Magazine voor bouwend Oost Nederland 21e Jaargang no. • no. • april 2013 20e 1 -2 februari 2012
Bouwen Oosten in het
In dit nummer: • Nieuwe fabriek Unipro ”Groenste van Nederland”
• KuiperArnhem en Volkshuisvesting in uniek bouwproject
• LanKo timmert gestaag door
• Face2Face Netwerk De Citadel: “Succes begint bij lef”
e v a g p o s Inhoud pag.3
Voorwoord: “Ondernemersgeest”
pag.5
Social media vervangen de mailcultuur ook in de bouw
Nieuwbouwproject Unipro Haaksbergen pag.9
Nieuwe fabriek Unipro landelijke inspiratiebron
pag.13
Aannemersbedrijf Niehof multifunctioneel inzetbaar
pag.17
Architect Henk te Kiefte: Eén project, twee ervaringen
pag.21
Ergo-Design: “Innovatief, inspirerend en intensief
pag.24
Unipro mooie opdracht voor Staalbouw Ter Huurne
pag.25
Winkels Techniek: “Je moet veranderen om jezelf te blijven”
pag.27
Open communicatie opdrachtgever basis voor succes
pag.29
Integrale aanpak leidt ondanks tussentijdse aanpassingen
PAG 9
tot succes pag.33
Nieuwbouw Unipro wordt toonaangevend
pag.35
“Unipro heeft misschien wel het Groenste groene dak van Nederland” PAG 48
pag.39
Infra op dit moment belangrijk voor Broeze
pag.41
Rietmeijer betrokken bij grote opdrachten in particuliere sector
pag.45
Column DION: “Bouwplaatsen zijn de gevaarlijkste plekken om te werken!”
pag.46
Architect Lars Courage “Succes begint met lef”
pag.48
KuiperArnhem en Volkshuisvesting samen in uniek bouwproject in Arnhem
pag.55
Column KienhuisHoving: Nieuw: klachtenbehandeling bij aanbesteden
pag.57
Bij Geran BV is maatwerk standaart
pag.60
Nieuwe commercieel directeur bij SW Groep
pag.61
Column Caspar Jansen: “De bouw is als een rondreizend circus”
pag.62
LanKo timmert gestaag door
pag. 64
Kort nieuws
Bouwen Oosten in het
BOUWEN IN HET OOSTEN
PAG 62
Magazine voor bouwend Oost Nederland 21e Jaargang • no. 2 • april 2013
1
Op de cover:
VOORWOORD
Het woonakkoord Volgens een kortgeleden gepubliceerd rapport van het Economisch Instituut voor de Bouw blijft het aantal banen in de komende jaren dalen. Het EIB meldde eveneens, dat als gevolg van het in februari gesloten woonakkoord van de vijf politieke partijen, de reductie minder zal zijn dan in eerste instantie was berekend in de oorspronkelijke plannen. In plaats van tienduizend arbeidsjaren worden dat er nu “zes- of zevenduizend” minder. Moeten we daar nu de vlag voor uit steken? Natuurlijk niet, is de eerste reactie. Drie of vierduizend arbeidsjaren is nog altijd een fors negatieve balans. Volgens EIB directeur Van Hoek is er sprake van “een bescheiden reparatie“ in plaats van “een grote teruggang”. Een term die het EIB eerder bezigde. Ik sluit me aan bij deze woordkeuze van Van Hoek. Bovendien is een deel van het akkoord tijdelijk van aard. De BTWverlaging is namelijk niet structureel. Tot zover dus eigenlijk geen al te positieve geluiden vanuit Den Haag. Anderzijds is het nieuws dat er pensioenfondsen overwegen hypotheken te gaan financieren wel degelijk een doorbraak in het denken van deze instellingen. Het kan een substantiële bijdrage leveren in het vlottrekken van de woningmarkt. Het biedt in ieder geval meer perspectief dan de Blok-hypotheek waarvoor de markt niet echt warm loopt, en dan druk ik me zeer eufemistisch uit. Blok voorziet voor 2013 en 2014 moeilijke jaren en daarin kan ik hem helaas niet ongelijk geven. Maar met deze constatering is hij natuurlijk niet klaar. Hij trekt namelijk zelf aan de touwtjes. Een bewindsman die meldt dat “dit akkoord een substantiële verbetering is van het originele regeerakkoord” denkt defensief en dat hebben we nu net niet nodig. Iets minder slecht is namelijk nog lang niet goed. Van Hoek beweert in zijn rapport zelfs dat Blok c.s. met zijn beleid de situatie alleen maar verergert. Waardoor het voor de sector nog slechter uitpakt dan nu al het geval is.”
Coverfoto: Directie Unipro. V.l.n.r. Gerben Bouwmeester, Frank ter Beke en Maurice Beijk
Colofon
De stellingen tussen de sector en Den Haag lijken wederom betrokken. De loopgraven zijn weer bezet. En dat feit lijkt mij nog het ergste. Het wordt tijd voor een grensverleggend initiatief. Wie neemt de handschoen op? Gerard van Leeuwen Redactie
Agenda De Citadel 16 mei 23 mei 4 juni 14 juni
De Bouw in 2015 kennissessie Social Business lunchbijeenkomst 12-14 uur Huisvesting & Mobiliteit lunchbijeenkomst 12-14 uur Zakelijk Speeddaten vanaf 19:00 uur Face2Face vrijdagmiddag netwerkborrel met haring van 16:00-18:00 uur
BOUWEN IN HET OOSTEN
Bouwen in het Oosten ISSN: 1385-7185 Uitgever: GF Uitgevers Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d Tel.: (0515) 429 429 Fax: (0515) 429 422 Web: www.bouweninhetoosten.nl E-mail:
[email protected] Redactie: Gerard van Leeuwen, Joeri van Leeuwen, Henny de Mönnink (fotografie), Elan Producties, Wierden (fotografie) Elly Kroese (eindredactie) Tekstbijdrage: Jolanda Groothuis, Reinout Burgers Accountmanagement: Frits Visser
[email protected] Elzert Bonnema
[email protected] Vormgeving & opmaak: Nanno van Leeuwen Druk: SMG Groep Verspreiding: Sandd Bouwen in het Oosten komt tot stand in samenwerking met De Citadel te Rijssen
3
Social media vervangen de e-mailcultuur ook in de bouw... In de bouw bestaan nog veel vooroordelen over het gebruik van social media. “Geen tijd, niets te melden, onzin”. Slechts enkele motivaties om geen twitteraccount of Facebookpagina aan te maken. Niettemin is de conferentiezaal van de Citadel goed gevuld deze donderdagmiddag, al maakt lang niet iedereen gebruik van de mogelijkheid om tijdens de sessie te tweeten met #smib….
“De ontwikkeling van de social
een website van een bedrijf.
je je afspraken nakomt
media zal vergelijkbaar zijn
"De wereld is ‘Zoover’", aldus
uiteraard een essentiële rol.
met die van de mobiele
Badenhop. Ergo: “laat anderen
Maar naast gunning, is ook
telefonie”, verwacht Richard
vertellen hoe goed je bent.
timing heel belangrijk. Het is
Badenhop van CRMCompany /
Dit zal je bedrijfsresultaten
van belang om ‘boven in de
socialCRM. Immers, het is dé
zeker positief beïnvloeden.
mindset’ van je potentiele
online plek om informatie
Veel grote bedrijven spelen
klanten te zitten. En juist daar
uit te wisselen, meningen te
hier al op in. Ze willen niet
kun je de social media goed
ventileren, ervaringen te deel
langer gevonden worden op
voor gebruiken.
en vragen te stellen. Maar
hun eigen site maar op user
liefst 96% van de jeugd heeft
generated content zoals
Hoe beïnvloed je mensen om
een social media account. Deze
YouTube. De markt verandert
het jou te gunnen?
mensen zijn over 10-20 jaar
van ‘push naar pull’ en
Badenhop noemt - geïnspireerd
werkzaam in het bedrijfsleven
het aloude marketinguitgangs-
door Robert Cialdini - enkele
en zullen zich naar verwachting
punt van Ford past niet
wetenschappelijk onderbouwde
niet schikken in de huidige
meer bij de zelfbewuste
argumenten:
'emailcultuur' van de generatie
consument/opdrachtgever
die het nu voor het zeggen
van deze tijd.
heeft.
Sympathie (leuke mensen krijgen meer gedaan - dus
Gunning
geef complimenten!)
Zoover
Badenhop helpt de aanwezigen
Autoriteit (profileer je als
Social media is volgens
uit de droom: “Niemand
deskundige en geef kennis weg,
Badenhop ‘massacultuur in je
vertrouwt een bedrijf. Mensen
schrijf op persoonlijke titel
eentje’. “Je staat op de
doen zaken met je omdat ze
over je vak en doe dit
-online- bühne om je verhaal te
het je gunnen. Daarbij speelt
consistent)
doen. Het publiek is afgestemd
de prijs en de manier waarop
Wederkerigheid (wees bereid
op jou. En er is nog een heel belangrijk argument om te kiezen voor social media in plaats van je budget te gebruiken voor advertenties: 14% gelooft een advertentie 78% gelooft een bekende. Kortom, meningen van vreemden zijn belangrijker dan BOUWEN IN HET OOSTEN
5
meer terug te geven dan te
vraagt persoonlijk kennis te
van social media zit in de
ontvangen)
maken. Zorg voor een goed cv,
‘snelheid’” beaamt Badenhop.
Schaarste (door iets ‘exclusief’
LinkedIn is immers het cv van
“Immers, ‘eens geschreven
te maken wordt het moeilijker
de toekomst.”
blijft geschreven’. Geef het tijd en prioriteit. Reageer ook
bereikbaar en dus gewenst; bijvoorbeeld: nieuwe iPhone
Facebook
op negatieve publiciteit.
die door ‘productieproblemen’
Het sterkst groeiende netwerk
Realiseer je dat collega’s en
op zich laat wachten)
met 1 miljard gebruikers.
vrienden lezen wat je schrijft.
Sociale bevestiging (denk goed
Facebook is meer gericht op de
Kortom, met de social media
na over welke sociale groep je
persoon dan LinkedIn. Handig
onderhoud je het publiek dat
om je heen plaatst. Aan wie
voor producten die ‘likeable’
je kiest. Je werkt voortdurend
zend je de informatie?)
zijn. Je kunt persoonlijke en
aan je gunfactor door de
Beïnvloeding (maak gebruik
bedrijfspagina’s aanmaken en
informatie die jij verspreidt.
van ‘automatische’ reacties
advertenties plaatsen (Ads). De
Wees subtiel en spontaan en
kracht van Facebook zit in het
zorg dat je ‘top of mind’ blijft
sociale aspect.
bij je lezer. Door social media wordt de
Twitter
‘eindklant’ – waarbij je aan
Met een tweet werk je aan je
tafel ‘zit’ via Facebook, Twitter
gunfactor in 140 tekens. De
etc - van ons product of dienst
verspreiding van nieuws gaat
steeds belangrijker. Onze
het allersnelst op Twitter. Je
marketingstrategie zal
kunt volgers zoeken en met
daardoor gericht moeten zijn
van mensen etc.)
elk nieuw onderwerp dat je
op klantgestuurdheid (ipv
Een overzicht van de meest
behandelt creëer je weer
klantgerichtheid). Immers,
gebruikte social media:
nieuwe volgers. De kracht zit in
onze doelgroep richt zich op
de ‘retweet’ (anderen zetten
óns!”
LinkedIn – voor versterking
jouw tweet door naar hun
van je netwerk
volgers) waardoor een enorm
Mensen die meer willen
LinkedIn wordt door
‘sneeuwbaleffect’ ontstaat.
weten kunnen (een dagdeel) de interactieve workshop social
2.6 miljoen mensen vooral gebruikt om ingangen te vinden
Bloggen
media van Richard Badenhop
bij bedrijven en inzicht te
Een blog wordt gebruikt om
van CRMCompany/social
krijgen in elkaars netwerk.
kennis te delen door middel
CRM volgen op 11 april van
Badenhop: “LinkedIn is een
van korte artikelen. Anderen
14-17 uur. Meer informatie
grote businessclub met een
hebben gelegenheid om te
HYPERLINK
verdraaid goed smoelenboek.
reageren. Door te bloggen
"http://www.decitadelrijssen.nl"
Linkedin is geen vervanging
verschaf je jezelf autoriteit
www.decitadelrijssen.nl.
van je netwerk maar een
en bovendien blijf je ‘top of
versterker!” Tips van Badenhop:
mind’. Blogs worden bovendien
“Zorg voor een groot netwerk.
goed gevonden door zoek-
Wees dus niet te terughoudend
machines.
Margreet Koster – Text & Event
als mensen je vragen te linken. Vrijwel altijd gaat het om de
Klout.com
‘tweedegraads connecties’
Op deze website meet je hoe
(vrienden van vrienden). Check
invloedrijk je bent op de social
of er gedeelde connecties zijn
media.
of laat je introduceren. Maak jezelf zichtbaar en geef
Gevaren en tips
mensen even tijd voordat je
“Het gevaar van het gebruik BOUWEN IN HET OOSTEN
7
Groenste fabriek van Nederland
Nieuwe fabriek Unipro landelijke inspiratiebron Alles onder een dak, dat was een belangrijk uitgangspunt voor de nieuwbouwplannen van Unipro op het nieuw aan te leggen industrieterrein “Stepelerveld” aan de rand van Haaksbergen. Hier gaat Unipro zich begin 2014 vestigen. De ideeën over de nieuw te bouwen fabriek waren duidelijk. Het pand wordt zo duurzaam en energiezuinig als mogelijk gebouwd met aan de buitenkant een groene uitstraling.
“Nee, het wordt bepaald geen
• Duurzame materialen:
fabrieksblok.” Maurice Beijk,
Hoofddraagconstructie van
Specialist Duurzaam Bouwen
FSC Larikshout
binnen Unipro begint
• Vegetatiedak (mos/sedum);
enthousiast te praten over
ten gunste van water-
de nieuwbouw van de fabriek.
buffering, het filteren van
“Wij werken al jaren niet
fijnstof, verhoogde isolatie in
meer met oplosmiddelen.
de winter, koelen in de zomer
Duurzaamheid en “gezond
• Verwarming met een warmte
werken” heeft ons bedrijf hoog
pomp (verticale
in het vaandel staan. Daarom
bodem/warmtewisselaar)
kozen we voor eenheid met
• Gebalanceerde ventilatie
de natuur. Ronde organische
met warmteterugwinning
vormen zijn kenmerkend voor
(WTW)
het nieuwe pand. Bovendien dragen glazen puien en raamwerken rondom bij aan het open, transparante karakter van het pand. De schuine daklijnen zorgen voor een dynamisch gevelbeeld en optimale daglichttoetreding.”
• Bewegingsafhankelijke schakeling van de verlichting met daglichtregeling • Verhoogde isolatiewaarden voor vloer, gevel en dak: RC>5m2 K/W • Grote overstekken waardoor er een “natuurlijke” zonwering ontstaat
Duidelijk blijkt dat de kracht
• Pelletkachels -in plaats van
van het ontwerp van het
gas- dragen bij aan de CO2-
nieuwe bedrijfspand is te
neutraliteit van het gebouw
vinden in de uitgekiende
• WTW voor productie-warmte
combinatie van verschillende
• KWO (koude-warmte opslag)
energiezuinige en duurzame maatregelen: Directie Unipro: Gerben Bouwmeester (l) en Frank ter Beke
in bodem en reinwaterkelder • Op termijn: zonnepanelen, geïntegreerd met zonneluifel
BOUWEN IN HET OOSTEN
9
Maurice Beijk legt uit dat al
bedrijf dat niet alleen lijmen,
deze toepassingen ertoe
maar ook Arturo-kunsthars-
hebben geleid dat Unipro de
vloeren produceert. Sinds 2004
groenste fabriek van Nederland
zijn wij onderdeel van de
wordt, met een voorlopige
Duitse Uzin Utz Groep. Onze
GPR-waarde van gemiddeld
producten worden deels in
8,57.
eigen huis geproduceerd en
mogelijk te zijn. Zo
“Hier heerst het gevoel van een familiebedrijf”
deels ingekocht binnen de
ontwikkelden wij samen met
Over Unipro
groep (parketlakken,
onze afnemers, een speciale
Op de vraag wie Unipro nu
egalisaties en machines).
verpakking voor lijm. Deze
precies is schuift de directie,
verpakking - de Cube - is
bestaand uit Gerben
Ook met onze producten
gebaseerd op het bag-in-box
Bouwmeester en Frank ter
proberen wij zo duurzaam
principe. De lijm wordt verpakt
Beke, aan tafel. Gerben bijt het spits af. Hij legt uit dat Unipro met de merken UZIN,
Cube it Simple
Wolff, Pallmann, Arturo
De Cube it Simple is in verschillende
en Codex een compleet
opzichten een duurzaam alternatief
assortiment levert voor het
voor de traditionele emmers:
leggen, onderhouden en renoveren van alle soorten
- 47 % minder transportbewegingen/
vloerbedekking, kunsthars-
minder ruimtebeslag
vloeren, parket, tegels en
- 89% minder kunststof
natuursteen. “Wat ooit begon
- 0% metaalafval
met de productie van UZIN-
- De kartonnen verpakking is recyclebaar
lijmen voor de vloeren-
- 73% minder restafval lijm ten opzichte
branche groeide uit tot een
van een traditionele lijmemmer
internationaal opererend 10
BOUWEN IN HET OOSTEN
Gerben Bouwmeester
Frank ter Beke
Maurice Beijk
in een inliner, die op zijn beurt
tussen de verschillende
kantoor bestaat voor één derde
is verpakt in een kartonnen
groepen werknemers die nu
deel uit laboratorium. De rest
doos, de Cube. Door slimme
nog in gescheiden werelden
biedt ruimte aan een show-
perforaties in de doos is de lijm
werken. Unipro-ers staan voor
room, het bedrijfsrestaurant,
gemakkelijk uit te gieten. De
hun product en dat mag gezien
demonstratieruimtes en
inliner kan eenvoudig worden
worden. In het ontwerp komt
kantoren.
leeggeschraapt, waardoor
deze transparantie heel
er minder lijmresten in de
duidelijk terug.”
Inspiratiebron Het nieuwe pand van Unipro
verpakking achterblijven en er bijna geen lijm meer wordt
De nieuwbouw
wordt een belangrijk visite-
verspild.”
De totale grondoppervlakte van
kaartje voor het bedrijf. Naast
de nieuwbouwlocatie is 12.700
projectinrichters en vloeren-
Goede mix
vierkante meter. Daarop bouwt
bedrijven zijn architecten en
“Het succes van Unipro hebben
Unipro een fabriekshal van
voorschrijvers een belangrijke
we mede te danken aan onze
5.500 vierkante meter en een
doelgroep voor Unipro. Met het
mensen.” Frank ter Beke is er
kantoor/laboratorium van
nieuwe pand vangen zij “twee
stellig in. “Het gevoel van een
2.675 vierkante meter. Het
vliegen in één klap”. Volgens
familiebedrijf heerst hier
kantoor en de fabriek vormen
Maurice Beijk is het nieuwe
nog altijd. Meerdere van
één geheel. Volgens Gerben
bedrijfspand innovatief,
onze werknemers werken hier
Bouwmeester en Frank ter
duurzaam en inspirerend en
al 25 jaar. Wij hebben hier een
Beke moeten de medewerkers
biedt het een opmerkelijk
goede mix aan het werk, een
zich prettig voelen in het
platvorm om de producten van
afgewogen afspiegeling van
gebouw. “Daarom is er
Unipro te presenteren. “Het
de samenleving; jong en oud,
veel aandacht besteed
nieuwe pand is zeker ook
mannen en vrouwen,
aan ruimte, daglicht en
bedoeld als inspiratiebron en
allochtoon en autochtoon.
goede klimatologische
als kenniscentrum voor onze
Bovendien investeren wij sterk
omstandigheden.”
klanten voor wat betreft de
in sociale werkplekken. Dat
De fabriekshal bestaat uit drie
producten, de architectuur en
kost weliswaar wat meer werk,
delen. Het eerste deel, met
de duurzaamheid. Hiervoor
maar wij zien het als onze
onder meer een groot tankhuis,
staan we continu open.
plicht. Niet voor niets was één
is bestemd voor de ontvangst
Eenieder die belang heeft
van onze uitgangspunten met
van goederen en grondstoffen.
om kennis te maken met
betrekking tot de nieuwbouw
In het tweede deel vindt de
ons bedrijf is hier van harte
dat alles onder een dak zou
productie plaats en het derde
welkom.”
moeten komen. Er moest
deel is ingericht als magazijn
eenheid worden geschapen
en expeditieruimte. Het BOUWEN IN HET OOSTEN
Door: Jolanda Groothuis 11
Projectleider Erwin Weusthof (l) en directielid Martin Niehof
Het was de oom van Jan Niehof, de vader van Martin Niehof waarmee hij de huidige directie vormt, die welgeteld 81 jaar geleden het gelijknamige aannemersbedrijf oprichtte. Door de jaren is het bedrijf een begrip in de omgeving geworden. Stonden ze vroeger vooral bekend als boerderijen- en stallenbouwer. Inmiddels gaan de tachtig medewerkers geen futuristische uitdaging uit de weg. Dat blijkt uit de bouw van het nieuwe bedrijfspand van Unipro in Haaksbergen.
Nieuwbouw Unipro Haaksbergen prachtige referentie
Aannemersbedrijf Niehof multifunctioneel inzetbaar Menigeen associeert
geworden en naamsbekendheid
utiliteitsbouw, bijzondere
Aannemersbedrijf Niehof in
mee verwierf. Daar bleef het
woningbouw en de zorgsector.
Lattrop met stallenbouw. En
echter niet bij. Door de jaren
Ondermeer doordat de
terecht. Het is hét segment
ontwikkelde het bedrijf zich
aannemer VCA-gecertificeerd
waar het bedrijf “groot” mee is
tevens op het gebied van de
is, hét keurmerk gericht op
BOUWEN IN HET OOSTEN
13
veiligheid, wordt het bedrijf
Specialisme
Niehof: “We hebben als bedrijf
regelmatig ingezet voor
Een aanbesteding heeft er niet
nog de regel: “de klant is
utiliteitsbouw in opdracht van
plaatsgevonden. Vanaf het
koning”. Daarnaast proberen
overheid en semi-overheid.
begin werd er gewerkt met dit
we altijd mee te denken met
Recente voorbeelden hiervan
bouwteam. Volgens Weusthof
de opdrachtgever en mochten
zijn het nieuwe gemeentehuis
wil dit echter niet zeggen dat
er problemen voorkomen, dan
in Denekamp, het verpleeg-
er geen andere kapers op de
proberen we deze zo snel
centrum Twente-Oost in
kust waren. “Als de prijs niet
mogelijk op te lossen. Tevens
Denekamp, waarvoor een
direct scherp was geweest,
zijn we als bedrijf altijd open
bejaardentehuis werd gebouwd
dan was er natuurlijk de kans
en eerlijk naar onze opdracht-
met zestig kamers en dertig
aanwezig dat er een prijs bij
gevers. Immers, bouwen is
appartementen en bovendien
naast werd aangevraagd.”
vertrouwen. Daarnaast maken we een stukje degelijk werk.
centrum eerstelijns + 23 appartementen te
Gemiddeld werken er daags
Door deze werkwijze zien we
Ootmarsum (diverse medische
zes personen, (alleen van
ook dat opdrachtgevers vaak
disciplines).
Niehof, onderaannemers niet
bij ons terug komen.”
meegerekend), aan dit project
Duurzaam
waarvan de bouw startte in juli
Nieuwe wetgeving
Momenteel werkt Niehof aan
2012. Op de vraag of er veel
Maar niet alleen de woning-
een uniek project op het nieuw
specialisme om de hoek komt
bouw doet forse stappen terug.
aan te leggen industrieterrein
kijken antwoordt Erwin
Ook veel agrariërs nemen
Stepelerveld aan de rand van
Weusthof dat dit er eigenlijk
afscheid van het bedrijf.
Haaksbergen. Projectleider
meerdere zijn. “Maar welke er
Desondanks blijft de aannemer
Erwin Weusthof: “Het betreft
uitspringt is het nastreven van
volop in beweging. Ook in het
het nieuwe bedrijfspand van
het FSC en PEFC keurmerk. Dit
veld. Volgens Martin Niehof
Unipro. Het zou een gebouw
is een keurmerk voor duurzame
heeft het te maken met de
moeten worden met een mis-
bossen en het verantwoord
schaalvergroting in de sector.
sie. Het bedrijf had een aantal
beheren van bossen, met name
“De agrariërs die overblijven
duidelijke ideeën over de
in tropische gebieden.”
krijgen steeds meer grond,
nieuw te bouwen fabriek.”
waardoor boerderijen
Uitvoerder Mark Rikkink
Voldoende werk
aangepast worden. Maar ook
vult hem aan: “Unipro werkt
Aannemersbedrijf Niehof
de verplaatsing van bedrijven
al jaren niet meer met
heeft het druk. De tachtig
vanwege het oprukken van de
oplosmiddelen en heeft
medewerkers kunnen zij goed
steden en het toenemende
duurzaamheid en “gezond
aan het werk houden, ondanks
belang van de natuur-
werken” hoog in het vaandel
de economische crisis. Waar zit
ontwikkeling spelen een rol.
staan. Daarom kozen zij voor
hem dat in? Directeur Martin
Bovendien wijzigen de
een nieuw pand dat zo duurzaam en energiezuinig als mogelijk gebouwd wordt. Ook kozen ze bewust voor
Directeur Martin Niehof:
een “groene uitstraling” aan de buitenkant. Met deze uitdaging is het externe bouwteam, dat onder andere samen met ons bestaat uit Te Kiefte Architecten, BBD Bouwmanagement, en Winkels Installatietechniek aan de slag
“De agrariërs die overblijven krijgen steeds meer grond, waardoor boerderijen aangepast worden.”
gegaan.” BOUWEN IN HET OOSTEN
15
wetten binnen de sector
Op de vraag aan Jan Niehof
hebben. Verder blijven we
nogal eens waardoor agrariërs
hoe hij de toekomst ziet is hij
veiligheid en duurzaamheid
noodgedwongen moeten
helder en nuchter: “We gaan
hoog in het vaandel houden.
investeren. Een voorbeeld
op dezelfde voet verder, zorgen
Een mooi voorbeeld: sinds
hiervan is de nieuwe mest-
dat de kwaliteit en prijs goed
eind vorig jaar hebben we
wetgeving die eind jaren
blijven, en hebben de intentie
zonnepanelen op de opslag-
tachtig werd ingevoerd. Deze
telkens weer mooi en goed
loodsen om zo een groot deel
wet hield in dat de mest langer
werk te leveren. Ook daarom
van de energiebehoefte zelf
opgeslagen moest worden
zijn we, ondanks de crisis, in
op te kunnen wekken.”
omdat deze slechts in bepaalde
de gelukkige omstandigheid dat
perioden mocht worden
we nog altijd voldoende werk
Door: Jolanda Groothuis
uitgereden. Hierdoor hadden boeren een veel grotere opslagcapaciteit nodig. Zeker de bouw van betonkelders voor
Certificering:
mestopslag heeft vooral de
Kwaliteitswaarborg, veiligheid & duurzaamheid staan bij
laatste dertig jaar een hoge
Aannemersbedrijf Niehof hoog in het vaandel. Zij beschikken
vlucht genomen. Als bedrijf
dan ook over de volgende certificeringen:
hebben we op die groeiende markt een stevige positie
Bouwend Nederland
veroverd omdat veel bouw-
Lidnummer: 102332
bedrijven dit specialisme niet in huis hadden. Dikwijls gaat
Sociaal Fonds Bouwnijverheid
het om kelders van 2,5 meter
Lidnummer: 04-257759-1
diep met een omvang van ongeveer een half voetbal-
Bouwgarant
veld!”
Certificaatnummer: 2011008
Eigen systeem
Erkend Leerbedrijf
Tevens is Niehof kelder-
Niehof B.V. is in het bezit van het certificaat
specialist in de woningbouw.
“Erkend Leerbedrijf” dat uitgegeven wordt door
Op basis van de vele jaren
Fundeon, Kenniscentrum Beroepsonderwijs d.d. 23-07-2012.
ervaring in de agrarische sector
Lidnummer: 02EW7635NG0005200.
heeft het bedrijf een eigen systeem ontwikkeld van het
ISO 9001:2008 Certificaat
storten van keldermuren
Geldig tot 12 juli 2013
van hoogwaardig gewapend beton op locatie. Een aantal
VCA ** 2008/5.1 Certificaat
medewerkers van Niehof is
Geldig tot 21 augustus 2013
werkzaam in speciale “kelderploegen”. Deze teams zijn
KOMO attest met productcertificaat
volledig op elkaar ingespeeld
Nummer : K22452/01
en hebben alle benodigde materialen, waaronder kranen
FSC Certificaat
en bekisting, in eigen beheer.
Certificaatnummer: CU - COC - 822344
Niet alleen de agrarische sector is hierbij gebaat, ook steeds
PEFC Certificaat
meer particuliere woningen
Certificaatnummer: CU – PEFC – 822344
zijn voorzien van een “Niehof Kelder.”“ 16
BOUWEN IN HET OOSTEN
Één project, twee ervaringen ...wat denkt de architect, wat denkt de opdrachtgever
Een architect kent alle ‘ins’ en ‘outs’ van een bouwproces. Maar hoe ervaart een opdrachtgever met minder ervaring een nieuwbouwproject? Is zo’n traject een soepele rit of een weg vol obstakels? Unipro gaat een nieuw gebouw bouwen. Een gebouw dat vooral niet doorsnee moet zijn. Henk te Kiefte, architect bij Te Kiefte Architecten, heeft veel ervaring met nieuwbouw. Voor Frank ter Beke, directeur van Unipro, is dit zijn eerste grote nieuwbouwproject. Beiden blikken terug op het gezamenlijke ontwerpproces.
Keuze voor de architect
persoon.” Blanco vel Henk:
opgesteld en met elkaar een
Henk: “Ik heb 25 jaar geleden
“Voor een architect was dit een
ontwerp gemaakt. De uitgangs-
gewerkt bij Unipro.
ideaal ontwerpproces. We
punten van het ontwerp komen
Tegelijkertijd ben ik gestart
zijn echt helemaal blanco
van Gerben en mij. De anderen
met mijn eigen bedrijf, Te
begonnen. Eerst zijn we gaan
zijn bezig gegaan met de
Kiefte Architecten (toen heette
praten over uitbreidingen van
productie, de routing, het
het Buro te Kiefte). Ook toen
het huidige gebouw, maar toen
aantal vierkante meters…
ik helemaal zelfstandig was
is er toch gekozen voor nieuw-
noem maar op. Henk vond het
hebben we altijd goed contact
bouw. Bij nieuwbouw kun je
belangrijk dat deze aspecten
gehouden. De samenwerking is
echt helemaal vanaf het begin
duidelijk waren; ‘Dan kan ik
altijd gebleven. We gebruiken
beginnen en van daar af gaan
daar wel een doos om heen
de gietvloeren en kleefstoffen
opbouwen.” Frank: “Tja, hoe
bouwen’.”
van Unipro vaak in onze
ga je zo’n nieuwe fabriek
projecten, zoals bijvoorbeeld
inrichten? Unipro is een partij
Belangrijke waarden
bij het Vlier in Deventer.”
die zelden of nooit met nieuw-
Henk: “Het ontwerpen was
Frank: “De keuze voor Te Kiefte
bouwprojecten te maken
echt een groeiproces. Het is
was eigenlijk heel logisch. Als
krijgt. Ja, misschien thuis wat
een bedrijf met een speciaal
het een architect was geweest
verbouwingen, maar nooit echt
imago omdat ze ooit het
die alleen maar woningen
bedrijfsgebouwen. Dat is heel
stempel van ‘chemische
bouwt, dan hadden we niet
lastig, zeker voor Unipro. Je
fabriek’ hadden. Ondanks
voor Te Kiefte gekozen. Maar
praat wel met specialisten,
het feit dat Unipro al vele
Te Kiefte bouwt vaker bedrijfs-
maar vrijwel niemand is
jaren alleen maar oplosmiddel-
panden en heeft veel gedaan
gespecialiseerd in lijm-
vrije producten maakt worden
met duurzaam bouwen. Dus ze
fabrieken. Te Kiefte heeft
ze nauwlettend gevolgd door
sloten aan op onze wensen.
ons daarin geholpen. Ze
strenge overheidsregels. Er
En als je het dan toch iemand
hadden zo’n mooi stappenplan
kwamen ook veel verschillende
moet gunnen, dan toch iemand
waarmee we een PVE hebben
aspecten van het bedrijf naar
die je kent. Je moet natuurlijk
opgesteld. We hebben met
boven die allemaal een plek
ook wel kiezen voor een partij
Henk puur naar de functie
in het ontwerp moesten
die bij je past. Henk is heel
gekeken. Dus niet naar ‘hoe
krijgen: licht, lucht, ruimte,
makkelijk in de omgang,
moet die doos eruitzien’, zoals
transparantie, laagdrempelig.
makkelijk benaderbaar en hij
Henk dat zo mooi kan zeggen.
Het moet een showroom van
sloot heel goed bij ons aan qua
We hebben een bouwteam
hun vloeren worden, maar er
BOUWEN IN HET OOSTEN
17
Nieuws?...
[email protected] 0515 - 429 425
moet ook een laboratorium,
daar willen we een geheel van
een breekpunt. Ik ben dan ook
productieruimte, opslagruimte
maken. We willen openheid en
heel eerlijk, ik zeg ook gewoon
in. Er moet ruimte zijn voor de
eenheid bij alle werknemers,
dat ik het lelijk vind. Henk zei:
hele fabriek, maar het moet
we zijn een groep. Samen
‘Het is ook om te ontdekken
ook een groen gebouw worden.
staan we voor ons product.
wat je niet wilt! Wat wil je
Kortom, een hoop verschillende
En ook naar de buitenwereld
dan?’. Dus ik zeg; ‘Zo’n gebouw
zaken om te verwerken.”
willen we laten zien wat we
met van dat mooie hout en van
doen, we willen transparantie.
die natuurlijke stenen’. Toen
Frank: “We zijn een lijm-
Dat moest allemaal terug
begon hij te lachen. Hij zou
bedrijf, maar we zijn sinds
komen in het ontwerp.”
nog precies zo iets hebben
1990 oplosmiddelvrij. We
liggen. Toen kwam hij met ons
werken dus niet meer met
De ontwerpen
huidige ontwerp. We waren er
gevaarlijke stoffen. Toch
Henk: “Ik heb Frank en Gerben
binnen vijf minuten uit. Dat
wordt Unipro met chemische
drie modellen voorgelegd. Drie
had langer geduurd als hij niet
stoffen geassocieerd.
heel verschillende schetsen.
eerst die lelijke ontwerpen
Daarom is het voor ons heel
Dat was bedoeld om er achter
had laten zien. Die gaven ons
belangrijk dat ons nieuwe pand
te komen wat ze wel en niet
automatisch een richting.
een groene uitstraling krijgt.
mooi vonden. Maar eigenlijk
Natuurlijk zijn er wel dingen
We hebben duurzaamheid en
was het meer voor mij, om
waarvan we dachten, ‘is dat
groen hoog in het vaandel, dus
te bevestigen wat ik al wist…
praktisch?’. Maar aan de
dat moest er zeker in terug
Ik wist eigenlijk al wat ze
andere kant, het heeft
komen. We willen ook echt
mooi zouden vinden.”
helemaal geen industriële
inspireren. We kunnen wel een
uitstraling. Het kan van alles
blokkendoos neerzetten met
Frank: “Zo slim als een archi-
zijn; er kan een school in
een vierkant kantoor ervoor,
tect is kwam hij met een paar
zitten, of een ziekenhuis. Maar
maar we willen iets bijzonders.
voorstellen die eigenlijk niet
er zit een industrieel bedrijf in.
Men moet met een klant aan
mooi waren. Een was echt een
Dat is ook juist zo mooi.”
de arm naar ons toe komen
doos, een ander moest wortels
omdat ze ons gebouw willen
van een boom voorstellen. We
Opstellen bouwteam
laten zien. Alles onder één
waren niet bijster enthousiast.
Henk: “We zijn als bouwteam
dak, dat is voor ons ook heel
Sterker nog, we waren eigenlijk
vrij snel samengesteld. Een
belangrijk. Eenheid tussen al
teleurgesteld. Dan denk je, ‘Is
samenvoeging van diverse
onze verschillende groepen
dit het nou?’. Je bouwt naar
disciplines in een ontwerpend
werknemers. Dat zijn nu
dat moment toe in al die
bouwteam. Een ieder kan,
eigenlijk gescheiden werelden,
gesprekken, dus dit was echt
vanuit zijn eigen expertise,
BOUWEN IN HET OOSTEN
19
zijn inbreng hebben op het
opstellen van je PVE is heel
ook wel de rol van Gerben en
ontwerp. Er ontstaat een zo
belangrijk. Je moet daar
mij om de trein op het juiste
breed gedragen ontwerp.
telkens op terug komen. Als je
spoor te houden. Soms dreigen
Maar iedereen moet ook
dat niet doet wordt je verleid
mensen op een ander spoor te
toezeggingen doen waaraan ze
door alle mooie technieken en
raken omdat ze weer iets
zich dan moeten houden, zoals
ben je door je budget heen
moois hebben bedacht. Ik heb
het kapmes dat budget heet.
voor je een schop in de grond
dat ook wel eens bij Henk
Dat hangt de hele tijd boven
hebt. Je moet heel praktisch
gehad. Dan had hij iets bedacht
je hoofd.”
blijven. Iedereen heeft
wat ten koste ging van het
natuurlijk zijn eigen
aantal meters. Dan was het
Frank: “We hebben een intern
voorkeuren die hij verwerkt
van; ‘Henk, dat ontwerp van
en een extern bouwteam, die
in zijn voorstellen. Een heel
je, fantastisch…maar wel even
werken parallel aan elkaar. Het
technisch figuur in je bouw-
terug naar het aantal meters
interne team bestaat uit vijf
team is goed, maar die moet
dat in het PVE staat’. Maar
mensen die het bedrijf goed
je niet volledig zijn gang laten
over het algemeen heb ik wel
kennen. Het externe team
gaan. Dan heb je straks een
het idee dat we die rijdende
bestaat onder andere uit de
pand met miljoenen technische
trein beheersen. Afkortingen en
architect, een aannemer en
installaties en mogelijkheden
termen Henk: We zijn nu zo ver
een installateur. Je moet aan
waar je zelf niet eens van af
dat we beland zijn bij het DO.
verschrikkelijk veel dingen den-
weet. Bij alle voorstellen moet
We zijn begonnen om een PVE
ken voordat je überhaupt iets
je kijken naar je PVE. Zodat
op te stellen en op basis
op papier kan zetten. En het
je alleen dat krijgt wat er
daarvan een mooi VO te
gaat om onze producten, niet
werkelijk nodig is.”
maken. Dat is inmiddels
om de nieuwbouw. Je gewone
allemaal rond, dus nu is het
business moet niet lijden onder
Sneltrein
tijd voor alle bouwtechnische
zo’n project. Maar je laat je er
Henk: “Ik ben natuurlijk
tekeningen en bestekken.
snel door meeslepen.
bekend met het hele bouw-
Daarom is het sowieso van
proces. Maar ik ben wel
Dat viel mij wel op als
belang om een heel goed team
benieuwd hoe Frank het tot nu
opdrachtgever. De PVE-tjes en
van specialisten om je heen te
toe ervaren heeft. Je kunt hem
de DO-tjes en wat-allemaal
hebben. Dat wil ik ook aan
vergelijken met een machinist
niet- meer vliegen je om
iedereen die aan zo’n project
op een sneltrein, hij kan altijd
de oren. Ze gooien met
begint meegeven: Zorg voor
aan de noodrem trekken. Hem
termen. Dat is wel wennen. Als
een goed team. Daar moet je
kennende zal hij dat ook zeker
opdrachtgever denk je, ‘waar
zeker niet op besparen. Het
doen als hij dat nodig acht.”
gaat het hier over?’. Iedereen
kost allemaal geld, maar die
20
praat er ook over alsof het de
mensen verdienen zichzelf
Frank: “Ja, we zitten op een
normaalste zaak van de wereld
terug.”
zeer snelle trein. Een TGV
is. Ook wel weer grappig, want
zelfs. Ik heb af en toe wel
dan plaats je er een paar
Het budget
eens aan de noodrem moeten
opmerkingen over en dan zie je
Henk: “Je hebt te maken met
trekken. Van die momenten dat
iedereen denken ‘o ja, dat
verschillende partijen en
je echt weer terug moet kijken
moeten we even uitleggen’.
verschillende budgetten.
naar het PVE. Dat vind ik wel
Je merkt wel dat het lastig is
Iedereen wil natuurlijk het
prettig, je hebt gewoon alles al
om alle termen onder de knie
beste neerzetten, maar je
bepaald toen je er nog relatief
te krijgen als je niet vaak
hebt bepaalde kaders waar je
nuchter naar keek. Er staat in
bouwt. Aan de andere kant,
binnen moet blijven. Je moet
hoeveel ruimte je nodig hebt,
het kost veel tijd en energie,
ook realistisch blijven.” Frank:
hoe warm het binnen moet
maar als je ziet wat er komt
“Het vooraf heel duidelijk
zijn… dat soort dingen. Het is
te staan…”
BOUWEN IN HET OOSTEN
Industrial Engineering is het vakgebied dat zich bezig houdt met het ontwerpen en optimaliseren van productieprocessen. Deze worden zodanig ontworpen dan wel geanalyseerd en verbeterd dat logistiek, efficiency en ergonomie in balans geoptimaliseerd worden. Ergo-Design Industrial Engineering uit Enschede opereert vanuit eentechnische ontwerp-achtergrond, ondersteund met technisch bedrijfskundige kennis. De vraagstelling wordt vertaald in praktisch uitvoerbare (master)plannen die onder onze begeleiding van Ergo-Design kunnen worden gerealiseerd. Zoals ook in Haaksbergen in het nieuwbouwproject van Unipro.
Innovatief, inspirerend en intensief Voor directeur Douwe Bonnema
om de doorlooptijd van de
afgegeven dat dit te lang was.
was Unipro geen onbekende.
productie van specifieke kunst-
Door middel van een palet aan
“We kennen het bedrijf al een
harsvloeren te bekorten. Men
maatregelen om planning,
jaar of zeven. In 2006 hebben
had destijds een levertijd van
productie en klantspecifiek-
we Unipro gezamenlijk een
zes dagen en vanuit de bouw-
maken te stroomlijnen, hebben
oplossing ontwikkeld gegeven
sector werden signalen
we die zes dagen kunnen
BOUWEN IN HET OOSTEN
21
kozijnen - ramen - deuren trappen - machinaal timmerwerk Oude Deurningerstraat 4a 7561 PJ Deurningen Tel.: 074 - 277 64 18 Fax: 074 - 277 50 52
[email protected] www.lanko.nl
bekorten tot twee dagen en,
van 5000 M² hebben we
tool bij de vraagstukken die wij
inmiddels, als het echt nodig
onderverdeeld in drie
tegenkomen in onze “tak van
is, waar nodig één dag. Dan
segmenten, te weten grond-
sport”. Die vragen kun je
praat je over een substantiële
stoffenmagazijn, productie en
gesimplificeerd samenvatten
verbetering, die veel nieuwe
magazijn gereed product en
met voorbeelden als “hoe
klanten voor Unipro oplevert.”
expeditie. De aanvoer van
breiden we uit”, ”hoe kunnen
In 2011 volgde het eerste
grondstoffen, inclusief de
we bestaande productielijnen
contact over de nieuwbouw.
laadkuil en het productiekern
verbeteren”, “wat is een goede
Douwe Bonnema:
de positie van de mengerij
locatie voor ons nieuwe
“De vraagstelling was om
zijn in principe vaste punten
bedrijf” en “hoe belasten we
een visie te ontwikkelen en
in de fabriek met het oog op
onze medewerkers minder
aansluitend deze vast te leggen
eventuele uitbreidingen in de
zodat we het ziekteverzuim
in een vlekkenplan van de
toekomst. Vandaaruit zijn de
terug kunnen dringen?” Een
nieuwe fabriek waarin de
uitbreidingsmogelijkheden en –
heel breed terrein derhalve,
geprognosticeerde productie-
scenario’s bepaald. Om dit zo
Ergo-Design heeft in de ruim
capaciteit van 2016 voorhanden
concreet mogelijk te maken
twintig jaar van haar bestaan
was. Complicerende factor was
hebben we een dynamisch
uitgebreide ervaring opgedaan
dat alles, volledig onderbouwd
model opgesteld van het
in het ontwerpen van
en gevisualiseerd, binnen drie
systeem van grondstof tot
fabrieksinrichtingen en het
maanden op tafel moest liggen
expeditie. Met dit simulatie-
optimaliseren van onderhavige
ter accordering van de directie
model (“de virtuele fabriek”)
productieprocessen in de
van het Duitse moederbedrijf.
hebben we van het
discrete fabricage en
Ook mogelijke uitbreidingen in
denkbeeldige orderpatroon
assemblage. Samenvattend
de toekomst moesten in het
en de bijbehorende productie-
worden we wel de ‘binnenhuis-
plaatje worden meegenomen.
capaciteit van 2016
architect’ van de fabriek
Het productiegedeelte
doorgerekend. Een fantastische
genoemd!”
BOUWEN IN HET OOSTEN
23
Unipro mooie opdracht voor Staalbouw Ter Huurne Voor Staalbouw Ter Huurne is de nieuwbouw van Unipro een echte thuiswedstrijd. Het project is amper een kilometer gelegen vanaf de vestiging van de specialist in aluminium en stalen gevelconstructies, staalbouw en dak- en gevelbeplating. De redactie sprak met directeur Gerben ter Huurne en projectleider Herman Wolters.
Gerben ter Huurne vertelt dat
spreken van echt maatwerk. Zo
goed in het werk. We zijn
de opdracht van Unipro niet
geldt bijvoorbeeld voor de
onder andere betrokken bij de
helemaal uit de lucht kwam
lichtstraat die aansluit op het
bouw van een Brede School in
vallen. “We zijn in het
dak verticale ramen heeft
Rheden, de Brandweerkazerne
verleden regelmatig betrokken
waarvan er geen enkele gelijk
in Doetinchem en sport-
geweest bij verbouwingen en
is zowel qua maatvoering
accommodatie Jaspers in
uitbreidingen. Men wist dus
als zaaghoek. Het woord
Winterswijk. Voor het najaar en
welke kwaliteit we bieden.
“bewerkelijk” is zeker op zijn
verder is het koffiedik kijken.
Maar zoals te doen gebruikelijk
plaats. Er moet regelmatig
We wapenen ons door middel
hebben we het project in
snel geschakeld worden, maar
van het maken van goede,
concurrentie moeten
anderzijds moet ik ook zeggen
duidelijke afspraken, scherpe
acquireren. Op voordracht van
dat er open gecommuniceerd
prijzen en door het bieden van
BBD Bouwmanagement en op
wordt en dat er prijstechnisch
een solide financiele basis.”
verzoek van Niehof hebben we
geen druk wordt uitgeoefend.
Herman Wolters: “En we
offertes uitgebracht en op basis
Er is, mede door de transparante
proberen ons te onderscheiden
van de bestektekeningen van
communicatie, geen ruis op de
door waar mogelijk te
Te Kiefte zijn we gestart met
lijn en dat vergroot het weder-
anticiperen op zaken als
de productie van de aluminium
zijds begrip. Medio oktober
duurzaamheid. Met onze Duitse
gevels en kozijnen en de stalen
staat de oplevering van het
leverancier Schüco timmeren
tussenvloeren. Unipro is voor
kantoor gepland en kort daarna
we ook op dat terrein aan de
ons een mooie opdracht in een
de productiehal, maar dan zijn
weg. Naast Schüco verwerken
moeilijke markt.”
wij uiteraard al lang klaar.”
we sinds enkele jaren ook
“De voortgang van het project
Vechten om orders
KOMO gecertificeerd voor
loopt in grote lijnen conform
Zoals Gerben ter Huurne al
brandwerende kozijnen en
de planning”, vertelt Herman
eerder opmerkte is het geen
deuren. Daarmee lopen we uit
Wolters. “Wel dient gezegd te
eenvoudige tijd voor een
op aangekondigde regelgeving
worden dat het een complexe
bedrijf dat zo nauw gerelateerd
die op dit moment nog niet
opdracht is. Niet in de laatste
is aan de conjunctuur-
verplicht is maar wel wordt.”
plaats is dat het gevolg van
gevoeligheid van de bouw-
tussentijdse aanpassingen
sector. “Het is een kwestie van
tijdens de bouwkundige
vechten om de orders in een
uitvoering. Zo is de patio zeer
tijd van een forse terugloop
recent ingewisseld voor een
van werkaanbod. Ook wij zijn
dichte variant waardoor een
zeer alert. Er zijn weken dat
deel van de aluminium kozijnen
het gemakkelijker gaat, maar
vervangen wordt ten faveure
er is weinig peil op te trekken.
van leuningen. Tevens kun je
We zitten tot na de bouwvak
Reynaers en onlangs zijn we
24
BOUWEN IN HET OOSTEN
Je moet veranderen om jezelf te blijven Het gebouw van Unipro zal in de loop van 2013 en het productie procesdeel volledig 2014 in gebruik worden genomen. Tot die tijd zijn tal van andere bedrijven nog bezig met de realisatie van het imposante bedrijfspand. In organisatorische zin is er gekozen voor een bouwteam dat bestaat uit opdracht gever Unipro, architect Henk Te Kiefte, BBD Bouwmanagement, Bouwkundig aannemer Niehof en installateur Winkels Techniek Groep. Namens Winkels Techniek Groep is Egbert Lozeman de woordvoerder. De projectleider en coördinator vertelt over het voortraject, de voortgang en samenwerking.
Voorbereiding
technische als de financiele
producten op de juiste plaats
“Ik ben zelf vanaf juni 2012 bij
aspecten meegewogen en
en juiste dag worden geleverd,
dit project betrokken, maar de
onderbouwt. Sommige keuzes
waardoor er geen vertraging,
eerste gesprekken over Unipro
vergden namelijk een iets
voor zowel de leveranciers als
dateren van eind 2011”, vertelt
grotere aanvangsinvestering
de medewerkers op de
Lozeman. “Nadat de architect
die in de exploitatie weer
bouwplaats ontstaat. Als de
een open bestek waar ook op
terugverdiend wordt. Daar zijn
voorbereiding goed verloopt,
installatie- en procestechnisch
we met alle betrokken partijen
zoals bij dit project, dan levert
gebied de hoofdlijnen waren
goed uitgekomen. In die
dit tijdens het project winst
aangegeven had neergelegd
periode hebben we duidelijk
op en worden de faalkosten
hebben wij onze kennis en
gecommuniceerd dat we met
geminimaliseerd. Een hot
kunde ingebracht. Een groot
grote regelmaat traditionele
item in onze sector.”
pluspunt van het werken
materialen wilden gebruiken
in bouwteamverband. Je
met een sterk energie-
Voortgang
ontwikkelt gezamenlijk een
besparend en milieu ontlastend
De voortgang van het nieuwe
integrale aanpak van het
karakter.”
pand is in volle gang. Voor het Enschedese bedrijf betekent
project waarbij je en passant je eigen horizon verbreedt
Dat Egbert Lozeman goed op de
dit dat er werk aan de winkel
op bijvoorbeeld bouwkundig
hoogte is van alle ins en outs
is. “De ene week zullen we
gebied. Laatst hoorde ik een
van het project is niet vreemd.
werken met vier mensen, de
term van een filosoof die, vrij
“Naast projectleider ben ik
week daarop kunnen dit er
vertaald, neerkwam op “Je
ook coördinator. Dat begon
ook tien tot vijftien zijn.
moet veranderen om jezelf te
met de portefeuille interne
Daarnaast hebben we ook
blijven.” Zo voel ik deze
communicatie, maar
nog enkele onderaannemers
samenwerking ook. In deze fase
inmiddels is daar ook externe
in dienst, voor het specifiekere
hebben we enkele duurzame
communicatie bij gekomen
werk. Deze onderaannemers
oplossingen ingebracht die
verder als projectteam binnen
zijn gespecialiseerd en
daadwerkelijk worden gereali-
Winkels Techniek zorgen we
gecertificeerd om bijvoorbeeld
seerd. Hierbij zijn zowel de
er gezamelijk voor dat de
de sprinklerinstallaties te
BOUWEN IN HET OOSTEN
25
monteren of gaten te boren
gelijkwaardig moet zijn aan
maar ook alle procesgebonden
voor energiebronnen.
de huidige locatie en waar
onderdelen. Dus van klimaat-
mogelijk beter. Voor Winkels
behandeling tot automatisering
Voor ons is het project qua
Techniek is het een groot
en beveiliging tot sanitaire
uitvoering een aantal weken
project en een mooie uitdaging
ruimten. Dat maakt het op
geleden opgestart. Dat geldt
om dit te mogen realiseren”,
zich al uniek en interessant.
voor de gebouwgebonden
aldus Lozeman.
Tegelijk is het erg bewerkelijk.
installaties. Ook de proces-
26
Wanneer het bouwteam samen
gebonden installaties en proces
Samenwerking
moet komen en dit is gepland,
automatiseringen zijn in ons
Unipro is ook qua onderlinge
dan is iedereen aanwezig op
pakket ondergebracht.
samenwerking binnen Winkels
het afgesproken tijdstip,
De combinatie van beide
Techniek een bijzondere
maar wanneer er zaken “even
onderdelen is een van de
opdracht. Lozeman: “Vrijwel
tussendoor moeten” is het wel
aspecten die dit project zo
alle disciplines binnen ons
eens moeilijk. Ondanks het
bijzonder voor ons maken.
bedrijf zijn betrokken bij het
feit dat de meeste bedrijven
Een ander is de hoge mate van
project in Haaksbergen.
uit de directe omgeving
duurzaamheid en de efficiency
Werken we in bouwteam-
afkomstig zijn. Voor mij als
van de nieuwe productiehal
verband hier en daar vak-
projectleider en coördinator is
Unipro heeft als een van de
overschrijdend, dat geldt
het een grote uitdaging om dit
eisen neergelegd dat de
eigenlijk ook intern. Alle
in goede banen te leiden. Maar
productie on onderbroken
werktuigbouwkundige- en
ik ben ervan overtuigd dat we
doorgang moet hebben en
elektrotechnische installaties
volgend jaar tevreden terug
het Unipro product minimaal
vallen binnen onze opdracht,
kunnen blikken.”
BOUWEN IN HET OOSTEN
Open communicatie opdrachtgever basis voor succes Een prominente plaats in de nieuwbouw van Unipro is weggelegd voor BBD Bouwmanagement uit Oldenzaal. Het bedrijf, dat ruim zeven jaar geleden werd opgericht door Detlef Nijhuis die samen met Gerdo Waanders de directie voert, werkt in principe landelijk maar heeft de focus gericht op Oost-Nederland.
De eerste contacten met
tijdsbepalende delen lopen
Transparante opdrachtgever
Unipro waren niet in het kader
nog steeds op schema ondanks
BBD werd door Detlef Nijhuis
van de eigen nieuwbouw.
de langdurige winter. Het
opgericht met een heldere
Detlef Nijhuis: “Met Gerben
inregelen van de proces-
missie. “Ik vond dat er
Bouwmeester heb ik gesproken
techniek in de productiehal
een missing link was tussen
over de vloeren van het
is later gepland. De fabriek
de opdrachtgever en de
museum van kunstenaar Ton
zal begin 2014 volledig
uitvoerende partijen zoals
Schulten in Ootmarsum. Enige
operationeel zijn.”
aannemer en installateur. In
tijd later belde hij mij terug met de vraag of ik eens wilde meekijken over de nieuwbouwplannen van Unipro. Het klikte al snel en even later hebben we een bouwteam gevormd met daarin architect Henk te Kiefte, aannemersbedrijf Niehof en Lucassen Bouwconstructies. Kort daarna kwamen ook Winkels Installatietechniek en De Groot Vroomshoop in beeld. Gezamenlijk hebben we de schouders eronder gezet en we zijn, ondanks enkele complicerende aanpassingen, tevreden over het verloop van de realisatie.” Gerdo Waanders, die het project namens BBD onder zijn hoede heeft, beaamt dit. Half oktober zal het pand worden opgeleverd. Dan staat de ingebruikname van het kantoor gepland. De BOUWEN IN HET OOSTEN
27
mijn visie was er ruimte voor
beslommeringen te ontnemen
open communicatie met het
een bedrijf dat de wensen en
welke gemoeid zijn met de
bouwteam. Daarmee kunnen
de financiële kaders van de
voorbereidingen en uitvoering
we als betrokken partijen de
opdrachtgever vertaald c.q.
van een bouwproject.
aanpassingen die zich tijdens
bewaakt en dat tegelijkertijd
de bouw manifesteerden
de taal van de uitvoerende
In tachtig procent van de
daadwerkelijk handelen.
partijen spreekt. Gerdo en
opdrachten betreft dat
Zonder een transparante
ik hebben beiden ongeveer
bedrijven en dan met name
opstelling waren de complexe
vijftien jaar ervaring opgedaan
industriële bedrijven en
wijzigingen in dit kader een
bij diverse aannemers. Onze
voor een procent of twintig
stuk moeilijker te organiseren
vergaarde kennis over bouw-
particulieren.
geweest. Met het aantrekken
kosten, (afgeleide)planningen,
Unipro is voor ons een mooie
van de partijen is duidelijk
contracten, materialen en
referentie en een voorbeeld
rekening gehouden met
dergelijke zijn essentieel voor
van de meerwaarde van een
aspecten als omvang, ervaring,
het vervullen van de rol als
bouwmanagement bureau.”
duurzaamheid en flexibiliteit
directievoerder.
en dat betaalt zich nu uit. Waanders: “De opdrachtgever
Unipro bereidt zich tijdens
Kort samengevat proberen
is erg betrokken bij de nieuw-
de bouw voor op de productie-
wij onze opdrachtgevers de
bouw en voert een prettige
capaciteit voor de toekomst.”
Detlef Nijhuis:
“Ik vond dat er een missing link was tussen de opdrachtgever en de uitvoerende partijen.”
28
BOUWEN IN HET OOSTEN
Integrale aanpak leidt ondanks tussentijdse aanpassingen tot succes Voor De Groot Vroomshoop Gelijmde Houtconstructies is de nieuwbouw van Unipro in Haaksbergen een bijzonder project in meerdere opzichten. Er is gekozen voor een integrale aanpak van de constructie bestaande uit een samenvoeging van zowel hout als staal. Complicerende factor is dat er tijdens de bouw nog ontwikkeld werd en dat vergde de nodige flexibiliteit en inventiviteit van de Vroomshoopse engineers en tekenaars. Bedrijfsleider Johan Paul Borreman blikt kort terug.
Johan Paul Borreman is
bureau verdienen waardering
“We zijn één op één in
enthousiast over het behaalde
voor de gekozen integrale
gesprek gegaan met BBD Bouw-
resultaat in Haaksbergen:
aanpak. Productiecentra met
management en hebben de
“In de markt staan we vooral
houten constructies komen
diverse opties uitvoerig
bekend als specialist in
niet zo heel veel voor. Als een
doorgenomen en alle voor-
verlijmde houtconstructies.
architect om ethische en ook
en nadelen nauwkeurig
Dat is begrijpelijk omdat het
duurzame redenen hiervoor
geanalyseerd.
een groot deel vormt van
kiest en de opdrachtgever
De gecombineerde staal- en
onze omzet. De bekendheid
maakt dit mogelijk dan valt
houtconstructie kwam als dé
als totaalbouwer van utiliteits-
dat alleen maar te prijzen.”
oplossing als winnaar uit de
projecten is beduidend minder
bus. Staal en hout zijn
maar we hopen met dit project
De Groot Vroomshoop Gelijmde
samengevloeid tot één
mede een boost te geven aan
Houtconstructies raakte al in
onlosmakelijk bouwwerk. Vaak
deze “tak van sport”.
een vroegtijdig stadium
zie je dat beide disciplines
De architect, de opdrachtgever
betrokken bij het Haaksbergense
apart worden besteed omwille
en het bouwmanagement-
nieuwbouwproject. Borreman:
van de prijs. Unipro liet gelukkig zien ook te willen kijken naar bijvoorbeeld de voordelen van de integrale aanpak. En terecht, want het is gewoon een heel mooi en overigens scherp geprijsd gebouw geworden.
Mix Het productiecentrum is opgebouwd uit een mix van stalen en gelamineerde houten kolommen met dakdragende onderdelen van eveneens BOUWEN IN HET OOSTEN
29
Johan Paul Borreman:
“als je een dergelijke opdracht splitst is de kans op afstemmingsproblemen groot.”
verlijmde liggers.
en hout erg dicht bij elkaar
vergt veel van je organisatie en
Borreman: “Binnen is gekozen
liggen. Als je een dergelijke
ik ben blij dat we de beschikking
voor vurenhout, de kolommen
opdracht splitst is de kans op
hebben over een team van
buiten zijn vanwege weers-
afstemmings- problemen groot
ervaren en deskundige
invloeden vervaardigd van het
met als gevolg dat er risico’s
tekenaars en constructeurs.
duurzamere Inlands Lariks.
en verantwoordelijkheden
In cijfers heb je het dan
onderdeel gaan uitmaken van
Meest beeldend voorbeeld
over honderd ton staal en
interne discussies. Daar heeft
is misschien wel dat de
365 kubieke meter hout.
niemand wat aan; de opdracht-
oorspronkelijke patio nu
250 Vuren en 115 Lariks.
gever al helemaal niet.”
vervalt. Die zijn we nu aan het
Daarbij kwamen nog 825 liters
dichtmaken. Toch overheersen
Tussentijdse aanpassingen
de positieve ervaringen de de
met twee lagen fabrieksmatig aangebracht Drywood
In de voorbereiding en
dan ruime mate. Het is een
Woodstain beits. De stalen
engineeringsfase was het
fantastisch referentieproject
onderdelen zijn thermisch
project een uitdaging met
en de conclusie moet dan ook
verzinkt met een extra coating
soms moeilijke momenten.
luiden dat de integrale aanpak
ter plaatse van zichtdelen.
“Eigenlijk was er sprake van
van de mix tussen hout en staal
Al met een al een hele mooie
een design and construct
ondanks de vele aanpassingen
opdracht. Niet alleen vanwege
situatie, waarbij meerdere
toch leidt tot een mooi succes
de omvang, maar zeker ook
partijen tijdens de realisatie
voor alle betrokkenen”, aldus
omdat in onze optiek staal
ontwikkelen en engineeren. Dat
de bedrijfsleider.
verf. Al het hout is afgewerkt
BOUWEN IN HET OOSTEN
moeilijke momenten in meer
31
Nieuwbouw Unipro wordt toonaangevend Het productiedeel van het nieuwbouwproject van Unipro wordt begin 2014 opgeleverd. Tot die tijd moet er nog veel gebeuren. Een van de meest saillante onderdelen hiervan is het groene dak. De aanleg hiervan wordt uitgevoerd door Farwick groenspecialisten uit Enschede. Han Farwick, directeur van het gelijknamige bedrijf, toont zich ingenomen met het project.
Farwick is een familiebedrijf.
groenvoorziening (woningbouw-
daktuin. Dat mag je gerust
Sinds drie jaar heeft Han
corporaties, overheden),
een positieve ontwikkeling
Farwick, de vierde generatie,
interieurbeplanting, natuurlijke
noemen.”
het bedrijf onder zijn hoede.
zwembaden en daktuinen.
Het bedrijf, dat bestaat sinds
Het laatste is aan de orde
Het Uniproproject is niet de
1898, is een belangrijke speler
in Haaksbergen. Een dak-
eerste keer dat het Enschedese
op het gebied van groene
begroening bovenop de dak-
bedrijf samenwerkt met Bos.
daken in Oost-Nederland.
bedekking die Bos heeft
“In dit marktsegment werken
Farwick: “We werken met
aangelegd. Het fenomeen
we veelal in opdracht van de
gemiddeld 35 mensen en
groene daken mag zich
aannemer of de dakbedekker.
bestrijken vrijwel de hele
verheugen in een stijgende
Een ander aansprekend project
“groene markt” op het gebied
belangstelling de laatste jaren.
waar wij samengewerkt hebben
van aanleg en onderhoud. We
Daarbij telt het duurzaamheid-
met Bos Dakbedekkingen is
hanteren hierbij een vijftal
aspect zwaar, waar voorheen
De Rots en het Schip, waarop
product- cq dienstengroepen,
alleen maar vanuit esthetisch
eveneens een in het oog
te weten particuliere tuinen,
oogpunt werd gekozen voor de
springende dakvegetatie is
BOUWEN IN HET OOSTEN
33
aangebracht. In de situatie
dakdekker, de architect en
echt referentieproject. Ten
bij Unipro is de opdrachtgever
de eindgebruiker.”
eerste omdat de samenwerking goed is verlopen en ten tweede
nauw betrokken bij de nieuwbouw en ik denk dat het groen-
De werkzaamheden voor
vanwege het specialistische
dak van Unipro tot in lengte
Farwick bestaan uit het
karakter van het gebouw. Het
van jaren een prachtig
aanbrengen van een bescherm-
duurzame gebouw wordt echt
referentieproject zal zijn.”
adsorptielaag, een substraat-
een voorbeeld voor andere
laag en de uiteindelijke
bedrijven is mijn mening. Een
Unipro
vegetatie, dit alles bovenop de
leuk weetje: het vegetatiedak
Han Farwick vindt het prima
wortelwerendelaag die door de
zal na oplevering een water-
dat Unipro zich daadwerkelijk
dakdekker is aangebracht.
bergend vermogen hebben van
bemoeit met de realisatie en
Farwick: “De vegetatie bestaat
meer dan 200 M3, waardoor er
niet alles aan derden over laat.
uit meer dan 100.000
een duidelijke reductie is bij
“Vanuit de eindgebruiker is er
sedumplantjes die bij de
de afvoer van hemelwater. En
een duidelijke visie op het
opening van het productie-
misschien nog wel belangrijker
eindbeeld en hoe dit tot stand
gebouw in 2014 een vrijwel
is dat een groen dak de levens-
komt. Ik denk dat dit een
dichtgegroeide zode zullen
duur van het dak bijna
goede zaak is, waarbij de
vormen. Extra bijzonder aan
verdubbelt en dat het een
uiteindelijke gebruiker precies
het vegetatiedak van Unipro
forse bijdrage levert aan
gaat krijgen wat hij wil.
is het bedrijfslogo dat in de
het minimaliseren van de
De samenwerking verloopt
vegetatie is verwerkt. Helaas is
temperatuurverschillen in
überhaupt goed. Op het
deze alleen zichtbaar vanuit de
de fabriekshal. Dit scheelt
moment dat we betrokken
lucht. Maar het is prachtig voor
jaarlijks aanzienlijk waardoor
raakten bij het project werd
Google Maps! Het dak bestaat
ook wij een steentje bijdragen
er gewerkt vanuit een bestek
uit 6500 M² en je kunt dus wel
aan de verduurzaming van het
en een eindbeeld. Hierbij was
stellen dat het een groot
bedrijf. Het gebouw van Unipro
er ook ruimte voor een eigen
project is voor ons.”
is toonaangevend voor de
inbreng op basis van onze
34
gehele regio. Een pareltje voor
expertise en ervaring en
Referentie
natuurlijk in overleg met de
“Unipro wordt voor ons een
BOUWEN IN HET OOSTEN
het oosten”, besluit Farwick.
“Unipro heeft misschien wel het Grootste Groene Dak van Nederland” Bos Dakbedekkingen is als onderaannemer van bouwkundig hoofdaannemer Niehof nauw betrokken bij het Unipro project in Haaksbergen. Het bedrijf mag gerust als allround worden betiteld. Zowel bitumen, kunststof, shingle als groen daken worden door Bos geleverd en gemonteerd. De keus in Haaksbergen viel uiteindelijk op een milieuvriendelijke vegetatiedak. Directeur Jan Bos licht de rol van zijn bedrijf toe.
Aanname
kent. Ook Unipro is geen
is, in de tussentijd van de
De eerste contacten tussen Jan
onbekende van ons. We hebben
aanbesteding en het
Bos en hoofdaannemer Niehof
al eerder werkzaamheden
daadwerkelijk leveren en
over Unipro dateren van eind
verricht voor ze. Op onze beurt
monteren van het dak, een
2011. “Drie uitgangspunten
hebben we het deel “Groen”
aanpassing geweest. Unipro
waren vanaf het eerste
aan Farwick uit Enschede
kwam erachter dat het, mede
stadium essentieel en stonden
uitbesteed. Een kundig bedrijf
door een overname van een
prominent in het programma
dat we met enige regelmaat
bedrijf, allemaal iets te krap
van eisen: milieuvriendelijkheid,
inschakelen. Volgens mij heeft
was berekend en dat het pand
duurzaamheid en energie-
Unipro uiteindelijk misschien
toch zo’n 150 m² groter moest.
zuinige oplossingen.
wel het grootste groenste dak
Dus dat hebben we ook op ons
De vertaling van Niehof
van Nederland.” aldus Bos.
gebied aangepast. Het dak
naar ons was duidelijk. Door
bestaat uit vier lagen. De
de jaren heen hebben we
Project
eerste laag is een zware
regelmatig samengewerkt
Aan het project zitten enige
dampremmende laag die
en dat communiceert
haken en ogen, maar geen
mandragend en tijdelijk
gemakkelijker omdat je elkaar
onoverkomelijke. Bos: “Er
waterdicht is. Vervolgens is
BOUWEN IN HET OOSTEN
35
Uw metaalbouwer bij uitstek! Staalbouw ter Huurne Haaksbergen B.V. is een moderne complete bouwer gespecialiseerd in aluminium en stalen gevelconstructies en alle voorkomende staalconstructies, inclusief dak- en wandbeplating. Wij zijn uw metaalbouwer bij uitstek! Zowel het ontwerp, de productie, als de montage vinden in eigen beheer met goed opgeleide vakmensen en moderne apparatuur plaats. Kleine en grote projecten worden met gelijke enthousiasme en waardering uitgevoerd. De werkvoorbereidingen van de diverse disciplines sluiten in dezelfde huisvesting naadloos op elkaar aan en zijn volledig op elkaar afgestemd. U kunt van ons dan ook kwalitatief hoogstaande producten verwachten met korte doorlooptijd en tegen een concurrerende prijs. Staalbouw ter Huurne beschikt over het KOMO attest (-met-productcertificaat) voor brandwerende stalen puien, ramen en deuren.
Nijverheidsstraat 3, 7482 GZ HAAKSBERGEN Postbus 73, 7480 AB HAAKSBERGEN Tel. +31(0)53-5727475 Fax. +31(0)53-5721263 E-mail
[email protected] www.staalbouw-ter-huurne.nl 36
BOUWEN IN HET OOSTEN
er een isolatielaag aangelegd met een Rc-waarde van 3.5 t.p.v. de bedrijfshal, en 4.5 voor het kantoor. De toplaag wordt wortelwerend uitgevoerd. Door toepassing van een Mos-sedum vegetatiedak op de onderliggende dakbedekking heeft deze een levensduur die circa twee keer zo lang is ten opzichte van de normale daken en dan praat je over dertig tot veertig jaar. Tevens werkt een Groendak als waterbuffer, bindt fijnstof en draagt het bij aan een gezonder leefklimaat.”
Toekomst Voor Bos Dakbedekking is het, evenals voor de gehele bouwsector, een moeilijke periode.
die halverwege werden
wel lastig is. Ik verwacht
“We hebben tot nu toe gelukkig
stopgezet, aannemers die
echter dat het op de iets
niet hoeven afslanken. De
omvielen, we hebben het van
langere termijn weer beter
twaalf dakdekkers en drie
nabij meegemaakt. Waar we
gaat en dat het kwaliteits-
mensen op kantoor hebben wat
vroeger minimaal een half jaar
aspect dan weer boven de prijs
dat betreft niets gemerkt van
konden vooruitkijken is dit
gaat. De vakmensen die aan
de economische situatie. Toch
tijdsbestek behoorlijk minder
de slag zijn bij ons zijn wat
heeft het bedrijf wel een paar
geworden. Daarnaast zijn de
dat betreft van doorslaggevend
tegenvallers gehad. Projecten
prijzen slecht, waardoor het
belang.”
Unipro te Haaksbergen Onderstaande bedrijven zijn betrokken bij de nieuwbouw van Unipro te Haaksbergen: Aannemer: Aannemersbedrijf Niehof BV, Lattrop; Bouwmanagement: BBD –Bouwmanagement, Oldenzaal; Architect: Te Kiefte Architecten, Borne; Bouwconstructies: Lucassen Bouwconstructies, Hengelo; Installateur: Winkels Installatietechniek, Enschede; Grondwerk: Baks Loon- en grondverzetbedrijf BV, Borculo; Wapening Levering en aanbrengen: Holterman Wapeningsstaal BV, Markelo; Betonmortel: Betoncentrale Twenthe BV, Hengelo; Gelijmde Houtconstructie/staalconstructie: De Groot Vroomshoop, Vroomshoop; Gasbetonwanden: PreTon Nederland, Franeker; Kelderdek breedplaat: Raab Karcher/Orion, Vriezenveen; Ribcasettevloer/betonplint/kanaalplaatvloer: Kuipers Bouwmaterialen/Omnia, Kuipers Bouwmaterialen/Schelfhout, Kuipers Bouwmaterialen/Bruil EBM, Denekamp; Dak- en wandbeplating: Cletas beplatingen, Tubbergen; Dakbedekking: Bos Dakbedekking, Haaksbergen; Overheaddeuren: Alpha Deuren Oost, Vriezenveen; Vliesgevels en kozijnen/Opslagbordes expeditie: Staalbouw Ter Huurne, Haaksbergen; Betonvloer: De Jong Betonvloeren, Rijssen; Groenvoorziening: Farwick Groenvoorziening, Enschede.
BOUWEN IN HET OOSTEN
37
Infra op dit moment belangrijk voor Broeze Niemand zit te wachten op vertragingen door middel van het verkeer. In Nijverdal is men sinds een jaar bezig met het verbeteren van de bottleneck N35. Bouwcombinatie Leo ten Brinke werd in het leven geroepen om de verkeershinder op zowel weg als het spoor op te lossen. Voor Broeze BV uit Nijverdal was en is een prominente rol weggelegd, onder andere bij het onlangs heropende NS-station. Henk-Jan Meijerink, projectbegeleider/hoofd tekenkamer bij het bedrijf licht toe.
Aanbesteding
de andere bedrijven waren
en gemonteerd. De zes
Voor Broeze impliceert de
voor ons geen onbekenden.
trapcombinaties, stalen
opdracht een omzet van
Zoals te doen gebruikelijk
leuningen, sierelementen
circa €2 miljoen. Meijerink:
was met name de prijs
voor lampen en hekwerken.
“We zijn in het voorjaar van
doorslaggevend bij de
Ook de aluminium wand-
2012 benaderd door de
aanbesteding. We hebben
panelen, de luifels, de liften en de stalen bruggen naar de stations behoorden tot onze opdracht.” Het project is voor het railgedeelte inmiddels afgerond op enkele kleine details na. Door de strenge en vooral lange winter werd de eerder geplande opleveringsdatum niet gehaald. De datum van oplevering was 1 maart, maar we hebben twee weken respijt gekregen. Burgemeester Raven heeft onlangs het station officieel geopend. De reacties waren
38
bouwcombinatie Leo ten
de opdracht op basis van
erg positief. Het ziet er strak
Brinke, bestaande uit
design & construct ter hand
uit. Het is altijd weer mooi
Hegeman beton- en industrie-
genomen. In april 2012
om te zien dat een architect
bouw, Vialis, KWS Infra en
startte de engineering. De
op papier dingen bedenkt en
Van Hattum en Blankevoort.
twee bruggen werden drie
dat zoiets vervolgens in de
Hegeman is een goede
maanden later al geplaatst.
praktijk ook zo uitwerkt!
bekende van ons en eveneens
Voor het nieuwe station
Momenteel voeren we nog
afkomstig uit Nijverdal. Ook
hebben we veel geproduceerd
wat werkzaamheden uit die
BOUWEN IN HET OOSTEN
een gevolg zijn aangescherp-
Duidelijkheid, helderheid en
achtergrond.
te regelgeving vanuit Brussel
korte lijnen in overleg- en
Deze ingeslagen weg
waar in eerste instantie op
productiestructuur maakt
blijkt, gezien de huidige
de tekeningen geen rekening
het mogelijk een gezamenlijk
economische crisis, ook
mee was gehouden.”
doel te bereiken. Mede
de juiste. Met een order-
hierdoor is Broeze in de
portefeuille van circa vier
Trend
jaren steeds vaker benaderd
maanden binnen deze
“Binnen Broeze vormt de
door de industriële markt en
sectoren hebben we nog
Infra een steeds verder
gespecialiseerde projecten
steeds voldoende uitdagingen
groeiend segment. De goede
en raakte hierdoor de staal-
voor alle 33 medewerkers.”
samenwerking met Hegeman-
bouw projecten meer op de
ABM Belbouw heeft eind vorig jaar ook geresulteerd in de oplevering van de stations Dronten en Kampen. Naast Nijverdal zijn we momenteel ook werkzaam aan de centrale stations in Amsterdam en Utrecht”, verteld Meijerink. “Broeze heeft een gekwalificeerd fabrieksproductie beheersingssysteem conform de NEN EN 1090-1. Een garantie voor het waarborgen van procedure/ kwaliteitsysteem / kwaliteitsplan / productieplan en afgifte CE markering.
BOUWEN IN HET OOSTEN
39
Wij werken voor een ieder die direct of indirect met hout(producten) te maken heeft, zoals: houthandel, timmerindustrie, bouwbedrijven, aannemers, grafische industrie, schildersbedrijven, boseigenaren, houtzagerijen, interieurbouw, architecten.
Bij ons bent u aan het juiste adres voor: • Deskundig houtadvies • Interne audits, keuringen en inspecties • Bedrijfsbegeleiding tot certificering (CE-markering, KOMO®, ISO, FSC®, PEFC, MVO, etc.) • Groepscertificering FSC® en/of PEFC • Boscertificering PEFC • Opleidingen en trainingen FSC® en/of PEFC certificering in de bouw? Vragen uw opdrachtgevers naar een keurmerk? Dan wordt het tijd om over te gaan tot certificering! Wij helpen u graag. Snel, efficiënt en betaalbaar.
Ingenieursbureau Evan Buytendijk BV Regentesselaan 7 7316AA APELDOORN • 055- 3014754
[email protected] • www.evanbuytendijk.nl • @IEBbv
Rietmeijer betrokken bij grote opdrachten in particuliere sector De meeste lezers van dit blad kennen Rietmeijer Tegels als professional in de utiliteitsen woningbouwsector. Niet onterecht, omdat het Almelose bedrijf veelal betrokken is bij bijvoorbeeld grootschalige woningrenovatieprojecten en nieuwbouwopdrachten in de sfeer van zwembaden, sporthallen en dergelijke. Momenteel voert Rietmeijer een interessante en bepaald niet alledaagse klus uit in de particuliere sector in midden van land.
Het interessante zit hem niet in
daar onder andere een zwem-
“loopt”, waarmee ook
de omvang van de opdracht
bad, sauna, whirlpools, een
direct de complexiteit wordt
maar vooral in de aard en de
zeer luxe badkamer, diverse
aangegeven. Er zijn al twee
complexiteit. Eigenaar Rene
bergingen en een technische
aannemers op stukgelopen.”
Oude Lashof: “Het betreft een
ruimte. Vrijwel alles op basis
ondergrondse kelder behorend
van toepassing. Via onze relatie
Oorzaak van de problemen is
bij een groot landhuis met
met een natuursteenbedrijf
de hoge druk van het grond-
een lengte van maar liefst
zijn we in contact gekomen
water. Oude Lashof: “Daar
125 meter en een breedte
met de architect en dus dit
hebben diverse partijen zich
van 25 meter. We betegelen
project dat al zeven jaar
zwaar op verkeken. De grondwaterstand is relatief hoog waardoor er een constante druk wordt uitgeoefend op de constructie. Als men dit onderschat vergaloppeert men zich al snel en dat is ook hier gebeurd. Toen we in beeld kwamen zijn we eerst met een aantal deskundige partijen om tafel gegaan. Daarbij was ook onze lijmfabrikant. Gezamenlijk hebben we een plan van aanpak gemaakt en vlak na de bouwvak in september vorig jaar zijn we gestart met de uitvoering van de werkzaamheden. Er lopen vier dagen in de week twee van onze ervaren tegelzetters van ons op het project en de verwachting is dat we het project zo rond de vakantie kunnen afronden.
BOUWEN IN HET OOSTEN
41
LOONDIENSTSERVICE VOOR ZORGELOOS WERKEN
Payrollen is ook in de bouw een voordelige oplossing Payroll Intermediair werkt flexibel en is kostprijsverlagend. U betaalt alleen de verloning van gewerkte uren. Het ziekterisico wordt overgenomen en u heeft geen administratieve lasten. Hoeveel ú kunt besparen? Vraag een vrijblijvende offerte op maat!
www.payroll-intermediair.nl | T 0880027350
Om de geschetste problemen het hoofd te bieden werken we onder andere met een ontkoppelingsmat als tussenlaag op de betonvloer. Deze laag is weer in vakken verdeeld waardoor we krimpspanningen door middel van dilataties opvangen. Hiervoor gebruiken we het beste van het beste materiaal van PCI. Qua natuursteen is gekozen voor het summum, maar ook voor het glasmozaïek. Dit is van Bisazza en is voorzien van diverse decors en beeltenissen. Het project krijgt binnenkort een vervolg in de vorm van een nieuwbouw van een villa van een particulier in Blaricum, met ook veel natuursteen, mozaïek en andere tegels in diverse ruimtes. Daar hebben we het over maar liefst zeven badkamers en 450 m2 natuursteen.
Positief In tegenstelling tot veel bedrijven in de branche is Rene Oude Lashof gematigd positief over de vooruitzichten van dit jaar. “Ik verwacht ook na de vakantie het nodige. We zijn in een vergevorderd stadium om twee opdrachten in de sfeer van nieuwe zwembaden te krijgen. En via een aantal aannemers komen er ook diverse renovatieprojecten onze kant op. Daarnaast hebben we het erg druk in de calculatie. We hebben wel een klein dipje achter de rug maar we zijn nog steeds in staat onze vaste mensen aan het werk te houden. Al met al ben ik best wel positief gestemd. BOUWEN IN HET OOSTEN
43
Bouwplaatsen zijn de gevaarlijkste plekken om te werken!
COLUMN
(Werkzaamheden in de bouw worden steeds complexer) Als u al mijn vorige columns hebt gelezen, dan weet u dat ik veelal schrijf over risico’s in de
Jaap Middel is afdelingshoofd Arbo & Milieu en Hoger Veiligheidskundige bij Dion BV uit Hardenberg. Dagelijks ondersteunen hij en zijn team bedrijven met arbo- en milieuvraagstukken. Daarnaast biedt het bedrijf een scala aan opleidingen aan. Naast zijn reguliere werk bij Dion is hij actief in de Nederlandse Vereniging van Veiligheidskundigen (NVVK). In de periodieke columns gaat hij in op arbo-onderwerpen die spelen in een organisatie.
bouw, het duurzaam inzetbaar houden van uw medewerkers en de zorg voor gezonde en veilige werkplekken. Overbodig, ongerustheid, zorgelijk of overtrokken? Hoe denkt u er eigenlijk over? Feit is wel dat het Centraal Bureau van de Statistiek deze maand weer met cijfers komt. Tussen 1996 en 2011 zijn in totaal bijna 1200 mensen op hun werk om het leven gekomen, van wie 380 in de bouw. Dat is bijna een derde van het totaal. Werkgevers en vakbonden werken er al jaren aan om de bouw veiliger te maken, maar volgens vicevoorzitter Charley Ramdas (FNV Bouw) zijn de taken op de bouwplaats erg complex verdeeld. Een opdrachtgever huurt een aannemer in, die het werk uitbesteedt aan onderaannemers, die het weer doorschuiven en doorschuiven. Uiteindelijk komt de opdracht terecht bij onder anderen zzp’ers. Onderweg wordt het steeds onduidelijker wie verantwoordelijk is, en daardoor valt de aanpak van de veiligheid soms tussen wal en schip. Daar komt nog bij dat er steeds meer mensen uit andere landen op Nederlandse bouwplaatsen werken. Zij spreken niet of nauwelijks Nederlands en Engels en kunnen daarom heel moeilijk communiceren met anderen. Dan bestaat het gevaar dat ze informatie over de risico’s niet meekrijgen. Ramdas: “Bovendien komen bouwvakkers soms uit landen waar men minder nauwkeurig omgaat met de veiligheidsvoorschriften.” Dat is ook wat ik in mijn dagelijkse werkzaamheden tegenkom. Onveilige bouwlocaties, werken onder stress, strijdig werken met regelgeving et cetera, waardoor allerlei capriolen uitgehaald worden om het aangenomen project binnen budget af te ronden. Een (hoofd)aannemer die projecten in onderaanneming uitbesteed, die vervolgens wel tot drie keer toe weer in onderaanneming worden uitgevoerd. Prijzen worden dan het belangrijkst en veiligheid ondergeschikt. Niet overal, want er zijn ook bedrijven die wel serieus met de materie omgaan! Bouwvakkers worden meer dan veel anderen blootgesteld aan risico’s, legt vakbond FNV Bouw uit. ”Ze werken met grote machines en zware voorwerpen, vaak op hoogte”. De komende jaren zullen de bouwrisico´s niet veranderen, alleen maar toenemen. Grote bouwprojecten worden steeds meer als package/units voorbereid en ter plaatse in elkaar gezet. Fysiek zwaar en veelal op hoogte. De komende jaren wordt ook een explosieve groei verwacht in de plaatsing van zonnepanelen, juist daar waar grote risico’s voorkomen worden ze onvoldoende beheerst. Bij het plaatsen van zonnepanelen kiest de aannemer veelal voor individuele bescherming terwijl juist bij dit soort projecten de collectieve bescherming het belangrijkst is. We zien in de praktijk ook veel valincidenten bij deze projecten. Kent u de risico’s überhaupt wel en weet u dat dat wettelijk bepaald is en dat veel verzekeraars ook eisen stellen aan de inventarisatie van risico’s. Als ondernemer dient u de risico’s in uw bedrijf te beschouwen en een Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) op te stellen. Voor de risico’s stelt u een plan van aanpak op met concrete, gedegen, beheersmaatregelen. Deze RI&E dient u actueel te houden. Veelal kunt u zelf, eventueel met hulp van uw preventiemedewerker de RI&E opstellen. Heeft u twijfels over het opstellen van het document, schakel dan een arbo-deskundige in. Preventie is een belangrijkste ‘tool’ voor het MKB; de preventiemedewerker van de onderneming speelt daar een belangrijke rol in maar zeer zeker ook de directie. Neemt u het risico en wacht op dat ene ongeval bij uw bedrijf?. Wake-up, de betrokkenheid van u als directie - is essentieel, maak dat maar eens zichtbaar. Maak eens een rondje op de ‘bouw’-locatie, praat eens met de medewerker op de vloer. Die benadering, samen met een goede RI&E met een gestructureerd plan van aanpak om de risico’s te beheersen, dragen bij aan een veilige werkomgeving en het voorkomen van ongevallen, en dat is wat u wilt.
BOUWEN IN HET OOSTEN
45
“Succes begint met lef” Op 7 maart 2013 was Lars Courage
‘gunnen’ en informatie met elkaar delen,
van Courage Architecten te gast
ondanks een zekere hiërarchie. BIM en LEAN
bij het Face2Facenetwerk van
werken alleen als we 100% deelname hebben en
de Citadel. Courage Architecten
iedereen voldoet aan de eisen.
is gevestigd in Apeldoorn en
Risico’s moet je daar leggen waar ze horen.
onderscheidt zich met een
In een open, constructieve samenwerking
opvallende, herkenbare ontwerp-
kan veel bereikt worden als ieder zijn eigen
stijl. Hierbij wordt veel gebruik-
verantwoordelijkheid neemt. De praktijk is
gemaakt van o.a. staal en glas.
echter soms weerbarstig. Daarom kiest men in complexe projecten in toenemende mate voor
Lars is naar eigen zeggen “mateloos
een onafhankelijke partij die belast is met de
geboeid in alles met wielen, (dag)
coördinatie. Kortom, een deskundige die het
licht, architectuur en leuke
bouwteam – vanuit een neutrale positie –
mensen”. Hij runt het bedrijf samen
begeleidt. Courage Architecten heeft goede
met zijn echtgenote Christa.
ervaringen met deze vorm van ‘uit handen
Vandaag deelt hij zijn visie op de
geven’. Immers, door vooraf alle details goed
huidige marktsituatie met de leden
te bespreken, zijn er geen ‘open eindjes’ meer
van De Citadel.
en kan de coördinator op transparante wijze zijn werk doen.”
“De crisis is momenteel het gesprek van de dag. Dan ligt het gevaar op de loer dat er te weinig
Lef
naar kansen wordt gekeken. Tegelijkertijd is de
De architect concludeert dat we altijd zouden
crisis een kans om oude systematieken los te
moeten kiezen voor een positieve benadering.
laten en op een nieuwe, open manier samen te
De crisis biedt ook kansen. Men leert beter bij
werken. Door kennis te delen krijg je veel meer
elkaar te kijken en het goede van elkaar over te
terug dan je geeft. Zo kunnen we definitief
nemen. De tijd is rijp voor oplossingen, de
afscheid nemen van de eventuele resten van
dogma’s in de bouw verdwijnen. Immers,
het vroegere ‘territoriumgedrag’.”
succes begint met lef. Maar ook met een goed doordacht en helder concept. De werkwijze
Namedropping
van Courage is al vele jaren opvallend. En
De huidige ontwikkelingen rondom BIM en LEAN
succesvol. “Door ideeën die verre van standaard
ziet Lars positief.
zijn te lanceren val je op.
Toch plaatst hij ook kanttekeningen: “Niettemin is het werken met korte lijnen, zoals BIM en LEAN beogen, essentieel om de bouw voor alle partijen aantrekkelijk te houden. Maar het begint bij samenwerking,
46
BOUWEN IN HET OOSTEN
“We gaan niet slaafs mee met vastgestelde eisen” is het credo van Courage Architecten. Als architecten zijn
Zo was Lars onlangs betrokken bij een
wij voortdurend op zoek naar de balans tussen
aanpassing van het bouwbesluit voor wat
duurzaamheid en functionaliteit”, legt Lars uit.
betreft de normen rondom de hoeveelheid
“Zorg dat datgene wat je doet dicht bij je hart
daglicht. Met een praktijkcase toonde het team
ligt”.
aan dat ook zonder aan de eisen te voldoen een optimaal wooncomfort werd gerealiseerd.
Samenwerking in verschillende vormen is goed, mits de communicatie goed geregeld is. Door
Tot slot nog enkele tips vanuit de Courage-
direct met de opdrachtgever om tafel te zitten,
praktijk:
kunnen partijen als echte ‘partners’ fungeren. Bij Courage heeft die samenwerking al vele malen
• Denk in oplossingen
zijn vruchten afgeworpen.
• Kom met vernieuwende ideeën • Kies je partners zorgvuldig
Groene helmen
• Stel je kwetsbaar op
Courage signaleert dat de rol van de installateur
• Bundel je krachten, ‘vecht’ niet alleen
steeds belangrijker wordt. “Daarom is het van
• Hoe meer creativiteit je kunt samenvoegen,
belang, juist op deze cruciale functie, een partij
hoe verder je met elkaar komt
te kiezen met zogeheten ‘proven quality’. Werk
• Overtuig met feiten
met korte communicatielijnen. Maar hoe voorkom
• Durf ‘nee’ te zeggen!
je dat ‘iedereen’ zich met de bouw bemoeit Meer info: www.courage.nl
en er voortdurend wijzigingen ontstaan op het allerlaatste moment? “Bij Courage werken we in projecten vaak met ‘groene helmen’; één per
Tekst: Magreet Koster Text & Event
discipline. Alleen mensen met een groene helm mogen bepalen of een verandering al dan niet wordt doorgevoerd. De rest dient met hen te overleggen.” Bouwbesluit De rol van de architect heeft een metamorfose ondergaan de laatste jaren. De architect heeft zich ontwikkeld tot een volwaardige gesprekspartner die weet waarover de bouw praat. Hij zit direct aan tafel en bepaalt vooraf de kwaliteit én het bijbehorende prijskaartje. De invloed van architecten gaat verder.
BOUWEN IN HET OOSTEN
47
K u i p e r A r n h e m e n Vo l k s h u i s v e s t i n g s a m e n i n u n i e k b o u w p r o j e c t
“Deze nieuwe woonwijk wordt de creatieve ´spirit´ van Arnhem” Het gebeurt zelden dat een bouwonderneming de unieke kans krijgt om een verpauperd stadsdeel dicht bij het centrum opnieuw te bouwen. In Arnhem werkt bouwbedrijf KuiperArnhem samen met wooncorporatie Volkshuisvesting om het industriegebied langs de Rijnkade nieuw allure te geven en te transformeren van industrie naar wonen. Een stedelijk bouwplan met hoge ambities. Statige huizen met een industrieel karakter, energienotaloos wonen en veel groen. En met de crisis in het achterhoofd wordt er tegen lage kosten gebouwd door de laatste bouwtechnieken te gebruiken.
Arnhem, ooit de stad van
aan Arnhem, terwijl het in
KuiperArnhem Bouw en
stand. Waar adel en rijke
potentie een van de mooiste
Ontwikkeling. Het meest
zakenmensen neerstreken om
gebieden in Arnhem kan
bekende bouwbedrijf van
te genieten van de weldaad
zijn. En nog steeds kan de
Arnhem. “Dit is geen
aan rust en groen. Brede
automobilist beter zijn rechter-
gemakkelijk project”,
boulevards, statige boomlanen,
oog sluiten als hij over de John
vertelt Berend van der
hoge weelderige herenhuizen,
Frost brug naar het centrum
Meijden, vastgoedmanager
lommerrijke parken, dure
rijdt.
KuiperArnhem. “De ambities
winkels. Een stad met allure. In
zijn hoog en het project ligt
1911 kwam daar een einde aan.
Maar met het ambitieuze
onder het vergrootglas.
Toen vestigde de zijdenfabriek
stedenbouwkundige plan moet
Dit is een voormalig industrie-
Enka zich ten oosten van de
dit ‘stadsbeeldvervuilende’
terrein en hier moeten nieuwe
stad en in diens spoor volgden
gebied over tien jaar tot het
gebouwen komen die dat
talloze andere industrieën. Dit
verleden behoren. Hier verrijst
industrieel karakter hebben.
werd het Arnhems industrie-
een vernieuwd stadsdeel
De beeldkwaliteit moet stoer
gebied, maar tijdens de slag
met een mooie groene
en robuust zijn met materialen
om Arnhem werd juist dit
Rijnbouvelard van statige
als staal, steen en beton. Maar
gebied, dat dicht tegen de
gebouwen met een oud
de plek is uniek. Het gebeurt
zwaarbevochten brug lag,
industrieel karakter waar
namelijk niet vaak dat je in
grotendeels vernield. In de
mensen wonen en werken, en
het centrum van een stad
wederopbouw bouwde men
met zicht op de rivier op een
grondgebonden woningen kunt
snel en niet altijd met oog
horecaterrasje kunnen zitten.
bouwen. Stedelijk wonen met
voor het stadsbeeld, maar na
Het plan Centrum Oost Arnhem
appartementen en hofjes,
het sluiten van zuivelfabriek
moet de Arnhemse allure van
parkeerplaatsen en eengezins-
Coberco trad het industrie-
weleer nieuw leven inblazen
woningen met achtertuinen.
gebied in verval en wat er
en het bouwbedrijf dat een
Maar ook gebouwen voor lichte
overbleef, was voor vele
belangrijk deel van deze
bedrijvigheid waar bewoners
Arnhemmers een rotte appel.
stadsontwikkeling voor haar
kunnen werken.”
Een plek die geen recht deed
rekening mag nemen, is BOUWEN IN HET OOSTEN
49
Creativiteit
projectmanager van
met de gemeente is dat we
In totaal moeten er in het
Volkshuisvesting.
flexibel zijn. Wel wordt dertig
nieuwe stadsdeel zo’n
“De binnenkant laten we
procent van de nieuwbouw
1500 woningen en gebouwen
zoveel mogelijk voor wat het
sociale woningen in de huur-
komen. KuiperArnhem krijgt de
is. De ruimte wordt namelijk
of koopsector.”
verantwoordelijkheid over het
nu al door een tachtigtal
voormalige gasfabriekterrein,
kunstenaars gebruikt en die
Organisch proces
Rijnwijk en de Transformatie
huren liever een goedkoop
Flexibiliteit en creativiteit
met de bouw van ongeveer
atelier. Door alleen de buiten-
worden dus de uitgangspunten
800 woningen. Rijnwijk is een
kant te restaureren, besparen
bij de bouw van de nieuwe
arbeiderswijkje in eigendom
we op de kosten. Het blijkt aan
woonwijken. “Natuurlijk is
van Volkshuisvesting. Over
te slaan, want er is volop vraag
dat lastig”, geeft de vastgoed-
tien jaar moet dit hele stads-
naar ruimte in het gebouw. De
manager van KuiperArnhem
deel het klaar zijn en de
kunstenaars geven bovendien
aan. “Alles wat onbekend is,
werkzaamheden zijn al
kleur aan dit gebied.”
blijft lastig, maar het is ook
begonnen. Een groot gedeelte
“Door de kunstenaars en ook
juist mooi in deze tijd. Niet
van het gebied is al gesloopt
architecten die hier zitten,
alles dichttimmeren. Laat het
en straten zijn afgesloten. Een
straalt de creativiteit er in dit
een organisch proces worden.”
aantal oude industriële en zeer
gebied vanaf”, voegt Berend
“Een proces waar we ook een
karakteristieke gebouwen blijft
van der Meijden er en toe.
andere werkwijze hanteren”,
staan en vindt een nieuwe
“We willen in alle nieuwe
vervolgt Maters. “Meer samen
functie. De restauratie van het
woongebieden ook een
ontwikkelen. Met de bewoners,
oude bedieningsstation van de
creatieve economie stimuleren.
bedrijven, gemeenten. Niet
voormalige gemeentelijke
De creatieve invulling van het
achteraf, maar meteen in de
elektriciteitsdienst PGEM is al
gebied moet ook een beetje
ontwikkelings- en ontwerpfase.
door KuiperArnhem voltooid
een ‘branding’ worden. We
We organiseren daarom ideeën-
en in april beginnen ze op het
richten ons straks daarom op
avonden met gebruikers en
Transformatieterrein met de
die creatieve doelgroep. Deze
ambtenaren. Welke beelden
bouw van 46 woningen/
woonwijk moet de creatieve
passen, materiaalgebruik,
appartementen. Thans werkt
spirit van Arnhem worden. We
invulling van openbaar groen
het bouwbedrijf samen met
gaan dan ook het creatieve
en parkeerplaatsen. Zo hebben
Volkshuisvesting aan de
bouwproces stimuleren. Niet
we al een aantal ideeën
restauratie van het grote en
alles dichtgooien. We houden
opgehaald voor het binnen-
karakteristieke kantorenpand
de hoekjes vrij en wachten af
terrein van de Transformatie
van de PGEM. “We restaureren
wat er daar gaat komen.”
en weten we nu al dat we geen
vooral de buitenkant van dit
Maters: “Voorheen werd alles
hoog groen maar laag groen
pand”, zegt Rien Maters
dichtgegooid, maar de afspraak
willen hebben, want juist de
(Links) Rien Maters, projectmanager van Volkshuisvesting, en Berend van der Meijden, vastgoedmanager KuiperArnhem, bespreken het plan Arnhem Centrum Oost: Een oud industriegebied dat verandert in een nieuwe woonwijk.
BOUWEN IN HET OOSTEN
51
De restauratie van het oude bedieningsstation van de voormalige gemeentelijke elektriciteitsdienst PGEM is recentelijk voltooid. Dit is één van karakteristieke oude gebouwen die beeldbepalend zijn in de nieuwe woonwijk.
gevels zijn een belangrijk
hoekjes.”
kunnen gebruiken. Tenslotte is
kenmerk. Bovendien zie je op
Inmiddels zijn er al enkele
het een termijn van tien jaar
oude foto’s dat hier altijd
architecten aangetrokken. De
voordat dit gebied klaar moet
lage groene begroeiing is
Transformatie wordt door K3
zijn.”
geweest. We gaan de ideeën
architectuur uit Arnhem en
Juist door de architectuur,
uitwerken en aan de gemeente
door Han van Zwieten uit
ligging en energienotaloze
voorstellen. Dat nieuw ontwerp
Amersfoort getekend en een
woningen hopen KuiperArnhem
koppelen we terug aan de
deel van het voormalige
en Volkshuisvesting een
gebruikers. Wat we namelijk
gasfabriekterrein door de
aantrekkelijke wijk te creëren
willen, is de mensen zich met
architectengroep DAT uit
voor de nieuwe bewoners. Maar
het gebied verbinden, zodat ze
Tilburg en KAW architecten
door de crisis is de woning-
er willen wonen en werken.”
& adviseurs uit Rotterdam.
markt in het slop geraakt en
De uitgangspunten van het
Van der Meijden: “We willen
moet er tegen concurrerende
stedenbouwkundig plan
niet één stijl maar meerdere
prijzen gewerkt worden. “Je
(robuust en industrieel
architecten. Er moet een
kunt niet als voorheen zomaar
karakter) blijven wel bestaan.
afwisseling komen. Dus voor
bouwen”, legt Van der Meijden
Zo moet de nieuwe wijk over-
elke ontwerpfase selecteren
uit. “Om de kosten te besparen
eenkomsten hebben met de
we via een visiepresentatie
en aantrekkelijkheid voor
omliggen oude wijken, zoals
de architect. Dat blijken juist
bewoners te vergroten, moeten
de Van Verscheurwijk waar in
hele leuke en gezonde sessies
we nieuwe bouwprojecten
de vorige eeuw gekozen werd
te zijn.”
voor hofjes met daaromheen
52
woningen. Van der Meijden:
Energienotaloos wonen
“Tegelijkertijd willen we ook
Het is niet alleen architectuur
niet teveel van hetzelfde. Niet
waarop gefocust wordt. Energie
elke woning moet op elkaar
gaat een belangrijk onderdeel
lijken. De verscheidenheid in
worden van de woonwijk. “We
architectuur is belangrijk.
gaan energienotaloze woningen
Helaas kunnen we geen nieuwe
bouwen”, zegt Maters niet
Beurs van Berlage bouwen,
zonder zichtbaar bewijs van
maar het oude allure van
passie. “Er komt geen gasnet.
Arnhem en wonen op stand
We gaan alternatieven zoeken
willen we echt terugbrengen.
als zonne-energie, warmte-
Hoe dichter bij de Rijn, hoge
koudteopslag of zelfs warmte
duurder de huizen zullen
uit het riool. We kiezen nu wel
worden met een mooie chique
een weg met de huidige stand
architectuur en beeldkwaliteit
van de techniek, maar dat zit
van stoepjes en trappen voor
niet potdicht, want we willen
de huizen en andere bijzondere
ook de technieken van straks BOUWEN IN HET OOSTEN
De nieuwe gebouwen krijgen een industrieel karakter. De beeldkwaliteit moet stoer en robuust zijn met materialen als staal, steen en beton.
anders aanvliegen. Meer
van de nieuwe woningen.
in de toekomst. Maar de
afstemmen op de gebruiker en
Metselwerk hoeft echter niet
werkzaamheden zijn enorm en
daar is inspraak voor nodig.
duurder te zijn. Het is vooral
de komende tijd blijft dit deel
Maar ook meer industrieel
een kwestie van goede logistiek
van Arnhem een bouwput.
werken en nieuwe technieken
en bouwefficiëntie. We willen
De bedrijven, die nog aan
toepassen.”
in ieder geval scherp de markt
de Rijnkade zitten, mogen
Maters: “Slim bouwen door
op.”
voorlopig blijven zitten.
zaken al meteen te integreren.
Eerst wordt De Transformatie
Leidingen kunnen in de wanden
Bodemsanering
gebouwd, dan het voormalige
ingestort worden, maar ook de
Maar voordat de wijk er staat,
gasfabriekterrein en pas over
kozijnen kunnen al in de
moet er nog veel gebeuren,
een jaar of vier begint men
fabriek erin gezet worden. Ter
zoals het opnieuw inrichten
met de sloop van de woningen
plaatse hoeven we dan alleen
van de Westervoortsedijk.
in de Rijnwijk en de bedrijven
de fundering te storten. Binnen
Het grootste obstakel op dit
aan de Rijnkade. Op die manier
twee weken is het casco wind-
moment is volgens Van der
wordt er ook bespaard op de
en regendicht. Drie maanden later staat de complete woning
“De oude allure van Arnhem en wonen op stand willen we echt terugbrengen”
er. Dat is tijdwinst, dus geld. We gaan dit samen met de architect, KuiperArnhem en leveranciers oppakken en niet pas na het ontwerp. Noem het industrieel flexibel bouwen. We
Meijden de bodemsanering
kosten, want de huur wordt
hopen zo goedkoper te kunnen
van het voormalige gasfabriek-
gewoon betaald. Ongeveer
bouwen zonder in te boeten in
terrein. “De bodemsanering
dertig bewoners van Rijnwijk
kwaliteit.”
wordt door de gemeente
wil terugkeren. De rest zal
Maar door het gebruik van
uitgevoerd en kost een slordige
elders een huis vinden. De
baksteen wordt het bouw pro-
tien miljoen. Dit betekent geen
bedrijven verdwijnen en
ces toch juist duurder? “We
diepe ondergrondse parkeer-
hebben de tijd gehad om
gaan het industriële karakter
ruimten en moeten we grond-
ergens anders in Arnhem een
inderdaad benadrukken in de
verdringende palen gebruiken.”
plek te vinden. Over ongeveer
manier van metselen. Het oude
Zowel Rien Maters als Berend
10 jaar zal dit stukje Arnhem er
PGEM gebouw is bijvoorbeeld
van der Meijden zitten met
heel anders uitzien en anders
in Noors- of Kettingverband
echte passie in dit project
worden gebruikt.
gemetseld. Dat ga je straks
dat de oude Arnhemse beeld-
terugzien in het metselwerk
kwaliteit moet terugbrengen
Door: Reinout Burgers
Centrum Oost te Arnhem Onderstaande bedrijven zijn betrokken bij de nieuwbouw Centrum Oost Arnhem: Opdrachtgever: Stichting Volkshuisvesting Arnhem , Aannemer: Kuiper Bouw BV/Kuiper Arnhem Bouw & Ontwikkeling B.V., Arnhem; Adviseur: Centraal Bureau Bouwtoezicht B.V., Arnhem; Adviseur: Van de Poel Sloopservice, Arnhem; Beheer: A. de Bie, Constructeur: Triops Advies bv, Huissen; Bouwbegeleiding: Tak Architecten, Arnhem; Overheid: Gemeente Arnhem, Arnhem; Lift Steiger: NIVO Steigerwerken, Moerdijk; Asbestsanering: J.A. Goris & Zonen BV, Doornenburg, Betonreparaties: Vogel B.V., Zwijndrecht; Voegwerk: Van Milt Restaurateurs, Lunteren; Dakbedekkingen: Dakbedekkersbedrijf Adriaans BV, haps, Natuur- en Kusntsteen: Van Milt Restaurateurs, Lunteren; Schilderwerk: Schilderwerken Van Zwam, Grave.
BOUWEN IN HET OOSTEN
53
KienhuisHoving informeert
Op maandag 1 april jongstleden is de Aanbestedingswet in werking getreden. De Aanbestedingswet biedt voor marktpartijen veel kansen. Eén van de kansen betreft de mogelijkheid om te klagen over een aanbestedingsprocedure zonder dat er direct hoeft te worden geprocedeerd. Daarvoor is een klachtenregeling in het leven geroepen. Deze regeling zal naar de verwachting van de wetgever meebrengen dat er minder wordt geprocedeerd. Daarnaast heeft men een leerproces voor ogen: voor de aanbestedende dienst èn de inschrijvers. Inschrijvers kunnen over alles met betrekking tot een concrete aanbestedingsprocedure klagen, ook als het een nationale aanbestedingsprocedure betreft. Kortom: zowel de opzet van de aanbestedingsprocedure (bijvoorbeeld een aantal geschiktheidseisen, inhoud van de geschiktheidseisen, en de gunningscriteria), als de uitkomst van de aanbestedingsprocedure (bijv. toekenning van punten, motivering), kunnen aan de orde worden gesteld. Een klacht moet eerst worden ingediend bij het klachtenmeldpunt van de aanbestedende dienst. Komt op de klacht geen reactie of kan de inschrijver zich niet vinden in de reactie van de aanbestedende dienst dan kan er zelfs een klacht worden neergelegd bij de landelijke Commissie van Aanbestedingsexperts.
Aan de behandeling van een klacht is geen termijn gebonden. De klacht schorst de aanbestedingsprocedure ook niet. Bovendien is de reactie op de klacht het advies - ook niet bindend. En tenslotte: als de inschrijver naast de klacht ook een kort geding procedure begint, wordt de behandeling van de klacht geschorst. Vanuit het perspectief van de advocaat hoe bereik je het optimale resultaat voor de cliënt, namelijk gunning van de opdracht zijn er wel de nodige bedenkingen bij de klachtenprocedure te plaatsen. Als niet is verzekerd dat snel op de klacht wordt gereageerd, de reactie/het advies niet bindend is, een klacht de aanbestedingsprocedure niet schorst en een kort geding meebrengt dat de klacht niet wordt behandeld, is het nuttig effect van de klachtprocedure, eerlijk gezegd, zeer beperkt. Een goed advocaat zal daarom altijd moeten adviseren om gewoon, zoals ook eerder, te gaan procederen, of het moet zijn dat het de inschrijver niet meer gaat om de opdracht maar om gehoord te worden of om te leren. Juist in de laatste twee aspecten - gehoord worden en leren – zit de winst. Meer dan eens verliest een inschrijver een aanbestedingsprocedure in het volle besef dat het verlies definitief is. Meer dan eens wil de inschrijver dan toch z’n ei kwijt. En meer dan eens vindt de inschrijver in dat geval geen gehoor. Juist zeker voor die situatie dient de klachtenregeling een goed doel.
COLUMN
Nieuw: klachtenafhandeling bij aanbesteden
Heeft u vragen over deze column, dan kunt u contact opnemen met de heer mr. A.E. (Antoine) Broesterhuizen, advocaat Aanbestedingsrecht bij KienhuisHoving advocaten en notarissen. Zijn e-mailadres is
[email protected]". Telefoonnummer: +31 53 480 43 25.
BOUWEN IN HET OOSTEN
55
Bij Geran BV is maatwerk standaard Na vanaf de oprichting producent van hekwerken te zijn geweest is Geran BV alweer sinds tien jaar voornamelijk een handelsbedrijf dat zich heeft toegelegd op de levering van oplossingen voor de hekwerkwereld in de breedste zin van het woord. Het Rijssense bedrijf is in een moeilijke marktsituatie anticyclisch aan het investeren en innoveren in nieuwe producten zoals tourniquets en geautomatiseerde raamopeners. Mark Dannenberg vertelt onder andere over de laatste productintroducties.
Geschiedenis In 1993 is Geran opgericht. Het bedrijf, anno 2013 gevestigd aan de Butaanstraat in Rijssen, is sinds 2003 een handelsbedrijf dat zich onder andere bezighoudt met hekwerkoplossingen en toegangsautomatisering. “Er werken in totaal elf werknemers, waaronder de eigenaar zelf, tevens 1 van de oprichters, en we hebben een landelijke focus. Ik houd me vooral bezig met het onderhouden en aanboren van contacten in de bouw- en vastgoedwereld. Voor ons is dat een potentiële groeimarkt. Van oudsher heeft Geran al goede contacten met smederijen, metaal- en electrotechnische bedrijven en constructiebedrijven. Deze contacten willen we uitbreiden naar (projectontwikkelende) aannemerij, de vastgoedsector, woningbouwcorporaties en Verenigingen van Eigenaren”, aldus Dannenberg.
Afsluitingen “In deze wereld praat je vrijwel altijd over maatwerk”, BOUWEN IN HET OOSTEN
57
vertelt Dannenberg. “De ene
Tourniquets en Mowin
ander product, dat minder
opdracht is de andere niet,
Geran BV ziet wel bepaalde
lang op de markt is, zijn de
waardoor prijsvorming in 95%
trends in de markt.
geautomatiseerde raamopeners
van de gevallen per project
Dannenberg: “Steeds meer
van Mowin. Een complete serie
gaat. Het is elke keer weer een
mensen zoeken veiligheid door
voor het automatiseren van de
op zichzelf staande opdracht
middel van afsluitingen.
standaard tuimelvensters tot
en in overleg met de klant
Dit heeft te maken met
en met automatisering voor
komen we er altijd uit. In de
de maatschappij die hierin
complete lichtstraten. “Op de
ene situatie moet de slagboom
tegendraads beweegt.
bouwbeurs hebben we hiermee
met een zender bediend
Tourniquets zijn wat dat
gestaan. Inmiddels zijn de
worden, in de andere situatie
betreft goede oplossingen.
eerste bestellingen de deur uit
het tourniquet met een
Als je er ook nog software
en ik verwacht dat er nog veel
geavanceerd toeganscontrole-
aan vast koppelt dan kun je
zullen volgen.”
systeem: wij hebben
eigenlijk alles toetsen. Welke
het allemaal in huis. Moet
werknemer of bouwer is op
Toekomst
er worden gemonteerd of
een bepaalt moment op welke
Geran BV is een gezond bedrijf.
geïnstalleerd en welke kosten
plaats? Buiten het aspect
“Als je op de lange termijn
brengt dat met zich mee? Het
veiligheid wat dit met zicht
kijkt hoop ik dat er nog een of
installeren doen we overigens
meebrengt kan het op termijn
twee collega’s bij gaan komen.
veelal zelf, terwijl het
ook financiële voordelen
Het zegt wat mij betreft
monteren bijna niet meer door
bieden zoals de mogelijkheid
genoeg dat een bedrijf
onze mensen wordt gedaan.
tot een goede nacalculatie.
anticyclus aan het investeren
Indien gewenst is dit uiteraard
Wij bieden de tourniquets
is. In de “nieuwe tak” met
mogelijk”, voegt de verkoper
sinds halverwege 2012 aan
nieuwe producten...”
hier wel aan toe.
en dit loopt prima.” Een BOUWEN IN HET OOSTEN
59
Nieuwe commercieel technisch directeur SW Groep Bij de SW Groep is Marcel Middelhuis aangesteld als opvolger van landelijk commercieel technisch manager Jan Lieftink die onlangs de pensioengerechtigde leeftijd bereikte. Middelhuis is al werkzaam binnen de organisatie, in een vergelijkbare functie. Voorheen vormde onder andere Noord Nederland het werkgebied van Middelhuis, maar dat is nu fors uitgebreid. “De taken van Jan zijn de afgelopen jaren geleidelijk aan mij over gedragen. Ik kan wel zeggen dat ik het als zeer uitdagend ervaar”, vertelt Middelhuis. “Ik heb de laatste periode nauw opgetrokken met Jan om de overdracht zo soepel mogelijk te laten verlopen. Onze relaties hebben dat bijzonder weten te waarderen. Aangezien heel Nederland in mijn portefeuille zit probeer ik dit zo efficiënt in te delen, onder andere door, waar mogelijk, meerdere afspraken in een bepaalde regio te combineren. De verwachtingen van de technisch directeur zijn redelijk optimistisch: “Het is een grillige markt waar bedrijven van naam en faam omvallen, wat zonde is. Een van de redenen hiervoor is de duidelijke trend dat steeds vaker projecten worden uitgesteld of op de lange baan worden verschoven, daarnaast staan de prijzen onder druk. Ook heb ik sterk de indruk dat er woningcorporaties zijn die een investeringsstop hanteren als statement naar Den Haag als antwoord op de gewraakte verhuurderheffing. Het kan echter niet zo zijn dat dit zo kan blijven doorgaan. De wal zal op termijn het schip keren waardoor langer uitstellen van het onderhoud aan woningen echt schadelijke gevolgen zal hebben voor de kwaliteit van de woningvoorraad. Voor de korte termijn staan er behoorlijke projecten op de planning in onder andere Deventer, Almelo en Enschede. Maar dat het uitdagende tijden zijn is evident.” 60
BOUWEN IN HET OOSTEN
Caspar Jansen is directeur van Duoflex, een HalDu Groep onderneming waartoe ook Halkers en Gromada uit Groesbeek behoren. Het uitzend- en detacheringsbureau gericht op de sectoren bouw en installatietechniek wordt dagelijks geconfronteerd met het wel en wee van de arbeidsmarkt. Zaken als onderwijs, krapte en arbeidsvoorwaarden passeren in deze rubriek de revue. Serieus en veelal gelardeerd met een knipoog, geïllustreerd door cases vanuit de praktijk van alledag.
Een autodealer die ik ooit sprak, vergeleek zijn business met een zandkasteel. Overdag werd er keihard gestreden om de gunst van de klant. Aantrekkelijke aanbiedingen, topservice en ettelijke kopjes koffie behoorden tot het standaardrepertoire om het de klant maximaal naar de zin te maken. En de volgende dag? Dan had de ‘zee’ aan concurrentie, occasions op internet en stoere praatjes over andere autoaanbieders op een verjaardagsfeestje het zorgvuldig opgebouwde zandkasteel van die dag weer compleet weggespoeld. Vrolijk kon er de vólgende dag opnieuw worden begonnen met een nieuw zandkasteel bouwen door het die dag wederom winnen van de gunst van de klant. Die metafoor trof mij, vooral omdat het in de bouw nóg moeilijker is. Kijk, die autodealer bouwt in ieder geval nog elke dag op dezelfde locatie zijn zandkasteel. Maar een van mijn opdrachtgevers vergeleek onze branche onlangs met een rondreizend circus dat continu in Nederland rondtrekt om een bouwkunstje te doen, hopend op een klaterend applaus na de voorstelling om daarna net zoals in het circus de boel weer snel in te pakken en rammelend over de keien verder te trekken naar het volgende optreden. In het slechtste geval is de énige communicatie die andere partijen over ons zandkasteel zien, het aloude bouwbord met zoveel vermeldingen van alle bouwpartners dat niemand meer een idéé heeft wie er allemaal meewerken. Zeg maar: een zandkasteel zonder adres en huisnummer. Kan het anoniemer? Geen wonder dat de bouw soms zo’n slecht en onduidelijk imago heeft. In dat rondreizende bouwcircus zelf is de opzwepende orkestmuziek anno 2013 verstomd en de lach van de clown is verdrongen door zijn tranen. Het hooggeëerd publiek heeft geen geld meer om een kaartje te kopen, de vele artiesten strijden om een schaars plekje in de piste en de spreekstalmeester heeft er hoorbaar moeite mee om elke avond opnieuw zijn enthousiaste aankondigingen te doen tegen de almaar leger rakende zitbanken. Echter, in specifiek één Nederlands bouwcircus is de huidige stilte anders
dan in vele alle andere bouwcircussen. Die stilte in dat specifieke circus is een stilte voor de storm. En die storm is de economische cycloon die gegarandeerd komt als we van alle huidige financiële tegenwind af zijn. De circusdirecteur van dát bouwcircus is een onverbeterlijke optimist en werkt samen met al zijn artiesten nu al aan die nieuwe toekomst, alle huidige tegenslag van zich af slaand. Hoe? De artiesten worden inmiddels in stilte zowel nationaal als zelfs internationaal geboekt. Gedreven bouw- en technische specialisten die voor de directie van het circus bereid zijn door héél Europa te trekken, ook al zijn de voorstellingen nog niets eens geboekt! Ook houdt dit bouwcircus het niet bij één tent! Recent werden er zelfs twee ‘tenten’ bijgekocht, met de namen Flexaforte en het Duitse Welcam Personal. Kortom, ons circus investeert op het dieptepunt van de crisis zowel in nieuwe en internationale artiesten als in tenten én nieuwe variéténummers! Als klap op de vuurpijl krijgt dit bouwcircus ook nog eens een gloednieuw hoofdkantoor in Groesbeek op een vaste locatie. Zodat ‘gansch het land’ als hooggeëerd publiek eersterangs kan worden ontvangen. Nogmaals, al die efforts, al die voorinvesteringen, al die nieuwe bouwartiesten en al die nieuwe tenten krijgen vorm zonder dat er nog maar één plaatskaartje extra is verkocht. Ik kan u verzekeren, wij zijn niet gek of helderziend: we nemen gecalculeerde risico’s. Met overtuiging dat de bouwfeniks in Nederland eens uit haar as zal herrijzen, bouwen wij gestaag aan onze volgende circusact, luchtfietserij. Maar dan wel met een lange stok om in balans te blijven en de ervaring van jaren in onze rugzak om zo naar het eindpunt te fietsen. Onze voorstelling is gericht op de toekomst en mochten we onverhoopt onze tent bij u in de buurt opslaan, zorgt u dan voor het publiek. Wij maken er op onze beurt een mooie act van die zijn geld dubbel en dwars waard zal zijn.
COLUMN
De bouw is als een rondreizend circus….
Caspar Jansen
BOUWEN IN HET OOSTEN
61
LanKo timmert gestaag door Timmerfabriek LanKo in het Twentse Deurningen is nog zo’n onderneming waar het alom oude spreekwoord geldt: “Wie goed doet, goed ontmoet”. Dat is volgens de directie, bestaande uit vader Henk en zoon Koen, het eenvoudige geheim achter hun goedlopende onderneming. Voor LanKo geen opdringerige reclame-campagnes, provocerende uithangborden of vertegenwoordigers in maatpakken. “We komen persoonlijk bij onze klanten, geven betrouwbaar advies en spreken dezelfde taal. Dat werkt, letterlijk”, aldus de heren Lansink.
Op het moment dat menigeen
woord “crisis” komt in zijn
Bewuste keuze
zich nog een paar uur omdraait,
woordenboek niet voor. Maar
Timmerfabriek LanKo is
is de dag voor Koen Lansink
realistisch is hij zeker. Evenals
specialist in het fabriceren
allang begonnen. Elke ochtend
zijn vader Henk, die ondanks
van raam- en deurkozijnen,
rond 6.00 uur steekt hij zijn
zijn 62-jarige leeftijd nog
hefschuifdeuren, draaikiep
erf over om de nodige
volop in de running is. “De
ramen, trappen, gevel- en
werkzaamheden op kantoor
tijd dat elke offerte nagenoeg
vloerelementen en verder
voor te bereiden. “Met een van
vanzelfsprekend opdracht
nagenoeg elk soort timmer-
negen-tot-vijf mentaliteit red
werd, is beslist voorbij”,
werk. Koen Lansink (34) kwam
je het niet”, aldus Koen.
aldus Koen. “Maar we hebben
in 2000 bij zijn vader in het
“Zeker niet in deze tijd.” Het
gelukkig nog geen redenen om
bedrijf, destijds “Lansink
“Niet afhankelijk zijn van teveel factoren” 62
ons echt zorgen te maken.
Bouw- en Timmerbedrijf”.
Door de jaren hebben we een
Koen: “Ondanks dat het bouw-
degelijke, vaste klantenkring
bedrijf goed liep, besloten wij
opgebouwd. Dat zijn
er in 2004 mee te stoppen. Dat
voornamelijk aannemers c.q.
was met name mijn keuze. Mijn
bouwbedrijven en ZZP-ers die
gevoel lag en ligt bij de werk-
het van ons gewend zijn dat
plaats. Ik wil winter en zomer
we met hen meedenken. En
doorkunnen en heb de ambitie
dat wij, maar zeker ook onze
om de touwtjes van a tot z in
medewerkers, in staat zijn
eigen handen te houden. Als
te zorgen voor de beste
bouwondernemer ben je in
oplossingen, tot in details.
mijn optiek afhankelijk van
Bovendien zijn onze prijzen
teveel factoren. In 2005
eerlijk en staan we garant
hebben we daarom de lopende
voor de kwaliteit van onze
werken afgerond en zijn we
producten. Deze factoren
ons volledig gaan richten op
hebben bijgedragen aan
de timmerfabriek. Dat bracht
het feit dat LanKo wordt
als voordeel met zich mee dat
geassocieerd met termen als
collega- bouwbedrijven ons
“degelijk”, “betrouwbaar”
niet meer als concurrent
en “duurzaam”. Afspraak is
zagen, maar als toekomstige
afspraak. Deze naam willen
toeleverancier en partner.
we hoog houden en daar moet
Hierdoor groeide ons klanten-
continu aan gewerkt worden.”
bestand al snel.”
BOUWEN IN HET OOSTEN
LanKo, fabrikant van: Ramen • Vast in kozijn geschroefd • Uitzetramen • Draairamen • Draai-valramen Kozijnen Buitenkozijnen met ramen en deuren, worden onder KOMO
Vaklieden
vierzijdige schaafbank, een
geleverd.
Dagelijks zijn er zeven mede-
computergestuurde pennen-
Houtsoorten: meranti,
werkers werkzaam in de
bank en bovenfrees kunnen
merbau, vuren, mahonie,
fabriek. Volgens Koen zijn het
aanschaffen. Zolang dat nog
sapupira. Tevens FSC-hout.
unaniem specialisten die hun
mogelijk is peins ik er niet over
Stelkozijnen
vak zeer serieus nemen. “Zij
me negatief uit te laten. Maar
In alle gewenste houtsoorten,
realiseren zich, net als wij, dat
realistisch blijven we, zéker in
afmetingen en profilering.
de marges onder druk staan en
deze tijd.”
Deuren
dat het zogenaamde “meters
Leverbaar in diverse model-
maken”, tegenwoordig niet
Kleinschalig blijven
len, diktes en afmetingen.
vanzelfsprekend is. In plaats
Wat betreft de toekomst staan
Standaard maten en op maat
van nieuwbouw is er nu meer
vader Henk en zoon Koen nog
gemaakt. Houtsoorten:
sprake van renovatiewerk. Daar
in dubio: verhuizen naar het
meranti en merbau.
gaat veel tijd inzitten. Hier
industrieterrein of de huidige
Trappen
blijven we echter beslist voor
kavel, grenzend aan de woning,
Diverse soorten in meranti,
openstaan. Immers, één boei-
uitbreiden. Beiden zijn er wel
merbau, eiken, beuken,
plankje kan op termijn ook
van overtuigd dat het bedrijf
essen, iroko en vuren. Zowel
resulteren in een nieuwe
kleinschalig en flexibel moet
dichte als open trappen met
woning.”
blijven. “We willen doorgroeien
verschillende draairichtingen.
tot maximaal twaalf mede-
Tevens
Over de omzet hoort men Koen
werkers en zodoende onze
Hefschuifpuien, kruisroeden
Lansink niet klagen. In 2012
klanten persoonlijk kunnen
en gevelelementen.
was deze zelfs beter dan de
blijven bezoeken. Dat praat
Schilderwerk
jaren ervoor. Koen: “Slecht is
het meest gemakkelijk;
Alle kozijnen, deuren en
het gelukkig nooit geweest.
één-op-één communiceren,
ramen worden standaard
Daardoor hebben we telkens
gemaakte afspraken nakomen
100mu gegrond in een RAL-
nog kunnen investeren in ons
en verder geen poeha.”
kleur, volgens concept 1.
machinepark. Zo hebben we tussen 2006 en 2012 een CNC
Indien concept 2 gewenst Door: Jolanda Groothuis
is (na 2 keer gronden, vervolgens opschuren en dan in een voorlak spuiten, totaal laagdikte minimaal 140mu) is dat mogelijk. Tevens is het mogelijk de binnen- en buitenkant in verschillende kleuren te spuiten. Zie ook: www.lanko.nl
BOUWEN IN HET OOSTEN
63
KO RT N I E U W S
Milieucertificaat ISO 14001 kroon op milieubeleid Ter Steege Bouw Rijssen Ter Steege Bouw Rijssen is onlangs ISO 14001 gecertificeerd. ISO 14001 is een wereldwijd erkende normering om het milieubeleid van bedrijven en instellingen te waarborgen en te toetsen.
Niet door regeltjes opgelegd. Judith ten Wolthuis, Kwaliteitsmanager bij Ter Steege heeft het afgelopen jaar veel tijd gespendeerd aan het vastleggen van de milieuprocedures en heeft de certificering begeleid. “Gedurende twee auditdagen heeft de auditor van DNV (Det Norske Veritas) medewerkers op kantoor geïnterviewd en bouwplaatsen bezocht. Na de auditdagen was de algemene conclusie dat de medewerkers enthousiast waren over dit onderwerp en veel milieuzaken onbewust opgepakt worden, zonder dat dit door ‘regeltjes’ wordt opgelegd”, aldus Judith. “Het certificaat is dan ook de kroon op het milieubeleid van
Ter Steege Bouw Rijssen dat al jaren op deze manier wordt uitgevoerd.“
FSC-certificaat en MVO-prestatieladder Eén van de eerste doelstellingen binnen ISO 14001 is het behalen van het FSC-keurmerk. Daarnaast wil Ter Steege Bouw Rijssen zich dit jaar ook certificeren voor de MVO-
prestatieladder. “Zowel het milieucertificaat als de normering voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zijn belangrijke instrumenten om (potentiële) opdrachtgevers te laten zien dat het tegenwoordig al lang niet meer alleen blijft bij bouwen, maar dat onze plicht en zorg veel verder gaat. Bij Ter Steege zijn we ons daar in elk geval goed van bewust”, besluit Judith.
Studiedag Energiezuinige gevelelementen, EPC en Passief Huis Op 18 juni aanstaande organiseert Ingenieursbureau Evan Buytendijk bij het Opleidingscentrum Twente in Rijssen de studiedag ‘Energiezuinige gevelelementen, EPC en Passief Huis’. In deze studiedag wordt de relatie gelegd tussen de prestatie-eisen van passiefhuis met de prestaties van (houten) kozijnen, deuren en houtskeletbouwelementen op het gebied van de isolatiewaarde. Bij de kozijnen wordt aandacht
64
besteed aan de invloed van het glas op de isolatiewaarde van kozijnen. Tevens wordt de relatie behandeld van de isolatiewaarden (en de termen Uw en Ufr) met de eisen van het Bouwbesluit, zoals de EPC. De studiedag is geschikt voor o.a. bedrijfsleiding, verkoopmedewerkers buiten- en binnendienst, calculatoren, tekenaars en werkvoorbereiders. Allen werkzaam in de timmerbranche, hout-
BOUWEN IN HET OOSTEN
handel of bouw. Deelnemers worden door het volgen van de studiedag een betere gesprekspartner en kunnen klanten voorzien van een juist en gedegen advies. Cursusprijs: € 435,- per persoon. Voor aanmelding of meer informatie: www.evanbuytendijk.nl of per mail:
[email protected] .
BOUWMATERIALEN
KEUKENS
TEGELS
SANITAIR