Bouwen. Oosten. In dit nummer: in het. Lassen, branden, slijpen, boren en zagen onder water. Nieuwbouw The Huygens Project Thales in afrondende fase

Magazine Magazine voor voor bouwend bouwend Oost Oost Nederland Nederland 21e no.16-•februari december 2013 20e Jaargang Jaargang•no. 2012

Bouwen Oosten in het

In dit nummer: • Lassen, branden, slijpen, boren en zagen onder water

• Nieuwbouw The Huygens Project Thales in afrondende fase

• Nominatie VSK Award voor TA Hydronics

• Oud-rechercheur Tolteam strijdt al dertien jaar voor de waarheid

e v a g p o s Inhoud pag.3

Stimulans

pag.4

Oud-rechercheur strijdt al dertien jaar voor de waarheid

Nieuwbouwproject “The Huygens Project” PAG 7

Thales in Hengelo pag.7

Nieuwbouw Thales in vergevorderd stadium

pag.12

Succes bij Thales dankzij strategische samenwerking

pag.15

Effectieve samenwerking ontwerpteam

pag.19

Snelle doorlooptijd kenmerkend voor Alkondor

pag.21

The Office building gebouwd op de toekomst

pag.26

Thales inmiddels bekend terrein voor Kamphuis

pag.29

Dekker Schilders geeft kleur aan Thales

pag.30

Sercodak: “Complexe opdracht succesvol door samenwerken”

pag.31

Tegelzetbedrijf Beld brengt natuursteen aan

pag.33

Dorpels en neuten Thales van Lamers Natuursteen

pag.35

Abeln: “Een mooi project om te maken”

pag.36

Piek Olthof lag in de zome

pag.37

Thales thuiswedstrijd voor Hek- en Constructiewerken Twente

pag.39

Thales gecompliceerd en geslaagd project voor Eissink

pag.41

Nominatie VSK Award voor A-exact radiatorafsluiter

pag.42

Prominente rol Rietmeijer in Haags Health Center project

pag.43

Column Caspar Jansen: “Droeftoeters en Ventieltrekkertjes

PAG 7

of Doordouwers en Vooruitstappers” pag.45

Column KienhuisHoving: “Een warm onthaal voor de Warmtewet?”

pag.47

Staalkozijn Nederland: Succes door specialisatie

pag.50

Hercules, ruim 35 jaar ervaring in onderwaterwerk

pag.55

Column Nobel Bouwcenter: Revolutie in installatietechniek

pag.56

Column Dion: “Uw zorgplicht!”

Bouwen Oosten in het

BOUWEN IN HET OOSTEN

PAG 50

Magazine voor bouwend Oost Nederland 21e Jaargang • no. 6 • december 2013

1

Op de cover:

Stimulans

VOORWOORD

Vandaag, het is de dag na Sinterklaas en zijn storm, werd bekend gemaakt dat een speciaal in het leven geroepen Nationaal Energiebesparingsfonds (NEF) van start gaat. Gevuld met een bedrag van driehonderd miljoen euro, bijeen gebracht door de Rabobank, de ASN Bank en het Rijk, maakt het huiseigenaren mogelijk om tegen een aantrekkelijke rente een lening af te sluiten voor het energiezuinig maken van hun woning. Belangenbehartiger Bouwend Nederland toonde zich bij monde van plaatsvervangend directeur economische en verenigingsbelangen erg content met het initiatief en sprak van “een investeringsprikkel voor de bouw en ook gunstig voor het milieu vanwege de CO2 reductie.” Voor de consument is het uiteraard ook een goede zaak omdat het de woonlasten, zeker op termijn, naar beneden brengt. Is dit goed nieuws? Natuurlijk. Het mes snijdt immers van meerdere kanten. En driehonderd miljoen euro is geen klein bier. Er dient echter wel een kanttekening geplaatst te worden. Het hele traject voorafgaand aan

Coverfoto:

de totstandkoming van het fonds besloeg namelijk enkele

Artist impression van The Huygens Project van Thales in Hengelo

jaren. Oorzaak? U raadt het niet. De politiek. Toen alle seinen reeds op groen stonden wierp het veelgeroemde Lente-acoord voorjaar 2012 roet in het eten. In deze extra bezuinigingsronde sneuvelde het budget voor duurzaamheid als decembersneeuw voor de zon. Begin dit jaar legden de regeringspartijen VVD en PvdA de plannen opnieuw op tafel en met de goedkeuring van D66,

Colofon

ChristenUnie en SGP werd het energiebesparingsfonds een onderdeel van het zogenaamde Woonakkoord. De voorwaarde was dat driekwart van de inleg door de markt zou worden gerealiseerd. De Rabobank en ASN Bank springen bij, met respectievelijk 175 miljoen en 50 miljoen. Het Rijk vulde dit bedrag aan met 75 miljoen euro. De sector, die al jaren wacht op concrete initiatieven uit Den Haag, zijn dus een speelbal geworden van politieke spelletjes en keuzes die in de vele achterkamertjes tot stand komen. En dat is, zo op de valreep van 2013, een niet al te plezierige conclusie. Uitgaan van eigen kracht, en gelukkig zijn er vele bedrijven die dat dagelijks in de praktijk brengen, is en blijft de beste insteek. Maar zo’n NEF is toch wel een lekker steuntje in de rug!

Bouwen in het Oosten ISSN: 1385-7185 Uitgever: GF Uitgevers Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d Tel.: (0515) 429 429 Fax: (0515) 429 422 Web: www.bouweninhetoosten.nl E-mail: [email protected] Redactie: Gerard van Leeuwen, Joeri van Leeuwen, Henny de Mönnink (fotografie), Elan Producties, Wierden (fotografie) Elly Kroese (eindredactie) Tekstbijdrage: Jolanda Groothuis Accountmanagement: Frits Visser [email protected] Elzert Bonnema [email protected] Vormgeving & opmaak: Nanno van Leeuwen Druk: SMG Groep Verspreiding: Sandd Bouwen in het Oosten komt tot stand in samenwerking met De Citadel te Rijssen

Gerard van Leeuwen Redactie BOUWEN IN HET OOSTEN

3

Oud-rechercheur Tolteam strijdt al 13 jaar voor de waarheid Jan Paalman deed als rechercheur onderzoek deed naar de oorzaak van de vuurwerkramp in Enschede in 2000. Samen met zijn collega Charl de Roy van Zuydewijn moest hij in 2005 het korps verlaten omdat beiden volhielden dat verdachte André de V. onschuldig was. Tekst: Margreet Koster Text & Event, Foto’s: Eric van der Leij, Elan producties

4

Paalman is politieman in hart

André de V. werd in 2003

en nieren. Ooit begonnen

vrijgesproken wegens

als schilder en sinds 1980

gebrek aan bewijs. Maar de

werkzaam bij de politie in

rehabilitatie van De Roy van

diverse functies. Voor altijd

Zuydewijn en Paalman is nog

getekend, sinds die 13e mei

steeds geen feit. Paalman

2000. De vuurwerkramp

doorliep de afgelopen dertien

zou zijn leven voorgoed

jaar een ongelofelijk traject.

veranderen. Zijn ervaringen

Van een onderzoek bij interne

sinds die bewuste dag deelt hij

zaken, de rijksrecherche,

vanmiddag met de leden van

gesprekken met advocaten,

het Face2Face-netwerk. Hij

de onderzoeksraad, het

vertelt over alibi’s van mede-

Gerechtshof en de Tweede

werkers, de rol van de leiding,

kamer, etc. Toch bleven de

verdachten, zondebokken, het

rechercheurs ontslagen wegens

bekritiseerde sporenonderzoek,

ongefundeerde kritiek.

politici en bewijslast.

Paalman en De Roy van

BOUWEN IN HET OOSTEN

Zuydewijn begonnen samen

Zo heeft hij onder andere

darmkanker. Hij liet een

een bureau: PD Recherche voor

contact met de Nationale

afscheidsbrief na waarin hij

bedrijfsrecherche en privé

Ombudsman. “Ik wil dat de

onder andere aangeeft: “Ik hoop

detectives.

mensen weten wat er gebeurd

dat diegenen die hun macht

is. Nabestaanden hebben recht

lijken te hebben misbruikt om

op openheid van zaken.”

zo veel onrecht in de beerput

Paalman strijdt door. Om rehabilitatie, maar vooral

te stoppen, ooit bestraft

ook omdat hij vindt dat de

André de V. overleed in juli

worden, er kleeft veel bloed

waarheid boven moet komen.

2013 aan de gevolgen van

en verdriet aan hun handen.”

Aansluitend aan de interessante lezing van oud-rechercheur Jan Paalman werd het nuttige met het aangename gecombineerd door de inmiddels befaamde Citadel Wildavond. In een gezellige en culinair uitdagende sfeer kon nog ideaal “genetwerkt” worden.

BOUWEN IN HET OOSTEN

5

Broedplaats voor hoogstaande technologie

Nieuwbouw Thales in vergevorderd stadium In opdracht van Thales Nederland is Dura Vermeer Bouw Hengelo vorig jaar februari gestart met een omvangrijke nieuwbouw in Hengelo. Dit zogenaamde “The Huygens project” bestaat uit vier gebouwen die parallel worden opgetrokken. Eind februari 2014 worden de werkzaamheden afgerond. Volgens bedrijfsleider Adri van Veggel is het een ambitieus project, binnen een zeer kort tijdstraject. “Maar zeker niet onoverkomelijk.” Door: Jolanda Groothuis

Adri van Veggel

Thales Nederland innoveert

uit vier gebouwen, te weten:

zijn bedrijfsterrein in Hengelo

• Een nieuw kantoor, volledig

en verbouwt het tot een

ontworpen vanuit de filosofie

higtech campus. De campus

van Het Nieuwe Werken:

wordt een broedplaats voor

Deze officebuilding heeft een

hoogstaande technologie

oppervlakte van 12.500 m2.

en een aantrekkelijke werk-

Vanwege het testen en

omgeving voor technisch

ontwikkelen van elektronica,

talent. Bedrijfsleider Adri van

wordt dit gebouw

Veggel van Dura Vermeer:

hoofdzakelijk ingericht met

“Het zogenaamde The Huygens

open kantoorruimten met

Project is een ontwerp van

een hoge interne warmtelast.

LKSVDD Architecten en bestaat

Door de hoge eisen op het

Matthijs de Pater

BOUWEN IN HET OOSTEN

7

Veelzijdig én gespecialiseerd

TEGELWERK

Traditioneel tegelzetbedrijf in een modern jasje. Kwaliteit in combinatie met een totaal pakket van leveren en aanbrengen van tegels & sanitair. Open staan voor vernieuwingen, inspelen op nieuwe ontwikkelingen en extra aandacht voor het verlagen van de kostprijs behoren tot de kern activiteiten. In totaal zijn er 14 fulltime medewerkers werkzaam.

Kom gerust eens langs om onze showroom te bewonderen. In de diverse showroomopstelling & tegelkasten zijn in totaal meer dan 3000 typen tegels te bewonderen. De nadruk ligt daarbij op een uitzonderlijk grote collectie vloertegels.

Tegelzetbedrijf Beld BV Eenhuisstraat 8 7665PZ Albergen

Telnr: 0546 441971 Site: www.tegelspecialist.nl E-mail: [email protected] Kvknr: 060-8409

Werktuigbouwkundige installatie •Verwarming en koeling door middel van klimaatplafonds in het office gebouw •Luchtbehandeling •Water en sanitair; grijs watersysteem voor sanitair door middel van gebruik regenwater, gescheiden urineafvoersysteem Duurzame technieken •Klimaatplafonds •Omkeerbare lucht-water warmtepompen •Water-water warmtepompen gebied van beveiliging, zijn

restaurant, vergaderruimtes

•Drycoolers voor free cooling

er specifieke voorzieningen

en lokalen opgenomen. Op de

•Koppeling koel- en vries

opgenomen voor bijvoorbeeld

1e verdieping is plaats voor

datanetwerken. De

circa 370 medewerkers.

elektriciteit wordt gedistribueerd door middel

techniek in het sfc •Duurzaam verlichtingsplan (LED, TL5)

• Een nieuw warehouse

•Airstop luchtgordijnen

van een railkokerinstallatie

In dit gebouw van ongeveer

en aanvullend zijn

4.000 m2 worden alle

voorzieningen opgenomen

ontwikkelde elektronische

Elektrotechnische installatie

voor “vreemde spanningen”

componenten opgeslagen en

•Krachtinstallatie

van marine- en vliegtuig-

verpakt voor verzending. Dit

•Data-installatie

systemen.

warehouse wordt voorzien

•Brandmeldinstallatie

van een hoogwaardige

•Vreemde/amerikaanse

• Een Shared Facility

beveiliging en een sprinkler

warehouse

spanningsinstallatie

Center met onder andere

installatie. Naast de

•Verlichtingsinstallaties

vergader- en conferentie

hoogwaardige opslag-

•Aardingsinstallatie

ruimten:

voorzieningen zijn er enkele

Op het terrein wordt tevens

kantoorfuncties aangebracht.

gebouwd van 3.500 m2.

Meet- en regeltechniek •Geïntegreerde meet- en

een Shared Facility Center • Productiehal

Hierin worden naast het

Dit gebouw van circa

gasten- en personeels-

4000 m2 wordt in een later

regeltechnische installatie •Gebouwbeheersysteem (GBS)

Geavanceerde radarinstallaties en communicatiesystemen Thales Nederland is het grootste defensiebedrijf in Nederland en produceert geavanceerde radarinstallaties en communicatiesystemen. Thales Nederland is marktleider in marine radarsystemen en exporteert wereldwijd naar 66 landen. Het Thalesterrein in Hengelo is sinds de jaren vijftig in gebruik. Met dit nieuwbouwproject past Thales de historische infrastructuur aan de huidige en toekomstige activiteiten aan door zich te concentreren op een deel van het terrein. De vrijkomende ruimte zal zich in de komende jaren ontwikkelen tot een hightechcampus, waarbij een deel van de Thalesfaciliteiten toegankelijk is voor derden. Thales Nederland heeft ongeveer 2000 medewerkers, waarvan 1700 werkzaam zijn op het hoofdkantoor in Hengelo.

BOUWEN IN HET OOSTEN

9

stadium de locatie voor de

we het Definitief Ontwerp

productie van printplaten.

uitgewerkt. Door gezamenlijk

Deze zal vanuit de bestaande

tekenwerk in een 3D-model

Vernieuwend

situatie worden verplaatst."

vergroot je de snelheid van het

In opdracht van Dura Vermeer

tot nu toe naar wens.”

project en wordt de kans op

is Linthorst Installatietechniek

Leanplanning doorslaggevend

fouten geminimaliseerd. Dat is

gecontracteerd als hoofd-

ook noodzakelijk omdat het

installateur. Matthijs de Pater,

Adri van Veggel legt verder uit:

project een enorme snelheid

projectleider: “In nauw overleg

“Samen met hoofdinstallateur

vereist. Daarom hebben we

met de opdrachtgever is er een

Linthorst Installatietechniek

voor de start van de bouw

zeer vernieuwend installatie-

heeft Dura Vermeer

planningsessies gehouden met belangrijke

“Snelheid vergroten, fouten minimaliseren”

partners, zoals Linthorst, Alkondor, De Veluwe en Eijssink waarin we alle werkzaamheden op elkaar hebben

technisch concept ontwikkeld. We zijn in de huid van de opdrachtgever gekropen en hebben al onze kennis en expertise gebruikt, om het concept zo nauw mogelijk aan te laten sluiten bij de wensen van de opdrachtgever. Het concept is gebaseerd op

de opdracht gekregen op

afgestemd en hebben

toepassing van klimaatplafonds

basis van prijsvorming en een

ingepland. Dit werkt tot nu

in het gehele office gebouw.

doordacht plan van aanpak.

toe perfect. Door lean te

Linthorst verzorgt de werktuig-

In nauwe samenwerking met

plannen en elke dag op de

bouwkundige en elektronische

LKSVDD Architecten en

bouw te beginnen met een

installatie van het office

Lucassen Bouwconstructies

startgesprek verloopt de

gebouw, shared facility

hebben

nieuwbouw van de gebouwen

en warehouse.”

BOUWEN IN HET OOSTEN

11

Succes bij Thales dankzij strategische samenwerking Hoe een opdracht met een enorme tijdsdruk ook een zegen kan zijn voor de bestendiging van een jaren geleden ingezette strategie. Dat is de moraal van het verhaal van Leijh Kappelhoff Seckel Van den Dobbelsteen Architecten en Lucassen Bouwconstructies. Dit is een relaas van hun samenwerking aan de integrale ontwerpopdracht voor het nieuwe onderkomen van Thales Nederland. Dankzij de intensieve samenwerking en de gezamenlijke ontwikkeling van het bouwinformatiemodel, waren de partners in staat in een half jaar tijd de uitvraag voor de aannemer te definiëren.

Na een zeer intensieve

is noodzaak om de hightech

Lucassen Bouwconstructies,

selectieprocedure kreeg Leijh

omgeving aantrekkelijk te

MTD landschapsarchitecten,

Kappelhoff Seckel Van den

maken voor jong technisch

architect Theo Reitsema voor

Dobbelsteen Architecten in

talent. De campus met

architectonische ondersteuning

april 2012 de total engineerings-

gedeelde faciliteiten moet

en energie en installatieadvies-

opdracht van Thales voor de

technologisch innovatieve

bureau DWA. Dat zijn allemaal

bouw van een nieuw kantoor

bedrijven uitnodigen zich

partijen waarmee LKSVDD

en een Shared Facility Center.

dichtbij de wereldmarktleider

vaker samenwerkt.

Met de nadrukkelijke wens om

in marine radarsystemen te

in oktober van dat jaar een

vestigen.

Als één partij in het bouwinformatiemodel

en de bouw te starten. Thales

LKSVDD stelde een integraal

“Ons geheime wapen is dat

had en heeft er haast mee. Er

ontwerpteam samen met

we ruim vijf jaar geleden al

aannemer te kunnen selecteren

12

BOUWEN IN HET OOSTEN

afspraken met elkaar gemaakt

Je moet ook heel intensief

over hoe dat het meest

overleggen. Lucassen en

efficiënt werkt. De afspraken

LKSVDD architecten liepen

die je maakt, moeten een soort

de deur plat bij elkaar. Ze

tweede natuur worden. Daar is

opereerden als één bedrijf. Het

tijd voor nodig.”

resultaat was direct zichtbaar. De werkmethode versnelde het

Investering in samenwerking loont

proces en het werk was veel

Het succes bij dit project voor

voorheen bouwkundige

Thales is te danken aan deze

tekeningen en constructieve

strategische keuze. “We wisten

tekeningen over elkaar heen

wat we moesten doen”, beaamt

legde, moest je een clash

Hans van den Dobbelsteen van

control uitvoeren. Zoek de

accurater. Dinant: “Als je

“De afspraken die je maakt, moeten een soort tweede natuur worden.” LKSVDD architecten. “Het is

verschillen maar. Nu werk je in

overigens niet helemaal één

hetzelfde model en is die clash

model. Het is een samen-

control zo goed als overbodig.

gesteld model met twee

Je werkt real time aan het

componenten. Een bouwkundige

zelfde model en je ziet direct

en een constructieve. Wij

wat de consequenties zijn van

tekenen in het bouwkundige

een verandering in de tekening

component en Lucassen in

door één van beide partijen.”

het constructieve. Die we dagelijks met elkaar via

Bouwinformatiemodel versnelt de bouw

componenten synchroniseerden onze gezamenlijke Revit-server.

Ook de aannemer profiteert

besloten hebben om standaard

De samenwerking met Lucassen

van het bouwinformatiemodel.

samen te werken vanuit het

gaat zo ver dat we ook heel

Door het integrale ontwerp in

bouwinformatiemodel”, vertelt

gemakkelijk tekenaars kunnen

3D is het casco veel sneller

Dinant Groot Bramel, adjunct

uitwisselen. Als we niet al

opgeleverd dan gepland.

directeur van Lucassen

jaren geleden op deze

Dinant: “Het getuigt van lef en

Bouwconstructies. “We hebben

samenwerking hadden ingezet,

vertrouwen dat de aannemer

toen gekozen voor Revit en zijn

hadden we de strakke planning

van de standaard opdracht-

gaan oefenen met het integraal

van Thales nooit kunnen halen.”

verstrekking is afgeweken

ontwerpen in één model.

bij het inkopen van prefab

Opererend als één bedrijf

onderdelen voor het gebouw.

beschikbaar voor een dergelijke samenwerking,

Alleen samen tekenen in één

uitwerken van het project, ook

dus hebben we stap voor stap

model is niet toereikend.

direct de productietekeningen

Er waren geen protocollen

BOUWEN IN HET OOSTEN

Zo was het mogelijk tijdens het

13

van het prefab in het 3D-model mee te nemen. Alle tussentijdse wijzigingen, installatiesparingen en dergelijke uit het ontwerp werden direct verwerkt in de productietekeningen. Dit heeft veel tijd, overleg en controle gescheeld bij alle partijen.”

Pleidooi voor strategische samenwerking Zo’n snelheid ontwikkel je niet uit vrije wil, dat doe je alleen als er een keiharde deadline

op na hield. Thales heeft ons

We geloven nog meer dan

op staat. Hans van den

uitgedaagd tot het uiterste te

voorheen in de strategische

Dobbelsteen: “Tijdens het

gaan, om al onze kennis en

samenwerking met onze keten-

project was het helemaal niet

vaardigheden in te zetten. Nu

partners. Zo weet je op het

gemakkelijk. Maar achteraf

kunnen we bogen op een wel

moment suprême wat je aan

durf ik wel blij te zijn met

heel sterk staaltje efficiency.

elkaar hebt en gaat snelheid

deze opdrachtgever die er

Daar kunnen heel veel andere

niet ten koste van kwaliteit.”

een bijna irreële planning

bureaus zich niet aan meten.

Nieuwbouw Thales Hengelo Kort gezegd zitten de oude fabrieksgebouwen Thales in de weg. De locatie werd in de jaren ’50 ingericht voor de ontwikkeling, productie en assemblage van radarsystemen. Sinds de jaren ’90 zijn de activiteiten van Thales Hengelo veel meer gericht op hightech innovaties, research & development en system design. Maar de bedrijfsgebouwen zijn daar nog niet op ingericht. De logistiek klopt niet meer, ruimtes zijn niet gemakkelijk aan te passen op het nieuwe werk, het gebouw is energetisch gedateerd en heeft niet de uitstraling van een hypermoderne hightechomgeving. Terwijl dat het wel is! Met de nieuwbouw maakt Thales daarin een inhaalslag. Het gebouw doet recht aan de internationale allure en het werkniveau van Thales. Dat is nodig om klanten te kunnen ontvangen en nieuw personeel aan te trekken. Thales gaat nog een stap verder en zet een deel van zijn terrein en faciliteiten in om een hightech-campus te ontwikkelen. Het Shared Service Center moet andere technisch hoogwaardige bedrijven aantrekken om zich hier te vestigen.

14

BOUWEN IN HET OOSTEN

Effectieve samenwerking ontwerpteam en uitvoering leidt tot succes Begin april 2012 heeft Thales Nederland groen licht gekregen voor ‘The Huygens project’. Het project is een masterplan voor de herontwikkeling van de huidige locatie van Thales in Hengelo. De bestaande gebouwen worden deels gerenoveerd of gesloopt en vervangen door nieuwbouw.

Het team, bestaande uit

voorziening en exploitatiekos-

architectenbureau Leijh,

ten van de gehele locatie. “Met

Kappelhoff, Seckel, Van den

de eerder genoemde partners

Vanaf de start was de tijdsdruk

Dobbelsteen (LKSVDD), MTD

hebben we in de voorbereiding

behoorlijk. We hebben ervoor

landschapsarchitecten uit

prima samengewerkt. We

gekozen om per bouwstroom

’s Hertogenbosch, Lucassen

kenden elkaar onder andere

een integraal ontwerpteam

Bouw Consult en DWA, heeft

van een ander interessant

in te zetten. Precontractueel

opdracht gekregen voor

project, de bouw van het

hadden we al enkele studies

onder andere het ontwerp

duurzaamste bankgebouw van

verricht, onder andere qua

van vier gebouwen en diverse

Nederland, de Rabobank in

warmte/koudeopslag in de

verbouwingen. Daarnaast

Alkmaar. Na aanbesteding

bodem en het gebruik van het

denkt DWA mee in de totale

zijn we als ontwerpteam in

oppervlaktewater. Thales ligt

revitalisering van de terrein-

opdracht van de aannemers

immers direct aan het Twente-

infrastructuur. Senior project-

gaan werken, Dura Vermeer

kanaal. Ook kwamen aspecten

manager Ton Glashorst licht

bouw Hengelo en Linthorst

als de inzet van warmte-

toe.

installatietechniek. Voor ons

pompen en de benutting van

in de realisatie.

was Thales wel de eerste

restwarmte aan bod. Een van

Het project kent volgens

kennismaking met installatie-

de uitkomsten is dat we een

Glashorst een integrale aanpak.

bedrijf Linthorst, de goede

terreinleiding voor warmte-

Naast het ontwerp van drie

samenwerking vanuit het

uitwisseling tussen de

nieuwe gebouwen is ook

voortraject hebben we

gebouwen hebben gerealiseerd

gekeken naar de energie-

effectief kunnen doorzetten

en dat het systeem geschikt is

BOUWEN IN HET OOSTEN

15

voor eventuele aansluiting op

van marine- en vliegtuig-

lokalen opgenomen. Op de

het Warmtenet Hengelo.”

systemen. Het gebouw wordt

1e verdieping huizen zo’n

voor een derde benut als

370 personen, die bij brand

Drie gebouwen

elektrotechnisch laboratorium

door een trappenhuis moeten

Zoals gezegd bestaat

met diverse simulatiesystemen.

kunnen vluchten. DWA voerde

het project uit meerdere

diverse berekeningen uit op het

gebouwen. Glashorst: “Het

De gehele opwekinstallatie

gebied van brandveiligheid en

office building heeft een

voor de drie gebouwen wordt

keek ook naar organisatorische

oppervlakte van 12.500 m2.

geplaatst in het office building.

aspecten zoals registratie van

Het gebouw is hoofdzakelijk

Koude en warmte wordt

aanwezigen en de coördinatie

ingericht als flexibele open

opgewekt door lucht/water

door het BHV-team. In het

kantoorruimte aansluitend

warmtepompen die opgesteld

Warehouse van ongeveer

op het concept van Het

staan op het dak, die de

4.000 m2 worden onderdelen

Nieuwe Werken. Vanwege het

restwarmte van de lucht-

en gereed product opgeslagen

ontwikkelen en testen van

behandelings- kasten

en verpakt voor verzending.

elektronica is er sprake van

aanvullend benutten.

Dit Warehouse wordt voorzien

een hoge interne warmtelast.

(Rest)Warmte wordt naar het

van een hoogwaardige

Vanwege de hoge eisen op het

SFC (Shared Facility Center)

beveiliging en een sprinkler-

gebied van beveiliging, zijn

en Warehouse getransporteerd

installatie. Naast de opslag

er specifieke voorzieningen

door middel van terrein-

zijn enkele kantoorfuncties

opgenomen voor bijvoorbeeld

leidingen. Het SFC is een

aangebracht in het gebouw.”

datanetwerken. De elektriciteit

gebouw van 3.500 m2. Hierin

wordt gedistribueerd door

worden naast het gasten-

middel van een railkoker-

en personeelsrestaurant,

installatie en aanvullend zijn

vergaderruimtes

voorzieningen opgenomen

en trainings-

voor ‘vreemde spanningen’

BOUWEN IN HET OOSTEN

17

Het Schilderswerk van dit project wordt gerealiseerd door:

DEKKER SCHILDERSBEDRIJF B.V. VRIEZENVEEN

Westeinde 400 7671 CP Vriezenveen E-mail: [email protected]

In het “The Huygens Project” van Thales was een prominente rol weggelegd voor Alkondor. De Hengelose gevelspecialist tekende voor de levering en montage van aluminium kozijnen en vliesgevels in alle vier gebouwen. Een gesprek met project coördinator Eddy Hertsenberg en hoofduitvoerder Rougel Wienk.

Ta c h t i g p r o c e n t o p d r a c h t e n b e g l a a s d n a a r b o u w p l a a t s

Snelle doorlooptijd Thalesproject kenmerkend voor Alkondor Het project kwam rond de

periode die vervolgens qua

Vier gebouwen

jaarwisseling in beeld bij

realisatie de nodige tijd-

The Huygens project bestaat

Alkondor. Eddy Hertsenberg:

winst opleverde. Het is een

in totaal uit vier gebouwen.

“We werden door Dura Vermeer

ontwikkeling die je overigens

Rougel Wienk: “We zijn bij alle

in een vroeg stadium betrokken

duidelijk kunt waarnemen in de

vier betrokken. Het Office

bij deze opdracht. In de

wat grotere projecten. Zowel

gebouw is daarvan de grootste

voorbereiding hebben we een

voor de vliesgevels als de

en kent drie lagen. Voor

bouwteam gevormd waarin ook

kozijnen is gekozen voor het

ons was dit ook de meest

de architect zitting had.

gerenommeerde Alcoa. In

bewerkelijke. We hebben daar

We hebben onze kennis en

totaliteit hebben we circa

twee vliesgevels geleverd.

ervaring in kunnen brengen

4000 vierkante aluminium en

We hebben de kozijnen met

waardoor eventuele mogelijke

stalen kozijnen en vliesgevels

een afmeting van gemiddeld

uitvoeringsproblemen in de

geleverd en gemonteerd.”

5100 x 2500 mm, compleet

kiem gesmoord konden worden.

beglaasd af fabriek geleverd en

Een intensieve voorbereidings-

met een verreiker gemonteerd. BOUWEN IN HET OOSTEN

19

Een klus waar de nodige

op de bouwplaats in een zeer

te verkiezen is boven de

aandacht besteed moest

kort tijdsbestek gerealiseerd.

traditionele werkwijze.”

worden omdat de witte

Dit was mogelijk vanwege

betonnen gevelelementen

twee aspecten.

Tevreden

uiteraard niet beschadigd

De intensieve voorbereiding

Terugblikkend op het project

mochten worden. Het

zoals ik al had genoemd en een

tonen Wienk en Hertsenberg

Warehouse en BBS gebouw

ander essentieel punt is dat we

zich content over het verloop.

zijn vrijwel identiek en hebben

voor het overgrote deel de

“Dura Vermeer had de zaken

beide twee kleinere vliesgevels

eindproducten in eigen fabriek

prima op de rails vanaf de

en kozijnstroken. Het Ware-

geheel geprefabriceerd en

start tot het eind van onze

house, waar onder andere

beglaasd onder goede en

oplevering in week 46.

het bedrijfsrestaurant is

constante condities konden

gesitueerd kent op de begane

realiseren. Zo konden we alles

Alles valt en staat met een

grond eveneens vliesgevels en

compleet afgemonteerd naar

goede communicatie,

op de verdieping kozijnstroken

de bouwplaats vervoeren.

afstemming en logistieke

plus een drietal aluminium

Hierdoor was de uiteindelijke

planning. Het bouwen op basis

schuifpuien.

montage een voorspelbaar en

van BIM heeft eveneens een

De afstemming met Dura

tijdbesparend proces. Het past

belangrijke positieve rol

Vermeer was uitstekend. Zoals

in de tendens in de sector waar

gespeeld. Intern hebben we

gezegd was de voorbereiding

een gedegen en gedetailleerde

door nieuwe software en het

intensief. Qua planning

voorbereiding gepaard gaat

volgen van cursussen, BIM

hebben we gedurende

met een snelle uitvoeringsfase.

geïntroduceerd. Al met al

onze doorlooptijd rekening

Intern hebben we de processen

mogen we stellen dat Thales

gehouden met uitsparingen

hierop aangepast. Tachtig

voor Alkondor een mooi

in de gevel zodat de

procent van onze producten

project is geweest.”

bevoorrading van bouw-

worden op deze wijze

materialen gestroomlijnd

gerealiseerd.” Rougel Wienk:

bleef.”

“En vergeet niet dat deze werkwijze ook

Snelle doorlooptijd

arbotechnisch

Het Hengelose project werd volgens Hertsenberg gekenmerkt door een snelle doorloopsnelheid. “We hebben de montage

20

BOUWEN IN HET OOSTEN

Thales The Office building, gebouwd op de toekomst In Hengelo bouwt Thales een nieuw hoofdkantoor. Dit hoofdkantoor is gericht op het behouden van bestaand en het aantrekken van nieuw, jong talent. Om hiervoor goede condities te creëren ontwikkelde Kippers Interieurarchitectuur een interieurconcept voor Thales gericht op de toekomst.

dat hiermee te maken krijgt.

Zijn er goede interne

Daarmee zal er veel vraag

opleidingen en goede doorgroei

ontstaan en minder aanbod

mogelijkheden. Krijg je eigen

en toch wil elk bedrijf zijn

verantwoordelijkheid en mag je

facatures opgevuld zien.

in een projectteam werken met

Secundaire arbeidsvoorwaarden

zeer ervaren collega's.

kunnen voor sollicitanten

Deze manier van werken vraagt

doorslag gevend zijn om te

om een ander kantoorgebouw en

kiezen bij welk bedrijf ze nu

een andere inrichting. Een

uiteindelijk gaan werken.

gebouw waarin je elkaar

Waren vroeger een auto van de

ontmoet en waar je kennis kunt

Voor bedrijven is er de

zaak, een dertiende maand en

delen en leren van je collega's.

afgelopen jaren heel veel

bonus belangrijke secundaire

veranderd. Dit komt niet alleen

voorwaarden; nu spelen er heel

Het kantoor

door de economische crisis maar

andere zaken mee.

Een kantoor waar het gaat om

ook door grote veranderingen in

Zo is het heel belangrijk welke

het resultaat van je werk en

het arbeidsproces. De generatie

uitstraling het bedrijf heeft, hoe

niet om hoe lang en wanneer je

babyboomers, die geboren is

ziet het gebouw en het interieur

aanwezig bent. Dit kantoor

vlak na de 2e wereldoorlog gaat

eruit. Met welke apparatuur

moet open zijn, licht,

de komende jaren massaal met

wordt er gewerkt.

ruimtelijk, flexibel, dynamisch

pensioen. Voor Thales houdt dit in dat binnen tien jaar 30% van de medewerkers met pensioen gaat. Deze mensen moeten vervangen worden, het liefst door goed opgeleide mensen die snel de specifieke kennis die nodig is om bij Thales te werken oppakken. Maar voor heel gespecialiseerd werk zal het jaren van bijscholing en training vergen voordat deze medewerkers op hun uiteindelijke niveau zitten. Uiteraard is Thales niet het enige bedrijf BOUWEN IN HET OOSTEN

21

De werkplek Doordat het gebouw flexibel moet zijn, komen de stroom en data kabels uit het plafond, waardoor deze makkelijk op elke plek kunnen komen waar je het nodig hebt. Voor de standaard werkplekken betekent dat echter wel dat er een oplossing moest komen voor de verticale bekabeling tussen plafond en werkplek. en inspirerend. Niet alleen voor

gemaakt dat tot uiting komt in

Verreweg de meeste werk-

de medewerkers maar ook

het interieur.

plekken staan in groepen van

voor bezoekers. Het moet zich

De standaard werkplekken

vier. Tussen deze werkplekken

onderscheiden als een echt

staan bij elkaar in een

heeft Kippers een scheidings-

Thales gebouw met een echte

open ruimten die zijn

wand ontworpen die aan

Thales identiteit. Medewerkers

gesegmenteerd door op vaste

weerszijde een verticale

moeten trots zijn dat ze bij dit

punten in het gebouw haakse

energiegzuil heeft. Tussen

bedrijf mogen werken.

wanden te plaatsen, daar waar

deze zuilen is op twee meter

Het kantoorgebouw is

ook de noodtrappenhuizen zijn.

hoogte een armatuur geplaatst

ontworpen door Leij,

Op deze wanden komen kamer-

voor directe en indirecte tl-

Kappelhof, Seckel en van de

hoge kunstwerken, die speciaal

verlichting. De scheidings-

Doppelsteen architecten uit

voor Thales door drie

wand heeft ook een sterke

Hengelo. Het interieur is

geselecteerde kunstenaars

akoestische functie en voorziet

ontworpen door Kippers

worden gemaakt en die de

in een optische scheiding

interieurarchitectuur.

identiteit van Thales

tussen de werkplekken.

Gerhard Kippers heeft van deze

ondersteunen en een integraal

veranderingen, vooral op per-

onderdeel van het interieur

Kubics

soneelsgebied, een speerpunt

vormen.

Binnen afdelingen komen in

BOUWEN IN HET OOSTEN

23

Abeln Projectstoffering Almelo BV Abeln Projectstoffering Groningen BV Abeln Projectstoffering Friesland BV Twentepoort Oost 25a 7609 RG Almelo

Telnr. 0546 818269 [email protected] www.abelnvloeren.nl

het middengebied ruimten voor geconcentreerd werken, overleg, conferentie, test en telefoneren. Deze ruimten worden gerealiseerd in Kubics die schots en scheef in de tussenruimten staan. Hierdoor kun je duidelijk zien dat ze geen vast onderdeel van het gebouw zijn. De boven- en

Iets verderop is een uitgiftebar

paden hebben een vaste kleur

onderkant van de Kubic zijn

van Starbucks waar de barista

voor de hele bouwlaag. De

afgerond, waardoor wordt

een uitstekende kop koffie

Kubics zijn in uitgesproken

benadrukt dat ze los in de

schenkt. In het atrium zijn

uni kleuren uitgevoerd.

ruimte staan. Tussen de Kubics

verder aanlandtafels met

Elke functie heeft zijn eigen

is ruimte voor ontmoeting en

stroomvoorziening waar je kunt

kleur en ook de kunstwerken

staan overlegbanken.

werken, flatscreens voor kleine

zijn uitgesproken kleurig. De

afdelingspresentaties en ronde

kleuren van de banken zijn

open overlegbanken.

afgestemd op de vloerpaden van de bouwlaag.

Helder, clean en eigenheid

Om dit interieur zo goed

Vanuit het atrium kun je met

mogelijk naar opdrachtgever en

trap of lift naar de eerste en

medewerkers te communiceren

tweede verdieping. Op de

zijn er door Kippers foto-

verdiepingen kom je in een

realistische renders gemaakt en

open ruimte met een pantry

een 3D render Fly through film.

en aanlandwerkplekken en

Maar als je nu in het gebouw

vandaar kun je de kantoor-

rondloopt en je ziet de eerste

ruimten in. De meubels in het

geschilderde, gestoffeerde en

Op korte afstand is er altijd

atrium en open ruimten op de

ingerichte ruimten, dan raak je

een pantryKubic met daarin

verdiepingen zijn uitgevoerd in

toch onder de indruk van deze

de koffieautomaat en multi-

wit kunststof, aluminium en

fantastische Office Building als

functional. De hoofdentree van

blank eiken. Deze materialen

nieuwe werkruimte van Thales

de Office Building heeft geen

komen ook als bouwmateriaal

Hengelo.

balie meer, maar twee losse

in het atrium voor. Vlak bij de

meubels, waarachter gast-

toiletten zijn garderobes en

Wij zijn er trots op dat

vrouwen staan die je welkom

afgesloten kastruimtes voor

we hieraan hebben mogen

heten, een badge uitreiken en

elke medewerker. In de

meewerken.

zorgen dat de gesloten cultuur,

kantoorruimte zijn geen vaste

zoals die altijd bij Thales was,

werkplekken en ook geen

meer open wordt.

kasten meer. De werkplekken zelf zijn uitgevoerd in

Het hart van de Office Building

aluminium, witte bladen

is het hoge atrium. Hierin staan

en met zwarte stof beklede

drie hoge bomen in een bak die

scheidingswanden. Ook de

tegelijk ook zitbank is.

bureaustoelen zijn zwart met aluminium accenten.

Er staan tafeltjes en stoelen bij

Het tapijt onder de werk-

en dit is bij uitstek de plaats

plekken is antraciet. Hier zo

voor ontmoeting en bijpraten.

min mogelijk prikkels. De gangBOUWEN IN HET OOSTEN

25

To t a a l s l o o p g e b o u w e n Z B e n Z C T h a l e s

Thales inmiddels bekend terrein voor Kamphuis In opdracht van Thales Nederland BV is Kamphuis Sloopwerken en Asbestsanering BV momenteel met de totaalsloop bezig van de gebouwen ZB en ZC. “Een mooi project”, aldus uitvoerder Thijs Stevelink. “Het is weliswaar een groots gebeuren, maar zonder al te veel complexiteiten. Dat betekent dagelijks meters maken.” Door: Jolanda Groothuis

26

BOUWEN IN HET OOSTEN

Begin oktober vond de kick-off

vrijgekomen materialen naar

Gebouw T

plaats op het terrein van de

afvalverwerker Twence en de

Eerder dit jaar heeft

twee te slopen gebouwen.

Twentse Recylcing Maatschappij

Kamphuis Sloopwerken en

Omdat er in de panden asbest-

die beiden op steenworp

Asbestsanering BV in opdracht

houdende materialen waren

afstand van het Thales terrein

van Thales de asbestsanering

toegepast, hebben voorafgaand

zijn gevestigd. Deze bedrijven

en totaalsloop van gebouw T

aan de sloopwerkzaamheden,

zijn in staat vanwege hun

uitgevoerd. Het betrof het

de asbestsanerings-

uitgebreide verwerkings-

voormalig Environmental

werkzaamheden plaats-

mogelijkheden de verschillende

Competence Centre (ECC), dat

gevonden. Hierbij zijn onder andere asbesthoudend plaatmateriaal en pakkingen verwijderd en afgevoerd. Vervolgens werden de panden zowel handmatig als met behulp van een minikraan en

“Zo strak als een biljartlaken opleveren”

schranklader volledig gestript. Tot slot werd groter materieel ingezet om het terrein

materialen zo duurzaam

in juli 2005 regionale

uiteindelijk eind januari zo

mogelijk te recyclen.

bekendheid kreeg door de brand die er uitbrak door een

strak als een biljartlaken op te leveren. Thijs Stevelink:

Samenvattend is dit project

generator. Het deel van het

“Zéker in het begin vergde dit

voor ons een mooie opdracht.

pand dat hierbij verloren ging,

de nodige zorgvuldigheid. Ten

De totale lengte van de

is destijds ook gesloopt door

behoeve van de nieuwe terrein-

beide gebouwen bedraagt

Kamphuis. September dit jaar

inrichting was de riolering

145 m1, met een inhoud van

kreeg Kamphuis de opdracht

reeds aangelegd, evenals de

3

40.000 m .”

van Thales het overige deel van gebouw T te slopen.

nodige elektriciteitskabels. Dit verdiende onze volledige aandacht.” Milieuvriendelijk Gemiddeld zijn er dagelijks vier medewerkers van Kamphuis op de slooplocatie aanwezig. Stevelink zegt tot nu toe tevreden te zijn over het verloop. “Qua planning zitten we op schema. Indien de weersomstandigheden (red. nov.) mee blijven werken, moet de oplevering eind januari haalbaar zijn. De vrijkomende materialen worden zo hoogwaardig mogelijk gerecycled. Dit wordt enerzijds gerealiseerd door de verschillende materiaalstromen aan de bron te scheiden (strippen). Vervolgens gaan de BOUWEN IN HET OOSTEN

27

Uitvoerder Thijs Stevelink

Bedrijfsprofiel

60 Jaar Kamphuis Dit jaar is het zes decennia geleden dat Kamphuis Sloopwerken en Asbestsanering werd opgericht door wijlen Gerard Kamphuis. Volgens de huidige directie, bestaande uit Erwin en Marcel Kamphuis zijn de eisen die zij stellen aan de organisatie en medewerkers zeer hoog. “Kenmerkend voor onze manier van werken is actieve samenwerking, korte lijnen en duidelijke communicatie. We onderstrepen het belang van een goede relatie, tussen medewerkers onderling én met de opdrachtgever. Onze mensen lopen nergens voor weg en nemen verantwoordelijkheid voor elke opdracht. Reden genoeg dus om stil te staan bij het 60-jarig jubileum en de medewerkers met partners te trakteren op twee fantastische dagen, tijdens een weekend weg.”

Kamphuis Sloopwerken en Asbestsanering is gespecialiseerd in totaalen renovatiesloop en het deskundig verwijderen van asbest. Tevens is het bedrijf vakkundig op het gebied van bodemsanering en is het in staat het vrijgekomen puin uit sloopwerken te verwerken tot een secundaire bouwstof. Dagelijks worden gemiddeld 70 medewerkers ingezet. Het bedrijf laat zich continue beoordelen op kwaliteit, veiligheid, gezondheid en milieuprestaties door een onafhankelijke, certificerende instelling. Als bewijs is Kamphuis BV gecertificeerd voor de volgende normen: NEN-EN-ISO 9001:2000, SC 530 (asbestverwijdering), SVMS 007 (selectief en milieukundig slopen) SIKB 7000 (bodemsanering) en VCA** (externe veiligheid, gezondheid en welzijn). Hierdoor worden relaties verzekerd van een goede, veilige en kwalitatief hoogwaardige dienstverlening en service.

28

BOUWEN IN HET OOSTEN

Dekker Schilders geeft kleur aan Thales Dekker Schilders uit Vriezenveen levert een zichtbare bijdrage aan het niuwbouwproject van Thales. Zowel het glaswerk als het de complete wandafwerking en het buitenschilderwerk wordt door het bedrijf ter hand genomen. Volgens projectleider Jeroen Dekker wordt het project gekenmerkt door een vlot en soepel verloop.

Gemiddeld zes tot acht mede-

hoog. Het SFC gebouw kent wel

werkers van Dekker Schilders

een redelijke hoogte, dus daar

zijn momenteel (eind

moesten we ons facilitair op

november) dagelijks actief

voorbereiden, maar het is goed

op de bouwplaats in Hengelo.

te doen. De uitvoering is vrijwel

Jeroen Dekker: “Thales is

geheel conform het bestek.

voor ons een redelijk grote

De enige verandering betrof

opdracht. Zeker qua vierkante

de aantal m2 in de wand-

meters heb je het over een

afwerking. We zijn als bedrijf

behoorlijke klus. Bovendien

voor een niet onbelangrijk deel

hebben we te maken met

gericht op middelgrote en

relatief grote afstanden op

grote opdrachten. Thales past

de bouwplaats. Het project

dus uitstekend in ons plaatje.”

verloopt voorspoedig. Dat komt wachten met hun beslissingen,

het feit dat Dura Vermeer de

Aannemers wachten steeds langer

zaakjes goed voor elkaar heeft.

Gevraagd naar zijn

grote werkhonger in de sector.

Voor mij is het de eerste

verwachtingen voor het

Plannen is dus geen eenvoudige

samenwerking met deze hoofd-

komend jaar, toont Jeroen

zaak. Hieraan wordt een snelle

aannemer en dat bevalt me

Dekker zich gematigd positief.

voorbereidingstijd en uitvoering

prima. De bouwplaats is schoon

“Eigenlijk is het steeds

gekoppeld. We kunnen gelukkig

en opgeruimd. Dat maak je

moeilijker om hier een beeld

snel schakelen, maar voor het

elders wel eens anders mee.

van te schetsen. Aannemers

maken van prognoses zijn deze

Echt complex is Thales niet. De

hebben tegenwoordig de

ontwikkelingen niet gunstig.

moeilijkheidsgraad is niet al te

gewoonte zo lang mogelijk te

Voor zover ik het kan bekijken

niet in de laatste plaats door

uiteraard ingegeven door de

mogen we bepaald niet klagen. Deels komt dat door nieuwe opdrachten maar ook doorgeschoven opdrachten vormen een substantieel deel van de orderportefeuille. De markt is en blijft onrustig merk je om je heen en traditioneel is de winter niet de drukste periode van het jaar. Samenvattend ben ik echter positief gestemd.” BOUWEN IN HET OOSTEN

29

Sercodak gelooft in kracht van medewerkers

Complexe opdracht succesvol door samenwerken Voor dakspecialist Sercodak

talrijke luchtbehandelings-

Druk

uit Lemelerveld is het nieuw-

kosten op het dak van het

Sercodak zit volgens Mark

bouwproject van Thales qua

Office gebouw. Al met knetter

Dubbink behoorlijk “in het

omzet één van de grootste

ingewikkeld. Onze mensen, en

werk”. Maar enkele kant-

opdrachten in de bedrijfs-

dat waren er gemiddeld zes

tekeningen zijn wel op zijn

historie. Bedrijfs- leider Mark

tot tien, verdienen een groot

plaats. “Enerzijds merk je in de

Dubbink en directeur Patrick

compliment. De kracht van

markt dat de lichtpuntjes waar

Grobbée waren er bij

Sercodak zit überhaupt in de

onze premier het vaak over

betrokken vanaf de (late)

kracht en kwaliteit van de

heeft ook daadwerkelijk

start tot de oplevering.

medewerkers. Zoiets kun je

aanwijsbaar zijn. Wij doen

niet vaak genoeg zeggen maar

de laatste tijd erg veel in

“Door omstandigheden kwamen

sneeuwt wel eens onder,” aldus

onderhoud en renovatie,

we pas erg laat in beeld en ook

Patrick Grobbée.

maar ook nieuwbouw maakt

nog min of meer per ongeluk”,

nog steeds deel uit van onze

vertelt Dubbink. “Vlak voor

Samenwerken

werkzaamheden.

Pasen kreeg ik het project in

Dubbink roemt de onderlinge

Onderhoudswerk voeren

het vizier en heb toen contact

samenwerking en de sfeer op

we regionaal uit maar ook

gezocht met de aannemer. Na

de bouwplaats in Hengelo.

landelijk uit voor enkele grote

enig overleg hebben we een

“Het is de basis van een

winkelketens en vastgoed-

offerte neergelegd waar ik

succesvolle realisatie, Het

beheerders. Toch verandert de

eigenlijk direct een goed

is een complex project dat

situatie snel. Het kan van dag

gevoel bij had. Samen met

door een goede respectvolle

tot dag verschillen. Wij hebben

onze leveranciers Unidek,

onderlinge afstemming tot een

een gemiddelde werkvoorraad

EPDM Systems en Icopal hebben

goed resultaat heeft geleid.

van een week of tien tot 15 en

we alles technisch en qua prijs-

De rol van de aannemer was

dat is fors voor onze bedrijfs-

stelling afgestemd en binnen

hierin essentieel. Een degelijke

tak. De kanttekening die ik

enkele weken was de gunning

organisatie en een duidelijke

plaats is de enorme prijsdruk.

daar. Voor ons is de opdracht

planning waren daarvan

Die is gewon moordend.

omzettechnisch één van de

de meest aansprekende

Om een beetje marge te

grootste, zo niet de grootste.

elementen. Op deze wijze kan

bewerkstelligen heb je veel

Qua complexiteit springt het

een project met een hoge

omzet nodig. De druk op de

Office gebouw eruit. Door de

moeilijkheidsgraad qua druk

jongens om de werkvloer is

architectonische keus voor

gereduceerd worden tot een

enorm. Qua efficiency mag er

een atrium en lichtkoepel s

bewerkelijk maar haalbaar

niets fout gaan. Een kleine post

én een moeilijke detaillering

geheel. Wij hadden het meest

faalkosten betekent direct dat

in combinatie met het

te maken met de aannemer

de winstgevendheid van een

gekozen daksysteem middels

en installateur en die

opdracht verdwijnt. Nogmaals,

membranen, moesten we al

samenwerking verliep

een pluim voor de mede-

onze kennis en ervaring aan-

vlekkeloos. Ik kan me werkelijk

werkers is echt op zijn plaats.”

wenden. Door het, overigens

geen enkel foutje voor de geest

Door er met zijn allen elke dag

prachtige, ontwerp kregen we

halen. We hebben hier intern

volle bak voor te gaan kunnen

ook te maken met een zeer dik

de term “echt genieten” zelfs

we kleine en grote werken tot

pakket aan dubbele isolatie en

in de mond genomen. Dat zegt

een succes maken. Aldus

details met verticale isolatie.

wel iets!”

Grobbée en Dubbink eenduidig.

Last but not least staan er ook

30

BOUWEN IN HET OOSTEN

Tegelzetbedrijf Beld brengt natuursteen aan voor Thales “Een mooi, prestigieus regionaal project waarvan je er momenteel niet al te veel hebt.” Zo omschrijft Chris Beld van het gelijknamige tegelzetbedrijf uit Albergen die nieuwbouw van het The Huygens Project van Thales. Een belangrijke opdracht voor het bedrijf. Het is de eerste keer dat men is ingeschakeld door Dura Vermeer Bouw.

Chris Beld vertelt dat het

interessante opdracht met

vergelijkbaar jaar te kunnen

Hengelose project geen

een meer dan gemiddelde

draaien dat het afgelopen jaar.

standaardkeuzes behelsde op

moeilijkheidsgraad vanwege

Het is echter afhankelijk van

zijn vakgebied. “Wij hebben in

dikteverschillen en halfsteens

vele factoren. De algehele

totaal tweeduizend vierkante

legpatroon.

economische ontwikkelingen

meter natuursteenwerk voor

laten zich moeilijk voorspellen.

onze rekening genomen in het

Onderscheiden

Een ding staat voorop en dat is

Office- en SFC gebouw.

De markt van tegelzetbedrijven

het leveren van kwaliteit en

Er is door de architect een

wordt volgens Chris Beld

daarmee onderscheiden we ons

natuursteen in speciemortel

gedomineerd door een klein

nu en in de toekomst. De

voorgeschreven. Daarbij

aantal grote bedrijven die zich

betrokkenheid en vakkennis

hadden we van doen met de

vooral bezighouden met het

van ons team tegelzetters

nodige hoogteverschillen die

gangbaar werk. Wij komen het

vormt dan ook de basis van de

we moesten nivelleren. Er

beste tot ons recht in de wat

onderneming. Het plaatsen van

is in Hengelo sprake van

gecompliceerdere werk.

hoogwaardige tegelwerk zal in

vloerverwarming, zodoende

Je moet dan bijvoorbeeld

de nabije toekomst problemen

hebben we in onderling overleg

denken aan mozaïek of grote,

geven omdat er momenteel

de dilataties bepaald.

afwijkende formaten of

nauwelijks jonge tegelzetters

Vakmanschap wordt duidelijk

speciale omgevingen. Dit geldt

bijkomen. Opleidingscentra

bij de onderlinge afstemming

dan bijvoorbeeld voor luxe

stromen leeg en de bouw

met hoogte tpv rondingen en

woningbouw, maar ook richten

kampt met een zwaar imago

planning. Het project heeft een

we onze bedrijfsvoering op

probleem. Tegelzetbedrijf zal

bepaalde doorloopsnelheid

grote projecten zoals welness

zich daarom intern richten op

alwaar we ons flexibele hebben

centra en zwembaden.

de huidige ploeg vakmensen

ingezet om een productie te

Momenteel zijn we actief

en deskundig advies over

kunnen maken van 100m2 per

met het betegelen van

uitvoering tegelwerken.

dag. De architect heeft daar

twee zwembaden. Qua werk-

gekozen voor dikke smalle

aanbod houdt het niet over.

keitjes van een ruwe granieten

Hier in Twente zijn veel bouw-

steensoort. Deze vormen een

gerelateerde bedrijven. De

rustiek karakter van de

concurrentie is fors en de

vloeren. Daarbij wordt de

prijzen staan enorm onder

bestrating rondom de gebouwen

druk. Aannemers moeten

ook gebruik gemaakt van

scherp calculeren en de

dezelfde granietsoort om

onderaannemers merken dat

eenheid van binnen en buiten

logischerwijs dan ook. Voor

te creëren. Al met al een

2014 verwachten we een BOUWEN IN HET OOSTEN

31

Dorpels en neuten Thales van Lamers Natuursteen

Het Almelose Lamers Natuursteen was betrokken bij het nieuwbouwproject van Thales in Hengelo. Calculator en werkvoorbereider Sander Mooijman spreekt van “een mooie opdracht. We hebben in Hengelo de hardsteen dorpels en neuten geleverd. Een deel rechtstreeks en een ander gedeelte hebben we bij de kozijnenleverancier in Heerenveen afgeleverd die op zijn beurt de plaatsing heeft uitgevoerd. Vooral de afgesproken leverdata waren voor de Dura van groot belang omdat ze met een strakke planning zaten. Voor ons was het niet een opdracht met een hoge moeilijkheidsgraad. De detaillering van de dorpels en neuten waren eigenlijk standaard. De aantallen waren meer de uitdaging. Wel was het een project dat meerdere maanden en leveringen in beslag nam. Sommige producten konden we uit voorraad leveren en anderen op afroep. Die flexibiliteit en snelle levertijden vormen, naast de kwaliteit, onze speerpunten waarop wij ons trachten te onderscheiden van collegae. De snelle levertijden kunnen we halen door onze grote voorraad aan natuursteen en rechtstreekse import. Deze voorraad bestaat niet alleen uit verschillende diktes Belgisch hardsteen, maar ook uit meer dan 90 verschillende soorten aan 2 of 3 cm dik marmer, granieten en composietmaterialen. Tevens beschikken we bij Lamers over vakmensen en een up to date machinepark waardoor we vrijwel alle soorten opdrachten aan kunnen. Voor ons is het niet de eerste keer dat we met Dura Vermeer Bouw werken. Met enige regelmaat worden we door het bedrijf ingeschakeld. Onlangs nog hebben we een mooi project in Amersfoort afgerond.

BOUWEN IN HET OOSTEN

33

Fuutweg 12, 7442 CL Nijverdal Tel. (0548) 61 05 71 Fax (0548) 61 78 18 Autotel (06) 2241 65 92

Thales mooi project om te maken Voor Abeln Projectstoffering uit Almelo is het Thales project een belangrijke en forse opdracht. Bedrijfsleider Marcel Hessing tekent daar eveneens bij aan dat het qua complexiteit een mooie uitdaging voor de stofferingspecialist is.

ervaren en professionele inleners. We werken met zestien vaste krachten en gemiddeld zo’n tien tot vijftien ingehuurde krachten. Dat zegt direct iets over de huidige markt die weliswaar grillig is en prijstechnisch onder druk staat, maar voor ons toch voldoende werk oplevert. Nu moet je dat enerzijds relativeren omdat het in deze Abeln raakte betrokken bij

dan heb ik het ook over het SFC

tijd van het jaar altijd druk is,

het Hengelose project door de

( Shared facility Center)

maar ook voor volgend jaar

goede banden met bouwkundig

gebouw, worden onder andere

hebben we al enkele mooie

hoofdaannemer Dura Vermeer.

de Wilton Profile, eveneens

opdrachten in de agenda

Hessing: “Ik was bij Dura op

van Desso, en marmoleum

staan.”

kantoor in gesprek over een

toegepast. In het SFC gebouw

andere opdracht en heb

had de architect onder andere

Interessant

toen uiteraard ook even

patronen ingetekend met een

Hessing vervolgt: “In januari

geïnformeerd naar de status

geweven vloerbedekking. Dit

starten we met een interessant

van de offerte voor Thales. We

patroon had tot gevolg dat

project in Zutphen, waar we in

hadden voor dit werk namelijk

we met kopse naden of met

opdracht van Koopmans Bouw

al een offerte uitgebracht en ik

overgangsstrippen moesten

de stoffering verzorgen van de

wist dat de vloerafwerking dit

gaan werken. In nauw overleg

nieuwe Dubbeldiagnose kliniek.

jaar nog voor een groot deel

hebben we toen voor een

In het voorjaar maken we een

gerealiseerd moest worden. Na

technisch betere oplossing in

begin met een brede school

een prettig gesprek met de

de patronen gekozen. Voor de

in de Hengelose wijk Berflo

inkoper en projectleider van

gangzones leggen we diverse

Es voor de bouwcombinatie

Dura hebben we de opdracht

kleuren stoffering. Al met al

Goossens Te Pas en iets later

verworven. Het is een vrij

komen diverse productgroepen

start de tweede fase van de

complex geheel waarbij

van Abeln in de picture, Ook

bouwactiviteiten van de

gekozen is voor diverse wijzen

karpetten, entreematten en

Rechtbank in Zwolle. We

van vloerbedekking. Het Office

pvc stroken maken namelijk

waren ook bij de eerste fase

Building omvat circa tienduizend

deel uit van het totaal. Op dit

betrokken door de combinatie

vierkante meter, waarvan we

moment werken we met vier

Dura vermeer Trebbe Bouw. Al

ongeveer 7500 vierkante meter

mensen op de bouwplaats.

met al hebben we beslist geen

stofferen met Desso tegels van

Indien nodig kunnen we snel

reden tot klagen ondanks de

het type Reclaim Rips en

opschalen omdat we gebruik

moeizame marktsituatie.”

Airmaster. Voor het overige, en

kunnen maken van een aantal BOUWEN IN HET OOSTEN

35

Piek Olthof bij Thales lag in de zomer Voor de Nijverdalse specialist in dak- en gevelbeplating Olthof lag de piek van de werkzaamheden in de zomer. “Met name in juni en juli, vlak voor de bouwvakvakantie waren we soms wel met acht man aanwezig”, vertelt Jan Visscher die namens het bedrijf het project vanaf de start meemaakte.

36

“In die periode hebben we veel

kende voor ons een soepel en

waardoor de periode tot de

meters gemaakt in de diverse

vlo verloop en die geluiden

uitvoering erg kort is. Je moet

gebouwen van “The Huygens

hoorde ik ook om me heen.”

daarbij in ogenschouw nemen

Project.” Op dit moment

Olthof zit momenteel redelijk

dat je dan ook nog materiaal

voeren we de laatste kleine

qua orderportefeuille, maar

moer bestellen. We kunnen dus

dingetjes uit die uit het

Visscher merkt wel op dat

eigenlijk alleen de eerste maand

meerwerk voortkwamen. Na de

echt verder vooruit kijken een

van het volgend jaar inschatten

vakantie waren we nog druk in

moeilijke zaak is.”In onze

en die ziet er goed uit, al weet

het Warehouse. Echt grote

bedrijfstak zijn we gewend

je nooit wat voor winter we

moeilijkheden, bijvoorbeeld

hooguit een week of zes te

krijgen. We zijn in januari

qua detaillering, zijn we

kunnen vooruit blikken. De

onder andere actief in Almelo

niet tegengekomen, alhoewel

laatste tijd is dat niet anders.

bij de nieuwbouw van Looms

het ook weer niet volledig

Aannemers nemen vaak op het

en in Hengelo bij de nieuwe

standaard was. Het project

laatste moment beslissingen,

brede school in Berflo Es.”

BOUWEN IN HET OOSTEN

Thales thuiswedstrijd voor Hek en Constructiewerken Twente Hek en constructiewerken

Oostelijke bouwsector, zoals

samenwerking met Dura

Twente geeft de beschikking

Dura Vermeer, van Wijnen,

Vermeer hebben uitgevoerd

over een jongen enthousiast

Goossen te Pas Bouw,

zijn onder andere het Eemplein

team, waarbij kwaliteit hoog in

Goldewijk Lammersen en

te Amersfoort en de Grolsch

het vaandel staat”, aan het

Trebbe Bouw.

Veste te Enschede.

woord is woordvoerder John

De opdracht voor Thales is

Het project Thales is voor ons

Frongink van het Hengelose

mede ingegeven door de

erg bijzonder. Op nog geen

bedrijf. “Ondanks de moeilijke

jarenlange samenwerking

500 meter afstand van ons

periode in de bouw is onze

met Dura Vermeer. Zowel in

bedrijf zijn we bezig met het

orderportefeuille redelijk goed

de voorbereiding als in de

monteren van trappen en

gevuld. Dat is mede te danken

uitvoering is er een goede klik

balustraden. Vooral de stalen

aan het onderhouden van een

met Dura Vermeer. Zo is er

trappen, voorzien van eiken

goede relatie met onze

altijd ruimte om onze eigen

treden en glazen balustrade in

opdrachtgevers.

ideeën te opperen

het Office gebouw zijn het

De voornaamste hiervan

Enkele spraakmakende

paradepaardje van dit project.

zijn bekende namen uit de

projecten die we in

BOUWEN IN HET OOSTEN

37

The Huygens Project Onderstaande bedrijven zijn betrokken bij “The Huygens Project”: Opdrachtgever: Van Thales Group Hengelo; Bouwkundig hoofdaannemer: Dura Vermeer Bouw, Hengelo; Architect: LKSVDD Architecten, Hengelo; Constructeur: Lucassen Bouwconstructies, Hengelo; E en W Installaties: Linthorst Installatietechniek, Apeldoorn; Installatie- en energieadvies: DWA, Rijssen; Opzichter E & W: Ajilon, Enter; Projectstoffering: Abeln, Almelo; Daklichten: AKS Specials, Grubbenvorst; Aluminium puien: Alkonder, Hengelo; Sprinkler Installaties: Aqua+, Goor; Deuren: Besam, Ede Natuursteen vloeren: Beld tegelzetbedrijf BV, Albergen; Wapening: BCS Steel, Hoogeveen; Keuken: Bouter, Zoetermeer; Overheaddeuren: Crawford (Assa Abloy), Heerhugowaard, Sprinkler Installaties: De Groot Installaties, Hengelo; Schilderwerk: Dekker Schildersbedrijf BV, Vriezenveen; Prefab Beton; De Veluwe Beton, Staphorst; Betonvloeren storten: De Jong Betonvloeren BV, Rijssen; Brandbeveiliging: EFPC, Bilthoven; Brandmeldinstallatie: Esser, Raamsdonkveer; Plafond en wandsystemen: Eissink, Hengelo; Hekwerken en balustraden: Hek en constructiewerken Twente BV, Hengelo; Zonwering: Henny Hendriks, Enschede; Brandwerende deuren: Hoefnagels Branddeuren BV, Tilburg; HSB elementen: Houkesloot, Sneek; HSB Rekwerken: Hout+, Vroomshoop; Keukenadviseur: Hospitality Design, Amersfoort; Profielstalen kozijnen: Jonkers Bouwmetaal, Urk; Sloopwerken: Kamphuis Sloopwerken, Reutum; Interieurarchitect: Kippers, Warnsveld; W- Installaties: Klein Poelhuis Installatietechniek, Winterswijk; Natuursteen dorpels: Lamers Natuursteen, Almelo; E -Installaties: Moekotte Enschede BV, Enschede; Gevel- en wandbeplating: Olthof, Nijverdal; Afbouw: Plegt Vos, Hengelo; Prefab Sandwich wanden: Schelfhout, Kinrooi (België); Adviseur beveiliging: Sinis, Berkel Enschot; Lamellenwanden: Storax, Zwijndrecht; Dakbedekking: Serco, Lemelerveld; Tegelwerk: Teunissen & Becking, Almelo; Kanaalplaatvloeren: VBI, Huissen; Prefab betonwanden: V/d Berg, Raalte; KAM: Vinci Facilities, Hengelo; HSP Palen: Voorbij Funderingstechniek, Amsterdam; Staalconstructie: Voortman Staalbouw, Rijssen; Aluminium gevel: VPT Versteeg, Heusden; Mortelschroefpalen: Vroom, Oosthuizen; Gasbeton panelen: Xella, Gorinchem; Interieurarchitect: Zenber, Amsterdam.

38

BOUWEN IN HET OOSTEN

Thales gecompliceerd en geslaagd project voor Eissink Het nieuwbouwproject van Thales is voor het eveneens in Hengelo gevestigde Eissink Plafonden Wandsystemen een echte “thuiswedstrijd”. Volgens projectleider Jeroen Hagen. Die het project van het begin af begeleidde, was het een erekwestie om een dergelijke gecompliceerde en omvangrijke opdracht in de eigen vestigingsplaats te verwerven.

Ook voor Eissink begrippen

verwerkt van de grote merken

Gecompliceerd

vormt Thales een omvangrijke

binnen ons vakgebied als

De complexiteit van de

opdracht. Hagen: “We zijn

Hunter Douglas, Rockfon, Maars

ontwerpen van de vier

inderdaad wel wat gewend,

en Siniat. De samenwerking En

onderdelen impliceerde dat

maar we rekenen dit project

afstemming met de interieur

Eissink een beroep moest doen

wel degelijk tot de grotere.

bouwer Harmelink verliep

op de aanwezige kennis en

Het zijn vier afzonderlijke

soepel.

ervaring binnen het bedrijf.

gebouwen maar vormen

De gezamenlijk opgestelde

Hagen: “Het totale project

gezamenlijk eigenlijk één

planning wordt überhaupt

omvatte zoals gememoreerd

project. We zijn bij alle

prima gehandhaafd door Alle

veel productgroepen. Er was

gebouwen betrokken, maar het

partijen, de aannemer Dura

bepaald geen sprake van

Officegebouw is verreweg het

Vermeer houdt ook strikt in

standaardkeuzes zoals je die in

spectaculairste. We hebben

de gaten of iedereen zijn

grotere utiliteitsprojecten vaak

veel intern timmerwerk

afspraken nakomt. Dit project

ziet. Eigenlijk is geen gebouw

uitgevoerd onder andere aan

bewijst dan ook dat Lean

hetzelfde. Elk gebouw kent zijn

de gevels, loopbruggen en bij

Bouwen in de praktijk prima

verschillen. Op dit moment

de lichtkoepels. De opdracht

kan functioneren als iedereen

leggen we de hand aan de

omvatte verder onder andere

zich aan de afspraken houdt.

finishing touch. Maar nu kan

de levering van plafonds,

Dat komt de bouwsnelheid ten

ik al zeggen dat we met

metalstudwanden, glas-,

goede en dat was in dit project

tevredenheid en trots kunnen

scheidings- en systeem-

ook noodzakelijk.”

terugblikken op een prachtig project.”

wanden. Er zijn producten BOUWEN IN HET OOSTEN

39

Nominatie VSK Award voor A-exact radiatorafsluiter Tijdens de VSK, die volgend jaar van 3 tot 7 februari traditiegetrouw in de Jaarbeurs in Utrecht gehouden wordt, zal de uitreiking van de VSK Award plaatsvinden. Onder leiding van juryvoorzitter Ed Nijpels zal een keus gemaakt worden uit drie genomineerde producten.

Eén daarvan is de inzending

gepatenteerd. Ook de jury

eenvoudig. Als een installatie

van TA Hydronics uit Alphen aan

van de VSK Award heeft in

niet goed wordt ingeregeld,

den Rijn. Sales manager Gerrit

haar rapportage lovende

krijgt de radiator die het

van Doorn: “Het betreft de

woorden gebezigd. De jury is

dichtste bij de pomp zit een

A-exact thermostatische

gecharmeerd van het concept

overdebiet, waardoor de

radiatorafsluiter van Heimeier

van de radiatorafsluiter met

retourtemperatuur te hoog

die we in augustus van dit jaar

Automatic Flow Controller

wordt en de ketel minder of

geintroduceerd hebben. De

Technology. De jury wil niet

niet meer condenseert. Verder

A-exact heeft een unieke

spreken van een doorbraak en

weggeplaatste radiatoren

geïntegreerde automatische

dat geldt ook voor de andere

kunnen dan niet meer de

debietregelaar en kan direct

nominaties. Wel ziet zij tal van

capaciteit leveren die nodig is.

op de afsluiter zelf ingesteld

toepassingsmogelijkheden. Als

worden. Onafhankelijke tests

ik een citaat uit het rapport

De A-Exact radiatorafsluiting

hebben uitgewezen dat de

mag halen: “Er zijn genoeg

heeft een ingebouwde druk-

energiebesparing tot maar

huizen met slecht ingeregelde

compensatie. De invloed van

liefst 25 procent kan oplopen.

installaties, en hier ligt een

het dicht lopen of dicht staan

Na enige scepsis is de ster

voorname opdracht voor

van andere afnemers wordt

van de A-exact inmiddels snel

de installatiebranche. De

automatisch gecontroleerd

rijzende. Installateurs zijn

inzending zou volgens de jury

en gecorrigeerd. Hierdoor

eveneens enthousiast. De A-

daarbij goede diensten kunnen

ontstaat de juiste flow over

exact is vrijwel overal te

verrichten. Daarbij wordt wel

alle radiatoren en krijg je

plaatsen, maar tot nu toe

de kanttekening gemaakt dat

altijd een lage retour-

valt op dat de toepassing in

veel factoren van invloed zijn

temperatuur, waardoor de cv-

de wat omvangrijkere woning-

op een goed functionerende

ketel eerder gaat condenseren.

renovatieprojecten populair

installatie. Het zou te mooi

is.”

voor woorden zijn als deze afsluiter alle problemen

Juryrapport

in één klap zou oplossen.”

TA Hydronics en Heimeier

En daar heeft men uiteraard

hebben twee concurrenten

het gelijk aan haar zijde.”

voor de VSK Award. Ook Honeywell en ATAG hebben een

Juiste flow

nominatie ontvangen. Gerrit

Automatic Flow Controller

van Doorn: “De A-exact is een

Technology maakt het water-

eigen ontwikkeld product van

zijdig balanceren van een

Heimeier en inmiddels ook

verwarmingsinstallatie BOUWEN IN HET OOSTEN

41

Prominente rol Rietmeijer in Haags Health Center project het past dan ook naadloos in

aan tegels hebben we ook

het straatbeeld. Het nieuwe

aanverwante werkzaamheden

centrum wordt gebouwd boven

uitgevoerd waaronder beton-

op een bestaande ondergrondse

bouw en isolatie. Al met al

parkeergarage. Al met al heeft

een mooie opdracht. Een echt

het een lange aanloop gekend

referentieproject.”

met bouwtechnische,

42

procedurele en vergunnings-

Goede vooruitzichten

technische problemen. Die zijn

Rene Oude Lashof verwacht dit

nu echter allemaal achter de

jaar een vergelijkbaar bedrijfs-

rug. Het eindplaatje wordt

resultaat te behalen als 2012.

prachtig.”

“En daarmee zijn we tevreden.

Het Almelose Rietmeijer Tegels

Bouwkundig hoofdaannemer

Ook zijn we best wel content

vervult een prominente rol in

Pellikaan Bouw schakelde

over de orderportefeuille.

de nieuwbouw van het Health

Rietmeijer in vanwege goede

Begin januari starten we met

Center in Den Haag. Midden

ervaringen in het recente

de nieuwbouw van een zwem-

tussen de ambassades aan de

verleden. Rene Oude Lashof:

bad in Markelo en er zitten nog

Mauritskade opent dit sport- en

“Kort geleden hebben we ook

enkele zwembaden in de pijp-

wellnesscentrum eind dit jaar

het zwembad in Zwolle voor

lijn. Maar ook in de woning-

haar deuren. In opdracht van

hen in opdracht uitgevoerd. De

bouw mogen we beslist niet

Pellikaan Bouw verzorgt

samenwerking verliep prima

mopperen. Alleen al de laatste

Rietmeijer alle tegelwerken

en dat was de basis voor de

maanden hebben we orders

en enkele aanvullende

beslissing ons weer uit te

ontvangen voor in totaal

werkzaamheden.

nodigen. Pellikaan Bouw doet

150 appartementen, zowel

veel in de sfeer van zwembaden

nieuwbouw als renovatie.

Directeur Rene Oude Lashof

en andere sport- en wellness

De winterperiode is zodoende

is, kort voor de oplevering,

activiteiten. Wij beschouwen

redelijk tot goed gevuld. We

enthousiast over het resultaat.

het als een specialisme. We

werken met elf vaste krachten

“Op deze plaats stond al in 1883

voelen ons thuis in “natte

maar gemiddeld zijn er,

een zwembad. Nu wordt op

complexe omgevingen” en

inclusief inleners, twintig

deze zelfde locatie een nieuw,

kunnen door onze ervaring

mensen actief voor ons bedrijf.

modern wellness/fitness-

en kennis een duidelijke

Al met al dus positieve

en schoonheidscentrum

meerwaarde bieden. Ook in dit

geluiden!”

gerealiseerd. Met dezelfde

project was dat aan de orde.

uitstraling, met behoud van

Het Heath Center biedt een

originele elementen zoals

scala aan faciliteiten zoals

hergebruikte gietijzeren

zwembad, sauna’s en een

kolommen en karakteristieke

stoombad, maar ook fitness-

halfronde boogjes op de eerste

ruimte en een dansstudio.

verdieping. Ik heb me laten

Ook schoonheidsbehandelingen

vertellen dat ook het ontwerp

zullen hier worden aangeboden

is gebaseerd op dat van het

en er komt een restaurant.

oorspronkelijke gebouw en

Naast een verscheidenheid BOUWEN IN HET OOSTEN

Caspar Jansen is directeur van Duoflex, een HalDu Groep onderneming waartoe ook Halkers en Gromada uit Groesbeek behoren. Het uitzend- en detacheringsbureau gericht op de sectoren bouw en installatietechniek wordt dagelijks geconfronteerd met het wel en wee van de arbeidsmarkt. Zaken als onderwijs, krapte en arbeidsvoorwaarden passeren in deze rubriek de revue. Serieus en veelal gelardeerd met een knipoog, geïllustreerd door cases vanuit de praktijk van alledag.

Kruis aan wat voor u van toepassing is! Was de crisis zélf al uitputtend en verwarrend: de

zittend in een lusteloze pose. Niets kan, niets lukt en we

berichtgeving over het vermeende eind ervan lijkt

gaan nergens heen. En wie het waagt positief te zijn

bijkans nog meer onzekerheid te zaaien. Zo tegen

en kansen ziet, krijgt een somber relaas te horen dat

het einde van 2013 is de verwarring compleet.

terstond alle energie in je doodslaat.

Want volgens Rutte en Knot zijn we eruit, maar het gezaghebbende OESO, toch geen domme jongens,

Tegenover dit oerhollandse volkje (na de Tweede

voorspelt doodleuk dat de échte diepe dip pas eind

Wereldoorlog wilden ze alles weer hebben zoals

2014 komt.

daarvoor) zie ik een nieuwe bevolkingsgroep waar ik zelf ook graag bij hoor: de dóórduwers en vóóruit-

Maar hoe kan het dan dat de AEX zo lekker omhoog

stappers. Als alles tegenzit, gaan we door. Als niets lukt,

kruipt? En volgens de NVM stabiliseren de huizenprijzen

verzinnen we plannen. Als alles rood is, kleuren we de

en is de weg terug omhoog gevonden. Terwijl het UWV

dag groen. En als het minnen regent, laten we de zon

tegelijkertijd meldt dat het leger van steuntrekkers nog

met een plus schijnen. Tegenover de almaar zeurende

door zal groeien. Kortom, de verwarring aan het

“ja, maar” zeggers, plaatsen wij per definitie een

vermeende einde van de crisis is zo mogelijk nog

positief “ja, en!” Aan u de keuze tot welke bevolkings-

groter dan tijdens de vele jaren van de crisis zelf:

groep u behoort: de droeftoetertjes en ventieltrekkertjes

2008 - 2013. Weet u het nog?

of dóórduwers en vóóruitstappers? Bekent u tot uzelf heimelijk tot de eerste groep te behoren?

Ik niet in ieder geval, maar ik zal u zeggen: van deze

Geen nood: praat eens met een doorduwer of vóóruit-

verwarring houd ik. Sterker nog: ik ben er gek op en het

stapper in uw omgeving en raak geïnspireerd én

maakt mij sterk! Want alles ligt nu braak en alles is nu

onderneem actie. Rekent u uzelf na een grondige

mogelijk. Als niemand het meer weet, zijn de kansen

zelfanalyse al tot dit laatste actieve bevolkingsdeel

namelijk sky high voor wie ze maar wil zien en het lef

van Nederland? Kom dan snel met mij praten over

heeft om actie te ondernemen. Die tijden in een

welke kansen ú ziet tijdens de economische weder-

mensenleven zijn uniek, want deze komen zelden voor.

opbouw van Nederland. Tijdens dat gesprek schenk ik

Heel Nederland staat nu verlamd samengeklonterd op

u een borrel waarbij het glas al positief discussiërend

één groot kruispunt zonder verkeerslichten. Waar gaat

tot uw stomme verbazing altijd halfvol zal blijven!

het heen? Terwijl iedereen elkaar vragend aankijkt, zal ik u het antwoord verklappen: vooruit met de geit,

Tot slot: van wie ik de mooie termen droeftoetertjes en

want rechtdoor op dezelfde weg gaat voor!

ventieltrekkertjes heb?

De tijd waarin we nu leven, doet mij sterk denken aan

Beter goed gepikt dan slecht verzonnen. Mijn levens-

vlak na de Tweede Wereldoorlog. Alles was in mineur,

partner Monique, eigenaresse van een kapsalon,

maar een kleine groep ondernemers stond op en

kreeg ze mee van spreker Jan van Setten tijdens een

stichtte bedrijven waar we tot op de dag van van-

ongelooflijk inspirerend kappersseminar over hoe je je

daag in Nederland nog steeds profijt van hebben.

kapsalon een promotionele boost geeft in deze barre

Nooit vergeet ik, als kind van de sixties (en dus géén

tijden. Toen Monique en ik, geïnspireerd door haar

onderdeel van de latere patatgeneratie) de

enthousiasme, ervoor gingen zitten, spuiden we het

documentaire op televisie over het Rotterdam van

ene na het andere omzetverhogende idee voor haar

na het bombardement. Alles plat en in puin, maar

kapsalon.

het bouwbord van Aannemingsmaatschappij J.P.

Dat kunt ú voor de bouwsector toch ook? En zo

van Eesteren torende boven alles en iedereen uit.

knippen en scheren ook wij deze crisis en gaan met

Geen woorden, maar daden. Mooi toch?

een strakke coupe de nieuwe realiteit tegemoet.

In tijden van grote onzekerheid klimt er in Nederland

En natuurlijk wens ik u heerlijke feestdagen en alvast

gegarandeerd een negatief volkje uit de loopgraven:

een gezond 2014 toe. Ik schrijf u weer in het nieuwe

het volkje van de droeftoetertjes en ventieltrekkertjes.

jaar.

COLUMN

() Droeftoetertjes en Ventieltrekkertjes? of () Dóórduwers en Vóóruitstappers?

Nee-zeggers en doemdenkers die het zojuist geschetste kruispunt massaal bevolken en blokkeren. Uiteraard

Caspar Jansen

BOUWEN IN HET OOSTEN

43

KienhuisHoving informeert Een warm onthaal voor de Warmtewet? Per 1 januari 2014 treedt de Warmtewet in werking. Deze nieuwe wet beoogt de positie van de kleinverbruiker van onder meer stadsverwarming, blokverwarming of warmtekoudeopslag te beschermen. Een ieder die dit soort warmte levert aan kleinverbruikers, moet per 1 januari 2014 aan een groot scala aan nieuwe regels voldoen. In het kort wordt hieronder de achtergrond, het bereik en een aantal gevolgen van de Warmtewet besproken. Het uitgangspunt van de Warmtewet is het beschermen van de afhankelijke kleinverbruiker van warmte. Een verbruiker van warmte heeft immers vaak niet de mogelijkheid om van warmteleverancier te switchen als de levering van warmte niet bevalt. De meeste panden met een warmtesysteem hebben doorgaans geen alternatieve installatie om ruimtes of water mee te verwarmen. De verbruiker van warmte is daardoor grotendeels afhankelijk van zijn of haar warmteleverancier en dus ook gebonden aan diens tarieven en prestaties. De Warmtewet beoogt de kleinverbruiker tegen deze ‘monopoliepositie’ van de warmteleverancier te beschermen. Tariefbescherming en leveringszekerheid kleuren deze bescherming met name in. Het bereik van de Warmtewet Aanvankelijk was de Warmtewet alleen bedoeld voor de ‘huis- tuin- en keukenverbruiker’ van warmte. Het bereik is later echter verruimd naar ook de verbruiker die rechtspersoon is, waarbij de grens ligt bij een aansluiting van maximaal 100 kilowatt. Een warmteverbruiker in bijvoorbeeld een kleine kantoorunit of kleine winkelruimte zal die grens niet gauw overschrijden. Als leverancier van warmte wordt aangemerkt de persoon (natuurlijk- of rechtspersoon) die zich bezighoudt met de levering van warmte. Dit kan onder meer zijn de verhuurder die stadswarmte doorlevert aan haar huurders of de verhuurder of VvE die een woon- of kantoorcomplex verwarmt door middel van bijvoorbeeld blokverwarming.

Deze keer is de schrijfster mevrouw mr. Eline van der Wal, advocaat Huurrecht.

Een aantal gevolgen in vogelvlucht Een ieder die als gevolg van de nieuwe Warmtewet het predicaat tel.nr. 053-4804732 ‘warmteleverancier’ opgelegd krijgt, eline.vanderwal zal actie moeten gaan ondernemen. @kienhuishoving.nl Zo zal een warmteleverancier haar warmtenet(ten) moeten aanmelden bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Ook moet de warmteleverancier met al haar kleinverbruikers een leveringsovereenkomst afsluiten. In deze leveringsovereenkomst worden onder meer de warmtetemperaturen vastgelegd. Ook moet de warmteleverancier op verzoek van de verbruiker zorgen voor individuele warmtemeters, tenzij dit financieel niet redelijk of technisch onmogelijk is. Bij een nieuw gebouw of ingrijpende renovatie moeten deze individuele meters sowieso geplaatst worden. Voor de maximumprijs van de warmte wordt het niet-meerdan-anders-beginsel gehanteerd: er mag niet meer worden berekend dan dat een gasverbruiker zou betalen. De maximumprijs wordt (naar verwachting in december 2013) vastgesteld door de ACM. Tot slot geldt voor sommige warmteleveranciers daarnaast nog een vergunningplicht. Kortom De Warmtewet brengt met name voor warmteleveranciers nogal wat gevolgen met zich mee. De Warmtewet zal dus zeker niet door iedereen warm worden onthaald. Het is ook maar de vraag of de kleinverbruiker in alle gevallen baat heeft bij de nieuwe wet. De Warmtewet beoogt dan wel de positie van de kleinverbruiker te beschermen, in sommige gevallen kan een verbruiker er juist financieel op achteruit gaan. Duidelijk moge in elk geval zijn dat er voor de (toekomstige) warmteleveranciers onder u werk aan de winkel is.

BOUWEN IN HET OOSTEN

45

Abeln Projectstoffering Almelo BV Abeln Projectstoffering Groningen BV Abeln Projectstoffering Friesland BV Twentepoort Oost 25a 7609 RG Almelo

Telnr. 0546 818269

[email protected]

www.abelnvloeren.nl

Staalkozijn Nederland

Succes door specialisatie Staalkozijn Nederland uit Winterswijk is leverancier van plaatstalen binnenkozijnen. “En dat in de breedste zin van het woord”, vertelt Hoofd Verkoop Jochem Bollen. “Als je al onze werkzaamheden naast elkaar zet is de term “ontzorgen van de aannemer” zeker op zijn plaats.”

Staalkozijn Nederland is een

Domoferm. Vanuit Winterswijk

maar biedt daarbinnen een

zus van het Duitse concern

wordt de verkoop, technische

ruime variatie. Bij ons moet je

BOS Best of Steel waar ook

uitwerking en levering van de

denken aan brand-, geluids-,

de productie plaatsvindt.

producten gecoördineerd.

inbraak-, rook- en stralings-

Beide maken deel uit van de

Jochem Bollen: “Ons leverings-

werende kozijnen. Aannemers

mondiaal opererende holding

pakket is zeer gespecialiseerd,

die in de (grotere) utiliteitswerken actief zijn nemen onze producten af. Je hebt het dan o.a. over concerns als Ballast Nedam, BAM, Volker Wessels, Strukton, en Heijmans. Eindgebruikers zijn vooral te vinden in de zorgsector en justitiële omgevingen maar ook in de specialistische woon-, werk- en leefgebouwen. Zo waren we betrokken bij de onlangs met veel mediaaandacht geopende woonwerktoren De Rotterdam van architect Rem Koolhaas. We hebben daar in totaal 2400 stalen kozijnen geleverd. Echt een megaorder waarbij de strakke logistieke planning naar volle tevredenheid van de aannemer is uitgevoerd.

Zorg De zorgsector vormt zoals gememoreerd een belangrijke afzetmarkt van de producten van Staalkozijn Nederland. In zorginstellingen wordt heel vaak gekozen voor staalBOUWEN IN HET OOSTEN

47

oplossingen, bijvoorbeeld op

spelen op de veranderende

de patiëntenkamers en op

situaties is een hoge mate

röntgenafdelingen heb je te

van flexibiliteit binnen je

maken met stralingswerende

organisatie nodig. Deze

kozijnen en dat is ons terrein.

flexibiliteit gecombineerd met

Ook in projecten waar brand-

veel kennis en ervaring heeft

werendheid vereist is zijn wij

er toe geleid dat wij een

thuis. Daarnaast zijn we ook

vooraanstaande positie

betrokken bij nieuwbouw-

bekleden. Opdrachtgevers

opdrachten van politiebureaus,

kunnen ook kiezen voor een

detentiecentra en penitentiaire

gemonteerd eindproduct.

inrichtingen…”

Wij schakelen daarvoor vaste, betrouwbare montagebedrijven

Trends

in waar we al een geruime tijd

Gevraagd naar de trends in de

mee samenwerken. Een andere

branche, vertelt Bollen dat dit

ontwikkeling is dat aannemers

Verwachting

samen te vatten is als “het

steeds later beslissingen nemen

Wij hebben in ieder geval

ontzorgen van de aannemer.”

qua inkoop, waardoor de tijd

vertrouwen in de toekomst en

“We leveren veelal complete

tot de aanlevering steeds

betrekken begin volgend jaar

eindproducten aan, dus

korter wordt. Ook dit heeft zijn

een nieuw pand met meer

inclusief deur, glas en beslag.

doorwerkingen in de interne

mogelijkheden. Verder breiden

De aannemer hoeft alleen

organisatie. Als je niet flexibel

we onze personele bezetting

nog maar zorg te dragen

kunt anticiperen heb je het

uit om aan de toegenomen

voor de juiste sparingen.

moeilijk in de bouwwereld

vraag naar onze expertise

Om voortdurend in te kunnen

van tegenwoordig.

te kunnen voldoen.

BOUWEN IN HET OOSTEN

49

Lassen, branden, slijpen, boren en zagen onder water

Ruim 35 jaar ervaring in onderwaterwerk Het was Peter Heerink die in 1978 de grondsteen legde voor één van Nederlands eerste duikbedrijven. Een ambitieuze onderneming waar zeker de nodige risico’s aan kleefden. “Wordt er in de reguliere bouwwereld scherp toezicht gehouden op het nastreven van de wet- en regelgeving, het is een understatement ten opzichte van de onderwaterbouw”, aldus Stijn Heerink die in de voetsporen van zijn vader trad. Door: Jolanda Groothuis

Stijn Heerink (l) en Sascha Dukker

50

BOUWEN IN HET OOSTEN

Vanaf 1 januari 2014 vormen Stijn Heerink en Sascha Dukker de tweekoppige directie van Hercules Duikbedrijf in Tiel. Het betekent 24 uur per dag, zeven dagen in de week in opperste staat van paraatheid te zijn. Stijn: “Een voertuig te water, een lekkend schip of een sluisdeur die niet meer sluit laten zich niet plannen. Tijdens dergelijke calamiteiten is het aan ons de taak een complete duikploeg in te zetten met professioneel materieel om adequaat te handelen. Dat lukt nagenoeg altijd. Naast ons ervaren team beschikken we over een multifunctionele

de waterlijn. Afhankelijk van

bedrijfswagens beschikken

vrachtwagen met hydraulische

de opdracht wordt er door

over een groot scherm waarop

kraan, een trailerbaar werk-

ons gelet op samenstelling,

de beelden inclusief geluid

vaartuig, pompen, stroom-

schade, onregelmatigheden,

duidelijk worden weergegeven.

aggregaten en een groot

degradaties of andere

Voor het veilig inspecteren

assortiment onderwater-

bijzonderheden van de te

van slecht toegankelijke

gereedschappen om effectief

onderzoeken constructie.”

locaties kunnen we tevens een

te kunnen assisteren bij

zogenaamde inspectierobot

calamiteiten op of in het

Live meekijken

inzetten. Bovendien, naast

water.”

Stijn vult zijn compagnon aan:

visuele inspecties behoren de

“Tijdens een duikinspectie of

verschillende (non)destructieve

Inspecties

andersoortig duikwerk bestaat

onderzoeksmethodes ook tot

Naast calamiteiten betekent

voor de opdrachtgever de

onze mogelijkheden. Hierbij

het duikbedrijf meer voor haar

mogelijkheid live mee te kijken

kan gedacht worden aan

opdrachtgevers. Onder meer op

en te communiceren met de

bijvoorbeeld ultrasoon dikte-

het gebied van civiele duik-

duiker. Beeld en geluid worden

metingen, kernboringen en het

inspecties. Sascha Dukker: “Wij

hierbij continu opgenomen

nemen van bodemmonsters.

bieden bijvoorbeeld inzicht

zodat later altijd informatie

De resultaten van een inspectie

over de staat of samenstelling

kan worden teruggezocht en

worden door ons samengevat

van een constructie onder de

er geen belangrijke gegevens

in een duidelijke, schriftelijke

waterlijn. Ons bedrijf heeft

verloren kunnen gaan. Onze

rapportage welke ondersteund

hierin reeds voor vele opdrachtgevers duidelijkheid verschaft door middel van

Greep uit de civiele onderwaterbouw

onderwater inspecties.

•Leveren, verpompen en aanbrengen van (colloïdaal)

Wanneer het gaat over de

onderwaterbeton

inspectie van civiele

•Aanbrengen van bodemverbetering en bodembescherming

(kunst)werken worden

•Uitvoeren van water- of grondkerende injecties

onze professionele duikers

•Onderhoud en reparaties van sluizen, stuwen, oever-

ondersteund door moderne

constructies en overige waterbouw

foto- en videoapparatuur onder BOUWEN IN HET OOSTEN

51

wordt door de beschikbare

Rijkswaterstaat, de aannemerij

beeldopnames.”

en eindgebruikers.”

Voor grootschalige projecten of zeer gecompliceerde

Civiele onderwaterbouw

constructies vormt Hercules

Naast inspecties voert Hercules

duikbedrijf regelmatig een

duikbedrijf tevens diverse

combinatie met diverse

reparaties of onderhouds-

vooraanstaande ingenieurs- en

werkzaamheden uit. Hierbij

adviesbureau’s welke continu

kan gedacht worden aan

“Werken onder de waterlijn” bij een duikinspectie aanwezig

beton-, staal- of hout-

zijn. Het resultaat is een

reparaties, het vervangen of

Hercules ook onder water

diepgaand onderzoek met

reviseren van appendages, het

uitgevoerd worden. Sascha:

gedegen rapportage en

aanbrengen van (tijdelijke)

“Wanneer de duiker tijdens

adviezen richting de opdracht-

afdichtingen, reinigings-

zijn inspectie tekortkomingen

gevers. Tot de opdrachtgevers

werkzaamheden etcetera.

constateert, kan in goed

behoren ingenieurs- en advies-

Kortom, bijna alles wat boven

overleg met de opdrachtgever

bureau’s, waterschappen,

water mogelijk is, kan door

besloten worden om zo mogelijk direct de schade te herstellen. En omdat we in geheel Nederland actief zijn, komen we in aanraking met een grote diversiteit aan waterbouwkundige constructies. Hierop berust onze ervaring, maar hier ligt tevens onze uitdaging.” Maximale veiligheid Uiteraard zorgt Hercules tijdens de uitvoering voor een maximale veiligheid van de duikers en overig personeel. Naast het doorlopen van de diverse, vaak verplichte, veiligheidsprocedures wordt

Greep uit algemene duikwerkzaamheden

een installatie met beweegbare

•Controleren en reinigen van droogzetsponningen,

delen eerst volledig gezekerd

plaatsen van schotbalken en droogzetschotten

en veiliggesteld, alvorens de

•Duikwerkzaamheden in dierentuinen en aquaria

duikers te water gaan.

•Inspecties van bluswaterbassins van sprinklerinstallaties

Stijn: “Hercules heeft in haar

•Duikwerkzaamheden in riolering en zuiveringen

35-jarige bestaan een historie

•Het leveren van duikassistentie bij calamiteiten zoals

zonder ernstige ongevallen. We

bergingen

doen er alles aan om dit zo te houden.” BOUWEN IN HET OOSTEN

53

Uw zorgplicht! (Veilig en gezond werken!) Hoe manage je de risico’s in de onderneming, hoe zit het met aansprakelijkheid en wat houdt de zorgplicht eigenlijk in? Allemaal interessante vragen die werden gesteld

COLUMN

op een voorlichtingsavond die ik vorige week weer mocht houden bij een 60-tal Twentse ondernemers. Om die vragen te beantwoorden stelde ik maar eens de vraag hoeveel van de

Jaap Middel is afdelingshoofd Arbo & Milieu en Hoger Veiligheidskundige bij Dion BV uit Hardenberg. Dagelijks ondersteunen hij en zijn team bedrijven met arbo- en milieuvraagstukken. Daarnaast biedt het bedrijf een scala aan opleidingen aan. Naast zijn reguliere werk bij Dion is hij actief in de Nederlandse Vereniging van Veiligheidskundigen (NVVK). In de periodieke columns gaat hij in op arbo-onderwerpen die spelen in een organisatie.

aanwezige ondernemers de Risico-Inventarisatie en –Evaluatie hadden opgesteld; het zal u niet verbazen dat 80% van de aanwezigen daar geen aandacht aan schenkt. Volgens die ondernemers onnodig en gepaard gaande met hoge kosten. Een percentage dat wel overeenkomt met het landelijke beeld. Terwijl juist die RisicoInventarisatie en –Evaluatie een spil is voor het arbobeleid in uw organisatie en een must is voor uw zorgplicht, maar hoe zit het dan met die zorgplicht? Uw zorgplicht gaat verder dan u denkt. Natuurlijk verdienen uw werknemers bescherming bij het uitvoeren van hun werkzaamheden. Het blijkt echter dat uw zorgplicht veel verder gaat dan de veiligheid van uw werknemers en de werkvloer alleen. Het gaat immers om veilig en gezond werken bij die werkzaamheden waarbij u als ondernemer het gezag heeft. Als werkgever bent u vanuit uw zorgplicht aansprakelijk voor arbeidsongevallen en beroepsziekten van werknemers die in de uitoefening van de werkzaamheden hebben plaatsgevonden. Voor de goede orde, ook hygiëne op de werkvloer hoort bij uw algemene zorgplicht. Bent u dan altijd aansprakelijk?, Nee, U bent niet aansprakelijk als er sprake is van opzet en/of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Ook heeft u als goed werkgever een zorgplicht in situaties die buiten de directe werksfeer vallen maar die wel met het werk verband houden . Denk daarbij aan een bedrijfsuitje, ook dan bent u als ondernemer wel degelijk aansprakelijk. Denkt u dat met het inhuren van een ZZP-er dat het wel meevalt met die aansprakelijkheid, dan moet ik u teleurstellen. In een recent arrest bepaalde de Hoge Raad dat een opdrachtgever aansprakelijk was voor een door een ZZP-er geleden schade. Dit arrest heeft ingrijpende gevolgen. Hierdoor heeft u als werkgever ook zorgplicht voor een ZZP-er die werkzaamheden verricht die vergelijkbaar zijn met die van een “normale” werknemer. Vier belangrijke managementtools om proactief te zorgen dat u voldoet aan de zorgplicht: • Om uw risico’s te managen dient u ze wel te kennen, stel daarom een RisicoInventarisatie en -Evaluatie (RI&E) op incl. plan van aanpak. Evalueer en actualiseer deze regelmatig, bewaak de uitvoering ervan (dit blijft vaak achterwege)! • Geef duidelijk en regelmatig, zowel algemene als specifieke, veiligheidsinstructies, o.a. gebaseerd op de RI&E en leg deze schriftelijk vast. • Controleer veelvuldig of de veiligheidsinstructies en veiligheidsregels worden nageleefd, leg uw bevindingen vast en voer een sanctiebeleid bij niet naleving. • Tenslotte: Zorg er voor dat uw ongevallen- en aansprakelijkheidsverzekering ‘op maat’ is. Heeft u al doelen gesteld voor het nieuwe jaar? Laat in ieder geval ‘veilig en gezond werken’ één van de hoofddoelen zijn. Het gaat tenslotte om het dierbaarste in uw onderneming; uw werknemers. Als u er dan ook nog zorg voor draagt dat u uw managementdoelen ‘op de kar houdt’, dan heeft u een mooi jaar voor de boeg, ik wens u en de uwen in alle opzichten een gezond en vooral veilig nieuwjaar.

56

BOUWEN IN HET OOSTEN