Boe kS t a r t EnVerder 7 www.boekstar t.nl
lezen, luisteren, kijken, spelen met baby’s, dreumesen en peuters in bibliotheek en kinderopvang
De Libelles van SKSG Bubbel uit Tolbert.
Pedagogisch medewerker Karin Veenstra: ‘Voorlezen doen we elke dag omdat het de fantasie prikkelt van de kinderen, het de saamhorigheid verhoogt en het een rustpunt is in de dagelijkse activiteiten.’
Wil jij in de volgende BoekStartEnVerder met je groep op de foto? Mail naar Marijke Bos, Stichting Lezen:
[email protected]. Er komt een fotograaf bij je langs.
2
IN HET NIEUWS BoekStartkortingsbonnen | boekstart.nl
Op de website van BoekStart zijn kortingsbonnen te vinden. In de actieperiode zijn daarmee boeken voor een gereduceerde prijs te koop. Regelmatig wordt het aanbod vernieuwd. Kijk op de site bij ‘Korting bij de boekhandel’ voor het actuele aanbod en de looptijd.
BoekStart in de boekhandel | boekstartpro.nl
In december is in samenwerking met Libris en verschillende (kinder)boekhandels een pilot gestart, BoekStart: Het ideale kraamcadeau!. Het doel is babyboekjes beter te positioneren in de boekwinkel en de herkenbaarheid van BoekStart te vergroten, zodat ouders en intermediairs op meerdere plekken met BoekStart in aanraking kunnen komen. Tegelijk wordt het eigen boekenbezit aangemoedigd, zowel thuis als in de kinderopvang. Kijk voor actuele informatie op bovenstaande website.
Leespluim | leespluim.nl
Iedere maand wordt er een prentenboek bekroond met de Leespluim. De bekroonde boeken herken je in kinderboekwinkels aan de Leespluiminsteker. In bibliotheken vallen ze op door de Leespluim-sticker. De juryrapporten zijn te vinden op de website. Deze boeken zijn bekroond tussen november 2012 en maart 2013: Aap & mol bouwen een hut. Gitte Spee (tekst & illustraties). The House of Books Wat is het mooi donker. Emiri Hayashi (tekst & illustraties). Clavis Gewoon gek Ingrid & Dieter Schubert (tekst & illustraties). Lemniscaat Nog een keer!. Emily Gravett (tekst & illustraties). Van Goor Buurman leest een boek. Koen van Biesen (tekst & illustraties). De Eenhoorn
❛
Als pedagoog onderschrijf ik het belang van voorlezen en we waren op zoek naar een manier om dat in onze kinderopvang invulling te geven. BoekStart kwam op het juiste moment!
❜
3
BOEKSTART: Voorlezen in de kinderopvang
Onlangs heeft TNS NIPO onderzoek gedaan naar voorlezen in de kinderopvang. Misschien is jouw kinderopvanglocatie ook benaderd om je mening te geven over voorlezen en te vertellen over je dagelijkse praktijk. Uit het onderzoek bleek dat 90 tot 95% van de pedagogisch medewerkers én leidinggevenden weet en vindt dat voorlezen heel belangrijk is. En ook dat voorlezen in de kinderopvang steeds bewuster en professioneler wordt gedaan. Toch is bij zo’n 10% van de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven voorlezen nog niet iets wat er dagelijks bij hoort. Als het om baby’s tot een jaar gaat, is dat zelfs bijna 25%. Het is belangrijk om voorlezen een vanzelfsprekend en vast onderdeel te laten worden van het dagprogramma in je groep. Om te voorkomen dat het erbij inschiet, is het goed een voorleesplan op te nemen in het pedagogisch beleid. Een speciaal aangestelde voorleescoördinator kan ervoor zorgen dat het voorleesbeleid wordt uitgevoerd en dat er elke dag wordt voorgelezen. Ook het erbij betrekken van ouders is belangrijk. BoekStart kan je helpen bij het maken van een voorleesplan, het inrichten van een aantrekkelijke leeshoek met een mooie collectie boekjes, het opleiden van een voorleescoördinator en het betrekken van ouders. BoekStart is een programma dat handvatten geeft om achter het belang van voorlezen te staan. Je kunt er direct mee aan de slag in de dagelijkse praktijk van je kinderopvang. Wat is een beter moment om hiermee te beginnen dan 2013: het Jaar van het Voorlezen? Ter ere hiervan én omdat BoekStart vijf jaar bestaat, is er een nieuwe boekenprijs in het leven geroepen voor de allerjongste leeftijdscategorie, 0-1,5 jaar: BoekStart Babyboekje van het Jaar. Kijk hiervoor op bladzijde 8.
☞
Kijk op boekstartpro.nl voor de mogelijkheden van BoekStart in de kinderopvang of vraag ernaar in de openbare bibliotheek. Het onderzoeksrapport Voorlezen in de kinderopvang 2012 is te downloaden via lezen.nl > Publicaties.
4
BABYBOEKJES Baby’s ontdekken een boekje op hun eigen manier: door te voelen, te sabbelen, ermee te gooien. Een babyboek moet hier tegen kunnen. Met ongeveer tien maanden ontdekt een kindje hoe een boek ‘werkt’. Het raakt meer gericht op de inhoud en slaat bladzijden om. Soms vijf tegelijk, maar dat geeft niet. Het gaat om het ontdekken en samen met het boekje bezig zijn.
Baby op schoot: Kriebeltjes. Pirjo Suvilehto (tekst) & Karolina
Pertamo (illustraties) Clavis (2013) 20 blz. (ISBN 9789044818505) € 9,95
In dit mooi uitgevoerde kartonboekje zijn naast een tekst op rijm instructies opgenomen voor het doen van bewegingsspelletjes met een baby. Kriebel aan zijn teentjes, masseer zijn buikje of speel het altijd gewaardeerde ‘kiekeboe’! AB (9 mnd+)
Baby’s eerste speel- en voelboek. Stella Baggott (illustraties) Usborne (2012) 10 blz. (ISBN 9781409557166) € 9,95
Kleurrijke uitgave met verschillende voelelementen: van opgevulde uitsparingen die met de vinger te volgen zijn tot glad, zacht of ruw materiaal. AB (9 mnd+)
Gonnie zoekt Gijsje. Elly van der Linden (tekst) & Olivier Dunrea
(illustraties) Gottmer (2013) 8 blz. (ISBN 9789025752323) € 10,95
Stoffen boekje over de twee kleine gansjes, Gonnie en Gijsje. Die laatste heeft zich verstopt en je moet heel goed kijken waar…! Over de twee vriendjes zijn eerder al kartonboekjes verschenen. AB (6 mnd+)
Kleine Huppel Knuffelboekje. Clara Suetens (illustraties) Deltas (2012) 6 blz. (ISBN 9789044734072) € 12,95
Over de aandoenlijke Haas Huppel zijn al diverse boekjes verschenen. Nu is er een zacht, stoffen Huppel-boekje dat aansluit bij de belevingswereld van jonge kinderen. Spelen, een boekje lezen, lekker buiten zijn… Huppel maakt van alles mee in dit boekje zonder woorden. AB (6 mnd+)
5
BOEKIDEE 0–2 JAAR: Dag groot paard DOOR: ELLY VAN DER LINDEN
Welk kind gaat er nou met een geit aan de lijn aan de wandel, of geeft een kalfje melk te drinken uit een fles! Dat doen alleen kinderen van het platteland, die thuis tussen de dieren rond kunnen scharrelen. Er zullen veel meer kinderen zijn die tijdens een buitenwandeling weleens oog in oog staan met een paard, een schaap of een hertje. Dát is spannend: dieren vanuit je wagen of bolderkar van zo dichtbij zien! Met grote ogen kijkt een baby of dreumes naar het dier voor hem. En dan, als je even het voorbeeld geeft, gaat het armpje de lucht in en zwaait: ‘Dag paard! Dag schapen!’ In dit boekje staan foto’s van kinderen die dieren ontmoeten: een jongetje omhelst een paard, een meisje deelt brokjes uit aan herten en weer anderen strooien hooi voor de schapen en kruimels voor de zwanen.
6
Leestip
Dit is zo’n babyboekje waarbij je gemakkelijk iets kan verzinnen. Ook al begrijpen de kleintjes niet alles wat je zegt, ze hebben plezier in het spel van woorden, brabbelen, kijken en met hun handje op de foto slaan of wrijven. Met hun vingertje pikken ze precies in de neus van het kalfje en aaien ze het paard. Fotoboeken zijn geliefde boeken bij oudere baby’s en een-jarigen. Foto’s zien er immers uit zoals de werkelijke wereld om hen heen. Volg wat het kind zelf met het boekje doet en doe mee. Lees de rijmpjes voor; ze hebben allemaal hetzelfde stramien. Ontdek eerst even hoe je de rijmpjes het prettigst kunt opzeggen. Als het boekje wat meer bekend is, weten kinderen al heel snel hoe ieder versje begint en doen ze mee: ‘Dag…’. Idee
In het versje naast de foto wordt ieder dier begroet met ‘dag’, en volgt er een vraag: ‘Dag kleine kalfjes, komen jullie even? Zal ik jullie om de beurt, een flesje melk geven?’ Deze vraag brengt je vanzelf tot een gesprekje, want doen de kalfjes dat? Ja, kijk maar. Het jongetje laat een kalfje uit de fles drinken, zie je dat? En hij zegt: ‘Drink alles maar lekker op, ik help jullie goed, en hou de fles stevig vast, ik weet wel hoe dat moet.’ Laat je door deze zinnetjes inspireren om verder te praten over wat er te zien is: het kalfje vindt de melk vast heel lekker. Wil dat andere kalfje ook graag wat melk? Op pad
Het is geweldig om kinderen zelf te laten ervaren hoe het is om zo dicht bij een groot dier te zijn. Zet de kinderen in een bolderkar en ga op pad. Waar zijn dieren in de buurt te vinden? Doe zoals de kinderen in het boekje: ‘Dag zwanen in de vijver, dag geit op de kinderboerderij, dag hert in het hertenparkje, dag paard in de wei!’
Dag groot paard
Elly van der Linden (tekst) & Liesbeth Bernaerts (foto’s) Clavis (2012) 14 blz. (ISBN 9789044817621) € 6,95
7
2013: JAAR VAN HET VOORLEZEN BoekStart Babyboekje van het Jaar BoekStart roept een nieuwe boekenprijs in het leven voor de allerjongste categorie, 0-1,5 jaar: BoekStart Babyboekje van het Jaar. De aanleiding voor dit initiatief is het vijfjarig bestaan van BoekStart en het Jaar van het Voorlezen 2013. Tijdens de Negenmaandenbeurs werden vijf nominaties bekendgemaakt. Medewerkers kinderopvang, bibliothecarissen en ouders kunnen stemmen op hun favoriet. De winnaar zal 22 april bekend worden gemaakt tijdens een speciale middag in het Letterenhuis in Amsterdam.
De vijf genomineerde boekjes: Spelen. Dick Bruna (illustraties) Mercis Publishing (2011) 20 blz. (ISBN 9789056474805) € 4,95
AB (1+)
Zie je mij?. Elly van der Linden (tekst) & Liesbeth Bernaerts
(illustraties) Clavis (2010) 14 blz. (ISBN 9789044813722) € 6,95
AB (8 mnd+)
Baby ziet... Kijkboek. Chez Picthall (concept) Oogappel (2012) 20 blz. (ISBN 9789002247316) € 9,95
AB (3 mnd+)
Piep! Een nieuwe dag. Fleur van der Weel (tekst & illustraties) Querido (2011) 24 blz. (ISBN 9789045111650) € 6,95
AP (1+)
Nijntje en de wilde dieren. Dick Bruna (illustraties) Mercis Publishing (2011) 6 blz. (ISBN 9789056475147) € 11,50
AB (9 mnd+)
Stem ook! Dat kan tot 15 april via boekstart.nl/babyboekjevanhetjaar. 8
DREUMESBOEKEN (1,5 JAAR) Een dreumes rond een jaar gaat herkennen wat er op de plaatjes staat. Foto’s of duidelijke tekeningen van dieren doen het erg goed. Het liefst niet meer dan één per plaatje. Vertel er iets bij. Het geeft niets als de kleine dreumes in het midden van het boek wil beginnen. Hij is toch nog niet toe aan een echt verhaal.
Dierenmanieren. Julia Donaldson (tekst) & Axel Scheffler (illustraties) Lemniscaat (2012) 14 blz. (ISBN 9789047705024) € 8,95
Fladder als een vlinder, piep als een muis en ren als een vos. Acht dieren nodigen de kleine lezer uit om met hen mee te bewegen of hun geluid na te bootsen. In de reeks ‘Mijn eerste Gruffalo’ verschenen ook: Kleuren, Tegenstellingen en Tellen. AP (1,5+)
Natte dingen. Matthijs Immink & Nathalie Faber (foto’s) Gottmer (2013) 10 blz. (ISBN 9789025752439) € 9,95
Badboekje over dingen die je met water kunt doen: baden, zwemmen, spoelen, morsen, spuiten, drinken, vissen, douchen. Op de heldere foto’s zijn al deze activiteiten goed te zien. Maar eerst zelf lekker spetteren in bad! AB (1,5+)
Onderweg met Nijntje. Dick Bruna (tekst & illustraties) Mercis Publishing (2012) 10 blz. (ISBN 9789056475383) € 6,50
Nijntje gaat erop uit met verschillende vervoermiddelen. Steeds komt er met een schuifelementje tevoorschijn wat ze onderweg allemaal ziet. Ook is er Opstaan kleertjes aan. Herkenning voor dreumesen. AB (1,5+)
Raad eens? Bloemen. Yusuke Yonezu (tekst & illustraties) De Vier Windstreken (2012) 18 blz. (ISBN 9789051162455) € 9,95
Hardkartonnen uitgave waarin niet alles is wat het lijkt. Daar zorgen de flappen voor die bij het omslaan een verrassing laten zien. Zo worden twee madeliefjes een schaapje en twee paardenbloemen een leeuw. AP (1,5+)
9
BOEKENTIPS Speelboeken Er zijn boeken met flapjes waar verrassingen achter verstopt zitten, voelboekjes en boekjes waarmee geluid gemaakt kan worden. Deze speelboeken vallen vaak in de smaak bij de kleine dreumes en peuter. En ze nodigen uit er samen mee aan de slag te gaan! Kijken, voelen, luisteren
Xavier Deneux (tekst & illustraties) Oogappel (2012) 8 blz. (ISBN 978902247354) € 11,95
De hond, het kuiken, de auto, de baby… Vier van de acht afbeeldingen in dit kartonboekje zijn uitgevoerd met een voelelement. Daaronder zit een knopje. Door daarop te drukken, klinkt een bijpassend geluid. Een mooi verzorgd boekje dat uitnodigt goed te kijken en veel te ontdekken. AB (9 mnd+)
Tips en suggesties
• Bekijk de afbeeldingen en laat het kindje voelen aan het zachte oor van de hond, de ruwe schil van het ei, de geribbelde auto en het babypakje. • Het indrukken van de geluidsknop is nog wat zwaar voor dreumeshandjes. Doe dat samen! • Verzamel wat voorwerpen die het kindje kent, en laat het daaraan voelen. Nog spannender wordt het als het voorwerp onder een doek ligt.
Andere speelboeken Groaarrr! Ik ben een leeuw. Isabel Pin (tekst & illustraties) Lannoo (2012) 22 blz. (ISBN 9789401400220) € 12,99 AP (2+)
Wat zie je daar?. Dick Bruna (tekst & illustraties) Mercis Publishing (2011) 12 blz. (ISBN 9789056475185) € 7,50 AP (1,5+)
Ssst! / Grrr!. Liesbet Slegers (tekst & illustraties) Clavis (2013) 12 blz. (ISBN 9789044819038/9789044819045) € 8,95 per stuk AP (1,5+)
❛
Wat mij in BoekStart vooral aanspreekt, is dat je kinderen bereikt die niet van huis uit met de bibliotheek en voorlezen in aanraking komen. 10
❜
BOEKENTIPS Winkelen In het zitje van de boodschappenkar door de supermarkt, mee naar de slager of de bakker: winkelen is een terugkerende en herkenbare bezigheid. En thuis doen de kleintjes het graag na: kom jij wat in mijn winkeltje kopen?
Samen met Sam… naar de winkel. Nick Butterworth (tekst & illustraties) De Eenhoorn (2012) 14 blz. (ISBN 978905838155) € 6,95
Als Sam naar de winkel gaat, gaan al zijn knuffels mee. Dat is fijn, want ze helpen goed mee: nijlpaard Hiepo Hoi pakt het onderste blik uit een hoge stapel, Tsjimp het aapje kan niet van de bananen afblijven en ijsbeer Witje Watje morst een drankje op zijn witte vacht… Dat winkelen vermoeiend kan zijn, is duidelijk te zien op de laatste pagina! AP (2+)
Tips en suggesties
• Lees het boekje en stel daarna vragen: Ga jij wel eens boodschappen doen? Met wie? Mag je knuffel ook mee? • Bij de kassa op het plaatje zijn heel wat boodschappen te zien. Daartussen zitten Sams knuffels. Zie jij ze ook? • Speel samen winkeltje met spullen uit huis of speelgoedboodschappen. Geef het kind een tasje met daarop een kinderboekfiguur (te bestellen bij onder meer kidsatwork.nl).
Andere boeken over winkelen Lassa doet boodschappen. Esther & Kirsten Plomp (tekst & illustraties) Scala leuker leren (2007) 22 blz. (ISBN 9789077990151). Samen met cd-rom met leer- en spelsuggesties te bestellen via lassa.nl (€ 12,50 + € 9,95). AP (3+)
Tijn in de winkel. Betty Sluyzer (tekst) & Pauline Oud (illustraties) Mercis Publishing-Kimio (2008) 20 blz. (ISBN 9789056476632). Lees- en speelbrief op kimio.nl > Boeken (€ 9,95). AP (2+)
❛ Door BoekStart is voorlezen nu een vast onderdeel van het dagelijkse programma. ❜ 11
BOEKIDEE 2+: Pip en Posy en de superstep DOOR: LEA KESSELS
Zo rond het tweede levensjaar zijn kinderen in staat om een verhaaltje in een boek te volgen. Ze begrijpen dat het ene plaatje op het andere volgt en dat situaties oorzaak en gevolg hebben. Bijvoorbeeld als je valt, heb je pijn en ga je huilen. Of als je knuffel kwijt is, ben je verdrietig, ga je zoeken en als je hem vindt, ben je blij. De kinderen gaan zich identificeren met de hoofdpersoontjes en leven intens mee. Pip en Posy zijn twee peutertjes, getekend als een konijn en een muis. Ze beleven precies die ‘avonturen’ die ook peutertjes kunnen meemaken: een ballon die kapot gaat, per ongeluk in je broek plassen of je vriendje dat je speelgoed afpakt, zoals in Pip en Posy en de superstep. Tip
Blader het boek eerst zelf door. Er staat weinig tekst in, maar de tekeningen zijn rijk en vullen het geschreven verhaal goed aan. Kleintjes kijken tijdens het voorlezen naar de tekeningen en ze hebben vaak al veel oog voor de kleinste details. Voorlezen
Laat de voorkant van het boek zien en lees de titel voor. Wat is een superstep? Heb jij ook een step? Wie kan er steppen? Lees het boek rustig voor en geef de kinderen de tijd om met hun oogjes alles in zich op te nemen. Het boek vraagt 12
om herhaaldelijk voorlezen. Laat het in de buurt liggen, zodat kinderen het ook zelf kunnen pakken. Dieren
Behalve Pip en Posy zijn er nog meer (aangeklede) dieren: honden, katten, eekhoorns, vossen, maar ook vogels en insecten, die wél natuurlijk zijn weergegeven. Tot slot zijn er de knuffels van Pip en Posy: een varken en een kikker, ook dieren, maar niet ‘levend’. Zoek ze samen op, benoem ze en praat over de verschillen. Emoties
Kinderen kennen allemaal het gevoel dat ze een speeltje willen waar een ander kindje mee speelt. Afpakken ligt dan voor de hand. Hoe los je dat op? Boos worden is begrijpelijk, in dit boek slaat de boosheid om in medelijden en heeft Posy uiteindelijk spijt en zegt ze sorry. Een prachtig voorbeeld om naar terug te grijpen als zich zo’n situatie voordoet. Steppen
Steppen is een prima evenwichtsoefening waar peuters nog niet allemaal aan toe zijn. Laat ze om de beurt tijdens het buitenspelen steppen, zodat ze laten zien wat ze kunnen. En geef ze allemaal een applaus voor hun prestatie. Website
Op de Engelstalige website pipenposy.nl vind je kleurplaten en spelletjes rond Pip en Posy. Andere boeken
Ook de andere boeken over Pip en Posy zijn zeer de moeite waard. Leen ze in de bibliotheek of koop ze voor de eigen collectie. Ze zijn stevig en handzaam voor peuterhandjes en gaan over herkenbare onderwerpen als zindelijk worden, angst (voor monsters!) en verdriet.
Pip en Posy en de superstep
Axel Scheffler (tekst & illustraties) Gottmer (2011) 26 blz. (ISBN 9789025749903) € 8,95
13
PEUTERBOEKEN 2+ Een peuter van een jaar of twee is toe aan een echt verhaaltje. Over een meisje of een jongetje dat iets beleeft wat het kind herkent. Ook dieren spreken erg aan. De platen moeten duidelijk laten zien wat er in het verhaal gebeurt. Aanwijsboeken zijn nu ook heel leuk.
Groaarrr! Ik ben een leeuw. Isabel Pin (tekst & illustraties) Lannoo (2012) 22 blz. (ISBN 9789401400220) € 12,99
Met deze uitgave wordt de peuter uitgedaagd om onder meer te brullen als een leeuw, te kwaken als een kikker of te kwetteren als een vogeltje. Elke plaat waarop een dier te zien is, heeft op de plaats van de kop een groot, rond gat om doorheen te kijken. AP (2+)
Het grote beesten verkleedfeest. Marianne Dubuc (tekst & illustraties) Querido (2012) 118 blz. (ISBN 9789045112220) € 13,95
Alle dieren zijn uitgenodigd voor het verkleedfeest. De leeuw gaat als olifant, de olifant als papegaai, die gaat als schildpad enzovoort... Er is afwisseling genoeg in de bonte stoet! AP (2,5+)
Mijn dromen. Xavier Deneux (tekst & illustraties) Standaard (2012) 16 blz. (ISBN 9789002247019) € 10,95
Een kabouterachtig meisje deelt met ons haar dromen: ze vliegt op de rug van een vogel, is prinses of ridder in een kasteel, glijdt van de slurf van een olifant... In haar dromen doet ze alles wat ze wil! AP (2,5+)
Zaza maakt vriendjes. Mylo Freeman (tekst & illustraties) Clavis (2012) 18 blz. (ISBN 9789044818550) € 12,95
Zaza gaat voor het eerst naar de crèche. Volgens mama kun je daar heerlijk spelen en nieuwe vriendjes maken. Tja, Zaza helpt eerst haar lievelingsknuffel Roosje maar eens op weg. Dat gaat goed, en zo is Zaza ongemerkt fijn aan het spelen met de andere kinderen. AP (2+)
❛ Door BoekStart hebben we meer bagage om het juiste boek te kiezen. ❜ 14
UIT DE PRAKTIJK VAN… Nienke Fluitman
Nienke Fluitman is oprichtster van Wapperkids, dat horende ouders, professionals, baby’s, peuters en kleuters leert om gebaren te gebruiken bij het praten. Het is de bedoeling zoveel mogelijk volwassenen en kinderen hiermee kennis te laten maken om de communicatie te bevorderen en de taalontwikkeling te stimuleren. Want baby’s en kinderen die ermee opgroeien, zullen blijvend geïnteresseerd raken. Quote van Nienke
‘Wij werkten bij baby’s al met knisperboekjes. Het geluid dat je met zo’n boekje maakt, vangt meteen de aandacht. Met tegelijkertijd praten houd je die aandacht vast; je maakt heen en weer gebaren tussen het boekje, de baby en jezelf. Het geeft plezier, het betekent een verrijking bij de taalontwikkeling en het helpt bij het opbouwen van de band tussen ouder en kind.’
☞
Een interview met Nienke is te vinden op leesplein.nl > 0-6 jaar > Leestips en nieuws > Aan het woord (juni 2012). 15
PRENTENBOEKEN (3+) Eenmaal drie, hoeft een boek niet meer per se te gaan over een figuurtje waarin het kind zichzelf ziet. Het wil nu ook een beeld krijgen van wat andere kinderen overkomt en wat zij doen. Een verhaal moet naast herkenbare elementen iets nieuws bevatten.
Elmer en Super Fant. David McKee (tekst & illustraties) Van Goor (2012) 26 blz. (ISBN 9789000310227) € 13,99
Super Fant is uit zijn pak gescheurd. Elmer, de kleurtjesolifant, zou Elmer niet zijn, als hij daar geen raad op wist. Op naar tante Zelda! Over kleurtjesolifant Elmer verschenen meer prentenboeken. AK (3,5+)
Emilie! Eten!. Rebecca Cobb (tekst & illustraties) De Vries-Brouwers (2012) 26 blz. (ISBN 9789053415276) € 12,50
Emilie is veel te druk bezig om te eten, maar ze komt er niet onderuit. Gelukkig krijgt ze hulp van onverwachte kant: de krokodil, de beer en de wolf eten liever soep, brood en appels dan kindertjes, en voordat ze het weet is haar bordje leeg! AP (3+)
Ik ben niet moe!. Jane Chapman (tekst & illustraties) Veltman Uitgevers (2012) 26 blz. (ISBN 9789048306596) € 9,95
Oma brengt Bo, haar uilenkleinzoon, naar zijn nestje. Maar Bo wil nog niet slapen. Hij verzint allerlei smoesjes, zodat oma steeds ‘Hop... spring... fladder... plof’ naar boven moet... AP (3+)
Voor altijd samen. Petr Horáček (tekst & illustraties) Gottmer (2012) 33 blz. (ISBN 9789025751838) € 12,95
De wormen Emma en Jonathan ontmoeten elkaar al knabbelend in een peer die van de boom gevallen is. Al gauw ontstaat een gevecht en de twee raken volkomen in de knoop met elkaar. Wat nu? AP (3+)
16
VOORLEZEN Fijn om bij de hand te hebben is een verhalen- of versjesbundel. Er kan steeds weer een ander verhaaltje gekozen worden of een rijmpje bij een thema. Of juist keer op keer die ene favoriet!
Hollandse verhaaltjes voor het slapengaan. Marianne Busser en
Ron Schröder (tekst) & Dagmar Stam (illustraties) The House of Books (2012) 38 blz. (ISBN 9789044333589) € 12,95
Tien verhalen over koning Bobbel en zijn koningin, waarin ze erop uit trekken. Naar Amsterdam en andere bekende plaatsen in Nederland met Hollandse tradities. Leuk om voor te lezen of om thematisch te gebruiken. A (3,5+)
Ik sta paf!. Annie M.G. Schmidt (tekst) & Noëlle Smit (illustraties) Querido (2012) 41 blz. (ISBN 9789045114385) € 12,50
Bundeling van veertien bekende liedjes van Annie M.G. Schmidt, die zich laten lezen als verhaaltjes op rijm met een fijne voorleescadans. ‘Ik ben lekker stout’, ‘Het beertje Pippeloentje’ en ‘De heks van Sier-kon-fleks’ passeren de revue om er een nieuwe generatie kinderen kennis mee te laten maken. Met cd. AJ Nederlands 875 (3,5+)
Kikker en Beertje. Max Velthuijs (tekst & illustraties) Leopold (2012) 84 blz. (ISBN 9789025861445) € 19,95
Bundel met drie klassieke verhalen over Kikker en zijn speciale vriend Beertje. Hoe Kikker Beertje in het bos vindt, hoe ze samen op zoek gaan naar een schat en hoe Beertje Kikker troost als hij verdriet heeft. De verhalen verschenen ook als losse prentenboeken. AK (3,5+)
bewustwording dat je al met hele jonge kinderen kunt lezen is een sterk punt ❛ Devan BoekStart. Het voordeel voor de spraak/taalontwikkeling is groot. ❜ 17
BOEKIDEE 3+: Maak je niet dik! DOOR: JULIENNE VAN DEN HEUVEL
Beer Dorus merkt niet dat er een draadje van zijn mooie, rode nieuwe muts achter een takje blijft hangen... Opeens heeft hij alleen nog maar een kluwen wol. Wat nu? Dit prentenboek zit vol humor, zowel in de tekst met typografische effecten die een steuntje zijn bij het voorlezen, als in de illustraties in mooie, zachte kleuren: soms paginagroot, soms meerdere kleine op een pagina. Het prentenboek heeft een royaal formaat en is daardoor goed te gebruiken met een groepje kinderen. Deze aanstekelijke uitgave zal zeker reacties uitlokken bij kinderen van ruim drie jaar en ouder. Introductie
Laat het boek aan de kinderen zien en breng beer Dorus onder de aandacht. Vertel hoe hij heet en vraag wat hij draagt. De sjaal is duidelijk, maar wat heeft hij voor vreemds op zijn kop? En die draad die eraan zit, wat zou dat zijn? Daarvoor gaan we het verhaal lezen! Vertel dat Dorus zich zorgen maakt en dat we samen gaan kijken hoe dat komt en of we hem misschien kunnen helpen. 18
Voorlezen
Lees dan het verhaal rustig voor en geef de kinderen de tijd om elke plaat in zich op te nemen en om wat er wordt verteld op zich in te laten werken. Kennen de kinderen alle woorden? De uitdrukking ‘maak je niet dik’ heeft zeker uitleg nodig. Eigenlijk betekent het ‘wind je niet op, word niet boos’, maar Dorus is vooral ongerust over wat zijn vader ervan zal zeggen dat zijn nieuwe muts nu al kapot is: hij maakt zich zorgen. Sta ook stil bij de oplossingen die door de verschillende dieren worden aangedragen. Wat willen ze met ‘de muts’ doen en waarom wil Dorus dat niet? Emoties
In het boek komen verschillende emoties aan de orde: Dorus is achtereenvolgens blij, verdrietig, boos, bezorgd en opgelucht. Praat aan de hand van de corresponderende platen over deze gevoelens. Vraag hoe het komt dat Dorus zich bijvoorbeeld blij voelt, hoe je kan zien dat dat zo is, hoe de andere dieren daarop reageren en vraag naar andere situaties waarbij je je blij voelt. Mutsenparade
Achter in het boek worden allerlei mutsen geshowd door een aantal dieren. Bekijk de plaat samen met de kinderen om daarna aan de slag te gaan. Maak van te voren voor elk kind een puntmuts van stevig gekleurd papier of dun karton. Leg materiaal op tafel om de mutsen mooi mee te versieren: plaatjes, glitters, stukjes stof et cetera. Dan mag elk kind een pompoen maken van wol in een kleur naar keuze. Knip hiervoor twee cirkels ter grootte van de pompoen en maak een ronde uitsparing in het midden ervan. Leg de rondjes op elkaar en knip ze van de opening in het midden naar de rand toe open. Laat de kinderen de wol van de binnen- naar de buitencirkel wikkelen. Hoe dikker de wikkel, hoe voller de pompoen wordt. Zet de schaar tussen de twee kartonnetjes en knip de wol rondom door. Sla tussen de kartonnetjes een draad een paar maal om de opengeknipte wol en maak een stevige knoop. Bevestig de pompoen op de muts. De mutsenparade kan beginnen!
Maak je niet dik!
David Melling (tekst & illustraties) Van Goor (2012) 30 blz. (ISBN 9789000305605) € 12,99
19
INSTRUCTIEF Lezen is leuk én lezen is leren. Met instructieve boeken steekt het jonge kind ongemerkt heel wat op. Samen voorwerpen benoemen, kleuren leren, tellen, dieren kijken. Zo wordt niet alleen de woordenschat, maar ook de kennis van de wereld vergroot.
Mijn grote ontdekboek. Kali Stileman (tekst & illustraties) Van Goor (2012) 48 blz. (ISBN 9789000305490) € 9,99
Begrippen leren, woordenschat (thematisch) uitbreiden, goed kijken met zoek- en vindspelletjes en activiteiten als vormen herkennen, verschillen zoeken en vertellen bij de plaatjes. Spelend leren met deze aantrekkelijke, royale uitgave. AP (3+)
Woezel en Pip. Lalala Muziekboek. Reyn Ouwehand e.a.
(muziek en tekst) & Louise Geesink e.a. (illustraties) Moon (2012) 64 blz. (ISBN 9789048814954) € 12,95
Prentenboek met liedjes uit de musical Woezel en Pip in de Tovertuin met bladmuziek voor blokfluit, piano en gitaar. Om samen in de groep te zingen. AJ 788.2 (3+)
Vertel mij! Waar verstop jij je?. Delphine Badreddine (tekst) &
Aurélie Guillerey (illustraties) Oogappel (2012) 66 blz. (ISBN 9789002247514) € 12,95
Met zes verhaaltjes op speelse wijze begrippen aanleren: plaatsbepalingen (op zoek naar een poesje); relatieve begrippen (het bouwen van een hut); kleuren (bezoek aan de markt); vormen en patronen (een knip- en plakwerkje maken); hoeveelheden (een feestje) en tijdsbegrippen (op vakantie gaan). A (3+)
zien niet alleen hoe goed en leuk voorlezen is, ❛ Ouders ze gaan ook met hun kind naar de bibliotheek. ❜ 20
APPS EN MULTIMEDIA Een luister-cd of een dvd met daarop een paar verhaaltjes en liedjes doen het bij kleintjes altijd goed. Luister of kijk in kleine groepjes. Dat is gezelliger en je kunt dan samen praten over wat er te zien en te horen is. Apps zijn te krijgen via de App Store, Google Play of bijvoorbeeld via de digitale kinderboekwinkel, een gratis app voor op de iPad waarmee je digitale en interactieve kinderboeken kunt downloaden (digitale-kinderboeken.nl).
Het Muizenhuis. Karina Schaapman (tekst & ontwerp) Rubinstein (2013) cd (ISBN 9789047613831) € 9,95
Deze luister-cd bevat de verhalen uit de eerste twee boeken over de muizenfamilie uit het beroemde Muizenhuis. Dieuwertje Blok leest de verhalen voor (verschijnt in april 2013 in de Week van het Luisterboek). Vijf kamers uit het Muizenhuis zijn terug te vinden op de Muizenhuis App. Daar kan gespeeld en geluisterd worden. Geschikt voor iPad en iPhone (zie: App Store; € 2,99). A (3,5+)
Een vijver vol inkt. Annie M.G. Schmidt (tekst) & Sieb Posthuma (illustraties) digitale-kinderboeken.nl; € 4,49
Verzameling kindergedichten, voorzien van nieuwe, kleurige illustraties en grappige animaties. Met onder andere ‘Ik ben lekker stout’, ‘Het fluitketeltje’ en ‘Dikkertje Dap’. Geschikt voor iPad (iOS 4.0 of later). (3+)
De wereld van Pieter Konijn. Beatrix Potter (tekst & illustraties) Rubinstein (2012) dvd (ISBN 9789047613176) € 14,95
Drie verhalen over de ondeugende Pieter Konijn zijn te vinden op deze dvd, waarbij een pluchen knuffel van Pieter wordt meegeleverd. Als extra is er de documentaire over het leven van Beatrix Potter. AK (3+)
21
PEUTERBOEKENEXPERT: JET BOEKE Wie Jet Boeke zegt, zegt Dikkie Dik! Deze mollige rode kater viert dit jaar zijn vijfendertigste verjaardag! En dat wordt groots gevierd, met allerlei activiteiten en een aantal gloednieuwe uitgaven.
Dikkie Dik-magazine Gottmer (2013) 24 blz. Verschijnt 6x per jaar; € 3,95
Speciaal voor zijn verjaardag is het eerste Dikkie Dikmagazine verschenen. Dit tijdschrift voor kinderen vanaf ongeveer twee jaar staat boordevol verhaaltjes, weetjes en spelletjes. Zes keer per jaar komt er een nieuw nummer uit, steeds rond een ander thema. Het zal niemand verbazen dat het eerste nummer als onderwerp ‘Feest’ heeft! Het tijdschrift is uitsluitend te koop in de boekwinkel. AP (2,5+)
Tips en suggesties
• Van 20 tot 30 april 2013 is het Dikkie Dik-week. De start is in Ouwehands Dierenpark Rhenen, dat die dag geheel in het teken staat van de jarige Dikkie Dik. Volg Dikkie Dik op dikkiedikboeken.nl. • Illustratrice Jet Boeke gaat op tournee met de Dikkie Dik-bus. Boekingen via sss.nl.
Andere boeken van Jet Boeke Dikkie Dik – Lentekriebels Gottmer (2013) 32 blz. (ISBN 9789025753559) € 9,95
AP (3+)
Dikkie Dik – Vakantiedoeboek Gottmer (2012) 64 blz. (ISBN 9789025751852) € 7,95
AP (3+)
Dikkie Dik – Reuzenzoekboek Gottmer (2013) 24 blz. (ISBN 9789025753634) € 14,95
AP (3+)
❛ Voorlezen is leuk en heel dankbaar. Het geeft kwaliteit aan je groep. ❜ 22
KIJKEN EN LUISTEREN NAAR DIKKIE DIK Wie in de bibliotheek of in de kinderopvang rond de jarige Dikkie Dik iets speciaals wil doen, kan een voorstelling huren of dvd laten zien. Aankleding van de ruimte is niet moeilijk met een van de vele Dikkie Dik-producten!
App Dikkie Dik Spelletjes
Deze app zit boordevol leerzame en leuke spelletjes met Dikkie Dik. Een kind kan tellen, puzzelen, dierengeluiden maken, een bolletje wol naar Dikkie Dik in het doolhof brengen, kleuren en een verhaaltje afmaken. Geschikt voor iPhone, iPod touch en iPad. Te bestellen via gottmer.nl > kinderboeken; € 2,69.
Dikkie Dik en zijn vriendjes | dirkscheele.nl
Met deze voorstelling reist theatermaker Dirk Scheele door het hele land. Op de website is een speellijst te vinden en kun je een trailer bekijken. Voor boekingen: Bureau Vanaf 2 (vanaf2.nl). Er is ook een dvd verkrijgbaar met de theaterregistratie van deze voorstelling. Als extra’s zijn er nieuwe liedjes te vinden en laat Jet Boeke zien hoe zij Dikkie Dik tekent (Artist & Company; € 9,99).
Ver telplaten Dikkie Dik – Jarig
Voorlezen aan een groep kinderen wordt leuker met de vertelplaten bij het prentenboek Dikkie Dik – Jarig. Terwijl de kinderen naar de grote prenten kijken, leest de voorlezer de tekst die op de achterkant is gedrukt. De platen hebben een A3-formaat en passen in een vertelkastje. Te bestellen via gottmer.nl > kinderboeken (ISBN 9789025747992; € 24,95).
de knuffel van Dikkie Dik op de speelzaal om interactief boekjes ❛ Wijvangebruiken deze rode kater voor te lezen. Onze peuters vinden hem heel leuk en begrijpen de gelezen taal beter omdat ze er actief mee bezig kunnen zijn. ❜ 23
LINKS
BoekStart boekstart.nl
BoekStart is een speciaal programma dat bedoeld is om ouders van baby’s te stimuleren samen met hun kind te lezen. Het programma wordt aangeboden door de openbare bibliotheek. Daar kunnen de medewerkers adviseren over geschikte boekjes en worden activiteiten voor ouders en jonge kinderen georganiseerd. BoekStart in de kinderopvang brengt ook dreumesen en peuters in aanraking met boeken en voorlezen. Ook hierbij speelt de bibliotheek een belangrijke rol. Leesplein: 0-6 jaar leesplein.nl
Leesplein: 0-6 jaar is dé verzamelplek van informatie over boeken voor kinderen van nul tot zes jaar. Met wekelijks een voorleestip, nieuwtjes, een overzicht van theaterproducties en tentoonstellingen, en speciale BoekStartonderwerpen. Boeken Theater boekentheater.nl
Op de website vind je een overzicht van theatervoorstellingen, gerangschikt op leeftijd. Voor 2+ en 3+ zijn er leuke voorstellingen, die op locatie (kinderopvang, school, bibliotheek) gespeeld kunnen worden.
De AJ-nummers na sommige annotaties verwijzen naar de SISO-indeling in de openbare bibliotheek; AB betekent geschikt voor baby’s; AP is voor peuters, AK voor kleuters (4–6 jaar), A betekent voorleesboek.
COLOFON Julienne van den Heuvel & Wilma van der Pennen FOTOGRAFIE Richard Tennekes omslag; Jørgen Koopmanschap p. 4, 6; Janiek Dam p. 8; Ellen Vos p. 15; met dank aan Bibliotheken Westerkwartier p. 2 VORMGEVING Lijn 1, Haarlem DRUK Verhagen Communicatie BV SAMENSTELLING EN REDACTIE
BoekStart is ontwikkeld door Stichting Lezen en Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, is onderdeel van het programma Kunst van Lezen en wordt gefinancierd door OCW. www.kunstvanlezen.nl www.boekstart.nl www.boekstartpro.nl
