1
Een pedagogisch raamwerk voor de kinderopvang van baby’s en peuters
Situering van MemoQ
Inspiratiedag VVSG 2 april 2015 Bart Declercq – KU Leuven, ExpertiseCentrum ErvaringsGericht Onderwijs Hester Hulpia – Ugent, Vakgroep Sociale Agogiek
MeMoQ Meten en Monitoren van de Pedagogische Kwaliteit in de Kinderopvang van baby’s en peuters Promotoren:
Prof. Michel Vandenbroeck (UGent) Prof. Ferre Laevers (KU Leuven)
Onderzoekers: dr. Hester Hulpia en Jeroen Janssen (UGent) Mieke Daems, Bart Declercq en Charlotte Van Cleynenbreughel, KU Leuven
Opdrachten MeMoQ November 2013 – Oktober 2016
Nulmeting Monitoring
K&G + ZI Klankbordgroep Projectleiding Interne klankbordgroep Onderzoeksteam
Stuurgroep Stuurgroep: Kind en Gezin, Zorginspectie Met medewerking van de klankbordgroep Centrum voor volwassenenonderwijs Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogische Werk, Dienst Kinderopvang Stad Gent, Femma, Gemeenschapsonderwijs, Gezinsbond, Kind en Gezin, Kinderdagverblijf Pietje Pek, Kinderdagverblijf De Ster, Kinderrechtencommissariaat, Kinderrechtencoalitie, Komma, Pluralistisch Platform Jeugdzorg, Provinciale Commissie Buitenschoolse Opvang, Landelijke Kinderopvang, Minderhedenforum, Netwerk tegen armoede, Onderwijs Steden en gemeenten, Overleg Hogescholen Pedagogie Jonge Kind, Solidariteit voor het Gezin, Thuishulp Reddie Teddy, Unieko, Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, Vernieuwing in de Basisvoorzieningen voor Jonge Kinderen, Vlaamse Diensten voor Opvanggezinnen, Vlaamse Gemeenschapscommissie, Vlaams Welzijnsverbond, Vormingscentrum Opvoeding en Kinderopvang, Vrij onderwijs, Zorginspectie
[email protected] [email protected]
Zelfevaluatie
In resonans met werkveld
Gebruikers Begeleiders
Instrumentarium
In opdracht van Kind en Gezin
Gebruikers Inspectie
Ped. Raamwerk
2 Waarom een pedagogische raamwerk?
1
3
Waarom? • Internationaal gezien als een vereiste voor kwaliteit (OECD…) • Erkenning van de professionaliteit van medewerkers • Visietekst schept duidelijkheid over wat van voorzieningen wordt verwacht • Inspiratie en houvast voor het uitbouwen van een kwaliteitsvolle aanpak en kwaliteitsvol beleid • Boodschap aan gezinnen: het recht op kwaliteit
Analyse van bestaande curricula
Werkmethode en keuzes
Analyse toont welke keuzes we moeten maken
Australië: The Early Years Learning Framework (2009) Denemarken: Act on Day Care, After-School and Club Facilities (2007) Verenigd Koninkrijk: Statutory Framework for the Early Years Foundation Stage (2012) Fédération Wallonie-Bruxelles: Accueillir les tout-petits. Oser la qualité. Un référentiel psycho-pédagogique pour les milieux d’accueil de qualité (2002) Duitsland: Berliner Bildungsprogramm (2004) Ierland: Aistear. The Early Childhood Curriculum Framework (2009) Nederland: Pedagogisch kader voor de kindercentra 0-4 jaar (2009), Pedagogisch kader gastouderopvang (2013), Pedagogisch kader diversiteit in kindercentra 0-13 jaar (2012) Nieuw-Zeeland: Te Whariki (1996)
Leeftijdsbereik 0-3: Fédération Wallonie-Bruxelles 0-4: Nederland kindercentra 0-5: Australië, Engeland 0-6: Ierland, Berlijn 1-6: Zweden 0-8: Nieuw Zeeland 0-12: Nederland / Gastouders 0-13: Nederland / Diversiteit 0-18: Denemarken
Zweden: Curriculum for the Preschool Lpfö 98. Revised 2010 (2011)
Analyse toont welke keuzes we moeten maken Omvang
Analyse toont welke keuzes we moeten maken Wat en hoe monitoren?
Netherlands 1 Netherlands 3 Netherlands 2 Wallonie Berlin Te wariki
Resultaatsverbintenis
Inspanningsverbintenis
Ierland, Australië, Engeland: evaluatie van de ontwikkeling van het kind
Denemarken, Zweden Evaluatie van de inspanningen van de lokale besturen
Ireland
Fed W-B, Berlijn, Nederland: Begeleiding van voorzieningen
Australia Denmark England Sweden 0
50
100
150
200
250
Nieuw Zeeland: zelfevaluatie
300
Ontwikkeling monitoren
[email protected] [email protected]
Ervaringsgebieden
2
4
Analyse toont welke keuzes we moeten maken Andere verschillen • Formeel statuut van het raamwerk • Nadruk op ontwikkelingsachterstand (vooral in landen met minder toegang) Ook verschillen ‘onder’ de oppervlakte • Een holistische kijk op kinderen • Nadruk op spel en actief leren • Integratie van zorg en educatie • Ouderbetrokkenheid
Het pedagogische raamwerk Pedagogische kwaliteit kan niet bepaald worden zonder te bepalen wat het doel van de kinderopvang is.
Opbouw van het pedagogische raamwerk
Het pedagogische raamwerk Pedagogische kwaliteit kan niet bepaald worden zonder te bepalen wat het doel van de kinderopvang is.
Onze keuzes: • Een bondige tekst • Niet voorschrijvend, wel richtinggevend en inspirerend (Wat kinderopvang geacht wordt te doen, en waarom, niet hoe) • Inspanningsverbintenis, geen resultaatsverbintenis of beoordeling van kwaliteit op basis van ‘meting’ van kinderen
Het pedagogische raamwerk
Opbouw
Pedagogische kwaliteit kan niet bepaald worden zonder te bepalen wat het doel van de kinderopvang is.
Pedagogische kwaliteit zit ingebed in een bredere maatschappelijke context • • • •
Uitgangspunt 1: Grondwet (22, 22bis, 23) Uitgangspunt 2: IVRK Uitgangspunt 3: Europese Commissie Uitgangspunt 4: Decreet en BVR
Opdrachten
Kijk
t.a.v. kinderen t.a.v. gezinnen t.a.v. de samenleving
op kinderen op gezinnen op de samenleving
Pedagogisch handelen t.a.v. kinderen t.a.v. gezinnen t.a.v. de samenleving
Voorwaarden
[email protected] [email protected]
3
4.1 Opdrachten t.a.v. kinderen
Opdrachten 1. Zorg dragen voor het welbevinden van elk kind 2. Rijke ontplooiingskansen voor elk kind bieden 3. Erkennen van en bijdragen tot verbondenheid
Rijke ontplooiingskansen
Medewerkers … • werken vanuit een holistische aanpak • zorgen ervoor dat kinderen zich emotioneel veilig voelen • zijn sensitief • hebben een actieve en stimulerende rol • geven kansen op autonomie • stemmen hun aanpak af op elk kind afzonderlijk • leren kinderen samenleven • bieden elk kind geïntegreerde ontplooiingskansen
Hoe men naar KINDEREN kijkt
Holistische benadering Zorg voor élk kind
Leven in groep
4.2 Opdrachten t.a.v. gezinnen
Actieve rol van het kind
[email protected] [email protected]
4
Opdrachten 1. Samen de opvoeding gestalte geven 2. Verbreden van de gezinsopvoeding 3. Maatschappelijke participatie mogelijk maken 4. Erkennen van en bijdragen tot verbondenheid
Hoe men naar OUDERS kijkt
Competente gezinnen
Wederkerige relaties
Mensen verbinden
Opdrachten 1. Voorbereiden op de samenleving 2. Zorgen voor inclusie en sociale cohesie 3. Bijdragen tot gelijke kansen 4. Bijdragen tot ecologisch bewustzijn 5. Voorbereiden op levenslang leren
[email protected] [email protected]
Medewerkers … • en gezinnen leren elkaar kennen • zorgen voor inspraak en hebben systematisch overleg met gezinnen
4.3 Opdrachten t.a.v. samenleving
Medewerkers … • erkennen en waarderen diversiteit • werken samen met andere diensten en voorzieningen
5
Hoe men naar de SAMENLEVING kijkt
Respect voor diversiteit
Inclusief en democratisch
Duurzaamheid
Competente voorziening
Leiderschap
Samengevat
Observatie, documentatie…
De kinderopvang van baby’s en peuters … • draagt ertoe bij dat elk kind zich goed in zijn vel voelt, uitgedaagd wordt en zich verbonden weet met de mensen en wereld rondom zich; • wil samen met ouders gestalte geven aan de opvoeding & wil ouders steunen in de opvoedingsverantwoordelijkheid;
[email protected] [email protected]
Wat is er nodig om dit waar te maken?
5
Reflectieve medewerkers
Pedagogische begeleiding
5
De kinderopvang van baby’s en peuters … • wil een plaats zijn waar elk kind, elke ouder en elke medewerker zich thuis voelt; • draagt bij tot gelijke kansen voor kinderen, voor volwassen mannen en vrouwen;
6
De kinderopvang van baby’s en peuters … • streeft ernaar dat alle kinderen kunnen opgroeien tot volwassenen, die o vol vertrouwen in het leven staan o bijdragen aan een lerende, democratische samenleving, waar respectvol en duurzaam omgegaan wordt met elkaar en met de omgeving.
6 Enkele reacties?
Met dank aan… • “Eindelijk waardering voor de opvoedende taken die wij vervullen”
De collega’s Ferre Laevers, Michel Vandenbroeck, Mieke Daems, Bart Declercq, Hester Hulpia, Jeroen Janssen, Charlotte Van Cleynenbreughel
• “Het is goed dat het nu duidelijk wordt dat kinderopvang meer is dan een bewaarplaats voor kinderen”
En aan Centrum voor volwassenenonderwijs Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogische Werk, Dienst Kinderopvang Stad Gent, Femma, Gemeenschapsonderwijs, Gezinsbond, Kind en Gezin, Kinderdagverblijf Pietje Pek, Kinderdagverblijf De Ster, Kinderrechtencommissariaat, Kinderrechtencoalitie, Komma, Pluralistisch Platform Jeugdzorg, Provinciale Commissie Buitenschoolse Opvang, Landelijke Kinderopvang, Minderhedenforum, Netwerk tegen armoede, Onderwijs Steden en gemeenten, Overleg Hogescholen Pedagogie Jonge Kind, Solidariteit voor het Gezin, Thuishulp Reddie Teddy, Unieko, Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, Vormingscentrum Opvoeding en Kinderopvang, Vernieuwing in de Basisvoorzieningen voor Jonge Kinderen, Vlaamse Diensten voor Opvanggezinnen, Vlaamse Gemeenschapscommissie, Vlaams Welzijnsverbond, Vrij onderwijs, Zorginspectie
• “Het geeft ons een richting waar we naartoe kunnen werken”
[email protected] [email protected]
7
