Taalvereisten voor begeleiders en verantwoordelijken in de kinderopvang van baby s en peuters

Taalvereisten voor begeleiders en verantwoordelijken in de kinderopvang van baby’s en peuters

Onderzoek in opdracht van Kind en Gezin Promotor: Kris Van den Branden Co-promotor: Joke Drijkoningen Onderzoekers: Sien Joos en Helena Van Nuffel

1

Inhoud 1. Voorwoord..................................................................................................................................................... 4 2. Inleiding ......................................................................................................................................................... 5 3. Algemene opzet ............................................................................................................................................. 6 4. Interviews en observaties .............................................................................................................................. 7 4.1

4.1.1

Onderzoeksgroep ...................................................................................................................... 7

4.1.2

Constructie leidraden ................................................................................................................ 8

4.1.3

Werkwijze .................................................................................................................................. 9

4.2 5.

Samenstelling .......................................................................................................................... 14

5.1.2

Werkvorm ................................................................................................................................ 14

5.1.3

Verwerking............................................................................................................................... 15

Resultaten........................................................................................................................................ 16

5.2.1

Deelnemers.............................................................................................................................. 16

5.2.2

Verloop .................................................................................................................................... 16

5.2.3

Synthese van de antwoorden .................................................................................................. 16

5.2.4

Herwerking van de lijsten ........................................................................................................ 22

Relatering ................................................................................................................................................ 23 6.1

Methode .......................................................................................................................................... 23

6.1.1

Algemeen ................................................................................................................................. 23

6.1.2

Wat is het ERK? ........................................................................................................................ 23

6.1.3

Niveaubepaling per taaltaak.................................................................................................... 25

6.1.4

Niveaubepaling per vaardigheid .............................................................................................. 26

6.2

8.

Methode .......................................................................................................................................... 14

5.1.1

5.2

7.

Resultaten........................................................................................................................................ 12

Resonansgroep ........................................................................................................................................ 14 5.1

6.

Methode ............................................................................................................................................ 7

Resultaten........................................................................................................................................ 28

6.2.1

Relatering per taaltaak ............................................................................................................ 28

6.2.2

Relatering per vaardigheid ...................................................................................................... 28

Aanbevelingen ......................................................................................................................................... 37 7.1

Interpretatie van de niveaubepaling: specificiteit en context ........................................................ 37

7.2

Taalvaardigheid is geen geïsoleerde competentie .......................................................................... 37

7.3

Taal binnen een competentiebeleid................................................................................................ 38

7.4

De screening van kandidaat-medewerkers ..................................................................................... 39

Bijlagen .................................................................................................................................................... 40 2

Bijlage 1: Interviewleidraad begeleider gesprek 1 .......................................................................................... 41 Bijlage 2: Interviewleidraad verantwoordelijke gesprek 1 .......................................................................... 46 Bijlage 3: Observatiefiche ............................................................................................................................ 51 Bijlage 4: Interviewleidraad gesprek 2 ........................................................................................................ 52 Bijlage 5: Overzicht taaltaken per voorziening: begeleider......................................................................... 56 Bijlage 6: Overzicht taaltaken per voorziening: verantwoordelijke ............................................................ 61 Bijlage 7: Overzicht taaltaken per voorziening: onthaalouder .................................................................... 68 Bijlage 8: Individuele antwoordbladen resonansgroep: begeleider ........................................................... 73 Bijlage 9: Individuele antwoordbladen resonansgroep: verantwoordelijke ............................................... 82 Bijlage 10: Individuele antwoordbladen resonansgroep: onthaalouder..................................................... 92 Bijlage 11: Discussieblad begeleider (luisteren/gesprekken voeren)........................................................ 101 Bijlage 12: Lijst deelnemers resonansgroep .............................................................................................. 102 Bijlage 13: Herwerkte lijst na resonansgroep: begeleider ........................................................................ 103 Bijlage 14: Herwerkte lijst na resonansgroep: verantwoordelijke ............................................................ 110 Bijlage 15: Herwerkte lijst na resonansgroep: onthaalouder .................................................................... 118 Bijlage 16: Definitieve lijst taaltaken begeleider (geclusterd) ................................................................... 125 Bijlage 17: Definitieve lijst taaltaken verantwoordelijke (geclusterd) ...................................................... 129 Bijlage 18: Relatering per taaltaak begeleider: luisteren .......................................................................... 135 Bijlage 19: Relatering per taaltaak begeleider: gesprekken voeren.......................................................... 141 Bijlage 20: Relatering per taaltaak begeleider: lezen ................................................................................ 170 Bijlage 21: Relatering per taaltaak begeleider: schrijven .......................................................................... 174 Bijlage 22: Relatering per taaltaak verantwoordelijke: luisteren .............................................................. 177 Bijlage 23: Relatering per taaltaak verantwoordelijke: gesprekken voeren ............................................. 184 Bijlage 24: Relatering per taaltaak verantwoordelijke: lezen ................................................................... 219 Bijlage 25: Relatering per taaltaak verantwoordelijke: schrijven.............................................................. 228 9.

Literatuurlijst ......................................................................................................................................... 234

3

1. Voorwoord Voor u ligt het onderzoeksrapport van de studieopdracht ‘Onderzoek naar de vereisten op het vlak van de taalvaardigheid Nederlands bij begeleiders en verantwoordelijken in de formele kinderopvang'. Dit project werd van december 2011 tot mei 2012 uitgevoerd in opdracht van Kind & Gezin door het Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven, promotor: Kris Van den Branden; co-promotor: Joke Drijkoningen; onderzoekers: Sien Joos, Helena Van Nuffel). Het project werd opgevolgd door een stuurgroep van Kind & Gezin. We willen van deze gelegenheid gebruik maken om de leden van die stuurgroep te bedanken voor de aangename samenwerking tijdens de volledige duur van het project. Ook willen we onze collega Caroline Moons bedanken voor haar medewerking in de beginfase van het project, evenals alle collega's die we in de relateringsfase mochten consulteren. Ten slotte bedanken we alle deelnemers aan de resonansgroep en in het bijzonder alle begeleiders, onthaalouders en (dienst)verantwoordelijken van de deelnemende voorzieningen voor hun tijd en bereidwillige medewerking tijdens de interviews en observaties. Het onderzoeksteam, Leuven, 15 mei 2012

4

2. Inleiding Met het nieuwe decreet op de organisatie van kinderopvang van baby's en peuters wil de Vlaamse overheid via eenvormige en transparante wetgeving en organisatie toewerken naar een gestroomlijnd kinderopvanglandschap dat tegemoetkomt aan de opvangbehoeften van alle kinderen en gezinnen. Het realiseren van voldoende, kwaliteitsvolle, toegankelijke en betaalbare kinderopvang vormt hierbij het uitgangspunt. Een van de basispijlers van het decreet is het uitbouwen van een competentiebeleid voor medewerkers van de kinderopvang. De kwaliteit van de opvang hangt immers nauw samen met vaardigheden, kennis en attitudes van de verantwoordelijken en begeleiders die instaan voor de dagelijkse werking en de omgang met de kinderen. Om goed te kunnen functioneren in een job in de kinderopvang moet een medewerker beschikken over een aantal competenties op verschillende vlakken. Het samenspel van al deze competenties bepaalt in welke mate iemand geschikt is voor de functie. Een van de competenties die een belangrijke rol spelen, is taalvaardigheid. In het decreet is kennis van de Nederlandse taal een van de voorwaarden die worden gesteld om een vergunning te kunnen krijgen: een voorziening kan enkel erkend worden wanneer de verantwoordelijke1 een ‘actieve kennis’ heeft van het Nederlands. Om in aanmerking te komen voor een basissubsidie, moeten ook de begeleiders2 over een actieve kennis van de taal beschikken. Bovendien moet in dat geval het Nederlands als voertaal gebruikt worden in de werking van de opvang. De algemene taaleisen uit het decreet zullen in de loop van 2012 verder worden uitgewerkt in uitvoeringsbesluiten van de Vlaamse Regering. Om deze uitwerking te kunnen realiseren is het belangrijk om een goed beeld te hebben van welke taalvaardigheid precies vereist is om respectievelijk als begeleider of verantwoordelijke in de kinderopvang te kunnen functioneren. Hierbij is het belangrijk om niet uit te gaan van een maximale taalvaardigheid zoals die aanwezig zou zijn in de meest ideale situatie, maar van het minimum dat nodig is om een basiskwaliteit te garanderen. Onnodig hoge taaleisen houden immers het gevaar in dat zij tot uitsluiting kunnen leiden van mensen die globaal gezien geschikt zijn voor de functie. Bovendien moet er, net zoals voor andere competenties, ook op het vlak van taalvaardigheid nog ruimte zijn voor het groeiproces dat een beginnende medewerker ongetwijfeld nog zal doormaken. Maar over welke taalcompetenties moet een beginnend medewerker in de kinderopvang nu precies beschikken? Deze vraag, die de centrale vraag is van deze studie, wordt beantwoord in dit onderzoeksrapport. Een eerste doelstelling van dit onderzoek is het in kaart brengen van de talige taken die een verantwoordelijke of een begeleider moet kunnen uitvoeren. Welke gesprekken moet hij kunnen voeren en met wie? Welke documenten moet hij kunnen lezen? Bij welke taken is schrijfvaardigheid vereist? Naast het bepalen van 'wat' een medewerker moet kunnen op het vlak van taal, is het ook belangrijk om na te gaan 'hoe goed' hij dit moet kunnen. Welke vereisten zijn er op het vlak van de vorm? Mogen er nog fouten gemaakt worden of is er een hoge graad van vormcorrectheid vereist? Moeten alle taaltaken zelfstandig kunnen worden uitgevoerd of is er soms hulp en tegemoetkoming mogelijk? 1

De verantwoordelijke wordt in het decreet omschreven als de persoon die door de organisator is aangewezen om de kwaliteitsvolle werking van de kinderopvangvoorziening dagelijks te regelen. 2 De begeleider is volgens het decreet de persoon die door de organisator is aangewezen om de kinderen op te voeden en te verzorgen en bij te dragen aan hun ontwikkeling.

5

De tweede opdracht binnen deze studie was het relateren van de in kaart gebrachte taalvaardigheidseisen aan de niveaus van het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen (ERK). Het ERK is op dit moment de meest gebruikte internationale standaard om niveaus van taalvaardigheid te beschrijven. Er worden binnen ERK zes niveaus en vijf vaardigheden (lezen, luisteren, gesprekken voeren, spreken en schrijven) onderscheiden. Dit onderzoek werd uitgevoerd op een scharniermoment voor de kinderopvangsector. Bij het in kaart brengen van de vereiste taalvaardigheid zijn we uitgegaan van de drie tot dan toe bestaande functies in de kinderopvang: begeleider, (dienst)verantwoordelijke en onthaalouder, terwijl het nieuwe decreet een vernieuwde functie-indeling en -beschrijving bevat, die uitgaat van de driedeling begeleider, verantwoordelijke en organisator. Dat betekent niet dat het beroep van onthaalouder in de toekomst verdwijnt, maar wel dat de functie invulling krijgt op basis van de twee nieuwe functiebeschrijvingen van begeleider en verantwoordelijke. Een alleenwerkende onthaalouder zal in de toekomst dus zowel begeleider (in de gezinsopvang) zijn als verantwoordelijke voor de eigen opvangvoorziening. Binnen dit onderzoek was het onze opdracht om de taalvereisten in kaart te brengen voor de nieuw ingevulde functies van begeleider en verantwoordelijke, zoals ze in het decreet worden beschreven.

3. Algemene opzet In wat volgt wordt beschreven hoe het onderzoek werd uitgevoerd. We onderscheiden drie onderdelen: •

Interviews en observaties

•

Resonansgroep

•

Relatering aan het ERK

Voor elk punt bespreken we achtereenvolgens de gevolgde methode en de resultaten.

6

4. Interviews en observaties 4.1

Methode

4.1.1

Onderzoeksgroep

Om een uitgebreid realistisch beeld te krijgen van de taalvaardigheidseisen voor elk van de drie bestaande functies hebben we enkele (dienst)verantwoordelijken, begeleiders en onthaalouders geobserveerd bij hun dagelijkse bezigheden in de voorziening. Kind & Gezin leverde hiervoor een lijst van voorzieningen aan. Een aantal van deze contacten had zelf al aan Kind & Gezin hun principiële medewerking meegedeeld; anderen moesten nog door de onderzoekers gecontacteerd en overtuigd worden. Elke voorziening ontving een brief met de formele uitnodiging om mee te werken aan het onderzoek, aangevuld met een korte toelichting ervan. Bij de selectie van de voorzieningen werd gestreefd naar een goede spreiding op het vlak van ligging ((groot)stedelijk vs. landelijk; verschillende regio’s), type voorziening (erkend/aangesloten vs. zelfstandig), leefgroep (horizontaal vs. verticaal: baby’s/peuters), capaciteit van de voorziening, ervaring en moedertaal van de medewerker. Omwille van de efficiëntie hebben we in meerdere voorzieningen zowel de verantwoordelijke als een begeleider in het onderzoek betrokken. De volgende kinderdagverblijven en onthaalouders hebben meegewerkt aan ons onderzoek: Naam voorziening Elmer Zuid

Kinderopvang KAV

De Bron

Ekoala

De Kleine Ster

Folieke

Ligging Anderlecht

•

Antwerpen

• • •

Gent

• •

Tielt

• • •

Kasterlee

• • •

Brussel

• • • • •

Type voorziening erkend kinderdagverblijf (EKDV) semi-verticaal 28 plaatsen aangesloten onthaalouder (AOO) horizontaal erkend kinderdagverblijf (EKDV) semi-verticaal 79 plaatsen zelfstandig kinderdagverblijf (ZKDV) horizontaal 16 plaatsen zelfstandig kinderdagverblijf (ZKDV) horizontaal mini-crèche erkend kinderdagverblijf (EKDV) semi-verticaal 23 plaatsen

• •

Wie? verantwoordelijke begeleider baby’s (anderstalige achtergrond)

• •

dienstverantwoordelijke aangesloten onthaalouder

• •

verantwoordelijke begeleider peuters

• •

verantwoordelijke begeleider

•

verantwoordelijke

•

begeleider peuters

7

Domino

Hasselt

•

‘t Koetshuis

Kessel-Lo (Leuven)

• •

•

zelfstandige onthaalouder (ZOO) horizontaal aangesloten samenwerkende onthaalouders (AOO) horizontaal

•

zelfstandige onthaalouder

•

2 samenwerkende onthaalouders (1 met anderstalige achtergrond)

In totaal werden vier verantwoordelijken, een dienstverantwoordelijke, vier begeleiders en vier onthaalouders geobserveerd en bevraagd. Bij kinderdagverblijf Folieke vond ook een bijkomend, niet gepland interview met de verantwoordelijke plaats. De onderzoeksgroep bevatte geen startende anderstalige medewerkers. Oorspronkelijk hadden een startende anderstalige verantwoordelijke en onthaalouder aangegeven dat ze wilden meewerken, maar die hebben zich voor het begin van de dataverzameling teruggetrokken. ’t Koetshuis (6 maanden) en Ekoala (1 jaar) zijn wel vrij jonge voorzieningen met medewerkers met een anderstalige achtergrond. Enkele van de geobserveerde begeleiders en onthaalouders hadden een anderstalige achtergrond, maar hun taalvaardigheidsniveau verschilde. Tot slot registreerden we in sommige kinderdagverblijven ook taaluitingen van (anderstalige) collega-begeleiders waar dat interessant was voor het onderzoek.

4.1.2

Constructie leidraden

Voor de constructie van de interview- en observatieleidraden baseerden we ons in eerste instantie op de beroepsprofielen die de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) heeft opgesteld voor de functies begeleider en verantwoordelijke in de kinderopvang (SERV, 2001, 2002, 2008). Voor de functie van onthaalouder werd het competentieprofiel van de expertengroep competenties kinderopvang van Kind & Gezin als basis gebruikt (Kind en Gezin, 2005). Omdat de beroepsprofielen van de SERV net aan herziening toe waren, werden voor de functie van begeleider ook de beroepenfiche van VDAB (VDAB, z.d.), de opleidingskaart van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor, 2011) en ZiKo (CEGO, 2009) geraadpleegd om de leidraden vorm te geven. ZiKo is een observatie- en evaluatie-instrument om de kwaliteit van de opvang te bewaken en te bevorderen. Daarin wordt beschreven hoe de belangrijkste momenten van een opvangdag (bv. onthaalmoment, spelmoment) idealiter worden aangepakt. ZiKo is geen competentieprofiel, maar uit de verschillende onderdelen van een opvangdag kan men wel de belangrijkste competentiedomeinen voor begeleiders afleiden wat betreft hun werking met kinderen. Hoewel het eerste interview er grotendeels in bestond dat de respondent vrij vertelde over het verloop van een typische werkdag in zijn/haar functie was het toch semigestructureerd. Het was immers belangrijk dat alle belangrijke domeinen en aspecten van de betreffende functie besproken werden en bijvoorbeeld niet enkel de interactie met kinderen bij begeleiders. Daarom werd – o.a. op basis van de beroeps- en competentieprofielen – voor elke functie een kort overzicht toegevoegd van de belangrijkste takenclusters die als kapstok voor het gesprek konden dienen. Aan elke leidraad werden ook enkele vragen toegevoegd die peilden naar (taal)taken die volgens de respondent problemen zouden opleveren wanneer een anderstalige verantwoordelijke, begeleider of onthaalouder hun job uitvoeren. Verantwoordelijken kregen nog enkele vragen over hun verwachtingen met betrekking tot de taalvaardigheid van begeleiders en

8

onthaalouders. De leidraden zijn te vinden in de bijlagen (bijlage 1 en 2). Omdat de interviewleidraden voor begeleider en onthaalouder sterk gelijkend waren, hebben we enkel die voor begeleider opgenomen. Voor de observaties voorzagen we een fiche die gerichte observatie per taalgebruikssituatie toeliet (bijlage 3). Voor elke taalgebruikssituatie of gepland observatiemoment moest hier worden aangegeven welke vaardigheden werden aangesproken: gesprekken voeren, luisteren, schrijven of lezen. De vaardigheid spreken werd niet opgenomen omdat uit de geanalyseerde competentieprofielen bleek dat voor de onderzochte functies de vaardigheid gesprekken voeren relevant is, en niet spreken. Onder spreken vallen volgens de indeling van het ERK immers alleen de niet-interactieve spreektaken waarbij een gesproken tekst (bv. een toespraak) wordt gebracht voor een publiek van een of meer luisteraars. Op de observatiefiche moest verder nog worden vermeld welke taaltaken men kon onderscheiden en wat de tekstkenmerken voor elk van die taaltaken waren; voor een luistertaak waren dat bv. onderwerp, woordgebruik, zinsbouw, tekstlengte, tempo & articulatie. De tekstkenmerken werden gebaseerd op de linguïstische competenties uit het Europees Referentiekader en werden aan het observatie-instrument toegevoegd om al tijdens of kort na de observatie een eerste inschatting te kunnen maken van het vereiste taalvaardigheidsniveau, met die nuance dat het geobserveerde taalgebruik niet per definitie het vereiste minimumniveau voor een starter weerspiegelt of voorspelt. Tot slot werd ook een beknopte leidraad voor het afsluitende interview ontwikkeld (bijlage 4). Dit tweede gesprek had als hoofddoel om het geobserveerde waar nodig aan te vullen. Tijdens en na de observaties werd per functie een lijst aangelegd waarin per voorziening werd bijgehouden welke taaltaken ter sprake waren gekomen of waren geobserveerd (bijlage 5-7). Het tweede gesprek werd ook gebruikt om ontbrekende informatie in deze lijsten aan te vullen.

4.1.3

Werkwijze

De observaties vonden plaats van 16 februari t.e.m. 16 maart 2012. Enkele weken voor en na elke observatie werd elke verantwoordelijke, begeleider en onthaalouder die zijn medewerking had verleend geïnterviewd. Eerste interview Het interview voorafgaand aan de observatiedag had als doel om een eerste inschatting te maken van de relevante taaltaken voor de betreffende functie (Hoe ziet een typische werkdag eruit voor jou als begeleider? Welke taken doe je allemaal en bij welke van die taken komt taal aan te pas?) en om afspraken te maken voor de observatie, o.a. welke talige activiteiten er op de overeengekomen datum geobserveerd konden worden. Alle interviews vonden plaats in de voorziening, duurden drie kwartier tot een uur en werden opgenomen met een dictafoon, voor de efficiënte verwerking achteraf. Elk interview begon met een toelichting van het onderzoek, gevolgd door een uitleg over de functie van het interview en de verdere fasering van de dataverzameling (observatiedag, tweede interview). Vervolgens begon het eigenlijke, semigestructureerde interview op basis van de interviewleidraad besproken onder ‘Constructie leidraden’ (bijlage 1-2). We vroegen de respondenten om hun dagelijkse en minder vaak voorkomende taken te beschrijven en vervolgens uit te weiden over die taken en situaties waarbij talig functioneren vereist is. Zo werd hen bij ‘gesprekken voeren’ gevraagd met wie en waarover ze gesprekken voeren, of het korte of veeleer lange gesprekken zijn, of het taalgebruik alledaags of specifiek is, in welk tempo er gesproken wordt, enz. Vervolgens werden taken gedetecteerd die voor de respondent talig moeilijk(er) zijn en taken en taalgebruikssituaties die volgens de respondent moeilijk zijn voor een 9

anderstalige in hun functie. Bij die laatste werd ook gepeild naar evt. oplossingen en compensatiestrategieën, zoals bv. hulp van collega’s of vrijstelling van bepaalde taken. Verantwoordelijken kregen tot slot ook steeds enkele vragen over de minimale vereiste taalvaardigheid voor beginnende begeleiders of onthaalouders en over de mate waarin nog fouten getolereerd worden (welk soort fouten, bij welke gesprekspartners,…). Voor het volledige overzicht van de gestelde vragen verwijzen we naar de interviewleidraden in bijlage 1 en 2. Samenvattend kunnen we zeggen dat het verkennende interview als doel had om te achterhalen welke taaltaken elk van de drie functies moet kunnen uitvoeren en op welke manier en met welke beheersing ze die moeten kunnen uitvoeren. Aan het eind van elk verkennend interview werden enkele afspraken gemaakt voor het verdere verloop van de dataverzameling, met name over de planning van de observatiedag. Met elke respondent zochten we een geschikte datum om te komen observeren. Bij kinderdagverblijven waarvan we zowel de verantwoordelijke als een begeleider zouden observeren prikten we maar één datum en werden verantwoordelijke en begeleider elk door een van de onderzoekers gevolgd. Per voorziening bekeken we voor elke te observeren functie welke taalgebruikssituaties we zouden kunnen observeren. We vroegen ook telkens na of er video-opnames gemaakt mochten worden en voorzagen daarvoor een toestemmingsformulier voor de ouders.

Observatie Aan het eind van elk verkennend interview legden we per voorziening een aantal taalgebruikssituaties vast die we zouden observeren. We streefden hierbij naar een zo groot mogelijke variatie wat betreft de aard van de observatiemomenten. Vaak werd de datum voor de observatie gekozen in functie van een minder alledaagse taalgebruikssituatie. Bij een begeleider of onthaalouder hoef je bv. geen moeite te doen om een spel-, eet- of verzorgingsmoment te kunnen observeren, maar wel om een teamoverleg of oudergesprek bij te wonen. Onderstaande figuur biedt een overzicht van de geplande observaties per voorziening en per functie. Sommige geplande observaties zijn niet doorgegaan omdat het overleg of gesprek was afgelast of omdat de voorziening bepaalde gesprekken toch liever afschermde van de onderzoekers. Voor de meeste voorzieningen kon de planning van de observatiemomenten aangehouden worden. VOORZIENING Elmer - Brussel 16/02/12

(DIENST)VERANTWOORDELIJKE • Rondgang leefgroepen • Stafoverleg • Ouderactiviteit peuters • Teamoverleg peuters

‘t Koetshuis - Kessel-Lo 28/02/12

De Bron - Gent 01/03/12

• •

Overleg PBD inclusie (niet doorgegaan) Overleg verantwoordelijken

• • • • • • • • • • • • • •

BEGELEIDER / ONTHAALOUDER Spelmoment(en) / activiteiten baby's Eetmoment(en) baby's Verzorgingsmoment(en) baby's Rustmoment(en) baby's Teamoverleg peuters Onthaalmoment Spelmoment(en) / activiteiten Eetmoment(en) Verzorgingsmoment(en) Rustmoment(en) Haalmoment Gesprek geïnteresseerde ouders Spelmoment(en) / activiteiten peuters Eetmoment(en) peuters 10

• • •

(voorbereiding teamoverleg) Overleg over functioneren personeel (niet doorgegaan) Teamoverleg Gesprek ouder (niet doorgegaan)

Domino - Hasselt 06/03/12

KAV - Antwerpen 08/03/12 - 12/03/12

• • • •

De Kleine Ster - Kasterlee 14/03/12

Ekoala - Tielt 15/03/12

• • • • • • • • • • • •

Folieke - Brussel 16/03/12

Telefoongesprek OO (ondersteuning) Gesprek ouder (afbetalingsplan) Informatiegesprekken met kandidaat-onthaalouders Gesprek geïnteresseerde ouders Telefoongesprek boekhouder Huisbezoek OO Spelmoment(en) / activiteiten Eetmoment(en) Verzorgingsmoment(en) Rustmoment(en) Haalmoment Spelmoment(en) / activiteiten Eetmoment(en) Verzorgingsmoment(en) Rustmoment(en) Haalmoment

• • • •

Verzorgingsmoment(en) Rustmoment peuters Teamoverleg Haalmoment peuters

• • • • • • • • • •

Onthaalmoment Spelmoment(en) / activiteiten Eetmoment(en) Verzorgingsmoment(en) Gesprek met ouder (niet doorgegaan) Spelmoment(en) / activiteiten Eetmoment(en) Verzorgingsmoment(en) Rustmoment(en) Haalmoment

• • • • •

Spelmoment(en) / activiteiten Eetmoment(en) Verzorgingsmoment(en) Rustmoment(en) Haalmoment

• • • • • •

Onthaalmoment Spelmoment(en) / activiteiten Eetmoment(en) Verzorgingsmoment(en) Rustmoment(en) Haalmoment

We volgden elke (dienst)verantwoordelijke, onthaalouder en begeleider gedurende een volledige dag. Alle relevante interacties werden opgenomen met audioapparatuur. Waar dit een meerwaarde bood, maakten we ook video-opnames (bv. bij de interactie met kinderen). In sommige voorzieningen kozen we ervoor om geen video-opnames te maken omdat een camera te opvallend zou ingrijpen in de opvangruimte of omdat de geobserveerde liever niet wilde dat er gefilmd werd. Als onderzoeker stelden we ons zo subtiel mogelijk op en namen we zo weinig mogelijk deel aan de interactie. De interactie (of delen ervan) werd waar mogelijk uitgeschreven, o.a. om te vermijden dat alle opnames na de observatie integraal herbeluisterd moesten worden. Om de notities bij elke observatie te kunnen structureren gebruikten we een observatiefiche die het toeliet om tekstkenmerken, voorbeelden en opmerkingen te noteren voor elke 11

geobserveerde taalgebruikssituatie (bijlage 3). In de praktijk bleken ook langere transcripties van de geobserveerde interacties zinvol met het oog op een gedegen relatering van de taaltaken aan het Europees Referentiekader. Tot slot werd aan de respondenten ook gevraagd om schriftelijk materiaal aan te leveren dat representatief is voor de schriftelijke interactie van elk van de functies (welk soort documenten moet u lezen? wat zijn voorbeelden van situaties waarin u teksten schrijft/notities maakt/formulieren invult/…). Zo verzamelden we ingevulde ZiKo-observatieformulieren, fragmenten uit heen-en-weerboekjes en kwaliteitshandboeken, een tevredenheidsenquête en briefjes voor ouders, inschrijvings- en aanwezigheidsformulieren, een vragenlijst voor kandidaat-onthaalouders, huishoudelijke reglementen, emailverkeer van verantwoordelijken, etc.

Tweede interview Omdat we bij de start van de dataverzameling wat vertraging hadden opgelopen door de zoektocht naar voorzieningen die wilden meewerken hebben we besloten om de afsluitende gesprekken telefonisch te voeren. Intussen was immers ook duidelijk geworden dat het vrij korte interviews zouden worden, waarin vooral enkele niet-geobserveerde of niet-besproken taaltaken moesten worden afgecheckt op basis van het overzicht per voorziening (bijlage 5-7). In bepaalde voorzieningen waren enkele taaltaken niet aan bod gekomen in het eerste interview of niet geobserveerd. Dat was met name het geval voor schriftelijke taken (lezen/schrijven) en voor taken die minder alledaags zijn, zoals sollicitatiegesprekken of gesprekken met een stagebegeleider. Verder werd een aantal taalgebruikssituaties nog verder uitgediept: boekhouding, functioneringsgesprek en begeleiding en evaluatie van stagiair(e)s. De afsluitende interviews duurden doorgaans een half uur. Bij geen enkele voorziening was een bijkomende observatie noodzakelijk doordat we een goede vertegenwoordiging en spreiding van de relevante taalgebruikssituaties hadden bereikt.

4.2

Resultaten

De interviews en observaties resulteerden in een berg opnames, authentieke documenten, ingevulde observatieformulieren en uitgeschreven interacties. Op basis van het interview verzamelden we de volgende informatie. Communicatie met ouders werd door de meeste begeleiders en onthaalouders – zowel de anderstaligen als de niet-anderstaligen – als moeilijkste taak beschouwd, o.a. door verschillen qua visie en cultuur en doordat in sommige voorzieningen veel ouders komen die zelf niet goed Nederlands kunnen. Het is hoe dan ook niet evident om aan ouders (soms delicatere) boodschappen over te brengen over hun kind omdat ze wat dat betreft heel gevoelig zijn. De bevraagde begeleiders en onthaalouders hebben wel de ervaring dat ouders over het algemeen heel positief en tolerant reageren op anderstalige medewerkers; een buitenlands accent of taalfoutjes vormen doorgaans geen probleem. De respondenten met een anderstalige achtergrond vertelden tot slot dat ze veel bijleerden door de dagelijkse omgang met ouders en hun Nederlandstalige collega’s. Verantwoordelijken in de groepsopvang hadden er moeite mee om zich een anderstalige voor te stellen in hun functie omdat ze nog geen ervaring hadden met anderstalige verantwoordelijken. Ze verwachtten vooral hindernissen in de communicatie met ouders en andere externen. Een verantwoordelijke moet volgens hen op zo’n manier met ouders kunnen communiceren dat de ouders niet te veel extra moeite moeten doen en niet herhaaldelijk moeten vragen wat de verantwoordelijke bedoelt. Wel waren ze van

12

oordeel dat er zeker mogelijkheden zijn voor de ondersteuning van een anderstalige verantwoordelijke, bv. om teksten laten nalezen door een collega of organisator. Over de vereiste taalvaardigheid voor begeleiders en onthaalouders waren de meningen van de bevraagde verantwoordelijken erg gelijklopend. Gesprekken voeren en luisteren werden veruit als de belangrijkste vaardigheden beschouwd; schrijfvaardigheid was het minst belangrijk voor een begeleider. Verder was er ook een grote tolerantie ten aanzien van fouten en onvolkomenheden. Alle verantwoordelijken vinden het voldoende wanneer de boodschap duidelijk overkomt; de vorm is van ondergeschikt belang. In de gesprekken met verantwoordelijken werd de tendens bevestigd dat gesprekken voeren met ouders een van de moeilijkste taken is voor begeleiders. Alle bevraagde verantwoordelijken waren van oordeel dat een beginnende anderstalige begeleider de tijd moet krijgen om te groeien, ook voor zijn/haar talige competenties. Op basis van het eerste interview en de observaties konden we voor de drie functies de gerapporteerde en geobserveerde taalgebruikssituaties en onderliggende taaltaken oplijsten. Zo bevat de taalgebruikssituatie 'brengen haalmoment' o.a. de taaltaken 'informatie uitwisselen over het kind' (gesprekken voeren) en 'aanwezigheidslijst invullen' (schrijven). Ook kregen we een beeld van de frequentie van de taaltaken en het belang ervan voor een starter. Vervolgens werden de taaltaken uit deze lijsten voor elke functie gegroepeerd per vaardigheid. Het resultaat waren lijsten van erg concrete taaltaken die men als begeleider/verantwoordelijke/onthaalouder in de kinderopvang moet uitvoeren. De taken werden gebundeld per gesprekspartner of ontvanger (bv. ouders, kinderen, externen) en voor elke vaardigheid werd een afzonderlijke lijst aangemaakt, o.a. om de resonansgroepvergadering en de ERK-relatering gestructureerd te laten verlopen. Deze lijsten werden voorgelegd aan de stuurgroep van Kind & Gezin die nog enkele toevoegingen deed, zoals de taaltaken 'feedback vragen aan ouders over de opvang' en 'onderlinge contacten tussen ouders stimuleren (ouders aan elkaar voorstellen)'. Deze aangepaste lijsten dienden als basisdocument voor de resonansgroep (bijlage 8-10).

13

5.

Resonansgroep

Een volgende stap in het vaststellen van de talige vereisten voor begeleiders en verantwoordelijken, was het voorleggen van de bevindingen uit de interviews en observaties aan een resonansgroep, bestaande uit diverse stakeholders uit de sector van de kinderopvang van baby’s en peuters. Het doel van deze bijeenkomst was ten eerste om de verschillende taaltaken die per functie werden geïnventariseerd en geobserveerd, af te toetsen aan de visie van de resonansgroep. Aan de deelnemers van de resonansgroep werd gevraagd om de volledigheid en de correctheid van de lijsten te beoordelen en een selectie van de meest relevante taken te maken op basis van belang en frequentie. Het beoogde resultaat hiervan was een representatieve lijst van de belangrijkste taaltaken voor elke functie. Een tweede doelstelling van de resonansgroep was het creëren van een breder draagvlak in de sector voor de in dit onderzoek vastgestelde taalvereisten. 5.1

Methode

5.1.1

Samenstelling

Via Kind en Gezin werd aan de leden van het sectoroverleg kinderopvang om een afvaardiging gevraagd. Ook Kind en Gezin zelf werd gevraagd om met enkele vertegenwoordigers deel te nemen aan de resonansgroep. 5.1.2

Werkvorm

Om ervoor te zorgen dat alle deelnemers voldoende aan bod zouden kunnen komen tijdens de discussie, werd ervoor gekozen om te werken in groepen van 6 tot 8 personen, die elk zouden werken volgens dezelfde werkvorm. Deze werkvorm bestond uit de volgende stappen: STAP 1: individuele bevraging Na een korte inleiding over de bedoeling en de opzet van het onderzoek, werd aan de deelnemers het resultaat van de interviews en observaties voorgelegd in de vorm van een lijst taaltaken per functie (begeleider, verantwoordelijke en onthaalouder) en per vaardigheid (luisteren, gesprekken voeren, lezen en schrijven). In deze lijsten (zie bijlage 8-10) werden alle taaltaken opgenomen die op basis van de interviews en de observaties werden geïnventariseerd. Om de bevraging van de resonansgroep m.b.t. de vereisten voor starters zo objectief mogelijk te laten verlopen, werden de taaltaken vooraf niet geselecteerd op basis van reeds verzamelde gegevens over frequentie en belangrijkheid. Naast de lijsten met taaltaken werd voor de productieve vaardigheden gesprekken voeren en schrijven ook een algemene beschrijving van het verwachte niveau toegevoegd. Ook deze documenten zijn terug te vinden in bijlage 8-10. Voor elke functie werd aan de deelnemers gevraagd om de lijst met taaltaken individueel te overlopen en eventueel aan te vullen met volgens hen ontbrekende taaltaken. Ook moesten de deelnemers een eigen oordeel noteren wat betreft de frequentie van de taken en het belang ervan voor een beginnend beroepsbeoefenaar. Voor de productieve vaardigheden (gesprekken voeren en schrijven) dienden ze verder nog aan te geven in hoeverre ze het eens waren met de algemene niveaubeschrijving voor die vaardigheid. Om de hoeveelheid informatie voor de deelnemers beheersbaar te houden, werd er per functie telkens gewerkt in blokken van twee vaardigheden.

14

STAP 2: groepsdiscussie Vervolgens wisselden de deelnemers voor elk blok hun individuele antwoorden uit in een groepsdiscussie. Tijdens deze discussie moesten de deelnemers proberen om tot een consensus te komen met betrekking tot de volgende drie vragen: 1. Welke taaltaken uit de lijst behoren niet tot de minimale taalvaardigheid die van een starter in deze functie wordt verwacht en moeten dus worden geschrapt uit de lijst? 2. Welke taaltaken moeten nog aan de lijst worden toegevoegd? 3. (enkel voor de productieve vaardigheden) Gaat de groep akkoord met de algemene niveaubeschrijving? Zo neen, welke aanpassingen zouden er moeten gebeuren?

In elke groep werd door de deelnemers één van de groepsleden aangeduid als moderator. De rol van deze moderator was om de te bespreken taaltaken te inventariseren op het discussieblad en daarbij telkens ook het groepsantwoord te noteren op basis van de discussie. Het discussieblad werd opgesteld met duidelijke instructies voor de moderator. Het discussieblad voor de functie begeleider werd ter illustratie opgenomen onder bijlage 11. Bij elke groep was ook één van de onderzoekers aanwezig als observator en tijdsbewaker. Doordat de moderatorrol werd opgenomen door een deelnemer konden de onderzoekers zich vooral toeleggen op het noteren van argumenten en het verloop van de discussie. Een tweede reden voor de keuze van deze werkvorm was de verwachting dat een discussie die gestuurd zou worden door de deelnemers zelf meer objectieve resultaten en een interessantere dynamiek zou opleveren. STAP 3: eventuele bijstelling van individuele antwoorden Na elk discussieblok kregen de deelnemers de tijd om waar zij dat wilden hun individuele antwoorden bij te stellen op basis van de discussie. 5.1.3

Verwerking

Na de resonansgroep werden de antwoorden van beide groepen door de onderzoekers naast elkaar gelegd en vergeleken. Op basis van deze analyse gebeurde vervolgens een herwerking van de lijsten met taaltaken. Deze herwerking gebeurde op de volgende manier: •

•

Indien er in beide groepen consensus was over het toevoegen of schrappen van een bepaalde taaltaak, werden de argumenten hiervoor afgetoetst aan de bevindingen uit de interviews en observaties. Indien er tussen beide bronnen overeenstemming was, werd de betreffende taaltaak toegevoegd of weggelaten. Wanneer beide groepen met betrekking tot een bepaalde taaltaak een andere beslissing namen, of wanneer er binnen een groep geen consensus werd bereikt over het al dan niet toevoegen of weglaten van een taak, werd de eindbeslissing genomen door de onderzoekers. Dit gebeurde op basis van de gegevens over frequentie en belangrijkheid die werden verzameld tijdens de observaties en interviews. Alle beslissingen gebeurden in samenspraak met de stuurgroepleden van Kind & Gezin die vanuit hun expertise het beslissingsproces ondersteunden.

De resultaten van de resonansgroep en de herwerking van de lijsten met taaltaken die op basis daarvan gebeurde, worden hieronder besproken.

15

5.2

Resultaten

5.2.1

Deelnemers

In totaal namen 15 personen deel aan de resonansgroep (zie bijlage 12). De deelnemers, die werden opgedeeld in 2 subgroepen A en B, vertegenwoordigden diverse organisaties uit het veld die betrokken zijn bij de gezins- en/of groepsopvang van baby's en peuters. 5.2.2

Verloop

De resonansgroep verliep in het algemeen zeer vlot, volgens de werkvorm die hoger werd beschreven. Het modereren van de discussies door de deelnemers zelf werkte goed, en leidde zoals gehoopt tot dynamische en interessante interactie. Doordat de tijd niet toereikend bleek om de taaltaken voor de drie functies even gedetailleerd te bespreken, werd na de pauze beslist om de volgorde van de laatste twee te bespreken functies in één van de twee groepen om te wisselen. Op die manier werd elk van de functies door ten minste één groep grondig behandeld. Uiteindelijk slaagden beide groepen er toch in om alle drie de functies aan bod te laten komen. De deelnemers van de resonansgroep gaven aan dat ze de lijsten met taaltaken (zie bijlage 8-10) zeer volledig vonden. Het aantal suggesties voor extra toe te voegen taken was dan ook beperkt. Ook met de algemene niveaubeschrijvingen voor de productieve vaardigheden waren de groepsleden, mits enkele kleine aanpassingen, grotendeels akkoord. Wel waren er voor elke functie verschillende taaltaken die volgens de deelnemers niet vallen onder de minimum taalvaardigheid die wordt verwacht van een starter, en die dus uit de lijst zouden moeten worden geschrapt. Hieronder worden per functie de antwoorden van de resonansgroep in grote lijnen besproken. Telkens wordt ook aangegeven welke beslissingen op basis van deze gegevens werden genomen. De herwerkte lijsten met taaltaken voor elke functie, die het resultaat waren van deze beslissingen, zijn opgenomen in de bijlagen 13-15. 5.2.3

Synthese van de antwoorden

Begeleider Luisteren Er werden door de resonansgroep geen luistertaken toegevoegd aan de lijst voor begeleider. Wel waren beide groepen het erover eens dat taaltaak 5, luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag, niet in alle gevallen haalbaar is voor een starter. Eén groep stelde daarom voor om de formulering van de taaltaak te nuanceren door toe te voegen dat het enkel gaat om het begrijpen van de hoofdpunten van een heldere en goed gestructureerde uiteenzetting over concrete onderwerpen, waarbij visuele ondersteuning en concrete voorbeelden worden voorzien. Beslissing: •

Het voorstel tot herformulering van taaltaak 5 werd gevolgd.

Gesprekken voeren Eén groep voegde voor deze vaardigheid de taaltaak 'telefoongesprekken voeren met ouders' toe aan de lijst. Verder waren er verschillende taken die volgens de deelnemers niet tot de minimumvereisten voor 16

een starter behoren. Voor vijf taaltaken (12, 16, 19, 36 en 45) besliste de resonansgroep unaniem dat ze moeten worden geschrapt. De taken 17, 40, 41 en 42 werden in beide groepen in vraag gesteld op basis van vergelijkbare argumenten, maar bij deze taken was er geen consensus over het uiteindelijke groepsantwoord. Verder waren er nog een aantal voorstellen om de formulering van bepaalde taaltaken aan te passen. De resonansgroep was het eens met de algemene niveaubeschrijving voor gesprekken voeren, mits enkele kleine aanpassingen ter verduidelijking van de formulering. Beslissing: •

'Telefoongesprekken voeren met ouders' werd toegevoegd aan de contexten bij taaltaak 9: informatie uitwisselen met ouders over het kind.

•

De volgende taaltaken werden geschrapt: 12: Problemen aankaarten en bespreken met ouders (bv. wanneer ouders hun kind regelmatig te laat komen ophalen) 16: Feedback vragen aan ouders over de opvang 17: Onderlinge contacten tussen ouders stimuleren (ouders aan elkaar voorstellen) 19: Een ouderactiviteit (bv. babymassage, kindergrime, ...) begeleiden 36: Eigen agendapunten naar voren brengen in een teamoverleg 40: Manier van werken uitleggen en toelichten aan een nieuwe collega of stagiair 41: Het functioneren van een stagiair bespreken met verantwoordelijke/collega's 45: Het functioneren van een stagiair bespreken met de stagebegeleider Op basis van de interviews en observaties waren er al aanwijzingen dat deze taaltaken niet tot de kerntaken van een starter behoren, bijvoorbeeld omdat ze minder frequent en/of belangrijk zijn of omdat ze meestal enkel door meer ervaren begeleiders worden uitgevoerd. Dit geldt overigens voor alle taaltaken waarover na de resonansgroep werd beslist om ze te schrappen uit de lijsten. Opmerking: Wat taaltaak 12 betreft, werd het aspect 'bespreken van kleine dagelijkse problemen' wel behouden door het toe te voegen aan de taaltaken 9 en 10 die betrekking hebben op de dagelijkse utwisseling van informatie met de ouders.

•

Taaltaak 42, informele gesprekken voeren met collega's en met de verantwoordelijke, werd behouden. Deze taak behoort niet tot de kerntaken van de functie, maar draagt wel bij tot een goede sfeer op de werkvloer. Bovendien werd taaltaak 15, informele gesprekken voeren met ouders, op basis van dezelfde argumenten wel weerhouden door de resonansgroep.

•

De formulering van de taaltaken 10, 13, 14, 15, 18, 23 en 39 werd aangepast op basis van de opmerkingen van de resonansgroep.

•

Ook in de algemene niveaubeschrijving voor gesprekken voeren werd de feedback van de deelnemers verwerkt. 17

Lezen De resonansgroep voegde voor deze vaardigheid geen taaltaken toe. De taken 56 en 57 werden door beide groepen geschrapt. Over de taaltaken 50, 55 en 58 was in beide groepen discussie, maar het eindoordeel was verschillend: één groep koos ervoor om de taaltaak te schrappen terwijl de andere voorstelde om ze te behouden in een aangepaste versie. Daarnaast formuleerde de resonansgroep nog een aantal voorstellen om de verwoording van de taaltaken aan te verduidelijken en/of te nuanceren. Beslissing: •

De argumentatie van de resonansgroep werd gevolgd m.b.t. het schrappen van de volgende taken: 56: Keuze maken uit brochure met opleidingsaanbod 57: Documenten i.f.v. een opleiding of studiedag lezen over omgaan met baby’s en peuters (voeding, verzorging en ontwikkeling), ouders (opvoeden, participatie van ouders)

•

Ook taaltaak 55 (tekst in een kinderboek luidop voorlezen) en 58 (publicaties m.b.t. kinderopvang lezen) werden geschrapt. Voor taaltaak 55 werd daarbij de argumentatie van groep B gevolgd, nl. dat deze taaltaak problematisch kan zijn voor begeleiders met dyslexie. Bovendien is het kunnen vertellen van wat er op de prenten te zien is (taaltaak 28) belangrijker dan het letterlijk kunnen voorlezen van de tekst in het boek. Ook voor taaltaak 58 werd het oordeel van groep B gevolgd. Bij deze beslissing speelde het argument mee dat deze taaltaak niet in alle bezochte voorzieningen werd uitgevoerd.

•

Taaltaak 50, crisisprocedure lezen, werd behouden, maar met de nuancerende aanpassingen die door één van de groepen werden voorgesteld.

•

Ook de taaltaken 49, 51, 52 werden geherformuleerd, rekening houdend met de opmerkingen vanuit de resonansgroep.

Schrijven Ook voor schrijven waren er volgens de resonansgroep geen taken die in de lijst ontbraken. Wel waren er volgens hen een aantal taaltaken die niet tot de minimale taaleisen behoren voor een starter: de taaltaken 64, 65, 66, 67 en 69 werden unaniem geschrapt. Taaltaak 68 werd in de ene groep eveneens geschrapt, maar was volgens de andere groep wel vereist. Met de algemene niveaubeschrijving voor schrijven waren alle deelnemers akkoord. Beslissing: •

Deze taaltaken werden geschrapt: 64: Observatieschema invullen (bv. Ziko) 65: Notities nemen voor eigen gebruik (bv. in een teamvergadering of tijdens een opleiding) 66: Een kort verslag schrijven van een oudergesprek 67: Eigen functioneringsgesprek schriftelijk voorbereiden aan de hand van een leidraad 69: Beoordeling van een stagiair schrijven 18

•

Taaltaak 68, formulieren invullen, werd wel behouden omdat uit de interviews en observaties is gebleken dat het invullen van (eenvoudige) formulieren een vrij frequente taak is die ook door starters moet worden kunnen uitgevoerd.

Onthaalouder Algemeen Op basis van de antwoorden van de deelnemers en de discussie in de groepen blijkt er op gebied van de taaltaken een duidelijke overlapping te bestaan tussen de functie van onthaalouder en die van begeleider. Vooral voor de taken rond communiceren met kinderen is dit het geval: op dat vlak werd er door de resonansgroep geen enkel verschil aangegeven tussen beide functies. Anderzijds gaven de deelnemers toch ook een belangrijk verschil aan tussen een begeleider en een onthaalouder. Omdat een onthaalouder meestal alleen werkt, wordt er van hem of haar een hogere graad van zelfstandigheid verwacht, zowel op talig als op niet-talig vlak. Bij een onthaalouder is er immers niet de hele tijd een verantwoordelijke of een collega in de buurt die kan bijspringen wanneer er zich een (communicatie)probleem of een moeilijkere situatie voordoet. Om die reden werden bepaalde taaltaken die voor een begeleider werden geschrapt of afgezwakt qua niveau, toch als vereist beschouwd voor een onthaalouder. Volgens het nieuwe decreet zal de functie van onthaalouder echter niet meer als dusdanig bestaan, maar vervangen worden door de nieuwe functiebeschrijvingen van begeleider en verantwoordelijke. Een alleenwerkende onthaalouder zal in de toekomst dus zowel begeleider (in de gezinsopvang) zijn als verantwoordelijke voor de eigen opvangvoorziening. Op het moment van de resonansgroep waren de deelnemers nog maar pas van deze veranderingen op de hoogte. Toch werd er op bepaalde momenten in de discussie al rekening gehouden met de nieuwe functieverdeling van het decreet. Dit gebeurde in de ene groep iets meer dan in de andere, waardoor er op een aantal punten verschillen waren tussen de antwoorden van de groepen. Luisteren Voor luistervaardigheid werden er voor onthaalouder geen taaltaken geschrapt of toegevoegd. Gesprekken voeren Ten opzichte van de functie begeleider werden voor onthaalouder geen nieuwe taken toegevoegd voor gesprekken voeren. Twee overlappende taken (19 en 20) werden net zoals bij begeleider geschrapt, op basis van dezelfde argumentatie. Verder werden nog de taken i.v.m. de begeleiding en evaluatie van een stagiair door verschillende deelnemers geschrapt met als argument dat een startende onthaalouder meestal niet onmiddellijk een stagiair in dienst neemt. Ook taak 62 (zaken regelen als startende zelfstandige) werd weggelaten omdat een zelfstandige starter deze taak opneemt in zijn rol van organisator van de opvang. Daarnaast werden nog een aantal suggesties gedaan om de taken 18, 23, 37, 48 en 51 te nuanceren en/of te verduidelijken. Eén groep stelde ook voor om de taken 59 tot en met 61 onder de noemer 'gesprekken voeren met externen'. De algemene niveaubeschrijving voor gesprekken voeren werd goedgekeurd, mits enkele kleine herformuleringen. 19

Beslissing: •

De volgende taken werden geschrapt: 19: Feedback vragen aan ouders over de opvang 20: Onderlinge contacten tussen ouders stimuleren (ouders aan elkaar voorstellen) 47: Het functioneren van een stagiair bespreken met een collega 52: Het functioneren van een stagiair bespreken met de stagebegeleider 53: Manier van werken uitleggen en toelichten aan starter of stagiair 62: Als starter: Bijkomende zaken regelen met (vertegenwoordigers van) instellingen en diensten (bv. afspraken maken met de brandweer over het evacuatieplan, een verzekering afsluiten, ...)

•

De taken 18, 23, 37, 48 en 51 werden aangepast.

•

Taak 59 t.e.m. 61 werden gegroepeerd onder de noemer 'gesprekken voeren met externen'.

•

De algemene niveaubeschrijving werd aangepast volgens de feedback van de resonansgroep.

Lezen Er werden geen taken toegevoegd. Taaltaak 69 en 70 werden geschrapt omwille van dezelfde redenen als bij de functie begeleider. Taaltaak 64, 71 en 78 werden door één van beide groepen weggelaten. Bij taaltaak 64 en 71 was de argumentatie daarvoor gelijk aan die bij begeleider. Taaltaak 78 werd geschrapt omdat deze volgens het nieuwe decreet tot de taken van de organisator behoort. Beslissing: •

Deze leestaken werden geschrapt: 64: Tekst in een kinderboek luidop voorlezen 69: Keuze maken uit brochure met opleidingsaanbod 70: Documenten i.f.v. een opleiding of studiedag lezen over omgaan met baby’s en peuters (voeding, verzorging en ontwikkeling), ouders (opvoeden, participatie van ouders) 71: Publicaties m.b.t. kinderopvang lezen: nieuwsbrieven, vaktijdschriften,… (nieuwsbrieven Kind & Gezin, Kiddo,…) 78: Als starter: Schriftelijke informatie begrijpen over regelgeving, voorschriften en ondersteuning voor zelfstandige onthaalouders (bv. voorwaarden attest van toezicht, startersmap K&G, brochure IKG, voorwaarden financiële ondersteuning, ...)

Schrijven De resonansgroep voegde geen schrijftaken toe voor de functie van onthaalouder. In beide groepen was er consensus over het schrappen van de taken 82, 87 en 91, om dezelfde redenen als bij begeleider. De taken 73, 74 en 79 werden behouden mits aanpassingen. Bij de algemene niveaubeschrijving waren er geen opmerkingen. 20

Beslissing: •

De volgende taken werden geschrapt uit de lijst: 82: Notities nemen voor eigen gebruik (bv. tijdens een overlegmoment, opleiding of intervisie) 87: Beoordeling van een stagiair schrijven 91: Eigen functioneringsgesprek schriftelijk voorbereiden aan de hand van een leidraad

•

De taken 73, 74 en 79 werden aangepast volgens de opmerkingen van de resonansgroep.

Verantwoordelijke Luisteren Groep B voegde de taak 'Luisteren naar mededelingen van externen' toe aan de lijst. Verder formuleerden zij een aantal voorstellen tot aanpassing van de taken 2 en 5. Beslissing: •

De taak 'Luisteren naar mededelingen' van externen werd toegevoegd.

•

De taken 2 en 5 werden aangepast op basis va de feedback van groep B.

Gesprekken voeren Groep B voegde de taak 'Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van begeleiders en ouders' toe, omdat in de lijst enkel het begroeten van de kinderen was opgenomen. Taak 55, een vorming of workshop geven, werd door beide groepen geschrapt. In het licht van het nieuwe decreet schrapte groep A verder ook nog taak 16, sollicitatiegesprekken voeren, omdat deze eerder onder de functie van organisator valt. Taak 57, zaken regelen met externen m.b.t. het opstarten van de voorziening, werd om dezelfde reden geschrapt door groep B. Verder werden door beide groepen nog een aantal aanpassingen aan de taaltaken voorgesteld, meer bepaald aan de taken 22, 53 en 56. Ook werd gesuggereerd om de taaltaken 42 t.e.m. 47 te clusteren tot één taak 'gesprekken voeren met externen'. De algemene niveaubepaling voor gesprekken voeren werd goedgekeurd, wel stelde groep B een kleine aanpassing voor. Beslissing: •

De taak 'Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van begeleiders en ouders' werd toegevoegd.

•

Deze taken werden geschrapt: 16: Sollicitatiegesprekken voeren met kandidaat-begeleiders/kandidaatonthaalouders 55: Vorming / workshop geven aan begeleiders, studenten kinderzorg of andere verantwoordelijken 57: Als starter : zaken regelen met (vertegenwoordigers van) instellingen en diensten (bv. afspraken maken met de brandweer over het evacuatieplan, een verzekering afsluiten, ...)

•

De taken 22, 53 en 56 werden aangepast volgens de opmerkingen van de resonansgroep.

•

De taken 42 t.e.m. 47 werden gegroepeerd onder de noemer 'gesprekken voeren met externen'. 21

•

Aan de algemene niveaubeschrijving voor gesprekken voeren werd een kleine aanpassing gedaan op basis van de feedback van groep B.

Lezen Groep B voegde de taaltaken 'Mails van externen lezen' en 'Interne documenten lezen (bv. een visietekst)' toe aan de lijst. Taak 68 werd door groep B geschrapt omdat deze volgens hen onder de taken van de organisator valt in het decreet. Beslissing: •

De taken 'Mails van externen lezen' en 'Interne documenten lezen (bv. een visietekst)' werden toegevoegd.

•

Taak 68 'Als starter: Schriftelijke informatie begrijpen over regelgeving, voorschriften en ondersteuning voor startende kinderdagverblijven' werd in samenspraak met Kind & Gezin aangepast volgens de functiebeschrijving in het decreet.

Schrijven Er werden geen schrijftaken toegevoegd aan de lijst voor (dienst)verantwoordelijke. De taken 72 en 73 werden door beide groepen geschrapt: 72 omdat ze geen vereiste op zich is, maar een mogelijke context is onder taak 71; taak 73 omdat ze onder de functie van organisator valt. Ook werden er aanpassingen voorgesteld aan de taken 78, 79, 81, 82, 83, 86, en 87. Verschillende van deze aanpassingen werden ingegeven door de functiebeschrijvingen van het nieuwe decreet waaruit blijkt dat het opstellen van een aantal belangrijke documenten (bv. crisisprocedure, contract voor de ouders, ...) onder de bevoegdheid van de organisator valt. De verantwoordelijke moet deze documenten wel kunnen invullen, of voor een stukje bijdragen aan het (her)schrijven ervan. Verder werd voorgesteld om taak 88 niet op te nemen als afzonderlijke taak, omdat ze valt onder de taken 82 en 83. Met betrekking tot deze laatste taken werd voorgesteld om ze samen te voegen tot één taak. Beslissing: •

De volgende taken werden geschrapt: 72: Informerende teksten schrijven voor de website van de voorziening 73: Vacature voor nieuwe begeleider/onthaalouder schrijven

•

De taaltaken 78, 79, 81, 82, 83, 86 en 87 werden aangepast volgens de functiebeschrijvingen van het decreet.

•

Taaltaak 88 werd weggelaten omdat ze valt onder 82/83.

•

De taken 82 en 83 werden geclusterd.

5.2.4

Herwerking van de lijsten

Op basis van de antwoorden en de feedback van de resonansgroep werden de lijsten met taaltaken voor de drie functies herwerkt. Deze herwerking gebeurde volgens de werkwijze die wordt beschreven in paragraaf 5.1.3. De aangepaste lijsten met taaltaken die het resultaat waren van deze herwerking, zijn opgenomen in bijlage 13-15. 22

6.

Relatering

Dit hoofdstuk bevat een beschrijving van de methode die werd gebruikt om de in kaart gebrachte taalvereisten voor de functies begeleider en verantwoordelijke te relateren aan het Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen (ERK). Vervolgens worden ook de resultaten van deze relatering beschreven. In tegenstelling tot de twee voorgaande stappen in het onderzoek (interviews/observaties en relatering), wordt er voor de relatering dus niet langer gewerkt met de driedeling van functies in begeleider, verantwoordelijke en onthaalouder, maar wordt er uitgegaan van de vernieuwde functiebeschrijvingen uit het decreet op de kinderopvang voor baby's en peuters. De functies die in dit decreet worden onderscheiden zijn organisator, verantwoordelijke en begeleider. De opdracht van dit onderzoek bestond erin om voor deze laatste twee functies een niveaubepaling te formuleren in termen van ERK-niveaus voor de verschillende vaardigheden.

6.1

Methode

In wat volgt wordt de werkwijze uitgelegd die gebruikt werd om de opgelijste taaltaken voor begeleider en verantwoordelijke te relateren aan het ERK. Na een kort algemeen stuk over de opzet van de relatering, volgt een toelichting over het ERK. Vervolgens worden de verschillende stappen in het relateringsproces beschreven. 6.1.1

Algemeen

De werkwijze voor de relatering van de taaltaken is geïnspireerd op het stappenplan van de Nederlandse Taalunie voor het relateren van trajecten en doelstellingen (http://taalunieversum.org/onderwijs/nt2beginnersdoelen/stappenplan). Deze stappen werden hierbij gevolgd: 1. Niveaubepaling per taaltaak. 2. Samenbrengen van de gegevens per vaardigheid in een grafische voorstelling 3. Globale niveaubepaling per vaardigheid 6.1.2

Wat is het ERK?

Het ERK is een taalonafhankelijk referentiekader, waarvan de voornaamste doelstelling is om de communicatie over moderne talen over de verschillende onderwijsstelsels in de Europese landen heen te verbeteren door een gemeenschappelijke basis te bieden. Het ERK wil een kader aan reiken om te reflecteren over het leren van moderne vreemde talen, in het licht van de behoeftes van de leerder. Daartoe biedt het referentiekader objectieve criteria om taalvaardigheid te beschrijven zodat de wederzijdse erkenning van kwalificaties die zijn behaald in verschillende leeromgevingen gemakkelijker wordt en de mobiliteit in Europa vlotter verloopt (Raad van Europa, 2001, 2008). Het ERK wil ook aanzetten tot zelfreflectie en autonomie bij de leerder, en wil daarnaast meertaligheid en interculturele communicatie bevorderen (Little, 2006). Het ERK beschrijft op een omvattende wijze de verschillende dimensies die in onderlinge samenhang voorkomen in alle vormen van taalgebruik en taalleren. De verschillende dimensies die worden 23

onderscheiden zijn strategieën, taken, teksten, algemene individuele competenties, communicatieve taalcompetentie, taalactiviteiten, taalprocessen, contexten en domeinen. Het meest bekende onderdeel van het ERK is echter de beschrijving van de verschillende beheersingsniveaus van taalvaardigheid die gebruikt kunnen worden als gemeenschappelijk referentiepunt waaraan de voortgang van het taalleren kan worden afgemeten. Het ERK beschrijft 3 algemene niveaus: •

A: basisgebruiker

•

B: onafhankelijk gebruiker

•

C: vaardige gebruiker

Elk van deze niveaus is opgedeeld in twee subniveaus (de criteriumniveaus), die op hun beurt weer verder kunnen vertakt worden in tussenniveaus (de plusniveaus). Een plusniveau houdt in dat een aantal aspecten van het volgende criteriumniveau aanwezig zijn, maar (nog) niet allemaal. Onderstaand schema (Raad van Europa, 2008) maakt de structuur van het ERK duidelijk:

Voor elk van de zes criteriumniveaus is zowel een globale niveaubeschrijving beschikbaar als een aantal meer gedetailleerde beschrijvingen voor de verschillende (sub)vaardigheden en deelaspecten. Deze beschrijvingen (of 'descriptoren') die de vorm hebben van 'can-do-statements' zijn gerangschikt in schalen die de verschillende niveaus beschrijven van A1 tot en met C2. In sommige schalen zijn ook descriptoren beschikbaar voor de plusniveaus. In het ERK worden twee aspecten van de referentieniveaus beschreven. Enerzijds wordt beschreven wat een leerder kan op een bepaald niveau (taalomvang), anderzijds ook hoe goed hij of zij dat kan (taalcomplexiteit). De taalomvang wordt onder andere beschreven in de schalen voor de verschillende vaardigheden spreken, gesprekken voeren, schriftelijke productie, schriftelijke interactie, lezen en luisteren. Per vaardigheid is een algemene schaal beschikbaar, naast een aantal schalen voor specifieke subvaardigheden. De taalcomplexiteit van de productieve vaardigheden wordt toegelicht in de schalen die betrekking hebben op linguïstische aspecten zoals woorden schat, grammaticale beheersing, coherentie en cohesie enz. Het ERK is opgezet als een open en flexibel referentiekader dat bruikbaar is voor verschillende doeleinden en contexten. Belangrijk is verder dat het ERK in eerste instantie is ontwikkeld voor moderne vreemde talen, wat een ander perspectief inhoudt dan de beschrijving van moedertaalbeheersing. Natuurlijk geldt voor alle Europese talen wel dat ze zowel moedertaal kunnen zijn voor de één als vreemde of tweede taal voor de ander (Boogaard, 2010).

24

6.1.3

Niveaubepaling per taaltaak

Clustering van de taaltaken De lijsten met taaltaken per vaardigheid die voor elke functie werden opgesteld op basis van de interviews en observaties, waren lang en gedetailleerd. Ook wanneer er, na het consulteren van de resonansgroep, een aantal taken werden geschrapt die niet tot de basisvereisten van een starter behoren, bleef er nog altijd een te groot aantal taaltaken over om werkbaar te zijn voor de ERK-relatering. Daarom werden de taaltaken waar mogelijk geclusterd tot een meer overzichtelijke lijst van typetaken. Typetaken zijn meer generische taken die als algemene noemer kunnen dienen voor een aantal taken met overlappende kenmerken. Zo vallen bijvoorbeeld de taken een ‘aanwezigheidslijst invullen’ en ‘een verlofkaart invullen’ onder de typetaak ‘formulieren invullen’. De definitieve lijsten van (type)taken die het resultaat zijn van deze clustering zijn te vinden in bijlage 1617. Deze lijsten vormden het vertrekpunt van de relatering aan het ERK. Selectie van relevante schalen Als eerste stap in de relatering van de taken, werd voor elke taak een selectie gemaakt van de voor die taak relevante schalen uit het ERK. Deze selectie bestond telkens uit verschillende soorten schalen: •

De algemene schaal voor de betreffende vaardigheid

•

Een of meer toepasselijke subvaardigheidsschalen

•

Voor de productieve vaardigheden (gesprekken voeren en schrijven): een aantal relevante schalen waarin meer kwalitatieve linguïstische aspecten worden beschreven (bv. woordenschat, grammaticale correctheid, propositionele nauwkeurigheid,…)

Het ERK bevat geen schalen met kwalitatieve tekstkenmerken voor de receptieve vaardigheden lezen en schrijven. Deze kenmerken zitten soms vervat in de descriptoren en zijn verspreid over de verschillende schalen van het ERK, wat geen overzichtelijk en volledig beeld geeft. Daarom werd er voor deze vaardigheden gebruik gemaakt van de aanvullende schalen uit het document Taalprofielen (Liemberg & Meijer, 2004) waarin kwalitatieve niveaucriteria worden beschreven voor lezen en luisteren. Naast Taalprofielen werd in sommige gevallen ook het Raamwerk NT2 (Dalderop et al, 2002) geconsulteerd. Beide documenten werden ontwikkeld in Nederland ter verduidelijking en aanvulling van het ERK. Ze zijn een bewerking van de niveaubeschrijvingen van het ERK, aangevuld met concrete voorbeelden per niveau en per domein (bv. werk, opleiding, dagelijks leven). Deze publicaties werden ingezet tijdens de relatering wanneer de beschrijving in het ERK te vaag was of niet van toepassing op de taaltaak. In die gevallen boden de concrete voorbeelden soms houvast bij de relatering. Ook voor taken met betrekking tot het schrijven van zakelijke correspondentie werden deze documenten gebruikt. Het ERK bevat immers geen descriptoren voor deze subvaardigheid. Niveaubepaling op basis van de geselecteerde schalen Na de selectie van relevante schalen voor een bepaalde taaltaak werd op basis van elk van deze schalen een niveau bepaald voor het aspect of de subvaardigheid beschreven in die schaal (zie bijlage 18-21 voor begeleider en 22-25 voor verantwoordelijke). Hierbij werd steeds het doel van dit onderzoek in het achterhoofd gehouden: het bepalen van het minimumniveau dat vereist is voor de functie van begeleider of verantwoordelijke. Aangezien in het ERK het verschil tussen twee aangrenzende descriptoren in een 25

schaal niet altijd even groot is, was het soms moeilijk om uit te maken welke niveaubeschrijving het meest passend was voor de taak. In dat geval werd steeds gekozen voor het laagste van de twee niveaus, op voorwaarde dat de beschrijving geen aspecten bevat die te laag zijn voor de taaltaak in kwestie. Bij het vastleggen van een minimumniveau is het immers niet te verantwoorden om een hoger niveau te kiezen als er geen argumenten zijn om het niveau eronder te verwerpen. De argumentatie voor de niveaubepaling op basis van een schaal kon bestaan uit de volgende elementen: •

Een argumentatie waarom een bepaald niveau te hoog of te laag is voor de betreffende taaltaak en/of waarom het gekozen niveau het beste past.

•

Een letterlijke overname van (een deel van) de beschrijving die aanleiding gaf tot de keuze voor een bepaald niveau.

Bij de niveaubepaling werd er soms gekozen voor een plusniveau (bijvoorbeeld A2+), zeker bij schalen waarin voor de plusniveaus een descriptor is opgenomen. Ook in situaties waarin een bepaald niveau te laag was, maar het volgende niveau te hoog, werd gekozen voor een tussenniveau, ook als het in de schaal niet werd beschreven. Bij enkele taaltaken, meer bepaald de taken die betrekking hebben op de interactie met de kinderen, was het voor sommige schalen moeilijk om te kiezen voor één bepaald niveau of plusniveau. De reden hiervoor is dat niet alle schalen van het ERK toepasselijk zijn op de communicatie met jonge kinderen. De betreffende taaltaken bezitten daardoor kenmerken van uiteenlopende niveaus en zijn om die reden moeilijk onder één niveau onder te brengen. In deze gevallen werd er dan ook niet gekozen voor een tussenliggend niveau, maar voor een oordeel in de vorm van bijvoorbeeld ‘A2/B1’ waarmee bedoeld wordt dat de taaltaak belangrijke kenmerken van beide niveaus bevat, maar dat er omwille van de specifieke context niet voor één bepaald niveau werd gekozen. De niveaubepaling per taaltaak zoals hierboven toegelicht, werd door elk van de onderzoekers afzonderlijk uitgevoerd. Vervolgens werden de resultaten naast elkaar gelegd en vergeleken. Bij een verschillende niveau-inschatting werd via discussie tot een consensus gekomen. Waar nodig werd daarbij de expertise ingeroepen van collega’s die ervaring hebben met het Europees Referentiekader. Globale niveaubepaling per taaltaak Op basis van de resultaten voor de verschillende schalen werd voor elke taaltaak een globaal niveau bepaald. De globale niveaubepaling per taaltaak is geen optelsom van de niveaubepalingen voor elke relevante schaal. Niet alle schalen hebben immers evenveel gewicht binnen de taaltaak. Bij de taaltaak ‘informatie uitwisselen met ouders’ bijvoorbeeld, weegt de niveaubepaling voor de schaal ‘informatieuitwisseling’ meer door dan de niveaubepaling voor ‘het woord nemen’. Voor de globale niveaubepaling werd telkens vertrokken van de niveaubepalingen voor de inhoudelijke schalen van (sub)vaardigheden. Vervolgens werd voor elke taak bekeken of het globale niveau voor de volledige taak moest worden bijgesteld naar boven of naar onder toe op basis van de linguïstische aspecten (bijvoorbeeld woordenschat, grammaticale correctheid, …). 6.1.4

Niveaubepaling per vaardigheid

Na de relatering per taaltaak, werden de niveaubepalingen van de verschillende taaltaken samengebracht per vaardigheid. Dit gebeurde op twee manieren: via een grafische voorstelling waarin de niveaubepalingen van de verschillende taaltaken binnen een vaardigheid overzichtelijk werden gegroepeerd, en met een globale niveaubepaling per vaardigheid. 26

Grafische voorstelling Voor elke vaardigheid werden de niveaubepalingen voor de taken binnen die vaardigheid samengebracht in een visuele voorstelling. Deze voorstelling biedt een genuanceerd beeld van het vereiste niveau en geeft eventuele verschillen qua niveau tussen de verschillende taken binnen die vaardigheid duidelijk weer. Op de horizontale as worden de taaltaken weergegeven door middel van een nummer gevolgd door een verkorte formulering. Dit nummer verwijst naar de lijsten met geclusterde taaltaken per functie, waarin de volledige formuleringen van de taaltaken zijn opgenomen. Deze lijsten zijn te vinden in bijlage 16-17. Op de verticale as staan de ERK niveaus vermeld, zowel de zes criteriumniveaus als de gebruikte tussenniveaus. Globale niveaubepaling Op basis van de niveaubepalingen voor de verschillende taaltaken, werd ook een globaal minimumniveau bepaald voor elke vaardigheid. Als alle taken van een bepaalde vaardigheid zich op hetzelfde niveau bevinden, geldt dit niveau uiteraard ook meteen als het globale minimumniveau voor die vaardigheid. Wanneer er binnen een vaardigheid echter variatie bestaat qua niveau van de taaltaken, kan het globale minimumniveau niet altijd worden vastgesteld door eenvoudigweg het niveau te kiezen waarop de meeste taaltaken zich bevinden. Het is namelijk mogelijk dat de taaltaken evenredig verdeeld zijn over verschillende niveaus. Daarom hebben we voor de globale niveaubepaling per vaardigheid de volgende redenering gevolgd: •

•

Het globale vereiste minimumniveau is het laagste niveau waarop iemand minstens de helft van de taaltaken voor de vaardigheid in kwestie voldoende beheerst om ze zonder problemen te kunnen uitvoeren. Voor de taaltaken waarvoor het vereiste niveau nog niet helemaal is bereikt zullen medewerkers ongetwijfeld snel vooruitgang maken doordat ze dagelijks in die situaties terechtkomen waarin ze die taaltaken moeten uitvoeren. Waar nodig ondersteund door collega’s leren ze veel al doende. Op die manier groeien ze in hun competenties. Aan die verwachte groei zijn echter grenzen. Het is niet realistisch dat een medewerker op korte tijd voor verschillende taken een volledig ERK-niveau stijgt. Daarom hanteren we een tweede voorwaarde om het globale minimumniveau per vaardigheid te bepalen: het gekozen niveau mag niet meer dan een half niveau lager liggen dan het hoogste niveau waarop er taken voorkomen.

Ter illustratie: voor de fictieve grafiek hieronder kiezen we op basis van bovenstaande redenering niveau B1+ als globaal minimumniveau. Op het eerste gezicht zouden we op basis van de eerste voorwaarde B1 als globaal niveau nemen omdat dit het laagste niveau is waarop minstens de helft van de taaltaken op dit niveau of lager zitten (in dit geval 12 van de 18 taaltaken). Met niveau B1 als globaal minimumniveau zou er echter meer dan een half ERK-niveau verschil zijn met B2, het hoogst voorkomende niveau voor deze vaardigheid.

27

6.2

Resultaten

6.2.1

Relatering per taaltaak

Voor beide functies werden per vaardigheid alle afzonderlijke taaltaken gerelateerd aan het Europees Referentiekader volgens de methode beschreven in paragraaf 6.1.3. De werkdocumenten die het proces van de relatering weergeven, zijn te vinden in bijlage 18-21 voor begeleider en 22-25 voor verantwoordelijke. 6.2.2

Relatering per vaardigheid

Zoals beschreven in paragraaf 6.1.4 werden de niveaubepalingen van de afzonderlijke taaltaken per vaardigheid samengebracht in een grafische voorstelling. Op basis van deze overzichten werd voor elke vaardigheid ook een globaal niveau bepaald. Hieronder worden voor elke functie en per vaardigheid zowel de grafische voorstelling als het globale niveau weergegeven.

28

Begeleider: relatering luisteren ERK-niveau ↓ C2 C1 B2+ B2 B1+ B1 A2+ A2 A1 taaltaak →

1. Luisteren naar kinderen

2. Luisteren naar ouders

3. Teamoverleg

4. Luisteren naar collega’s

5. Vorming of studiedag

6. Veiligheidsinstructies begrijpen

In dit overzicht hebben we een verkorte formulering van de taaltaken opgenomen. Voor de volledige formuleringen verwijzen we naar de lijsten met taaltaken in bijlage 16 en 17.

Globale niveaubepaling voor deze vaardigheid: B1

29

Begeleider: relatering gesprekken voeren ERKniveau ↓

C2

C1

B2+

B2

B1+

B1

A2+

A2

A1

22. Hulpdiensten verwittigen

21. Interactieve opdrachten tijdens een vorming 20. Collega’s verwittigen bij crisissituatie 19. informele gesprekken voeren met collega’s 18. Informatie uitwisselen met verantwoordelijke 17. Deelnemen aan overleg met collega’s

16. Dagelijkse samenwerking met collega’s 15. Met taal spelen (vertellen, zingen, versjes, …) 14.Communiceren met kinderen over verloop activiteiten 13. Reageren op uitingen en signalen van kinderen 12. Kinderen begroeten en afscheid nemen 11. Informele gesprekken voeren

10. Klachten van ouders begrijpen en erop reageren 9. Afspraken maken met ouders

8. Informatie uitwisselen met ouders 7. Ouders begroeten en afscheid nemen

taaltaak →


Globale niveaubepaling voor deze vaardigheid: A2+

30

Begeleider: relatering lezen ERK-niveau ↓ C2 C1 B2+ B2 B1+ B1 A2+ A2 A1 taaltaak →

23. Schriftelijke informatie over de kinderen

24. Regels en werkinstructies

25. Interne documenten m.b.t. visie en afspraken

26. Documenten m.b.t. eigen personeelszaken


Globale niveaubepaling voor deze vaardigheid: A2+

31

Begeleider: relatering schrijven ERK-niveau ↓ C2 C1 B2+ B2 B1+ B1 A2+ A2 A1 27. Formulieren invullen taaltaak →

28. Informatie m.b.t. het kind noteren voor collega’s en ouders


Globale niveaubepaling voor deze vaardigheid: A2

32

Verantwoordelijke: relatering luisteren ERK-niveau ↓ C2 C1 B2+ B2 B1+ B1 A2+ A2 A1 taaltaak →

1. Informatie over het kind begrijpen

2. Luisteren naar ouders

3. Luisteren naar kinderen

4. Luisteren naar begeleiders

5. Luisteren naar externen

6. Overleg

7. Vorming of studiedag


Globale niveaubepaling voor deze vaardigheid: B1+

33

Verantwoordelijke: relatering gesprekken voeren ERKniveau ↓

C2

C1

B2+

B2

B1+

B1

A2+

A2

A1

25. Hulpdiensten verwittigen 24. Externe werkgroepen en vergaderingen 23. Gesprekken voeren met externen 22. Met taal spelen (vertellen, zingen, versjes, …) 21.Communiceren met kinderen over verloop activiteiten 20. Reageren op uitingen en signalen van kinderen 19. Kinderen begroeten en afscheid nemen 18. Overleggen met collegaverantwoordelijke(n) 17. Informele gesprekken voeren met begeleiders 16. Teamgesprekken voeren 15. Communiceren met begeleiders over dagelijkse werking 14. Advies en feedback geven aan begeleiders 13. Begeleiders begroeten en afscheid nemen 12. Informele gesprekken voeren 11. Problemen en klachten bespreken met ouders 10. Afspraken maken met ouders 9. Informatie uitwisselen met ouders 8. Ouders begroeten en afscheid nemen

taaltaak →



34

Verantwoordelijke: relatering lezen ERK-niveau ↓ C2 C1 B2+ B2 B1+ B1 A2+ A2 A1

taaltaak →

26. 27.Documenten 28. Verslagen Correspondentie m.b.t. van lezen dagelijkse vergaderingen werking

29.Formulieren 30.Schriftelijke instructies

31. Interne inhoudelijke documenten

32. Publicaties m.b.t. eigen vakgebied

33. Informatie over (nieuwe) regelgeving



35

Verantwoordelijke: relatering schrijven ERK-niveau ↓ C2 C1 B2+ B2 B1+ B1 A2+ A2 A1 taaltaak →

34. Mededelingen voor begeleiders of ouders

35. Correspondentie: emails en brieven

36. Verslagen

37. Formulieren en documenten invullen

38. Inhoudelijke documenten


Globale niveaubepaling voor deze vaardigheid: B1

36

7.

Aanbevelingen

In het verlengde van de uitkomsten van dit onderzoek, moeten een aantal aspecten met de nodige omzichtigheid behandeld worden. Ze vormen de inhoud van de aanbevelingen en hebben betrekking op de interpretatie van de niveaubepaling, de plaats van taalvaardigheid ten opzichte van andere vereiste competenties, de manier van screenen en de omgang met taal binnen een competentiebeleid. 7.1

Interpretatie van de niveaubepaling: specificiteit en context

De output van deze studie bestaat uit een oplijsting van cruciale taaltaken voor de functies begeleider en verantwoordelijke in de voorschoolse kinderopvang, en een niveaubepaling van deze taken volgens de indeling van het ERK. De niveaubepaling op basis van het ERK wordt uitgedrukt op twee manieren. Ten eerste worden de verschillende taaltaken, telkens gegroepeerd per vaardigheid, gerelateerd aan een ERKniveau. De niveaubepalingen van de verschillende taaltaken zijn per vaardigheid samengebracht in een visuele voorstelling die een genuanceerd beeld geeft van de taalcompetenties die voor die vaardigheid zijn vereist. Daarnaast wordt er voor elke vaardigheid ook een globale niveaubepaling gegeven, waarin de niveaubepalingen van de verschillende taken worden ‘samengevat’ en herleid tot één globale niveauaanduiding zoals bv. ‘gesprekken voeren: A2+’. De globale niveaubepaling heeft als voordeel dat ze eenvoudiger en handzamer is dan een overzicht van alle aparte niveaubepalingen per taaltaak. Er moet echter voor gewaakt worden dat deze globale niveaubepaling niet verkeerd wordt geïnterpreteerd en een eigen leven gaat leiden, los van de context die eraan ten grondslag ligt. De globale niveau-aanduiding per vaardigheid impliceert zeker niet dat een begeleider of verantwoordelijke binnen de kinderopvang alle subvaardigheden die in het ERK onder het specifiek niveau worden omschreven, moet beheersen. Wat er wel beheerst moet worden staat duidelijk omschreven in de specifieke taaltaken, die ondergebracht kunnen worden onder een bepaald niveau van het ERK. De globale niveau-omschrijving heeft niet alleen het gevaar dat er hogere taaleisen worden gesteld dan nodig, maar ook dat er minder duidelijkheid is over wat er precies nodig is. Bij een globale niveaubepaling gaat er immers een deel van de informatie verloren. Het globale niveau geeft niet weer welke subvaardigheden en taaltaken precies moeten worden beheerst en binnen welke contexten (vergadering, spelmoment, enz.) en met welke gesprekspartners (ouders, kinderen, collega's, enz.) Daarom is het belangrijk om de globale niveaubepalingen die op basis van dit onderzoek worden gegeven niet uit hun context te halen, maar ze daarentegen altijd te blijven koppelen aan de specifieke taalvaardigheid die vereist is in de kinderopvang zoals omschreven in de verschillende taaltaken

7.2

Taalvaardigheid is geen geïsoleerde competentie

Taalvaardigheid is één van de vele competenties die iemand moet beheersen om goed te functioneren als medewerker in de kinderopvang. Binnen dit geheel van competenties is het erg moeilijk om er één afzonderlijk competentie uit te lichten en daarvoor het vereiste niveau te bepalen. Of iemand geschikt is voor de functie begeleider of verantwoordelijke, wordt immers niet bepaald door één competentie op zich, maar wel door het samenspel van de verschillende competenties. Het niet of wel voldoen aan de talige eisen biedt dan ook geen voldoende basis om te bepalen of iemand globaal gezien wel of niet voldoet voor de functie. 37

Ten eerste is het voor veel taken in de kinderopvang moeilijk om het talige aspect volledig te scheiden van andere competenties. Bij het communiceren met de kinderen bijvoorbeeld, speelt niet alleen taalvaardigheid een rol, maar onder andere ook pedagogische competenties zoals het zich kunnen inleven in de belevingswereld van het kind. Een tweede reden om te kijken naar het totaalbeeld van competenties, is het feit dat geen enkele starter vanaf het begin onmiddellijk alle kennis, vaardigheden en attitudes bezit die belangrijk zijn in de kinderopvang: niemand is perfect, iedereen heeft wel ergens één of meerdere werkpunten. Meer zelfs, net het functioneren in een context biedt de starter de meest uitgelezen kansen om relevante competenties (waaronder ook taalvaardigheid) verder uit te bouwen. Mensen leren net veel competenties ‘al doende’ en doordat ze bij dat doen ondersteund worden door collega’s. Het is bovendien belangrijk om te kijken naar het geheel, en na te gaan of eventuele tekorten op een bepaald vlak worden gecompenseerd door sterktes op een ander gebied. Zo is het goed mogelijk dat iemand op gebied van het Nederlands nog niet helemaal op het vereiste niveau zit, maar pedagogisch en inhoudelijk wel sterker staat dan gemiddeld. Daarnaast kan het in bepaalde contexten ook zijn dat iemand nog moet groeien op het vlak van Nederlands, maar dat zijn of haar overige taalkennis (bv. van zijn of haar moedertaal) een meerwaarde betekent voor de opvang. Om die laatste reden kan men dus het best niet uitsluitend naar de taalkennis Nederlands van de begeleider kijken. Wanneer een steeds groter wordend aandeel van de ouders en kinderen in de opvang een andere thuistaal heeft dan het Nederlands, zal een diverse vreemdetalenkennis binnen het team ongetwijfeld de communicatie met deze doelgroep ten goede komen.

7.3

Taal binnen een competentiebeleid

Zoals in voorgaande gesteld werd, zijn taal en taalcompetenties niet zomaar te scheiden. Wanneer er nog werkpunten of tekorten worden vastgesteld op het vlak van taal, is het belangrijk dat er voor (kandidaat)medewerkers een aangepast aanbod van taalondersteuning is zodat zij de nodige taalvaardigheid kunnen verwerven of nog verder ontwikkelen. Er moet met andere woorden door de overheid werk worden gemaakt van een goed uitgebouwd taal- en competentiebeleid waarbinnen er doorheen de gehele loopbaan van de medewerkers aandacht is voor verdere groei en uitbouw van competenties. Eerst en vooral moet er voldoende aandacht zijn voor taalvaardigheid binnen de basisopleidingen voor medewerkers in de kinderopvang. Deze opleidingen dienen kandidaat-medewerkers voor te bereiden op de verschillende (taal)taken die zij op de werkvloer zullen moeten uitvoeren. De verschillende taaltaken die in het kader van dit onderzoek werden opgelijst en gerelateerd aan de niveaus van het ERK, kunnen daarvoor een goede vertrekbasis vormen. Opleidingen kunnen het best op een geïntegreerde manier werken aan de vereiste taalvaardigheid, met name geïntegreerd met de uitbouw van andere competenties en vaardigheden. Een geïntegreerde aanpak van taal- en vakonderwijs biedt immers een aantal belangrijke voordelen. Zoals eerder al werd gesteld, leren mensen een taal het beste al doende, door haar te gebruiken in die situaties waarin je haar nodig hebt. Deze aanpak zorgt ook voor een grotere motivatie en bevordert ook de efficiëntie en de effectiviteit van het leertraject: er wordt meer geleerd in dezelfde tijd (Roberts, 2005; De Groof & Pype, 2007). Ook wanneer er tijdens of bij het begin van de loopbaan bepaalde talige tekorten worden vastgesteld, is geïntegreerde ondersteuning op de werkvloer omwille van bovenstaande redenen te verkiezen boven een algemene taalcursus die los van de werkvloer staat. 38

7.4

De screening van kandidaat-medewerkers

Wanneer in een decreet vereisten worden vastgelegd voor de taalvaardigheid van werknemers, dan rijst onmiddellijk ook de vraag hoe met die vereisten moet worden omgegaan bij de screening van kandidaatmedewerkers. In deze context – die van de formele kinderopvang – moet men zich met andere woorden afvragen hoe op een valide manier nagegaan kan worden of iemand talig voldoet om als begeleider of verantwoordelijke te kunnen starten. Er moet dus een manier gevonden worden om te voorspellen of een kandidaat-medewerker over voldoende talige competenties beschikt om de basistaken van een medewerker zonder al te veel moeilijkheden of hindernissen te kunnen uitvoeren. Om na te gaan of iemand voldoet aan de talige vereisten voor een specifieke job is een algemene taaltoets voor een bepaald niveau niet geschikt. Ten eerste zouden met een algemene taaltoets een aantal subvaardigheden onnodig worden getoetst. In een algemene toets op een bepaald ERK-niveau komen immers alle subvaardigheden aan bod die in het ERK op dat niveau worden beschreven. Zoals hierboven al werd gesteld, zijn echter niet al deze subvaardigheden relevant voor een medewerker in de kinderopvang. Ten tweede kunnen er met een klassieke, algemene taaltoets weinig uitspraken worden gedaan over de mate waarin iemand de specifieke taaltaken kan uitvoeren die wel relevant zijn voor de functie. Wanneer een toets taken en contexten bevat die niets te maken hebben met de kinderopvang, kan niet met zekerheid worden vastgesteld of iemand talig kan functioneren in relevante jobspecifieke situaties. Wie zich kan redden in de winkel kan misschien ook gesprekken met nieuwe ouders in het kinderdagverblijf voeren, maar misschien ook niet; op basis van een toets die niet ontwikkeld is om te meten wat men wil weten, kan er hierover geen valide oordeel worden uitgesproken. Een derde probleem is dat een algemene taaltoets niet tegemoetkomt aan de verschillen in ERK-niveau die zich kunnen voordoen binnen de talige eisen voor een bepaalde functie. Uit dit onderzoek blijkt dat er voor de onderzochte functies in de kinderopvang niet alleen verschillen in ERK-niveau zijn tussen de verschillende vaardigheden, maar dat ook de taaltaken binnen een bepaalde vaardigheid vaak onderling van niveau verschillen. Met een algemene taaltoets op één bepaald niveau kan er op deze variatie niet worden ingespeeld. Verder is screening met behulp van een klassieke taaltoets ook geen aangewezen instrument voor dit doel vanwege het gewicht van de vaardigheid gesprekken voeren in de betreffende functies. Zowel voor begeleiders als voor verantwoordelijken is gesprekken voeren de vaardigheid waarvoor ze de meeste taaltaken moeten aankunnen. Gesprekken voeren is echter ook een van de moeilijkste en meest arbeidsintensieve vaardigheden om te toetsen. Hier speelt niet alleen het validiteitsaspect (‘toets ik hier wel wat relevant is voor startende begeleiders?’) maar ook het praktische aspect dat het toetsen van gespreksvaardigheden een arbeidsintensief proces is; bij een klassieke taaltoets zouden ook van elke kandidaat-medewerker een of meerdere gesprekken moeten worden afgenomen (d.w.z. opgenomen en aan de hand van een uitgewerkte beoordelingswijzer moeten worden gescoord) (Kitao & Kitao, 1996). Om al deze redenen is het aan te bevelen om de taalvaardigheid van kandidaat-medewerkers in te schatten via een contextspecifieke screening die zo geïntegreerd mogelijk is ingebed in de beoordeling van de andere (niet-talige) relevante competenties.

39

8.

Bijlagen

40

Bijlage 1: Interviewleidraad begeleider gesprek 1

Interviewleidraad begeleider Gesprek 1 Datum: Naam begeleider:

Anderstalig:

ja

nee

Voorziening: Opvangvorm: Leefgroep:

A. KENNISMAKING + KORTE VOORSTELLING ONDERZOEK • • •

Bedoeling van het onderzoek (Realistische taalvaardigheidseisen in kaart brengen voor 3 functies in de kinderopvang) Functie van dit interview (Taken van de begeleider? Bij welke taken wordt gebruik gemaakt van taal (gesprekken voeren, lezen, schrijven, ...? + afspraken maken voor volgende stap: observatie.) Uitleg bij de verdere stappen: observatiedag en tweede interview (Doel observatie: taalgebruikssituaties gericht observeren met behulp van audio en/of video. Nadien tweede gesprek om het geobserveerde verder te bespreken en aan te vullen.)

B. (TAAL)TAKEN 1. Kan je me het verloop van een typische werkdag vertellen? Welke taken doe je allemaal? Overloop met de begeleider het takenpakket op een doorsnee werkdag. Doe dit chronologisch, volgens de dagindeling van het schema op p.3-4, en met als ankerpunt de verschillende momenten waaruit de dag is opgebouwd: o onthaalmoment o spelmoment o eetmoment o verzorgingsmoment o rustmoment o haalmoment Noteer in het schema de belangrijkste taalgebruiksituaties in de daardoor voorziene kolom (vb. onthaal van kinderen en ouders, maaltijd begeleiden, overleggen met collega's, ... Vraag door waar nodig om een goed beeld te krijgen van de situaties en taken.

41

2. Zitten er nog andere dingen in je takenpakket, die misschien niet dagelijks voorkomen, maar die wel belangrijk zijn? Voorbeelden: het noteren van observaties over de ontwikkeling van een kind, het bespreken van deze observaties met de verantwoordelijke, het teamoverleg, het kennismaken met ouders, het rondleiden van ouders, het maken van afspraken met derden voor een uitstap, een bijscholing of opleiding volgen, een nieuwe collega wegwijs maken, reageren bij een ongeval of plotse ziekte, ... Voeg deze taalgebruiksituaties toe onderaan het schema op p.3-4 bij 'extra'. Vraag door waar nodig om een goed beeld te krijgen. De analyse van het competentieprofiel leverde reeds een aantal taalgebruiksituaties op (zie observatietool): houd dit overzicht in het achterhoofd. Als er situaties zijn die de begeleider in eerste instantie niet noemt, vraag dan alsnog of deze ook voorkomen. Zo ja, vraag dan weer door: hoe vaak etc.

3. Bij welke van je taken komt er taal aan te pas? Wanneer praat je met wie? Wanneer moet je iets lezen of opschrijven? a. Overloop met de begeleider opnieuw zijn takenpakket, aan de hand van je notities in het schema. Ga na in welke situaties/ bij welke taken hij taal moet gebruiken (gesprekken voeren, luisteren, lezen, schrijven). Stel bijvragen om een duidelijk zicht te krijgen op de taaltaken: Gesprekken: Met wie? Waarover? Kort/lang? Alledaags/specifiek taalgebruik? Spreektempo?, ... Luisteren: Naar wie? Onderwerp? Kort/lang? Alledaags/specifiek taalgebruik? Eenvoudig / complex? Spreektempo? Visuele ondersteuning?, ... Lezen: Onderwerp? Kort/lang? Eenvoudig / complex? Theoretisch / abstract?, ... Schrijven: Wat? Bedoeld voor wie? Kort lang? Losse woorden of zinnen? Voorgestructureerd of niet? Taalgebruik: eenvoudig / complex, concreet / abstract?, ... ! Vraag of je teksten, formulieren etc. mag inkijken en/of kopiëren. Zo, ja: minder nodig om door te vragen. b. Pols naar de mate van beheersing die wordt verwacht: Mag je, bv. als je anderstalig bent, fouten maken (uitspraak, spelling, grammatica, ...) of zoeken naar woorden? Wanneer wel /niet? Bij welke gesprekspartners (collega's, kinderen, ouders, ...). Noteer de taaltaken en de bijhorende opmerkingen en voorbeelden in het schema. 4. (bij een anderstalige begeleider) • Zijn er taken die je moeilijk vindt? Zo ja, waarom? • Indien bij bovenstaande waarom-vraag spontaan de taal als struikelblok wordt vermeld, vraag dan door waar nodig: o Wat levert er precies problemen op? Voorbeelden / ervaringen? o Hoe wordt het opgelost? (vb. hulp van collega of verantwoordelijke, hulp van gesprekspartner, strategieën: om herhaling vragen, korte zinnen gebruiken, non-verbale middelen, ...) • Als de taal niet spontaan als factor wordt genoemd, stel je de volgende vraag: Zijn bepaalde taken voor jou moeilijk omdat je anderstalig bent? Zo ja, welke en waarom? Vraag dan weer door waar nodig. •

(bij een Nederlandstalige begeleider) Zijn er taken die je moeilijk vindt? Zo ja, waarom? 42

•

• • •

Indien bij bovenstaande waarom-vraag spontaan de taal als struikelblok wordt vermeld, vraag dan door waar nodig: o Wat levert er precies problemen op? Voorbeelden / ervaringen? o Hoe wordt het opgelost? (vb. hulp van collega of verantwoordelijke, hulp van gesprekspartner, strategieën, ...) Als de taal niet spontaan als factor wordt genoemd, stel je de volgende vraag: Zijn bepaalde taken voor jou moeilijk op het vlak van taal? Zo ja welke en waarom? Zo ja, vraag dan weer door waar nodig. Welke taken zijn volgens jou moeilijker voor anderstalige collega's? Waarom? Indien bij bovenstaande waarom-vraag spontaan de taal als struikelblok wordt vermeld, vraag dan door waar nodig: o Wat levert er precies problemen op? Voorbeelden / ervaringen? o Hoe wordt het opgelost? (vb. hulp van collega of verantwoordelijke, hulp van gesprekspartner, strategieën: om herhaling vragen, korte zinnen gebruiken, non-verbale middelen, ...)

C. AFSPRAKEN OBSERVATIE • • •

Datum en plaats nog eens checken, begin- en einduur afspreken. Welke situaties/taken gaan zullen we kunnen observeren? Is er bijvoorbeeld een overleg gepland die dag? → Afspreken op welke situaSes we ons zullen focussen. Concrete afspraken audio/video: Waar kunnen we apparatuur plaatsen? Zijn er kinderen die niet gefilmd mogen worden?

43

TAALGEBRUIKSITUATIES

OPMERKINGEN EN VOORBEELDEN

1.1 Kinderen verwelkomen en op hun gemak stellen 1.2 Vragen en luisteren naar informatie over de kinderen

MIDDAG

VOORMIDDAG

OCHTEND

Voorbeeld: 1. Onthaal van de kinderen en hun ouders

TAALTAKEN

44

TAALTAKEN


EXTRA

AFSLUITING

NAMIDDAG


45

Bijlage 2: Interviewleidraad verantwoordelijke gesprek 1

Interviewleidraad verantwoordelijke Gesprek 1 Datum: Naam verantwoordelijke:

Anderstalig:

ja

nee

Voorziening: Opvangvorm: Leefgroep:

A. KENNISMAKING + KORTE VOORSTELLING ONDERZOEK • • •

Bedoeling van het onderzoek (Realistische taalvaardigheidseisen in kaart brengen voor 3 functies in de kinderopvang) Functie van dit interview (Taken van de verantwoordelijke? Bij welke taken wordt gebruik gemaakt van taal (gesprekken voeren, lezen, schrijven, ...? + afspraken maken voor volgende stap: observatie.) Uitleg bij de verdere stappen: observatiedag en tweede interview (Doel observatie: taalgebruikssituaties gericht observeren met behulp van audio en/of video. Nadien tweede gesprek om het geobserveerde verder te bespreken en aan te vullen.)

B. (TAAL)TAKEN 5. Kan je me het verloop van een typische werkdag vertellen? Welke taken doe je allemaal? of ( indien je werkdagen allemaal anders verlopen) Wat zijn je belangrijkste taken als verantwoordelijke? Overloop met de verantwoordelijke het takenpakket op een doorsnee werkdag. Doe dit chronologisch, of op basis van de belangrijkste takenclusters, al naargelang de keuze van de geïnterviewde. Takenclusters + voorbeelden van taken: o Coördineren en organiseren van de opvang (kinddossiers bijhouden, aanwezigheden bijhouden en doorgeven, groepen indelen, programmatie en spelactiviteiten coördineren, uitstapjes regelen,…) o Contacten met ouders (nieuwe ouders verwelkomen en informeren, ouders inlichten over gedrag en ontwikkeling van hun kind, uitleg geven over het verkrijgen van een fiscaal attest, reageren bij klachten of problemen, …) o (bege)leiden en ondersteunen van medewerkers (pedagogische visie overbrengen, kindbesprekingen organiseren, …) o Contacten met derden (rapporteren, vergaderingen bijwonen, netwerk /samenwerking opbouwen en onderhouden, …) o Opbouwen eigen deskundigheid (ontwikkelingen volgen via internet, vaktijdschriften, …) 46

Kwaliteitszorg (pedagogische visie ontwikkelen, kwalitatieve doelstellingen formuleren, kwaliteitsbevorderende maatregelen ontwikkelen, evalueren en bijsturen, klachten opvolgen en behandelen…) o Bedrijfseconomisch beleid (boekhouding opvolgen, contracten afsluiten met ouders, ouderbijdrage berekenen, PR, voorbereiden en opvolgen van inspecties … ) o Logistiek beleid (aankoop van voeding, speelgoed & materialen, organisatie van huishoudelijke activiteiten, …) o Interne communicatie (opstellen van werkplanning, organiseren en leiden van teamoverleg, richtlijnen communiceren…) o Administratie (beheren van verzekeringen, opvolgen van facturen en kostennota’s, personeelsadministratie, …) o Regelgeving opvolgen en toepassen (brandveiligheid, voedselhygiëne, veiligheid speelterreinen, milieu, voorwaarden attest van toezicht en/of regelgeving met erkenningsen subsidiëringsvoorwaarden, mededelingen van K&G, …) Noteer in het schema op p. 4-5 de belangrijkste taalgebruiksituaties in de daardoor voorziene kolom. Vraag door waar nodig om een goed beeld te krijgen van de situaties en taken. o

6. Zitten er nog andere dingen in je takenpakket, die misschien niet dagelijks voorkomen, maar die wel belangrijk zijn? Voorbeelden: een bijscholing of opleiding volgen, een nieuwe collega wegwijs maken, een ouderavond organiseren, functioneringsgesprekken houden, vorming voor medewerkers organiseren, omgaan met crisissituaties of vermoeden van grensoverschrijdend gedrag, ... Voeg deze taalgebruiksituaties toe onderaan het schema op p.4-5 bij 'extra'. Vraag door waar nodig om een goed beeld te krijgen. De analyse van het competentieprofiel leverde reeds een aantal taalgebruiksituaties op (zie observatietool): houd dit overzicht in het achterhoofd. Als er situaties zijn die de begeleider in eerste instantie niet noemt, vraag dan alsnog of deze ook voorkomen. Zo ja, vraag dan weer door: hoe vaak etc. 7. Bij welke van je taken komt er taal aan te pas? Wanneer praat je met wie? Wanneer moet je iets lezen of opschrijven? a. Overloop met de verantwoordelijke opnieuw zijn takenpakket, aan de hand van je notities in het schema. Ga na in welke situaties/ bij welke taken hij taal moet gebruiken (gesprekken voeren, luisteren, lezen, schrijven). Stel bijvragen om een duidelijk zicht te krijgen op de taaltaken: Gesprekken: Met wie? Waarover? Kort/lang? Alledaags/specifiek taalgebruik? Spreektempo?, ... Luisteren: Naar wie? Onderwerp? Kort/lang? Alledaags/specifiek taalgebruik? Eenvoudig / complex? Spreektempo? Visuele ondersteuning?, ... Lezen: Onderwerp? Kort/lang? Eenvoudig / complex? Theoretisch / abstract?, ... Schrijven: Wat? Bedoeld voor wie? Kort lang? Losse woorden of zinnen? Voorgestructureerd of niet? Taalgebruik: eenvoudig / complex, concreet / abstract?, ... ! Vraag of je teksten, formulieren etc. mag inkijken en/of kopiëren. Zo, ja: minder nodig om door te vragen. b. Pols naar de mate van beheersing die wordt verwacht: Mag je, bv. als je anderstalig bent, fouten maken (uitspraak, spelling, grammatica, ...) of zoeken naar woorden? Wanneer wel /niet? Bij welke gesprekspartners (collega's, kinderen, ouders, ...). 47

Noteer de taaltaken en de bijhorende opmerkingen en voorbeelden in het schema.

8. (bij een anderstalige verantwoordelijke) • Zijn bepaalde taken voor jou moeilijker omdat je anderstalig bent? Zo ja, wat levert er precies problemen op? Voorbeelden / ervaringen? • Hoe wordt het opgelost? (vb. hulp van collega, hulp van gesprekspartner, strategieën: om herhaling vragen, korte zinnen gebruiken, non-verbale middelen, ...) • • • •

(bij een Nederlandstalige verantwoordelijke) Zijn er taken die jij moeilijk vindt op het vlak van taal? Zo ja, welke en waarom? Voorbeelden/ervaringen? Hoe wordt het opgelost? (vb. hulp van collega, hulp van gesprekspartner, woordenboek, ...) Welke taken zijn volgens jou moeilijker voor anderstalige verantwoordelijken? Wat zou er dan precies problemen kunnen opleveren? Voorbeelden ? Mogelijke oplossingen? (vb. hulp van collega's, hulp van gesprekspartner, strategieën: om herhaling vragen, korte zinnen gebruiken, non-verbale middelen, ...)

C. AFSPRAKEN OBSERVATIE • • •

Datum en plaats nog eens checken, begin- en einduur afspreken. Welke situaties/taken gaan zullen we kunnen observeren? Is er bijvoorbeeld een overleg gepland die dag? → Afspreken op welke situaSes we ons zullen focussen. Concrete afspraken audio/video: Waar kunnen we apparatuur plaatsen? Zijn er kinderen die niet gefilmd mogen worden?

D. VRAGEN ROND TAALVAARDIGHEIDSVEREISTEN BEGELEIDER Zoals gezegd onderzoeken we ook de vereisten op het vlak van taalvaardigheid voor de functies begeleider en opvangouder. Als verantwoordelijke hebt u hier uiteraard een goed zicht op. Daarom zouden we u hierover graag nog enkele vragen stellen. 1. Wat moet een beginnende begeleider of onthaalouder volgens u minimum kunnen op het vlak van taalvaardigheid, veronderstellende dat de andere competenties sterk zijn (zowel op pedagogisch als op persoonlijk vlak), en dat zijn taalvaardigheid, eens hij aan het werk is, zeker nog zal verhogen? Zijn alle vaardigheden (luisteren, lezen, schrijven, gesprekken voeren) even belangrijk, of wegen bepaalde vaardigheden meer door dan andere? 2. Welke mate van beheersing wordt vereist? Mogen ze, wanneer ze bv. nog fouten maken (uitspraak, spelling, grammatica, ...) of zoeken naar woorden? Wanneer wel /niet? Bij welke gesprekspartners (collega's, kinderen, ouders, ...). 3. Zijn er verschillen tussen beide functies (begeleider / onthaalouder) op het vlak van taalvereisten? 4. Welke problemen ondervinden anderstalige of laagtaalvaardige begeleiders / onthaalouders op het vlak van taalvaardigheid? Bij welke taken ervaren zij moeilijkheden? Zijn er bepaalde problemen die kunnen worden opgelost met hulp en begeleiding van anderen, en in hoeverre is die voorhanden?

48

TAALGEBRUIKSITUATIES Voorbeeld: 2. Bijhouden van dossiers van de kinderen

TAALTAKEN


2.1 Kunnen verzamelen van de informatie via de medewerkers 2.2 Kunnen terugkoppelen, van de nodige gegevens naar de medewerkers

49

TAALTAKEN


EXTRA


50

Bijlage 3: Observatiefiche Geobserveerde taalgebruikssituatie:

VAARDIGHEID Gesprekken voeren

Luisteren

TAALTAKEN

TEKSTKENMERKEN RECEPTIEF

TEKSTKENMERKEN PRODUCTIEF

onderwerp•woordgebruik• zinsbouw•tempo & articulatie•hulp

onderwerp•woordenschat & woordgebruik•grammatica•uitspraak• gesprekscompetenties

onderwerp•woordgebruik• zinsbouw•tempo & articulatie•tekstlengte

onderwerp•woordenschat & woordgebruik•grammatica•spelling• coherentie

Schrijven

Lezen

Tijdstip: Audio: Video: VOORBEELDEN EN OPMERKINGEN

onderwerp•woordgebruik• zinsbouw•tekstindeling•tekstlengte

51

Bijlage 4: Interviewleidraad gesprek 2

Interviewleidraad gesprek 2 Datum: Naam:

Anderstalig:

ja

nee

Voorziening: Opvangvorm: Leefgroep: A. NIET GEOBSERVEERD 1. We hebben nog enkele bijkomende vragen bij een aantal taken die we in het eerste interview hebben besproken, maar die we niet hebben kunnen observeren: Overloop met de respondent de niet-geobserveerde taaltaken waar nog vragen bij zijn. Noteer in het schema wat de respondent erover vertelt. Vraag door waar nodig om een goed beeld te krijgen van de situaties en taken en hun frequentie en belang.

B. WEL GEOBSERVEERD 2. Er zijn ook nog een aantal geobserveerde taken/situaties waar we graag nog wat meer info over zouden willen hebben: Overloop de vragen met de respondent. Noteer de verkregen info in het schema. Vraag door waar nodig om een goed beeld te krijgen van de situaties en taken en hun frequentie en belang.

C. OPMERKINGEN OF SUGGESTIES 3. Is er nog iets dat je ons graag wilt meegeven in dit onderzoek? Zijn er dingen die we over het hoofd gezien hebben? Wil je verder ingaan op een evt. geobserveerde situatie? Kom je graag nog even terug op iets uit ons eerste gesprek? Geef de respondent de kans om iets mee te geven, uit te diepen, een mening te herzien, etc. Noteer in het schema bij opmerkingen en suggesties. Vraag door om een goed beeld te krijgen van wat de respondent bedoelt.

D. AFRONDING DEELNAME ONDERZOEK • •

Het resultaat van dit onderzoek zal je vinden op de website van K&G (?) na… (datum) Dank!

52



3.1 Kinderen verwelkomen en op hun gemak stellen 3.2 Vragen en luisteren naar informatie over de kinderen

NIET GEOBSERVEERDE SITUATIES

Voorbeeld: 3. Onthaal van de kinderen en hun ouders

TAALTAKEN

53

TAALTAKEN


GEOBSERVEERDE SITUATIES


54

55

OPMERKINGEN EN SUGGESTIES

Bijlage 5: Overzicht taaltaken per voorziening: begeleider

Gerapporteerde en/of geobserveerde taaltaken per voorziening BEGELEIDER De Bron

Ekoala

Folieke

1. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen. 2. Luisteren naar meningen, behoeften en wensen van ouders 3. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een teamoverleg (bv. uitleg van de verantwoordelijke over een actie rond gezonde voeding, over een studiedag, ...) 4. Mededelingen, instructies en feedback van de verantwoordelijke of een collega begrijpen (bv. ‘Ik ga Kyano zijn flesje geven hè’ / 'geeft ge mij de sloefkes van Nora eens, die staan daar op de kast' ) 5. Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag (bv. over EHBO, borstvoeding, werken met handpoppen, ...) 6. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie)

Elmer

LUISTEREN

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

56

Folieke

met ouders

Ekoala

met kinderen

De Bron

7. Zichzelf en de werking van de leefgroep voorstellen (aan nieuwe ouders, bij overgang naar volgende leefgroep) 8. Ouders begroeten en afscheid nemen (bij brengen haalmomenten) 9. Informatie uitwisselen met de ouders over het kind (bij brengen haalmomenten, tijdens oudergesprekken) 10. Informatie uitwisselen over niet-kindgebonden aspecten van de opvang (bv. vakantieregeling, deelname aan ouderactiviteit...) 11. Afspraken maken met ouders (bv. over wenperiode, zindelijkheidstraining...) 12. Problemen aankaarten en bespreken met ouders (bv. wanneer ouders hun kind regelmatig te laat komen ophalen) 13. Vragen van ouders over verzorging, ontwikkeling en opvoeding begrijpen en beantwoorden 14. Klachten van ouders begrijpen en erop reageren (bv. een ouder die bij het afhalen opmerkt dat het kindje niet op tijd werd verschoond) 15. Informele gesprekken voeren 16. Feedback vragen aan ouders over de opvang 17. Onderlinge contacten tussen ouders stimuleren (ouders aan elkaar voorstellen) 18. Ouders verwittigen bij ziekte of ongeval 19. Een ouderactiviteit (bv. babymassage, kindergrime, ...) begeleiden 20. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) 21. Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen 22. Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a) Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' - 'Ja dat is een lekkere appel') b) Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c) Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d) Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e) Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f) Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g) Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') 23. Instructies geven 24. Structureren, afspraken maken en grenzen stellen 25. Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') 26. Conflictjes tussen kinderen oplossen 27. Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten

Elmer

GESPREKKEN VOEREN

x

x

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x

x /

x /

x

x

x

/

x x

x x

x /

x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x x 57

met collega's en/of verantwoordelijke derden

28. Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...) 29. Informatie uitwisselen over de kinderen (bv. “Ella blijft maar een halve dag vandaag” / “Louis heeft heel zijn flesje opgedronken”) 30. Vragen stellen en beantwoorden (bv. 'Heeft Selma haar antibiotica al gekregen? / Zou ik Victor nog efkes terug in bed leggen? / Waar is het tutje van Lotte?) 31. Mededelingen doen en instructies geven (bv. ‘Ik ga Sam in zijn bedje leggen hè.’ / ‘Kan je mij een zakdoekje geven?’ 32. Deelnemen aan kindbesprekingen, rapporteren over observaties 33. Bespreken van taakverdeling, planning en voorbereiding van activiteiten 34. Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar de standpunten van anderen (bv. in een teamoverleg) 35. Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen 36. Eigen agendapunten naar voren brengen in een teamoverleg 37. Problemen met kinderen of ouders signaleren aan de verantwoordelijke (bv. kind dat ziek wordt in de opvang, klacht van een ouder, ...) 38. Personeelszaken bespreken met de verantwoordelijke (bv. verlof, zwangerschap, ziekte, ...) 39. Het eigen functioneren beoordelen en hierover overleggen met de verantwoordelijke (bv. tijdens een functioneringsgesprek) 40. Manier van werken uitleggen en toelichten aan een nieuwe collega of stagiair 41. Het functioneren van een stagiair bespreken met verantwoordelijke/collega's 42. Informele gesprekken voeren (bv. in de pauze) 43. Collega's en verantwoordelijke verwittigen bij crisissituatie 44. Deelnemen aan interactieve opdrachten tijdens een vorming 45. Het functioneren van een stagiair bespreken met de stagebegeleider 46. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) in geval van noodsituatie

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x x

x x x

x x x

x x x

x

x

/

x

x

x

x

x

58

Ekoala

/

/

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x

x

/

/

Folieke

De Bron

47. Schriftelijke berichten van ouders lezen (bv. in een heen-en-weerschriftje) 48. Schriftelijke informatie van collega’s over de kinderen lezen (bv. in een dagverslag, logboek, observatieschema …) 49. Regels, richtlijnen en instructies lezen (bv. m.b.t. het bereiden van flesvoeding, handhygiëne, veilig slapen, EHBO, procedure in kwaliteitshandboek, veiligheidsinstructies, ...) 50. Crisisprocedure lezen 51. Interne documenten m.b.t. visie en afspraken begrijpen (bv. pedagogische visie, huishoudelijk reglement, …) 52. Werkplanning lezen 53. Verslag van het teamoverleg begrijpen 54. Formulieren en documenten m.b.t. administratie en eigen personeelszaken lezen (bv. verlofkaart, loonfiche, ...) 55. Tekst in een kinderboek luidop voorlezen 56. Keuze maken uit brochure met opleidingsaanbod 57. Documenten i.f.v. een opleiding of studiedag lezen over omgaan met baby’s en peuters (voeding, verzorging en ontwikkeling), ouders (opvoeden, participatie van ouders) 58. Publicaties m.b.t. kinderopvang lezen: nieuwsbrieven, vaktijdschriften,… (nieuwsbrieven Kind & Gezin, Kiddo,…)

Elmer

LEZEN

x alleen baby's

59

Ekoala

Folieke

iedereen

De Bron

59. Aanwezigheden registreren 60. Informatie m.b.t. het kind (voeding, slaap, gezondheid, ...) noteren voor collega's/verantwoordelijke (bv. via logboek, registratieformulier, ...) en voor ouders (bv. in een heen-en-weerschriftje) 61. Observatieschema invullen (bv. Ziko) 62. Notities nemen voor eigen gebruik (bv. in een teamvergadering of tijdens een opleiding) 63. Een kort verslag schrijven van een oudergesprek 64. Eigen functioneringsgesprek schriftelijk voorbereiden aan de hand van een leidraad 65. Formulieren invullen (bv. verlofkaart) 66. Beoordeling van een stagiair schrijven

Elmer

SCHRIJVEN

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

/

/

/

x

x

/

/

x x

x x

x /

x x

60

Bijlage 6: Overzicht taaltaken per voorziening: verantwoordelijke

TAALTAKEN (DIENST-)VERANTWOORDELIJKE De Bron

KAV

Kleine Ster

Ekoala

1. Informatie over het kind, zijn gezin en thuissituatie begrijpen (gezinssamenstelling, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang; gewoontes, gevoeligheden, allergieën,…) 2. Luisteren naar meningen, behoeften en wensen van ouders 3. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen 4. Luisteren naar observaties en ervaringen van begeleiders/onthaalouders 5. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een overleg (bv. uitleg van regiocoördinator over nieuwe wetgeving begrijpen) 6. Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag 7. Crisismeldingen van begeleiders/onthaalouders (en andere medewerkers) begrijpen en registreren 8. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie)

Elmer

LUISTEREN

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

61

Kleine Ster

Ekoala

met ouders

KAV

met begeleiders / onthaalouders

De Bron

9. Intakegesprekken voeren met nieuwe ouders a. Inschrijvingsbeleid van de voorziening toelichten b. Nieuwe ouders rondleiden in de voorziening c. Visie, werking en huishoudelijk reglement toelichten d. Samen de inschrijvingsdocumenten overlopen en invullen e. Vragen naar informatie over het kind (bv. gewoontes, gevoeligheden, allergieën) 10. Afspraken maken (bv. opvangregeling) 11. Telefoontjes van ouders beantwoorden (bv. ziekmelding) 12. Vragen van ouders beantwoorden en advies geven m.b.t. hun opvoedende rol (verzorging, voeding, opvoeding, zoektocht naar school) 13. Reageren op klachten van ouders (bv. over een begeleider) 14. Problemen in verband met de opvang aankaarten (bv. betaling opvang, ouders die huishoudelijk reglement niet naleven, gedrag van kind,…) 15. Informele gesprekken voeren 16. Sollicitatiegesprekken voeren met kandidaatbegeleiders/kandidaatonthaalouders 17. Evaluatie- en functioneringsgesprekken voeren 18. Informatie uitwisselen (bv. over aan-/afwezigheid kinderen, mededelingen van ouders, nieuwe kindjes, praktische en logistieke afspraken) 19. Informele gesprekken voeren 20. Advies en instructies geven aan begeleiders/onthaalouders (bv. ‘inventariseer een week lang het speelgoed dat je in je leefgroep gebruikt en controleer of je voldoende varieert’ / ‘lees in het kwaliteitshandboek de passage over zindelijkheidstraining’, maar ook meer praktische instructies: ‘kan jij even bij de groten blijven?’ / ‘geef jij Mira haar fruitpapje?’) 21. Feedbackgesprekken voeren (‘waarom doe je dat zo?’ >> op de werkvloer, op kantoor, of tijdens een teamvergadering) 22. Teamgesprekken voeren met begeleiders/onthaalouders a. Teamvergadering leiden b. Kindbesprekingen houden en leiden c. Agendapunten aanbrengen (bv. op basis van eigen observaties) d. Samen met begeleiders/onthaalouders nadenken over (pedagogische) visie en aanpak en ze evalueren e. Samen met begeleiders/onthaalouders brainstormen over activiteiten voor kinderen en ouders + ze uitwerken

Elmer

GESPREKKEN VOEREN

x x x x

x x x x

x x nvt x

x x x x

x x x x

x

x

x

x

x

x

x

/

x

x

x x

x x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x x

x x x

x x x

x / x

x x x

x

x

x

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

62

f.

23. 24. 25.

met kinderen

26.

27. 28. 29.

30. 31. 32.

33. 34. 35. 36. 37.

(ondersteuning bij) concrete afspraken voor activiteiten en uitstapjes g. Samen met begeleiders/onthaalouders activiteiten en uitstapjes evalueren h. Samen met begeleiders/onthaalouders problemen bespreken en er een oplossing voor bedenken i. Begeleiders/onthaalouders op een toegankelijke manier informeren over relevante nieuwe wetgeving en richtlijnen met betrekking tot de kinderopvang j. Begeleiders/onthaalouders informeren over interessante bijscholingen, lezingen en publicaties (bv. in magazine Kiddo) Instructies/aanwijzingen geven bij crisissituaties Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a. Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' - 'Ja dat is een lekkere appel') b. Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c. Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d. Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e. Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f. Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g. Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') Instructies geven Structureren, afspraken maken en grenzen stellen Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') Conflictjes tussen kinderen oplossen Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...) Evaluatiegesprekken met stagiaires voeren / bijwonen Teamoverleg voorbereiden samen met andere verantwoordelijken (intern) Informele gesprekken voeren met andere verantwoordelijken Functioneren van begeleiders bespreken met andere verantwoordelijken (intern) Deelnemen aan intervisies met andere verantwoordelijken

x

x

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x x

x x

nvt nvt

x x

x x

x

x

nvt

x

x

x x

x x

nvt nvt

x x

x x

x

x

nvt

x

x

/

x

/

x

x

/

x

x

/

nvt

x

x

x

x

nvt

x

x

x

/

nvt

x

x

x

x

/ 63

met externen / derden

Met coördinator/organisator (niet voor zelfstandige verantwoordelijke) 38. Afspraken maken over de organisatie en de aanpak van de x kinderopvang 39. Bespreken van beheer van administratie, personeel, financiën, veiligheid infrastructuur (o.a. brandveiligheid), x inrichting, dienstverlening naar ouders en kinderen, voedselveiligheid 40. Bespreken van beleidsplan, voorstellen formuleren voor x evaluatie en bijsturing werking, beleidsplan 41. Vragen stellen en instructies geven aan keuken- en x poetspersoneel 42. Overleggen met de stagebegeleider van een stagiair / 43. Gesprekken voeren met de pedagogische / begeleidingsdienst 44. Gesprekken voeren met K&G x 45. Gesprekken voeren met de regiocoördinator x 46. Gesprekken voeren met de inspecteur x 47. Gesprekken voeren met de boekhouder x 48. Deelnemen aan externe werkgroepen en vergaderingen x (lokaal overlegplatform, organisaties uit de buurt) 49. Gesprekken met een dokter voeren bij ziekte van een kind x 50. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie x verstrekken (telefonisch) 51. Gevaarsituaties melden aan Kind en Gezin x 52. Bestellingen doorgeven (voeding, farmacie, werkkledij, x speelgoed,…) 53. Onderhandelen met leveranciers x 54. Technici contacteren bij problemen met de infrastructuur (bv. verwarming werkt niet, stroom is uitgevallen) en de x herstellingswerken met hen bespreken en opvolgen 55. Vorming / workshop geven aan begeleiders, studenten x kinderzorg of andere verantwoordelijken 56. Gesprekken voeren met (mogelijke) sprekers / vormers voor een pedagogische studiedag of vorming voor de / begeleiders 57. Als starter : zaken regelen met (vertegenwoordigers van) instellingen en diensten (bv. afspraken maken met de / brandweer over het evacuatieplan, een verzekering afsluiten, ...)

x

x

nvt nvt

x

x

nvt nvt

x

x

nvt nvt

x

nvt

/

nvt

/

/

x

x

x

/

/

/

x x x x

x x x x

x x x

x / x x

x

x

x

x

x

/

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

/

x

x

x

x

/

x

x

x

/

x

x

x

x

x

64

De Bron

KAV

Kleine Ster

Ekoala

58. E-mails van ouders lezen (ouders die op zoek zijn naar opvang; afwezigheid kind,…) 59. Sollicitatiebrieven van kandidaat-begeleiders / kandidaatonthaalouders lezen om een selectie te maken 60. Dagelijkse werkzaamheden in de leefgroepen volgen aan de hand van formulier, logboek, heen-en-weer-schriftje, digitaal registratiesysteem,… (bv. aanwezigheid, verzorging, gezondheid, eeten slaapgewoonten, ontwikkeling, activiteiten) 61. Verslagen van vergaderingen lezen (bv. vorig teamoverleg, externe vergadering) 62. Formulieren lezen voor de inschrijving van nieuwe kindjes (gegevens m.b.t. gezinssamenstelling, gezinsinkomen, bewijs van inkomen of OCMW, tarief van de opvang,…) 63. Formulieren en documenten m.b.t. (personeels)administratie lezen (bv. facturen, mails, brieven, ...) 64. Schriftelijke instructies begrijpen (bv. veiligheidsinstructies, instructies op een brandblusapparaat, …) 65. Crisisprocedure begrijpen, procedure preventie en detectie van grensoverschrijdend gedrag 66. Publicaties met betrekking tot kinderzorg lezen (bv. Kiddo, omzendbrieven, nieuwsbrieven Kind & Gezin) 67. (nieuwe) regelgeving m.b.t. kinderzorg lezen (bv. veiligheidsnormen (speelgoed)), o.a. om begeleiders/onthaalouders te informeren 68. Als starter: Schriftelijke informatie begrijpen over regelgeving, voorschriften en ondersteuning voor startende kinderdagverblijven (bv. voor ZKDV: voorwaarden attest van toezicht, startersmap K&G, brochure IKG, voorwaarden financiële ondersteuning, ...)

Elmer

LEZEN

x

x

x

x

x

/

/

x

x

x

x

/

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

(x)

x

x

x

x

/

nvt

x

x

x

65

De Bron

KAV

Kleine Ster

Ekoala

69. Schriftelijke mededelingen noteren voor de begeleiders (bv. info over de afwezigheid van een kind in het logboek schrijven) 70. E-mails/brieven schrijven en beantwoorden, zowel intern als extern (bv. ouders die op zoek zijn naar opvang; mails van andere vestigingsplaatsen ,sollicitaties beantwoorden, technische dienst contacteren…) 71. Schriftelijke mededelingen voor ouders schrijven (bv. nieuwsbrief, uitnodiging voor ouderactiviteit, ...) 72. Informerende teksten schrijven voor de website van de voorziening 73. Vacature voor nieuwe begeleider/onthaalouder schrijven 74. Teamoverleg voorbereiden/ agenda opstellen (intern) 75. Verslag teamoverleg schrijven 76. Verslag schrijven na evaluatie- of functioneringsgesprek met begeleider 77. Gegevens registreren bij de inschrijving van nieuwe kindjes (thuissituatie, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang (welke dagen? volledige dagen?); medische gegevens kind, allergieën, gewoontes, gevoeligheden,…) 78. Schriftelijke overeenkomst met de ouders opstellen 79. Formulieren en administratieve documenten voor de ouders opstellen en/of invullen (bv. fiscale attesten invullen, inlichtingsfiche opstellen, ...) 80. Planningen opmaken a. Bezetting van de voorziening bijhouden b. Uurrooster personeel opmaken 1)Verlof, ziekte, zwangerschap, andere afwezigheden registreren 2)Oplossing zoeken voor afwezige begeleiders 81. Gegevens registreren, bijhouden en waar nodig doorgeven aan andere organisaties of diensten (bv. financiële informatie doorgeven aan de boekhouder, identificatiegegevens van de kinderen doorgeven aan K&G, open opvangplaatsen doorgeven aan het LOK, ...) 82. Kwaliteitshandboek / visieteksten schrijven a. Procedures uitschrijven (bv. m.b.t. zindelijkheidstraining, wennen, troosten,…) b. Visie m.b.t. thema’s uit de kinderopvang uitschrijven 83. Huishoudelijk reglement opstellen en up-to-date houden 84. Beoordeling van een stagiair schrijven 85. Bestellingen doorgeven (voeding, farmacie, werkkledij, speelgoed,…) 86. Schriftelijk communiceren met (mogelijke) sprekers / vormers voor een pedagogische studiedag of vorming voor de begeleiders

Elmer

SCHRIJVEN

x

x

x

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

/

x

/

/

x

/ x x

/ x x

x x x

x / /

x x x

x

x

x

/

x

x

x

x

x

x

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x x

x x x

x x x

x x x

x x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

/

x

/

x

x

/

x

/

x

x

/ / /

x x /

/ x /

x x x

x x x

x

x

x

x

x

/

x

x

/

?

66

87. Als starter: Formulieren en documenten invullen en opstellen m.b.t. de administratie als startend kinderdagverblijf 88. Als starter: Crisisprocedure en crisisplan opstellen

/

nvt

x

x

x

/

nvt

x

x

x

67

Bijlage 7: Overzicht taaltaken per voorziening: onthaalouder

Gerapporteerde en/of geobserveerde taaltaken per voorziening ONTHAALOUDER

iedereen AOO SOO ZOO

KAV

8. Mededelingen en instructies van een collega begrijpen (bv. ‘Ik ga Kyano zijn flesje geven hè’ / 'geeft ge mij de sloefkes van Nora eens, die staan daar op de kast' )

Domino

1. Informatie over het kind, zijn gezin en thuissituatie begrijpen (gezinssamenstelling, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang; gewoontes, gevoeligheden, allergieën,…) 2. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen. 3. Luisteren naar meningen, behoeften en wensen van ouders 4. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een overleg (bv. lokaal overleg, intervisie, met pedagogisch ondersteuner) 5. Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag (bv. over EHBO, borstvoeding, werken met handpoppen, ...) 6. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie) 7. Mededelingen, instructies en feedback van de dienstverantwoordelijke begrijpen

‘t Koetshuis

LUISTEREN

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

/

x

x

x

x

x

x

x

x

nvt

x

x

nvt

nvt

nvt

x

nvt

9. Mededelingen van zorginspectie tijdens een inspectiebezoek begrijpen

68

met ouders

KAV

met kinderen

Domino

10. Zichzelf, visie en de werking van de opvang voorstellen (aan nieuwe ouders) 11. Ouders begroeten en afscheid nemen (bij brengen haalmomenten) 12. Informatie uitwisselen met de ouders over het kind (bij brengen haalmomenten, tijdens oudergesprekken) 13. Informatie uitwisselen over niet-kindgebonden aspecten van de opvang (bv. vakantieregeling, nieuwe afspraken zoals 'vanaf nu pantoffeltjes meebrengen voor binnen'...) 14. Afspraken maken met ouders (bv. over opvanguren, wenperiode, ...) 15. Problemen aankaarten en bespreken met ouders (bv. wanneer ouders hun kind regelmatig te laat komen ophalen) 16. Vragen van ouders over verzorging, ontwikkeling en opvoeding begrijpen en beantwoorden 17. Klachten van ouders begrijpen en erop reageren (bv. een ouder die bij het afhalen opmerkt dat het kindje niet op tijd werd verschoond) 18. Informele gesprekken voeren 19. Feedback vragen aan ouders over de opvang 20. Onderlinge contacten tussen ouders stimuleren (ouders aan elkaar voorstellen) 21. Telefoontjes van ouders beantwoorden (bv. ziekmelding) 22. Ouders verwittigen bij ziekte of ongeval 23. Een ouderactiviteit begeleiden 24. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) 25. Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen 26. Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a) Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' - 'Ja dat is een lekkere appel') b) Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c) Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d) Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e) Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f) Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g) Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') 27. Instructies geven 28. Structureren, afspraken maken en grenzen stellen 29. Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') 30. Conflictjes tussen kinderen oplossen 31. Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten 32. Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes

‘t Koetshuis

GESPREKKEN VOEREN

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x /

x /

x x

/

x

x

x x /

x x /

x x /

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x

x

x

x x x

x x x

x x x 69

met DV (enkel voor AOO) met een collega (enkel voor SOO) met derden derden (ZOO)

zingen, versjes, met een handpop praten, ...) 33. Deelnemen aan kindbesprekingen, rapporteren over observaties 34. Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar het standpunt van de verantwoordelijke (bv. tijdens een overlegmoment) 35. Problemen met kinderen of ouders signaleren aan de verantwoordelijke (bv. kind dat ernstig ziek wordt in de opvang, klacht van een ouder, ...) 36. Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen 37. Personeelszaken bespreken met de verantwoordelijke (bv. verlof, zwangerschap, ziekte, vergoeding) 38. Het eigen functioneren beoordelen en hierover overleggen met de verantwoordelijke (bv. tijdens een functioneringsgesprek) 39. Verantwoordelijke verwittigen bij crisissituatie 40. Informatie uitwisselen over de kinderen (bv. “Ella blijft maar een halve dag vandaag” / “Louis heeft heel zijn flesje opgedronken”) 41. Vragen stellen en beantwoorden (bv. 'Heeft Selma haar antibiotica al gekregen? / Zou ik Victor nog efkes terug in bed leggen? / Waar is het tutje van Lotte?) 42. Mededelingen doen en instructies geven (bv. ‘Ik ga Sam in zijn bedje leggen hè.’ / ‘Kan je mij een zakdoekje geven?’ 43. Bespreken van taakverdeling, planning en voorbereiding van activiteiten 44. Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar de standpunten van anderen (bv. tijdens een overlegmoment) 45. Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen (probleemgedrag van een kind, ziekte van één van de SOO, ...) 46. Eigen agendapunten naar voren brengen tijdens overlegmoment 47. Het functioneren van een stagiair bespreken met een collega 48. Informele gesprekken voeren (bv. in de pauze) 49. Collega verwittigen bij crisissituatie 50. Deelnemen aan interactieve opdrachten tijdens een vorming 51. Deelnemen aan lokaal overleg en intervisiegesprekken 52. Het functioneren van een stagiair bespreken met de stagebegeleider 53. Manier van werken uitleggen en toelichten aan starter of stagiair 54. Gesprekken met een dokter voeren bij ziekte van een kind 55. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) in geval van noodsituatie 56. Technici contacteren bij problemen met de infrastructuur (bv. verwarming werkt niet, stroom is uitgevallen) en de herstellingswerken met hen bespreken en opvolgen 57. Bestellingen doorgeven en aankopen doen (voeding, speelgoed,…) 58. Als starter: Zaken regelen met (vertegenwoordigers van) instellingen en diensten (bv. een attest van medische geschiktheid vragen aan een arts, een uittreksel uit het strafregister vragen bij de gemeente) 59. Gesprekken voeren met de inspecteur 60. Gesprekken voeren met de boekhouder 61. Gevaarsituaties melden aan Kind en Gezin 62. Als starter: Bijkomende zaken regelen met (vertegenwoordigers van) instellingen en diensten (bv. afspraken maken met de brandweer over het evacuatieplan, een verzekering afsluiten, ...)

x

nvt

x

x

nvt

x

x

nvt

x

x

nvt

x

x

nvt

x

x

nvt

x

x

nvt

x

x

nvt

nvt

x

nvt

nvt

x

nvt

nvt

x

nvt

nvt

x

nvt

nvt

x

nvt

nvt

x / x x x / / / /

nvt nvt nvt nvt x / x x x

nvt nvt nvt nvt x x / / /

x

x

x

/

x

x

x

x

x

x

x

x

nvt nvt nvt

x / x

nvt nvt nvt

nvt

x

nvt

70

enkel voor ZOO

SOO

iedereen

LEZEN 63. Schriftelijke berichten van ouders lezen (bv. in een heen-en-weerschriftje, mailtjes om afwezigheid kind te melden) 64. Tekst in een kinderboek luidop voorlezen 65. Regels, richtlijnen en instructies lezen (bv. m.b.t. veiligheid in huis, voedselhygiëne, veilig slapen, EHBO, medicijngebruik ...) 66. Crisisprocedure lezen, procedure preventie en detectie van grensoverschrijdend gedrag lezen 67. Documenten m.b.t. visie en afspraken binnen de dienst of de eigen voorziening lezen (bv. pedagogische visie, huishoudelijk reglement, …) 68. Formulieren en documenten m.b.t. administratie en eigen personeelszaken lezen (bv. prestatiestaat) 69. Keuze maken uit brochure met opleidingsaanbod 70. Documenten i.f.v. een opleiding of studiedag lezen over omgaan met baby’s en peuters (voeding, verzorging en ontwikkeling), ouders (opvoeden, participatie van ouders) 71. Publicaties m.b.t. kinderopvang lezen: nieuwsbrieven, vaktijdschriften,… (nieuwsbrieven Kind & Gezin, Kiddo,…) 72. Correspondentie lezen (bv. motivatiebrieven van kandidaat-stagiairs) 62. Schriftelijke informatie van collega’s over de kinderen lezen (bv. in een dagverslag, logboek, observatieschema …) 63. Werkplanning lezen 64. E-mails van ouders lezen die op zoek zijn naar opvang 65. Formulieren en documenten lezen voor de inschrijving van nieuwe kindjes (gegevens m.b.t. gezinssamenstelling, gezinsinkomen, bewijs van inkomen of OCMW, tarief van de opvang,…) 66. Formulieren en documenten lezen i.v.m. de eigen administratie als zelfstandige onthaalouder (bv. facturen, mails, brieven, ...) 67. Als starter: Schriftelijke informatie begrijpen over regelgeving, voorschriften en ondersteuning voor zelfstandige onthaalouders (bv. voorwaarden attest van toezicht, startersmap K&G, brochure IKG, voorwaarden financiële ondersteuning, ...)

/

x

/

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

nvt

nvt

x nvt

nvt /

nvt nvt

nvt

x

nvt

nvt

x

nvt

nvt

x

nvt

71

enkel voor ZOO

AOO

SOO

iedereen

SCHRIJVEN 68. Aanwezigheden registreren 69. Informatie over voeding, slaap, verzorging, gezondheidstoestand en ev. medicatie van het kind noteren (bv. in een heen-en-weer-schriftje, op een formulier, via een digitaal registratiesysteem, …) 70. Observatieschema invullen (bv. Ziko) 71. Notities nemen voor eigen gebruik (bv. tijdens een overlegmoment, opleiding of intervisie) 72. Formulieren m.b.t. eigen administratie invullen (bv. prestatiestaat bijhouden) 73. Schriftelijke mededelingen voor ouders (bv. nieuwe afspraken, activiteiten van de week, nieuwe/vertrekkende kindjes,…) 74. Mails/brieven schrijven en beantwoorden (bv. motivatiebrieven van kandidaat-stagiairs beantwoorden, e-mail naar ouders, ...) 75. Gegevens registreren bij de inschrijving van nieuwe kindjes (thuissituatie, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang (welke dagen? volledige dagen?); medische gegevens kind, allergieën, gewoontes, gevoeligheden,…) 76. Beoordeling van een stagiair schrijven 77. Bestellingen doorgeven (voeding, speelgoed,…) 78. Belangrijke informatie m.b.t. het kind schriftelijk doorgeven aan collega's/verantwoordelijke (bv. via een logboek) 79. Informatie uitwisselen met de dienstverantwoordelijke via e-mail (bv. m.b.t. de kinderen, de administratie, ...) 80. Eigen functioneringsgesprek schriftelijk voorbereiden aan de hand van een leidraad 81. Schriftelijke overeenkomst met de ouders opstellen 82. Huishoudelijk reglement opstellen en up-to-date houden 83. Formulieren en administratieve documenten voor de ouders opstellen en/of invullen (facturen voor ouders opmaken, fiscale attesten invullen, ...) 84. Gegevens registreren, bijhouden en waar nodig doorgeven aan andere organisaties of diensten (bv. financiële informatie doorgeven aan de boekhouder, identificatiegegevens van de kinderen doorgeven aan K&G, open opvangplaatsen doorgeven aan het LOK, ...) 85. Als starter: Formulieren en documenten invullen en opstellen m.b.t. de administratie als startende zelfstandige onthaalouder (bv. startplan maken, formulier om opvang te melden, inschrijven voor een vorming of infosessie, ...) 86. Als starter: Crisisprocedure en crisisplan opstellen; procedure grensoverschrijdend gedrag opstellen

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

nvt

x

x

x

x

/

x

/

x

x

x

/ x

x x

/ /

x

nvt

nvt

x

nvt

/

/

nvt

/

nvt nvt

x x

nvt nvt

nvt

x

nvt

nvt

x

nvt

nvt

x

nvt

nvt

x

nvt

72

Bijlage 8: Individuele antwoordbladen resonansgroep: begeleider NAAM ORGANISATIE/FUNCTIE VERTROUWDHEID MET ◊ vertrouwd TAKENPAKKET ◊ minder vertrouwd BEGELEIDER

TAALTAKEN BEGELEIDER RESONANSGROEP 26 APRIL 2012

INSTRUCTIES 1. Lees de lijst met taaltaken voor de vaardigheden luisteren en gesprekken voeren en de algemene niveaubeschrijving voor gesprekken voeren. 2. Zijn er belangrijke taaltaken die volgens jou ontbreken? Noteer ze in het kader onder de lijst. 3. Geef de frequentie aan voor de verschillende taaltaken. Noteer in kolom F: heel frequent = 1 geregeld = 2 minder frequent = 3 ik weet het niet = ? 4. Welke van deze taaltaken behoren tot het minimum dat een startende (evt. anderstalige) begeleider moet beheersen om te kunnen functioneren in zijn/haar job? Zet een kruisje in kolom 1. Welke van deze taaltaken behoren niet tot het minimum dat een startende (evt. anderstalige) begeleider moet beheersen om te kunnen functioneren in zijn/haar job? Zet een nulletje in kolom 1. 5. Geef bij de niveaubeschrijving voor gesprekken voeren aan in welke mate je het ermee eens bent. 6. Wissel je antwoorden uit met je groepsleden. a) Bespreek welke taaltaken je toegevoegd/geschrapt hebt en waarom. b) Bespreek de niveaubeschrijving voor gesprekken voeren. 7. In de discussie werden een aantal taaltaken besproken. Wat is je mening na de discussie? Noteer je definitieve antwoord in kolom 2 (X / 0), ook als je mening niet veranderd is. 8. Doe hetzelfde voor lezen en schrijven.

73

TAALTAKEN BEGELEIDER LUISTEREN

F

1

2

1. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen. 2. Luisteren naar meningen, behoeften en wensen van ouders 3. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een teamoverleg (bv. uitleg van de verantwoordelijke over een actie rond gezonde voeding, over een studiedag, ...) 4. Mededelingen, instructies en feedback van de verantwoordelijke of een collega begrijpen (bv. ‘Ik ga Kyano zijn flesje geven hè’ / 'geeft ge mij de sloefkes van Nora eens, die staan daar op de kast' ) 5. Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag (bv. over EHBO, borstvoeding, werken met handpoppen, ...) 6. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie)

DEZE TAALTAKEN ONTBREKEN VOLGENS MIJ:

F

NUMMER OPMERKINGEN TAAK

74

Algemene niveaubeschrijving GESPREKKEN VOEREN WERELD Publiek Onderwerp Mate van abstractie

TEKST (input) Tempo Accent / verstaanbaarheid Lengte Zinsbouw Woordenschat TEKST (output) Tempo / vloeiendheid Initiatief Accent / verstaanbaarheid Lengte Zinsbouw Grammaticale correctheid

Woordenschat Gepastheid van taalgebruik ONDERSTEUNING Interactie Visuele ondersteuning Mate van zelfstandigheid

Kinderen; collega's; verantwoordelijke(n); ouders; derden Alledaagse en werkgerelateerde onderwerpen Het gaat overwegend om concrete uiteenzettingen.

Normaal tempo Standaardtaal, licht regionaal accent. De begeleider werkt in een omgeving met achtergrondgeluiden (bv. spelende kinderen, kindje dat huilt). Meestal kort Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Alledaags en werkgerelateerd

(Bijna) normaal tempo; korte aarzelingen om naar woorden of grammaticale constructies te zoeken zijn mogelijk, maar hinderen het gesprek niet. Kan een gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen. De uitspraak is duidelijk verstaanbaar. Een accent kan aanwezig zijn, maar hindert het gesprek niet. Meestal kort Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags en werkgerelateerd. Onjuist woordgebruik kan voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Belangrijkste beleefdheidsconventies

Er kan om verduidelijking gevraagd worden. Lichaamstaal, gebruiksvoorwerpen (speelgoed, verzorging,...) De begeleidster moet zelfstandig kunnen inspelen op concrete situaties. Bij delicatere gesprekken met ouders kan doorverwezen worden naar de verantwoordelijke.

◊ Ik ben het eens met deze niveaubeschrijving. ◊ Ik ben het niet helemaal eens met deze niveaubeschrijving. Reden:

75

met kinderen

met ouders

GESPREKKEN VOEREN

F

1

2

7. Zichzelf en de werking van de leefgroep voorstellen (aan nieuwe ouders, bij overgang naar volgende leefgroep) 8. Ouders begroeten en afscheid nemen (bij brengen haalmomenten) 9. Informatie uitwisselen met de ouders over het kind (bij brengen haalmomenten, tijdens oudergesprekken) 10. Informatie uitwisselen over niet-kindgebonden aspecten van de opvang (bv. vakantieregeling, deelname aan ouderactiviteit...) 11. Afspraken maken met ouders (bv. over wenperiode, zindelijkheidstraining...) 12. Problemen aankaarten en bespreken met ouders (bv. wanneer ouders hun kind regelmatig te laat komen ophalen) 13. Vragen van ouders over verzorging, ontwikkeling en opvoeding begrijpen en beantwoorden 14. Klachten van ouders begrijpen en erop reageren (bv. een ouder die bij het afhalen opmerkt dat het kindje niet op tijd werd verschoond) 15. Informele gesprekken voeren 16. Feedback vragen aan ouders over de opvang 17. Onderlinge contacten tussen ouders stimuleren (ouders aan elkaar voorstellen) 18. Ouders verwittigen bij ziekte of ongeval 19. Een ouderactiviteit (bv. babymassage, kindergrime, ...) begeleiden 20. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) 21. Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen 22. Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a) Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' - 'Ja dat is een lekkere appel') b) Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c) Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d) Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e) Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f) Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g) Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') 23. Instructies geven 24. Structureren, afspraken maken en grenzen stellen 25. Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') 26. Conflictjes tussen kinderen oplossen 27. Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten 28. Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...)

76


29. Informatie uitwisselen over de kinderen (bv. “Ella blijft maar een halve dag vandaag” / “Louis heeft heel zijn flesje opgedronken”) 30. Vragen stellen en beantwoorden (bv. 'Heeft Selma haar antibiotica al gekregen? / Zou ik Victor nog efkes terug in bed leggen? / Waar is het tutje van Lotte?) 31. Mededelingen doen en instructies geven (bv. ‘Ik ga Sam in zijn bedje leggen hè.’ / ‘Kan je mij een zakdoekje geven?’ 32. Deelnemen aan kindbesprekingen, rapporteren over observaties 33. Bespreken van taakverdeling, planning en voorbereiding van activiteiten 34. Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar de standpunten van anderen (bv. in een teamoverleg) 35. Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen 36. Eigen agendapunten naar voren brengen in een teamoverleg 37. Problemen met kinderen of ouders signaleren aan de verantwoordelijke (bv. kind dat ziek wordt in de opvang, klacht van een ouder, ...) 38. Personeelszaken bespreken met de verantwoordelijke (bv. verlof, zwangerschap, ziekte, ...) 39. Het eigen functioneren beoordelen en hierover overleggen met de verantwoordelijke (bv. tijdens een functioneringsgesprek) 40. Manier van werken uitleggen en toelichten aan een nieuwe collega of stagiair 41. Het functioneren van een stagiair bespreken met verantwoordelijke/collega's 42. Informele gesprekken voeren (bv. in de pauze) 43. Collega's en verantwoordelijke verwittigen bij crisissituatie 44. Deelnemen aan interactieve opdrachten tijdens een vorming 45. Het functioneren van een stagiair bespreken met de stagebegeleider 46. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) in geval van noodsituatie


F

77


78

LEZEN

F

1

2

47. Schriftelijke berichten van ouders lezen (bv. in een heen-en-weerschriftje) 48. Schriftelijke informatie van collega’s over de kinderen lezen (bv. in een dagverslag, logboek, observatieschema …) 49. Regels, richtlijnen en instructies lezen (bv. m.b.t. het bereiden van flesvoeding, handhygiëne, veilig slapen, EHBO, procedure in kwaliteitshandboek, veiligheidsinstructies, ...) 50. Crisisprocedure lezen 51. Interne documenten m.b.t. visie en afspraken begrijpen (bv. pedagogische visie, huishoudelijk reglement, …) 52. Werkplanning lezen 53. Verslag van het teamoverleg begrijpen 54. Formulieren en documenten m.b.t. administratie en eigen personeelszaken lezen (bv. verlofkaart, loonfiche, ...) 55. Tekst in een kinderboek luidop voorlezen 56. Keuze maken uit brochure met opleidingsaanbod 57. Documenten i.f.v. een opleiding of studiedag lezen over omgaan met baby’s en peuters (voeding, verzorging en ontwikkeling), ouders (opvoeden, participatie van ouders) 58. Publicaties m.b.t. kinderopvang lezen: nieuwsbrieven, vaktijdschriften,… (nieuwsbrieven Kind & Gezin, Kiddo,…)


F


79

Algemene niveaubeschrijving SCHRIJVEN WERELD Publiek Onderwerp Mate van abstractie

TEKST Lengte Zinsbouw Grammaticale correctheid

Voor zichzelf, collega's; verantwoordelijke(n); ouders; soms ook derden (bv. stagebegeleider) Alledaagse en werkgerelateerde onderwerpen Het gaat overwegend om concrete teksten.

Spelling

Meestal kort Losse woorden en woordgroepen; enkelvoudige zinnen. Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags en werkgerelateerd. Onjuist woordgebruik kan voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Spelfouten kunnen voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk.

ONDERSTEUNING

Vaak volgens een vast format (formulier, vaste rubrieken,...)

Woordenschat


80

iedereen

SCHRIJVEN

F

1

2

59. Aanwezigheden registreren 60. Informatie m.b.t. het kind (voeding, slaap, gezondheid, ...) noteren voor collega's/verantwoordelijke (bv. via logboek, registratieformulier, ...) en voor ouders (bv. in een heen-en-weer-schriftje) 61. Observatieschema invullen (bv. Ziko) 62. Notities nemen voor eigen gebruik (bv. in een teamvergadering of tijdens een opleiding) 63. Een kort verslag schrijven van een oudergesprek 64. Eigen functioneringsgesprek schriftelijk voorbereiden aan de hand van een leidraad 65. Formulieren invullen (bv. verlofkaart) 66. Beoordeling van een stagiair schrijven


F


81

Bijlage 9: Individuele antwoordbladen resonansgroep: verantwoordelijke NAAM ORGANISATIE/FUNCTIE VERTROUWDHEID MET ◊ vertrouwd TAKENPAKKET ◊ minder vertrouwd (DIENST)VERANTWOORDELIJKE

TAALTAKEN (DIENST-) VERANTWOORDELIJKE RESONANSGROEP 26 APRIL 2012

INSTRUCTIES 1. Lees de lijst met taaltaken voor de vaardigheden luisteren en gesprekken voeren en de algemene niveaubeschrijving voor gesprekken voeren. 2. Zijn er belangrijke taaltaken die volgens jou ontbreken? Noteer ze in het kader onder de lijst. 3. Geef de frequentie aan voor de verschillende taaltaken. Noteer in kolom F: heel frequent = 1 geregeld = 2 minder frequent = 3 ik weet het niet = ? 4. Welke van deze taaltaken behoren tot het minimum dat een startende (evt. anderstalige) (dienst)verantwoordelijke moet beheersen om te kunnen functioneren in zijn/haar job? Zet een kruisje in kolom 1. Welke van deze taaltaken behoren niet tot het minimum dat een startende (evt. anderstalige) (dienst)verantwoordelijke moet beheersen om te kunnen functioneren in zijn/haar job? Zet een nulletje in kolom 1. 5. Geef bij de niveaubeschrijving voor gesprekken voeren aan in welke mate je het ermee eens bent. 6. Wissel je antwoorden uit met je groepsleden. a) Bespreek welke taaltaken je toegevoegd/geschrapt hebt en waarom. b) Bespreek de niveaubeschrijving voor gesprekken voeren. 7. In de discussie werden een aantal taaltaken besproken. Wat is je mening na de discussie? Noteer je definitieve antwoord in kolom 2 (X / 0), ook als je mening niet veranderd is. Doe hetzelfde voor lezen en schrijven. 82

TAALTAKEN (DIENST-)VERANTWOORDELIJKE LUISTEREN

F

1

2

1. Informatie over het kind, zijn gezin en thuissituatie begrijpen (gezinssamenstelling, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang; gewoontes, gevoeligheden, allergieën,…) 2. Luisteren naar meningen, behoeften en wensen van ouders 3. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen 4. Luisteren naar observaties en ervaringen van begeleiders/onthaalouders 5. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een overleg (bv. uitleg van regiocoördinator over nieuwe wetgeving begrijpen) 6. Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag 7. Crisismeldingen van begeleiders/onthaalouders (en andere medewerkers) begrijpen en registreren 8. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie)


F


83

Algemene niveaubeschrijving GESPREKKEN VOEREN WERELD Publiek Onderwerp Mate van abstractie TEKST (input) Tempo Accent / verstaanbaarheid Lengte Zinsbouw Woordenschat TEKST (output) Tempo / vloeiendheid Initiatief Accent / verstaanbaarheid Lengte Zinsbouw Grammaticale correctheid

Woordenschat

Gepastheid van taalgebruik ONDERSTEUNING Interactie Mate van zelfstandigheid

Kinderen; ouders; begeleiders; collega's; coördinator/organisator; derden (bv. lokaal overleg, boekhouder, dokter,...) Alledaagse, werkgerelateerde en administratieve onderwerpen Het gaat om concrete en abstracte uiteenzettingen. (abstract: bv. pedagogische visie) Over het algemeen normaal tempo Standaardtaal, licht regionaal accent / soms omgeving met achtergrondgeluiden (bv. spelende kinderen, kindje dat huilt) Zowel korte als lange gesprekken Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Alledaags, werkgerelateerd en administratief; soms delicatere thema's

Normaal tempo. Af en toe aarzelingen, maar weinig opvallend lange pauzes. Kan een gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen, ook minder routinematige gesprekken. De uitspraak is duidelijk verstaanbaar. Een accent kan aanwezig zijn, maar hindert het gesprek niet. Zowel korte als lange gesprekken Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Kleine fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags, werkgerelateerd en administratief; soms delicatere thema's. Onjuist woordgebruik kan occasioneel voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Belangrijkste beleefdheidsconventies; kan zijn taalgebruik indien nodig aanpassen aan de situatie (bv. tijdens een functioneringsgesprek Er kan af en toe om verduidelijking gevraagd worden. De verantwoordelijke voert zelfstandig alle gesprekken, ook bij delicatere thema's (bv. gesprekken met ouders).


84


met ouders

GESPREKKEN VOEREN

F

1

2

9. Intakegesprekken voeren met nieuwe ouders a) Inschrijvingsbeleid van de voorziening toelichten b) Nieuwe ouders rondleiden in de voorziening c) Visie, werking en huishoudelijk reglement toelichten d) Samen de inschrijvingsdocumenten overlopen en invullen e) Vragen naar informatie over het kind (bv. gewoontes, gevoeligheden, allergieën) 10. Afspraken maken (bv. opvangregeling) 11. Telefoontjes van ouders beantwoorden (bv. ziekmelding) 12. Vragen van ouders beantwoorden en advies geven m.b.t. hun opvoedende rol (verzorging, voeding, opvoeding, zoektocht naar school) 13. Reageren op klachten van ouders (bv. over een begeleider) 14. Problemen in verband met de opvang aankaarten (bv. betaling opvang, ouders die huishoudelijk reglement niet naleven, gedrag van kind,…) 15. Informele gesprekken voeren 16. Sollicitatiegesprekken voeren met kandidaat-begeleiders/kandidaatonthaalouders 17. Evaluatie- en functioneringsgesprekken voeren 18. Informatie uitwisselen (bv. over aan-/afwezigheid kinderen, mededelingen van ouders, nieuwe kindjes, praktische en logistieke afspraken) 19. Informele gesprekken voeren 20. Advies en instructies geven aan begeleiders/onthaalouders (bv. ‘inventariseer een week lang het speelgoed dat je in je leefgroep gebruikt en controleer of je voldoende varieert’ / ‘lees in het kwaliteitshandboek de passage over zindelijkheidstraining’, maar ook meer praktische instructies: ‘kan jij even bij de groten blijven?’ / ‘geef jij Mira haar fruitpapje?’) 21. Feedbackgesprekken voeren (‘waarom doe je dat zo?’ >> op de werkvloer, op kantoor, of tijdens een teamvergadering) 22. Teamgesprekken voeren met begeleiders/onthaalouders a. Teamvergadering leiden b. Kindbesprekingen houden en leiden c. Agendapunten aanbrengen (bv. op basis van eigen observaties) d. Samen met begeleiders/onthaalouders nadenken over (pedagogische) visie een aanpak en ze evalueren e. Samen met begeleiders/onthaalouders brainstormen over activiteiten voor kinderen en ouders + ze uitwerken f. (ondersteuning bij) concrete afspraken voor activiteiten en uitstapjes g. Samen met begeleiders/onthaalouders activiteiten en uitstapjes evalueren h. Samen met begeleiders/onthaalouders problemen bespreken en er een oplossing voor bedenken i. Begeleiders/onthaalouders op een toegankelijke manier 85

met kinderen

informeren over relevante nieuwe wetgeving en richtlijnen met betrekking tot de kinderopvang j. Begeleiders/onthaalouders informeren over interessante bijscholingen, lezingen en publicaties (bv. in magazine Kiddo) 23. Instructies/aanwijzingen geven bij crisissituaties 24. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) 25. Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen 26. Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a. Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' 'Ja dat is een lekkere appel') b. Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c. Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d. Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e. Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f. Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g. Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') 27. Instructies geven 28. Structureren, afspraken maken en grenzen stellen 29. Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') 30. Conflictjes tussen kinderen oplossen 31. Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten 32. Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...) 33. Evaluatiegesprekken met stagiaires voeren / bijwonen 34. Teamoverleg voorbereiden samen met andere verantwoordelijken (intern) 35. Informele gesprekken voeren met andere verantwoordelijken 36. Functioneren van begeleiders bespreken met andere verantwoordelijken (intern) 37. Deelnemen aan intervisies met andere verantwoordelijken Met coördinator/organisator (niet voor zelfstandige verantwoordelijke) 38. Afspraken maken over de organisatie en de aanpak van de kinderopvang 39. Bespreken van beheer van administratie, personeel, financiën, veiligheid infrastructuur (o.a. brandveiligheid), inrichting, dienstverlening naar ouder en kinderen, voedselveiligheid 40. Bespreken van beleidsplan, voorstellen formuleren voor evaluatie en bijsturing werking, beleidsplan

86


41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54.

55. 56. 57.

Vragen stellen en instructies geven aan keuken- en poetspersoneel Overleggen met de stagebegeleider van een stagiair Gesprekken voeren met de pedagogische begeleidingsdienst Gesprekken voeren met K&G Gesprekken voeren met de regiocoördinator Gesprekken voeren met de inspecteur Gesprekken voeren met de boekhouder Deelnemen aan externe werkgroepen en vergaderingen (lokaal overlegplatform, organisaties uit de buurt) Gesprekken met een dokter voeren bij ziekte van een kind Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) Gevaarsituaties melden aan Kind en Gezin Bestellingen doorgeven (voeding, farmacie, werkkledij, speelgoed,…) Onderhandelen met leveranciers Technici contacteren bij problemen met de infrastructuur (bv. verwarming werkt niet, stroom is uitgevallen) en de herstellingswerken met hen bespreken en opvolgen Vorming / workshop geven aan begeleiders, studenten kinderzorg of andere verantwoordelijken Gesprekken voeren met (mogelijke) sprekers / vormers voor een pedagogische studiedag of vorming voor de begeleiders Als starter : zaken regelen met (vertegenwoordigers van) instellingen en diensten (bv. afspraken maken met de brandweer over het evacuatieplan, een verzekering afsluiten, ...)


F


87

LEZEN

F

1

2

58. E-mails van ouders lezen (ouders die op zoek zijn naar opvang; afwezigheid kind,…) 59. Sollicitatiebrieven van kandidaat-begeleiders / kandidaatonthaalouders lezen om een selectie te maken 60. Dagelijkse werkzaamheden in de leefgroepen volgen aan de hand van formulier, logboek, heen-en-weer-schriftje, digitaal registratiesysteem,… (bv. aanwezigheid, verzorging, gezondheid, eeten slaapgewoonten, ontwikkeling, activiteiten) 61. Verslagen van vergaderingen lezen (bv. vorig teamoverleg, externe vergadering) 62. Formulieren lezen voor de inschrijving van nieuwe kindjes (gegevens m.b.t. gezinssamenstelling, gezinsinkomen, bewijs van inkomen of OCMW, tarief van de opvang,…) 63. Formulieren en documenten m.b.t. (personeels)administratie lezen (bv. facturen, mails, brieven, ...) 64. Schriftelijke instructies begrijpen (bv. veiligheidsinstructies, instructies op een brandblusapparaat, …) 65. Crisisprocedure begrijpen, procedure preventie en detectie van grensoverschrijdend gedrag 66. Publicaties met betrekking tot kinderzorg lezen (bv. Kiddo, omzendbrieven, nieuwsbrieven Kind & Gezin) 67. (nieuwe) regelgeving m.b.t. kinderzorg lezen (bv. veiligheidsnormen (speelgoed)), o.a. om begeleiders/onthaalouders te informeren 68. Als starter: Schriftelijke informatie begrijpen over regelgeving, voorschriften en ondersteuning voor startende kinderdagverblijven (bv. voor ZKDV: voorwaarden attest van toezicht, startersmap K&G, brochure IKG, voorwaarden financiële ondersteuning, ...)


F


88



Woordenschat Spelling

Begeleiders, collega's; coördinator/organisator; ouders; derden Alledaagse, werkgerelateerde en administratieve onderwerpen Het gaat om concrete en abstracte teksten. (abstract: bv. pedagogische visie)

Zowel korte als lange teksten Losse woorden en woordgroepen; enkelvoudige en samengestelde zinnen. Samenhangende tekst. Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Kleine fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags, werkgerelateerd en administratief; soms delicatere thema's. Onjuist woordgebruik kan occasioneel voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Spelfouten kunnen af en toe voorkomen, maar beïnvloeden het begrip van de boodschap zeker niet.

ONDERSTEUNING Af en toe volgens een vast format of een voorbeeld (formulier, vaste rubrieken, voorbeelddocumenten van Kind & Gezin...)


89

SCHRIJVEN

F

1

2

69. Schriftelijke mededelingen noteren voor de begeleiders (bv. info over de afwezigheid van een kind in het logboek schrijven) 70. E-mails/brieven schrijven en beantwoorden, zowel intern als extern (bv. ouders die op zoek zijn naar opvang; mails van andere vestigingsplaatsen ,sollicitaties beantwoorden, technische dienst contacteren…) 71. Schriftelijke mededelingen voor ouders schrijven (bv. nieuwsbrief, uitnodiging voor ouderactiviteit, ...) 72. Informerende teksten schrijven voor de website van de voorziening 73. Vacature voor nieuwe begeleider/onthaalouder schrijven 74. Teamoverleg voorbereiden/ agenda opstellen (intern) 75. Verslag teamoverleg schrijven 76. Verslag schrijven na evaluatie- of functioneringsgesprek met begeleider 77. Gegevens registreren bij de inschrijving van nieuwe kindjes (thuissituatie, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang (welke dagen? volledige dagen?); medische gegevens kind, allergieën, gewoontes, gevoeligheden,…) 78. Schriftelijke overeenkomst met de ouders opstellen 79. Formulieren en administratieve documenten voor de ouders opstellen en/of invullen (bv. fiscale attesten invullen, inlichtingsfiche opstellen, ...) 80. Planningen opmaken c. Bezetting van de voorziening bijhouden d. Uurrooster personeel opmaken 3)Verlof, ziekte, zwangerschap, andere afwezigheden registreren 4)Oplossing zoeken voor afwezige begeleiders 81. Gegevens registreren, bijhouden en waar nodig doorgeven aan andere organisaties of diensten (bv. financiële informatie doorgeven aan de boekhouder, identificatiegegevens van de kinderen doorgeven aan K&G, open opvangplaatsen doorgeven aan het LOK, ...) 82. Kwaliteitshandboek / visieteksten schrijven c. Procedures uitschrijven (bv. m.b.t. zindelijkheidstraining, wennen, troosten,…) d. Visie m.b.t. thema’s uit de kinderopvang uitschrijven 83. Huishoudelijk reglement opstellen en up-to-date houden 84. Beoordeling van een stagiair schrijven 85. Bestellingen doorgeven (voeding, farmacie, werkkledij, speelgoed,…) 86. Schriftelijk communiceren met (mogelijke) sprekers / vormers voor een pedagogische studiedag of vorming voor de begeleiders 87. Als starter: Formulieren en documenten invullen en opstellen m.b.t. de administratie als startend kinderdagverblijf 88. Als starter: Crisisprocedure en crisisplan opstellen DEZE TAALTAKEN ONTBREKEN VOLGENS MIJ:

F

NUMMER OPMERKINGEN TAAK 90

91

Bijlage 10: Individuele antwoordbladen resonansgroep: onthaalouder NAAM ORGANISATIE/FUNCTIE VERTROUWDHEID MET ◊ vertrouwd TAKENPAKKET ◊ minder vertrouwd ONTHAALOUDER

TAALTAKEN ONTHAALOUDER RESONANSGROEP 26 APRIL 2012

INSTRUCTIES 1. Lees de lijst met taaltaken voor de vaardigheden luisteren en gesprekken voeren en de algemene niveaubeschrijving voor gesprekken voeren. 2. Zijn er belangrijke taaltaken die volgens jou ontbreken? Noteer ze in het kader onder de lijst. 3. Geef de frequentie aan voor de verschillende taaltaken. Noteer een cijfer in kolom F: heel frequent = 1 geregeld = 2 minder frequent = 3 4. Welke van deze taaltaken behoren tot het minimum dat een startende (evt. anderstalige) onthaalouder moet beheersen om te kunnen functioneren in zijn/haar job? Zet een kruisje in kolom 1. Welke van deze taaltaken behoren niet tot het minimum dat een startende (evt. anderstalige) onthaalouder moet beheersen om te kunnen functioneren in zijn/haar job? Zet een nulletje in kolom 1. 5. Geef bij de niveaubeschrijving voor gesprekken voeren aan in welke mate je het ermee eens bent. 6. Wissel je antwoorden uit met je groepsleden. a) Bespreek welke taaltaken je toegevoegd/geschrapt hebt en waarom. b) Bespreek de niveaubeschrijving voor gesprekken voeren. 7. In de discussie werden een aantal taaltaken besproken. Wat is je mening na de discussie? Noteer je definitieve antwoord in kolom 2 (X / 0), ook als je mening niet veranderd is. Doe hetzelfde voor lezen en schrijven.

92

TAALTAKEN ONTHAALOUDER


ZOO

iedereen AOO

1. Informatie over het kind, zijn gezin en thuissituatie begrijpen (gezinssamenstelling, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang; gewoontes, gevoeligheden, allergieën,…) 2. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen. 3. Luisteren naar meningen, behoeften en wensen van ouders 4. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een overleg (bv. lokaal overleg, intervisie, met pedagogisch ondersteuner) 5. Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag (bv. over EHBO, borstvoeding, werken met handpoppen, ...) 6. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie) 7. Mededelingen, instructies en feedback van de dienstverantwoordelijke begrijpen

SOO

LUISTEREN

F

1

2



F


93



Kinderen; dienstverantwoordelijke; ouders; regelmatig ook derden (bv. inspecteur, ZOO: boekhouder) Alledaagse en werkgerelateerde onderwerpen Het gaat overwegend om concrete uiteenzettingen.

Normaal tempo Standaardtaal, licht regionaal accent. De onthaalouder werkt in een omgeving met achtergrondgeluiden (bv. spelende kinderen, kindje dat huilt). Meestal kort, soms iets langer (bv. intake nieuw kindje) Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling) Alledaags en werkgerelateerd; soms delicatere thema's

(Bijna) normaal tempo; korte aarzelingen om naar woorden of grammaticale constructies te zoeken zijn mogelijk, maar hinderen het gesprek niet. Kan een gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen, ook minder routinematige gesprekken. De uitspraak is duidelijk verstaanbaar. Een accent kan aanwezig zijn, maar hindert het gesprek niet. Meestal kort, soms iets langer (bv. intake nieuw kindje) Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags en werkgerelateerd; belangrijkste beleefdheidsconventies. Onjuist woordgebruik kan voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Belangrijkste beleefdheidsconventies

Er kan om verduidelijking gevraagd worden. Lichaamstaal, gebruiksvoorwerpen (speelgoed, verzorging,...) De onthaalouder moet zelfstandig kunnen inspelen op concrete situaties. Bij delicatere gesprekken met ouders kan in sommige gevallen doorverwezen worden naar de verantwoordelijke. Dit laatste geldt niet voor ZOO.


94

met kinderen

met ouders

GESPREKKEN VOEREN

F

1

2

10. Zichzelf, visie en de werking van de opvang voorstellen (aan nieuwe ouders) 11. Ouders begroeten en afscheid nemen (bij brengen haalmomenten) 12. Informatie uitwisselen met de ouders over het kind (bij brengen haalmomenten, tijdens oudergesprekken) 13. Informatie uitwisselen over niet-kindgebonden aspecten van de opvang (bv. vakantieregeling, nieuwe afspraken zoals 'vanaf nu pantoffeltjes meebrengen voor binnen'...) 14. Afspraken maken met ouders (bv. over opvanguren, wenperiode, ...) 15. Problemen aankaarten en bespreken met ouders (bv. wanneer ouders hun kind regelmatig te laat komen ophalen) 16. Vragen van ouders over verzorging, ontwikkeling en opvoeding begrijpen en beantwoorden 17. Klachten van ouders begrijpen en erop reageren (bv. een ouder die bij het afhalen opmerkt dat het kindje niet op tijd werd verschoond) 18. Informele gesprekken voeren 19. Feedback vragen aan ouders over de opvang 20. Onderlinge contacten tussen ouders stimuleren (ouders aan elkaar voorstellen) 21. Telefoontjes van ouders beantwoorden (bv. ziekmelding) 22. Ouders verwittigen bij ziekte of ongeval 23. Een ouderactiviteit begeleiden 24. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) 25. Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen 26. Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a. Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' - 'Ja dat is een lekkere appel') b. Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c. Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d. Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e. Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f. Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g. Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') 27. Instructies geven 28. Structureren, afspraken maken en grenzen stellen 29. Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') 30. Conflictjes tussen kinderen oplossen 31. Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten 32. Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...)

95


33. Deelnemen aan kindbesprekingen, rapporteren over observaties 34. Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar het standpunt van de verantwoordelijke (bv. tijdens een overlegmoment) 35. Problemen met kinderen of ouders signaleren aan de verantwoordelijke (bv. kind dat ernstig ziek wordt in de opvang, klacht van een ouder, ...) 36. Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen 37. Personeelszaken bespreken met de verantwoordelijke (bv. verlof, zwangerschap, ziekte, vergoeding) 38. Het eigen functioneren beoordelen en hierover overleggen met de verantwoordelijke (bv. tijdens een functioneringsgesprek) 39. Verantwoordelijke verwittigen bij crisissituatie 40. Informatie uitwisselen over de kinderen (bv. “Ella blijft maar een halve dag vandaag” / “Louis heeft heel zijn flesje opgedronken”) 41. Vragen stellen en beantwoorden (bv. 'Heeft Selma haar antibiotica al gekregen? / Zou ik Victor nog efkes terug in bed leggen? / Waar is het tutje van Lotte?) 42. Mededelingen doen en instructies geven (bv. ‘Ik ga Sam in zijn bedje leggen hè.’ / ‘Kan je mij een zakdoekje geven?’ 43. Bespreken van taakverdeling, planning en voorbereiding van activiteiten 44. Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar de standpunten van anderen (bv. tijdens een overlegmoment) 45. Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen (probleemgedrag van een kind, ziekte van één van de SOO, ...) 46. Eigen agendapunten naar voren brengen tijdens overlegmoment 47. Het functioneren van een stagiair bespreken met een collega 48. Informele gesprekken voeren (bv. in de pauze) 49. Collega verwittigen bij crisissituatie 50. Deelnemen aan interactieve opdrachten tijdens een vorming 51. Deelnemen aan lokaal overleg en intervisiegesprekken 52. Het functioneren van een stagiair bespreken met de stagebegeleider 53. Manier van werken uitleggen en toelichten aan starter of stagiair 54. Gesprekken met een dokter voeren bij ziekte van een kind 55. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) in geval van noodsituatie 56. Technici contacteren bij problemen met de infrastructuur (bv. verwarming werkt niet, stroom is uitgevallen) en de herstellingswerken met hen bespreken en opvolgen 57. Bestellingen doorgeven en aankopen doen (voeding, speelgoed,…) 58. Als starter: Zaken regelen met (vertegenwoordigers van) instellingen en diensten (bv. een attest van medische geschiktheid vragen aan een arts, een uittreksel uit het strafregister vragen bij de gemeente) 59. Gesprekken voeren met de inspecteur 60. Gesprekken voeren met de boekhouder 61. Gevaarsituaties melden aan Kind en Gezin 62. Als starter: Bijkomende zaken regelen met (vertegenwoordigers van) instellingen en diensten (bv. afspraken maken met de brandweer over het evacuatieplan, een verzekering afsluiten, ...)


F 96


97

enkel voor ZOO

SOO

iedereen

LEZEN

F

1

2

63. Schriftelijke berichten van ouders lezen (bv. in een heen-en-weerschriftje, mailtjes om afwezigheid kind te melden) 64. Tekst in een kinderboek luidop voorlezen 65. Regels, richtlijnen en instructies lezen (bv. m.b.t. veiligheid in huis, voedselhygiëne, veilig slapen, EHBO, medicijngebruik ...) 66. Crisisprocedure lezen, procedure preventie en detectie van grensoverschrijdend gedrag lezen 67. Documenten m.b.t. visie en afspraken binnen de dienst of de eigen voorziening lezen (bv. pedagogische visie, huishoudelijk reglement, …) 68. Formulieren en documenten m.b.t. administratie en eigen personeelszaken lezen (bv. prestatiestaat) 69. Keuze maken uit brochure met opleidingsaanbod 70. Documenten i.f.v. een opleiding of studiedag lezen over omgaan met baby’s en peuters (voeding, verzorging en ontwikkeling), ouders (opvoeden, participatie van ouders) 71. Publicaties m.b.t. kinderopvang lezen: nieuwsbrieven, vaktijdschriften,… (nieuwsbrieven Kind & Gezin, Kiddo,…) 72. Correspondentie lezen (bv. motivatiebrieven van kandidaat-stagiairs) 73. Schriftelijke informatie van collega’s over de kinderen lezen (bv. in een dagverslag, logboek, observatieschema …) 74. Werkplanning lezen 75. E-mails van ouders lezen die op zoek zijn naar opvang 76. Formulieren en documenten lezen voor de inschrijving van nieuwe kindjes (gegevens m.b.t. gezinssamenstelling, gezinsinkomen, bewijs van inkomen of OCMW, tarief van de opvang,…) 77. Formulieren en documenten lezen i.v.m. de eigen administratie als zelfstandige onthaalouder (bv. facturen, mails, brieven, ...) 78. Als starter: Schriftelijke informatie begrijpen over regelgeving, voorschriften en ondersteuning voor zelfstandige onthaalouders (bv. voorwaarden attest van toezicht, startersmap K&G, brochure IKG, voorwaarden financiële ondersteuning, ...)


F


98


TEKST Lengte Zinsbouw

Grammaticale correctheid


ONDERSTEUNING

Voor zichzelf, collega's (enkel voor SOO); verantwoordelijke; ouders; soms ook derden Alledaagse, werkgerelateerde en administratieve onderwerpen Het gaat overwegend om concrete teksten. Enkel voor ZOO: abstractere onderwerpen (bv. pedagogische visie)

Meestal kort, soms ook langer (bv. huishoudelijk reglement bij ZOO) Losse woorden en woordgroepen; enkelvoudige zinnen. ZOO: ook samengestelde zinnen en samenhangende tekst (bv. huishoudelijk reglement) Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags en werkgerelateerd. Onjuist woordgebruik kan voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Spelfouten kunnen voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk.

Vaak volgens een vast format of een voorbeeld (formulier, vaste rubrieken, voorbeelddocumenten van Kind & Gezin...)


99

enkel voor ZOO

AOO

SOO

iedereen

SCHRIJVEN

F

1

2

79. Aanwezigheden registreren 80. Informatie over voeding, slaap, verzorging, gezondheidstoestand en ev. medicatie van het kind noteren (bv. in een heen-en-weer-schriftje, op een formulier, via een digitaal registratiesysteem, …) 81. Observatieschema invullen (bv. Ziko) 82. Notities nemen voor eigen gebruik (bv. tijdens een overlegmoment, opleiding of intervisie) 83. Formulieren m.b.t. eigen administratie invullen (bv. prestatiestaat bijhouden) 84. Schriftelijke mededelingen voor ouders (bv. nieuwe afspraken, activiteiten van de week, nieuwe/vertrekkende kindjes,…) 85. Mails/brieven schrijven en beantwoorden (bv. motivatiebrieven van kandidaat-stagiairs beantwoorden, e-mail naar ouders, ...) 86. Gegevens registreren bij de inschrijving van nieuwe kindjes (thuissituatie, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang (welke dagen? volledige dagen?); medische gegevens kind, allergieën, gewoontes, gevoeligheden,…) 87. Beoordeling van een stagiair schrijven 88. Bestellingen doorgeven (voeding, speelgoed,…) 89. Belangrijke informatie m.b.t. het kind schriftelijk doorgeven aan collega's/verantwoordelijke (bv. via een logboek) 90. Informatie uitwisselen met de dienstverantwoordelijke via e-mail (bv. m.b.t. de kinderen, de administratie, ...) 91. Eigen functioneringsgesprek schriftelijk voorbereiden aan de hand van een leidraad 92. Schriftelijke overeenkomst met de ouders opstellen 93. Huishoudelijk reglement opstellen en up-to-date houden 94. Formulieren en administratieve documenten voor ouders opstellen en/of invullen (facturen voor ouders opmaken, fiscale attesten invullen, ...) 95. Gegevens registreren, bijhouden en waar nodig doorgeven aan andere organisaties of diensten (bv. financiële informatie doorgeven aan de boekhouder, identificatiegegevens van de kinderen doorgeven aan K&G, open opvangplaatsen doorgeven aan het LOK, ...) 96. Als starter: Formulieren en documenten invullen en opstellen m.b.t. de administratie als startende zelfstandige onthaalouder (bv. startplan maken, formulier om opvang te melden, inschrijven voor een vorming of infosessie, ...) 97. Als starter: Crisisprocedure en crisisplan opstellen; procedure grensoverschrijdend gedrag opstellen


F


100

Bijlage 11: Discussieblad begeleider (luisteren/gesprekken voeren)

Discussie taaltaken BEGELEIDER

GROEP A / B

Geschrapte taken Bespreek de taaltaken die van een of meerdere groepsleden een nulletje kregen. Noteer het groepsantwoord: X = toch behouden 0 = schrappen ? = geen consensus

LUISTEREN NUMMER TAAK

GESPREKKEN VOEREN

GROEPSANTWOORD

NUMMER TAAK

GROEPSANTWOORD

Bijkomende taaltaken Bespreek de taaltaken die volgens de groepsleden ontbraken in de lijst. Noteer het groepsantwoord: X = toevoegen 0 = niet toevoegen ? = geen consensus

LUISTEREN OMSCHRIJVING TAAK

GESPREKKEN VOEREN X/0 OMSCHRIJVING TAAK

X/0

Algemene niveaubespreking GESPREKKEN VOEREN GROEPSANTWOORD: O akkoord O niet akkoord O geen consensus

101

Bijlage 12: Lijst deelnemers resonansgroep DEELNEMERS RESONANSGROEP (26/05/2012) GROEP A Naam

Organisatie

Caroline Boudry

VBJK

Hester Hulpia

VBJK

Karolien Huylebroek

Vzw Komma / Voorzet zelfstandige KO

Bénédicte Kusendila

VGC

Diederik Van Coppenolle

Kind & Gezin

Krista Van Hoof

Landelijke Kinderopvang

Christele Van Nieuwenhuyzen

Kind & Gezin

GROEP B Naam

Organisatie

Cindy Devolder

Solidariteit voor het Gezin

Barbara Devos

Vlaams Welzijnsverbond

Inge Laenen

KU Leuven

Els Pauels

Kind & Gezin

Tanja Peeters

Stad Antwerpen

Annelies Roelandt

VCOK

Tine Rommens

Kind & gezin

Sigrid Van Sever

Kinderopvang-KAV

102

Bijlage 13: Herwerkte lijst na resonansgroep: begeleider

TAALTAKEN BEGELEIDER LUISTEREN 1. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen. 2. Luisteren naar meningen, behoeften, wensen en klachten van ouders 3. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een teamoverleg (bv. uitleg van de verantwoordelijke over een actie rond gezonde voeding, over een studiedag, ...) 4. Mededelingen, instructies en feedback van de verantwoordelijke of een collega begrijpen (bv. ‘Ik ga Kyano zijn flesje geven hè’ / 'geeft ge mij de sloefkes van Nora eens, die staan daar op de kast' ) 5. Hoofdpunten begrijpen van een vorming of studiedag over concrete onderwerpen (bv. over EHBO, borstvoeding, werken met handpoppen, ...) Tekstkenmerken: helder gestructureerd en geïllustreerd met voorbeelden en visuele ondersteuning 6. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie)

103


TEKST (input) Tempo Accent / verstaanbaarheid Lengte Zinsbouw Woordenschat TEKST (output) Tempo / vloeiendheid

Initiatief Accent / verstaanbaarheid Lengte Zinsbouw Grammaticale correctheid


Kinderen; collega's; verantwoordelijke(n); ouders; derden Alledaagse en werkgerelateerde onderwerpen Het gaat overwegend om concrete uiteenzettingen. Af en toe iets minder concreet, bv. karaktertrekken van een kind.

Normaal tempo Standaardtaal, licht regionaal accent. De begeleider werkt in een omgeving met achtergrondgeluiden (bv. spelende kinderen, kindje dat huilt). Meestal kort Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Alledaags en werkgerelateerd

(Bijna) normaal tempo; korte aarzelingen om naar woorden of grammaticale constructies te zoeken zijn mogelijk, maar de boodschap is duidelijk. Kan een gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen. De uitspraak is duidelijk verstaanbaar. Een accent kan aanwezig zijn, maar de boodschap is duidelijk. Meestal kort Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags en werkgerelateerd. Onjuist woordgebruik kan voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Belangrijkste beleefdheidsconventies

Er kan om verduidelijking gevraagd worden. Lichaamstaal, gebruiksvoorwerpen (speelgoed, verzorging,...) De begeleidster moet zelfstandig kunnen inspelen op concrete situaties. Bij delicatere gesprekken met ouders kan ondersteuning van de verantwoordelijke of een collega ingeroepen worden.

104

met kinderen

met ouders

GESPREKKEN VOEREN 7. Zichzelf en de werking van de leefgroep voorstellen (aan nieuwe ouders, bij overgang naar volgende leefgroep) 8. Ouders begroeten en afscheid nemen (bij brengen haalmomenten) 9. Informatie uitwisselen met de ouders over het kind en de opvang (bij brengen haalmomenten, tijdens oudergesprekken) Tekstkenmerken: mogelijke onderwerpen: praktische informatie over eten en slapen; zowel positieve als licht negatieve boodschappen (bv. kindje heeft iemand gebeten, ouders merken dat baby niet op tijd verschoond was), soms ook telefonisch 10. Informatie uitwisselen over niet-kindgebonden aspecten van de opvang (bv. ouders vragen om verlofperiode door te geven, ouders herinneren aan ouderactiviteit, ouders erop wijzen dat ze een beetje te laat zijn...) Tekstkenmerken: onderwerp is niet nieuw; informatie werd al doorgegeven op andere manier, bv. via brief verantwoordelijke. 11. Afspraken maken met ouders (bv. over wenperiode, zindelijkheidstraining...) 12. Vragen van ouders over verzorging, ontwikkeling en opvoeding begrijpen en erover in dialoog gaan 13. Klachten van ouders begrijpen en erop reageren (bv. door door te verwijzen naar de verantwoordelijke) 14. Informele gesprekken voeren (bv. over het weer) 15. Ouders verwittigen bij ziekte 16. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) 17. Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen 18. Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a. Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' - 'Ja dat is een lekkere appel') b. Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c. Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d. Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e. Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f. Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g. Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') 19. Instructies geven (bv. ‘doe je schoentjes maar uit en zet ze in je kastje’) 20. Structureren, afspraken maken en grenzen stellen 21. Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') 22. Conflictjes tussen kinderen oplossen 23. Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten 24. Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...)

105

met collega's en/of verantwoordelijke

derde n

25. Informatie uitwisselen over de kinderen (bv. “Ella blijft maar een halve dag vandaag” / “Louis heeft heel zijn flesje opgedronken”) 26. Vragen stellen en beantwoorden (bv. 'Heeft Selma haar antibiotica al gekregen? / Zou ik Victor nog efkes terug in bed leggen? / Waar is het tutje van Lotte?) 27. Mededelingen doen en instructies geven (bv. ‘Ik ga Sam in zijn bedje leggen hè.’ / ‘Kan je mij een zakdoekje geven?’ 28. Deelnemen aan kindbesprekingen, rapporteren over observaties 29. Bespreken van taakverdeling, planning en voorbereiding van activiteiten 30. Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar de standpunten van anderen (bv. in een teamoverleg) 31. Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen 32. Problemen met kinderen of ouders signaleren aan de verantwoordelijke (bv. kind dat ziek wordt in de opvang, klacht van een ouder, ...) 33. Personeelszaken bespreken met de verantwoordelijke (bv. verlof, zwangerschap, ziekte, ...) 34. Het eigen functioneren beoordelen en hierover in eenvoudige bewoordingen overleggen met de verantwoordelijke (bv. tijdens een functioneringsgesprek) 35. Informele gesprekken voeren (bv. in de pauze) 36. Collega's en verantwoordelijke verwittigen bij crisissituatie 37. Deelnemen aan interactieve opdrachten tijdens een vorming 38. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) in geval van noodsituatie

106

LEZEN 39. Schriftelijke berichten van ouders lezen (bv. in een heen-en-weerschriftje) 40. Schriftelijke informatie van collega’s over de kinderen lezen (bv. in een dagverslag, logboek, observatieschema …) 41. Regels en werkinstructies lezen (bv. m.b.t. het bereiden van flesvoeding, handhygiëne, veilig slapen, EHBO, procedure in kwaliteitshandboek, veiligheidsinstructies, ...) 42. Crisisprocedure lezen Tekstkenmerken: niet de volledige procedure, maar een verkorte, toegankelijke versie in begrijpelijke taal die ook mondeling wordt toegelicht. 43. Interne documenten m.b.t. visie en afspraken begrijpen (bv. pedagogische visie, huishoudelijk reglement, …) Tekstkenmerken: in begrijpelijke taal, helder gestructureerd, toegankelijk; mondelinge toelichting. 44. Werkplanning/uurrooster lezen 45. Verslag van het teamoverleg begrijpen 46. Formulieren en documenten m.b.t. administratie en eigen personeelszaken lezen (bv. verlofkaart, loonfiche, ...)

107



Voor zichzelf, collega's; verantwoordelijke(n); ouders; soms ook derden (bv. stagebegeleider) Alledaagse en werkgerelateerde onderwerpen Het gaat overwegend om concrete teksten.

Spelling

Meestal kort Losse woorden en woordgroepen; enkelvoudige zinnen. Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags en werkgerelateerd. Onjuist woordgebruik kan voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Spelfouten kunnen voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk.

ONDERSTEUNING

Vaak volgens een vast format (formulier, vaste rubrieken,...)

Woordenschat

108

iedereen

SCHRIJVEN 47. Aanwezigheden registreren 48. Informatie m.b.t. het kind (voeding, slaap, gezondheid, ...) noteren voor collega's/verantwoordelijke (bv. via logboek, registratieformulier, ...) en voor ouders (bv. in een heen-en-weer-schriftje) 49. Observatieschema invullen (bv. Ziko) Tekstkenmerken: lage vormeisen 50. Formulieren invullen (bv. verlofkaart)

109

Bijlage 14: Herwerkte lijst na resonansgroep: verantwoordelijke

TAALTAKEN (DIENST-)VERANTWOORDELIJKE LUISTEREN 1. Informatie over het kind, zijn gezin en thuissituatie begrijpen (gezinssamenstelling, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang; gewoontes, gevoeligheden, allergieën,…) 2. Luisteren naar meningen, behoeften, wensen en klachten van ouders 3. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen 4. Luisteren naar observaties en ervaringen van begeleiders/onthaalouders 5. Luisteren naar mededelingen van externen 6. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een overleg (bv. luisteren naar een discussie, uitleg van regiocoördinator over nieuwe wetgeving begrijpen) 7. Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag 8. Crisismeldingen van begeleiders/onthaalouders (en andere medewerkers) begrijpen en registreren 9. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie)

110


Woordenschat

Gepastheid van taalgebruik ONDERSTEUNING Interactie Mate van zelfstandigheid

Kinderen; ouders; begeleiders; collega's; coördinator/organisator; derden (bv. lokaal overleg, boekhouder, dokter,...) Alledaagse, werkgerelateerde en administratieve onderwerpen Het gaat om concrete en abstracte uiteenzettingen. (abstract: bv. pedagogische visie) Over het algemeen normaal tempo Standaardtaal, licht regionaal accent / soms omgeving met achtergrondgeluiden (bv. spelende kinderen, kindje dat huilt) Zowel korte als lange gesprekken Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Alledaags, werkgerelateerd en administratief; soms delicatere thema's

Normaal tempo. Af en toe aarzelingen, maar weinig opvallend lange pauzes. Kan een gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen, ook minder routinematige gesprekken. De uitspraak is duidelijk verstaanbaar. Een accent kan aanwezig zijn, maar verstoort de boodschap niet. Zowel korte als lange gesprekken Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Kleine fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags, werkgerelateerd en administratief; soms delicatere thema's. Onjuist woordgebruik kan occasioneel voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Belangrijkste beleefdheidsconventies; kan zijn taalgebruik indien nodig aanpassen aan de situatie (bv. tijdens een functioneringsgesprek Er kan af en toe om verduidelijking gevraagd worden. De verantwoordelijke voert zelfstandig alle gesprekken, ook bij delicatere thema's (bv. gesprekken met ouders).

111


met ouders

GESPREKKEN VOEREN 10. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van ouders 11. Intakegesprekken voeren met nieuwe ouders a. Inschrijvingsbeleid van de voorziening toelichten b. Nieuwe ouders rondleiden in de voorziening c. Visie, werking en huishoudelijk reglement toelichten d. Samen de inschrijvingsdocumenten overlopen en invullen e. Vragen naar informatie over het kind (bv. gewoontes, gevoeligheden, allergieën) 12. Afspraken maken (bv. opvangregeling) 13. Telefoontjes van ouders beantwoorden (bv. ziekmelding) 14. Vragen van ouders beantwoorden, advies geven en/of doorverwijzen m.b.t. hun opvoedende rol (verzorging, voeding, opvoeding) 15. Reageren op klachten van ouders (bv. over een begeleider) 16. Problemen in verband met de opvang aankaarten (bv. betaling opvang, ouders die huishoudelijk reglement niet naleven, gedrag van kind,…) 17. Informele gesprekken voeren 18. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van begeleiders 19. Evaluatie- en functioneringsgesprekken voeren 20. Informatie uitwisselen (bv. over aan-/afwezigheid kinderen, mededelingen van ouders, nieuwe kindjes, praktische en logistieke afspraken) 21. Informele gesprekken voeren 22. Advies en instructies geven aan begeleiders/onthaalouders (bv. ‘inventariseer een week lang het speelgoed dat je in je leefgroep gebruikt en controleer of je voldoende varieert’ / ‘lees in het kwaliteitshandboek de passage over zindelijkheidstraining’, maar ook meer praktische instructies: ‘kan jij even bij de groten blijven?’ / ‘geef jij Mira haar fruitpapje?’) 23. Feedbackgesprekken voeren (‘waarom doe je dat zo?’ >> op de werkvloer, op kantoor, of tijdens een teamvergadering) 24. Teamgesprekken voeren met begeleiders/onthaalouders a. Teamvergadering leiden b. Kindbesprekingen houden en leiden c. Agendapunten aanbrengen (bv. op basis van eigen observaties) d. Samen met begeleiders/onthaalouders nadenken over (pedagogische) visie een aanpak en ze evalueren e. Samen met begeleiders/onthaalouders brainstormen over activiteiten voor kinderen en ouders + ze uitwerken f. (ondersteuning bij) concrete afspraken voor activiteiten en uitstapjes g. Samen met begeleiders/onthaalouders activiteiten en uitstapjes evalueren h. Samen met begeleiders/onthaalouders problemen bespreken en er een oplossing voor bedenken i. De werking toelichten (bv. aan kandidaat-onthaalouders) j. Begeleiders/onthaalouders op een toegankelijke manier informeren over relevante nieuwe wetgeving en 112

25. 26. 27.

met kinderen

28.

29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41.

42.

richtlijnen met betrekking tot de kinderopvang k. Begeleiders/onthaalouders informeren over interessante bijscholingen, lezingen en publicaties (bv. in magazine Kiddo) Instructies/aanwijzingen geven bij crisissituaties Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a. Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' 'Ja dat is een lekkere appel') b. Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c. Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d. Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e. Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f. Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g. Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') Instructies geven Structureren, afspraken maken en grenzen stellen Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') Conflictjes tussen kinderen oplossen Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...) Evaluatiegesprekken met stagiaires voeren / bijwonen Teamoverleg voorbereiden samen met andere verantwoordelijken (intern) Informele gesprekken voeren met andere verantwoordelijken Functioneren van begeleiders bespreken met andere verantwoordelijken (intern) Deelnemen aan intervisies met andere verantwoordelijken Afspraken maken over de organisatie en de aanpak van de kinderopvang Bespreken van beheer van administratie, personeel, financiën, veiligheid infrastructuur (o.a. brandveiligheid), inrichting, dienstverlening naar ouder en kinderen, voedselveiligheid Bespreken van beleidsplan, voorstellen formuleren voor evaluatie en bijsturing werking, beleidsplan

113


43. Vragen stellen en instructies geven aan keuken- en poetspersoneel 44. Gesprekken voeren met externen (stagebegeleider, pedagogische begeleidingsdienst, Kind & Gezin, regiocoördinator, inspecteur, boekhouder, (mogelijke) sprekers voor een vorming, leveranciers) 45. Deelnemen aan externe werkgroepen en vergaderingen (lokaal overlegplatform, organisaties uit de buurt) 46. Gesprekken met een dokter voeren bij ziekte van een kind 47. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) 48. Gevaarsituaties melden aan Kind en Gezin 49. Bestellingen doorgeven (voeding, farmacie, werkkledij, speelgoed,…) 50. Communiceren met leveranciers 51. Technici contacteren bij problemen met de infrastructuur (bv. verwarming werkt niet, stroom is uitgevallen) en de herstellingswerken met hen bespreken en opvolgen

114

LEZEN 52. E-mails van ouders lezen (ouders die op zoek zijn naar opvang; afwezigheid kind,…) 53. Mails van externen lezen 54. Sollicitatiebrieven van kandidaat-begeleiders / kandidaatonthaalouders lezen om een selectie te maken 55. Dagelijkse werkzaamheden in de leefgroepen volgen aan de hand van formulier, logboek, heen-en-weer-schriftje, digitaal registratiesysteem,… (bv. aanwezigheid, verzorging, gezondheid, eeten slaapgewoonten, ontwikkeling, activiteiten) 56. Verslagen van vergaderingen lezen (bv. vorig teamoverleg, externe vergadering) 57. Formulieren lezen voor de inschrijving van nieuwe kindjes (gegevens m.b.t. gezinssamenstelling, gezinsinkomen, bewijs van inkomen of OCMW, tarief van de opvang,…) 58. Formulieren en documenten m.b.t. (personeels)administratie lezen (bv. facturen, mails, brieven, ...) 59. Schriftelijke instructies begrijpen (bv. veiligheidsinstructies, instructies op een brandblusapparaat, …) 60. Interne documenten lezen (bv. visietekst) 61. Crisisprocedure begrijpen, procedure preventie en detectie van grensoverschrijdend gedrag 62. Publicaties met betrekking tot kinderzorg lezen (bv. Kiddo, omzendbrieven, nieuwsbrieven Kind & Gezin) 63. (nieuwe) regelgeving m.b.t. kinderzorg lezen (bv. veiligheidsnormen (speelgoed)), o.a. om begeleiders/onthaalouders te informeren

115




Begeleiders, collega's; coördinator/organisator; ouders; derden Alledaagse, werkgerelateerde en administratieve onderwerpen Het gaat om concrete en abstracte teksten. (abstract: bv. pedagogische visie)

Zowel korte als lange teksten Losse woorden en woordgroepen; enkelvoudige en samengestelde zinnen. Samenhangende tekst. Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Kleine fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags, werkgerelateerd en administratief; soms delicatere thema's. Onjuist woordgebruik kan occasioneel voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Spelfouten kunnen occasioneel voorkomen, maar beïnvloeden het begrip van de boodschap zeker niet.

ONDERSTEUNING Af en toe volgens een vast format of een voorbeeld (formulier, vaste rubrieken, voorbeelddocumenten van Kind & Gezin...)

116

SCHRIJVEN 64. Schriftelijke mededelingen noteren voor de begeleiders (bv. info over de afwezigheid van een kind in het logboek schrijven) 65. E-mails/brieven schrijven en beantwoorden, zowel intern als extern (bv. ouders die op zoek zijn naar opvang; mails van andere vestigingsplaatsen ,sollicitaties beantwoorden, technische dienst contacteren, (mogelijke) sprekers voor een vorming…) 66. Schriftelijke mededelingen voor ouders schrijven (bv. nieuwsbrief, teksten voor de website, uitnodiging voor ouderactiviteit, ...) 67. Teamoverleg voorbereiden/ agenda opstellen (intern) 68. Verslag teamoverleg schrijven 69. Verslag schrijven na evaluatie- of functioneringsgesprek met begeleider 70. Gegevens registreren bij de inschrijving van nieuwe kindjes (thuissituatie, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang (welke dagen? volledige dagen?); medische gegevens kind, allergieën, gewoontes, gevoeligheden,…) 71. Schriftelijke overeenkomst met de ouders invullen 72. Formulieren en administratieve documenten voor de ouders invullen (bv. fiscale attesten, inlichtingsfiche, ...) 73. Planningen opmaken a. Bezetting van de voorziening bijhouden b. Uurrooster personeel opmaken 74. Gegevens registreren, bijhouden en waar nodig doorgeven aan andere organisaties of diensten (bv. bezetting bijhouden, open opvangplaatsen doorgeven, reden van stopzetting opvang door ouders ...) 75. Stukken van interne inhoudelijke documenten (bv. huishoudelijk reglement, visieteksten, procedures in kwaliteitshandboek, crisisprocedure) (her)schrijven 76. Beoordeling van een stagiair schrijven 77. Bestellingen doorgeven (voeding, farmacie, werkkledij, speelgoed,…) 78. Als starter: Formulieren en documenten invullen m.b.t. de administratie als startend kinderdagverblijf

117

Bijlage 15: Herwerkte lijst na resonansgroep: onthaalouder

TAALTAKEN ONTHAALOUDER


ZOO

iedereen AOO

1. Informatie over het kind, zijn gezin en thuissituatie begrijpen (gezinssamenstelling, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang; gewoontes, gevoeligheden, allergieën,…) 2. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen. 3. Luisteren naar meningen, behoeften en wensen van ouders 4. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een overleg (bv. intervisie, met pedagogisch ondersteuner, voor ZOO: lokaal overleg) 5. Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag (bv. over EHBO, borstvoeding, werken met handpoppen, ...) 6. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie) 7. Mededelingen, instructies en feedback van de dienstverantwoordelijke begrijpen

SOO

LUISTEREN


118


TEKST (input) Tempo Accent / verstaanbaarheid Lengte Zinsbouw Woordenschat TEKST (output) Tempo / vloeiendheid Initiatief Accent / verstaanbaarheid Lengte Zinsbouw Grammaticale correctheid


Kinderen; dienstverantwoordelijke (vaak telefonisch); ouders; regelmatig ook derden (bv. inspecteur, ZOO: boekhouder) Alledaagse en werkgerelateerde onderwerpen Het gaat overwegend om concrete uiteenzettingen. Af en toe iets meer abstracte onderwerpen (bv. in een gesprek met de inspecteur)

Normaal tempo Standaardtaal, licht regionaal accent. De onthaalouder werkt in een omgeving met achtergrondgeluiden (bv. spelende kinderen, kindje dat huilt). Meestal kort, soms iets langer (bv. intake nieuw kindje) Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling) Alledaags en werkgerelateerd; soms delicatere thema's

(Bijna) normaal tempo; korte aarzelingen om naar woorden of grammaticale constructies te zoeken zijn mogelijk, maar de boodschap is duidelijk. Kan een gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen, ook minder routinematige gesprekken. De uitspraak is duidelijk verstaanbaar. Een accent kan aanwezig zijn, maar de boodschap is duidelijk. Meestal kort, soms iets langer (bv. intake nieuw kindje) Enkelvoudige en samengestelde zinnen (vraag en antwoord, mededeling, instructie) Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags en werkgerelateerd; belangrijkste beleefdheidsconventies. Onjuist woordgebruik kan voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Belangrijkste beleefdheidsconventies

Er kan om verduidelijking gevraagd worden. Lichaamstaal, gebruiksvoorwerpen (speelgoed, verzorging,...) De onthaalouder moet zelfstandig kunnen inspelen op concrete situaties. Bij delicatere gesprekken met ouders kan in sommige gevallen doorverwezen worden naar de verantwoordelijke. Dit laatste geldt niet voor ZOO.

119

met kinderen

met ouders

GESPREKKEN VOEREN 10. Zichzelf, visie en de werking van de opvang voorstellen (aan nieuwe ouders) 11. Ouders begroeten en afscheid nemen (bij brengen haalmomenten) 12. Informatie uitwisselen met de ouders over het kind (bij brengen haalmomenten, tijdens oudergesprekken) 13. Informatie uitwisselen over niet-kindgebonden aspecten van de opvang (bv. vakantieregeling, nieuwe afspraken zoals 'vanaf nu pantoffeltjes meebrengen voor binnen'...) 14. Afspraken maken met ouders (bv. over opvanguren, wenperiode, ...) 15. Problemen aankaarten en bespreken met ouders (bv. wanneer ouders hun kind regelmatig te laat komen ophalen) 16. Vragen van ouders over verzorging, ontwikkeling en opvoeding begrijpen en beantwoorden 17. Klachten van ouders begrijpen en erop reageren (bv. een ouder die bij het afhalen opmerkt dat het kindje niet op tijd werd verschoond) 18. Informele gesprekken voeren (bv. over het weer) 19. Telefoontjes van ouders beantwoorden (bv. ziekmelding) 20. Ouders verwittigen bij ziekte of ongeval 21. Een ouderactiviteit begeleiden (bv. een feestje, een ouder die komt voorlezen) 22. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) 23. Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen 24. Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a. Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' - 'Ja dat is een lekkere appel') b. Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c. Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d. Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e. Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f. Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g. Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') 25. Instructies geven 26. Structureren, afspraken maken en grenzen stellen 27. Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') 28. Conflictjes tussen kinderen oplossen 29. Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten 30. Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...)

120


31. Deelnemen aan kindbesprekingen, rapporteren over observaties 32. Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar het standpunt van de verantwoordelijke (bv. tijdens een overlegmoment) 33. Problemen met kinderen of ouders signaleren aan de verantwoordelijke (bv. kind dat ernstig ziek wordt in de opvang, klacht van een ouder, ...) 34. Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen 35. Administratieve zaken bespreken met de verantwoordelijke (bv. verlof, zwangerschap, ziekte, vergoeding) 36. Het eigen functioneren beoordelen en hierover overleggen met de verantwoordelijke (bv. tijdens een functioneringsgesprek) 37. Verantwoordelijke verwittigen bij crisissituatie 38. Informatie uitwisselen over de kinderen (bv. “Ella blijft maar een halve dag vandaag” / “Louis heeft heel zijn flesje opgedronken”) 39. Vragen stellen en beantwoorden (bv. 'Heeft Selma haar antibiotica al gekregen? / Zou ik Victor nog efkes terug in bed leggen? / Waar is het tutje van Lotte?) 40. Mededelingen doen en instructies geven (bv. ‘Ik ga Sam in zijn bedje leggen hè.’ / ‘Kan je mij een zakdoekje geven?’ 41. Bespreken van taakverdeling, planning en voorbereiding van activiteiten 42. Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar de standpunten van anderen (bv. tijdens een overlegmoment) 43. Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen (probleemgedrag van een kind, ziekte van één van de SOO, ...) 44. Eigen agendapunten naar voren brengen tijdens overlegmoment 45. Informele gesprekken voeren (bv. over het weekend praten in de pauze) 46. Collega verwittigen bij crisissituatie 47. Deelnemen aan interactieve opdrachten tijdens een vorming 48. Deelnemen aan intervisiegesprekken 49. Gesprekken met een dokter voeren bij ziekte van een kind 50. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) in geval van noodsituatie 51. Technici contacteren bij problemen met de infrastructuur (bv. verwarming werkt niet, stroom is uitgevallen) en de herstellingswerken met hen bespreken en opvolgen 52. Bestellingen doorgeven en aankopen doen (voeding, speelgoed,…) 53. Als starter: Zaken regelen met (vertegenwoordigers van) instellingen en diensten (bv. een attest van medische geschiktheid vragen aan een arts, een uittreksel uit het strafregister vragen bij de gemeente) 54. Gesprekken voeren met externen (bv. met de inspecteur, met de boekhouder, met Kind en Gezin bv. om een gevaarsituatie te melden)

121

enkel voor ZOO

SOO

iedereen

LEZEN 55. Schriftelijke berichten van ouders lezen (bv. in een heen-en-weerschriftje, mailtjes om afwezigheid kind te melden) 56. Regels, richtlijnen en instructies lezen (bv. m.b.t. veiligheid in huis, voedselhygiëne, veilig slapen, EHBO, medicijngebruik ...) 57. Crisisprocedure lezen, procedure preventie en detectie van grensoverschrijdend gedrag lezen 58. Documenten m.b.t. visie en afspraken binnen de dienst of de eigen voorziening lezen (bv. pedagogische visie, huishoudelijk reglement, …) 59. Formulieren en documenten m.b.t. administratie en eigen personeelszaken lezen (bv. prestatiestaat) 60. Publicaties m.b.t. kinderopvang lezen: nieuwsbrieven, vaktijdschriften,… (nieuwsbrieven Kind & Gezin, Kiddo,…) 61. Correspondentie lezen (bv. motivatiebrieven van kandidaat-stagiairs) 62. Schriftelijke informatie van collega’s over de kinderen lezen (bv. in een dagverslag, logboek, observatieschema …) 63. Werkplanning lezen 64. E-mails van ouders lezen die op zoek zijn naar opvang 65. Formulieren en documenten lezen voor de inschrijving van nieuwe kindjes (gegevens m.b.t. gezinssamenstelling, gezinsinkomen, bewijs van inkomen of OCMW, tarief van de opvang,…) 66. Formulieren en documenten lezen i.v.m. de eigen administratie als zelfstandige onthaalouder (bv. facturen, mails, brieven, ...) 67. Als starter: Schriftelijke informatie begrijpen over regelgeving, voorschriften en ondersteuning voor zelfstandige onthaalouders (bv. voorwaarden attest van toezicht, startersmap K&G, brochure IKG, voorwaarden financiële ondersteuning, ...)

122


TEKST Lengte Zinsbouw

Grammaticale correctheid


ONDERSTEUNING

Voor zichzelf, collega's (enkel voor SOO); verantwoordelijke; ouders; soms ook derden Alledaagse, werkgerelateerde en administratieve onderwerpen Het gaat overwegend om concrete teksten. Enkel voor ZOO: abstractere onderwerpen (bv. pedagogische visie)

Meestal kort, soms ook langer (bv. huishoudelijk reglement bij ZOO) Losse woorden en woordgroepen; enkelvoudige zinnen. ZOO: ook samengestelde zinnen en samenhangende tekst (bv. huishoudelijk reglement) Over het algemeen een goede grammaticale beheersing. Fouten en invloed vanuit de moedertaal kunnen voorkomen, maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. Alledaags en werkgerelateerd. Onjuist woordgebruik kan voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk. Spelfouten kunnen voorkomen, maar de boodschap blijft duidelijk.

Vaak volgens een vast format of een voorbeeld (formulier, vaste rubrieken, voorbeelddocumenten van Kind & Gezin...)

123

76. Schriftelijke informatie uitwisselen met de dienstverantwoordelijke (bv. m.b.t. de kinderen, de administratie, ...)

enkel voor ZOO

iedereen SOO

68. Aanwezigheden registreren 69. Informatie over voeding, slaap, verzorging, gezondheidstoestand en ev. medicatie van het kind noteren (bv. in een heen-en-weer-schriftje, op een formulier, via een digitaal registratiesysteem, …) 70. Observatieschema invullen (bv. Ziko) 71. Formulieren m.b.t. eigen administratie invullen (bv. prestatiestaat bijhouden) 72. Schriftelijke mededelingen voor ouders schrijven (bv. briefje met nieuwe afspraken, activiteiten van de week, nieuwe/vertrekkende kindjes, email…) 73. Gegevens registreren bij de inschrijving van nieuwe kindjes (thuissituatie, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang (welke dagen? volledige dagen?); medische gegevens kind, allergieën, gewoontes, gevoeligheden,…) 74. Bestellingen doorgeven (voeding, speelgoed,…) 75. Belangrijke informatie m.b.t. het kind schriftelijk doorgeven aan collega's/verantwoordelijke (bv. via een logboek)

AOO

SCHRIJVEN

77. Schriftelijke overeenkomst met de ouders opstellen 78. Huishoudelijk reglement opstellen en up-to-date houden 79. Formulieren en administratieve documenten voor ouders opstellen en/of invullen (facturen voor ouders opmaken, fiscale attesten invullen, ...) 80. Gegevens registreren, bijhouden en waar nodig doorgeven aan andere organisaties of diensten (bv. financiële informatie doorgeven aan de boekhouder, identificatiegegevens van de kinderen doorgeven aan K&G, open opvangplaatsen doorgeven aan het LOK, ...) 81. Als starter: Formulieren en documenten invullen en opstellen m.b.t. de administratie als startende zelfstandige onthaalouder (bv. startplan maken, formulier om opvang te melden, inschrijven voor een vorming of infosessie, ...) 82. Als starter: Crisisprocedure en crisisplan opstellen; procedure grensoverschrijdend gedrag opstellen

124

Bijlage 16: Definitieve lijst taaltaken begeleider (geclusterd)

TAALTAKEN BEGELEIDER LUISTEREN 1. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen. 2. Luisteren naar meningen, behoeften, wensen en klachten van ouders 3. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een teamoverleg (bv. uitleg van de verantwoordelijke over een actie rond gezonde voeding, over een studiedag, ...) 4. Mededelingen, instructies en feedback van de verantwoordelijke of een collega begrijpen (bv. ‘Ik ga Kyano zijn flesje geven hè’ / 'geeft ge mij de sloefkes van Nora eens, die staan daar op de kast' ) 5. Hoofdpunten begrijpen van een vorming of studiedag over concrete onderwerpen (bv. over EHBO, borstvoeding, werken met handpoppen, ...) Tekstkenmerken: helder gestructureerd en geïllustreerd met voorbeelden en visuele ondersteuning 6. Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie)

125

met kinderen

met ouders

GESPREKKEN VOEREN 7. Ouders begroeten en afscheid nemen (bij brengen haalmomenten) 8. Informatie uitwisselen met ouders a) Over eigenheden en gewoontes van nieuwe kinderen (met nieuwe ouders of bij overgang naar een volgende leefgroep) b) Over de werking van de leefgroep (met nieuwe ouders of bij overgang naar een volgende leefgroep) c) Over (de opvang van) het kind (bij brengen haalmomenten, tijdens oudergesprekken, aan de telefoon; bv. info over eten en slapen, kleine problemen) d) Over niet-kindgebonden aspecten van de opvang (bv. ouders eraan herinneren om verlofperiode door te geven, ouders herinneren aan ouderactiviteit, ouders erop wijzen dat ze een beetje te laat zijn...) e) N.a.v. vragen van ouders over verzorging, ontwikkeling en opvoeding f) Bij ziekte/koorts van het kind (ouders telefonisch verwittigen en informeren) 9. Afspraken maken met ouders (bv. over wenperiode, zindelijkheidstraining...) 10. Klachten van ouders begrijpen en erop reageren (bv. door door te verwijzen naar de verantwoordelijke) 11. Informele gesprekken voeren (bv. over het weer) 12. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) 13. Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a. Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' - 'Ja dat is een lekkere appel') b. Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c. Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d. Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e. Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f. Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g. Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') h. Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') i. Conflictjes tussen kinderen oplossen 14. Communiceren over het verloop van de dagelijkse activiteiten en momenten. a. Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten b. Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen c. Instructies geven (bv. ‘doe je schoentjes maar uit en zet ze in je kastje’) d. Structureren, afspraken maken en grenzen stellen 15. Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes 126


zingen, versjes, met een handpop praten, ...) 16. Communiceren en informatie uitwisselen met collega-begeleiders tijdens de dagelijkse samenwerking. a) Informatie uitwisselen over de kinderen (bv. “Ella blijft maar een halve dag vandaag” / “Louis heeft heel zijn flesje opgedronken”) b) Vragen stellen en beantwoorden (bv. 'Heeft Selma haar antibiotica al gekregen? / Zou ik Victor nog efkes terug in bed leggen? / Waar is het tutje van Lotte?) c) Mededelingen doen en instructies geven (bv. ‘Ik ga Sam in zijn bedje leggen hè.’ / ‘Kan je mij een zakdoekje geven?’ 17. Deelnemen aan overleg. a) Deelnemen aan kindbesprekingen, rapporteren over observaties b) Bespreken van taakverdeling, planning en voorbereiding van activiteiten c) Eigen meningen en ervaringen formuleren en luisteren naar de standpunten van anderen d) Deelnemen aan de bespreking van problemen en mogelijke oplossingen 18. Informatie uitwisselen met de verantwoordelijke a) Over problemen met kinderen of ouders (bv. kind dat ziek wordt in de opvang, klacht van een ouder, ...) b) Over personeelszaken (bv. verlof, zwangerschap, ziekte, ...) c) Over het eigen functioneren (in eenvoudige bewoordingen) 19. Informele gesprekken voeren (bv. in de pauze) 20. Collega's en verantwoordelijke verwittigen bij crisissituatie 21. Deelnemen aan interactieve opdrachten tijdens een vorming 22. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) in geval van noodsituatie

127

LEZEN 23. Schriftelijke informatie over de kinderen lezen a. Schriftelijke informatie van collega’s over de kinderen lezen (bv. in een dagverslag, logboek, observatieschema …) b. Berichten van ouders lezen (bv. in een heen-en-weer-schriftje) 24. Regels en werkinstructies lezen (bv. m.b.t. het bereiden van flesvoeding, handhygiëne, veilig slapen, EHBO, procedure in kwaliteitshandboek, veiligheidsinstructies, verkorte versie van crisisprocedure...) Tekstkenmerken: in begrijpelijke taal, helder gestructureerd, toegankelijk; mondelinge toelichting. 25. Interne documenten m.b.t. visie en afspraken begrijpen (bv. pedagogische visie, huishoudelijk reglement, verslag van het teamoverleg…) Tekstkenmerken: in begrijpelijke taal, helder gestructureerd, toegankelijk; mondelinge toelichting. 26. Formulieren en documenten m.b.t. administratie en eigen personeelszaken lezen (bv. verlofkaart, loonfiche, uurrooster...)

iedereen

SCHRIJVEN 27. Formulieren invullen (bv. aanwezigheden van kinderen registreren, verlofkaart invullen) 28. Informatie m.b.t. het kind (voeding, slaap, gezondheid, ...) noteren voor collega's/verantwoordelijke (bv. via logboek, registratieformulier, ...) en voor ouders (bv. in een heen-en-weer-schriftje)

128

Bijlage 17: Definitieve lijst taaltaken verantwoordelijke (geclusterd)

TAALTAKEN (DIENST-)VERANTWOORDELIJKE LUISTEREN 1. Informatie over het kind, zijn gezin en thuissituatie begrijpen (gezinssamenstelling, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang; gewoontes, gevoeligheden, allergieën,…) 2. Luisteren naar meningen, behoeften, wensen en klachten van ouders 3. Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen 4. Luisteren naar mededelingen van begeleiders/onthaalouders (observaties en ervaringen; crisismeldingen) 5. Luisteren naar mededelingen van externen (bv. leverancier, (veiligheids)instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie) 6. Mondelinge informatie begrijpen tijdens een overleg (bv. luisteren naar een discussie, uitleg van regiocoördinator over nieuwe wetgeving begrijpen) 7. Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag

129

met collega's / begeleiders of onthaalouders

met ouders

GESPREKKEN VOEREN 8. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van ouders 9. Informatie uitwisselen met ouders a. Met nieuwe ouders i. Inschrijvingsbeleid van de voorziening toelichten ii. Nieuwe ouders rondleiden in de voorziening iii. Visie, werking en huishoudelijk reglement toelichten iv. Samen de inschrijvingsdocumenten overlopen en invullen v. Vragen naar informatie over het kind (bv. gewoontes, gevoeligheden, allergieën) b. Telefoontjes van ouders beantwoorden (bv. ziekmelding) c. Vragen van ouders beantwoorden, advies geven en/of doorverwijzen m.b.t. hun opvoedende rol (verzorging, voeding, opvoeding) 10. Afspraken maken (bv. opvangregeling) 11. Problemen en klachten bespreken met ouders (bv. betaling opvang, ouders die huishoudelijk reglement niet naleven, gedrag van kind, klachten over een begeleider, ...) 12. Informele gesprekken voeren 13. Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van begeleiders/onthaalouders 14. Advies en feedback geven aan begeleiders/onthaalouders a. Feedbackgesprekken voeren (‘waarom doe je dat zo?’ >> op de werkvloer, op kantoor) (met vaste medewerkers en stagiairs) b. Evaluatie- en functioneringsgesprekken voeren 15. Communiceren en informatie uitwisselen met begeleiders over de dagelijkse werking a. Informatie uitwisselen (bv. over aan-/afwezigheid kinderen, mededelingen van ouders, nieuwe kindjes, praktische en logistieke afspraken) b. Instructies geven aan begeleiders/onthaalouders (bv. ‘kan jij even bij de groten blijven?’ / ‘geef jij Mira haar fruitpapje?’), ook n.a.v. een crisissituatie c. Vragen stellen en instructies geven aan keuken- en poetspersoneel 16. Teamgesprekken voeren a. Teamvergadering leiden b. Kindbesprekingen houden en leiden c. Agendapunten aanbrengen (bv. op basis van eigen observaties) d. Samen met begeleiders/onthaalouders nadenken over (pedagogische) visie een aanpak en ze evalueren (bv. over variatie in gebruik van speelgoed, aanpak van zindelijkheidstraining’) e. Samen met begeleiders/onthaalouders brainstormen over activiteiten voor kinderen en ouders + ze uitwerken f. (ondersteuning bij) concrete afspraken voor activiteiten en uitstapjes 130

17. 18.

19.

met kinderen

20.

21.

22.

g. Samen met begeleiders/onthaalouders activiteiten en uitstapjes evalueren h. Samen met begeleiders/onthaalouders problemen bespreken en er een oplossing voor bedenken i. De werking toelichten (bv. aan kandidaat-onthaalouders) j. Begeleiders/onthaalouders op een toegankelijke manier informeren over relevante nieuwe wetgeving en richtlijnen met betrekking tot de kinderopvang k. Begeleiders/onthaalouders informeren over interessante bijscholingen, lezingen en publicaties (bv. in magazine Kiddo) Informele gesprekken voeren Overleggen met collega-verantwoordelijke(n) a. Teamoverleg voorbereiden b. Functioneren van begeleiders bespreken c. Afspraken maken over de organisatie en de aanpak van de kinderopvang d. Bespreken van beheer van administratie, personeel, financiën, veiligheid infrastructuur (o.a. brandveiligheid), inrichting, dienstverlening naar ouder en kinderen, voedselveiligheid e. Bespreken van beleidsplan, voorstellen formuleren voor evaluatie en bijsturing werking, beleidsplan Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten) Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen a. Uitingen herhalen (ev. in verbeterde vorm) (bv. kind: 'appe' 'Ja dat is een lekkere appel') b. Verwoorden en benoemen (bv. 'Je bent zo stil, zou het kunnen dat je moe bent?) c. Vragen stellen ('Wat heb je getekend?', 'Ben je gisteren naar de speeltuin geweest?', ...) d. Vragen beantwoorden ('Ja, natuurlijk mag je nog een beetje water') e. Aanmoedigen en bevestigen ('Goed zo, dikke duim!') f. Prikkelen en uitdagen ('Zouden we de toren nog hoger kunnen maken?') g. Emoties benoemen en troosten ('Je bent zo boos, lukt het niet?', 'Kom hier, ik zal er een kusje op geven') h. Contacten tussen de kinderen onderling stimuleren (bv. 'Kijk eens: Tim is een hoge toren aan het bouwen. Ga jij hem helpen?') i. Conflictjes tussen kinderen oplossen Communiceren over het verloop van de dagelijkse activiteiten en momenten. a. Momenten en activiteiten aankondigen en afsluiten b. Verwoorden wat er te zien is, wat er gebeurt of gaat gebeuren, wat men doet of gaat doen c. Instructies geven (bv. ‘doe je schoentjes maar uit en zet ze in je kastje’) d. Structureren, afspraken maken en grenzen stellen Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, 131

met externen

liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...) 23. Gesprekken voeren met externen (stagebegeleider, pedagogische begeleidingsdienst, Kind & Gezin (bv. gevaarsituaties melden), verantwoordelijken van andere voorzieningen, regiocoördinator, inspecteur, boekhouder, (mogelijke) sprekers voor een vorming, leveranciers, technici, dokter) 24. Deelnemen aan externe werkgroepen en vergaderingen (lokaal overlegplatform, organisaties uit de buurt, intervisie) 25. Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch)

132

LEZEN 26. Correspondentie lezen a. E-mails van ouders lezen (ouders die op zoek zijn naar opvang; afwezigheid kind,…) b. Mails van externen lezen c. Sollicitatiebrieven van kandidaat-begeleiders / kandidaatonthaalouders lezen om een selectie te maken 27. Dagelijkse werkzaamheden in de leefgroepen volgen aan de hand van formulier, logboek, heen-en-weer-schriftje, digitaal registratiesysteem,… (bv. aanwezigheid, verzorging, gezondheid, eeten slaapgewoonten, ontwikkeling, activiteiten) 28. Verslagen van vergaderingen lezen (bv. vorig teamoverleg, externe vergadering) 29. Formulieren lezen d. voor de inschrijving van nieuwe kindjes (gegevens m.b.t. gezinssamenstelling, gezinsinkomen, bewijs van inkomen of OCMW, tarief van de opvang,…) e. m.b.t. (personeels)administratie (bv. facturen, mails, brieven, ...) 30. Schriftelijke instructies begrijpen f. veiligheidsinstructies, instructies op een brandblusapparaat, … g. crisisprocedure, procedure preventie en detectie van grensoverschrijdend gedrag 31. Interne inhoudelijke documenten lezen (bv. visietekst) 32. Schriftelijke informatie over praktische en pedagogische aspecten van de opvang (bv. Kiddo, vakliteratuur, nieuwsbrieven Kind & Gezin) 33. Schriftelijke informatie over (nieuwe) regelgeving m.b.t. kinderzorg lezen (bv. omzendbrieven, nieuwsbrieven Kind & Gezin, veiligheidsnormen (speelgoed)), o.a. om begeleiders/onthaalouders te informeren

133

SCHRIJVEN 34. Schriftelijke mededelingen schrijven a. Voor de begeleiders (bv. info over de afwezigheid van een kind in het logboek schrijven), soms in instructievorm b. Voor ouders (bv. nieuwsbrief, teksten voor de website, uitnodiging voor ouderactiviteit, ...) 35. Correspondentie: e-mails/brieven schrijven en beantwoorden, zowel intern als extern (bv. ouders die op zoek zijn naar opvang; mails van andere vestigingsplaatsen, sollicitaties beantwoorden, technische dienst contacteren, (mogelijke) sprekers voor een vorming; bestellingen doorgeven (voeding, farmacie, werkkledij, speelgoed,…)) 36. Verslagen schrijven a. Verslag teamoverleg schrijven b. Verslag schrijven na evaluatie- of functioneringsgesprek met begeleider c. Beoordeling van een stagiair schrijven 37. Formulieren en documenten invullen a. Gegevens registreren bij de inschrijving van nieuwe kindjes (thuissituatie, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang (welke dagen? volledige dagen?); medische gegevens kind, allergieën, gewoontes, gevoeligheden,…) b. Schriftelijke overeenkomst met de ouders invullen c. Formulieren en administratieve documenten voor de ouders invullen (bv. fiscale attesten, inlichtingsfiche, ...) d. Als starter: Formulieren en documenten invullen m.b.t. de administratie als startend kinderdagverblijf e. Bestelformulieren invullen f. Planningen opmaken (bv. werkrooster personeel) g. Gegevens registreren (bv. bezetting van de voorziening, open opvangplaatsen, reden van stopzetting opvang door ouders) 38. Stukken van interne inhoudelijke documenten (bv. huishoudelijk reglement, visieteksten, procedures in kwaliteitshandboek, crisisprocedure) (her)schrijven

134

Bijlage 18: Relatering per taaltaak begeleider: luisteren Taaltaak 1: Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen (sub)vaardigheid

niveau

argumenten

De (sub)vaardigheidsschalen van het ERK zijn niet aangepast aan de context van interactie met jonge kinderen. Daarom beperken we ons op het vlak van de (sub)vaardigheden tot een globale inschatting.

A2/B1

•

•

tekstkenmerken receptief

niveau

Komt inhoudelijk overeen met A1 (korte, eenvoudige boodschappen), maar anderzijds ontbreekt een belangrijk aspect van de A-niveaus, namelijk tegemoetkoming van de gesprekspartner (bv. langzaam en zorgvuldig spreken), integendeel: vaak onduidelijke spraak. Wel veel ondersteuning vanuit de context en door gebaren en lichaamstaal (voorwerpen aanwijzen,…) De combinatie van bovenstaande factoren maakt dat we deze taak situeren op de grens tussen A2 en B1.

argumenten

onderwerp

A1

•

Zeer eenvoudige en vertrouwde onderwerpen uit het dagelijkse leven.

woordgebruik en zinsbouw

A1

•

Zeer eenvoudig taalgebruik.

tempo en articulatie

C1?

•

A1/A2

•

De schaal is niet aangepast aan / niet helemaal van toepassing op jonge kinderen. Onduidelijke articulatie en slecht verstaanbare spraak zijn kenmerkend voor C1, maar de ruis is in dit geval te wijten aan een fase in het taalontwikkelingsproces van het kind. Uitingen zijn kort tot zeer kort.

A2/B1

Inhoudelijk op A1, maar bemoeilijkende factoren (bv. uitspraak en het feit dat er geen tegemoetkoming van de gesprekspartner verwacht kan worden) halen het niveau naar boven.

tekstlengte

GLOBALE BEOORDELING

135

Taaltaak 2: Luisteren naar meningen, behoeften, wensen en klachten van ouders (sub)vaardigheid

niveau

Algemene luistervaardigheid (p.64)

B1+

Luisteren naar mededelingen en instructies (p. 65)

B1


niveau

argumenten A2=te laag. Er wordt niet langzaam gearticuleerd. B2=te hoog. Het gaat niet om 'naar inhoud en vorm complexe tekst' en 'uitgebreide betogen en complexe redeneringen' Beschrijving B1+ is het meest passend. A2=te laag: ze moeten meer kunnen begrijpen dan 'het belangrijkste punt'. B2=net iets te hoog omwille van 'abstracte onderwerpen'. Dus: niveau B1, alhoewel de beschrijving van dit niveau in deze schaal niet echt toepasselijk is op de context.

argumenten

onderwerp

B1

Vertrouwde onderwerpen, werkgerelateerd.


B1

Alledaags en werkgerelateerd woordgebruik. Enkelvoudige en samengestelde zinnen.


B1

tekstlengte

B1

Normaal tempo, helder gearticuleerd, in een vertrouwd accent Meestal kort

GLOBALE BEOORDELING

B1

136

Taaltaak 3: Mondelinge informatie begrijpen tijdens een teamoverleg (bv. uitleg van de verantwoordelijke over een actie rond gezonde voeding, over een studiedag, ...) (sub)vaardigheid

niveau


B1/B1+ A2 = te laag; er wordt niet altijd langzaam en helder gearticuleerd / behoeften van concrete aard. B2 = te hoog; ‘uitgebreide betogen en complexe redeneringen’ Komt het best overeen met B1+; ‘in een over het algemeen vertrouwd accent’; er wordt niet altijd standaardtaal gebruikt tijdens teamoverleg. B1 A2 = te laag; begeleider moet meer kunnen dan het onderwerp herkennen. Komt het best overeen met B1: het volstaat wanneer je de hoofdpunten van de interactie kunt volgen. B1 B2 = te hoog vanwege abstracte onderwerpen. B1 = ‘kan gedetailleerde aanwijzingen volgen’. Klopt, bv. hoe begeleiders in het vervolg zullen omgaan met een bepaald kindje,…

Gesprekken tussen moedertaalsprekers begrijpen (p. 64) Luisteren naar mededelingen en instructies (p. 65)


niveau

onderwerp woordgebruik en zinsbouw tempo en articulatie

B1 B1 B1

tekstlengte

B1

GLOBALE BEOORDELING

B1

argumenten

argumenten Vertrouwde onderwerpen, eigen vakgebied Normaal tempo, helder gearticuleerd, in een vertrouwd accent Meestal kort

137

Taaltaak 4: Mededelingen, instructies en feedback van de verantwoordelijke of een collega begrijpen (bv. ‘Ik ga Kyano zijn flesje geven hè’ / 'geeft ge mij de sloefkes van Nora eens, die staan daar op de kast' ) (sub)vaardigheid

niveau


B1


B1


niveau


B1 B1 B1

tekstlengte

GLOBALE BEOORDELING

A2/B1

argumenten A2 = te laag vanwege langzame articulatie B2 = te hoog vanwege abstracte onderwerpen, uitgebreide betogen en complexe redeneringen B2 = te hoog omwille van de abstracte onderwerpen. B1: het kan gaan om gedetailleerde aanwijzingen. argumenten

A2 = te laag, want bij instructies kan je niet verwachten dat de spreker zijn tempo aanpast. Soms moet het echt snel gaan. Meestal kort.

B1

138

Taaltaak 5: Hoofdpunten begrijpen van een vorming of studiedag over concrete onderwerpen (bv. over EHBO, borstvoeding, werken met handpoppen, ...) Tekstkenmerken: helder gestructureerd en geïllustreerd met voorbeelden en visuele ondersteuning (sub)vaardigheid

niveau

argumenten

Algemene luistervaardigheid (p.64) Luisteren als lid van het aanwezige publiek (p. 65)

B1

Kan de hoofdpunten verstaan

B1


B1

B1: Kan directe, korte voordrachten over vertrouwde onderwerpen globaal volgen, mits deze worden gehouden in helder gearticuleerde standaardtaal. B2 = te hoog, want bij deze taaltaak zijn onderwerpen niet abstract.

tekstkenmerken receptief onderwerp

woordgebruik en zinsbouw tempo en articulatie tekstlengte

GLOBALE BEOORDELING

niveau B1

B1 B1 B1/B2

argumenten Vertrouwd, werkgerelateerd Niet altijd vertrouwde onderwerpen voor starters, maar B2 = te hoog (abstracte onderwerpen, ruimer dan eigen werkcontext)

Spreker op vorming is soms langer ononderbroken aan het woord.

B1

139

Taaltaak 6: Veiligheidsinstructies begrijpen (bv. instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie) (sub)vaardigheid Algemene luistervaardigheid (p.64) Luisteren naar mededelingen en instructies (p. 65) tekstkenmerken receptief

niveau

argumenten

B1 B1 niveau

onderwerp

B1


B1

tempo en articulatie tekstlengte

B1 A2

GLOBALE BEOORDELING

B1

argumenten Het gaat om onderwerpen waarmee iedereen (ook in privé-context) geconfronteerd kan worden, maar die minder frequent voorkomen en daardoor niet vertrouwd te noemen zijn. B2 = te hoog, want het gaat niet om abstracte onderwerpen. Taalgebruik is eenvoudig (korte zinnen), maar qua woordgebruik kan het door de context wat specifieker zijn. Normaal tempo; duidelijk gearticuleerde standaardtaal. Teksten zijn kort.

140

Bijlage 19: Relatering per taaltaak begeleider: gesprekken voeren Taaltaak 7: Ouders begroeten en afscheid nemen (bij brengen haalmomenten)

(sub)vaardigheid

niveau

conversatie (p. 73)

A2

tekstkenmerken productief

niveau

woordenschat – bereik

A2

woordenschat – beheersing grammaticale correctheid

A2 A1

fonologische beheersing

B1

sociolinguïstische trefzekerheid

A2

GLOBALE BEOORDELING

A2

argumenten Sluit aan bij 'Kan eenvoudige alledaagse beleefdheidsvormen gebruiken om anderen te begroeten en aan te spreken'. argumenten Het gaat over woordenschat om elementaire communicatiebehoeften tot uiting te brengen. Een beperkt repertoire volstaat. Het gaat voornamelijk om vaste uitdrukkingen, dus nauwelijks grammaticale beheersing vereist. A2=te laag omwille van 'de gesprekspartners zullen af en toe om herhaling moeten vragen. B1= oké. Buitenlands accent en incidentele uitspraakfouten vormen geen probleem. Sluit aan bij 'kan gebruikmaken van alledaagse beleefde vormen van begroeting en aanspreken'.

141

Taaltaak 8: Informatie uitwisselen met ouders (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1

• •

een moedertaalspreker als gesprekspartner begrijpen conversatie (p. 73)

A2/B1

•

B1

• • • •

informatie-uitwisseling (p. 78)

A2+/B1 •

het woord nemen (de beurt nemen) (p. 82)

B1

•

vragen om opheldering (p. 83)

B1

•


niveau

algemeen linguïstisch bereik

B1

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] A2 = te laag; het is niet de bedoeling dat de ouders moeten helpen om het gesprek gaande te houden. Sluit aan bij beschrijving van B1: 'Kan onvoorbereid deelnemen aan een gesprek over vertrouwde onderwerpen, uiting geven aan persoonlijke meningen en informatie uitwisselen over onderwerpen die vertrouwd zijn, van persoonlijk belang zijn of betrekking hebben op het dagelijks leven (bv. werk)' A2 = te laag voor de minder voorspelbare en minder routinematige gesprekken. Onvoorbereide gesprekken Over vertrouwde, alledaagse onderwerpen Kan het gesprek zelf gaande houden Komt helemaal overeen met de beschrijving bij B1, ook door vaardigheid om gevoelens uit te drukken en te beantwoorden. A2+=te laag voor de minder voorspelbare en minder routinematige gesprekken. 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaan de houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' A2=te laag: sleutelwoorden moeten worden begrepen.

argumenten • •


B1

•


B2 B1+

• • •


B1

• •

B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag omwille van 'elementaire taal' en het 'vaak geweld moeten aandoen' van de boodschap. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1=te laag vanwege de ‘elementaire woordenschat’. B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. Invloed vanuit de moedertaal of fouten kunnen voorkomen maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is 142

• sociolinguïstische trefzekerheid

B1

• •

beurten nemen

B1

•

thematische ontwikkeling

B1

•

coherentie en cohesie

B1

gesproken vloeiendheid propositionele nauwkeurigheid

B1 B1

• • • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de ouders hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan de begeleider, maar enige tegemoetkoming wordt wel verwacht (bv. door niet al te snel te praten). 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' 'Kan redelijk vloeiend een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten.' B2=te hoog omwille van 'helder, coherent betoog'. A2=te laag: enkel enkelvoudige zinnen is te beperkt. A2=te laag: het gaat niet enkel om 'korte uitingen'. A2= te laag omwille van 'beperkte informatie' en het 'geweld aandoen' van de boodschap.

143

Taaltaak 9: Afspraken maken met ouders (bv. over wenperiode, zindelijkheidstraining, ...) (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1

• •

een moedertaalspreker als gesprekspartner begrijpen doelgerichte samenwerking

B1

•

B1

•


B1

•


B1

•


B1

•


niveau


B1


B1


B2 B1+


B1

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] A2 = te laag; het is niet de bedoeling dat de ouders moeten helpen om het gesprek gaande te houden. Sluit aan bij beschrijving van B1: 'Kan onvoorbereid deelnemen aan een gesprek over vertrouwde onderwerpen, uiting geven aan persoonlijke meningen en informatie uitwisselen over onderwerpen die vertrouwd zijn, van persoonlijk belang zijn of betrekking hebben op het dagelijks leven (bv. werk)' A2 = te laag: het zijn niet echt routinegesprekken. A2= te laag: het gaat niet om eenvoudige routinetaken. A2=te laag: het gaat niet altijd over routinegesprekken. 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaan de houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' A2=te laag: sleutelwoorden moeten worden begrepen.

argumenten •

B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen • A2= te laag omwille van 'elementaire taal' en het 'vaak geweld moeten aandoen' van de boodschap. • B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1=te laag vanwege de ‘elementaire woordenschat’. • B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. • Invloed vanuit de moedertaal of fouten kunnen voorkomen maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. • A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen • B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. • B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. 144


B1

• •

beurten nemen

B1

•


B1

•


B1


B1 B1

• • • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de ouders hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan de begeleider, maar enige tegemoetkoming wordt wel verwacht (bv. door niet al te snel te praten). 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' 'Kan redelijk vloeiend een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten.' B2=te hoog omwille van 'helder, coherent betoog'. A2=te laag: enkel enkelvoudige zinnen is te beperkt. A2=te laag: het gaat niet enkel om 'korte uitingen'. A2= te laag omwille van 'beperkte informatie' en het 'geweld aandoen' van de boodschap.

145

Taaltaak 10: Klachten van ouders begrijpen en erop reageren (bv. door door te verwijzen naar de verantwoordelijke) (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1

• een moedertaalspreker als gesprekspartner begrijpen

B1

• •

informatie-uitwisseling (p. 78) vragen om opheldering (p. 83)

B1 B1

• •


niveau


B1


B1


B2 B1+


B1


B1


B1

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] A2 = te laag; het is niet de bedoeling dat de ouders moeten helpen om het gesprek gaande te houden. A2 = te laag: het zijn geen routinegesprekken. B2=te hoog: het reageren op een klacht hoeft niet in een lawaaierige omgeving te gebeuren. A2=te laag: het gaat niet om routinegesprekken. A2=te laag: sleutelwoorden moeten worden begrepen.

argumenten •

B1+/B2 = te hoog: de begeleider hoeft zelf niet heel uitgebreid te reageren op de klacht, een korte reactie (bv. doorverwijzen naar de verantwoordelijke) is vaak voldoende. • A2= te laag omwille van 'elementaire taal' en het 'vaak geweld moeten aandoen' van de boodschap. • B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1=te laag vanwege de ‘elementaire woordenschat’. • B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’ en ‘patronen die bekend zijn van meer voorspelbare situaties’. • Invloed vanuit de moedertaal of fouten kunnen voorkomen maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. • A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen • B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. • B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. • A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' • B2=te hoog: de ouders hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan de begeleider, maar enige tegemoetkoming wordt wel verwacht (bv. door niet al te snel te praten). • B2=te hoog omwille van 'helder, coherent betoog'. 146


B1 B1

GLOBALE BEOORDELING

B1

• • •

A2=te laag: enkel enkelvoudige zinnen is te beperkt. A2=te laag: het gaat niet enkel om 'korte uitingen'. A2= te laag omwille van 'beperkte informatie' en het 'geweld aandoen' van de boodschap.

147

Taaltaak 11: Informele gesprekken voeren (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1

• •

A2/B1

•

conversatie (p. 73)

B1

• • • •


B1

•


B1

•

een moedertaalspreker als gesprekspartner begrijpen


niveau


B1

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] A2 = te laag; het is niet de bedoeling dat de ouders moeten helpen om het gesprek gaande te houden. Sluit aan bij beschrijving van B1: 'Kan onvoorbereid deelnemen aan een gesprek over vertrouwde onderwerpen, uiting geven aan persoonlijke meningen en informatie uitwisselen over onderwerpen die vertrouwd zijn, van persoonlijk belang zijn of betrekking hebben op het dagelijks leven (bv. familie, liefhebberijen/hobby’s, werk, reizen en actualiteiten)' A2 = te laag voor de minder voorspelbare en minder routinematige gesprekken; wel voldoende voor gesprekken over bv. het weer. Onvoorbereide gesprekken Over vertrouwde, alledaagse onderwerpen Kan het gesprek zelf gaande houden Komt overeen met de beschrijving bij B1, ook door vaardigheid om gevoelens uit te drukken en te beantwoorden. 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaan de houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' A2=te laag: sleutelwoorden moeten worden begrepen.

argumenten • •


B1

•


B2 B1+

• • •


B1

• •

B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag omwille van 'elementaire taal' en het 'vaak geweld moeten aandoen' van de boodschap. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1=te laag vanwege de ‘elementaire woordenschat’. B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. Invloed vanuit de moedertaal of fouten kunnen voorkomen maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is 148


B1

• •

beurten nemen

B1

•


B1

•


B1


B1 B1

• • • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de ouders hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan de begeleider, maar enige tegemoetkoming wordt wel verwacht (bv. door niet al te snel te praten). 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' 'Kan redelijk vloeiend een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten.' B2=te hoog omwille van 'helder, coherent betoog'. A2=te laag: enkel enkelvoudige zinnen is te beperkt. A2=te laag: het gaat niet enkel om 'korte uitingen'. A2= te laag omwille van 'beperkte informatie' en het 'geweld aandoen' van de boodschap.

149

Taaltaak 12: Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten)

GLOBALE BEOORDELING

A2

Is qua niveau vergelijkbaar met taaltaak 7: Ouders begroeten en afscheid nemen. De aard van het taalgebruik verschilt wel enigszins, omdat het op jonge kinderen is gericht, maar deze verschillen worden niet beschreven in het ERK.

150

Taaltaak 13: Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


A2/B1

•


niveau


B1

•

argumenten • •


A2+

•

woordenschat – beheersing

B1

•

grammaticale correctheid

B1

•


B1

• • •


A2+

• •

beurten nemen coherentie en cohesie

A2 A2

• •


A2 A2

• •

GLOBALE BEOORDELING

Inhoudelijk situeren de gesprekken zich op A2: de onderwerpen zijn zeer eenvoudig en concreet. Vaak is er visuele ondersteuning voorhanden (bv. voorwerpen, lichaamsdelen) en maakt de begeleider gebruik van lichaamstaal en gebaren om zijn boodschap duidelijk te maken. Een kenmerkend aspect van de A-niveaus is echter de ondersteunende rol van de gesprekspartner, wat uiteraard niet van toepassing is bij communicatie met jonge kinderen. Op het vlak van initiatief en zelfstandigheid in de communicatie met de kinderen, gaat het verwachte niveau daardoor in de richting van B1. B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag: ‘elementaire taal’ is te beperkt om een voldoende rijk taalaanbod voor de kinderen te creëren. ‘Beschikt over voldoende woorden om alledaagse handelingen uit te voeren die betrekking hebben op vertrouwde situaties en onderwerpen.’ ‘Goede beheersing van elementaire woordenschat’ volstaat, aangezien het gespreksonderwerp meestal heel eenvoudig en concreet is. Het taalgebruik is eenvoudig, dus een redelijk nauwkeurig gebruik van ‘veelgebruikte routines en patronen’ is voldoende. A2=te laag: de kinderen kunnen niet om herhaling vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te beperkt B1=te hoog: het gaat niet om ‘een breed scala van taalfuncties’. Het gaat om eenvoudige rechtstreekse gesprekken. Het gaat meestal om korte, enkelvoudige zinnen, vaak verbonden door eenvoudige voegwoorden. B1=te hoog: het gaat meestal om korte uitingen. A2 volstaat: het gaat om een ‘eenvoudige en rechtstreekse uitwisseling van beperkte informatie over vertrouwde en alledaagse zaken’..

A2/B1 151

Taaltaak 14: Communiceren over het verloop van de dagelijkse activiteiten en momenten (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


A2/B1

•

•


niveau


A2+

•


A2+

•


B1

•


A2

•


B1

•

argumenten

• • sociolinguïstische trefzekerheid

A2+

• •


A2 A2

• •


A2 A2

• •

GLOBALE BEOORDELING

Inhoudelijk situeren de gesprekken zich op A2, of zelfs A1: het gaat om eenvoudige, vaak voorkomende instructies en mededelingen over zeer vertrouwde en concrete onderwerpen. Vaak is er visuele ondersteuning voorhanden (bv. voorwerpen, lichaamsdelen) en maakt de begeleider gebruik van lichaamstaal en gebaren om zijn boodschap duidelijk te maken. Een kenmerkend aspect van de A-niveaus is echter de ondersteunende rol van de gesprekspartner, wat uiteraard niet van toepassing is bij communicatie met jonge kinderen. Op het vlak van initiatief en zelfstandigheid in de communicatie met de kinderen, gaat het verwachte niveau daardoor in de richting van B1. Voor deze taaltaak volstaat een ‘repertoire van elementaire taal’ ‘Beschikt over voldoende woorden om alledaagse handelingen uit te voeren die betrekking hebben op vertrouwde situaties en onderwerpen.’ ‘Goede beheersing van elementaire woordenschat’ volstaat, aangezien de gespreksonderwerpen heel eenvoudig en concreet zijn. De mededelingen en instructies zijn kort en eenvoudig. Een correct gebruik van eenvoudige constructies volstaat. A2=te laag: de kinderen kunnen niet om herhaling vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te beperkt B1=te hoog: het gaat niet om ‘een breed scala van taalfuncties’. Het gaat om eenvoudige rechtstreekse gesprekken. Het gaat om korte, enkelvoudige zinnen, vaak verbonden door eenvoudige voegwoorden. B1=te hoog: het gaat om korte uitingen. A2 volstaat: het gaat om een ‘eenvoudige en rechtstreekse uitwisseling van beperkte informatie over vertrouwde en alledaagse zaken’..

A2/B1

152

Taaltaak 15: Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...) (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


A2/B1

•


niveau


B1

•

argumenten • •


A2+

•


B1

•


B1

• •


B1

Inhoudelijk situeert de interactie zich op A2: de onderwerpen zijn zeer eenvoudig en concreet en er is vaak visuele ondersteuning voorhanden (bv. illustraties in prentenboek). Een kenmerkend aspect van de A-niveaus is echter de ondersteunende rol van de gesprekspartner, wat uiteraard niet van toepassing is bij communicatie met jonge kinderen. Op het vlak van initiatief en zelfstandigheid in de communicatie met de kinderen, gaat het verwachte niveau daardoor in de richting van B1.

• • •


A2+

• •


A2 A2

• •

B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag: ‘elementaire taal’ is te beperkt om een voldoende rijk taalaanbod voor de kinderen te creëren. ‘Beschikt over voldoende woorden om alledaagse handelingen uit te voeren die betrekking hebben op vertrouwde situaties en onderwerpen.’ ‘Goede beheersing van elementaire woordenschat’ volstaat, aangezien het gespreksonderwerp meestal heel eenvoudig en concreet is. Het taalgebruik is eenvoudig, dus een redelijk nauwkeurig gebruik van ‘veelgebruikte routines en patronen’ is voldoende. Liedjes en versjes kunnen worden uit het hoofd geleerd, dus daarvoor is weinig grammaticale beheersing nodig. A2=te laag: de kinderen kunnen niet om herhaling vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te beperkt B1=te hoog: het gaat niet om ‘een breed scala van taalfuncties’. Het gaat om eenvoudige rechtstreekse gesprekken. Het gaat meestal om korte, enkelvoudige zinnen, vaak verbonden door eenvoudige voegwoorden. 153


GLOBALE BEOORDELING

A2 A2

• •

B1=te hoog: het gaat meestal om korte uitingen. A2 volstaat: het gaat om een ‘eenvoudige en rechtstreekse uitwisseling van beperkte informatie over vertrouwde en alledaagse zaken’..

A2/B1

154

Taaltaak 16: Communiceren en informatie uitwisselen met collega-begeleiders tijdens de dagelijkse samenwerking. (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

A2+

•


A2+

• • •

conversatie (p. 73)

A2+

• • •

doelgerichte samenwerking (p.76)

A2+

•


A2+

•

het woord nemen (de beurt nemen) (p. 82) vragen om opheldering (p. 83)

A2+

•

B1

•

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] Sluit aan bij beschrijving van A2+, enkel het aspect 'mits de ander helpt als dat nodig is' zorgde voor twijfel. Enerzijds is uit het onderzoek gebleken dat er bij de interne communicatie wel op enige hulp en tegemoetkoming van de collega's kan gerekend worden. Anderzijds gaat het hier om heel eenvoudige mededelingen en instructies die heel frequent voorkomen doorheen de werkdag. Wanneer een collega te vaak zou moeten helpen bij het formuleren van wat de begeleider wil zeggen, zou de werking hierdoor gehinderd worden. We gaan er daarom van uit dat 'mits de ander helpt als dat nodig is' slaat op occasionele tegemoetkomingen van de collega/gesprekspartner. Het gaat om eenvoudige gesprekken die vaak voorkomen Over vertrouwde, alledaagse onderwerpen Af en toe om herhaling of herformulering vragen is mogelijk Het gaat om eenvoudige gesprekken die vaak voorkomen Over vertrouwde, alledaagse onderwerpen Af en toe om herhaling of herformulering vragen is mogelijk Sluit het beste aan bij de beschrijving van A2+: 'Kan genoeg begrijpen om eenvoudige routinetaken uit te voeren zonder bovenmatige inspanning, en daarbij heel eenvoudig om herhaling vragen wanneer hij of zij iets niet begrepen heeft. Kan bespreken wat er vervolgens moet gebeuren, daarbij suggesties doen en beantwoorden, en aanwijzingen vragen en geven.' Het gaat doorgaans om 'eenvoudige routinegesprekken'. 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaan de houden en beëindigen.' A2=te laag: sleutelwoorden moeten worden begrepen.

155


niveau


B1

argumenten • •


A2+

• •


B1

• •

grammaticale correctheid fonologische beheersing

B1 A2

• • •


A2+

•

beurten nemen

A2+

•


A2+

•


A2+ B1

• •

GLOBALE BEOORDELING

A2+

B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag omwille van het 'vaak geweld moeten aandoen' van de boodschap. B1 = te hoog; woordenschat over o.a. hobby's, reizen, actualiteit, is hier niet relevant. Sluit aan bij A2+: 'Beschikt over voldoende woorden om alledaagse handelingen uit te voeren die betrekking hebben op vertrouwde situaties en onderwerpen.' A2=iets te beperkt B2=te hoog: hoge trefzekerheid van woordkeuze is niet vereist. De uitingen zijn grammaticaal vrij eenvoudig De uitspraak is meestal goed verstaanbaar De gesprekspartner zal slechts af en toe om herhaling moeten vragen B1=te hoog: het kunnen gebruiken van 'een breed scala aan taalfunctie' is hier niet vereist 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen.' Korte, enkelvoudige zinnen verbonden door voegwoorden Het gaat meestal om korte uitingen. A2= te laag omwille van 'het 'geweld aandoen' van de boodschap.

156

Taaltaak 17: Deelnemen aan overleg (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1

• •

een moedertaalspreker als gesprekspartner begrijpen formele discussies en bijeenkomsten

B1

•

B1

•

doelgerichte samenwerking

B1

•


B1

•


B1

•


B1

•


niveau


B1

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] A2 = te laag; de gesprekken zijn soms iets langer Sluit aan bij beschrijving van B1: 'Kan onvoorbereid deelnemen aan een gesprek over vertrouwde onderwerpen, uiting geven aan persoonlijke meningen en informatie uitwisselen over onderwerpen die vertrouwd zijn, van persoonlijk belang zijn of betrekking hebben op het dagelijks leven (bv. werk)' A2 = te laag: het zijn geen eenvoudige routinegesprekken. Sluit het beste aan bij beschrijving B1: 'Kan veel volgen van wat er wordt gezegd m.b.t. zijn of haar vakgebied, mits de gesprekspartners zeer idiomatisch taalgebruik vermijden en helder articuleren. kan een standpunt helder overbrengen, maar heeft er moeite mee om in debat te gaan. Kan deelnemen aan een alledaagse formele discussie over vertrouwde onderwerpen die wordt gevoerd in een helder uitgesproken standaarddialect en die gaat om de uitwisseling van feitelijke informatie, het ontvangen van aanwijzingen of het bespreken van oplossingen voor praktische problemen.' A2= te laag: het gaat niet om eenvoudige routinetaken. A2=te laag: het gaat niet om eenvoudige routinegesprekken. Sluit aan bij de beschrijving van B1+ 'Kan ingrijpen in een discussie over een vertrouwd onderwerp en de juiste frase gebruiken om aan het woord te komen', m.u.v. het laatste stuk: het gebruiken van de 'juiste frase' is niet vereist. Daarom toch gekozen voor gewoon B1 i.p.v. B1+. A2=te laag: sleutelwoorden moeten worden begrepen.

argumenten • •

B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag omwille van 'elementaire taal' en het 'vaak geweld moeten aandoen' van de boodschap. 157


B1

•


B2 B1+

• • •


A2

• •


B1

• •

beurten nemen

B1

•


B1

•


B1


B1 B1

• • • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1=te laag vanwege de ‘elementaire woordenschat’. B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. Invloed vanuit de moedertaal of fouten kunnen voorkomen maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. De uitspraak is meestal goed verstaanbaar De gesprekspartner zal slechts af en toe om herhaling moeten vragen A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de collega's hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan de begeleider, maar enige tegemoetkoming wordt wel verwacht (bv. door niet al te snel te praten). Sluit aan bij de beschrijving van B1+ 'Kan ingrijpen in een discussie over een vertrouwd onderwerp en de juiste frase gebruiken om aan het woord te komen', m.u.v. het laatste stuk: het gebruiken van de 'juiste frase' is niet vereist. Daarom toch gekozen voor gewoon B1 i.p.v. B1+. 'Kan redelijk vloeiend een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten.' B2=te hoog omwille van 'helder, coherent betoog'. A2=te laag: enkel enkelvoudige zinnen is te beperkt. A2=te laag: het gaat niet enkel om 'korte uitingen'. A2= te laag omwille van 'beperkte informatie' en het 'geweld aandoen' van de boodschap.

158

Taaltaak 18: Informatie uitwisselen met de verantwoordelijke (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1

• •

een moedertaalspreker als gesprekspartner begrijpen Doelgerichte samenwerking (p. 76) informatie-uitwisseling (p. 78)

B1

•

B1

•

B1+

• •


B1

•


B1

•


niveau


B1

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] A2 = te laag; het gaat soms om iets langere gesprekken (bv. functioneringsgesprek). Sluit aan bij beschrijving van B1: 'Kan onvoorbereid deelnemen aan een gesprek over vertrouwde onderwerpen, uiting geven aan persoonlijke meningen en informatie uitwisselen over onderwerpen die vertrouwd zijn, van persoonlijk belang zijn of betrekking hebben op het dagelijks leven (bv. werk)' A2 = te laag: het gaat niet altijd om eenvoudige routinegesprekken. A2+= te laag: het gaat niet altijd om eenvoudige routinetaken A2+=te laag: het gaat niet enkel om eenvoudige routinegesprekken. B1=ook nog net te laag: het gaat niet enkel over het doorgeven van feitelijke informatie, maar soms ook over eigen mening geven, bv. in een functioneringsgesprek. daarom gekozen voor B1+. 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaan de houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' A2=te laag: sleutelwoorden moeten worden begrepen.

argumenten • •


B1

•


B2 B1+

• • •


A2

• •

B1+ = te hoog vanwege 'abstracte of culturele onderwerpen zoals muziek of films' A2= te laag omwille van 'elementaire taal' en het 'vaak geweld moeten aandoen' van de boodschap. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1=te laag vanwege de ‘elementaire woordenschat’. B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. Invloed vanuit de moedertaal of fouten kunnen voorkomen maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. De uitspraak is meestal goed verstaanbaar De gesprekspartner zal slechts af en toe om herhaling moeten vragen 159


B1

• •

beurten nemen

B1

•


B1

•


B1


B1 B1

• • • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de verantwoordelijke hoeft zijn taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan de begeleider, maar enige tegemoetkoming wordt wel verwacht (bv. door niet al te snel te praten). 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' 'Kan redelijk vloeiend een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten.' B2=te hoog omwille van 'helder, coherent betoog'. A2=te laag: enkel enkelvoudige zinnen is te beperkt. A2=te laag: het gaat niet enkel om 'korte uitingen'. A2= te laag omwille van 'beperkte informatie' en het 'geweld aandoen' van de boodschap.

160

Taaltaak 19: Informele gesprekken voeren met collega's/verantwoordelijke (bv. in de pauze) (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

A2

•


A2+

•

conversatie (p. 73)

B1

•

Informele discussie (p.74)

B1

•

het woord nemen (de beurt nemen) (p. 82) vragen om opheldering (p. 83)

A2+

•

A2

•


niveau


B1

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] In vergelijking met taaltaak 11 'informele gesprekken voeren met ouders', kan hier meer hulp en tegemoetkoming van de gesprekspartner worden verwacht. daarom volstaat een A2. Sluit aan bij de beschrijving van A2+: 'Kan genoeg begrijpen om eenvoudige routinegesprekken te voeren zonder bovenmatige inspanning. kan over het algemeen heldere, tot hem of haar gerichte gesproken standaardtaal begrijpen over vertrouwde zaken, mits hij of zij af en toe om herhaling of herformulering kan vragen.' B1 omwille van het aspect 'Kan gevoelens van verrassing, geluk, verdriet, belangstelling, onverschilligheid, enzovoort, uitdrukken en beantwoorden'. Dit aspect zit niet in A2+. Voor de rest niet zo veel verschil tussen deze twee niveaus behalve dat op B1 wordt vermeld dat men 'onvoorbereid' kan deelnemen aan gesprekken over vertrouwde onderwerpen, maar dat sluit aan bij de realiteit van deze taaltaak. A2= te laag omwille van langzaam tempo van discussie. 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaan de houden en beëindigen.' In informele gesprekken is het geen probleem wanneer bepaalde sleutelwoorden niet worden begrepen en er om opheldering moet worden gevraagd.

argumenten • •

B1+ = te hoog: een breed scala aan taal is niet vereist. Sluit het beste aan bij de beschrijving van B1: 'Beschikt over genoeg taal om zich te redden, met een woordenschat die voldoende is om zich, met enige omhaal van woorden, te uiten over onderwerpen als familie, hobby's en interessegebieden, werk, reizen en actualiteiten, hoewel lexicale beperkingen tot herhaling van woorden en soms zelfs tot problemen met formuleren leiden'. 161


B1

•


B1

•


A2

• • •


A2

• •


A2+

•

beurten nemen

A2

•


A2

•


A2+

•


B1 A2

• •

GLOBALE BEOORDELING

A2+

B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B2= te hoog: hoge trefzekerheid in woordkeuze is niet nodig voor informele gesprekken met collega's. A2= te beperkt. Elementaire grammaticale fouten komen voor, maar vormen geen probleem in informele gesprekken 'Toch is meestal duidelijk wat hij of zij probeert te zeggen' De uitspraak is meestal goed verstaanbaar Het is geen probleem wanneer de gesprekspartner af en toe om herhaling zal moeten vragen B1=te hoog: het kunnen gebruiken van 'een breed scala aan taalfunctie' is hier niet vereist 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen.' Voor informele gesprekken met collega's volstaat hier een A2: vloeiendheid en helderheid van de uitleg zijn minder belangrijk. Ook op het vlak van coherentie liggen de eisen voor dit soort gesprekken niet zo hoog: korte, enkelvoudige zinnen verbonden door voegwoorden kunnen volstaan. A2=te laag: het gaat niet enkel om 'korte uitingen'. 'Kan overbrengen wat hij of zij wil zeggen in een eenvoudige rechtstreekse uitwisseling van beperkte informatie'.

162

Taaltaak 20: Collega's en verantwoordelijke verwittigen bij crisissituatie (sub)vaardigheid

niveau

algemene mondelinge interactie (p. 71)

A2+


B1


A2+

informatie-uitwisseling

A2+

A2+ vragen om opheldering


niveau


A2+


A2


A2


A2

Argumenten [Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] • Hoewel dit geen routinegesprek is, is de beschrijving bij A2+ het meest van toepassing op deze taaltaak. Hoofdzaak in een crisissituatie is dat men kan aangeven wat er aan de hand is. • Korte gesprekken. • A2 = te laag omdat het geen routinegesprekken zijn waarbij je om herhaling/herformulering kunt vragen. • Starter zal niet de leiding hebben in een crisissituatie, maar moet wel voldoende receptief kunnen functioneren, om instructies te kunnen verstaan en uitvoeren. • ‘Kan bespreken wat er vervolgens moet gebeuren, daarbij suggesties doen en beantwoorden, en aanwijzingen vragen en geven.’ • Komt overeen met aspecten van de beschrijving bij A2+ en B1. • Hoewel dit geen routinegesprek is, toch eerder A2+ omdat bij een crisissituatie een meer ervaren medewerker de leiding zal (over)nemen. • ‘directe feitelijke informatie achterhalen en doorgeven’ (A2+) • ‘kan met standaardzinnen om opheldering vragen over sleutelwoorden of -frasen die niet zijn begrepen’ Argumenten [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ • ‘Beschikt over voldoende woorden om elementaire communicatiebehoeften tot uiting te brengen.’ • Beperkt repertoire volstaat om aan te geven dat er iets aan de hand is. • In crisissituaties is de vorm van ondergeschikt 163


A2

•


A2

•

gesproken vloeiendheid

A2+

•

propositionele nauwkeurigheid

B1

•

GLOBALE BEOORDELING

A2+

belang; ‘toch is meestal wel duidelijk wat hij/zij probeert te zeggen.’ ‘De uitspraak is over het algemeen voldoende helder om te worden verstaan ondanks een merkbaar buitenlands accent.’ ‘Kan iets beschrijven als een simpele opsomming van punten.’ ‘Kan zich in korte uitingen verstaanbaar maken, ondanks heel duidelijke onderbrekingen, valse starts en herformuleringen.’ A2 = te laag, want het gaat hier niet om vertrouwde en alledaagse zaken.

164

Taaltaak 21: Deelnemen aan interactieve opdrachten tijdens een vorming (sub)vaardigheid

niveau


B1


B1

conversatie

B1

formele discussies en bijeenkomsten doelgerichte samenwerking

B1 A2+


A2+

A2+ vragen om opheldering


niveau


B1

Argumenten [Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] • A2+ = te laag omdat het niet om eenvoudige routinegesprekken gaat. • ‘Kan helder uitgesproken spraak volgen die in alledaagse conversatie tot hem/haar gericht wordt, maar zal soms moeten vragen om herhaling van bepaalde woorden en frasen.’ • ‘Kan gevoelens […] uitdrukken en beantwoorden’: belangrijk als je aan competentieontwikkeling doet • Bij B1 overstijgt de discussie het puur praktische; hier kan de spreker zijn mening overbrengen. • B1: van een starter wordt niet verwacht dat hij ook anderen in de discussie kan betrekken. • ‘Kan vragen stellen en beantwoorden over gewoonten en routines. Kan korte, eenvoudige opdrachten en aanwijzingen geven.’ • A2 = te laag omdat je bij een interactieve fase van een vorming moet kunnen aangeven wat je niet hebt kunnen volgen/wat precies onduidelijk was. Argumenten • •


B1

•


B1

•


B1

• •


B1

• • •

A2+ = te laag doordat spreker de boodschap vaak geweld moet aandoen. Onderwerpen beperken zich bij deze taaltaak tot werk en interessegebieden. A2+ = te laag doordat het op het uitvoerende niveau (van alledaagse handelingen) blijft. Bij vormingen moet je vaak ook kunnen toelichten wat je doet en waarom/hoe je het doet. A2 = te laag; woordenschat overstijgt bij deze taaltaak het concrete en alledaagse. B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. Invloed vanuit de moedertaal of fouten kunnen voorkomen maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en 165


B1

• •

beurten nemen

A2+/B1 •


B1

•


B1

•

GLOBALE BEOORDELING

B1

intonatie' is niet vereist. A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de andere deelnemers/spreker hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan de begeleider, maar enige tegemoetkoming wordt wel verwacht (bv. door niet al te snel te praten). B1+ = te hoog; van een starter verwacht je niet dat hij/zij in het gesprek kan ingrijpen. Een eerder observerende rol is zeker oké in het begin. A2+ = te laag omdat het niet enkel om korte uitingen gaat. Kan de belangrijkste punten die hij/zij wil overbrengen, begrijpelijk verwoorden.

166

Taaltaak 22: Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) in geval van noodsituatie (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau A2+

Argumenten •

•


A2+

•

conversatie

A2+

•


A2+

•


A2+

• •

• vragen om opheldering

A2+


niveau


A2+

•

Komt het best overeen met A2+, hoewel het geen routinegesprek/voorspelbare alledaagse situatie is, maar zelfs op B1(+) gaat het vooral om vertrouwde onderwerpen die betrekking hebben op het dagelijkse leven. A2+: Kan redelijk gemakkelijk interactief zijn in gestructureerde situaties en korte gesprekken, mits de ander helpt als dat nodig is. […] Kan vragen beantwoorden en stellen, en ideeën en informatie uitwisselen, over vertrouwde onderwerpen in voorspelbare alledaagse situaties” Het zijn geen routinegesprekken, want het komt niet zo vaak voor, maar het zijn wel gestructureerde gesprekken. Vaak hangt een stappenplan bij de telefoon, waarin vermeld staat wat je moet zeggen als je de hulpdiensten belt en welke vragen je kunt krijgen. Het zijn geen vertrouwde gesprekken, want het komt niet zo vaak voor, maar het zijn wel gestructureerde gesprekken. Vaak hangt een stappenplan bij de telefoon, waarin vermeld staat wat je moet zeggen als je de hulpdiensten belt en welke vragen je kunt krijgen. ‘Kan bespreken wat er vervolgens moet gebeuren, daarbij suggesties doen en beantwoorden, en aanwijzingen vragen en geven.’ Komt overeen met aspecten van de beschrijving bij A2+ en B1. Hoewel dit geen routinegesprek is, toch eerder A2+ omdat je bij een crisissituatie maar een beperkt stukje informatie overgebracht moet worden. De hulpdiensten geven telefonisch ook maar enkele eerste aanwijzingen (bv. ‘alle ramen en deuren sluiten en weggaan uit gebouw’ / ‘zorg ervoor dat kindje niet verplaatst wordt’ (bij val) ‘directe feitelijke informatie achterhalen en doorgeven’ (A2+) Elementaire strategieën om om herhaling te vragen volstaan hier.

Argumenten [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie 167


A2+


A2+


A2+


A2+


A2


A2+


B1

GLOBALE BEOORDELING

A2+

is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ • ‘Kan iets beschrijven als een simpele opsomming van punten.’ • ‘Kan zich in korte uitingen verstaanbaar maken, ondanks heel duidelijke onderbrekingen, valse starts en herformuleringen.’ • A2 = te laag, want het gaat hier niet om vertrouwde en alledaagse zaken.

168

169

Bijlage 20: Relatering per taaltaak begeleider: lezen Taaltaak 23: Schriftelijke informatie over de kinderen lezen (sub)vaardigheid algemene leesvaardigheid (p.66)

niveau A2+

argumenten •

• •

oriënterend lezen (p. 67)

A2

•

•

lezen ter informatie en argumentatie (p. 68) tekstkenmerken receptief

A2

niveau

• •

Sluit het beste aan bij de beschrijving van A2+: 'Kan korte, eenvoudige teksten begrijpen over vertrouwde zaken van concrete aard, die zijn geschreven in veelgebruikte alledaagse of werkgebonden taal'. A2= te laag omwille van 'geschreven met de meest gebruikte woorden' B1= te hoog omdat het op dat niveau al kan gaan over langere teksten, terwijl de teksten binnen deze taaltaak altijd kort zijn. De voorbeelden in deze schaal zijn minder van toepassing, maar het gaat om 'het vinden van specifieke voorspelbare informatie in eenvoudig alledaags materiaal', zoals beschreven op A2. In het Raamwerk NT2 wordt 'Kan de nodige informatie halen uit een werkrooster' als voorbeeld gegeven van leesvaardigheid op A2. A1= te laag: er is geen visuele ondersteuning B1= te hoog: gaat over langere teksten zoals krantenartikelen

argumenten

onderwerp

B1

•

woordgebruik en zinsbouw tekstindeling

B1 nvt

• •

tekstlengte

A2

•

GLOBALE BEOORDELING

A2+

Vertrouwde, alledaagse of werkgerelateerde onderwerpen Eenvoudig en alledaags Niet van toepassing omdat het doorgaans om erg korte teksten gaat Korte teksten

170

Taaltaak 24: Regels en werkinstructies lezen (bv. m.b.t. het bereiden van flesvoeding, handhygiëne, veilig slapen, EHBO, procedure in kwaliteitshandboek, veiligheidsinstructies, verkorte versie van crisisprocedure...) (sub)vaardigheid algemene leesvaardigheid (p.66) instructies lezen (p. 68)

niveau

argumenten

B1

•

B1

• • • •


niveau

A2= te laag omwille van tekstlengte: het gaat soms over iets langere teksten. B2= te hoog voor deze taaltaak. De beschrijvingen tot en met B1 zijn toepasselijk B2= te hoog: het gaat niet om lange, complexe aanwijzingen In het Raamwerk NT2 staat 'Kan veel van veiligheidsvoorschriften begrijpen' als voorbeeld bij lezen op B1.

argumenten

onderwerp

B1

•

woordgebruik en zinsbouw tekstindeling tekstlengte

B1 B1 B1

• • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

Vertrouwde, alledaagse of werkgerelateerde onderwerpen Eenvoudig en alledaags Teksten zijn goed gestructureerd Teksten kunnen langer zijn

171

Taaltaak 25: Interne documenten m.b.t. visie en afspraken begrijpen (bv. pedagogische visie, huishoudelijk reglement, …) (sub)vaardigheid algemene leesvaardigheid (p.66)

niveau B1

argumenten • • •


B1

•

lezen ter informatie en argumentatie (p. 69)

B1

• • •


niveau

A2= te laag omwille van tekstlengte: het gaat soms over iets langere teksten. B2= te hoog voor deze taaltaak: de teksten zijn niet complex, maar helder gestructureerd en in begrijpelijke taal. 'Kan veel van huisregels begrijpen' wordt in het Raamwerk NT2 als vb. gegeven op B1. Sluit het beste aan bij de beschrijving van B1: het gaat om 'vinden en begrijpen van relevante informatie in alledaags materiaal' A2= te laag: het kan gaan om langere teksten B1+= te hoog wegens nadruk op argumentatie en opgebouwde redenering Daarom gekozen voor B1, hoewel beschrijving van dit niveau niet toepasselijk is op de context van deze taaltaak.

argumenten

onderwerp

B1

•


B1 B1 B1

• • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

Vertrouwde, alledaagse of werkgerelateerde onderwerpen Eenvoudig en alledaags Teksten zijn goed gestructureerd Teksten kunnen langer zijn

172

Taaltaak 26: Formulieren en documenten m.b.t. administratie en eigen personeelszaken lezen (bv. verlofkaart, loonfiche, uurrooster...) (sub)vaardigheid

niveau

argumenten

algemene leesvaardigheid (p.66)

A2

•

Oriënterend lezen (p. 67)

A2

•

•


niveau

Het gaat over korte en talig eenvoudige documenten; de documenten bevatten weinig talige elementen Sluit aan bij beschrijving A2: 'Kan specifieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudig alledaags materiaal, zoals advertenties, folders, menu's, lijsten en dienstregelingen. (...)' 'Kan de nodige informatie halen uit een werkrooster' staat in het Raamwerk NT2 als vb. op A2.

argumenten

onderwerp

B1

•


A2

•

tekstindeling

A2

•

tekstlengte

A2

•

GLOBALE BEOORDELING

A2

Vertrouwde, alledaagse of werkgerelateerde onderwerpen Hoogfrequente woorden (bv. dagen van de week) en woorden bekend uit de eigen taal of behorend tot internationaal vocabulaire (bv. bruto, netto). Teksten zijn eenvoudig en helder van structuur. De indeling geeft visuele ondersteuning bij het begrijpen van de tekst Korte teksten

173

Bijlage 21: Relatering per taaltaak begeleider: schrijven Taaltaak 27: Formulieren invullen (bv. aanwezigheden van kinderen registreren, verlofkaart invullen) (sub)vaardigheid

niveau

argumenten

algemene schriftelijke interactie (p. 80)

A2

•

Notities, berichten en formulieren (p. 80)

A2

• •

Sluit het beste aan bij A2: 'Kan korte, eenvoudige gestandaardiseerde notities schrijven over zaken die direct nodig zijn' Het gaat om het invullen van korte, eenvoudige informatie m.b.t. concrete onderwerpen. In het Raamwerk NT2 wordt 'Kan verlof aanvragen m.b.v. een standaardformulier' als voorbeeld gegeven van schrijfvaardigheid op A2.


niveau

argumenten


A1/A2

•


A2

•


A1

•

orthografische beheersing

A1

•

GLOBALE BEOORDELING

A2

Er is voor het uitvoeren van deze taaltaak maar heel weinig woordenschat vereist: het gaat meestal enkel om het invullen van persoonlijke gegevens, namen, datums en tijdstippen. 'Kan een beperkt repertoire hanteren om te voorzien in concrete alledaagse behoeften'. (A1: geen descriptor beschikbaar) Voor deze taaltaak is nauwelijks grammaticale beheersing vereist: het gaat meestal om het invullen van losse woorden en gegevens. A2= te hoog: het gaat niet om zinnen, maar om losse woorden en gegevens.

174

Taaltaak 28: Informatie m.b.t. het kind (voeding, slaap, gezondheid, ...) noteren voor collega's/verantwoordelijke (bv. via logboek, registratieformulier, ...) en voor ouders (bv. in een heen-en-weer-schriftje) (sub)vaardigheid

niveau

argumenten

algemene schriftelijke interactie (p. 80) Notities, berichten en formulieren (p. 80)

A2/B1

•

Gelijkaardige argumentatie als hieronder.

A2/B1

•

Sluit aan bij B1: 'Kan notities schrijven die eenvoudige informatie bevatten die van direct belang is voor vrienden, dienstverleners, onderwijzers, en daarbij begrijpelijk de punten overbrengen waarvan hij of zij vindt dat ze belangrijk zijn'. Maar aangezien het hier gaat om het minimumniveau lijkt ook A2 voldoende: 'Kan korte, eenvoudige notities en berichten schrijven die gaan over zaken die direct nodig zijn'. 'Kan in een kort berichtje voor een collega een boodschap doorgeven, in trefwoorden' staat in het Raamwerk NT2 als voorbeeld van schrijfvaardigheid op A2. Omwille van de twijfel bij de keuze tussen A2 en B1, situeren we deze taaltaak op basis van deze schaal op de grens tussen deze twee niveaus.

•

•

•


niveau


A2+/B1 •



argumenten

A2+

•

B1 A2/B1

• • • •


A2

•

Sociolinguïstische trefzekerheid (p. 113)

A2

• •

Sluit het beste aan bij de beschrijving van A2+ enkel het stuk 'al zal hij of zij de boodschap vaak geweld moeten aandoen' klopt niet in het kader van deze taaltaak. Er mogen nog fouten gemaakt worden, maar de boodschap moet wel overkomen. 'Beschikt over voldoende woorden om alledaagse handelingen uit te voeren die betrekking hebben op vertrouwde situaties en onderwerpen' Het gaat om 'elementaire woordenschat' Twijfel tussen A2 en B1: Enerzijds volstaat het gebruik van zeer eenvoudige grammaticale constructies, wat aansluit bij A2 Anderzijds mogen er op A2 nog elementaire fouten worden gemaakt zoals het door elkaar halen van tijden, wat het overbrengen van de boodschap toch enigszins kan bemoeilijken. 'Toch is meestal wel duidelijk wat hij of zij probeert te zeggen' is dan net iets te laag, de inhoud van de boodschap zou, vooral naar ouders toe, altijd duidelijk moeten zijn. B1= te hoog: het gaat niet om 'heldere doorlopende tekst'. Het gaat om informatie-uitwisseling Kunnen gebruikmaken van alledaagse 175

thematische ontwikkeling (p. 116) coherentie en cohesie (p. 116)

propositionele nauwkeurigheid (p. 120)

GLOBALE BEOORDELING

A2

•

A2+

•

A2

•

beleefdheidsvormen (bv. aanspreking in heen-enweer-schriftje) wordt verwacht Het gaat om 'iets beschrijven als een simpele opsomming van punten'. 'Kan de meest voorkomende verbindingswoorden gebruiken om enkelvoudige zinnen te verbinden om een verhaal te vertellen of iets te beschrijven als een eenvoudige opsomming van punten'. Een verhaal vertellen is hier uiteraard niet relevant, het gaat om een korte beschrijving van gegevens over het kind (bv. in logboek of heen-en-weer-schriftje). Het gaat om een 'eenvoudige rechtstreekse uitwisseling van beperkte informatie over vertrouwde en alledaagse zaken'

A2/B1

176

Bijlage 22: Relatering per taaltaak verantwoordelijke: luisteren Taaltaak 1: Informatie over het kind, zijn gezin en thuissituatie begrijpen (gezinssamenstelling, werksituatie ouders, wensen m.b.t. opvang; gewoontes, gevoeligheden, allergieën,…) (sub)vaardigheid Algemene luistervaardigheid (p.64)


niveau B1+

B1

argumenten • • • • • •


niveau

A2=te laag. Er wordt niet langzaam gearticuleerd. B2=te hoog. Het gaat niet om 'naar inhoud en vorm complexe tekst' en 'uitgebreide betogen en complexe redeneringen' Beschrijving B1+ is het meest passend. A2=te laag: ze moeten meer kunnen begrijpen dan 'het belangrijkste punt'. B2=net iets te hoog omwille van 'abstracte onderwerpen': het gaat om alledaagse en eerder concrete informatie over het kind Dus: niveau B1, alhoewel de beschrijving van dit niveau in deze schaal niet echt toepasselijk is op de context.

argumenten

onderwerp

B1

•



B1

• •



B2

• • •

tekstlengte

B1

•

Normaal tempo Standaardtaal met ev. licht regionaal accent Grotere afwijkingen van standaardtaal kunnen voorkomen, maar hoeven niet onmiddellijk te worden begrepen Niet al te lang

GLOBALE BEOORDELING

B1+

177

Taaltaak 2: Luisteren naar meningen, behoeften, wensen en klachten van ouders (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


B1+

• •


B1+

•

• tekstkenmerken receptief

niveau

B1+= volstaat als minimum B1 = te laag: enkel de hoofdpunten begrijpen volstaat hier niet B2= iets te hoog als minimum. De onderwerpen kunnen soms iets abstracter zijn (meningen, normen en waarden, gevoelens), maar meestal zijn dit voor een verantwoordelijke vertrouwde werkgerelateerde zaken. Daarom eerder B1+. Beschrijving B1= niet toepasselijk voor deze taaltaak

argumenten

onderwerp

B1

•


B1


B1+

tekstlengte

B1

• • • • • • •

GLOBALE BEOORDELING

B1+

Meestal vertrouwde onderwerpen, werkgerelateerd. Alledaags en werkgerelateerd woordgebruik. Enkelvoudige en samengestelde zinnen B2= te hoog: het taalgebruik is niet complex Normaal tempo Meestal standaardtaal Soms wel licht regionaal accent, daarom eerder B1+. Niet al te lang

178

Taaltaak 3: Luisteren naar kinderen, begrijpen wat ze duidelijk willen maken met brabbelen, klanken, woorden en zinnen (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


A2/B1

•

•


niveau

Komt inhoudelijk overeen met A1 (korte, eenvoudige boodschappen), maar anderzijds ontbreekt een belangrijk aspect van de A-niveaus, namelijk tegemoetkoming van de gesprekspartner (bv. langzaam en zorgvuldig spreken), integendeel: vaak onduidelijke spraak. Wel veel ondersteuning vanuit de context en door gebaren en lichaamstaal (voorwerpen aanwijzen,…) De combinatie van bovenstaande factoren maakt dat we deze taak situeren op de grens tussen A2 en B1.

argumenten

onderwerp

A1

•

Zeer eenvoudige en vertrouwde onderwerpen uit het dagelijkse leven.


A1

•

Zeer eenvoudig taalgebruik.


C1?

•

A1/A2

•

De schaal is niet aangepast aan / niet helemaal van toepassing op jonge kinderen. Onduidelijke articulatie en slecht verstaanbare spraak zijn kenmerkend voor C1, maar de ruis is in dit geval te wijten aan een fase in het taalontwikkelingsproces van het kind. Uitingen zijn kort tot zeer kort.

A2/B1

Inhoudelijk op A1, maar bemoeilijkende factoren (bv. uitspraak en het feit dat er geen tegemoetkoming van de gesprekspartner verwacht kan worden) halen het niveau naar boven.

tekstlengte

GLOBALE BEOORDELING

179

Taaltaak 4: Luisteren naar mededelingen van begeleiders/onthaalouders (observaties en ervaringen; crisismeldingen) (sub)vaardigheid Algemene luistervaardigheid (p.64)


niveau B1+

B1

argumenten • • • • • •


niveau

A2=te laag. Er wordt niet langzaam gearticuleerd. B2=te hoog. Het gaat niet om 'naar inhoud en vorm complexe tekst' en 'uitgebreide betogen en complexe redeneringen' Beschrijving B1+ is het meest passend. A2=te laag: ze moeten meer kunnen begrijpen dan 'het belangrijkste punt'. B2=net iets te hoog omwille van 'abstracte onderwerpen'. Dus: niveau B1, alhoewel de beschrijving van dit niveau in deze schaal niet echt toepasselijk is op de context.

argumenten

onderwerp

B1

•



B1

•



B1

•

tekstlengte

B1

•

Normaal tempo, helder gearticuleerd, in een vertrouwd accent Meestal kort

GLOBALE BEOORDELING

B1

Enkel voor verantwoordelijke in de groepsopvang of samenwerkende onthaalouder.

180

Taaltaak 5: Luisteren naar mededelingen van externen (bv. leverancier,pedagogisch begeleider, boekhouder, (veiligheids)instructies van de hulpdiensten in een crisissituatie, …) (sub)vaardigheid Algemene luistervaardigheid (p.64)


tekstkenmerken receptief onderwerp woordgebruik en zinsbouw tempo en articulatie

tekstlengte

GLOBALE BEOORDELING

niveau B1

B2

niveau B2 B1 B1/B2

B1

B1+

argumenten • • • • •

A2=te laag. Er wordt niet langzaam gearticuleerd. B2=te hoog. Het gaat niet om 'naar inhoud en vorm complexe tekst' en 'uitgebreide betogen en complexe redeneringen' Beschrijving B1+ is het meest passend. Concrete, maar ook abstracte onderwerpen Sluit daarom het beste aan bij B2: ‘Kan mededelingen en berichten over concrete en abstracte onderwerpen verstaan, die met normale snelheid worden uitgesproken in een standaarddialect’.

argumenten • • • • • • •

Werkgerelateerde onderwerpen Zowel concreet als abstract Eenvoudig tot iets complexer taalgebruik Standaardtaal Normaal spreektempo Meestal duidelijk gearticuleerd Niet al te lang

Op de grens tussen een hoge B1 en een lage B2. De onderwerpen kunnen zowel concreet als abstract zijn (kenmerk van B2), maar het taalgebruik is meestal niet complex (eerder B1).

181

Taaltaak 6: Mondelinge informatie begrijpen tijdens een overleg (bv. luisteren naar een discussie, uitleg van regiocoördinator over nieuwe wetgeving begrijpen) (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


B2

• •

Gesprekken tussen moedertaalsprekers begrijpen (p. 64)

B2

•

Luisteren als lid van het aanwezige publiek (p. 65)

B1+

•

B2

• •


•


niveau


B2 B1 B2

tekstlengte

B2

GLOBALE BEOORDELING

B2

Zowel concrete als meer abstracte onderwerpen B1+= te laag: het gaat niet altijd over ‘directe feitelijke informatie’ B1= te laag: ‘Kan over het algemeen de hoofdpunten volgen’ is niet voldoende Sluit aan bij B2: ‘Kan met enige inspanning veel volgen van wat er rond hem of haar gezegd wordt, maar vindt het vaak moeilijk om effectief deel te nemen aan een discussie met meerdere moedertaalsprekers die hun taal op geen enkele wijze willen aanpassen’. Vertrouwde onderwerpen binnen het eigen vakgebied Presentatie is direct en helder gestructureerd Zowel concrete als meer abstracte onderwerpen

argumenten • • • • •

Zowel concrete als meer abstracte onderwerpen Eenvoudig tot complexer taalgebruik Standaardtaal Normaal spreektempo Teksten kunnen langer zijn.

182

Taaltaak 7: Luisteren naar een spreker tijdens een vorming of studiedag (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


B2

• •

Luisteren als lid van het aanwezige publiek (p. 65)

B1+

• •

Luisteren naar mededelingen en instructies (p. 65) tekstkenmerken receptief

B2 niveau

•

Zowel concrete als meer abstracte onderwerpen B1+= te laag: het gaat niet altijd over ‘directe feitelijke informatie’ B2= te hoog omwille van 'academische presentaties' die 'naar inhoud en vorm complex zijn' B1+ is het meest passend: ‘Kan een voordracht of toespraak volgen binnen het eigen vakgebied, mits het onderwerp vertrouwd is en de presentatie direct en helder gestructureerd’. Zowel concrete als meer abstracte onderwerpen

argumenten

onderwerp

B2

•

woordgebruik en zinsbouw tempo en articulatie

B2 B1

tekstlengte

B2

• • • • •

GLOBALE BEOORDELING

B2

Concrete, maar ook meer abstracte onderwerpen uit het eigen vakgebied Het taalgebruik is niet altijd eenvoudig. Standaardtaal Normaal spreektempo Duidelijk gearticuleerd De spreker is soms langere tijd aan het woord.

183

Bijlage 23: Relatering per taaltaak verantwoordelijke: gesprekken voeren Taaltaak 8: Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van ouders

(sub)vaardigheid

niveau

conversatie (p. 73)

A2


niveau


A2


A2 A1


B1


A2

GLOBALE BEOORDELING

A2

argumenten Sluit aan bij 'Kan eenvoudige alledaagse beleefdheidsvormen gebruiken om anderen te begroeten en aan te spreken'. argumenten Het gaat over woordenschat om elementaire communicatiebehoeften tot uiting te brengen. Een beperkt repertoire volstaat. Het gaat voornamelijk om vaste uitdrukkingen, dus nauwelijks grammaticale beheersing vereist. A2=te laag omwille van 'de gesprekspartners zullen af en toe om herhaling moeten vragen. B1= oké. Buitenlands accent en incidentele uitspraakfouten vormen geen probleem. Sluit aan bij 'kan gebruikmaken van alledaagse beleefde vormen van begroeting en aanspreken'.

184

Taaltaak 9: Informatie uitwisselen met ouders (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1+

•

•


B1+

•

•

•

conversatie (p. 73)

B1+

•

• •

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] Voor deze taaltaak volstaat B1+: 'Kan met enig vertrouwen communiceren over vertrouwde alledaagse en niet-alledaagse zaken die betrekking hebben op zijn of haar belangstellings- en vakgebied. Kan informatie uitwisselen, controleren en bevestigen, omgaan met minder alledaagse situaties en uitleggen waarom iets een probleem is'. B1= te laag omdat het op dat niveau, in tegenstelling tot B1+, niet kan gaan om minder alledaagse situaties. B1 = te laag wegens 'maar zal soms moeten vragen om herhaling van bepaalde woorden en frasen'. Bij 'helder uitgesproken spraak' over alledaagse onderwerpen m.b.t. de opvang en het kind, wordt verwacht dat de verantwoordelijke de woorden en frasen meteen begrijpt. B2= te hoog omwille van 'Kan tot in de details begrijpen wat er tegen hem of haar gezegd wordt in gesproken standaardtaal, zelfs in een lawaaierige omgeving'. hoewel er soms achtergrondgeluiden van spelende en huilende kinderen kunnen aanwezig zijn, gaat het aspect 'lawaaierige omgeving' te ver voor deze taaltaak. Veel gesprekken tussen verantwoordelijke en ouders (bv. een intakegesprek) spelen zich immers af op een rustiger plek in de opvang (bv. in de bureauruimte van de verantwoordelijke). Om bovenstaande redenen gekozen voor tussenniveau B1+, wat betekent dat de taaltaak sommige aspecten bevat van B2, maar niet allemaal. De beschrijving van B1 voldoet op verschillende punten, maar is anderzijds op sommige vlakken te laag (bv. bij helder uitgesproken spraak toch nog soms om herhaling moeten vragen, niet altijd te volgen 'wanneer hij of zij precies probeert te zeggen wat hij of zij zou willen zeggen'. Anderzijds ligt B2 qua niveau dan weer te hoog omwille van de brede range aan mogelijke onderwerpen en het aspect lawaaierige omgeving. Om bovenstaande redenen gekozen voor tussenniveau B1+. 185


B1+

•

•


B1+

•


B1

•


niveau


B1+

Komt overeen met het eerste deel van de beschrijving op B1+: 'Kan met enig vertrouwen verzamelde feitelijke informatie over vertrouwde alledaagse en niet-alledaagse zaken binnen zijn of haar vakgebied uitwisselen, controleren en bevestigen. kan beschrijven hoe iets gedaan moet worden, met gedetailleerde aanwijzingen'. het tweede deel van de beschrijving is voor deze taaltaak niet relevant. B2= te hoog omwille van 'Kan informatie en argumenten uit verschillende bronnen bijeenvoegen en rapporteren'. B1 wordt beschreven als: 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' Dit is voor deze taaltaak voldoende, behalve dan dat het niet altijd om 'eenvoudige' gesprekken gaat (bv. reageren op een opvoedingsvraag). daarom gekozen voor B1+, hoewel de beschrijving op dat niveau niet toepasselijk is voor deze taaltaak (gaat enkel over discussie, niet over informatie-uitwisseling). B1 volstaat: 'Kan anderen vragen te verhelderen of uit te werken wat zij zojuist gezegd hebben'

argumenten • •

•


B1

•


B1

•


B1+

• •


B1

• •

B2 = te hoog voor deze taaltaak omwille van de nadruk op het formuleren van argumenten en het gebruik van complexe zinsvormen. B1= te beperkt voor een verantwoordelijke bij contacten met ouders ('beschikt over genoeg taal om zich te redden', 'problemen met formuleren' door beperkte woordenschat). B1+ past het beste voor deze taaltaak: 'Beschikt over een voldoende breed scala van taal om onvoorspelbare situaties te beschrijven' en 'met redelijke nauwkeurigheid de hoofdpunten van een idee of probleem uit te leggen'. Gedeelte over abstracte en culturele onderwerpen 'zoals muziek en films' is voor deze taaltaak niet relevant. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1 volstaat: Goede beheersing van woordenschat m.b.t. vertrouwde situaties. B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. B1+ volstaat hier aangezien de contexten van deze taaltaak voor een verantwoordelijke vallen onder 'vertrouwde omstandigheden'. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en 186


B1

• •

beurten nemen

B1+

•


B1+

•

•


B1+

•

•


B1+

•


B2

•

GLOBALE BEOORDELING

B1+

worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de ouders hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan een anderstalige verantwoordelijke, maar meestal is er wel enige tegemoetkoming (bv. door niet al te snel te praten). B1 wordt beschreven als: 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' Dit is voor deze taaltaak voldoende, behalve dan dat het niet altijd om 'eenvoudige' gesprekken gaat (bv. reageren op een opvoedingsvraag). daarom gekozen voor B1+, hoewel de beschrijving op dat niveau niet toepasselijk is voor deze taaltaak (gaat enkel over discussie, niet over informatie-uitwisseling). B1= te laag. 'Kan redelijk vloeiend een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten' is te beperkt in een aantal contexten van deze taaltaak (bv. pedagogische visie toelichten). Anderzijds is B2 te hoog: 'Kan een heldere beschrijving geven of duidelijk verhaal vertellen, en daarbij de hoofdpunten uitwerken en ondersteunen met relevante aanvullende punten en voorbeelden'. Daarom gekozen voor tussenniveau B1+. B1= te laag. 'Kan een reeks kortere op zichzelf staande eenvoudige elementen verbinden tot een samenhangende lineaire opeenvolging van punten' is te beperkt in een aantal contexten van deze taaltaak (bv. pedagogische visie toelichten). Anderzijds is B2 te hoog voor deze taaltaak omwille van 'helder, coherent betoog' Daarom gekozen voor tussenniveau B1+. Sluit het beste aan bij B1+ 'Kan zich betrekkelijk gemakkelijk uitdrukken. Ondanks enige problemen met formuleren, die tot pauzes en doodlopende wegen leiden, kan hij of zij zonder hulp doeltreffend verder gaan'. Het kan gaan om gedetailleerde informatie.

187

Taaltaak 10: Afspraken maken met ouders (bv. opvangregeling) (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1+

• •

•


B1+

• •


B1+

• • •


B1+

•

•


B1+

•

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] B1= te laag wegens enkel alledaagse onderwerpen. De afspraken kunnen ook gaan over minder alledaagse zaken. Daarom eerder B1+: 'Kan met enig vertrouwen communiceren over vertrouwde alledaagse en nietalledaagse zaken die betrekking hebben op zijn of haar belangstellings- en vakgebied. Kan informatie uitwisselen, controleren en bevestigen, omgaan met minder alledaagse situaties en uitleggen waarom iets een probleem is'. B2= te hoog: ‘zienswijzen helder kunnen verantwoorden en staande houden met relevante uitleg en argumenten’ is voor deze taaltaak niet vereist. B1 = te laag wegens 'maar zal soms moeten vragen om herhaling van bepaalde woorden en frasen'. B2= te hoog omwille van ‘zelfs in een lawaaierige omgeving'. Daarom gekozen voor tussenniveau B1. A2= te laag: het gaat niet om eenvoudige routinetaken. Sluit beter aan bij B1+ dan bij B1 omwille van ‘Kan volgen wat er gezegd wordt’ i.p.v. ‘Kan over het algemeen volgen wat er gezegd wordt’. Komt overeen met het eerste deel van de beschrijving op B1+: 'Kan met enig vertrouwen verzamelde feitelijke informatie over vertrouwde alledaagse en niet-alledaagse zaken binnen zijn of haar vakgebied uitwisselen, controleren en bevestigen. Kan beschrijven hoe iets gedaan moet worden, met gedetailleerde aanwijzingen'. Het tweede deel van de beschrijving is voor deze taaltaak niet relevant. B2= te hoog omwille van 'Kan informatie en argumenten uit verschillende bronnen bijeenvoegen en rapporteren'. B1 wordt beschreven als: 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' Dit is voor deze taaltaak voldoende, behalve dan dat het niet altijd om 'eenvoudige' gesprekken gaat (bv. afspraken bij een complexere opvangregeling). 188


B1


niveau


B1+

•



B1

•


B1

•


B1+

• •


B1

• • •


B1

• •

beurten nemen

B1+

Daarom gekozen voor B1+, hoewel de beschrijving op dat niveau niet toepasselijk is voor deze taaltaak (gaat enkel over discussie, niet over informatieuitwisseling). B1 volstaat: ‘Kan anderen vragen te verhelderen of uit te werken wat zij zojuist gezegd hebben’.

•

B2 = te hoog voor deze taaltaak omwille van nadruk op argumentatie en het gebruik van complexe zinsvormen. B1= te beperkt voor deze taaltaak ('beschikt over genoeg taal om zich te redden', 'problemen met formuleren' door beperkte woordenschat). Daarom gekozen voor B1+: 'Beschikt over een voldoende breed scala van taal om onvoorspelbare situaties te beschrijven' en 'met redelijke nauwkeurigheid de hoofdpunten van een idee of probleem uit te leggen'. Gedeelte over abstracte en culturele onderwerpen 'zoals muziek en films' is voor deze taaltaak niet relevant. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1 volstaat: Goede beheersing van woordenschat m.b.t. vertrouwde situaties. B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. B1+ volstaat hier aangezien de contexten van deze taaltaak voor een verantwoordelijke vallen onder 'vertrouwde omstandigheden'. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de ouders hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan een anderstalige verantwoordelijke, maar meestal is er wel enige tegemoetkoming (bv. door niet al te snel te praten). B1 wordt beschreven als: 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' Dit is voor deze taaltaak voldoende, behalve dan dat het niet altijd om 'eenvoudige' gesprekken gaat (bv. afspraken over een complexere opvangregeling). daarom gekozen voor B1+, hoewel de beschrijving op dat niveau niet toepasselijk is voor deze taaltaak (gaat enkel over discussie, niet over informatie189


B1+

•

•


B1+

•

•


B1+

•


B2

•

GLOBALE BEOORDELING

B1+

uitwisseling). B1= te laag. 'Kan redelijk vloeiend een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten' is te beperkt in een aantal contexten van deze taaltaak (bv. pedagogische visie toelichten). Anderzijds is B2 te hoog: 'Kan een heldere beschrijving geven of duidelijk verhaal vertellen, en daarbij de hoofdpunten uitwerken en ondersteunen met relevante aanvullende punten en voorbeelden'. Daarom gekozen voor tussenniveau B1+. B1= te laag. 'Kan een reeks kortere op zichzelf staande eenvoudige elementen verbinden tot een samenhangende lineaire opeenvolging van punten' is te beperkt in een aantal contexten van deze taaltaak (bv. pedagogische visie toelichten). Anderzijds is B2 te hoog voor deze taaltaak omwille van 'helder, coherent betoog' Daarom gekozen voor tussenniveau B1+. Sluit het beste aan bij B1+ 'Kan zich betrekkelijk gemakkelijk uitdrukken. Ondanks enige problemen met formuleren, die tot pauzes en doodlopende wegen leiden, kan hij of zij zonder hulp doeltreffend verder gaan'. Het kan gaan om gedetailleerde informatie

190

Taaltaak 11: Problemen en klachten bespreken met ouders (bv. betaling opvang, ouders die huishoudelijk reglement niet naleven, gedrag van kind, klachten over een begeleider, ...) (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1+

• •


B1+

• •

conversatie (p. 73)

B1+

• •

• informatie-uitwisseling (p. 78)

B1+

•


B1

•


niveau


B1+

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] B1= te laag: het gaat om niet-alledaagse situaties. Sluit aan bij beschrijving van B1+: 'Kan met enig vertrouwen communiceren over vertrouwde alledaagse en niet-alledaagse zaken die betrekking hebben op zijn of haar belangstellings- en vakgebied. Kan informatie uitwisselen, controleren en bevestigen, omgaan met minder alledaagse situaties en uitleggen waarom iets een probleem is'. B1 = te laag: het gaat om minder alledaagse conversaties Anderzijds is B2 te hoog omwille van ‘zelfs in een lawaaierige omgeving. Daarom gekozen voor B1+. B1= te laag omwille van ‘Kan een conversatie of discussie onderhouden, maar is soms moeilijk te volgen wanneer hij of zij precies probeert te zeggen wat hij of zij zou willen zeggen’. Bovendien gaat het bij deze taaltaak niet om alledaagse conversatie. Wat wel van toepassing is, is het kunnen reageren op emoties. B2= te hoog wegens ‘zelfs in een lawaaierige omgeving’ Daarom gekozen voor B1+. B1+ volstaat als minimumniveau voor deze taaltaak: 'Kan met enig vertrouwen verzamelde feitelijke informatie over vertrouwde alledaagse en nietalledaagse zaken binnen zijn of haar vakgebied uitwisselen, controleren en bevestigen. Het tweede deel van de beschrijving is voor deze taaltaak niet relevant. B1 volstaat als minimum: ‘Kan anderen vragen te verhelderen of uit te werken wat zij zojuist gezegd hebben’.


B2 = te hoog voor deze taaltaak omwille van het gebruik van complexe zinsvormen. B1= te beperkt voor deze taaltaak ('beschikt over genoeg taal om zich te redden', 'problemen met formuleren' door beperkte woordenschat). Daarom gekozen voor B1+: 'Beschikt over een voldoende breed scala van taal om onvoorspelbare 191


B1

•


B2 B2

• • •


B1

• • •


B2

• •

•


B2


B1+ B1+

GLOBALE BEOORDELING

B2

• • • • •

situaties te beschrijven' en 'met redelijke nauwkeurigheid de hoofdpunten van een idee of probleem uit te leggen'. Gedeelte over abstracte en culturele onderwerpen 'zoals muziek en films' is voor deze taaltaak niet relevant. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1= te laag, het gaat om niet vertrouwde situaties. B1+=te laag: het gaat niet om ‘vertrouwde omstandigheden’ B2 past hier het beste: ‘Toont een betrekkelijke grote beheersing van de grammatica. Maakt geen vergissingen die tot misverstanden kunnen leiden’. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. Eerste deel van beschrijving (over groepsdiscussies) niet van toepassing op deze taaltaak. "Kan betrekkingen onderhouden met moedertaalsprekers zonder hen onbedoeld te amuseren of te irriteren en zonder hen te verplichten zich anders te gedragen dan zij tegenover een moedertaalspreker zouden doen. Kan zich in situaties op gepaste wijze uitdrukken en weet flagrante fouten in de formulering te vermijden." Voor dit soort situaties, waarin problemen en moeilijkere situaties worden besproken is de gesprekspartner meestal iets minder welwillend dan in andere gesprekssituaties. Daarom gekozen voor B2 in plaats van B1. B1=te laag: het gaat om meer dan ‘op zichzelf staande eenvoudige elementen verbinden tot een samenhangende lineaire opeenvolging van punten’. B1+ volstaat als minimum. B1= te laag omwille van ‘simpele informatie’. Beschrijving B1+ is passend: ‘Kan de hoofdpunten van een idee of probleem uitleggen met een redelijke mate van nauwkeurigheid’.

Vooral omwille van de vormaspecten, die voor deze taak geen bemoeilijkende factor mogen zijn. Voor dit soort situaties, waarin problemen en moeilijkere situaties worden besproken is de gesprekspartner meestal iets minder welwillend dan in andere gesprekssituaties. 192

Taaltaak 12: Informele gesprekken voeren (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1

• •

A2/B1

•

conversatie (p. 73)

B1

• • • •


B1

•


B1

•



niveau


B1


argumenten • •


B1

•


B1

•


B1+

• •


B1

• •

B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag omwille van 'elementaire taal' en het 'vaak geweld moeten aandoen' van de boodschap. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1: Goede beheersing van de woordenschat m.b.t. vertrouwde onderwerpen B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. Invloed vanuit de moedertaal of fouten kunnen voorkomen maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en 193


B1

• •

beurten nemen

B1

•


B1

•


B1


B1 B1

• • • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de ouders hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan een anderstalige verantwoordelijke, maar meestal is er wel enige tegemoetkoming (bv. door niet al te snel te praten) . 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' Voor informele gesprekken volstaat B1: 'Kan redelijk vloeiend een helder verhaal vertellen of een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten.' B2=te hoog omwille van 'helder, coherent betoog'. A2=te laag: enkel enkelvoudige zinnen is te beperkt. A2=te laag: het gaat niet enkel om 'korte uitingen'. A2= te laag omwille van 'beperkte informatie' en het 'geweld aandoen' van de boodschap.

194

Taaltaak 13: Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van begeleiders/onthaalouders

(sub)vaardigheid

niveau

conversatie (p. 73)

A2


niveau


A2


A2 A1


B1


A2

GLOBALE BEOORDELING

A2

argumenten Sluit aan bij 'Kan eenvoudige alledaagse beleefdheidsvormen gebruiken om anderen te begroeten en aan te spreken'. argumenten Het gaat bij deze taaltaak over woordenschat om elementaire communicatiebehoeften tot uiting te brengen. Een beperkt repertoire volstaat. Het gaat voornamelijk om vaste uitdrukkingen, dus nauwelijks grammaticale beheersing vereist. A2 = te laag omwille van 'de gesprekspartners zullen af en toe om herhaling moeten vragen. B1 = oké. Buitenlands accent en incidentele uitspraakfouten vormen geen probleem. Sluit aan bij 'kan gebruikmaken van alledaagse beleefde vormen van begroeting en aanspreken'.


195

Taaltaak 14: Advies en feedback geven aan begeleiders/onthaalouders (feedbackgesprekken / evaluatie- en functioneringsgesprekken)

(sub)vaardigheid

niveau

argumenten


B2

• • •

conversatie (p. 73)

B2

•

B2

•

B1+

•

doelgerichte samenwerking (p. 76)

het woord nemen (p. 82)


•

B1

•


niveau


B2

•


B2

•


B2

• •


Komt het best overeen met de beschrijving bij B2. Normale uitwisseling / langer durende betrekkingen “Kan het persoonlijke belang van gebeurtenissen en ervaringen benadrukken, en zienswijzen helder verantwoorden en staande houden met relevante uitleg en argumenten.” erg van toepassing op bespreking van observaties bij begeleiders/stagiairs in verbinding met visie/aanpak in de opvang. B1 = te laag: “is soms moeilijk te volgen wanneer hij/zij precies probeert te zeggen wat hij/zij zou willen zeggen”. Dit kan bemoeilijkend of irriterend werken in een gesprek waarin een begeleider feedback/opmerkingen krijgt. “Kan een zaak of probleem helder schetsen, speculeren over oorzaken of gevolgen, en voor- en nadelen van verschillende benaderingen afwegen.” B1 = te laag; in een feedbackgesprek is het belangrijk dat je aan het woord kunt komen / je gesprekspartner kunt onderbreken. De elegantie of ongemerktheid waarmee je beurten neemt, is van ondergeschikt belang voor een startende verantwoordelijke. Kan anderen vragen te verhelderen of uit te werken wat zij zojuist gezegd hebben.

argumenten

B1+/B2 •


B1

•


B2

•

“Beschikt over een voldoende breed scala van taal om duidelijke beschrijvingen te geven, standpunten te formuleren en argumenten te geven” B1 = te laag, want de onderwerpen overstijgen het dagelijks leven. B1 = te laag vanwege ‘elementaire woordenschat’ Komt het best overeen met B2: “trefzekerheid in woordkeuze is over het algemeen hoog, al komen enige verwarring en onjuist woordgebruik wel voor zonder de communicatie in de weg te staan.” B1 = te laag: repertoire van veelgebruikte routines en patronen. B2 = te hoog; een buitenlandse uitspraak mag hoorbaar zijn en natuurlijke intonatie is van ondergeschikt belang. B2 is het meest van toepassing op deze taaltaak: kan zich in situaties op gepaste wijze uitdrukken en 196

weet flagrante fouten in de formulering te vermijden.”

GLOBALE BEOORDELING

B2


197

Taaltaak 15: Communiceren en informatie uitwisselen met begeleiders over de dagelijkse werking (informatie uitwisselen; instructies geven aan begeleiders/onthaalouders of keuken- en poetspersoneel)

(sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau B1

argumenten • •

conversatie (p. 73)

B1

•

B1

• •


•

B1

•

B1

• •


vragen om opheldering (p. 83) tekstkenmerken productief

niveau


B1+

B1 volstaat; het gaat doorgaans om vrij korte, concrete uitingen (instructies/informatie over dagelijkse zaken). ‘gedachten uitdrukken over meer abstracte, culturele onderwerpen’ is niet van toepassing op deze taaltaak. A2+ = te laag; kan sociaal contact leggen (begroeten en afscheid nemen, voorstellen, bedanken) – taalniveau wordt gekenmerkt door volgende/deelnemende rol in de interactie. B1 volstaat als minimum. B1 volstaat; het gaat om vrij korte interacties die zich meestal beperken tot informatie-uitwisseling en evt. bespreken hoe men iets gaat aanpakken: “Kan zijn/haar meningen en reacties overbrengen met betrekking tot mogelijke oplossingen of de vraag wat er vervolgens moet gebeuren […]” B1+ = te hoog voor dit soort informatie-uitwisseling: “kan met enig vertrouwen verzamelde feitelijke informatie over vertrouwde alledaagse en nietalledaagse zaken binnen zijn/haar vakgebied uitwisselen […]; kan een kort verhaal, artikel, lezing, discussie, vraaggesprek of documentaire samenvatten […]” B1 volstaat als minimum. Kan anderen vragen te verhelderen of uit te werken wat zij zojuist gezegd hebben.

argumenten •

•


B1

• •


B1

•

B1 = te laag: “beschikt over genoeg taal om zich te redden…” + onderwerpen zijn te veel persoons- en te weinig werkgerelateerd voor het soort gesprekken dat we hier beschrijven. B2 = te hoog; in dit soort gesprekken overweegt informatie-uitwisseling; ‘standpunten formuleren en argumenteren’ zijn hier van ondergeschikt belang en ‘complexe zinsvormen’ al helemaal. B1+ volstaat als minimum. Alledaagse en eenvoudige werkgerelateerde woordenschat volstaat voor deze taaltaak Goede beheersing van woordenschat die nodig is voor niet-complexe en vertrouwde onderwerpen en situaties. 198


B1+

•

• fonologische beheersing

B1

•


B1

• •

GLOBALE BEOORDELING

B1

B2= te hoog: een 'betrekkelijk grote beheersing van de grammatica' is voor deze taaltaak niet nodig omdat het over korte gesprekken gaat die grammaticaal eerder eenvoudig (kunnen) zijn B1= te laag: het gaat om meer dan alleen 'veelgebruikte routines en patronen' B2 = te hoog; een buitenlandse uitspraak mag hoorbaar zijn en natuurlijke intonatie is van ondergeschikt belang. B1 volstaat als minimum. B1 volstaat als minimum.


199

Taaltaak 16: Teamgesprekken voeren (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau B2


•

conversatie (p. 73)

B2

•

B2

• •

formele discussies en bijeenkomsten (p. 75) • B1+

•


B1+ informatie-uitwisseling (p. 78)

•

•

Komt het best overeen met de beschrijving bij B2. Normale uitwisseling / langer durende betrekkingen zijn in overeenstemming met deze situatie. Teamgesprekken moeten het vaak hebben van snelheid en efficiënte communicatie omdat er veel besproken moet worden in de korte tijd dat de begeleiders uit de leefgroep worden gehaald. Bovendien geeft een verantwoordelijke tijdens teamgesprekken vaak ook een stukje vorming/mentaliteitswijziging, waarvoor hij/zij zijn taal enigszins strategisch moet kunnen inzetten. “Kan het persoonlijke belang van gebeurtenissen en ervaringen benadrukken, en zienswijzen helder verantwoorden en staande houden met relevante uitleg en argumenten.” erg van toepassing op bespreking van observaties bij begeleiders/stagiairs in verbinding met visie/aanpak in de opvang. B1 = te laag: “is soms moeilijk te volgen wanneer hij/zij precies probeert te zeggen wat hij/zij zou willen zeggen”. Dit kan bemoeilijkend of irriterend werken in een gesprek waarin het snel moet gaan resp. waarin je begeleiders ergens voor wilt overtuigen/motiveren. B2 volstaat als minimum. B1 = te laag: “heeft er moeite mee om in debat te gaan”; debatteren is niet de sleutelcompetentie voor deze taaltaak, maar als verantwoordelijke moet je je mening/visie staande kunnen houden en over voldoende talige middelen beschikken om begeleiders te betrekken en te activeren. Bij B1 overweegt een volgende rol in de interactie. B2 komt het best overeen met de kenmerken van deze taaltaak. B1 = te laag; verantwoordelijke moet alles kunnen volgen in een teamgesprek. B1+ volstaat als minimum voor een starter, maar groeien richting meer analytische en synthetiserende vaardigheden, wat niet louter talig is, maar o.a. ook te maken heeft met kennis van coachingstechnieken en groepsdynamica. “Kan met enig vertrouwen verzamelde feitelijke informatie over vertrouwde alledaagse en nietalledaagse zaken binnen zijn of haar vakgebied uitwisselen, controleren en bevestigen. Kan beschrijven hoe iets gedaan moet worden, met gedetailleerde aanwijzingen. Kan een kort verhaal, 200

B1+ het woord nemen (p. 82)


• •

B1

•


niveau


B2

•


B1+

•

argumenten

•


B2

• •


B1+

• •



B1

•

B2

• •

• GLOBALE BEOORDELING

artikel, lezing, discussie, vraaggesprek of documentaire samenvatten, er zijn of haar mening over geven en nadere vragen over details beantwoorden.” B1 = te laag; als je een teamgesprek leidt, is het belangrijk dat je aan het woord kunt komen / je gesprekspartner kunt onderbreken. De elegantie of ongemerktheid waarmee je beurten neemt, is van ondergeschikt belang voor een (startende) verantwoordelijke. Kan anderen vragen te verhelderen of uit te werken wat zij zojuist gezegd hebben.

B1+ •

“Beschikt over een voldoende breed scala van taal om duidelijke beschrijvingen te geven, standpunten te formuleren en argumenten te geven” B1 = te laag, want de onderwerpen overstijgen het dagelijks leven. B2 = te hoog, want het is niet belangrijk dat men ‘variatie in formuleringen kan aanbrengen om te veel herhaling te voorkomen’ B1 = te laag vanwege ‘elementaire woordenschat’ Komt het best overeen met B2: “trefzekerheid in woordkeuze is over het algemeen hoog, al komen enige verwarring en onjuist woordgebruik wel voor zonder de communicatie in de weg te staan.” B1 = te laag: het gaat om meer dan alleen 'veelgebruikte routines en patronen' B1+ volstaat: "communiceert redelijk correct in vertrouwde omstandigheden; vertoont over het algemeen een goede grammaticale beheersing maar met merkbare invloed vanuit de moedertaal. Fouten komen voor, maar het is altijd duidelijk wat hij/zij probeert uit te drukken. B2 = te hoog; een buitenlandse uitspraak mag hoorbaar zijn en natuurlijke intonatie is van ondergeschikt belang. B1 volstaat als minimum. B2 is het meest van toepassing op deze taaltaak: "kan zich in situaties op gepaste wijze uitdrukken en weet flagrante fouten in de formulering te vermijden.”

B1+ volstaat als minimum voor een starter, maar een aantal belangrijke aspecten van deze taaltaak zitten wel al op B2, waardoor de taak wel al bij B2 aanleunt. Enkel voor verantwoordelijke in de groepsopvang of samenwerkende onthaalouder. 201

Taaltaak 17: Informele gesprekken voeren

(sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1

• •

A2/B1

•

conversatie (p. 73)

B1

• • • •


B1

•


B1

•



niveau


B1


argumenten • •


B1

•


B1

•


B1+

• •


B1

• •

B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag omwille van 'elementaire taal' en het 'vaak geweld moeten aandoen' van de boodschap. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1: Goede beheersing van de woordenschat m.b.t. vertrouwde onderwerpen B1=te laag vanwege ‘veelgebruikte routines’. Invloed vanuit de moedertaal of fouten kunnen voorkomen maar het is altijd duidelijk wat hij of zij probeert uit te drukken. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de ouders om herhaling moeten vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is 202


B1

• •


B1

•


B1


B1 B1

• • • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de ouders hoeven hun taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan een anderstalige verantwoordelijke, maar meestal is er wel enige tegemoetkoming (bv. door niet al te snel te praten) . Voor informele gesprekken volstaat B1: 'Kan redelijk vloeiend een helder verhaal vertellen of een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten.' B2=te hoog omwille van 'helder, coherent betoog'. A2=te laag: enkel enkelvoudige zinnen is te beperkt. A2=te laag: het gaat niet enkel om 'korte uitingen'. A2= te laag omwille van 'beperkte informatie' en het 'geweld aandoen' van de boodschap.

203

Taaltaak 18: Overleggen met collega-verantwoordelijke(n)

(sub)vaardigheid

niveau

argumenten


B2

• • •

conversatie (p. 73)

B1+

•

B2

• •

formele discussies en bijeenkomsten (p. 75) • B1+ doelgerichte samenwerking (p. 76)

• •

B1+

•

B1+

•


het woord nemen (p. 82)


•

B1

•

Komt het best overeen met de beschrijving bij B2. Normale uitwisseling / langer durende betrekkingen “Kan het persoonlijke belang van gebeurtenissen en ervaringen benadrukken, en zienswijzen helder verantwoorden en staande houden met relevante uitleg en argumenten.” erg van toepassing op o.a. bespreking van visie, beleidsplan en bespreking van functioneren begeleiders B1 = te laag: “is soms moeilijk te volgen wanneer hij/zij precies probeert te zeggen wat hij/zij zou willen zeggen”. Dit kan soms bemoeilijkend/vertragend werken in een vergadering die (tijds)efficiënt moet verlopen. B2 = te hoog als minimum voor starter. B1 = te laag: “heeft er moeite mee om in debat te gaan”; debatteren is niet de sleutelcompetentie voor deze taaltaak, maar als verantwoordelijke moet je je mening/visie staande kunnen houden. Bij B1 overweegt een volgende rol in de interactie. B2 komt het best overeen met de kenmerken van deze taaltaak. B1 = te laag; verantwoordelijke moet alles kunnen volgen in een teamgesprek. B1+ volstaat als minimum voor een starter, maar groeien richting meer analytische en synthetiserende vaardigheden. “Kan met enig vertrouwen verzamelde feitelijke informatie over vertrouwde alledaagse en nietalledaagse zaken binnen zijn of haar vakgebied uitwisselen, controleren en bevestigen. Kan beschrijven hoe iets gedaan moet worden, met gedetailleerde aanwijzingen. Kan een kort verhaal, artikel, lezing, discussie, vraaggesprek of documentaire samenvatten, er zijn of haar mening over geven en nadere vragen over details beantwoorden.” B1 = te laag door volgende rol in de interactie (op B1 hoef je nog geen strategieën te beheersen om aan het woord te komen). B2 = te hoog; de elegantie of ongemerktheid waarmee je beurten neemt, is van ondergeschikt belang voor een (startende) verantwoordelijke. Kan anderen vragen te verhelderen of uit te werken wat zij zojuist gezegd hebben. 204


niveau

argumenten


B2

•


B1+

• •


B2

• •


B1+

• •

B1

•


B2

• •

GLOBALE BEOORDELING

B1+

•


“Beschikt over een voldoende breed scala van taal om duidelijke beschrijvingen te geven, standpunten te formuleren en argumenten te geven” B1 = te laag, want de onderwerpen overstijgen het dagelijks leven. B2 = te hoog, want het is niet belangrijk dat men ‘variatie in formuleringen kan aanbrengen om te veel herhaling te voorkomen’ B1 = te laag vanwege ‘elementaire woordenschat’ Komt het best overeen met B2: “trefzekerheid in woordkeuze is over het algemeen hoog, al komen enige verwarring en onjuist woordgebruik wel voor zonder de communicatie in de weg te staan.” B1 = te laag: het gaat om meer dan alleen 'veelgebruikte routines en patronen' B1+ volstaat: "communiceert redelijk correct in vertrouwde omstandigheden; vertoont over het algemeen een goede grammaticale beheersing maar met merkbare invloed vanuit de moedertaal. Fouten komen voor, maar het is altijd duidelijk wat hij/zij probeert uit te drukken. B2 = te hoog; een buitenlandse uitspraak mag hoorbaar zijn en natuurlijke intonatie is van ondergeschikt belang. B1 volstaat als minimum. B2 is het meest van toepassing op deze taaltaak: kan zich in situaties op gepaste wijze uitdrukken en weet flagrante fouten in de formulering te vermijden.”


205

Taaltaak 19: Begroeten, verwelkomen en afscheid nemen van de kinderen (bij brengen haalmomenten)

GLOBALE BEOORDELING

A2

Is qua niveau vergelijkbaar met taaltaak 7: Ouders begroeten en afscheid nemen. De aard van het taalgebruik verschilt wel enigszins, omdat het op jonge kinderen is gericht, maar deze verschillen worden niet beschreven in het ERK.

206

Taaltaak 20: Reageren op uitingen, handelingen en non-verbale signalen (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


A2/B1

•


niveau


B1

•

argumenten • •


A2+

•


B1

•


B1

•


B1

• • •


A2+

• •


A2 A2

• •


A2 A2

• •

GLOBALE BEOORDELING

Inhoudelijk situeren de gesprekken zich op A2: de onderwerpen zijn zeer eenvoudig en concreet. Vaak is er visuele ondersteuning voorhanden (bv. voorwerpen, lichaamsdelen) en maakt de begeleider gebruik van lichaamstaal en gebaren om zijn boodschap duidelijk te maken. Een kenmerkend aspect van de A-niveaus is echter de ondersteunende rol van de gesprekspartner, wat uiteraard niet van toepassing is bij communicatie met jonge kinderen. Op het vlak van initiatief en zelfstandigheid in de communicatie met de kinderen, gaat het verwachte niveau daardoor in de richting van B1. B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag: ‘elementaire taal’ is te beperkt om een voldoende rijk taalaanbod voor de kinderen te creëren. ‘Beschikt over voldoende woorden om alledaagse handelingen uit te voeren die betrekking hebben op vertrouwde situaties en onderwerpen.’ ‘Goede beheersing van elementaire woordenschat’ volstaat, aangezien het gespreksonderwerp meestal heel eenvoudig en concreet is. Het taalgebruik is eenvoudig, dus een redelijk nauwkeurig gebruik van ‘veelgebruikte routines en patronen’ is voldoende. A2=te laag: de kinderen kunnen niet om herhaling vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te beperkt B1=te hoog: het gaat niet om ‘een breed scala van taalfuncties’. Het gaat om eenvoudige rechtstreekse gesprekken. Het gaat meestal om korte, enkelvoudige zinnen, vaak verbonden door eenvoudige voegwoorden. B1=te hoog: het gaat meestal om korte uitingen. A2 volstaat: het gaat om een ‘eenvoudige en rechtstreekse uitwisseling van beperkte informatie over vertrouwde en alledaagse zaken’..

A2/B1 207

Taaltaak 21: Communiceren over het verloop van de dagelijkse activiteiten en momenten (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


A2/B1

•

•


niveau


A2+

•


A2+

•


B1

•


A2

•


B1

•

argumenten


A2+

• •


A2 A2

• •


A2 A2

• •

GLOBALE BEOORDELING

Inhoudelijk situeren de gesprekken zich op A2, of zelfs A1: het gaat om eenvoudige, vaak voorkomende instructies en mededelingen over zeer vertrouwde en concrete onderwerpen. Vaak is er visuele ondersteuning voorhanden (bv. voorwerpen, lichaamsdelen) en maakt de begeleider gebruik van lichaamstaal en gebaren om zijn boodschap duidelijk te maken. Een kenmerkend aspect van de A-niveaus is echter de ondersteunende rol van de gesprekspartner, wat uiteraard niet van toepassing is bij communicatie met jonge kinderen. Op het vlak van initiatief en zelfstandigheid in de communicatie met de kinderen, gaat het verwachte niveau daardoor in de richting van B1. Voor deze taaltaak volstaat een ‘repertoire van elementaire taal’ ‘Beschikt over voldoende woorden om alledaagse handelingen uit te voeren die betrekking hebben op vertrouwde situaties en onderwerpen.’ ‘Goede beheersing van elementaire woordenschat’ volstaat, aangezien de gespreksonderwerpen heel eenvoudig en concreet zijn. De mededelingen en instructies zijn kort en eenvoudig. Een correct gebruik van eenvoudige constructies volstaat. A2=te laag: de kinderen kunnen niet om herhaling vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te beperkt B1=te hoog: het gaat niet om ‘een breed scala van taalfuncties’. Het gaat om eenvoudige rechtstreekse gesprekken. Het gaat om korte, enkelvoudige zinnen, vaak verbonden door eenvoudige voegwoorden. B1=te hoog: het gaat om korte uitingen. A2 volstaat: het gaat om een ‘eenvoudige en rechtstreekse uitwisseling van beperkte informatie over vertrouwde en alledaagse zaken’..

A2/B1

208

Taaltaak 22: Met taal spelen; taal gebruiken als creatief middel (bv. vertellen, liedjes zingen, versjes, met een handpop praten, ...) (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


A2/B1

•


niveau


B1

•

argumenten • •


A2+

•


B1

•


B1

• •


B1

Inhoudelijk situeert de interactie zich op A2: de onderwerpen zijn zeer eenvoudig en concreet en er is vaak visuele ondersteuning voorhanden (bv. illustraties in prentenboek). Een kenmerkend aspect van de A-niveaus is echter de ondersteunende rol van de gesprekspartner, wat uiteraard niet van toepassing is bij communicatie met jonge kinderen. Op het vlak van initiatief en zelfstandigheid in de communicatie met de kinderen, gaat het verwachte niveau daardoor in de richting van B1.

• • •


A2+

• •


A2 A2

• •

B1+ = te hoog vanwege abstracte of culturele onderwerpen A2= te laag: ‘elementaire taal’ is te beperkt om een voldoende rijk taalaanbod voor de kinderen te creëren. ‘Beschikt over voldoende woorden om alledaagse handelingen uit te voeren die betrekking hebben op vertrouwde situaties en onderwerpen.’ ‘Goede beheersing van elementaire woordenschat’ volstaat, aangezien het gespreksonderwerp meestal heel eenvoudig en concreet is. Het taalgebruik is eenvoudig, dus een redelijk nauwkeurig gebruik van ‘veelgebruikte routines en patronen’ is voldoende. Liedjes en versjes kunnen worden uit het hoofd geleerd, dus daarvoor is weinig grammaticale beheersing nodig. A2=te laag: de kinderen kunnen niet om herhaling vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te beperkt B1=te hoog: het gaat niet om ‘een breed scala van taalfuncties’. Het gaat om eenvoudige rechtstreekse gesprekken. Het gaat meestal om korte, enkelvoudige zinnen, vaak verbonden door eenvoudige voegwoorden. 209


GLOBALE BEOORDELING

A2 A2

• •

B1=te hoog: het gaat meestal om korte uitingen. A2 volstaat: het gaat om een ‘eenvoudige en rechtstreekse uitwisseling van beperkte informatie over vertrouwde en alledaagse zaken’..

A2/B1

210

Taaltaak 23: Gesprekken voeren met externen (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1+

•

•


B1+

• •

conversatie (p. 73)

B1+

•

• • Formele discussies en bijeenkomsten (p. 75)

B1+

•

•

Doelgerichte samenwerking (p. 76)

B1

•

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] Voor deze taaltaak volstaat B1+: 'Kan met enig vertrouwen communiceren over vertrouwde alledaagse en niet-alledaagse zaken die betrekking hebben op zijn of haar belangstellings- en vakgebied. Kan informatie uitwisselen, controleren en bevestigen, omgaan met minder alledaagse situaties en uitleggen waarom iets een probleem is'. B1= te laag omdat het op dat niveau, in tegenstelling tot B1+, niet kan gaan om minder alledaagse situaties. B2= te hoog omwille van ‘zelfs in een lawaaierige omgeving'. B1=iets te laag: de gesprekken kunnen soms minder alledaags zijn. Daarom gekozen voor B1+. De beschrijving van B1 voldoet op verschillende punten, maar is anderzijds op sommige vlakken te laag (bv. bij helder uitgesproken spraak toch nog soms om herhaling moeten vragen, niet altijd te volgen 'wanneer hij of zij precies probeert te zeggen wat hij of zij zou willen zeggen'. Anderzijds ligt B2 dan weer te hoog als minimumniveau omwille van het aspect lawaaierige omgeving. Om bovenstaande redenen gekozen voor tussenniveau B1+. B2: te hoog als minimum, vooral laatste deel ven beschrijving: ‘Kan zijn of haar mening bijdragen, verantwoorden en staande houden, alternatieve voorstellen beoordelen en hypothesen stellen en beantwoorden’. Beschrijving van B1 is passend, behalve dat het enkel gaat om feitelijke informatie en praktische problemen, wat iets te beperkt is voor de gesprekken over pedagogische aspecten met bv. een pedagogisch begeleider. Daarom eerder B1+. B1 volstaat als minimum: ‘Kan over het algemeen volgen wat er gezegd wordt en indien nodig een gedeelte herhalen van wat iemand gezegd heeft om wederzijds begrip te bevestigen. Kan zijn of haar meningen en reacties overbrengen m.b.t. mogelijke oplossingen of de vraag wat er vervolgens moet gebeuren, en daarbij beknopte redenen en 211


B1+

•

•


B1+

•


B1

•


niveau


B1+



B1

•


B2

•


B2

• •


B1

verklaringen geven. Kan anderen uitnodigen hun zienswijze te geven op de manier om verder te gaan’. Komt overeen met het eerste deel van de beschrijving op B1+: 'Kan met enig vertrouwen verzamelde feitelijke informatie over vertrouwde alledaagse en niet-alledaagse zaken binnen zijn of haar vakgebied uitwisselen, controleren en bevestigen. kan beschrijven hoe iets gedaan moet worden, met gedetailleerde aanwijzingen'. het tweede deel van de beschrijving is voor deze taaltaak niet relevant. B2= te hoog omwille van 'Kan informatie en argumenten uit verschillende bronnen bijeenvoegen en rapporteren'. B1 wordt beschreven als: 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' Dit is voor deze taaltaak voldoende, behalve dan dat het niet altijd om 'eenvoudige' gesprekken gaat. Daarom gekozen voor B1+, hoewel de beschrijving op dat niveau niet toepasselijk is voor deze taaltaak (gaat enkel over discussie, niet over informatieuitwisseling). B1 volstaat: 'Kan anderen vragen te verhelderen of uit te werken wat zij zojuist gezegd hebben'

•

B2 = te hoog voor deze taaltaak omwille van de nadruk op het formuleren van argumenten en het gebruik van complexe zinsvormen. B1= te beperkt omwille van 'beschikt over genoeg taal om zich te redden' en 'problemen met formuleren' door beperkte woordenschat. B1+ past het beste voor deze taaltaak: 'Beschikt over een voldoende breed scala van taal om onvoorspelbare situaties te beschrijven' en 'met redelijke nauwkeurigheid de hoofdpunten van een idee of probleem uit te leggen'. Gedeelte over abstracte en culturele onderwerpen 'zoals muziek en films' is voor deze taaltaak niet relevant. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1= te laag, het kan gaan om minder vertrouwde situaties. B1+=te laag: het gaat niet altijd om ‘vertrouwde omstandigheden’ B2 past hier beter: ‘Toont een betrekkelijke grote beheersing van de grammatica. Maakt geen vergissingen die tot misverstanden kunnen leiden’. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat 212


B1

• •

beurten nemen

B1+

•


B1+

•

•


B1+

•

•


B1+

•


B2

•

GLOBALE BEOORDELING

B1+

de gesprekspartner om herhaling moet vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de gesprekspartner hoeft zijn taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan een anderstalige verantwoordelijke, maar meestal is er wel enige tegemoetkoming (bv. door niet al te snel te praten). B1 wordt beschreven als: 'Kan een eenvoudig rechtstreeks gesprek beginnen, gaande houden en beëindigen over onderwerpen die vertrouwd zijn.' Dit is voor deze taaltaak voldoende, behalve dan dat het niet altijd om 'eenvoudige' gesprekken gaat. Daarom gekozen voor B1+. B1= te laag. 'Kan redelijk vloeiend een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten' is te beperkt in een aantal contexten van deze taaltaak (bv. gesprek over pedagogische visie). Anderzijds is B2 te hoog als minimum: 'Kan een heldere beschrijving geven of duidelijk verhaal vertellen, en daarbij de hoofdpunten uitwerken en ondersteunen met relevante aanvullende punten en voorbeelden'. Daarom gekozen voor tussenniveau B1+. B1= te laag. 'Kan een reeks kortere op zichzelf staande eenvoudige elementen verbinden tot een samenhangende lineaire opeenvolging van punten' is te beperkt in een aantal contexten van deze taaltaak (bv. pedagogische visie toelichten). Anderzijds is B2 te hoog als minimumniveau voor deze taaltaak omwille van 'helder, coherent betoog' Daarom gekozen voor tussenniveau B1+. Sluit het beste aan bij B1+ 'Kan zich betrekkelijk gemakkelijk uitdrukken. Ondanks enige problemen met formuleren, die tot pauzes en doodlopende wegen leiden, kan hij of zij zonder hulp doeltreffend verder gaan'. Het kan gaan om gedetailleerde informatie.

213

Taaltaak 24: Deelnemen aan externe werkgroepen en vergaderingen (lokaal overlegplatform, organisaties uit de buurt, intervisie) (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau

argumenten

B1+

•

•


B1+

• •

formele discussies en bijeenkomsten (p. 75)

B1+

•

•


B1+

•

•


B1+

• •

[Schaal bevat parameters/aspecten die niet van toepassing zijn op context van deze taaltaak: zich redden op reis, kan zich uiten over culturele onderwerpen] Voor deze taaltaak volstaat B1+: 'Kan met enig vertrouwen communiceren over vertrouwde alledaagse en niet-alledaagse zaken die betrekking hebben op zijn of haar belangstellings- en vakgebied. Kan informatie uitwisselen, controleren en bevestigen, omgaan met minder alledaagse situaties en uitleggen waarom iets een probleem is'. B1= te laag wegens enkel vertrouwde en alledaagse onderwerpen: op een extern overleg komen regelmatig ook minder vertrouwde onderwerpen aan bod. B2= te hoog omwille van ‘zelfs in een lawaaierige omgeving'. B1=iets te laag: de gesprekken kunnen soms minder alledaags zijn. Daarom gekozen voor B1+. B2: te hoog als minimum. Voor een starter volstaat het als hij/zij kan deelnemen aan discussies over vertrouwde onderwerpen. Bij niet-alledaagse discussies is het voldoende als hij/zij de discussie kan volgen. Beschrijving van B1 is passend, behalve dat het enkel gaat om feitelijke informatie en praktische problemen, wat te beperkt is voor deze taaltaak. Daarom gekozen voor B1+. B1+ volstaat als minimum: ‘Kan volgen wat er gezegd wordt, al moet hij of zij soms vragen om herhaling of verduidelijking indien anderen snel of uitvoerig spreken. Kan uitleggen waarom iets een probleem is, bespreken wat er vervolgens moet gebeuren, alternatieven vergelijken en tegenover elkaar stellen. Kan beknopt commentaar geven op de gezichtspunten van anderen’. B1: te beperkt voor deze taaltaak: aspecten als 'een probleem uitleggen' of 'beknopt commentaar geven op gezichtspunten van anderen' zitten er bv. niet in. B1= te laag: het gaat bij deze taaltaak over meer dan een 'eenvoudig rechtstreeks gesprek' B1+ is passend, behalve dan dat het niet zo belangrijk is dat 'de juiste frase' wordt gebruikt om aan het woord te komen. 214


B1


niveau


B1+

•



B1

•


B2

•


B2

• •


B1

• • •


B1

• •

beurten nemen

B1+

• •


B1+

B1 volstaat: 'Kan anderen vragen te verhelderen of uit te werken wat zij zojuist gezegd hebben'

•

B2 = te hoog als minimum voor deze taaltaak omwille van het gebruik van complexe zinsvormen. B1= te beperkt omwille van 'beschikt over genoeg taal om zich te redden' en 'problemen met formuleren' door beperkte woordenschat. B1+ past het beste voor deze taaltaak: 'Beschikt over een voldoende breed scala van taal om onvoorspelbare situaties te beschrijven' en 'met redelijke nauwkeurigheid de hoofdpunten van een idee of probleem uit te leggen'. Gedeelte over abstracte en culturele onderwerpen 'zoals muziek en films' is voor deze taaltaak niet relevant. B2 = te hoog; variatie aanbrengen in formuleringen om herhaling te vermijden is niet nodig B1= te laag, het kan gaan om minder vertrouwde situaties. B1+=te laag: het gaat niet altijd om ‘vertrouwde omstandigheden’ B2 past hier beter: ‘Toont een betrekkelijke grote beheersing van de grammatica. Maakt geen vergissingen die tot misverstanden kunnen leiden’. A2=te laag: de uitspraak mag er niet voor zorgen dat de gesprekspartner om herhaling moet vragen B1='De uitspraak is duidelijk te verstaan ook al is soms een duidelijk buitenlands accent te horen en worden er incidenteel uitspraakfouten gemaakt. B2=te hoog. 'Heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie' is niet vereist. A2=te laag: het gaat om meer dan 'de eenvoudigste gangbare uitdrukkingen' en 'elementaire routines' B2=te hoog: de gesprekspartner hoeft zijn taalgebruik niet ingrijpend aan te passen aan een anderstalige verantwoordelijke, maar meestal is er wel enige tegemoetkoming (bv. door niet al te snel te praten). B1= te laag: het gaat bij deze taaltaak over meer dan een 'eenvoudig rechtstreeks gesprek' B1+ is passend, behalve dan dat het niet zo belangrijk is dat 'de juiste frase' wordt gebruikt om aan het woord te komen. B1= te laag. 'Kan redelijk vloeiend een heldere beschrijving geven in de vorm van een lineaire opeenvolging van punten' is te beperkt voor deze taaltaak. Wanneer in een extern overleg of een intervisie bv. ervaringen uit de eigen voorziening worden beschreven, gaat het over meer dan een lineaire opeenvolging van punten. 215

•


B1+

•

•


B1+

•


B2

•

GLOBALE BEOORDELING

B1+

Anderzijds is B2 te hoog als minimum: 'Kan een heldere beschrijving geven of duidelijk verhaal vertellen, en daarbij de hoofdpunten uitwerken en ondersteunen met relevante aanvullende punten en voorbeelden'. Daarom gekozen voor tussenniveau B1+. B1= te laag. 'Kan een reeks kortere op zichzelf staande eenvoudige elementen verbinden tot een samenhangende lineaire opeenvolging van punten' is te beperkt voor deze taaltaak. Anderzijds is B2 te hoog als minimumniveau voor deze taaltaak omwille van 'helder, coherent betoog' Daarom gekozen voor tussenniveau B1+ als minimum. Sluit het beste aan bij B1+ 'Kan zich betrekkelijk gemakkelijk uitdrukken. Ondanks enige problemen met formuleren, die tot pauzes en doodlopende wegen leiden, kan hij of zij zonder hulp doeltreffend verder gaan'. Het kan gaan om gedetailleerde informatie.

216

Taaltaak 25: Hulpdiensten verwittigen en de nodige informatie verstrekken (telefonisch) in geval van noodsituatie (sub)vaardigheid algemene mondelinge interactie (p. 71)

niveau A2+

Argumenten •

•


A2+

•

conversatie

A2+

•


A2+

•


A2+

• •

• vragen om opheldering

A2+


niveau


A2+

•

Komt het best overeen met A2+, hoewel het geen routinegesprek/voorspelbare alledaagse situatie is, maar zelfs op B1(+) gaat het vooral om vertrouwde onderwerpen die betrekking hebben op het dagelijkse leven. A2+: Kan redelijk gemakkelijk interactief zijn in gestructureerde situaties en korte gesprekken, mits de ander helpt als dat nodig is. […] Kan vragen beantwoorden en stellen, en ideeën en informatie uitwisselen, over vertrouwde onderwerpen in voorspelbare alledaagse situaties” Het zijn geen routinegesprekken, want het komt niet zo vaak voor, maar het zijn wel gestructureerde gesprekken. Vaak hangt een stappenplan bij de telefoon, waarin vermeld staat wat je moet zeggen als je de hulpdiensten belt en welke vragen je kunt krijgen. Het zijn geen vertrouwde gesprekken, want het komt niet zo vaak voor, maar het zijn wel gestructureerde gesprekken. Vaak hangt een stappenplan bij de telefoon, waarin vermeld staat wat je moet zeggen als je de hulpdiensten belt en welke vragen je kunt krijgen. ‘Kan bespreken wat er vervolgens moet gebeuren, daarbij suggesties doen en beantwoorden, en aanwijzingen vragen en geven.’ Komt overeen met aspecten van de beschrijving bij A2+ en B1. Hoewel dit geen routinegesprek is, toch eerder A2+ omdat bij een crisissituatie maar een beperkt stukje informatie overgebracht moet worden. De hulpdiensten geven telefonisch ook maar enkele eerste aanwijzingen (bv. ‘alle ramen en deuren sluiten en weggaan uit gebouw’ / ‘zorg ervoor dat kindje niet verplaatst wordt’ (bij val) ‘directe feitelijke informatie achterhalen en doorgeven’ (A2+) Elementaire strategieën om herhaling te vragen volstaan hier.

Argumenten [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie 217


A2+


A2+


A2+


A2+


A2


A2+


B1

GLOBALE BEOORDELING

A2+

is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ [Inhoudelijk niet gemakkelijk te categoriseren omdat het geen alledaagse/vertrouwde/voorspelbare situatie is, maar evenmin onder ‘familie, hobby’s en interesses, werk, reizen en actualiteiten’ onder te brengen is.] • Vertoont kenmerken van A2, maar A2 is te laag door dit aspect van de schaal: ‘in niet-alledaagse situaties komt het regelmatig tot mislukte communicatie en misverstanden.’ • ‘Kan iets beschrijven als een simpele opsomming van punten.’ • ‘Kan zich in korte uitingen verstaanbaar maken, ondanks heel duidelijke onderbrekingen, valse starts en herformuleringen.’ • A2 = te laag, want het gaat hier niet om vertrouwde en alledaagse zaken.

218

Bijlage 24: Relatering per taaltaak verantwoordelijke: lezen Taaltaak 26: Correspondentie lezen (bv. e-mails van ouders, externen; sollicitatiebrieven van kandidaatbegeleiders) (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


B1+

•

correspondentie lezen (p. 67)

B1+

• •

•

• oriënterend lezen (p. 67)

B1+

• •


niveau B2

B1 = meestal voldoende voor begrip van (veel voorkomende) correspondentie van ouders en kandidaat-begeleiders, maar niet voor alle externe correspondentie (bv. m.b.t. erkenning, veiligheid); daar is wat meer detailbegrip vereist. Daarom B1+. Zakelijke correspondentie wordt niet beschreven in het ERK, wel in het Raamwerk NT2 en de Taalprofielen. Een groot deel van de correspondentie bevindt zich op B1: "kan uit een verzoek om informatie in een brief, e-mail of fax begrijpen wat er geantwoord moet worden" (Raamwerk NT2, p. 37) Anderzijds bevindt sommige correspondentie zich op B2: "kan correspondentie met klanten, opdrachtgevers en relaties lezen en de hoofdzaken snel begrijpen" (Raamwerk NT2, p. 40) Door combinatie van soorten correspondentie gekozen voor tussenniveau B1+. Schaal is minder van toepassing op deze taaltaak, maar B1+ komt het meest in aanmerking. B2 = te hoog; de snelheid is niet noodzakelijk (niet alleen voor een starter).

argumenten • •


B2

• •

tekstindeling

B1

•

tekstlengte

B1

•

GLOBALE BEOORDELING

B1+

alledaagse onderwerpen; onderwerpen die aansluiten bij eigen vakgebied. B1 = te laag, want verantwoordelijke moet onderwerpen aan kunnen die verder gaan dan het alledaagse werkgerelateerde. Bij verantwoordelijke geen afschermende ‘filter’. B1 = te laag (“eenvoudig en alledaags”) “Er zijn geen beperkingen mits woordenboeken e.d. voorhanden zijn. Correspondentie is vaak automatisch enigszins gestructureerd. Teksten kunnen langer zijn.

219

Taaltaak 27: Dagelijkse werkzaamheden in de leefgroepen volgen aan de hand van formulier, logboek, heen-enweer-schriftje, digitaal registratiesysteem,… (bv. aanwezigheid, verzorging, gezondheid, eeten slaapgewoonten, ontwikkeling, activiteiten) (sub)vaardigheid algemene leesvaardigheid (p.66)

niveau A2+

argumenten •

• •


A2

•

lezen ter informatie en argumentatie

A2

• •


niveau

Sluit het beste aan bij de beschrijving van A2+: 'Kan korte, eenvoudige teksten begrijpen over vertrouwde zaken van concrete aard, die zijn geschreven in veelgebruikte alledaagse of werkgebonden taal'. A2= te laag omwille van 'geschreven met de meest gebruikte woorden' B1= te hoog omdat het op dat niveau al kan gaan over langere teksten, terwijl de teksten binnen deze taaltaak altijd kort zijn. De voorbeelden in deze schaal zijn minder van toepassing, maar het gaat om 'het vinden van specifieke voorspelbare informatie in eenvoudig alledaags materiaal', zoals beschreven op A2. A1= te laag: er is geen visuele ondersteuning B1= te hoog: gaat over langere teksten zoals krantenartikelen

argumenten

onderwerp

B1

•

woordgebruik en zinsbouw tekstindeling

B1 nvt

• •

tekstlengte

A2

•

GLOBALE BEOORDELING

A2+

Vertrouwde, alledaagse of werkgerelateerde onderwerpen Eenvoudig en alledaags Niet van toepassing omdat het doorgaans om erg korte teksten gaat Korte teksten

220

Taaltaak 28: Verslagen van vergaderingen lezen (bv. vorig teamoverleg, externe vergadering) (sub)vaardigheid algemene leesvaardigheid (p.66) oriënterend lezen (p. 68)

niveau

argumenten

B2

•

B1+

•

• lezen ter informatie en argumentatie (p. 69)

B1+/B2 • • •


niveau

argumenten

onderwerp

B1

•


B2

• • •

tekstindeling tekstlengte

B1 B1

GLOBALE BEOORDELING

B1+

B1 = te laag vanwege “directe, feitelijke teksten”; verslagen kunnen ook minder concreet zijn. “Kan langere teksten snel doorlezen om gewenste informatie te zoeken, en informatie verzamelen uit verschillende delen van een tekst of uit verschillende teksten, om een bepaalde taak uit te voeren.” B2 = te hoog vanwege de nadruk op de snelheid en de uiteenlopende waaier aan onderwerpen. De voorbeelden in deze schaal zijn minder van toepassing op deze taaltaak. Komt het best overeen met de beschrijving bij B2, maar vertoont ook kenmerken van B1+. B2+ = te hoog vanwege “zeer gespecialiseerde bronnen/artikelen”

• • •

vertrouwde, alledaagse of werkgerelateerde onderwerpen. B1 = te laag, want – met name bij externe vergadering – niet altijd eenvoudig en alledaags. “Er zijn geen beperkingen mits woordenboeken e.d. voorhanden zijn.” Qua zinsbouw wel soms geen volledige zinnen; ‘verslagstijl’. Qua woordgebruik geen beperkingen. Teksten zijn goed gestructureerd. Teksten kunnen langer zijn.

221

Taaltaak 29: Formulieren lezen (inschrijving nieuwe kindjes, personeelsadministratie) (sub)vaardigheid algemene leesvaardigheid (p.66) oriënterend lezen (p. 67)

niveau

argumenten

A2+

•

A2+

• • •


niveau

onderwerp woordgebruik en zinsbouw

B1 B1+

• •

tekstindeling

nvt

•

tekstlengte

A2

•

GLOBALE BEOORDELING

A2+

Bij deze taaltaak is niet echt sprake van (doorlopende) teksten. B1+ = te hoog, want teksten zijn niet lang(er). B1 lijkt passend: “Kan relevante informatie vinden en begrijpen in alledaags materiaal, zoals brieven, brochures en korte officiële documenten.” Anderzijds: "Bonnen en formulieren begrijpen" zit in het Raamwerk NT2 op A2. Aangezien sommige formulieren iets complexer zijn, hebben we gekozen voor A2+.

argumenten vertrouwd, alledaags of werkgerelateerd overstijgt het eenvoudige en alledaagse, maar bevat wel voorspelbare, voor de werkcontext veelgebruikte rubrieken, waardoor de beschrijving bij B2 (“geen beperkingen mits woordenboekgebruik”) niet klopt. Niet van toepassing omdat het doorgaans om erg korte teksten gaat korte teksten

222

Taaltaak 30: Schriftelijke instructies begrijpen (bv. veiligheidsinstructies, instructies op een brandblusapparaat; crisisprocedure,…) (sub)vaardigheid algemene leesvaardigheid (p.66)

niveau B1

argumenten • •


B1/B1+ • •

instructies lezen (p. 68)

B1

• •


niveau

Deze taaltaak bevat een variatie aan teksten; van kort en concreet (instructies) tot langer (crisisprocedure). Komt het best overeen met B1; “kan met voldoende begrip directe feitelijke teksten lezen over onderwerpen die betrekking hebben op zijn/haar interessegebied”. B1: “Kan relevante informatie vinden en begrijpen in alledaags materiaal, zoals brieven, brochures en korte officiële documenten.” Vertoont ook kenmerken van B1+: informatie uit teksten/tekstdelen verzamelen om een bepaalde taak uit te voeren. De beschrijving in het ERK is niet van toepassing op deze taaltaak. In het Raamwerk NT2 staat "begrijpen van veiligheidsvoorschriften, werkinstructies en huisregels" op B1. Dit beslaat de soorten instructies binnen deze taaltaak.

argumenten

onderwerp

B1

•


B1 B1 B1

• • •

GLOBALE BEOORDELING

B1

Vertrouwde, alledaagse of werkgerelateerde onderwerpen. Alledaags en werkgerelateerd. Teksten zijn goed gestructureerd. Teksten kunnen langer zijn.

223

Taaltaak 31: Interne inhoudelijke documenten lezen (bv. visietekst, kwaliteitshandboek) (sub)vaardigheid algemene leesvaardigheid (p.66)

niveau B2

argumenten • •


B1+

• •


niveau

argumenten

onderwerp

B1+

•


B1+

• •


GLOBALE BEOORDELING

B1 = te laag, want het gaat niet altijd om ‘directe feitelijke teksten’ (concreet) C1 = te hoog, want teksten hebben betrekking op het eigen vakgebied. B1 = te laag, want het gaat niet altijd om alledaags materiaal. B1+: "Kan langere teksten snel doorlezen om gewenste informatie te zoeken, en informatie verzamelen uit verschillende delen van een tekst of uit verschillende teksten, om een bepaalde taak uit te voeren."

B1

•

B1/B2

•

Werkgerelateerde onderwerpen; soms iets complexere/abstractere onderwerpen (bv. pedagogische visie), die wel aansluiten bij het eigen vakgebied. B1 = te laag; teksten overstijgen vaak het eenvoudige en alledaagse. B2 = te hoog voor dit domein: taalgebruik is in de meeste teksten niet zo specialistisch. Teksten zijn doorgaans gestructureerd o.b.v. belangrijke thema’s voor de opvang (paragrafen). Verantwoordelijke moet langere teksten aan kunnen.

B1+

224

Taaltaak 32: Schriftelijke informatie over praktische en pedagogische aspecten van de opvang (bv. Kiddo, vakliteratuur, nieuwsbrieven Kind & Gezin) (sub)vaardigheid algemene leesvaardigheid (p.66)

niveau B2

argumenten • •


B1+

• •



B1+

niveau

•

argumenten

onderwerp

B1+

•


B1+

• •


GLOBALE BEOORDELING

C1 = te hoog; teksten hebben steeds betrekking op het eigen vakgebied. B1 = te laag, want teksten zijn vaak minder concreet (‘feitelijk’). B2 = te hoog, want het gaat vaak niet om complexe teksten. B1+ volstaat als minimum: "Kan langere teksten snel doorlezen om gewenste informatie te zoeken, en informatie verzamelen uit verschillende delen van een tekst of uit verschillende teksten, om een bepaalde taak uit te voeren." "Kan de belangrijkste conclusies herkennen in van heldere signalen voorziene argumenterende teksten. Kan de redenering herkennen in de behandeling van de gepresenteerde kwestie, zij het niet noodzakelijkerwijs tot in de details."

B1

•

B1/B2

•

Werkgerelateerde onderwerpen; soms iets complexere/abstractere onderwerpen (bv. pedagogische visie), die wel aansluiten bij het eigen vakgebied. B1 = te laag; teksten overstijgen vaak het eenvoudige en alledaagse. B2 = te hoog voor dit domein: taalgebruik is in de meeste teksten niet zo specialistisch. Teksten zijn doorgaans gestructureerd o.b.v. belangrijke thema’s voor de opvang (paragrafen). Verantwoordelijke moet langere teksten aan kunnen.

B1+

225

Taaltaak 33: Schriftelijke informatie over (nieuwe) regelgeving m.b.t. kinderzorg lezen (bv. omzendbrieven, nieuwsbrieven Kind & Gezin, veiligheidsnormen (speelgoed)), o.a. om begeleiders/onthaalouders te informeren (sub)vaardigheid

niveau

argumenten


B2

•

correspondentie lezen (p. 67)

B2

• • •


B2

• •


B2

• •

instructies lezen (p. 68)



B2

niveau

•

argumenten

B2

•

B2/C1

• • •

tekstindeling

B2

Teksten die betrekking hebben op regelgeving vereisen een grote woordenschat en zijn doorgaans veeleer abstract/complex geformuleerd, ook als ze over aanschouwbare thema’s zoals veiligheid en infrastructuur gaan. (bv. correspondentie van Kind & Gezin, omzendbrieven) B1 = te laag, want het gaat niet om persoonlijke brieven met een penvriend(in). C1 = te hoog; men hoeft niet alle correspondentie te begrijpen. Wel kunnen inschatten of een bericht relevant is voor de eigen opvang. B1 = te laag vanwege het uitvoerende karakter. Komt het best overeen met de beschrijving bij B2, o.a. vanwege de vaardigheid om beslissingen te nemen over een bepaalde tekst: ‘beslissen of nadere bestudering de moeite waard is’. Verantwoordelijke moet langere, complexe teksten aan kunnen en – door het regelgevende karakter – ook details begrijpen. B1+ = te laag; het volstaat niet wanneer men de ‘belangrijkste conclusies herkent’. B2+ = te hoog, want teksten hebben steeds betrekking op het eigen vakgebied. “Kan lange, complexe aanwijzingen op het eigen vakgebied begrijpen, met inbegrip van details over voorwaarden en waarschuwingen, mits hij of zij moeilijke passages kan herlezen.”

•

Teksten zijn weliswaar werkgerelateerd (B1), maar gaan ook vaak verder dan dat, bv. wanneer het minder concreet gaat over wetteksten en voorschriften. B2: “aansluiten bij het eigen vakgebied” B1 = te laag; teksten overstijgen vaak het eenvoudige en alledaagse. Deze taaltaak vertoont aspecten van C1: “laagfrequent en specialistisch woordgebruik komt voor”. In het ideale geval zijn teksten altijd goed gestructureerd, maar bij wetgevende teksten is dat niet altijd het geval. 226

tekstlengte

GLOBALE BEOORDELING

B1/B2

•

Verantwoordelijke moet langere teksten aan kunnen.

B2

227

Bijlage 25: Relatering per taaltaak verantwoordelijke: schrijven Taaltaak 34: Schriftelijke mededelingen schrijven (sub)vaardigheid algemene schriftelijke interactie (p. 80)

niveau B1

argumenten •

•

notities, berichten en formulieren (p. 80)

B1

•

•


niveau


B1

•


B1

• •


B1

•


B1+

•

argumenten

• orthografische beheersing


Sluit het beste aan bij B1: 'Kan persoonlijke brieven en notities schrijven om eenvoudige informatie van direct belang op te vragen of te geven, en daarbij overbrengen wat hij of zij het belangrijkste punt vindt'. A2= te laag: een verantwoordelijke moet ook nietgestandaardiseerde notities kunnen schrijven, d.w.z. zonder een vast format. Sluit het beste aan bij B1: 'Kan notities schrijven die eenvoudige informatie bevatten die van direct belang is voor vrienden, dienstverleners, onderwijzers, en daarbij begrijpelijk de punten overbrengen waarvan hij of zij vindt dat ze belangrijk zijn'. Het laatste aspect van de beschrijving op B1 (belangrijke punten begrijpelijk overbrengen) ontbreekt op A2, daarom is dat niveau m.b.t. deze taaltaak te laag voor een verantwoordelijke.

B1

•

B1

• •

B2= te hoog omwille van nadruk op argumentatie en complexe zinsvormen A2= te laag omwille van 'elementaire taal' Alledaagse en eenvoudige werkgerelateerde woordenschat volstaat voor deze taaltaak Goede beheersing van woordenschat die nodig is voor niet-complexe en vertrouwde onderwerpen en situaties. B2= te hoog: een 'betrekkelijk grote beheersing van de grammatica' is voor deze taaltaak niet nodig omdat het over korte berichten gaat die grammaticaal eerder eenvoudig zijn B1= te laag: het gaat om meer dan alleen 'veelgebruikte routines en patronen' A2= te beperkt: enkel korte woorden en overschrijven van korte zinnen B2: te hoog voor deze taaltaak "Kan simpele, directe informatie van onmiddellijk belang overbrengen en daarbij duidelijk maken welk punt hij/zij het belangrijkst vindt. Kan de belangrijkste punten die hij/zij wil overbrengen, begrijpelijk verwoorden."

228

GLOBALE BEOORDELING

B1

229

Taaltaak 35: Correspondentie: e-mails/brieven schrijven en beantwoorden, zowel intern als extern (sub)vaardigheid algemene schriftelijke interactie (p. 80)

niveau B1

argumenten •

• • correspondentie (p. 80)

B1

• •


niveau


B1

•


B1

• •


B1

• •


B1+

•

argumenten

•


B1

• •


B1

GLOBALE BEOORDELING

B1

Sluit het beste aan bij B1: 'Kan persoonlijke brieven en notities schrijven om eenvoudige informatie van direct belang op te vragen of te geven, en daarbij overbrengen wat hij of zij het belangrijkste punt vindt'. A2= te laag: het gaat om meer dan 'korte, eenvoudige gestandaardiseerde notities' B2= te hoog; niet noodzakelijk om 'verbanden te leggen met notities van anderen'. De schaal in het ERK is minder van toepassing omdat het daar enkel gaat over persoonlijke correspondentie. Raamwerk NT2: "kan een korte, eenvoudige zakelijke brief schrijven" bevindt zich op niveau B1.

•

B2 = te hoog omwille van nadruk op argumentatie en complexe zinsvormen A2 = te laag omwille van 'elementaire taal' B2 = te hoog; het is niet noodzakelijk dat je via variatie in woordgebruik herhaling kunt voorkomen. Woordenschat is vrij eenvoudig en werkgerelateerd. Goede beheersing van woordenschat die nodig is voor niet-complexe en vertrouwde onderwerpen en situaties. B1 = te laag: het gaat om meer dan alleen 'veelgebruikte routines en patronen' B1+ volstaat: "communiceert redelijk correct in vertrouwde omstandigheden; vertoont over het algemeen een goede grammaticale beheersing maar met merkbare invloed vanuit de moedertaal. Fouten komen voor, maar het is altijd duidelijk wat hij/zij probeert uit te drukken. A2 = te beperkt: enkel korte woorden en overschrijven van korte zinnen B2: standaardconventies voor lay-out en alineaindeling zijn hier van ondergeschikt belang "Kan simpele, directe informatie van onmiddellijk belang overbrengen en daarbij duidelijk maken welk punt hij/zij het belangrijkst vindt. Kan de belangrijkste punten die hij/zij wil overbrengen, begrijpelijk verwoorden."

230

Taaltaak 36: Verslagen schrijven (bv. verslag teamoverleg, verslag evaluatie- of functioneringsgesprek, beoordeling stagiair) (sub)vaardigheid schriftelijke productie in het algemeen (p. 59)

niveau B1

argumenten •

•

verslagen en essays (p. 60)

B1

• •


niveau


B1

argumenten • •


B1

•


B1

• •


B1+

• •


B1

• •


B1+

GLOBALE BEOORDELING

B1

B2 = te hoog; voor deze taaltaak moet de verantwoordelijke geen "informatie en argumenten uit verschillende bronnen bijeenvoegen en beoordelen." A2 = te laag: het gaat om meer dan "een reeks eenvoudige frasen en zinnen", niet alleen "verbonden door simpele voegwoorden als 'en', 'maar' en 'omdat'". B2 = te hoog; niet nodig om "informatie en argumenten uit verschillende bronnen te kunnen bijeenvoegen"". B1 = te laag; het gaat niet enkel om "alledaagse feitelijke informatie".

•

B2 = te hoog omwille van nadruk op argumentatie en complexe zinsvormen A2+ = te laag omwille van 'elementaire taal' en de 'boodschap vaak geweld te moeten aandoen' B2 = te hoog; het is niet noodzakelijk dat je via variatie in woordgebruik herhaling kunt voorkomen. Woordenschat is vrij eenvoudig en werkgerelateerd. Goede beheersing van woordenschat die nodig is voor niet-complexe en vertrouwde onderwerpen en situaties. B1 = te laag: het gaat om meer dan alleen 'veelgebruikte routines en patronen' B1+ volstaat: "communiceert redelijk correct in vertrouwde omstandigheden; vertoont over het algemeen een goede grammaticale beheersing maar met merkbare invloed vanuit de moedertaal. Fouten komen voor, maar het is altijd duidelijk wat hij/zij probeert uit te drukken. A2 = te beperkt: enkel korte woorden en overschrijven van korte zinnen B2: standaardconventies voor lay-out en alineaindeling zijn hier van ondergeschikt belang B1 = te laag omwille van 'simpele' informatie

231

Taaltaak 37: Formulieren en documenten invullen (sub)vaardigheid algemene schriftelijke interactie (p. 80)

niveau B1

Argumenten • •

notities, berichten en formulieren (p. 80)

B1

• •


niveau

argumenten

B1

•


B1

• •


B1

•


B1

•


•

GLOBALE BEOORDELING

A2 = te laag, want het gaat niet altijd om eenvoudige notities. B1: "kan notities schrijven om eenvoudige informatie op te vragen of te geven en daarbij overbrengen wat hij of zij het belangrijkste punt" A2 is voldoende voor de meer eenvoudige formulieren (bv. bestelbon). Maar het kan ook gaan om uitgebreidere formulieren waarop iets meer tekst moet worden ingevuld. Deze zitten op B1. A2+ = te laag, want het gaat niet enkel om alledaagse handelingen. Werkgerelateerde woordenschat B1 volstaat; bij formulieren is woordkeuze vaak een minder cruciaal aspect. B1 volstaat; bij een formulier gaat het vaak niet om volzinnen. A2 = te laag omdat het niet volstaat wanneer men korte zinnen kan overschrijven. Komt het best overeen met B1, ondanks het feit dat het vaak niet om doorlopende tekst gaat.

B1

232

Taaltaak 38: Stukken van interne inhoudelijke documenten (bv. huishoudelijk reglement, visieteksten, procedures in kwaliteitshandboek, crisisprocedure) (her)schrijven (sub)vaardigheid schriftelijke productie in het algemeen (p. 59)

niveau B2


verslagen en essays (p. 60)

B1+


niveau


B1+

•


B1+

•


B2

• •


B1+

•

B1 = te laag; 'reeks kortere afzonderlijke elementen lineair met elkaar verbinden' volstaat niet voor deze taaltaak. C1 = te hoog omwille van 'ingewikkelde onderwerpen'. B2 = te hoog als minimumvereiste

argumenten

•


B1

•


B1+

•

GLOBALE BEOORDELING

B1+

"voldoende breed scala van taal om [...] met redelijke nauwkeurigheid de hoofdpunten van een idee of probleem uit te leggen" B2 = te hoog als minimum vanwege variatie in woordgebruik B1 = te laag Trefzekerheid in woordkeuze is over het algemeen hoog, al komen enige verwarring en onjuist woordgebruik wel voor zonder de communicatie in de weg te staan. B1 = te laag: het gaat om meer dan alleen 'veelgebruikte routines en patronen' B1+ volstaat: "communiceert redelijk correct in vertrouwde omstandigheden; vertoont over het algemeen een goede grammaticale beheersing maar met merkbare invloed vanuit de moedertaal. Fouten komen voor, maar het is altijd duidelijk wat hij/zij probeert uit te drukken. B1 volstaat als minimumvereiste: heldere doorlopende tekst. B1 = te laag omwille van 'simpele' informatie

233

9.

Literatuurlijst

Boogaard (2010). Taalvaardigheid van A1 tot en met 4F. Vergelijking van de beschrijvingen van taalvaardigheidsniveaus zoals gegeven in het Europees Referentiekader, door de Commissie Meijerink en de notitie Talige Startcompetenties Hoger Onderwijs. Geraadpleegd via http://www.inholland.nl/NR/rdonlyres/89DDC676-E26C-43EA-810A17EA1A43A05F/0/BoogaardMTaalvaardigheidvanA1totenmet4F.pdf . Coppé, G., Strackx, F. & Jans, L. (2012). Ontwerp van decreet houdende de organisatie van kinderopvang van baby’s en peuters. Verslag namens de Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebeleid. Geraadpleegd via http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/20112012/g1395-5.pdf . CEGO (2009). ZIKO. Zelfevaluatie-instrument voor welbevinden en betrokkenheid van kinderen in de opvang. Checklist groepsopvang baby’s en peuters. Geraadpleegd via http://www.kindengezin.be/img/zikochecklist-groep0tot3.pdf . CEGO (z.d.). ZIKO. Zelfevaluatie-instrument voor welbevinden en betrokkenheid van kinderen in de opvang. Checklist onthaalouders. Geraadpleegd via http://www.kindengezin.be/img/zikochecklistonthaalouders.pdf . Dalderop, K., Liemberg, E. & Teunisse, F. (2002). Raamwerk NT2. De Bilt: BVE-Raad. De Groof, W. - Pype, I. (2007), Nederlands werkt. Brusselse opleidings- en werkervaringstrajecten met een taalcoach. Een stand van zaken. Brussel: CBE/HvN. Expertengroep competenties kinderopvang (2005). Competentieprofiel van een onthaalouder. Brussel: Kind en Gezin Kitao, K. & Kitao, S. (1996). Testing Speaking. Geraadpleegd via http://eric.ed.gov/ERICWebPortal/search/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue _0=ED398261&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=ED398261 . Lanssens, A., Speybrouck, S. & Vanherf, A. (2001). Nederlands op de werkvloer. Een handleiding voor organisatoren en lesgevers Nederlands op de werkvloer in Vlaanderen. Leuven/Apeldoorn: Garant. Liemberg, E. & Meijer, D. (Eds.) (2004). Taalprofielen, leerlijnen voor competentiegericht vreemde talenonderwijs. Enschede: Nationaal Bureau Moderne Vreemde Talen. Little, D. (2006). The Common European Framework of Reference for Languages: Content, purpose, origin, reception and impact. Language Teaching, 39/3, 167-190. Moons, C., Verhelst, M, Loman, C. & Verheyden, L. (2011). Tatertaal. Taalstimulering bij baby’s en peuters. Leuven: Provincie Vlaams-Brabant. Nederlandse Taalunie (z.d.). CEFR-relatering: stappenplan. Geraadpleegd via http://taalunieversum.org/onderwijs/nt2-beginnersdoelen/stappenplan . Pepper, J. & Weitzman, E. (2009). Praten doe je met z’n tweeën. Amsterdam: Uitgeverij SWP.

234

Raad van Europa (2001, 2008). Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen: leren, onderwijzen, beoordelen. Den Haag: Nederlandse Taalunie. Roberts, C., Baynham, M., Brittan, J., Castillino, C., Cooper, B., Eldred, J., Gidley, N., Grief, S., Shrubshall, P., Walsh, M., Windsor, V., (2005) Embedded teaching and learning of adult literacy, numeracy and ESOL. Seven case studies.London: NRDC.

SERV (2001). Profiel begeleid(st)er in de kinderopvang. Brussel: SERV i.s.m. Sectoriële Commissie Welzijns- en Gezondheidszorg. SERV (2002, 2008). Profiel verantwoordelijke in de kinderopvang. Brussel: SERV i.s.m. Sectoriële Commissie Welzijns- en Gezondheidszorg & VIVO. Stichting de Meeuw (2010). Ben ik in beeld. Handboek voor pedagogisch medewerkers op kinderdagverblijven. Rotterdam: Stichting de Meeuw. VDAB (z.d.). Beroepenfiche Begeleider kinderopvang. Geraadpleegd via http://cobra.vdab.be/cobra/Cobra?event=algemeneFiche&clusterBeroep=333. VLOR (2011). DBSO-opleidingskaart Begeleider in de kinderopvang. Brussel: 2011.

235

Taalvereisten voor begeleiders en verantwoordelijken in de kinderopvang van baby s en peuters

Recommend Documents