Geletterde peuters en kleuters… spelen met taal! 17 november 2009 Daniëlle DANIELS
Geletterde peuters en kleuters? Positief, veilig klasklimaat
Betekenisvolle taken
Ondersteuning door interactie (andere kleuters, leerkracht, zorgleerkracht, GOKleerkracht, stagiaires, ouders …)
D.D. Kleuteronderwijs
1
Welke methodieken werken? • Interactief voorlezen – Voorlezen begint op schoot • Grote diversiteit in de kleuterklas • Respect voor meertaligheid • Zorg op maat: begrijpend luisteren ontwikkelen • Feest van de herkenning • Feest van de herhaling (minimum 5 keer) – Het juiste boek op het juiste moment voor het juiste kind!!! – Boekjes passend bij de leefwereld van de kinderen!!!
Welke methodieken werken? • Kamishibai – Woord en beeld vallen samen – Rustgevend en concentratiebevorderend – Taalstimulerend – 4 vaardigheden oefenen • Veel interactie mogelijk • Taaltekening (voorloper van schrijven) in de Kamishibai
D.D. Kleuteronderwijs
2
Welke methodieken werken? • Fundels (fun met bundels) – Innovatief project op maat van jonge kinderen – Vergelijkbaar met Levende Boeken Nederland – Fundels op maat van de Vlaamse (onderwijs)context – Functioneel gebruik van de klascomputer om individueel of in klasverband aan taalontwikkeling te werken – Uitleenbaar in de bibliotheek – Samenwerking met de thuiscontext mogelijk
Welke methodieken werken? • Fundels (vervolg) – www.fundels.be – Bewegend verhaal/film (snelheid van het voorlezen is aan te passen) – Powerpoint (prent per prent) uit het prentenboek – Kijk- en luisterhoek • Luisterhoek in de kleuterschool updaten!
– – – –
Tekenhoek Activiteitenhoek … andere hoeken Forum om ideeën uit te wisselen
D.D. Kleuteronderwijs
3
Welke methodieken werken? • Fundels (vervolg) – Op termijn verhaal in meerdere talen • Meertaligheid neemt toe in onze maatschappij
– Fundels leren kennen kan via de bibliotheek • Uitproberen in de bibliotheek • Ontlenen in de bibliotheek
– De school kan ook zelf fundels aanschaffen • Zie mailing naar de school • Zie website
Hoe gebruik je fundels in de kleuterschool? • Ideaal model – Kamishibai (klassikaal) – Interactief voorlezen met prentenboek • (Zorg)lkr-kind(eren) • Kind-kind – Fundels • Powerpoint (klassikaal/individueel) • Geanimeerde versie (klassikaal/individueel) – Extra kansen om begrijpend luisteren te ontwikkelen
D.D. Kleuteronderwijs
4
Hoe gebruik je fundels in de kleuterschool? • Valkuil – Starten met de geanimeerde versie (film) • Film ontneemt interactie tijdens het voorlezen • Film ontneemt probleemoplossend denken • Film beknot de fantasie (beeld ligt vast) – Kinderen horen graag hun juf/meester voorlezen – Voorlezen schept een sfeer van verbondenheid
Waarom is ouderbetrokkenheid zo belangrijk? • Taalontwikkeling start thuis in een liefst zo rijk mogelijk talige context – Voorlezen in eigen moedertaal!!!! • Versjes • Liedjes
– Contact met boeken liefst zo vroeg mogelijk en op een heel kindvriendelijke manier (zie taal-speel-tas van Clavis) • Positieve aandacht met respect voor de concentratie van kleine kinderen
D.D. Kleuteronderwijs
5
Hoe wakker je ouderbetrokkenheid bij (kansarme)gezinnen aan?
• Respect voor elk soort gezin – Leesbevordering voor ouders op school • Boekentafel tijdens oudercontact • Interactief voorlezen voor de ouders tijdens een oudercontact – Brede school – Laagdrempelige bibliotheekbezoeken organiseren
• Foto- of filmmateriaal van het voorlezen in de klas tonen tijdens een oudercontact • Intensieve samenwerking tussen school en bibliotheek
Hoe wakker je ouderbetrokkenheid bij (kansarme)gezinnen aan?
• Respect voor elk soort gezin (vervolg) – Leesbevorderingsactiviteiten in samenwerking met ouders • (Kansarme) ouders begeleiden de kleuters naar de bibliotheek • Meerwaarde van fundels tonen aan taalarme ouders • Verteltasproject (aanpassen aan Vlaanderen) • Voorleesproject met ouders – Ouders die voorlezen en ouders die iets knutselen met de kinderen
– Positieve feedback geven aan ouders – Opletten met afstraffen (als een boek te laat wordt binnengebracht)
D.D. Kleuteronderwijs
6
Welke uitdagingen liggen er op school- en leerkrachtniveau?
• Levenslang leren van het schoolteam – Boekenkennis blijvend vergroten – Rijk boekenaanbod voorzien in de school – Voorlezen professionaliseren • Goede vragen stellen om het creatief en probleemoplossend denken van peuters en kleuters te stimuleren
• Openstaan en leren omgaan met meertaligheid
Uitspraken van Guus Kuijer Uit: Hoe word ik gelukkig? • Wanneer je een kind dat nog niet kan lezen herhaaldelijk een boekje voorleest, zul je merken dat het boos wordt wanneer je ook maar één zin verandert of overslaat. Het kind heeft zich namelijk het verhaal eigen gemaakt. Het is zijn verhaal geworden. Verander je het, dan onteigen je het. Je maakt er jouw eigen verhaal van en daarmee pak je het af. Een klein kind vat een verhaal niet op als iets dat is gemaakt, maar als iets dat is en er altijd is geweest en moet blijven zoals het was.
D.D. Kleuteronderwijs
7
Uitspraken van Guus Kuijer Uit: Hoe word ik gelukkig? • Het voordeel van het lezen van boeken is dat je in korte tijd met honderden levens kunt meeleven. Je ontwikkeling gaat sneller dan wanneer je niet leest. Je komt in allerlei culturen terecht , in verschillende tijdperken en zelfs in het andere geslacht. Goede verhalen nestelen zich in je geheugen en gaan tot je eigen geschiedenis behoren.
D.D. Kleuteronderwijs
8
