Blik naar buiten gericht
VOHA | VOSON | SGBO jaarbeeld 2012
Blik naar buiten gericht In ons vorige jaarbeeld ‘Samenwerken en verbinden’ stond de ontwikkeling van onze unit centraal. Met enige trots hebben we u laten zien dat onze interne samenwerking tot mooie resultaten leidt. Inmiddels zijn we een jaar verder. Natuurlijk hebben we nog oog voor onze eigen organisatie, maar er is weer meer ruimte om naar de wereld om ons heen te kijken. En dat is ook hard nodig. De ontwikkelingen in de maatschappij en de zorg staan immers niet stil. We hebben als opleidingen tot taak om daar op in te spelen. Een goed contact met onze externe partners is hierbij onmisbaar. Hoeveel kwaliteit we ook in huis hebben, zonder uw hulp en feedback lukt het niet. Wetenschappelijk onderzoek Een belangrijke vraag is hoe we ons onderwijs een hoger academisch niveau kunnen geven. Hoe maken we onze artsen in opleiding (aios) vertrouwd met het gebruik van wetenschappelijke literatuur? Hoe leren we ze kritisch hun weg te vinden in het overweldigende aanbod van wetenschappelijke publicaties? Hoe maken we het ideaal van evidence -based practice tot praktijk?
Selectie Tot slot – maar niet onbelangrijk – is veel aandacht besteed aan het werven en selecteren van nieuwe aios. Jonge artsen hebben op dit moment een ruime keuze uit vervolgopleidingen. Ze komen niet langer zo maar op ons af. Hoe werven we voldoende goede en gemotiveerde artsen om huisarts, bedrijfsarts of specialist ouderengeneeskunde te worden? En hoe informeren we ze zo dat ze weloverwogen kunnen kiezen? Betere selectie kan ertoe bijdragen dat de uitval uit (dure) vervolgopleidingen tot een minimum beperkt blijft.
Overzicht Net als vorig jaar bieden we u in dit jaarbeeld een overzicht van belangrijke activiteiten en gebeurtenissen bij de VOHA, VOSON en SGBO. We willen u graag laten zien waar we staan! Lidwien Bernsen, Eric van der Geer, Joost van der Gulden en Ben Bottema Namens de unit Vervolgopleidingen, afdeling Eerstelijnsgeneeskunde
Jan Lavrijsen, specialist ouderengeneeskunde, afdeling Eerstelijnsgeneeskunde
Vervolgopleiding Specialist Ouderengeneeskunde Nijmegen Per 1 juli 2012 is Eric van der Geer hoofd van de VOSON geworden. Sinds 2006 is hij als docent verbonden aan de opleiding. Met deze benoeming is de vacature vervuld die is ontstaan na het vertrek van Jan Lavrijsen die zich heeft toegelegd op onderzoek.
Onderwijs Voor een aantal medische onderwerpen is de expertise van een klinisch geriater gevraagd. Dr. Marianne van Iersel, verbonden aan de afdeling Klinische Geriatrie, heeft een aantal medische programma’s verzorgd als vakdocent. Tevens heeft zij samen met Sjaak van Meeteren een aantal programma’s gereviseerd. De aios hebben dit onderwijs goed gewaardeerd.
Regiodagen In drie subregio’s organiseren groepjes aios vier keer per jaar onderwijs. De groepjes zijn samengesteld uit alle jaargroepen. De aios kiezen de onderwerpen zelf in overleg met de coördinator van het aios-curriculum. Dit leidt tot onderwijs over bijzondere zorgvoorzieningen in de regio. Op het terrein van generieke competenties, werd bijvoorbeeld een maatschappelijk debat in het provinciehuis van Gelderland verzorgd. Dit regio-onderwijs wordt goed gewaardeerd. De organisatie vraagt wel de nodige inspanning van de aios.
Integratie ondersteunende diensten De taken van de ondersteunende diensten zijn herschikt, waardoor activiteiten zoals roosterplanning en stageplanning nu voor de opleidingen gezamenlijk georganiseerd worden.
oog voor maatschappelijke ontwikkelingen | samenwerken met externe partners | academisering
“ Het is belangrijk dat de opleidingen meer aandacht krijgen voor generieke competenties. Als we die beter herkennen wordt gezamenlijk onderwijs eenvoudiger. Maar het is ook de basis voor een verantwoord vrijstellingenbeleid bij een carrièreswitch naar een andere specialisatie.”
“ Alle efforts die jullie als ‘motor’ achter het landelijk onderwijsproject hebben verricht, renderen! Wij zien vanuit BKV positieve ontwikkelingen. Arbodiensten onderzoeken de mogelijkheid om jonge artsen traineeships te bieden. Artsen en studenten vragen ons vaker naar het toekomstperspectief als ze er voor kiezen om bedrijfsarts te worden.” Titjana Brillenburg Wurth - Ruygt, directeur BKV-groep
Nijmeegse bedrijfsartsenopleiding SGBO De bedrijfsgezondheidszorg is georganiseerd volgens het beginsel van ‘marktwerking’. Dat geldt ook voor de opleiding tot bedrijfsarts: deze wordt betaald door de sector zelf. Voor de arbodiensten is toenemend voelbaar dat de economie al jaren onder druk staat. Werkgevers zijn zuiniger dan voorheen bij het afsluiten van contracten. Hoewel de omzet van veel arbodiensten krimpt, blijft de instroom bij de SGBO op peil. Dit hangt nadrukkelijk samen met de goede reputatie van onze opleiding in het praktijkveld en met ons actieve relatiebeheer.
Onderzoek Een interessante ontwikkeling is een voorzichtige samenwerking met drie grotere arbodiensten op het punt van wetenschappelijk onderzoek. Vanuit de SGBO worden collega’s getraind in onderzoekvaardigheden of er wordt hulp geboden bij het uitvoeren en publiceren van onderzoek. Bij een aantal andere arbodiensten wordt bijgedragen aan kwaliteitsbevordering door het organiseren van interne scholing van bedrijfsartsen.
Kwaliteitsbevordering Met het oog op de toekomst is veel energie gestopt in het bevorderen van de kwaliteit van het coassistentschap bij een arbodienst of maatschap van zelfstandige bedrijfsartsen. Dit is de manier om aanstaande artsen een goed beeld te geven van het werken als bedrijfsarts. Arbodiensten kunnen zich zo profileren als interessante werkgever. De SGBO stimuleerde samen met de beroepsvereniging van bedrijfsartsen (NVAB) een landelijke discussie over het belang van beter studentenonderwijs en een aantrekkelijker coschap.
SER-advies Aan het eind van 2012 bleek dat de SER de belangrijkste conclusies overneemt uit de studie De positie van de bedrijfsarts, die deels geschreven werd vanuit de SGBO. Minister Asscher heeft inmiddels laten weten goeddeels akkoord te gaan met dit SER-advies over de bedrijfsgezondheidszorg. Leuk om op deze manier een beetje mee te sturen!
“ Als ‘oud’ aios teruggekeerd als HAO heb ik ervaren dat de VOHA een innovatieve weg is ingeslagen. Gelukkig met behoud van de goede sfeer en oog voor elkaar. De inzet van kaderhuisartsen kan een mooie bijdrage leveren aan de verdere professionalisering van de opleiding.”
Voortgezette opleiding tot Huisarts In 2012 telde de huisartsenopleiding gemiddeld 220 aios. Nijmegen heeft deelgenomen aan een pilot nieuwe selectieprocedure die in 2013 landelijk zal worden ingevoerd. Het is noodzakelijk onze opleidingscapaciteit beter te benutten om in de toekomst opvolging van de huidige 55+ huisartsen te garanderen. De huisarts van de toekomst zal zich in toenemende mate bezighouden met chronische (complexe) zorg. Naast de medisch inhoudelijke expertise van de huisarts stelt dit hoge eisen aan de competenties samenwerken en organiseren. Onze visie is dan ook dat we binnen Eerstelijnsvervolgopleidingen meer samen moeten optrekken met de specialisten ouderengeneeskunde. Twintig procent van de derde jaars aios differentieert waarbij zij zich verdiepen in een deelgebied van de huisartsgeneeskunde. Deze ontwikkeling sluit aan bij de opleidingen tot kaderhuisarts en bij de visie van onze beroepsgroep (LHV/NHG) dat de huisarts van de toekomst naast zijn generalisme ook extra expertise ontwikkelt.
Professionalisering Binnen de opleiding is veel aandacht uitgegaan naar het ontwikkelen van competentiegerichte opdrachten (CGO) die een leidraad vormen voor het leerproces. Deze CGO’s worden door de aios uitgevoerd in de opleidingspraktijk. Hun opleiders hebben hierbij een belangrijke coachende rol. De professionalisering van de huisartsopleiders als docent heeft daarom een centrale rol in ons beleid. Twee docenten zijn aangesteld om functioneringsgesprekken te voeren met de opleiders en te bekijken hoe zij hun rol als docent kunnen optimaliseren. De visie van de Voha blijft dat de aios in de praktijk worden opgeleid. De terugkomdagen zijn faciliterend en ondersteunend aan het leerproces.
Expertise Een van de speerpunten is de docentprofessionalisering van docenten op het instituut. Hiervoor zijn vier modules ontwikkeld, waarbij we aansluiting zoeken bij de onderwijskwalificaties van het UMC St Radboud. In 2012 is gestart met het Radboudkompas, een digitaal portfolio waarin het jaarlijkse functioneringsgesprek met de docent wordt vastgelegd. Docentprofessionalisering is hierbij een aandachtspunt. In dit kader zullen alle docenten een EBP cursus volgen en zelf CAT’s (Critically Appraised Topics) maken. Het doel is dat onze docenten voldoende expertise ontwikkelen om aios en opleiders te begeleiden bij het ontwikkelen van een kritisch wetenschappelijke werkwijze.
professionalisering van docenten en opleiders | werving en selectie
Jacqueline Berends, opleider
WAT STOND IN 2012 CENTRAAL?
Oog voor maatschappelijke ontwikkelingen De snelle ontwikkeling van de zorg vraagt om artsen die weten wat er speelt en die in staat zijn zelf een bijdrage te leveren aan zorgvernieuwing: koplopers in de zorg. We oriënteren ons als unit bijvoorbeeld op de vraag wat de vergrijzing van de zorg betekent voor het werk van de huisarts en de specialist ouderengeneeskunde. De toename van het aantal ouderen in de komende decennia zal samengaan met het verplaatsen van intramurale zorg naar thuiszorgvoorzieningen. Dat vraagt om een andere stijl van werken, om andere competenties, om andere samenwerkingsrelaties. De bedrijfsarts, maar ook de huisarts, moet inspelen op het overheidsbeleid dat gericht is op participatie van een groter deel van de bevolking in werk of andere activiteiten. Meedoen is gezond, zo blijkt in toenemende mate uit onderzoek. Dat geldt ook voor mensen met een chronische ziekte of beperkingen.
Samenwerken met externe partners Om onze opleidingen vorm te geven is een goede samenwerking met een ruim aantal partijen van belang, zoals met de wetenschappelijke verenigingen, de SBOH, SOON en de RGS. Heel belangrijke partners zijn uiteraard de opleiders van wie de aios het vak leren in de praktijk. Dit geldt ook voor de instellingen waar stages gevolgd kunnen worden in het kader van de opleiding. Meer inhoudelijk is leren samenwerken een competentie die meer aandacht behoeft. Zorg komt in toenemende mate tot stand met inbreng van zorgverleners uit verschillende disciplines. Leren samenwerken is een competentie die meer aandacht behoeft. Dat geldt zeker ook voor het leren plannen en regisseren van complexe zorg.
Academisering Het is onze ambitie de aios vertrouwd te maken met evidence - based practice (EBP). We moeten ze uitdagen om wetenschappelijke literatuur te gebruiken om praktijkvragen te beantwoorden. Ze krijgen meer ruimte om zelf presentaties te houden tijdens het onderwijs. We krijgen bij het EBP onderwijs waar nodig hulp van vakdocenten, zoals kaderartsen, collega-onderzoekers uit de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde en klinisch specialisten.
Werving Door alle opleidingen is opnieuw veel werk gemaakt van het enthousiasmeren van studenten en jonge artsen voor een loopbaan in de eerste lijn.
Eerstelijnsvervolgopleidingen
Ben Bottema
Nynke Scherpbier de Haan
Milou Toonen
Hoofd unit
plv. Hoofd unit
Secretaresse
VOHA
VOSON
SGBO
Lidwien Bernsen
Eric van der Geer
Joost van der Gulden
Hoofd VOHA
Hoofd VOSON
Hoofd SGBO
Lydia van Breet
Mathilde van Dalen van Teylingen
Juul Wolken
Secretaresse
Secretaresse
Secretaresse
Ellen Giesbers
Leontien Wensink
Secretaresse
Secretaresse
Anne Landman Secretaresse
Marion Teunissen Vierstraete
WIE KRIJGT U AAN DE LIJN ? (024) 361 53 00
Bezoekadres Opleidingscentrum A Looproute 166 Kapittelweg 54 6525 EP Nijmegen
Postadres UMC St Radboud Huispost 166 Postbus 9101 6500 HB Nijmegen
ontwerp
Universitair Medisch Centrum St Radboud Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Unit Vervolgopleidingen
bureauketel.nl
Secretaresse
Visitatie
Prinsjesdagsymposium
In 2012 zijn de drie vervolgopleidingen door een extern visitatieteam bezocht voor een grondige evaluatie van de organisatie en onderwijskundige kwaliteit. Dit leverde geen problemen op. De erkenning is voor elk van de opleidingen verlengd.
‘Meedoen moet! Maar kan het ook?’ was het thema van het Prinsjesdagsymposium 2012. Zo’n 140 aios en senior bedrijfsartsen deden mee en verdiepten zich in de problemen bij het aan het werk helpen van ‘de onderkant van de arbeidsmarkt’. De SGBO organiseert ieder jaar een nascholingsdag op Prinsjesdag rond een actueel thema.
Gepromoveerd In februari 2012 is Patrick Dielissen, huisarts en docent bij onze unit, gepromoveerd op het proefschrift “Gender medicine in GP training. Design, evaluation and development”. Patrick geeft in dit proefschrift aanwijzingen om de huisarts in opleiding te leren wanneer aandacht voor gender belangrijk is in de arts-patiënt communicatie.
Jan van Es-prijs Linda Kiers, aios bij de VOHA, won de Jan van Es scriptieprijs. Dit mooie resultaat laat zien dat we met ons EBP onderwijs op de goede weg zijn.
Afscheid Jan Lavrijsen en Chris van Weel Op 28 juni werd het afscheid van Jan Lavrijsen bij de VOSON gememoreerd met een goed bezocht symposium over Niemand tussen wal en schip. Chris van Weel nam op 30 november afscheid als hoofd van de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde tijdens een symposium met als titel Health Care beyond Medicine: the changing role of academia.
Themabijeenkomst over het werven van nieuwe bedrijfsartsen.
