dat het systeem in elk huis toepasbaar is. Elk huis heeft een cv.” Met haar teamgenoten Bas Hagenaars en Floor Machiels won Gerritsen naast de award een dag training bij een brandweertrainingscentrum. Uitslag van de Technasium TOP Award 2014: 1 Markland College, Oudenbosch 2 Calandlyceum, Amsterdam 3 CSG Het Streek, Ede Publieksprijs: Eckartcollege, Eindhoven Kijk ook op pagina 12 over de ‘winnaars publieksprijs’.
Amsterdam-Amstelland test Google Glass Brandweer Amsterdam-Amstelland heeft de beschikking gekregen over Google Glass en onderzoekt de toegevoegde waarde van Glass bij het repressieve werk.
‘Inzetten op het voorkomen van incidenten’ En door met elkaar een bijdrage te leveren aan grote (landelijke) evenementen zoals de 50+-beurs. Ook willen we als regio’s van elkaar leren. Dit gaan we onder meer doen tijdens het brandweercongres op 2 en 3 oktober en op het netwerkevent op 18 november van dit jaar. We willen er alles aan doen om zoveel mogelijk leed te voorkomen. Ook op deze manier kunnen we levens redden. Omdat we ‘Blussen voordat het brandt...’. Paul van Dooren Plv. sectorhoofd incidentbestrijding Brandweer Brabant-Zuidoost
De komende tijd wordt, in samenwerking met ICT-dienstverlener Incentro, geëxperimenteerd met de mogelijkheden die Glass biedt. “Wanneer je kijkt naar de enorme mogelijkheden die het in potentie biedt, dan denk ik zeker dat ook de brandweer profijt kan hebben van Glass”, zegt commandant Elie van Strien. Hij is er trots op dat Amsterdam-Amstelland het eerste Nederlandse brandweerkorps is dat Glass tot zijn beschikking heeft. “Ik ben van mening dat Glass kan bijdragen aan onder andere een veiliger optreden van ons personeel.” Informatiegestuurde brandweer De brandweer ontwikkelt zich meer en meer naar een informatiegestuurde organisatie. Brandweer AmsterdamAmstelland maakt al enige jaren gebruik van Open Data, met als resultaat onder andere het Sociaal Woning Brandrisicoprofiel. Hierin is onderzocht welke bewonersgroepen de meeste kans maken om slachtoffer te worden van een woningbrand. Met deze informatie kan het korps gerichter inzetten op het verhogen van het brandveiligheidbewustzijn om daarmee het aantal branden terug te dringen.
Leren Ook wordt data ingezet om brandweermensen te voorzien van relevantie informatie wanneer zij onderweg zijn naar een incident. Glass kan een volgende stap betekenen in het gebruik van data tijdens incidenten. In eerste instantie gebruikt Brandweer Amsterdam-Amstelland Google Glass voor leerdoeleinden. Via Glass kan op afstand realtime worden meegekeken met officieren van dienst tijdens oefeningen en incidenten. Het korps kijkt vooral naar de toepasbaarheid van bestaande apps, zoals Google Hang-
‘Google Glass kan bijdragen aan een veiliger optreden van ons personeel’
outs voor het kunnen videostreamen van incidentbestrijding en Layar. Daarnaast wordt samenwerking gezocht met onder andere private partijen voor het bouwen van software om data te koppelen aan Google Glass. Hierbij wordt onder andere gedacht aan de informatie uit het crash recoverysysteem dat gebruikt wordt bij verkeersongevallen. In dit systeem staan belangrijke gegevens over voertuigen, zoals de locatie van airbags en waar de brandweer het voertuig moet openknippen in geval van een beknelling.
6 Blussen
Bestrijden ‘afvalbrand’ duurde zes dagen Brandweer Gelderland-Zuid was maar liefst zes dagen lang bezig met het bestrijden van een ‘afvalbrand’ in Zaltbommel. Een bijzondere inzet die eind januari plaatsvond. Op zondag 26 januari 2014 ontstond brand in afval dat lag opgeslagen in een loods van afvalverwerkingsbedrijf Van Rijnsbergen-Liebregts in Zaltbommel. Dezelfde avond werd opgeschaald naar GRIP 1. “Het was door de lange inzetduur een bijzondere en ook complexe brand”, vertelt Marcel Jonkman. Hij was een van de leiders Commando Plaats Incident (COPI) die tijdens het incident in actie kwam. “De complexiteit zat vooral in de hoeveelheid afval. Dat was ongeveer 2.500 ton. Dat zijn 10.000 grijze straatcontainers”, legt Marcel uit. “Het afval was op elkaar samengeperst waardoor de kern, waar het vuur zat, moeilijk te bereiken was.”
‘De complexiteit zat vooral in de hoeveelheid afval’ Marcel Jonkman, leider COPI
Moeilijk te blussen De enige manier om de brand te bestrijden bleek het uit elkaar halen van het afval. Marcel: “We hebben daar vier shovels en twee grote graafmachines voor gebruikt. Het afval is na het afblussen, op last van de gemeente, naar alle verbrandingsovens in Nederland
gebracht.” Ook Peter Kramer maakte als regionaal commandant van dienst de brand mee: “Het was eigenlijk een heel basale afvalbrand, maar toch uniek. Waar vroeger het afval ergens afgelegen in de buitenlucht lag, wordt het nu door bedrijven opgeslagen op een industrieterrein. Deze afvalbrand veroorzaakte daardoor meer overlast en was moeilijk te blussen.” Continuïteit bewaken “We moesten zes dagen lang de continuïteit bewaken en dan stuit je op problemen die bij andere branden niet voorkomen”, gaat Marcel verder. “Zo kregen we te maken met beschadigde brandslangen van het grootwatertransport. De slangen lagen uitgerold over een drukke weg. De slangenbruggen om over de slangen heen te rijden, bleken niet sterk genoeg om zes dagen lang te functioneren. Om dit op te lossen, hebben we de slangen met zeecontainers en ladders opgehangen in bomen.” Bijstand van Defensie Om het bestrijden van de brand te versnellen, werd bijstand gevraagd aan Defensie. Peter Zwitserloot, majoor der Genie en liaison Defensie voor de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid: “Defensie leverde met vrachtwagens de shovels en graafmachines aan. Van maandag tot en met donderdag waren er steeds vijf werknemers en een leidinggevende van Defensie om deze machines te besturen.”
Realistisch oefenen op de Waal Op woensdag 14 mei oefenden de bemanningen van de blusboten Gelderland en Batouwe van de Brandweer Gelderland-Zuid op een binnenvaarttanker. In het 135 meter lange schip van de firma Somtrans werd een brand in een machinekamer geënsceneerd. Er waren ook slachtoffers. ‘s Ochtends werd op de Waal bij Nijmegen geoefend waarbij de blusboot Gelderland in actie kwam. In de middag meerde de tanker af in IJzendoorn (gemeente Neder-Betuwe) en was de blusboot Batouwe aan zet. Bevelvoerder in Nijmegen, Roel van de Pasch, was zeer tevreden over de opzet van de oefening: “Dit schip bood ons de unieke kans om zeer realistisch te oefenen.” Leerpunten voor bemanning Ook de bedrijfshulpverleners (bemanning) van Somtrans namen aan de oefening deel. Dat leverde voor hen nuttige leerpunten op. De bedrijfshulpverleners beseften dat er een groot beroep wordt gedaan op hun zelfredzaamheid, want de hulpdiensten zijn immers niet meteen ter plaatse.
‘Dit schip bood ons de unieke kans om zeer realistisch te oefenen’ Roel van de Pasch, bevelvoerder in Nijmegen
Vernieuwing 7
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
Kermisattractie strijdt tegen woningbranden
De brandweer kom je in verschillende gedaantes tegen op een evenement. Bijvoorbeeld in actie tijdens een demonstratie blussen en knippen of in een rood aangeklede stand met een stapel folders over brandveiligheid. Dat is voor hen een eyeopener.”
Maar brandveiligheid heeft nu een nieuwe publiekstrekker die deze zomer op Noord-Hollandse evenementen is te zien: de ‘kermisattractie’ Ram de Vlam.
Belangrijkste brandoorzaken Ram de Vlam is een soort kermisattractie die de belangrijkste brandoorzaken in huis demonstreert. Dat gebeurt met licht-, rook- en geluidseffecten. De aanhanger is de jongste aanwinst van Veiligheidsregio Noord-Holland Noord in de strijd tegen woningbranden.
Robèr Blankendaal schrok ervan. De brandweervrijwilliger uit het Noord-Hollandse Opmeer stond afgelopen tijd een paar keer naast de nieuwe voorlichtingsmodule, om vragen te beantwoorden van publiek. Natuurlijk had hij niet verwacht dat voorbijgangers net zoveel van brand zouden weten als hij. Maar hij ontdekte dat passanten desgevraagd echt denken dat de brandweer hen wel komt redden en dat ze zelf niets hoeven te doen. “Ik vertel die mensen dan dat het vuur binnen drie minuten om zich heen grijpt. En dat brandweervrijwilligers binnen die tijd vaak nog niet eens op de kazerne zijn.
Slaat het aan? “Ja!”, zegt Blankendaal volmondig. “Het is een modernere manier van voorlichting geven. Ik vind het zelf ook heel leuk om te doen. De effecten die je ziet in de stand zijn mooie aanknopingspunten voor een gesprekje over brandveiligheid. Ik heb gemerkt dat de module veel verschillende doelgroepen aanspreekt. Zowel volwassenen als kinderen vinden het leuk.”
‘Ram de Vlam is een soort kermisattractie die de belangrijkste brandoorzaken in huis laat zien’
Vernieuwing landelijke lijn publieksfolders
Meer rood, meer beeld en minder tekst catieadviseurs van alle regio’s, en collega’s van de vakgroep Brandveilig leven startten vorig jaar gezamenlijk met het aanpassen van zowel de inhoud als de vormgeving van de publieksfolders. De eerste vier vernieuwde folders zijn inmiddels beschikbaar via preventiedrukwerk.nl en de rest volgt nog deze zomer. Daarna worden de folders voor bedrijven aangepakt. Het bleek een flinke klus om met zo’n grote groep mensen het eens te worden over zowel de inhoud als de vormgeving. Basis voor de aanpassingen is een rapport van studenten van de universiteit van Nijmegen. Zij voerden in opdracht van Brandweer Nederland een onderzoek uit onder diverse doelgroepen van de folders (senioren, studenten, klussers, burgers algemeen, etc). Op basis hiervan is de vernieuwing gestart. Belangrijkste veranderingen: meer beeld, minder tekst, veel opsommingen, ingaan op fear appeal en een duidelijke brandweeruitstraling. Test op huishoudbeurs In februari hebben we op de huishoudbeurs de folder Brandveilig wonen in de nieuwe opzet getest. Dit was een nuttige testfase. Het publiek en collega’s van de brandweer waren enthousiast over de nieuwe uitstraling. Natuurlijk werden nog verbetersuggesties gedaan. Die hebben we doorgevoerd. Het resultaat is zichtbaar in de eerste vier folders die nu klaar zijn.
“Een woningbrand overkomt mij niet.”
5
Welke folders? De reeks van publieksfolders kent de volgende onderwerpen: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Brandveilig wonen (met checklist) Brandwonden en dan? Koolmonoxide Brandveilig klussen Portiekwoningen Brandveilig feestvieren Help natuurbranden voorkomen Veilig omgaan met elektrische apparatuur Brandveilig op kamers Een brandveilige zomer Wat te doen na brand?
6
Zijn alle zekeringen in de meterkast in orde?
15 Weet u wat u moet doen bij ‘vlam in de pan’? Blijf in de buurt van het fornuis / kookplaat als u kookt. Als de vlam in de pan slaat, doe dan een deksel op de pan of gebruik een blusdeken. Gebruik nooit water om het vuur te blussen. Schakel ook het fornuis of de kookplaat uit, zet de afzuigkap uit en laat de pan minstens een half uur staan om af te koelen. Controleer na een half uur of het vuur echt uit is. ja nee
Is het huis beveiligd met een aardlekschakelaar? Een aardlekschakelaar kan brandgevaar beperken en uzelf beschermen tegen elektrocutiegevaar. ja nee
7
Vet kan in de afzuigkap komen, dit vet kan vlam vatten. Maak daarom de afzuigkap schoon en vervang of reinig regelmatig het filter. ja nee
17 Laat u de geiser regelmatig controleren en reinigen?
Bergruimte 8
Toch krijgt de brandweer jaarlijks duizenden meldingen van brand in een woning. Soms is er alleen materiële schade. Helaas vallen ieder jaar honderden gewonden en tientallen dodelijke slachtoffers.
1
Is uw huisnummer goed te zien voor de brandweer? De brandweer moet vanuit een rijdende auto kunnen zien of ze op het juiste adres is. ja nee
2
Kunt u als het nodig is uw huis snel verlaten? Kies voor uw sleutels een vaste, veilige opbergplaats waar u snel bij kunt. ja nee
3
Zijn de gang en de trap vrij van obstakels? Voorwerpen die in de looproute staan, kunnen hinderen als u bij brand moet vluchten. Ook kan de brandweer dan moeilijk in uw huis komen. ja nee
4
Laat u de cv-ketel regelmatig controleren? Het is verstandig om uw ketel jaarlijks te laten controleren. Door een slechte verbranding kan er koolmonoxide ontstaan. Dit is een zeer gevaarlijk gas dat u niet ruikt, proeft en ziet maar u kunt hierdoor wel bewusteloos raken of zelfs overlijden. ja nee
Is de hoofdafsluiter van gas goed bereikbaar? Bij brand of gaslekkage moet de hoofdafsluiter snel worden afgesloten. Gas is bij brand erg gevaarlijk. ja nee
Keuken
Het is verstandig om uw geiser jaarlijks te laten controleren. Een slecht werkende geiser kan het zeer gevaarlijke koolmonoxide veroorzaken. Een goed afgestelde geiser heeft een blauwe vlam. Mogelijke signalen dat er iets mis is met een installatie zijn een geel / oranje gasvlam, beslagen ramen, een gaslucht en lichamelijke symptomen zoals hoofdpijn, misselijkheid en vermoeidheid. ja nee
12 Is de gasslang naar het gasfornuis nog in goede staat? 9
Is de ruimte rondom de cv-ketel vrij van brandbare materialen? Brandbare materialen in de buurt van de cv-ketel versnellen een brand. ja nee
10 Maakt u het filter en de luchtafvoerslang van de wasdroger na ieder gebruik stofvrij? Drogen van was veroorzaakt veel pluizen. Dit kan brand veroorzaken. ja nee
11 Zijn de kranen en slangen naar de wasmachine in orde? Als de kranen en de slangen niet in orde zijn, kan er waterschade ontstaan en daarmee is er risico op kortsluiting. ja nee
Zorg ervoor dat de slang van een niet-ingebouwd gasfornuis buiten de hitte van de gaspitten blijft. Controleer de slang regelmatig op scheurtjes en vervang deze na maximaal vijftien jaar. ja nee
13 Is er voldoende afstand tussen het kooktoestel en brandbare dingen? Houd brandbare dingen zoals gordijnen, thee- en handdoeken uit de buurt van het kooktoestel. Deze kunnen makkelijk vlam vatten. ja nee
14 Staat het gasfornuis of de kookplaat uit als u weggaat? Laat pannen niet op het vuur of de kookplaat staan als u weggaat. Er kan bijvoorbeeld vlam in de pan ontstaan wanneer u er niet bij bent. ja nee
18 Zijn er licht ontvlambare vloeistoffen in huis, zoals spiritus en benzine? Licht ontvlambare stoffen in huis zijn een verhoogd risico. Bewaar deze daarom in een goed geventileerde ruimte, zoals een schuur, garage of berging. ja nee
19 Bewaart u gasflessen buitenshuis? Gasflessen in huis kunnen bij brand gevaarlijk zijn. Bewaar deze buiten de woning in een goed geventileerde ruimte. Bewaar ze ook niet in de kelder, want gassen zijn zwaarder dan lucht en kunnen dan gevaarlijk zijn. Gasflessen moeten rechtop staan. ja nee
Controleer losse snoeren regelmatig op beschadigingen. Leg ze niet onder een tapijt of mat. Rol kabelhaspels altijd helemaal uit voordat u ze gebruikt. Opgerolde haspels kunnen oververhit raken en brand veroorzaken. ja nee
22 Maakt u sigaretten op een veilige plaats uit en gooit u ze veilig weg? Gebruik asbakken en leeg deze niet te snel: op z’n vroegst een kwartier na het uitdoen van de laatste sigaret. ja nee
7
ja
nee
Bergruimte
Entree 1
Is uw huisnummer goed
Kunt u als het nodig
9
Zijn de gang en de trap
vrij van obstakels?
Voorwerpen die in de looproute staan, kunn en hinderen als u bij brand moet vluch ten. Ook kan de brand weer dan moeilijk in uw huis kome n. ja nee
Is de hoofdafsluiter van
10 Maakt u het filter e de wasdroger na ie
Drogen van was veroo veroorzaken. ja nee
11 Zijn de kranen en sl in orde?
gas goed bereikbaar?
Voorkom brandwonden
Als de vlammen zijn gedoofd, verleen dan eerste hulp:
Er is maar één juist antwoord op de vraag hoe brandwonden kunnen worden voorkomen: wees alert en voorzichtig en neem veiligheidsvoorschriften altijd in acht.
1
2
Een ongeluk zit in een klein hoekje. Soms met grote gevolgen. Vooral senioren en kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar vormen een grote risicogroep. Kinderen zijn speels en hun gedrag is onvoorspelbaar. Ze kunnen zich plotseling aan van alles vastgrijpen en optrekken waardoor een kaars of een kop hete thee omvalt.
3 4
5 6
Mensen die wat ouder zijn lopen meer risico omdat een ongeval zeer snel plaatsvindt. Bij een iets langzamere reactie kun je je sneller branden. Bij een temperatuur van 40° Celsius kan iemand brandwonden oplopen.
7 8
Wat is een brandwond?
Eerste hulp
De huid is opgebouwd uit een aantal lagen en bevat haren, klieren, zenuwen en bloedvaten. Bij een verbranding worden die lagen door chemische stoffen of door hitte, zoals door vuur of heet water beschadigd. Brandwonden zijn méér dan ‘een ongelukje’. Brandwonden zijn levens bedreigend.
En dan gaat het toch verkeerd… Bij brandwonden is eerste hulp noodzakelijk en belangrijk. Met de juiste hulp kan de pijn worden verlicht en diepere inbranding worden voorkomen.
Wat als het nog brandt: 1 2
Zorg dat u en het slachtoffer veilig zijn. Doof de vlammen door het slachtoffer over de grond te rollen
Niet hollen, maar rollen! 3
Gebruik eventueel een stevige jas of (blus)deken om de vlammen te doven. Let op: bedek vanaf de nek naar de benen. Zo voorkom je dat (meer) vlammen het gezicht raken.
nee
Is de ruimte rondo materialen?
Brandbare materiale een brand. ja nee
is uw huis snel
verlaten? Kies voor uw sleutels een vaste, veilige opbe rgplaats waar u snel bij kunt. ja nee
3
ja
te zien voor
de brandweer? De brandweer moet vanui t een rijdende auto kunn en zien of ze op het juiste adres is. ja nee
2
Laat u de cv-kete
Het is verstandig om Door een slechte ve Dit is een zeer geva maar u kunt hierdo overlijden.
Bij brand of gaslekkage moet de hoofdafsluiter snel worden afgesloten. Gas is bij brand erg gevaarlijk. ja nee
Brandwonden zijn de meest ernstige verwondingen die er bestaan en kunnen blijvende schade veroorzaken. De ernst van de schade hangt af van de temperatuur, de inwerkingstijd van de hitte op de huid en de oorzaak van de verbranding (bijvoorbeeld hete vloeistof of vuur). Al boven een temperatuur van ongeveer 40° Celsius beschadigt de huid.
Is de meterkast
Bij een brand in d door kortsluiting, vatten.
4
Brandveiligheid begint u bij uzelf. Daar willen wij als brandweer u graag bij helpen. Daarom hebben we een checklist opgesteld zodat u snel kunt zien of u uw huis nog brandveiliger kunt maken. Ook geven wij tips wat te doen als er toch brand uitbreekt.
nee
Is het huis bev
Een aardlekschak beschermen tege ja nee
Gelukkig kunt u zelf veel doen om uw huis brandveiliger te maken of als er och brand uitbreek t, de gevolgen ervan te beperken. Deze controlel ijst helpt hierbij. U kunt er uw leven en dat van uw huisgenoten mee redd en.
In deze folder…
www.brandweer.nl
ja
6
Toch krijgt de brandwe er jaarlijks duizenden meldingen van brand in een woning. Soms is er alleen materiële schade. Hela as vallen ieder jaar hond erden gewonden en tientallen dodelijke slachtoffers.
Eerst water, de rest komt later!
Zijn alle zeker
Als er thuis rege de oorzaak wor zijn veiligheidsm
Dat denkt u...
20 Gaat u veilig om met stekkerdozen? Gebruik goedgekeurde, niet beschadigde stekkerdozen en verbind deze niet zomaar onderling met elkaar. Als u teveel stekkerdozen aansluit op één groep, kan er overbelasting ontstaan met brand als gevolg. ja nee
5
8
Brandveilig wonen
Woonkamer
21 Gaat u veilig om met elektrische snoeren? 16 Maakt u het filter van de afzuigkap regelmatig schoon?
Is de meterkast vrij van brandbare materialen? Bij een brand in de meterkast die bijvoorbeeld ontstaan is door kortsluiting, kunnen brandbare materialen ook vlam vatten. ja nee
Entree
“Een woningbrand overkomt mij niet.”
Evaluatie Een half jaar na lancering van de laatste publieksfolder in deze reeks gaan we evalueren of de vernieuwde folderlijn volstaat. Waar nodig worden wijzigingen doorgevoerd en eventueel folders toegevoegd aan de reeks. Voor vragen over de aangepaste folderlijn neem je contact op met Marieke van der Horn:
[email protected]
Als er thuis regelmatig kortsluiting is, is het belangrijk dat de oorzaak wordt opgespoord en verholpen. Zekeringen zijn veiligheidsmaatregelen van elektriciteit. ja nee
Dat denkt u...
Gelukkig kunt u zelf veel doen om uw huis brandveiliger te maken of als er och brand uitbreekt, de gevolgen ervan te beperken. Deze controlelijst helpt hierbij. U kunt er uw leven en dat van uw huisgenoten mee redden.
Meer info op www.brandweer.nl De landelijke lijn publieksfolders was in de loop der jaren uitgebreid tot 17 folders. Een aantal folders is samengevoegd en de meeste folders zijn flink ingekort. In alle folders wordt verwezen naar de website www.brandweer.nl. Daar staat aanvullende informatie. Ook wordt de informatie op de site aangevuld met diverse (instructie)filmpjes.
BW-01-06-14 Dit is een uitgave van Brandweer Nederland • Vormgeving & Illustraties: Jeanne Melchels, Westervoort • Druk: De Bink, Leiden
Collega’s van het netwerk Cobra, communi-
Eerst water, de rest komt later! Koel de wond ± 10 minuten met lauw zachtstromend leidingwater. Geen kraan of douche dichtbij? Al het water is beter dan niet koelen. Koel alleen de wond om onderkoeling te voorkomen. (Zeker bij kinderen belangrijk!) Verwijder GEEN kleding. Let op: doe bij kinderen WEL de luier uit. Waarschuw een dokter bij blaren, een kapotte huid, elektrische en chemische verbrandingen. Bij twijfel ook altijd bellen! Smeer niets op de brandwond(en). Bedek de wond losjes met steriel verband of een schone doek of laken. Geef het slachtoffer geen eten of drinken. Vervoer het slachtoffer, indien mogelijk, zittend. Om zwellingen in de keel te voorkomen moet het hoofd altijd hoger zijn dan de rest van het lichaam.
Verbrandingen door hete vloeistoffen Verbrandingen ontstaan vaak door ongelukken met hete vloeistoffen zoals soep, koffie of thee. Hierbij geldt weer: eerst water, de rest komt later. Voor verder behandeling van de wonden kunt u bovenstaande 8 punten volgen.
Als de kranen en de sla schade ontstaan en da ja nee
8 Huisbezoek ‘De brandweerinspecteur hangt, zonodig, gratis rookmelders op’
Jan Lagas, tijdens een huisbezoek
Aanpak Brandveilig leven in Kennemerland Brandveilig leven is bewustwording en gedragsverandering realiseren bij burgers, bedrijven en instellingen op het gebied van brandveiligheid. Met Brandveilig leven kiest de afdeling Proactie & Preventie er bewust voor om de veiligheid aan de voorkant beter te borgen. Brandweer Kennemerland vertelt graag meer over vier van haar projecten.
I
Project Brandveilig leven I De gemeente Haarlemmermeer voelde in 2011 de verantwoording om in de zuidelijke kernen extra op preventie in te zetten. Aangetoond was dat de brandweer hier niet altijd binnen de wettelijke gestelde norm aanwezig kon zijn. Inspecteurs van de brandweer brachten huis-aan-huis bezoeken aan alle woningen in de zuidelijke kernen. Het resultaat: in totaal hebben de brandweerinspecteurs 633 woningen bezocht waarbij 960 rookmelders zijn geplaatst in 482 woningen.
II
Project Brandveilig leven II Het project Brandveilig leven heeft zich in 2013 gericht op particuliere risicowoningen verspreid over Haarlemmermeer. Particuliere risicowoningen zijn woningen die na de brand aan de Koning Willem I Laan in Hoofddorp in 2008 door de gemeente zijn geïdentificeerd als woningen waarbij brand mogelijk via de dakconstructie naar naastgelegen woningen kan overslaan. Tijdens de inspectie kreeg de bewoner/eigenaar advies over hoe hij of zij de woning brandveiliger kon maken. Resultaat: in totaal hebben de brandweerinspecteurs 801 woningen bezocht waarbij 1061 rookmelders geplaatst zijn in 569 woningen.
De brandweerinspecteur hangt, waar nodig, gratis rookmelders op. In totaal worden er 1265 woningen aangeschreven. Mocht je vragen hebben over een van bovengenoemde projecten, dan kan je terecht bij de adviseur Brandveilig leven Jeroen Derksema (
[email protected]).
Rob Kramer tijdens een huisbezoek
III
P roject Brandveilig leven III Vanaf het vierde kwartaal 2013 is het project ‘Ontruimingsoefeningen bij instellingen voor niet-zelfredzamen’ gestart. De brandweer biedt onder andere zorginstellingen, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen in de gemeente Haarlemmermeer de mogelijkheid om het ontruimingsplan gezamenlijk te oefenen met de BHV-organisatie en de brandweer.
IV Elie Rooth
P roject Brandveilig leven IV Eind februari 2014 is Brandweer Kennemerland gestart met huisbezoeken aan bewoners in de gemeente Haarlemmermeer die een mobiliteitsbeperking hebben en geregistreerd staan bij de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Mensen die slecht ter been zijn of afhankelijk van hulpmiddelen, kunnen minder goed een brandende woning verlaten. Tijdens het bezoek worden de bewoners bewust gemaakt van de gevaren van brand.
Thema brandpreventieweken 2014
ook veel bijval. Brandveiligheidsbewustzijn en weten hoe te vluchten bij brand bleken de speerpunten van brandpreventieve acties voor senioren.
Zilveren generatie op de vlucht In de Nationale Brandpreventieweken gaan de Brandweer en de Brandwonden Stichting met senioren oefenen hoe zij bij brand hun huis uit kunnen vluchten. Oktober wordt de maand van ‘Wat doe JIJ bij brand? Vluchten moet je oefenen!’ Op 1 oktober, in de week van de Nationale Dag voor de Ouderen, wordt de aftrap gegeven voor vluchtoefeningen in heel het land. De verwachte verdere stijging van het aantal branddoden onder deze kwetsbare groep, maakt hen tot de belangrijkste doelgroep voor Brandveilig leven-activiteiten in 2014. Stijging aantal branddoden verwacht In het eerste kwartaal van 2014 zijn al vier keer zoveel 65-plussers omgekomen bij brand als in het eerste kwartaal van 2013. René Hagen van de Brandweeracademie: “Wij heb-
Oefenen én zelf ervaren De campagne ‘Wat doe JIJ bij brand? Vluchten moet je oefenen!’ is gericht op brandveiligheidsbewustzijn en de noodzaak van veilig vluchten. Voor de noodzaak van een vluchtplan zal via de landelijke vluchtoefenmaand aandacht gevraagd worden. Met de thuiswonende senior gaat het vluchten besproken worden én geoefend. Niets werkt zo overtuigend als het zelf ervaren van het belang van een veilige vluchtroute. ben berekend dat door de vergrijzing het aantal branddoden tot 2030 toeneemt met 13% en onder 65-plussers met 60%. Doordat ouderen langer zelfstandig wonen, is onze inschatting dat de toename tot 2030 zelfs 19% respectievelijk 80% wordt.” Brainstorm veiligheidsregio’s In maart hebben de veiligheidsregio’s met de Brandwonden Stichting samen nagedacht over brandveiligheid en senioren. ‘Ze zijn zich niet bewust van het gevaar’ is een veel gedeelde mening onder professionals. De opmerking: ‘Onvoorbereid en zonder hulp in 3 minuten vluchten is voor een jong iemand al heel wat. Hoe moet een 65-plusser dat dan doen?’ kreeg
Kennis delen essentieel Samen met brandweer, buurman, familie, mantelzorg, thuiszorg en andere betrokkenen wordt ervaren hoe het is om te moeten vluchten bij brand. Bij deze oefening ervaart de senior ook welke struikelblokken er zijn bij brand. Deze struikelblokken en de daarbij gevonden oplossingen worden meteen landelijk geïnventariseerd. De brandweerregio’s delen de kennis vervolgens via e-mail en social media. Kennisdeling is essentieel voor de ontwikkeling van hulp aan ouderen en vervolgcampagnes. Meer informatie: www.brandpreventieweek.nl
Rescue 9
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
Pilot Brabant-Zuidoost
WMO-consulenten adviseren over brandveiligheid
Brand met explosie bij Shell Moerdijk
Brandveiligheidsbewustzijn bij zelfstandig wonende mensen met een beperking is heel belangrijk. Deze groep loopt een groter risico bij brand, omdat ze minder zelfredzaam zijn. Het is daarom belangrijk om extra aandacht te geven aan preventie. Dit zou bij uitstek een taak kunnen zijn voor de brandweer. Maar het is niet logisch voor deze doelgroep als een vreemde zich met hun zelfredzaamheid bemoeit. In de regio Brabant-Zuidoost is in de gemeente Eersel daarom een pilot gestart om de WMO-consulenten (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) die toch al over de vloer komen bij deze doelgroep, daarbij te betrekken. Zelf ervaren Natuurlijk heeft de groep consulenten die de brandveiligheid gaat ‘controleren’ wel extra achtergrondinformatie nodig om het brandveiligheidbewustzijn later zo soepel mogelijk in het bezoek te kunnen introduceren en begeleiden. Daarvoor heeft Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost een speciaal programma opgesteld. Een onderdeel daarvan is een trainingsbijeenkomst, waarbij de focus ligt op bewustwording: Wat is brand? Wat zijn de gevaren? Hoe snel ontwikkelt brand zich? Hoe moet je vluchten (met een beperking)? De bijeenkomst is zoveel mogelijk interactief. Zo konden de consulenten ‘ervaren’ wat brand voor invloed heeft op de omgeving en je eigen handelen. Ook kregen ze uitleg over de meest voorkomende brandoorzaken.
Brandveiligheidsvoorlichting
voor senioren en mensen met een bepe rking
Brandveiligheidsvoorlichting
voor ouderen en verminderd zelfredza
men
Voor meer informatie: www.bra ndweer.nl
Tekening Ter ondersteuning is er een speciale checklist gemaakt voor de doelgroep ‘senioren en mensen met een beperking’. Daarin staat per pagina een onderwerp om te beoordelen. Daaronder staat een tekening van de situatie(s), waarbij de veiligheidstips worden beschreven. Zo worden de vraag en het advies direct aan elkaar gekoppeld en inzichtelijk gemaakt. Naslagwerk Voor de consulenten is een compacte syllabus gemaakt. Deze geeft extra achtergrondinformatie en aanvullende tips bij de punten uit de checklist. Hiermee hebben de consulenten een overzichtelijk naslagwerk om bij het invullen en bespreken van de checklist te gebruiken. Na de zomer wordt de pilot geëvalueerd en daarna mogelijk uitgerold over meerdere gemeenten.
Op 3 juni werd Moerdijk opgeschrikt door een enorme brand bij Shell. Regio Midden- en West-Brabant zet hieronder de feiten op een rij.
• 23.45 uur GRIP 3 (GBT) • 05.30 uur het vuur is geblust en er is slechts nog een kleine lekkage aan een flens op hoogte • 06.10 uur Brand is meester • 10.30 uur Persconferentie gemeente Moerdijk
Tijdlijn • 22.50 uur Melding ontploffing/Ongeval Gevaarlijke Stoffen • 22.50 uur Alarmering post Moerdijk-haven; 2 x Tankautospuit, Industriële Blusvoertuig en het Schuimblusvoertuig, de Officier van Dienst, de Adviseur Gevaarlijke Stoffen en de Tankautospuit Klundert • 22.53 uur Officier van Dienst schaalt op naar Grote Brand • 22.54 uur Officier van Dienst schaalt tijdens aanrijden op naar GRIP 1 (Copi) • 22.56 uur Tankautospuit Moerdijk Haven en het schuimblusvoertuigen ter plaatse • 22.58 uur Opgeschaald naar Zeer Grote Brand, GRIP 2 (ROT), 2de peloton wordt gealarmeerd door Gemeenschappelijke Meldkamer, RotterdamRijnmond zet peloton OGS in
• • • • • • • • • • • • • • • •
Ter plaatse 8 x Tankautospuit 10 x Schuimblusvoertuig/ industrieel blusvoertuig 2 x ontsmettingspeloton Grootschalig watertransport Multi Disciplinaire Unit 3 pelotonscommandanten brandweer Compagniescommandant brandweer Copi 2 x Adviseur Gevaarlijke Stoffen 1 x veiligheidsfunctionaris ROT GBT Brandweer totaal 150 personen GHOR/RAV 4 ambulances, traumaheli, Politie 8 voertuigen en politieheli, 2 politieboten Rijkswaterstaat 4 boten
10 Natuurbrand
Vuurdoop ‘Handcrew Overijssel’ De vele uren theorie en de oefeningen in het veld van de afgelopen anderhalf jaar kwamen in april allemaal in een tijdsbestek van drie dagen tot z’n recht bij daadwerkelijke inzetten van de collega’s uit Dedemsvaart, Den Ham en Nijverdal, oftewel de ‘Handcrew Overijssel’. Vrijdagochtend 18 april om 04.45 uur gaan de pagers van de collega’s af voor een aanvraag van de natuurbrandbestrijdingscontainer met manschappen voor bijstand in het Mastbos nabij Breda. Twee dagen later, op Eerste Paasdag, wordt om 14.14 uur opnieuw om bijstand gevraagd, nu voor een grote heide-/bosbrand op de Hoge Veluwe nabij Hoenderloo.
Mastbos Breda Bij de bosbrand in het Mastbos wordt de hulp ingeroepen voor het nablussen. Het gebied is vrijwel ontoegankelijk voor 4x4 natuurbrandbestrijdingsvoertuigen, laat staan voor normale tankautospuiten. De echte vlammen zijn er af, maar het vuur smeult en brandt nog na onder de grond. Dus goed werkveld voor de gereedschappen in de container en inzet van de Handcrew. Tegen 16.00 uur die middag wordt de balans opgemaakt en kan de conclusie worden getrokken dat de mannen en vrouwen goed werk hebben geleverd in moeilijk begaanbaar terrein en dat 7 tot 8 hectare is afgeblust met nog geen 2000 liter water!
Hoge Veluwe, Hoenderloo Op Eerste Paasdag wordt de Handcrew ingezet aan de staart van de brand, daar waar het vuur tegen de wind in ‘loopt’ en dus nog uitbreidt. Het team is amper ingezet als één van de leden letterlijk bovenop een wildzwijn stapt. Het dier had zich vlak voor het vuur in een kuil verstopt. Eenmaal bekomen van de schrik, worden enkele honderden meters vlammen bedwongen en wordt rond 19.00 uur besloten de inzet te stoppen. Moe maar voldaan kunnen we huiswaarts keren. We zijn een hele ervaring rijker en hebben eindelijk kunnen bewijzen dat deze manier van natuurbrandbestrijding ertoe doet.
‘We hebben enkele honderden meters vlammen bedwongen en bewezen dat deze manier van natuurbrandbestrijding ertoe doet’
Natuurbrand 11
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
Collega’s bedankt! Eerste Paasdag, 20 april, woedde er over een oppervlakte van ruim 500 hectare brand op de Veluwe. De brand begon ‘s ochtends rond negen uur op het Deeler Veld van park De Hoge Veluwe en heeft uiteindelijk ruim 300 hectare natuur aangetast: hoofdzakelijk buntgras.
Honderden brandweerlieden zijn ingezet om het vuur onder controle te krijgen. Ongeveer 80 blusvoertuigen waren er, waarvan ruim 60 in het veld. Brandweer Gelderland-Midden en Noord- en Oost-Gelderland kregen steun van ploegen uit IJsselland, Utrecht, Twente, Limburg-Noord, Midden- en West-Brabant en BrabantZuidoost. Twee helikopters van Defensie hebben vanuit de lucht de onbegaanbare gebieden geblust. Ook stelde Defensie een bergingstank en een shovel beschikbaar. Met de politieheli werden steeds verkenningen uitgevoerd. We hebben de brand kunnen bedwingen door de inzet en het eigen initiatief van alle collega’s. Daarom willen we iedereen langs deze weg bedanken voor zijn of haar inzet!
‘Honderden brandweerlieden zijn ingezet om het vuur onder controle te krijgen’
Cursus natuurbrand Provincie Limburg “Waarom is die boswachter boos als ik met m’n tankautospuit over het pad door zijn bos rijd? Waar is anders zo’n weg voor?” “Waarom rijdt die brandweerman met zo’n grote vrachtauto door zo’n kwetsbaar natuurgebied? De brandweer heeft toch zeker ook kleine brandweerauto’s?”
In de Provincie Limburg zijn de twee veiligheidsregio’s in samenwerking met diverse partijen het project ‘reductie risico van onbeheersbare natuurbranden’ gestart. Een onderdeel van het project is de cursus natuurbrand. Deze cursus is er op gericht dat de brandweer en de natuurbeheerders elkaar leren kennen en begrip krijgen voor elkaars vak. Dit werkt natuurlijk het beste in de gezonde buitenlucht.
12 Achterop
Brandweerkrant V A N N E D E R LA N D
Winnaars publieksprijs Technasium bezoeken kazerne Brabant-Zuidoost Op vrijdag 6 juni liepen de winnaars van de publieksprijs Technasium Top Award een middag mee op de kazerne van Brandweer Eindhoven. Quinn van Veen, Floris Damen, Timo Bossema en Ted Jansen, de Willy Wortels van het Eckartcollege, kropen in de huid van stoere brandweermannen. “Het was een geweldige ervaring om zelf te blussen en om te oefenen met hulpverleningsgereedschap. Indrukwekkend al die voertuigen in de remise en nog leuker om er mee rond te mogen rijden”, reageerden ze enthousiast. Hartstikke leuk maar niemand van de slimmeriken wil later brandweerman worden, bleek aan het einde van de middag. Wat ze wel willen: hun uitvinding - de E-bridge - op de markt brengen!
Zie ook www.brandweernederland.nl/technasium en het artikel op pagina 5.
Wat staat er in de volgende krant?
De volgende Brandweerkrant van
Weet je een leuk onderwerp
Mail ons dan: communicatie
Nederland verschijnt in september.
waarover we kunnen schrijven?
@brandweernederland.nl
Vier nieuwe tankautospuiten voor Gelderland-Zuid
Een Europese aanbesteding in 2013 leverde in het voorjaar van 2014 fonkelnieuwe tankautospuiten op voor de korpsen Wijchen, Tiel, Lingewaal-Noord en Geldermalsen van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid.
>
Colofon Meer informatie (026) 355 24 55 of mail naar communicatie @brandweernederland.nl
redactie Team Communicatie Brandweer Nederland tekst de communicatieadviseurs van het Netwerk Cobra, Team Communicatie Brandweer Nederland en Jan Willem Wessels
Aan deze uitgave werkten mee: fotografie Team Horsthuis, Mark Bruijnooge, Timon Jacob, Marcel Otterspeer, foto TechniekTalent.nu/Peter de Koning Ellen van Hees/Mossa, vormgeving HSTotaal, Haarlem druk Rikken Print, Gendt verspreiding Netwerk Cobra
Met dank voor de inhoudelijke bijdragen vanuit de regio’s: Gelderland-Zuid, Fryslân, Twente, Rotterdam-Rijnmond, Midden- en West-Brabant, Amsterdam-Amstelland, Brabant-Zuidoost, IJsselland, Noord-Holland Noord, Kennemerland, Gelderland-Midden, LimburgNoord
bezoek Kemperbergerweg 783 6816 RW Arnhem post Postbus 7010 6801 HA Arnhem internet www.brandweernederland.nl
