bestuurder

1

Voorwoord door de directeur/bestuurder Fiom is volop in ontwikkeling van een hulpverleningsinstantie die ook kennis deelt, naar een kennisorganisatie die ook hulp verleent. We richten ons steeds meer op kennisontwikkeling en kennisdeling op het terrein van ongewenste zwangerschap en afstammingsvragen. Op het gebied van afstammingsvragen verlenen we hulp op het terrein van afstandsmoeders en zoekacties naar biologische familie. Fiom blijft de toegangspoort voor hulp aan ongewenst zwangere vrouwen. We zien het als onze taak om ervoor te zorgen dat neutrale hulp en voorlichting aan ongewenst zwangere vrouwen gewaarborgd blijft. Fiom kwam in 2014 op haar kennisterreinen meer en meer in beeld. De werkconferenties over afstammingsvragen “Recht op Roots” en ongewenste zwangerschap “Het belang van een eigen keuze” en ook de expertmeeting over donoren draagmoederschap hebben hier in belangrijke mate aan bijgedragen. Ditzelfde geldt zeker ook voor de nieuwe Fiom website en de veelheid van activiteiten die heeft plaatsgevonden op Fiomonderwerpen in de media. De taken die eigen zijn en blijven aan Fiom kunnen voor een belangrijk deel landelijk worden uitgevoerd. De websites zijn hier een belangrijk middel bij. Voor face–to–face vormen van expertiseoverdracht, samenwerking en hulpverlening, bijvoorbeeld bij afstand ter adoptie, blijft de regionale en lokale inbedding echter belangrijk. Aan de inbedding van de hulpverlening van onbedoelde zwangerschap is in 2014 hard gewerkt, onder andere via het decentralisatieplan “Hulpverlening aan ongewenst zwangeren en tienermoeders” (zie hiervoor 1.7.1). Dit decentralisatieplan wordt versneld uitgevoerd door een financiële impuls van het ministerie van VWS (via het aannemen van een amendement bij de begrotingsbehandeling 2014). Deze financiële impuls heeft geleid tot aanpassingen in de uitvoering van het Activiteitenplan 2014. Consequentie daarvan is dat “tijd” binnen de programma’s soms anders is ingezet dan vooraf was begroot. Dit komt ook doordat het ontwikkelen van de kennisfunctie in de praktijk anders is verlopen dan vooraf gedacht. In dit jaarverslag volgt nu eerst een overzicht van afrekening van de programma’s Ongewenste Zwangerschap, Afstammingsvragen en opbouw Kennisorganisatie. Vervolgens vindt u bij het projectenoverzicht een gedetailleerde beschrijving per project. Uit contact met cliënten, intermediairs, politici en media kwam ook het afgelopen jaar weer naar voren dat het recht op keuzevrijheid bij ongewenste zwangerschap én het recht op afstammingsgegevens specifieke aandacht vragen. Deze wetenschap stimuleert ons iedere dag weer om onze specifieke kennis en inzichten actief met u te ontwikkelen en delen. Fiom is een organisatie welke volgend jaar 85 jaar bestaat, met wortels in het verleden en vleugels naar de toekomst. C.P.M. van Kessel, Directeur/ Bestuurder

Jaarverslag 2014

2

Jaarverslag 2014

3

INHOUDSOPGAVE Pagina PROGRAMMA ONGEWENSTE ZWANGERSCHAP Resultatenverantwoording Ongewenste Zwangerschap

04 05

Fiom in de media Ongewenste Zwangerschap Bereik 2014 Ongewenste Zwangerschap

06 07

PROGRAMMA AFSTAMMINGSVRAGEN Resultatenverantwoording Afstammingsvragen

08 09

Fiom in de media Afstammingsvragen Bereik 2014 Afstammingsvragen

10 11

OPBOUW KENNISORGANISATIE Resultatenverantwoording kenniscyclus Financieel overzicht kennisorganisatie

12 13 14

PROJECTENOVERZICHT

17

VERANTWOORDING PER PROJECT Ongewenste Zwangerschap Afstammingsvragen Opbouw Kennisorganisatie

18 18 28 35

SAMENWERKINGSPARTNERS

44

Jaarverslag 2014

4

1.

Ongewenste Zwangerschap

Doelstelling Als hoofddoel voor het Kennisterrein Ongewenste Zwangerschap is voor 2014 het volgende geformuleerd: Het worden van een kenniscentrum dat kennis ontwikkelt op dit terrein en vrouwen en meisjes die ongewenst zwanger zijn faciliteert, om goed geïnformeerd een weloverwogen besluit te kunnen nemen. Rol, positie en opdracht Fiom is expert op het gebied van ongewenste zwangerschap, stelt haar expertise ter beschikking aan tal van doelgroepen die in hun persoonlijk leven of in het kader van hun professie vragen op dit terrein hebben. Zij vervult een verbindende rol gericht op uitwisseling en ontwikkeling van kennis en expertise. Fiom komt op voor de positie van de ongewenst zwangere vrouw en pleit voor keuzevrijheid ten aanzien van het al dan niet uitdragen van de zwangerschap. Resultatenverantwoording Op programmaniveau zijn de inhoudelijke doelen op hoofdlijnen gerealiseerd. De kosten- en tijdsinvestering zijn gerealiseerd zoals begroot. De belangrijkste verschuivingen binnen het programma komen door het toekennen van extra financiering voor het decentralisatieplan naar aanleiding van het amendement. Dit heeft voor een aanpassing van het project Tienerzwangeren en Tienerouders gezorgd. Hier is minder aan uitgegeven dan begroot in het activiteitenplan 2014. De overgebleven uren zijn ten goede gekomen aan de opbouw van de kennisfunctie. Met name de conferentie heeft een grotere investering gevraagd. Dit is te verklaren doordat veel activiteiten die hiervoor zijn uitgevoerd tegelijkertijd hebben bijgedragen aan het vormgeven van de kennisfunctie (opbouw kennisdossier op de website, schrijven van/meewerken aan artikelen voor verschillende media). We zijn tevreden met het resultaat: meer begrip en samenwerking tussen verschillende veldpartijen. Dit is een mooie basis gebleken voor het ontwikkelen van interdisciplinaire richtlijnen. Binnen het project “Besluitvorming bij ongewenste zwangerschap” is ook een verschuiving te zien. De digitale module "Zwanger wat nu" en face-to-face hulpverlening bij ongewenste zwangerschap, op plaatsen in Nederland waar deze hulp niet voorhanden was, hebben sterk bijgedragen aan ons doel om deze hulpverlening in Nederland toegankelijk en dichtbij de klant te organiseren. De mogelijkheid om deze hulpverlening lokaal in te bedden en te financieren is tot op heden beperkt. Gemeenten hechten belang aan deze hulpverlening, maar het heeft in de veelheid van onderwerpen die in 2014 gedecentraliseerd moesten worden, voor hen geen prioriteit. De ontwikkeling van de digitale keuzehulp “Zwanger wat nu” heeft in totaal minder tijd in beslag genomen; het aandeel van VWS is in verhouding groter. Dit komt door tegenvallende inkomsten op dit onderwerp, terwijl de inkomsten rondom “Zwanger en voornemen tot afstand ter adoptie” hoger zijn dan vooraf was geraamd. Dat meer tijd is besteed aan het thema Afstand ter Adoptie is te verklaren door een groter beroep dat is gedaan op de kennisfunctie; onder andere door de komst van vondelingenkamers en de discussie over de mogelijkheid tot bevallen onder geheimhouding. Bij het project Abortusverwerking is tijdswinst geboekt doordat bij de integratie van de abortusverwerkingsmodule in Fiom.nl veel gebruik kon worden gemaakt van functionaliteiten die voor de module “Zwanger wat nu” zijn ontwikkeld. Hetzelfde geldt voor het vernieuwen van de website Tienermoeders.nl. Hiervoor kon ook een deel van het fondsgeld van de Maasstichting worden ingezet. Aan het project "Zwanger...en dan?" is binnen de instellingssubsidie weinig aandacht besteed doordat dit onderdeel is opgepakt in het samenwerkingsproject met Soa Aids en Rutgers WPF. De financiering van dit Impuls project “preventie ongewenste tienerzwangerschap en begeleiding tienermoeders”(IPOT) is ook mogelijk gemaakt door het amendement op de VWS begroting 2014. Op de volgende pagina's vindt u een overzicht van het bereik van onze dienstverlening en mediauitingen. Vanaf bladzijde 17 vindt u het projectenoverzicht en een uitgebreidere verantwoording per project.

Jaarverslag 2014

5

1.1

Resultaatverantwoording: Ongewenste Zwangerschap

1.1. 1.1.1.

Opbouw kenniscentrum voor ongewenste zwangerschap begroot Opbouw kenniscentrum voor ongewenste zwangerschap werkelijk verschil

1.1.2.

Conferentie Ongewenste Zwangerschap

uren

1.2.

ink./derden VWS invest.

786 € 771 € -15 €

64.037 € 65.387 € 1.349 €

-2.016 € -12.067 € -10.051 €

62.021 53.320 -8.701

begroot werkelijk verschil

416 € 887 € 471 €

33.893 € 75.206 € 41.314 €

-11.067 € -13.879 € -2.812 €

22.825 61.327 38.502

Besluitvorming bij ongewenste zwangerschap begroot werkelijk verschil

2.158 € 1.570 € -588 €

175.817 € -166.735 € 133.212 € -79.362 € -42.605 € 87.373 €

9.082 53.850 44.768


990 € 923 € -68 €

80.658 € 78.260 € -2.397 €

-2.539 € -14.442 € -11.903 €

78.118 63.818 -14.300


1.626 € 2.360 € 734 €

132.474 € 200.190 € 67.716 €

-4.171 € -36.944 € -32.773 €

128.303 163.246 34.942


1.982 € 1.677 € -305 €

161.478 € 142.269 € -19.209 €

-15.105 € -26.255 € -11.150 €

146.373 116.014 -30.359


2.085 € 1.233 € -852 €

169.870 € 104.602 € -65.268 €

-5.348 € -19.303 € -13.955 €

164.522 85.299 -79.223


221 € 7 € -214 €

18.005 € 594 € -17.412 €

-567 € -110 € 457 €

17.439 484 -16.955

226 € 40 € -186 €

18.413 € 3.415 € -14.998 €

-18.412 € -3.415 € 14.997 €

0 -0

10.490 € 9.467 €

854.645 € 803.135 €

225.961- € 628.684 205.777- € 597.358

1.2.1.

Digitale keuzehulp

1.2.2.

Kennisoverdracht face-to-face hulpverlening

1.2.3.

Zwanger en voornemen tot afstand ter adoptie

1.3.

Kennisoverdracht abortusverwerking

1.3.1


1.4.

Tienerzwangeren en tienerouders

1.4.1


1.5.

'Zwanger…en dan?'

1.5.1

'Zwanger…en dan?'

1.6.

Expertiseoverdracht ongewenste kinderloosheid en zwangerschapsverlies Expertiseoverdracht ongewenste kinderloosheid en begroot zwangerschapsverlies werkelijk verschil

1.6.1

waarde

Subtotaal Programma Ongewenste Zwangerschap / begroot Idem werkelijk Verdeling:

Verdeling:

Jaarverslag 2014

Personele kosten: Overige kosten:


€ € €

678.022 176.623 854.645 Inkomsten:

€ € €

803.135 803.135 Inkomsten:

VWS investerings €

€

VOORCALCULATIE

225.961- € 1.080.606 VWS investerings 205.777- € 1.008.912

-

NACALCULATIE

6

1.2.

Fiom in de media met onbedoelde/ongewenste zwangerschap

Fiomonderwerpen hebben in 2014 veel media-aandacht gekregen. Een mooie manier om ons als specialist te presenteren, kennis te delen, aandacht te vragen voor keuzevrijheid bij ongewenst zwangere vrouwen en het belang van een landelijk netwerk van hulpverleners op dit terrein. Richtlijn huisartsen Artikelen in de Volkskrant en het Nederlands Dagblad n.a.v. het persbericht van Fiom over de “Richtlijn Ongewenste Zwangerschap voor huisartsen” (29-07-14) die opgesteld gaat worden. Eveneens is door BNR Nieuwsradio en op de websites van Blik op Nieuws en de Nationale Zorggids hier ook aandacht aan besteed. Fiomhulpverlening Ongewenste Zwangerschap Er is een artikel verschenen in Maatwerk (oktober 2014), en het blad Nataal om bekendheid te geven aan de veranderende rol van Fiom van hulpverlening naar specialist met kennisfunctie. Zwanger, wat nu? Interviews n.a.v. het persbericht over de website en het digitale programma “Zwanger, wat nu?” welke zijn opgenomen in alle regionale dagbladen. Informatie over website en programma zijn opgenomen op de websites van onder andere JIP Delft, Vrouw.blog, Women-online, Singlessite, Medicalfacts, Perssupport, NGvA, Gezondheid.nl, Heuvelrugverloskundigen.nl, CJG Deventer. Werkconferentie “Het belang van een eigen keuze” Aan de werkconferentie over ongewenste zwangerschap “Het belang van een eigen keuze” werd aandacht besteed via websites van o.a. de Nationale Zorggids, CJG Noordoostpolder, RutgersWPF, Liefdesloket.nl, Drimble.nl, Congres4u.nl en Seksuelevorming.nl. Het resultaat hiervan was een volle zaal met een diversiteit aan deelnemers. Abortus In een interview dat is geplaatst op de website Gezondheidenco.nl, is door Fiom ingegaan op het 30 jarige bestaan van de Wet afbreking Zwangerschap. We constateerden dat er voor veel vrouwen nog steeds een taboe heerst op abortus. Door bij te dragen aan het doorbreken van dit taboe, heeft Fiom meegewerkt aan een lokaal radio programma en een artikel in een studententijdschrift. Afstand ter adoptie Mevrouw Rebel, Kamerlid PvdA, heeft naar aanleiding van de uitzending van Brandpunt over afstandsmoeders Kamervragen gesteld en heeft zich door Fiom nader laten informeren In het maartnummer van het Adoptie Magazine is een artikel van Fiom gepubliceerd over afstand ter adoptie,: “Nog steeds staan ook in Nederland vrouwen hun kind af ter adoptie. Wie zijn deze vrouwen en waarom doen ze afstand?”. Vondelingenkamers Naar aanleiding van het advies van de RSJ over de vondelingenkamers heeft het ministerie een werkgroep ingesteld over geheimhouding bij een voornemen tot afstand, waar Fiom een adviserende rol in speelt. Wat opviel in het publieke debat was de onbekendheid met de mogelijkheid om in Nederland, al dan niet onder geheimhouding, je kind ter adoptie af te staan. Meer over mediaaandacht rondom afstand ter adoptie en vondelingenkamers vindt u aan het einde van hoofdstuk 2 over Afstammingsvragen. Deze onderwerpen liggen namelijk op het grensvlak van beide kennisterreinen.

Jaarverslag 2014

7 `

1.3. Bereik: Ongewenste zwangerschap Opbouw kenniscentrum OZ 57.956 bezoeken aan de website 206 Contacten via email, contactformulier en telefoon Training(en): Onbedoelde zwangerschap en tienerzwangerschap (workshop 2x). Doelgroep: Academie voor Verloskunde, Maastricht, blok: “Verloskundige als casemanager” “Seks met je hersenen” (lezingen en interviews) Doelgroep: Deelnemers aan conferentie over tienermoeders op Aruba/ BES + kijkers Tv-interviews. Conferentie OZ: 125 deelnemers

Besluitvorming OZ 230 Contacten via email, telefoon en contactformulier Training(en): Onbedoelde zwangerschap, besluitvorming en tienerzwangerschap. Doelgroep: Sense verpleegkundigen op de RINO-opleiding. www.zwangerwatnu.nl (01-10-2014 tot 31-12-2014): 2.911 bezoeken website en 277 deelnemers aan het programma 43 deelnemers online begeleiding

Face to face hulpverlening 206 cliënten Voornemen tot Afstand ter adoptie: 95 cliënten 702 bezoeken aan de website en 115 contacten via email, contactformulier en telefoon Training(en): Afstand ter adoptie (les) Doelgroep: Deelnemers aan de vervolgopleiding gynaecologie en obstetrie van de Radboud Zorgacademie.

Kennisoverdracht abortusverwerking 28 Contacten via email en telefoon www.abortusverwerking.nl: 33.172 bezoeken website 238 deelnemers aan het programma zijn online begeleid 38 contacten via email, contactformulier en telefoon

Kennisoverdracht Tienerzwangeren & Tienerouderschap 94 Contacten via email en telefoon www.tienermoeders.nl: 54.768 bezoeken website www.infoportaaltienermoeders.nl: 15.348 bezoeken website Training(en): Tienerzwanger en ouderschap. Doelgroep: 12 + 17 ambulante begeleiders LVB-jongeren, Pluryn. Tienerouderschap (inleiding) 73 deelnemers aan congres Medilex “Uitgerekend nu”. Tienerouderschap(les), Doelgroep: 17 vierdejaars studenten kraamverzorging.

Jaarverslag 2014

8

2.

Afstammingsvragen

Doelstelling Als hoofddoel voor dit kennisterrein is het volgende geformuleerd: het Kenniscentrum Afstammingsvragen is ingericht zodat uitgebreide Fiom kennis over afstammingsinformatie, zowel nationaal als internationaal, optimaal beschikbaar, bereikbaar en toegankelijk is voor betrokkenen. Waar nodig is er voor mensen ondersteuning in hun zoektocht naar afstammingsinformatie en/of biologische ouders. Rol, positie en opdracht Fiom is al tientallen jaren expert op dit terrein en beschikt over een uitgebreide database met afstammingsinformatie. Daarnaast heeft de organisatie toegang tot belangrijke andere bronnen en is deze gespecialiseerd in zoekacties. Fiom stelt haar informatie en expertise ter beschikking aan publiek, politiek, sociale (semi)professionals, en organisaties die met deze thema’s te maken hebben. Ook vervult het een verbindende rol als het gaat om uitwisseling en ontwikkeling van kennis en expertise. Resultatenverantwoording Binnen het kennisterrein Afstammingsvragen lag het accent in 2014 nog op dienstverlening. In de plannen voor 2015 gaat meer aandacht uit naar de kennisfunctie. De unieke kennis die we op dit gebied in huis hebben is zeer de moeite waard om te delen. Voorafgaand aan de geplande internationale conferentie KID-DNA is een behoeftepeiling gehouden onder intermediairs. Hieruit bleek dat men vooral behoefte had aan kennis van en inzicht in de Nederlandse situatie rondom afstammingsgegevens. Het programma is hierop aangepast. Hierdoor werd het mogelijk om Nederlandse professionals, werkzaam op uiteenlopende terreinen, bijeen te brengen en kennis over afstammingsvragen uit te laten wisselen. Dat was nog niet eerder gebeurd. Net als bij de conferentie rondom ongewenste zwangerschap waren de benodigde uren te optimistisch begroot. En ook hier is veel werk verzet wat past onder de opbouw van het kenniscentrum afstammingsvragen. Dit verklaart de verschillen in besteedde uren tussen de deelprojecten. Voor de voorbereidingen van de expertmeeting draagmoederschap kon worden meegelift met de voorbereidingen van de conferentie. De expertbijeenkomst zelf heeft een goede basis gelegd voor verdere samenwerking tussen professionals uit de sociale, juridische en medische sector op het gebied van kennisontwikkeling op dit terrein. De onderschrijding in uren bij het project “Datacentrum” is gerelateerd aan de overschrijding bij de projecten “Zoeken naar biologische familie ”en “Donor gerelateerde zoekacties”. Het inschrijven in en het beheer van de registers en archieven zijn belangrijke activiteiten in het kader van de opbouw van het Datacentrum voor afstammingsinformatie. Deze activiteiten maken echter integraal onderdeel uit van de procedures, die geregistreerd worden onder beide genoemde projecten. De indeling van de activiteiten binnen dit kennisterrein blijkt niet logisch. In 2016 zal dit worden aangepast. Aan het project “Dienstverlening ISS” is veel meer tijd besteed dan begroot. Dit komt door een verdubbeling van het aantal zaken. Als dit zich in 2015 zo doorzet gaan we onderzoeken wat hiervan de oorzaak is.

Jaarverslag 2014

9

Resultaatverantwoording Afstammingsvragen

2.1

uren 2.1.

Opbouw kenniscentrum afstammingsvragen

2.1.1.

Opbouw kenniscentrum afstammingsvragen

2.1.2.

Expertmeeting over draagmoederschap

2.1.3.

Een internationale conferentie KID-DNA

2.2.

Datacentrum afstammingsinformatie

2.2.1


2.3.

Zoeken naar biologische familie

2.3.1.

Zoeken naar biologische familie

2.3.2.

Donorgerelateerde zoekacties

2.4. 2.2.1

waarde



2.063 € 1.074 € -989

168.078 € 91.134 € -76.943 €

-5.292 € -16.818 € -11.526 €

162.786 74.316 -88.470


417 € 308 € -110

33.974 € 26.087 € -7.887 €

-11.070 € -4.814 € 6.256 €

22.904 21.273 -1.632


417 € 891 € 474 €

33.974 € 75.546 € 41.572 €

-11.070 € -13.941 € -2.871 €

22.904 61.605 38.700


1.556 € 451 € -1.105

126.771 € 38.282 € -88.489 €

-3.991 € -7.065 € -3.074 €

122.780 31.217 -91.563


4.406 € 5.080 € 674 €

358.967 € 430.920 € 71.953 €

-27.323 € -79.523 € -52.200 €

331.644 351.397 19.753


1.094 € 1.203 € 109 €

89.131 € 102.014 € 12.884 €

-6.784 € -18.826 € -12.042 €

82.346 83.188 842

Dienstverlening International Social Service (ISS) begroot Dienstverlening International Social Service (ISS) werkelijk verschil

1.321 € 3.637 € 2.316 €

107.625 € 308.546 € 200.921 €

-33.388 € -56.940 € -23.552 €

74.237 251.606 177.369

11.274 € 12.643 €

918.520 € 1.072.529 €

Subtotaal Programma Afstammingsvragen Idem werkelijk Verdeling:

Verdeling:

Jaarverslag 2014


€ € €


€ € 1.072.529 € 1.072.529 Inkomsten:

VWS investerings -98.918 1.017.438

728.696 189.824 918.520 Inkomsten:

VWS investerings €

197.927- € 1.270.456

-98.918 € 819.602 197.927- € 874.602

VOORCALCULATIE

NACALCULATIE

10

2.2.

Fiom in de media met Afstammingsvragen

Met name door het aantal kinderen dat in 2014 te vondeling is gelegd en de komst van vondelingenkamers is er het afgelopen jaar veel media-aandacht geweest voor het thema Afstammingsvragen. De belangrijkste insteek van Fiom was het inzicht geven in het belang van en het recht op afstammingsgegevens. Het persbericht “Onjuiste donorpaspoorten aan het licht door Fiom KID-DNA-databank” (04-08-14) heeft veel aandacht gegenereerd bij diverse media: Radio: o.a. Radio1, AmsterdamFM, BNR-Nieuws, BNN radio en Radio Een Vandaag. Televisie door: Een vandaag en het NOS-journaal. Alle landelijke/ Regionale Dagbladen, vakbladen en online nieuws. Door Het persbericht vondelingenkamer/advies RSJ over Vondelingenkamers (22-08-14) was er aandacht op TV en Radio voor het onderwerp in Nieuwsuur en op NOS.nl. Radio 1, BNR, AmsterdamFM, Omroep Brabant. Ook een groot aantal kranten publiceerden erover. Naar aanleiding van de gevonden baby in Amsterdam verschenen interviews met Fiom in Trouw, in het Parool en via AmsterdamFM. Televisie-aandacht was er door RTV Noord Holland, Editie NL op RTL4 en Hart van Nederland op SBS6. Over het in Alkmaar gevonden lijkje van een baby verschenen artikelen in o.a. de Metro, het AD en de Volkskrant, waarin ook Fiom aan het woord komt. Ook werd het Fiom standpunt verwoord via AmsterdamFM. De aankondiging van de conferentie over afstammingsgegevens met als titel: “Recht op Roots” werd opgepakt door AmsterdamFM. Ook diverse websites namen de aankondiging over waaronder: het NJI, Wereldkinderen, de Leidse Universiteit, Steunpuntadoptie in België, Kidlotgenoten, Stichting Donorkind, en meerdere websites en tweets van personen. In het blad van de NVOG (Nederlandse vereniging voor obstetrie en gynaecologie) wordt een verslag van de conferentie geplaatst. Over de expertmeeting over donoren draagouderschap is middels de Nieuwsbrief een bericht uitgegaan aan alle relaties van Fiom. Verder is er meegewerkt aan: • Het onderzoek Social Work Centre for Applied Childhood studies van de Universiteit van Huddersfield UK door het leveren van input over de wet Donorgegevens Kunstmatige bevruchting (januari 2014); • Een artikel over de bestaande modellen voor KID/DNA databanken in de wereld en hun werkwijze o.l.v. Marlilyn Crawshaw van de Universiteit van York; • Een interview over de Fiom KID- DNA databank en de mogelijkheden daarvan in België (maart 2014) in het Belgische tijdschrift Humo; • het boek ”Schatgraven in de kelder van tante D.” van Maureen Davis (maart 2014) in de vorm van een naschrift; • Het artikel “Emerging international models for facilitating contact between people genetically related through donor conception and their implications for donor conception fertility treatment services”, dat in 2015 in Human Reproduction zal verschijnen; • Een interview over het onderwerp KID ten behoeve van tijdschrift “Vriendin”( april 2014). • Videofilm gemaakt over het onderwerp vondelingen voor de website van Fiom (april 2014).

Jaarverslag 2014

11

2.3. Bereik Afstammingsvragen: Opbouw kenniscentrum AV Er zijn 47.637 bezoeken aan de website geweest. Vragen via het contactformulier waren er 81 Expertmeeting donoren draagmoederschap: 12 deelnemers Conferentie “Recht op Roots”: 120 deelnemers

Fiom contactregister 124 ingeschreven zaken, waarvan 26 nieuw in 2014

Zoeken naar biologische familie 295 ingeschreven zoekacties, waarvan 246 nieuw in 2014 en 133 afstand gerelateerd 5.504 bezoeken Fiom.nl 10.100 bezoeken zoekennaarfamilie.nl en 550 contacten via mail, contactformulier en telefoon www.geadopteerdonline.nl: 8.874 bezoeken aan de website en ± 500 contacten via mail, contactformulier en telefoon. Afstandsdossiers beheerd door Fiom: 7.806 dossiers Adoptiedossiers (FLASH): 2431 ingeschreven zaken Dossiers ISS: 1.409 ingeschreven zaken met afstammingsinformatie Donor gerelateerde zoekactie: 89 nieuw in 2014 en 36 personen gematched in 2014 Fiom KID register: 612 donorkinderen en 267 donoren ingeschreven Fiom DNA databank: 461 donorkinderen en 215 donoren ingeschreven Begeleiden door SDKB: 18 personen gematched in 7 trajecten

Overig zoekacties 5.543 GBA bevragingen 59 keer ondersteuning bij zoekacties Fiom in grote steden

Dienstverlening ISS 269 internationale zaken 3.129 bezoekers www.issnetherlands.nl en 475 overige contacten via mail en telefoon

Jaarverslag 2014

12

3.

Kennisorganisatie

Doelstelling Het belangrijkste doel voor 2014 was dat voor onze klantgroepen helder zou zijn, waarvoor je bij Fiom terecht kunt en dat we onze kennis op het gebied van ongewenste zwangerschap en afstammingsvragen beschikbaar stellen aan en verder ontwikkelen met klantgroepen en samenwerkingspartners. Resultatenverantwoording In de opbouw van de kennisorganisatie is een grote slag gemaakt. Belangrijke interactiemiddelen in dit kader zijn de websites, conferenties, expertmeetings, klantonderzoeken en last but not least actief zijn in de media op de onderwerpen in de publieke en politieke actualiteit waar Fiom specialist in is. Omdat de hierbij geboekte resultaten voor een groot deel de onderwerpen ongewenste zwangerschap of afstammingsvragen betreffen, worden deze bij de kennisterreinen zelf beschreven. De conferenties, expertmeetings en de gesprekken in de regio’s met gemeenten en instellingen hebben Fiom een sterke uitbreiding opgeleverd van het relatiebestand gericht op kennisuitwisseling en samenwerken. In dit hoofdstuk gaat het met name om de opbouw van de organisatie als kenniscentrum. In 2014 zijn daarvoor andere accenten gelegd dan vooraf was bedacht. Door de extra middelen voor het decentralisatieplan, waarin een groot deel kwaliteitsbeleid is opgenomen, konden we de doelstelling van dit programma later realiseren en is er een grotere investering gedaan in het project “Communicatie, PR & marketing” en het project “Websites”. We konden onze kennisfunctie hierdoor beter zichtbaar maken. Door het ontwikkelde kennislemniscaat wordt de verbinding tussen kennisontwikkeling en deling steeds beter. De nieuw ontwikkelde Fiom website vormt een medium in deze kennisontwikkeling. De werkprocessen zijn geheel of gedeeltelijk gedigitaliseerd en er zijn voorbereidingen getroffen om over te gaan naar werken in de Cloud met Office 365. Het CMS systeem levert rapporten op waardoor Fiom gericht kan inspelen op de behoeften van de gebruiker. Verderop vindt u een gedetailleerde onderbouwing van alle (deel)projecten ten behoeve van de opbouw Kennisorganisatie.

Jaarverslag 2014

13

3.1

Resultaatverantwoording Opbouw kennisorganisatie uren

3.1.

Kennis ontwikkelen en delen

3.1.1

Kennis ontwikkelen en delen

3.1.2.

Relatieontwikkeling en relatiebeheer

3.1.3.

Communicatie, PR en marketing

3.1.4.

Websites

1.870 € 2.049 € 179 €

152.353 € 173.806 € 21.453 €

-4.797 € -32.075 € -27.278 €

147.557 141.731 -5.826


470 € 197 € -273 €

38.292 € 16.713 € 21.579- €

-1.206 € -3.084 € -1.878 €

37.086 13.629 -23.458


682 € 2.117 € 1.435 €

55.564 € 179.596 € 124.032 €

-1.749 € -33.143 € -31.394 €

53.815 146.453 92.638


1.040 € 2.146 € 1.106 €

84.731 € 182.035 € 97.304 €

-2.668 € -33.593 € -30.925 €

82.064 148.442 66.378


600 € 51 € -550 €

48.883 € 4.284 € 44.599- €

-1.539 € -791 € 748 €

47.344 3.493 -43.851


1.300 € 101 € -1.199 €

105.914 € 8.547 € 97.367- €

-3.335 € -1.577 € 1.758 €

102.580 6.970 -95.609


120 € 208 € 88 €

9.777 € 17.603 € 7.827 €

-308 € -3.249 € -2.941 €

9.469 14.354 4.885


1.283 € 1.503 € 220 €

104.529 € 127.507 € 22.978 €

-3.291 € -23.530 € -20.239 €

101.238 103.977 2.739


800 € 375 € -425 €

65.178 € 31.834 € 33.343- €

-55.335 € -5.875 € 49.460 €

120.513 25.959 -94.553


800 € 117 € -683 €

65.178 € 9.905 € 55.273- €

-65.178 € -9.905 € 55.273 €

-0 -0 -


300 € 435 € 135 €

24.442 € 36.882 € 12.440 €

-19.753 € -6.806 € 12.947 €

4.689 30.076 25.387

9.265 9.297 €

754.842 € 788.713 €

3.2.

Kwaliteitsbeleid Fiom-kennisterreinen Kwalificering van dienstverlening op Fiom-kennisterreinen

3.2.2.

Scholingsprogramma voor kwalificering

3.2.3.

Vormgeven van de relatie met externe hulpverleners

3.2.4.

Scholing

3.3.

Uitwerking randvoorwaarden

3.3.1.

Herformulering beleid van organisatie en personeel

3.3.2.

Aanvullende vormen van financiering

Informatiebeleid

Subtotaal Programma Kennisontwikkeling en ondersteuning Idem werkelijk Verdeling:

Verdeling:

Jaarverslag 2014



3.2.1.

3.3.3.

waarde


€ € €

598.844 155.998 754.842 Inkomsten:


€ € €

788.713 788.713 Inkomsten:

VWS investerings -159.157 913.999 VWS investerings €

153.628- €

942.341

159.157- € 706.355 153.628- € 635.085

VOORCALCULATIE

NACALCULATIE

14

Samenvatting Programma's Fiom 2014 - voorcalculatie 1. 2. 3.

Kennisterrein: Ongewenste Zwangerschap Kennisterrein: Afstammingsvragen Opbouw kennisorganisatie

personele kn. € 678.022 € 728.696 € 598.844 € 2.005.562

overige kn. € 176.623 € 189.824 € 155.998 € 522.445

€ € € €

Totaal 854.645 918.520 754.842 2.528.006

Inkomsten € 225.961€ 98.918€ 159.157€ 484.036-

€ € € € € €

Saldo 628.684 819.602 595.684 2.043.970 43.970 2.000.000

uren 10.490 11.274 9.265 31.029

€ € € € € subsidie '13 Aanv. Subsidie € Reg. Subsidie € Verlies op expl. €

Saldo 635.613 852.440 618.992 2.107.046 2.580.996 500.000 2.080.996 26.050-

uren 9.467 12.643 9.297 31.407

wa a rva n OVA '13

subsidie '13

Samenvatting Programma's Fiom 2014 - Nacalculatie 1. 2. 3.

Kennisterrein: Ongewenste Zwangerschap Kennisterrein: Afstammingsvragen Opbouw kennisorganisatie

Jaarverslag 2014

personele kn. € 641.528 € 856.715 € 630.008 € 2.128.252

overige kn. € 161.606 € 215.814 € 158.704 € 536.125

€ € € €

Totaal 803.135 1.072.529 788.713 2.664.377

Inkomsten € 167.522€ 220.089€ 169.721€ 557.331-

15

Verantwoording Aanvullende subsidie OZ + tienermoeders AV-1 1.7.1

Programmadeel "ongewenste zwangerschap"

1.7.1

Programmadeel "tienermoeders"

Ontvangen subsidie op OZ + tienermoeders Personele kosten aanvullende subsidie Kosten externen Resultaat op aanvullend subisidie Fiom subsidie 2014 - TOTAAL Reguliere verantwoording Verantwoording aanvullende subsidie Resultaat exploitatie

Jaarverslag 2014

65,0000 Nacalculatief: €

63,0780


3.700 € 1.812 € 1.889 €

240.500 114.266 126.234


740 € 440 € 300 €

48.100 27.770 20.330

kostprijs: voor calculatief

€ € € €

€

500.000 142.036 84.203 273.761

€ 2.580.996 € 2.107.046 € 226.239 verklaring resultaat: € 247.711 regulier € 26.050€ 247.691 aanvullend € 273.761 20 € 247.711 (a fr.) vers chi l €

16

Jaarverslag 2014

17

Projectenoverzicht Pagina 1. Programma Ongewenste zwangerschap: verantwoording per project 1.1.1 1.1.2

Opbouw kenniscentrum voor ongewenste zwangerschap Conferentie Ongewenste Zwangerschap

18 19

1.2.1 1.2.2 1.2.3

Digitale keuzehulp Kennisoverdracht face-to-face hulpverlening Zwanger en voornemen tot afstand ter adoptie (ATA)

20 21 21

1.3.1


22

1.4.1


23

1.5.1

Zwanger en dan?

25

1.6.1

Expertiseoverdracht OGK en zwangerschapsverlies

25

1.7.1

Aanvullend programma Ongewenste Zwangerschappen en Tienermoeders

26

2. Programma Afstammingsvragen: verantwoording per project

3

2.1.1 2.1.2 2.1.3

Opbouw kenniscentrum afstammingsvragen Expertmeeting over draagmoederschap Conferentie KID/DNA: “Recht op Roots”

28 29 30

2.2.1


31

2.3.1 2.3.2

Zoeken naar biologische familie Donor gerelateerde zoekacties

32 33

2.1.4

Dienstverlening International Social Services

34

Opbouw kennisorganisatie: verantwoording per project 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4

Kennis ontwikkelen en delen Relatieontwikkeling en relatiebeheer Communicatie, PR en Marketing Websites

35 36 37 38

3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4

Kwalificering van dienstverlening op Fiom kennisterreinen Scholingsprogramma voor kwalificering Vormgeven van de relatie met externe hulpverleners Scholing

39 39 39 41

3.3.1 3.3.2 3.3.3

Herformulering van beleid van organisatie en personeel Aanvullende vormen van financiering Informatiebeleid

41 42 42

Jaarverslag 2014

18

ONGEWENSTE ZWANGERSCHAP VERANTWOORDING PER PROJECT 1.1.1. Opbouw kenniscentrum voor ongewenste zwangerschap (OZ) uren begroot werkelijk verschil

786 € 771 € -15 €

waarde 64.037 65.387 1.349

ink./derden € € €

VWS invest.

-2.016 € -12.067 € -10.051 €

62.021 53.320 -8.701

De opbouw van het kenniscentrum voor ongewenste zwangerschap is in 2014 goed van de grond gekomen. De concentratie van de Fiom kennis binnen één website (zie 3.1.4. Websites) heeft geleid tot een sterke verbetering van de toegankelijkheid en bereikbaarheid ervan. De website is geheel nieuw ingericht, de kennis gescreend en “up to date” gemaakt. Naast het vullen van het eigen online kennisdossier ongewenste zwangerschap, werkte Fiom ook mee aan de uitbreiding van de kenniscollectie van andere organisaties. Een mooi voorbeeld hiervan is de online informatiebank voor jongeren van Stichting Opvoeden. Hiervoor is content aangeleverd en gevalideerd over de Fiom onderwerpen. Jongeren hebben de informatie gelezen en input geleverd hiervoor. De jongerenwebsite is halverwege 2014 gelanceerd. Het nieuwe online programma “Zwanger wat nu” wordt beschreven bij 1.2.1 Digitale keuzehulp. Professionals, politici, beleidsmakers De Fiom website is nu, behalve voor de ongewenst zwangere vrouwen en meisjes zelf en mensen met afstammingsvragen, ook informatief voor (semi)professionals, politici, beleidsmakers en anderen die te maken krijgen met vragen omtrent ongewenste zwangerschap en afstammingsvragen. Rondom hulpverlening bij ongewenste zwangerschap is in 2014 onder andere contact geweest met Kamerleden van verschillende partijen. (Inter)nationaal netwerk Het internationale netwerk van Fiom ongewenste zwangerschap is uitgebreid met o.a. FARA en de universiteit van Leuven, België. Het nationale netwerk is met name door de conferentie “Het belang van een eigen keuze” sterk uitgebreid. Zie hiervoor 1.1.2. Onderzoek In samenwerking met RutgersWPF wordt gewerkt aan een theoretische onderbouwing van de module Abortusverwerking. Hierbij wordt ook gebruik gemaakt van de wetenschappelijke databases via de Universiteit van Groningen. Uren De VWS bijdrage is minder dan begroot. Deze uren zijn ten goede gekomen van de conferentie waarvoor verschillende kennisactiviteiten zijn ontplooid.

Jaarverslag 2014

19

1.1.2. Conferentie Ongewenste Zwangerschap


uren

waarde

416 887 471

€ € €

33.893 75.206 41.314

ink./derden

VWS invest.

€ € €

€ € €

-11.067 -13.879 -2.812

22.825 61.327 38.502

Deze heeft op 30 oktober 2014 plaatsgevonden. Het thema was: “Het belang van een eigen keus”. Er namen 125 personen aandeel: medewerkers van abortusklinieken, politici, vertegenwoordigers van belangenverenigingen, hulpverleners/ onderzoekers, een huisarts, verloskundigen en beleidsmedewerkers van Jeugdzorg, Raad voor de Kinderbescherming, LvG, maatschappelijk werk, Siriz en Fiom. Het doel van de conferentie was het leggen van een basis voor samenwerkingsafspraken met verschillende partijen uit het veld rondom ongewenste zwangerschap. Dit doel is gehaald: er is een start gemaakt met het ontwikkelen van een richtlijn voor huisartsen (in samenwerking met huisartsen) en de eerste stappen richting een interdisciplinaire richtlijn konden worden gezet. Externe en Interne expertise De inleiders, forumleden en workshopleiders bestonden deels uit experts van buiten Fiom en deels uit Fiommedewerkers. Zo sprak professor Walter Schaken over “Keuzes maken, hoe doe je dat?” en abortusarts Willem Beekuizen over ”30 jaar Wet afbreking Zwangerschap”. Gé Donker, huisarts en onderzoeker bij NIVEL bracht haar ervaring als huisarts met besluitvormingsgesprekken bij onbedoelde zwangerschap in. Jenneke Ditzhuizen en Marieke Brauer lichtten een onderzoek naar vrouwen en abortus toe en dr. Gabie Raven sprak over “Er is leven na abortus”. Vanuit Fiom werd de ervaring ingebracht met “Afstand doen van je kind”, “Besluitvorming bij jonge zwangere meiden” en “Meerzijdige partijdigheid in besluitvormingsgesprekken”. Kernthema’s en kenniscollectie Kernthema’s in de discussie waren: “Het belang van een eigen keuze”, “Welke keuzes heeft de vrouw”, “Hoe kan specialistische hulp goed georganiseerd worden” en “Het belang van goede samenwerking tussen o.a. artsen, abortusartsen, verloskundigen en andere hulpverleners”. De conferentie heeft nieuwe literatuur opgeleverd ten behoeve van de kenniscollectie van Fiom. De presentaties en workshops staan online en zijn daarmee toegankelijk voor een breed publiek. De conferentie was een goed middel om aan de kenniscollectie te werken. Netwerk Door de conferentie, de samenwerking vooraf en op de dag zelf en door de publiciteit daar omheen, is het netwerk van Fiom op dit onderwerp sterk uitgebreid. De deelnemers en samenwerkingspartners worden regelmatig via de Fiom Nieuwsbrief (digitaal) op de hoogte gehouden van de vervolgactiviteiten en worden daarbij betrokken. Evaluatie De deelnemers waren positief over de conferentie, ze vinden het onderwerp belangrijk en willen betrokken blijven bij de vervolgactiviteiten. Het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGvA) en de Landelijke Huisartsen Vereniging(LHV) geven aan dat het voor hen essentieel is om te kunnen verwijzen naar een instantie die op deskundige basis vanuit een neutrale visie werkt. Daarvoor zijn landelijke en regionale samenwerkingsafspraken van belang. Het was goed om samen met professionals in het veld de aftrap hiervoor te geven. Het programma www.zwangerwatnu.nl werd erg goed ontvangen. Het stijgend aantal bezoekers toont de behoefte aan.

Jaarverslag 2014

20 Vervolgactiviteiten De landelijke en regionale samenwerkingsafspraken worden na de conferentie verder uitgewerkt en vastgelegd in een landelijk handelingsprotocol voor huisartsen enerzijds en voor alle betrokken professionals anderzijds. De deelnemers aan de conferentie gaven aan dat er behoefte is aan een sociale kaart. Daar is in 2014 aan gewerkt en dit zal in 2015 worden voortgezet.

Uren Aan de conferentie zijn meer uren besteed dan was geraamd. Achteraf moet geconstateerd worden, dat de urenraming/toekenning te krap is geweest.

1.2.1. Digitale keuzehulp uren begroot werkelijk verschil

2.158 € 1.570 € 588 €

waarde 175.817 133.212 42.605


166.735 79.362 -87.373

VWS invest. € 9.082 € 53.850 € -44.768

Het programma “Digitale keuzehulp bij besluitvorming ongewenste zwangerschap” is www.zwangerwatnu.nl gaan heten en is sinds begin oktober 2014 “in de lucht”. Het is een e-hulpprogramma en ondersteunt ongewenst zwangere vrouwen en meisjes bij het nemen van een besluit over het al dan niet uitdragen van de zwangerschap. Met de website en het programma is de hulp aan deze doelgroep beter bereikbaar, toegankelijk en laagdrempelig geworden. Het programma is sterk gericht op zelfhulp, is anoniem, gratis en op elk tijdstip van de dag te bereiken. De digitale keuzehulp is een belangrijke kennisbron. Op een snelle manier kan inzicht worden verkregen in bepaalde kenmerken van de doelgroep, dilemma's waar vrouwen in de besluitvorming tegen aan lopen, in hun ondersteuningsbehoefte. Deze gegevens dienen als belangrijke input voor het vormgeven van de kennisfunctie. Publiciteit De officiële lancering van “Zwanger wat nu.nl? “ vond plaats op de werkconferentie “Het belang van een eigen keus”. Linda Voortman, tweede Kamerlid van Groen Links verrichte de officiële handeling. Begin oktober is een persbericht “Zwanger, wat nu?” de deur uitgegaan: via Smart PR naar 217 algemene media en 78 vakbladen/websites. Begin 2015, wanneer enige ervaring met het programma is opgedaan, zal een grote publiciteitscampagne (bekostigd vanuit de subsidie voor het ontwikkelen van het programma, van de “Maasstichting”) plaatsvinden. Gebruik Behalve door de betreffende vrouwen, meisjes zelf en hun verwanten, wordt de website ook gebruikt door (semi)professionals die met vragen rondom ongewenste zwangerschap te maken hebben, door politici, beleidsmakers, onderzoekers en bijvoorbeeld de media. In 2015 wordt een onderzoek gestart of de website en het programma conform de doelstellingen werken, en zo ja, op welke punten er eventuele aanpassingen nodig zijn.

Uren Op dit project zijn in totaal minder uren geregistreerd, dan geraamd. De inkomsten van derden vielen echter tegen. Hierdoor is een groter beroep op de VWS subsidie gedaan dan was geraamd. Het aanbod is nu meer gericht op het delen van kennis, waardoor de zwangere vrouw zelfstandig een keuze kan maken. Een belangrijk onderdeel van dit project was de ontwikkeling van het programma “Zwanger wat nu” en de integratie ervan in de nieuwe Fiom corporate website. De uren hiervoor zijn door enkele medewerkers op het project “Websites” (3.1.4.) geregistreerd, dat een overschrijding van uren laat zien. Jaarverslag 2014

21

1.2.2.

Kennisoverdracht face to face hulpverlening uren


990 € 923 € 68 €

waarde 80.658 78.260 2.397


2.539 14.442 11.903

VWS invest. € € €

78.118 63.818 14.300

De kennisoverdracht van de face-to-face hulpverlening vindt met name plaats in de projecten 3.2.1 “Kwalificering van dienstverlening op Fiom kennisterreinen” en 3.2.2. “Scholing voor kwalificering”, later uitgebreid met 1.7.1. Programma voor “Ongewenst zwangeren en tienermoeders”. In dit kader is ook gewerkt aan de voorbereiding van de sociale kaart in de vorm van een (voorlopige) lijst met instellingen en personen (veelal ZZP-ers), waarnaar kan worden doorverwezen. De mogelijkheden tot doorverwijzing, zeker naar bekostigde hulpverlening, zijn zeer beperkt gebleken wat mede de aanleiding was tot het amendement op de VWS begroting 2014. Hiermee kon een extra impuls gegeven worden aan de ondersteuning bij het nemen van een besluit over het voortzetten van de zwangerschap door middel van neutrale besluitvormingsgesprekken. Op basis van deze impuls kan de decentralisatie van deze vorm van hulpverlening nu beter worden ingezet. Handleiding Voor de kennisoverdracht is in 2014 een Trainershandleiding voor de hulpverlening bij besluitvorming bij ongewenste zwangerschap geschreven. Dit is tevens één van de documenten voor de kenniscollectie die wordt opgebouwd rondom kwalificering en scholing van hulpverleners om de hulp bij besluitvorming uit te kunnen gaan voeren. Uren De uren die op dit project zijn geregistreerd komen redelijk goed overeen met de raming en zijn met name besteed aan de uitvoerende hulpverlening.

1.2.3.

Zwanger en voornemen tot afstand ter adoptie (ATA) uren


1.626 € 2.360 € 734 €

waarde 132.474 200.190 67.716


VWS invest.

-4.171 € 128.303 -36.944 € 163.246 -32.773 € 34.943

Ook in 2014 wisten zwangere vrouwen en meisjes, evenals ziekenhuizen, klinieken, huisartsen en verloskundigen Fiom weer te vinden voor informatie, ondersteuning en begeleiding bij afstand ter adoptie. Het aantal voornemens (95) èn het aantal daadwerkelijk besluiten (26) tot afstand ter adoptie zijn in 2014 licht gestegen. Website De website voor afstandsmoeders was tot 1 juni 2014 een zelfstandige website. Daarna is deze geïntegreerd in de nieuwe corporate website van Fiom. De website is gevuld met informatie over afstand ter adoptie voor een diversiteit aan doelgroepen: vrouwen die onbedoeld zwanger zijn en overwegen om afstand te doen, vrouwen die in het verleden afstand hebben gedaan en (semi)professionals, beleidsmakers, politici en media met vragen over afstand ter adoptie.

Jaarverslag 2014

22 Protocol Het ATA protocol is geëvalueerd en komt eind februari 2015 officieel uit. In het nieuwe protocol is uitgegaan van gecertificeerde instellingen in plaats van voorheen Bureau Jeugdzorg. Er zijn afspraken met de Raad voor de Kinderbescherming gemaakt over het onder de aandacht brengen van het protocol bij gemeentes en gecertificeerde instellingen. Voorlichting en scholing Aan ziekenhuizen is met name voorlichting gegeven in het kader van de aldaar lopende ATAprocedures. Daarnaast is er een les gegeven over afstand ter adoptie aan de vervolgopleiding gynaecologie en obstetrie van de Radboud Zorgacademie in Nijmegen. Agenderen en deelname aan publieke en politieke discussie In 2014 zijn er over de onderwerpen Vondelingenkamer en Vondelingenluikje uitgebreid publiek en politiek discussies geweest. Fiom heeft deze discussie iedere keer aangegrepen om via de media en met verwijzing naar de informatie op de website, het pleidooi te voeren voor bevallen onder geheimhouding. De veiligheid en gezondheid van moeder en kind zijn hierbij belangrijke uitgangspunten, evenals het recht van mensen op afstammingsinformatie. Meer kunt u hierover lezen in “Fiom in de media met ongewenste zwangerschap” in het eerste deel van deze verantwoording.

Uren Dit project was begroot op basis van ervaring met hulpverlening, terwijl de beleidsontwikkeling, het opbouwen van de kenniscollectie, het geven van voorlichting, de evaluatie van het protocol en de organisatie van het werk (overleg, rapportages) ook tijd kost. Op het moment van indienen van het plan was er nog te weinig zicht op de urenverdeling als kennisorganisatie. Daarnaast heeft een aantal zaken meer tijd gekost omdat de rol van bureau Jeugdzorg is veranderd. Wanneer er bijvoorbeeld sprake was van geheimhouding, heeft Fiom een grotere rol gekregen om deze geheimhouding zo goed mogelijk te garanderen. Deze tijd is beschikbaar gekomen door een efficiëntere aanpak van het project “abortusverwerking”.

1.3.1.

Kennisoverdracht abortusverwerking uren


1.982 € 1.677 € -305 €

waarde 161.478 142.269 19.209


15.105 26.255 11.150

VWS invest. € 146.373 € 116.014 € 30.359

Juiste informatie en goede hulpverlening tijdens en na een abortus zijn van cruciaal belang om zware psychosociale problemen te voorkomen. Fiom zet zich in om de kennis rondom abortusverwerking te borgen en ter beschikking te stellen aan diverse doelgroepen. Zij heeft hiertoe o.a. de website Abortusverwerking.nl ontwikkeld. De website www.abortusverwerking.nl In 2014 is de website geïntegreerd in de Fiom website. Daarmee is deze in een web omgeving geplaatst, waar alle digitaal beschikbare kennis van Fiom bij elkaar te vinden is en waarin je direct aan de slag kunt gaan met het stellen van vragen, met het doen van een test, met lezen van informatie, met aanmelding voor een register of met een zoekvraag, met deelname aan een onderzoek of een programma.

Jaarverslag 2014

23 Aanbevelingen uit onderzoeken in 2013 Bij het “bouwen” van de module Abortusverwerking voor de nieuwe website zijn de aanbevelingen uit de (gebruikers)onderzoeken in 2013 meegenomen. Het ging om verbetering op het gebied van methodiek, techniek en vormgeving van de website. Zo zijn de teksten van de opdrachten en de opdrachten zelf geëvalueerd en waar nodig aangepast; techniek en vormgeving zijn volledig veranderd door de overstap naar de website www.fiom.nl. Vanaf oktober 2014 is de nieuwe module Abortusverwerking online. Monitoren In de nieuwe website is de mogelijkheid ingebouwd om website en programma’s op tal van aspecten te monitoren. Periodiek worden rapportages uitgedraaid op vooraf aangegeven items. Ook op specifieke vragen kunnen snel gegevens en statistieken geproduceerd worden. Zo ontstaat er steeds meer zicht op effecten en effectiviteit van de online hulp. Vervolgonderzoek: Evidence based of Practice based In 2014 is gestart met de voorbereiding van een nieuw onderzoek naar de module Abortusverwerking, met de vraag of deze evidence based of practice based kan worden gemaakt. Doel is te komen tot een meer wetenschappelijke fundering van de module, om ons inzicht in de effecten van deze vorm van hulp te vergroten en de mogelijkheid tot kwaliteitsborging te vergroten. Kennis ontwikkelen en delen Bij het opnieuw inrichten van de Fiom website en de integratie van Abortusverwerking.nl daarin is ook de inhoud volledig vernieuwd. De informatie voor cliënten is klaar en op de website geplaatst, aan die voor professionals wordt in 2015 verder gewerkt. Beheer en gebruik Belangrijke taak ten aanzien van het programma “Abortusverwerking” is het dagelijkse beheer van de website en de verwerkingsmodule. Uren Er is sprake van een kleine afwijking in uren ten opzichte van de raming. Ook hier gaat het om een verschuiving van uren (net als bij 1.2.1.) naar het project websites (3.1.4.), dat in uren overschreden is. Door meer inkomsten van derden was een kleinere bijdrage van VWS nodig.

1.4.1.

Tienerzwangeren en tienerouders uren


2.085 € 1.233 € -852 €

waarde 169.870 104.602 -65.268


-5.348 -19.303 -13.955

VWS invest. € 164.522 € 85.298 € -79.224

De rol van Fiom Een belangrijke doelstelling voor Fiom is dat de hulpverlening voor tienerzwangeren en tienerouders bereikbaar is en toegankelijk. Deze hulpverlening ligt niet bij Fiom in uitvoering, wel in expertiseoverdracht en in het faciliteren van professionals, beleidsmakers en onderzoekers met kennis. We ontwikkelen met samenwerkingspartners vanuit praktijk en wetenschap nieuwe kennis. Een belangrijk instrument hierbij is de website Tienermoeders.nl. Die was gericht op de doelgroep tienerzwangeren, tienerouders en hun directe verwanten of verzorgers/ondersteuners. Voor hulpvragen die face-to-face contact vragen, wordt men doorverwezen naar hulpverlening in de omgeving.

Jaarverslag 2014

24 www.tienermoeders.nl In 2014 is de website volledig vernieuwd. De site sluit nog veel beter aan bij de belangstelling, behoeften en de digitale gedragspatronen van de doelgroep tienermeiden. Ook de informatie is geactualiseerd en de website is, behalve voor tieners, nu ook geschikt voor professionals, beleidsmakers en onderzoekers met vragen ten aan zien van tienerzwangeren en -ouderschap. Bijna alle websites van Fiom zijn geïntegreerd in de corporate site Fiom.nl. De website Tienermoeders.nl niet, omdat een website voor deze doelgroep om een speciale, eigen “look and feel” vraagt. Wel is het voor professionals en andere doelgroepen gemakkelijk om door te klikken tussen beide websites en de informatie en andere functionaliteit, die daarop te vinden zijn. Module schuldhulpverlening Op de nieuwe website Tienermoeders.nl. is informatie geplaatst met een goede doorverwijzing naar websites voor schuldhulpverlening. Dit bleek effectiever, dan het zelf, al dan niet samen met een andere organisatie, ontwikkelen van een module schuldhulpverlening. Op deze wijze blijft de informatie beter up to date. Voorbeeld van zo’n site is www.nibud.nl. Boek over jong ouderschap Eén van de medewerkers van Fiom heeft meegewerkt aan een boek met als titel “Meisjes in de zorg”. Zij schreef een hoofdstuk voor dit boek over tienermoeders. Landelijk kennisteam tienermoeders In 2014 is een expertgroep tienermoeders geformeerd. De eerste bijeenkomst er van vindt in 2015 plaats. Lokale inbedding hulpverlening aan tienermoeders In de verkennende gesprekken met gemeenten, welzijnsinstellingen en zorgverzekeraars, die gehouden zijn over de hulpverlening aan ongewenst zwangeren en tienermoeders ( zie 1.7.1. Aanvullend programma “Ongewenste Zwangerschappen en Tienermoeders”) is de hulpverlening aan tienerzwangeren en tienerouders ook een belangrijk gespreksonderwerp. Verkend wordt onder andere of en zo ja de mate waarin betrokken lokale en regionale partijen zich (mede) verantwoordelijk voelen voor deze doelgroep en de problemen waar die mee worstelt; of betrokken partijen goed genoeg geëquipeerd zijn om de juiste ondersteuning te bieden en waarin /waarmee Fiom hen kan faciliteren. Protocol schooluitval De evaluatie en aanpassing van het protocol zijn doorgeschoven naar 2015. Prioriteit moest gegeven worden aan het in zeer korte tijd ombouwen van de website als het communicatiemiddel voor, met en over tienerzwangeren en tienerouders.

Uren Ook hier heeft de onderschrijding in uren een relatie met de overschrijding in het project “Websites” en met het extra impuls voor het decentralisatieproject. Doordat de nieuwe website Tienermoeders.nl een goede functionele aansluiting heeft gekregen met de website Fiom.nl zijn er minder uren verbruikt dan in de eerste instantie geraamd. Deze “VWSuren” zijn ten goede gekomen aan het project “afstand ter adoptie”.

Jaarverslag 2014

25

1.5.1. Zwanger en dan? en 1.6.1. Expertiseoverdracht OGK en zwangerschapsverlies. uren begroot werkelijk verschil

221 € 7 € -214 €

waarde 18.005 594 -17.412


-567 -110 -457

VWS invest. € 17.439 € 484 € - 16.954

Zwanger... en dan? Op basis van een deel van het amendementsgeld is in samenwerking met RutgersWPF en SoaAids een projectplan gemaakt met daarin activiteiten ter preventie van ongewenste zwangerschap en hulp aan tienermoeders. Dit maakte het mogelijk om binnen het lespakket 'Zwanger... en dan?' meer aandacht te schenken aan het voorkomen van ongewenste zwangerschap. Uit marktonderzoek bleek hieraan behoefte te zijn. De gemaakte kosten komen op rekening van het extra project; niet op de instellingssubsidie. De tijd die hierdoor beschikbaar kwam, is benut voor de kennisfunctie rondom afstand ter adoptie. Expertiseoverdracht ongewenste kinderloosheid en zwangerschapsverlies Professionals en vertegenwoordigers van belangenvereniging Freya wisten Fiom ook in 2014 te vinden voor informatie en advies. Voormalige Fiom medewerkers, die als zelfstandige de hulpverlening op Fiom onderwerpen voortgezet hebben, doen dit ook op dit thema. Zij werken nauw samen met ziekenhuizen, klinieken en Freya en vervullen als zodanig een belangrijke rol in het in stand houden van deze expertise. Hierdoor kreeg Fiom de mogelijkheid cliënten door te verwijzen naar de hulpverleners. De noodzaak om als organisatie zelf actief in te zetten op expertiseoverdracht, kwam hier mee te vervallen. Ook deze beschikbare uren zijn ten goede gekomen aan het project Afstand ter Adoptie. POINT POINT is het netwerk voor professionals die psychosociale zorg bieden bij vruchtbaarheidsproblematiek. Als mede-initiatiefnemer van dit netwerk had Fiom vanaf de start zitting in het bestuur en een actieve rol in het vormgeven van de nieuwsbrief, de website, een jaarlijkse studiedag en intervisiebijeenkomsten. 2014 stond in het teken van een verdere professionalisering van POINT. In 2013 heeft Fiom donatie en afstamming op de agenda gezet en gebleken is dat er inderdaad vanuit het Fiom specialisme afstammingsvragen raakvlakken zijn met de POINT onderwerpen. Ongewenste kinderloosheid en zwangerschapsverlies behoren echter niet meer tot ons werkterrein, waardoor de investering in werkzaamheden ten behoeve van POINT in verhouding te groot werd. Met ingang van 2015 doet Fiom daarom afstand van haar zetel in het bestuur. We blijven de komende jaren wel betrokken bij dit netwerk vanuit het kennisterrein afstammingsvragen.

Jaarverslag 2014

26

1.7.1. Aanvullend Programma Ongewenste Zwangerschappen en Tienermoeders 1.7.1

Programmadeel "Ongewenste zwangerschap"

1.7.1

Programmadeel "Tienermoeders"

Begroot - uren Werkelijk - uren verschil Begroot - uren Werkelijk - uren verschil

3.700 1.812 1.889 740 440 300

€ € € € € €

240.500 114.266 126.234 48.100 27.770 20.330

Excl. Kosten externen! Doelstelling De doelstelling van het programma is “Zorg te dragen voor goede hulp en voorlichting in Nederland voor ongewenst zwangeren en tienermoeders. Fiom wil verbindend en faciliterend werken met regionale partners, zodat zij met de door Fiom geleverde ondersteuning de noodzakelijke hulp en voorlichting kunnen bieden" Van programma naar projecten activiteitenplan Het programma “Ongewenste Zwangerschappen en Tienermoeders” is vertaald in een projecten activiteitenplan. Hierna volgen de belangrijkste voorgenomen activiteiten en de resultaten ervan in 2014. A. De organisatie en regionale en lokale inbedding van de ondersteuning Dit deelproject heeft als doel: het opzetten van een landelijk dekkend netwerk van professionals, die de hulp bij onbedoelde zwangerschap aan vrouwen en meisjes volgens de kwaliteitsnormen van Fiom (kunnen) verlenen. Ter voorbereiding hierop zijn in 2014 gesprekken gevoerd met de Fiom hulpverleners in de vier grote steden en zijn de relaties met de ex Fiom medewerkers die nu als ZZPer en/of bij een andere instelling werken onderhouden. (Dit traject is de opvolger van project 3.2.3. “Vormgeven van de relatie met externe hulpverleners” in AP2014). Een tweede lijn in dit deelproject is het maken van contact en afspraken met professionals/aanbieders, financiers en coalitiepartijen. In het najaar van 2014 is een oriënterende gespreksronde gestart met gemeenten, instellingen in het sociale en sociaal-medische domein en zorgverzekeraars. Deze gesprekken worden voortgezet in de winter van 2014/2015. Uit deze gesprekken wordt duidelijk dat men het voortzetten en het borgen van deze Fiom hulpverlening belangrijk vindt. De gesprekspartners willen graag actief betrokken worden bij het vervolg. Toch blijft de financiering van deze hulp een probleem. Het organiseren hiervan heeft geen prioriteit gezien de kleine schaal waarop deze problematiek (lokaal) voorkomt. De kring van potentiële samenwerkingspartners is door deze gesprekken sterk uitgebreid. Ook de conferentie met als thema “Het belang van een eigen keuze” heeft hier aan bijgedragen. De zorgverzekeraars zijn echter niet happig op een samenwerking. Daar zal in 2015 verder in worden geïnvesteerd. Er zijn nog geen contracten met financiers afgesloten. Gelukkig kon na veel discussie een deel van het amendementsgeld gebruikt worden voor het aanbieden van besluitvormingsgesprekken aan vrouwen (en mannen, ouders) in regio's waar deze hulp nog niet goed geregeld is. De derde lijn betreft het maken van landelijke en regionale samenwerkingsafspraken met professionals, die in hun dagelijkse praktijk in contact komen met ongewenst/onbedoeld zwangere vrouwen en meisjes. De conferentie “Het belang van een eigen keus” in oktober 2014, waar veel verschillende in dit opzicht betrokken partijen bijeen waren, vormde het startpunt voor de ideeënvorming en samenwerking gericht op het komen tot genoemde landelijke en regionale afspraken.

Jaarverslag 2014

27 B. Kwaliteit en certificeringtraject voor hulpverleners. In dit deelproject wordt een competentieprofiel ontwikkeld, ten behoeve van de “hulpverlener besluitvorming bij onbedoelde zwangerschap”, aangevuld met (overige) kwaliteitseisen en de benodigde kenniscollectie. Een eerste conceptprofiel is in 2014 opgesteld en afgestemd met de hulpverleners die (nog) bij Fiom in dienst zijn. Dit traject wordt in 2015 vervolgd met deze Fiom medewerkers, aangevuld met medewerkers van de Fiom bureaus in de grote steden en oud Fiom hulpverleners, die inmiddels als ZZP-er werken; naar verwachting de eerste groep externe hulpverleners (tweede schil). Competentieprofiel en kwaliteitseisen gaan, behalve voor de scholing, ook een rol spelen bij de werving en selectie van externe hulpverleners. (Deze projectlijn is het vervolg op het project 3.2.1. “Kwalificering van dienstverlening op Fiom kennisterreinen in AP2014) De tweede lijn betreft het ontwikkelen en middels pilottrainingen uittesten van een scholingsprogramma, gericht op Fiom kwalificering. Hieraan wordt pas in 2015 gewerkt, wanneer het competentieprofiel en de kenniscollectie gereed zijn. Parallel daaraan zal een scholing ontwikkeld worden voor mensen die in hun werk van doen kunnen krijgen met ongewenst zwangere vrouwen of meisjes, gericht op het kunnen signaleren van problematiek bij deze doelgroepen en het goed kunnen doorverwijzen. (Deze projectlijn is het vervolg op het project 3.2.2. “Scholing voor kwalificering” in AP2014) Een derde lijn betreft een verkenning van de mogelijkheid tot een Fiom keurmerk of een andere vorm van kwaliteitsborging. Het eerste deel van de verkenning was reeds uitgevoerd in het kader van het AP-2014-project 3.2.1. en is in het najaar van 2014 vervolgd. Tot slot vindt er in dit deelproject nog een verkenning plaats van de samenwerkingsmogelijkheden op het gebied van scholing en/of kennisontwikkeling en van vormen van samenwerking gecombineerd met kwaliteitsborging. De activiteiten op alle vier deze lijnen worden in 2015 voortgezet. Tienermoeders Het onderdeel tienermoeders in het programma “Ongewenst zwangeren en Tienermoeders” is in de praktijk gekoppeld aan het AP2014-project 1.4. “Tienerzwangeren en Tienerouders”. Voor informatie hierover wordt naar dat project verwezen. Uren De onderschrijding van het aantal geraamde uren is gerelateerd aan de late start van dit project. Pas in juli 2014 werd de projectaanvraag goedgekeurd. Het gaat in het project om een grote investering in menskracht met specifieke deskundigheid. Voor een deel moest deze binnen de huidige Fiom organisatie worden vrijgemaakt en deels buiten Fiom worden geworven. Pas in september kon het project voluit van start, waarbij wel gebruik gemaakt kon worden van het voorbereidende werk, dat reeds was verricht in de al lopende projecten 2014 (in de reguliere bekostiging).

Jaarverslag 2014

28

AFSTAMMINGSVRAGEN VERANTWOORDING PER PROJECT 2.1.1. Opbouw kenniscentrum afstammingsvragen (AV) begroot werkelijk verschil

uren waarde 2.063 € 168.078 1.074 € 91.134 -989 € -76.943

ink./derden VWS invest. € -5.292 € 162.786 € -6.818 € 74.316 € -11.526 € -88.470

Informatie op de website Het vernieuwen van de Fiom website ging gepaard met een update van de content, ook op het gebied van afstammingsvragen. De kenniscollectie is nu actueel, maar nog niet volledig. Aan de uitbreiding ervan wordt in 2015 verder gewerkt. Zo wordt in 2015 het aantal onderwerpen toegevoegd zoals “Draagmoederschap.“ De informatie is bestemd voor een diversiteit aan doelgroepen: potentiële hulpvragers zowel als professionals. Ook zijn de gebruiksmogelijkheden/ functionaliteiten sterk uitgebreid (zie hiervoor bij de betreffende projecten). Websites voor KID/DNA en vondelingen Het vondelingenregister is ontwikkeld in 2014 en wordt geopend in 2015 als onderdeel van de nieuwe corporate Fiom website. Ook voor KID/DNA is besloten geen aparte website te maken, maar deze te integreren in www.fiom.nl. Kennis ontwikkelen en delen Op basis van de gegevens van de Fiom KID/DNA databank is aangetoond dat de informatie over donoren van vóór 2004, vaak in de vorm van donorpaspoorten, niet altijd correct is. Over dit en nog verschillende andere onderwerpen heeft Fiom in 2014 de pers gehaald. Zie hiervoor “Fiom in de media met afstammingsvragen”. Het artikel “Emerging international models for facilitating contact between people genetically related through donor conception and their implications for donor conception fertility treatment services”, is een coproductie van auteurs uit de Verenigde Staten, Australië, Nieuw Zeeland, Duitsland, Groot Brittannië en Fiom. Het is in 2014 geschreven en wordt in 2015 gepubliceerd in “Human Reproduction”. Het wordt eveneens aangeboden aan ESHRE. Ook is een artikel gepubliceerd in het Adoptietijdschrift over afstand ter adoptie en afstandsmoeders en leverde Fiom als adviseur een bijdrage aan de Commissie Herijking Ouderschap, o.a. op de zitting van 14-11-2014. Zij zet deze functie in 2015 voort. Netwerken De netwerkontwikkeling op het terrein van afstammingsvragen is in 2014 versterkt voortgezet. Enerzijds door de vele optredens in de publiciteit rondom actuele thema’s in de publieke en politieke discussie. Anderzijds hebben ook de Conferentie “Recht op Roots” en de expertmeeting over donoren draagmoederschap tot versterking en uitbreiding van het netwerk geleid. Fiom is een speler van betekenis op het gebied van afstammingsvragen in Nederland, met ook groeiende bekendheid in het buitenland. Onderzoek In 2014 is gestart met onderzoek naar de effecten (de ondersteuning bij) al dan niet donor gerelateerd zoeken. Meer hierover leest u bij de projecten 2.3.1. en 2.3.2. Uren De onderschrijding op de geraamde uren ligt met name in de relatie met de conferentie “Recht op Roots”. In het kader van de voorbereiding en het vervolg op deze activiteit, is veel werk verricht dat ten goede komt aan de opbouw van het kenniscentrum. De raming voor de conferentie is hierdoor overschreden.

Jaarverslag 2014

29

2.1.2. Expertmeeting over draagmoederschap uren begroot werkelijk verschil

417 € 308 € 110 €

waarde 33.974 26.087 -7.887


VWS invest.

-11.070 € -4.814 € -6.256 €

22.904 21.273 -1.632

Op 4 december 2014 organiseerde Fiom een Expertmeeting Donor/ Draagmoederschap met professionals uit het werkveld, waaronder gynaecologen, fertiliteitartsen en de Raad voor de Kinderbescherming. Het betrof een gezamenlijke verkenning of draagmoederschap en het gebruik van donoren in Nederland toegankelijker gemaakt kan worden, binnen de wettelijke kaders. Donor-/draagmoederschap Steeds vaker lijken mensen met hulp van een draagmoeder en/of anonieme donoren in het buitenland hun kinderwens te willen vervullen. De betreffende kinderen hebben later geen toegang tot hun afstammingsgegevens of kennis van hun bijzondere ontstaansgeschiedenis, ondanks het feit dat dit een internationaal kinderrecht is. Door veranderingen aan te brengen in de situatie in Nederland, kan wellicht in een aantal situaties voorkomen worden dat mensen een oplossing zoeken in het buitenland. In de voorbereiding van de expertmeeting is het thema verbreed naar ook donorwerving, omdat dit aspect nauw verbonden is met draagmoederschap en de behandelingen in het buitenland. De expertmeeting De bespreking gebeurde aan de hand van drie deelonderwerpen: “Kunnen we in Nederland de mogelijkheden verruimen om met behulp van een draagmoeder invulling te geven aan de kinderwens?”, “(Hoe) kunnen we in Nederland het aantal eicel- en zaadceldonoren vergroten?” en “Hoe kunnen we de voorlichting en begeleiding van wensouders/ draagmoeders verbeteren?” Er is van gedachten gewisseld over de indicaties en voorwaarden voor draagmoederschap in Nederland; over de werving van donoren en best practice in Engeland; alsook over het informeren en begeleiden van draag- en wensouders in Nederland. Met name bij de laatste onderwerpen liggen aangrijpingspunten voor verbetering. Kennis ontwikkelen met partners De expertmeeting heeft een goede basis gelegd voor verdere samenwerking tussen de sociale, (sociaal-)juridische en medische sector op het onderwerp donoren draagmoederschap. Met name de sleutelfiguren uit de medische wereld op het gebied van vruchtbaarheidsbehandelingen, waren nieuw in dit gezelschap. Deze samenwerking biedt een breed draagvlak voor de kennisontwikkeling op dit terrein ook voor het werken aan de ervaren knelpunten, waaronder het vertrek naar het buitenland van wensouders voor anonieme ei- en zaadcellen of voor een draagmoeder. De expertmeeting is voor Fiom een belangrijke stap in haar rol als kenniscentrum. Het vervolg Begin 2015 wordt de expertmeeting geëvalueerd en worden vervolg-werkafspraken gemaakt met de deelnemende partijen. De (nieuwe) informatie over wens- en draagouderschap wordt op de corporate website van Fiom geplaatst. Uren Voor de expertmeeting zijn minder extra inkomsten verkregen dan begroot. De bijeenkomst is dan ook iets kleinschaliger opgezet. Doordat de expertmeeting tegen het einde van het jaar plaatsvond zal een groot deel van de uitwerking en het vervolg op de conferentie vindt met name in 2015 plaatsvinden.

Jaarverslag 2014

30

2.1.3. Conferentie KID/DNA: “Recht op Roots” begroot werkelijk verschil

uren 417 € 891 € 474 €

waarde 33.974 75.546 41.572

ink./derden VWS invest. € -11.070 € 22.904 € -13.941 € 61.604 € -2.871 € 38.700

Op 20 november 2014, de dag van de Rechten van het Kind, vond in Amsterdam de Fiom-conferentie over afstammingsvragen “Recht op Roots” plaats. Het plan voor een (internationale) conferentie over KID/DNA werd omgebogen naar het bredere thema “Afstammingsvragen”. Dit maakte het mogelijk om Nederlandse professionals, werkzaam op uiteenlopende terreinen, bijeen te brengen en kennis over afstammingsvragen uit te laten wisselen. Dat was nog niet eerder gebeurd. Afstammingsvragen spelen een rol bij adoptie, bij moderne voortplantingstechnieken en zoeken naar familie. Snelle ontwikkelingen zorgen voor nieuwe dilemma’s op verschillende terreinen. Centraal voor Fiom bij deze onderwerpen is het recht van een ieder op afstammingsinformatie; vandaar de titel “Recht op Roots”. Doel Het doel was om zichtbaar en invoelbaar te maken, waarom het belangrijk is om te kunnen beschikken over afstammingsinformatie. Om deelnemers (meer) bewust te maken van het feit dat afstammingsgegevens belangrijk zijn en traceerbaar moeten zijn; dat dit een fundamenteel mensenrecht is. De deelnemers Een gemêleerd gezelschap nam deel aan de conferentie. Zo’n 120 professionals van de Raad voor de Kinderbescherming, fertiliteitklinieken, archiefbeheer, hulpverlening, adoptieorganisaties, ministeries en wetenschappelijke organisaties. Verder ook persoonlijk betrokkenen zoals donorkinderen, geadopteerden en donoren. Externe en interne expertise Met inspirerende sprekers, ervaringsverhalen, discussies en deelsessies werd het thema vanuit verschillende invalshoeken belicht. Jelte Sondij, zelf donorkind, was dagvoorzitter. Sprekers waren: Laura Bosch met “Het recht op afstamming vanuit kinderrechtenperspectief”, Patrick Noordoven met “Illegaal geadopteerd uit Brazilië – zonder gegevens op zoek”, Hans van Hooff met “Fiom onderzoek naar afstammingsvragen” en Hilbrand Westra – met “De menselijke maat in de maakbare maatschappij”. De deelsessies gingen over “Praten met je kinderen over de donor: tips voor (toekomstige) ouders” (Anne Breways), “Systemisch werk en opstellingen in het kader van afstamming en afkomst” (Hilbrand Westra), beide externe professionals. Vanuit Fiom werden deelsessies begeleid over “Mijn anonieme donor ontmoeten, kan dat?”, “Op zoek naar antwoorden” en “Dossiervorming, inzage in de Fiom praktijk”. Aan de paneldiscussie namen o.a. deel emeritus hoogleraar René Hoksbergen en Ties van der Meer, voorzitter van Stichting Donorkind. Kennis ontwikkelen en delen De voorbereiding op en de conferentie zelf hebben een impuls gegeven aan het ontwikkelen en delen van kennis over afstammingsvragen. Fiom heeft een aantal nieuwe contacten gelegd met professionals, werkzaam op verschillende terreinen; onder andere met fertiliteitartsen en begeleiders van wensouders bij vruchtbaarheidsbehandelingen. Het “Recht op Roots” wordt door de meeste betrokkenen gedeeld en brengt tegelijk de noodzaak tot onderzoek, beleid en wetgeving op tal van terreinen met zich mee.

Jaarverslag 2014

31 Zo nam ook de heer Aleid Wolfsen, voorzitter van de “Commissie Herijking ouderschap” deel aan de conferentie1. Fiom vervult een adviesrol naar deze commissie; het rapport van de commissie wordt verwacht in 2016. Actuele thema’s, beleid en onderzoek De maatschappelijke en politieke discussie over thema’s zoals draagouderschap, vondelingenluikje, baby’s van 3 ouders (mitochondriaal DNA) laaide ook in 2014 weer regelmatig op. De Richtlijn Hoogtechnologisch draagmoederschap wordt opnieuw bekeken. Er wordt onderzoek gedaan door ZONMW naar de voorbereiding van ontmoetingen tussen donor en donorkind. In 2020 zijn de eerste donorkinderen van na 2004 16 jaar. Dit alles maakt een samenwerking tussen sociale, sociaaljuridische en medische professionals nu en in de toekomst van zeer groot belang. Met de conferentie is hier een belangrijke stap in gezet. Evaluatie Er was sprake van een inspirerende conferentie in een prettige, open sfeer. Fiom kreeg duidelijke erkenning op haar rol als specialist bij afstammingsvragen. Een divers, deels nieuw publiek heeft kennisgemaakt met ons werk en geeft aan doordrongen te zijn van het feit dat het recht op afstammingsgegevens een fundamenteel mensenrecht is. Afstammingsinformatie moet toegankelijk zijn zodat men zelf kan kiezen of men op zoek gaat. Een fertiliteitarts geeft aan dat ze bij de intake van donoren zich veel meer zal realiseren dat de donor later te maken kan krijgen met zijn kinderen. Verschillende bezoekers deden voor, na en tijdens de conferentie positieve tweets over de conferentie uitgaan in hun eigen netwerk. Vervolg Fiom gaat, in samenwerking met ook weer nieuwe partners, door met het ontwikkelen en delen van relevante kennis op het gebied van afstammingsvragen. De conferentie wordt vervolgd met het meer gericht benaderen van een aantal specifiekere thema’s. In 2014 is dat al gedaan door het onderwerp donoren draagmoederschap in de vorm van een expertmeeting verder te verkennen (zie 2.1.2.). De kenniscollectie wordt aangevuld, onder andere met (beeld)materiaal van de conferentie. Uren De overschrijding van uren is rechtstreeks gerelateerd met de onderschrijding op het project “Opbouw kenniscentrum Afstammingsvragen”. In het kader van de voorbereiding en het vervolg op de conferentie, is veel werk verricht dat ten goede komt aan de opbouw van het kenniscentrum.

2.2.1.

Datacentrum afstammingsinformatie uren


1.556 € 451 € -1.105 €

waarde 126.771 38.282 -88.489


VWS invest.

-3.991 € 122.780 -7.065 € 31.217 -3.073 € -91.563

Dossiers en registers Ook in 2014 werd weer intensief gebruik gemaakt van de dossiers en registers, die Fiom in beheer heeft, in het kader van het zoeken naar afstammingsinformatie en/of (al dan niet donor gerelateerde) familie. De nieuwe inschrijvingen in de registers en de afsluitingen van procedures voor afstand ter adoptie leidden tot een groei van de registers en dossiers.

1

Hij nam een boekje in ontvangst, geschreven ter gelegenheid van het 90-jarig bestaan van ISS-international, met als titel “Family Matters”.

Jaarverslag 2014

32

Wobka en adoptiedossiers De wetswijziging is door de politiek opnieuw aangehouden en doorgeschoven naar 2015, waardoor de verwachte uitbreiding van het aantal bij Fiom in beheer zijnde adoptiedossiers nog niet heeft plaatsgevonden. Wel zijn er besprekingen geweest met een tweetal vergunninghouders (Wereldkinderen en Meiling) over dit onderwerp, die in 2015 worden voortgezet. Toegankelijkheid data, intern en extern De digitalisering van werkprocessen, waaronder ook de dossiervorming bij lopende en nieuwe zaken, heeft tot gevolg dat de toegankelijkheid van data sterk is vergroot. Daardoor zijn ook vragen vanuit onderzoekers, beleidsmaker, politici of media gemakkelijker te beantwoorden en met gegevens te onderbouwen dan voorheen. De integratie van de diverse Fiom website, evenals de herinrichting daarvan heeft enerzijds de toegankelijkheid van Fiom kennis voor externen sterk verbeterd en biedt anderzijds intern veel meer mogelijkheden tot het ophalen van data uit het gebruik van de website, dan hiervoor. Uren De onderschrijding in uren bij het project “Datacentrum” is gerelateerd aan de overschrijding bij de projecten “Zoeken naar biologische familie ”en “Donor gerelateerde zoekacties”. Het inschrijven in en het beheer van de registers en archieven zijn belangrijke activiteiten in het kader van de opbouw van het datacentrum voor afstammingsinformatie. Deze activiteiten maken echter integraal onderdeel uit van de (grotendeels digitale) procedures, die (ook qua tijd) geregistreerd worden onder beide genoemde projecten.

2.3.1.

Zoeken naar biologische familie uren


4.406 € 5.080 € 674 €

waarde 358.967 430.920 71.953

ink./derden

VWS invest.

€ € €

€ 331.644 € 351.397 € 19.753

-27.323 -79.523 -52.200

Kennis ontwikkelen en delen Door het digitaliseren van het zoekproces is de procedure nu helder en toegankelijk. De manier waarop een zoekactie verloopt en de door de maatschappelijk werkers gebruikte methodiek bij de verschillende soorten zoekers is in een (methodiek)beschrijving vastgelegd. Deze beschrijving wordt in 2015 verder uitgewerkt. Onderzoek In 2014 is een onderzoek gestart naar de verwachtingen van de verschillende soorten zoekers naar de gevolgen van hun zoekactie en of c.q. in welke mate deze worden gerealiseerd. Na een nulmeting bij aanvang van deze zoekactie ontvangt de zoeker nog 2 maal een vragenlijst: één kort na afloop van de zoekactie en één een half jaar later. Website, gebruik en gebruikersgroepen Zoals eerder gemeld zijn de Fiom websites geïntegreerd tot één corporate website. De website is beter afgestemd op de verschillende gebruikersgroepen. De informatie is geactualiseerd en de functionaliteiten ervan zijn sterk verbeterd, waaronder ook de formulieren voor het aanvragen van een zoekactie. De diverse gebruikersgroepen kunnen, behalve informatie inwinnen, zich ook via de websites registreren, een zoekactie opstarten, meedoen met onderzoek en met Fiom medewerkers communiceren. Het inzage vragen in hun afstand/adoptiedossier wordt in de loop van 2015 mogelijk.

Jaarverslag 2014

33 Uren De overschrijding in uren is deels gerelateerd aan de onderschrijding bij het project “Datacentrum afstammingsinformatie”. Zie voor de uitleg daarvan 2.2.1. Tweede oorzaak is de groei van het aantal verzoeken om informatie en dienstverlening.

2.3.2.

Donorgerelateerde zoekacties uren


1.094 € 1.203 € 109 €

waarde 89.131 102.014 12.884-


VWS invest.

-6.784 € -18.826 € -12.042 €

82.346 83.188 842

De Website De nieuwe geïntegreerde website van Fiom voorziet ook in informatie en diensten op het vlak van donor gerelateerd zoeken, het Fiom KID register en de Fiom DNA databank. De website bevat relevante, actuele informatie voor de verschillende gebruikersgroepen. De kenniscollectie op dit vlak is uitgebreid. Deze is daarmee inhoudelijk verbeterd op het gebied van informatie ten behoeve van en over donoren en donorkinderen. Aanvulling en verbetering is nog nodig over en ten behoeve van draag/wensouderschap. Hieraan wordt in 2015 gewerkt middels het project “Donor/Draagouderschap”. Mensen die willen zoeken naar afstammingsinformatie en/of biologische familie kunnen zich via de website aanmelden voor registratie en communiceren met Fiom medewerkers. Gebruikersonderzoek Op en middels de nieuwe Fiom website wordt periodiek gebruikersonderzoek gedaan, onder andere naar de appreciatie van inrichting en inhoud van de website(onderdelen). Daarin lift dit onderwerp mee. Fiom registers en Fiom KID/DNA databank Zoals u in het overzicht kunt lezen, zijn de aantallen ingeschrevenen in de registers en databank is in 2014 gestegen, net als het aantal matches en ontmoetingen. Fiom en de betrokkenheid bij wetgeving Fiom is als adviseur betrokken bij de “Commissie Herijking Ouderschap”, onder voorzitterschap van Aleid Wolfsen. Deze nam, evenals enkele ambtenaren, die zich met dit onderwerp bezig houden, deel aan de conferentie over afstammingsvragen “Recht op Roots” (zie 2.1.3.). De onderwerpen en vraagstukken die op de conferentie aan de orde waren worden door de commissie van groot belang geacht voor de voorbereiding van hun adviezen aan de regering in verband met de aanpassing van wetgeving op dit vlak. Fiom zal die adviesrol zeker blijven vervullen. Uren De lichte overschrijding van het totaal aantal uren komt door de groei van het aantal verzoeken om informatie en dienstverlening. Doordat er meer inkomsten via derden zijn ontvangen zijn de uren vanuit de VWS begroot nagenoeg zoals begroot.

Jaarverslag 2014

34

2.4.1.

Dienstverlening International Social Service (ISS) uren


1.321 € 3.637 € 2.316 €

waarde 107.625 308.546 200.921


VWS invest.

-33.388 € 74.237 -56.940 € 251.606 -23.552 € 177.369

www.issnetherlands.nl De website is in 2014 volledig vernieuwd en in januari 2015 “in de lucht gegaan”. Daarbij zijn zowel inhoud als vormgeving geactualiseerd en gebruiksvriendelijker en toegankelijker gemaakt. Er is een werkwijze ingevoerd waardoor de website actueel blijft. Een gebruikersonderzoek staat gepland voor 2015. Onderzoek draagmoederschap Fiom/ISS maakt deel uit van een internationale werkgroep onder leiding van het International Reference Centre (IRC) van het ISS in Genève in het kader van het project: “Use of surrogate mothers at an international level”. Deze werkgroep heeft in december 2014 een paper uitgegeven, genaamd ‘Use of surrogate mothers at an international level: Children’s rights at stake’. Onderzoek vanuit Japan In maart 2014 ontving Fiom 3 vrouwen van het professional women's coalition for sexuality and health en 1 onderzoekster, allen uit Japan. Ze waren erg geïnteresseerd in onze werkwijze bij besluitvormingsgesprekken bij ongewenste zwangerschap. Ook wilden ze meer weten over onze digitale abortusverwerkingsmodule en onze unieke KID/DNA databank waarmee anonieme zaaddonoren toch te matchen zijn met de kinderen die uit donorzaad geboren zijn. (Uitbreiding) netwerk Nieuwe vormen van samenwerking zijn gestart met instanties in Frankrijk, Italië, China en Afghanistan en met ICBF in Colombia voor internationale zoekacties. De zoekacties in Sri Lanka en Brazilië zijn gestaakt. Voor Brazilië wordt in januari 2015 een nieuw zoekcontact aangewend. Family Matters Ter ere van het 90 jarig bestaan van de internationale organisatie ISS is door Fiom-ISS in Nederland een boekje uitgegeven: “Family Matters” over 90 jaar familiehereniging en kinderbescherming wereldwijd’. Het boekje is gepresenteerd tijdens de Fiomconferentie over afstammingsvragen “Recht op Roots” en werd toen aangeboden aan de voorzitter van de Commissie Herijking Ouderschap, Aleid Wolfsen. Uren Naast bovengenoemde activiteiten was er ook nog eens een verdubbeling van de internationale zoekacties. In 2015 wordt onderzocht of dit aantal blijft toenemen en wat daarvoor de verklaring kan zijn. Voor 2014 denken we dat de betere vindbaarheid van Fiom.nl eraan heeft bijgedragen.

Jaarverslag 2014

35

OPBOUW KENNISORGANISATIE VERANTWOORDING PER PROJECT 3.1.1. Kennis ontwikkelen en Delen


uren

waarde

ink./derden

1.870 € 2.049 € 179 €

152.353 173.806 21.453

€ € €

-4.797 -32.075 -27.278

VWS invest. € € €

147.557 141.731 -5.826

Kenniscyclus en lemniscaat In 2014 heeft Fiom zich voornamelijk gefocust op de wijze waarop zij de kennisfunctie wil vervullen en de betekenis daarvan voor de inrichting van de kenniscyclus. Fiom werkt vanaf eind 2014 samen met Movisie aan de implementatie van het werken volgens de kenniscyclus. Movisie heeft in dit verband het kennislemniscaat ingebracht, dat de oneindig cyclische beweging weergeeft van kennisontwikkeling op het speelveld van lokale/individuele kennis (kennis in de praktijk) en collectieve beschikbare kennis (kennis voor de praktijk). Doel is om ingesteld te raken op een wijze van werken, die de kenniscollectie actueel houdt, volledig en goed toegankelijk; een kenniscollectie die aansluit bij zowel de actuele als de historische vragen van de verschillende klantgroepen van D Implementeren en (door)ontwikkelen werkwijzen, trainingen e.d. in de praktijk

Individueel of lokaal beschikbare kennis

A Expliciteren praktijkkennis en ervaring m.b.t. wat werkt waartoe, voor wie en onder welke omstandigheden

B Ophalen en beschrijven. Analyseren en onderbouwen werkzame principes (waartoe, wat, hoe en door en voor wie)

Collectief beschikbare kennis

C Agendasetting. Vertalen in handreikingen, interventies, werkwijzen, trainingen en richtlijnen voor de praktijk

Fiom. Een eerste experiment in 2014 leverde de ervaring op, dat het kennislemniscaat goed te gebruiken is bij de kennisontwikkeling functie/taak, die Fiom heeft. In 2015 gaan we er dus mee door. Monitoren en onderzoek In begin 2014 heeft er een inventarisatie plaatsgevonden van wat Fiom kan doen op het gebied van onderzoek. Dit heeft geleidt tot het bepalen van een aantal randvoorwaarden die van belang zijn voor onderzoek binnen Fiom/voor als Fiom onderzoek wil initiëren/doen/uitvoeren. Monitoren van ons werk ten behoeve van cliënten en klanten, evenals onderzoek op specifieke vraagpunten, maken structureel deel uit van de kennislemniscaat. Met de implementatie van kennislemniscaat krijgt dit deel van ons werk dan ook een goede plek.

Jaarverslag 2014

36 Het opnieuw inrichten van de websites van Fiom (waarover meer verderop in dit hoofdstuk) maakt monitoren en (klant)onderzoek via de websites beter mogelijk dan voorheen. Over de onderzoeken die in 2014 zijn uitgevoerd kunt u meer lezen in de hoofdstukken over de beide kennisterreinen. Factsheets Het model voor factsheets is in ontwikkeling. Door alle externe activiteiten van Fiom in 2014, is de belangstelling voor factsheets vergroot. Deze worden op dit moment per vraag en gelegenheid opgesteld. Naar verwachting groeit daar in 2015 een model uit. Actualiteit en toegankelijkheid van de Fiomkennis De actualiteit en de toegankelijkheid van de Fiom kennis en dienstverlening heeft een sterke impuls gekregen in 2014. Door het denken over Fiom als specialist, over hoe de kenniscyclus in te richten, over hoe Fiom zich via de websites en via de media moet profileren. Door de Fiom websites volledig te vernieuwen. Dit gehele proces is beïnvloed door (tijd en ruimte voor) het verkennen van trends en ontwikkelingen: in de (publieke en politieke) zienswijzen ten aanzien van de Fiom onderwerpen, in de werkwijze bij het vernieuwen van de websites (de Scrum-methode), door een sterke invloed op het gehele proces vanuit communicatie/PR en marketing, door te rade te gaan bij collega instellingen. Uren De raming en realisatie van uren komen in dit project ongeveer met elkaar overeen. Door meer inkomsten van derden is de bijdrage vanuit de VWS-subsidie iets kleiner dan begroot.

3.1.2. Relatieontwikkeling en relatiebeheer uren begroot werkelijk verschil

470 € 197 € -273 €

waarde 38.292 16.713 -21.579


-1.206 -3.084 -1.878

VWS invest. € 37.086 € 13.629 € -23.458

Beleidskader en programma van eisen Er is een nieuw beleidskader voor relatieontwikkeling en relatiebeheer open vastgesteld, evenals een programma van eisen voor de inrichting en het beheer van een relatiebeheersysteem. Beide zijn opgesteld mede op basis van een elektronische enquête onder het personeel. In 2015 wordt het beleidskader geïmplementeerd, inclusief de inrichting en het beheer van het relatiebeheersysteem. Overige activiteiten De leden van de projectgroep die ook deelnamen aan de projectgroep Communicatie, PR en Marketing, leverden ook een bijdrage aan activiteiten als de organisatie van conferenties en expertmeetings. Het social media beleid wordt verderop toegelicht. De activiteiten in 2014, waaronder de conferenties, de expertmeeting en de gesprekken in de regio’s met gemeenten en instellingen, hebben Fiom een sterke uitbreiding opgeleverd van het relatiebestand, gericht op kennis uitwisselen en samen werken. De nieuwe rol, die Fiom als specialist zich eigen maakt, wordt bij een groeiende groep potentiële samenwerkingspartners bekend. In 2014 heeft gericht klantonderzoek plaatsgevonden in het kader van de voorbereiding van de conferenties /expertmeeting en het opnieuw inrichten van de websites, evenals de verbetering van de programma’s waaraan via de websites gewerkt kan worden zoals bijvoorbeeld abortusverwerking. Klantonderzoek maakt structureel deel uit van de kenniscyclus.

Jaarverslag 2014

37 Uren In 2014 is alleen gewerkt aan de eerste fase van het project: het maken van een beleidskader en een programma van eisen. Het project wordt vervolgd in 2015. De overige geraamde uren zijn onder andere ingezet bij communicatie, pr en marketing en bij de vernieuwing van de websites.

3.1.3. Communicatie, PR en Marketing uren begroot werkelijk verschil

682 € 2.117 € 1.435 €

waarde 55.564 179.596 124.032


-1.749 -33.143 -31.394

VWS invest. € 53.815 € 146.453 € 92.638

De website De corporate site van Fiom www.fiom.nl is vernieuwd. Kennis, informatie en nieuws zijn up to date, uitgebreid en makkelijker vindbaar. Meer hierover kunt u lezen bij project 3.1.4. Websites. Vanuit het project zijn bijdragen geleverd aan verschillende web initiatieven binnen Fiom. Zo is de abortusverwerkingsmodule vernieuwd en is een nieuw digitaal programma www.zwangerwatnu.nl ontwikkeld voor de ondersteuning van vrouwen en meisjes die ongewenst zwanger zijn. Voorbereidingen zijn getroffen voor de overgang naar werken in the Cloud met Office 365. Voorts zijn vele werkprocessen geheel of gedeeltelijk gedigitaliseerd, zoals het aanmeldformulier voor lotgenotencontact afstandsmoeders, de aanmelding voor inzage dossier en de inschrijving in registers op het gebied van KID/DNA. PR en marketing De websites vervullen ook een belangrijke rol in de PR en marketing van Fiom. Zij zijn SEO-proof: zodanig ingericht en van (zoek)woorden/teksten/beeldmateriaal voorzien, dat Fiom op de relevante zoektermen via internet gevonden wordt. Ook het adverteren via Google Grants (de non-profitversie van AdWords, het online advertentieprogramma van Google) draagt sterk bij aan onze vindbaarheid. We hebben van juni tot november 2014 continu groei in bezoekersaantallen. 2 Webcare en sociale media De dagelijkse actualiteit wordt, o.a. door het webcareteam, op Fiom onderwerpen gemonitord, onder andere via Coosto, Mention, Blendle en Google. Fiom is via social media actief in contact en in interactie met onze doelen klantgroepen. Het webcareteam werkt ook structureel aan het updaten van de “FAQ” (veel gestelde vragen). De belangrijkste langlopende thema’s op fora en social media waren voor Fiom: ”Ik ben zwanger, wat nu?” en “Op zoek naar familie”. Thema’s die in kortere tijd pieken in de belangstelling opleverden waren: “Gesjoemel met donorzaad” en “Vondelingen en vondelingenkamers”, onder andere in relatie met de actualiteit van gevonden baby’s (in leven of dood). Nieuwsbrief De communicatie en interactie met onze doelen klantgroepen via Fiom Nieuwsbrieven is in 2014 versterkt. Er zijn verspreid over het jaar 6 (in plaats van de geraamde 4) nieuwsbrieven verstuurd naar een groeiend aantal relaties. Daarnaast werden er 5 thematische nieuwsbrieven gemaakt en verstuurd naar een meer specifieke doel/klantgroep, onder andere in verband met de conferenties “Recht op Roots” en “Ongewenste Zwangerschap”.

2

7625 sessies in januari en van 6399 sessies in juni (lancering website 30 juni) naar 13202 in november. Na 20 december lag het bezoek vanwege de periode kerst en Oud en Nieuw lager (11056)

Jaarverslag 2014

38 Publieksverslag Er is een Publieksverslag over het jaar 2013 uitgebracht, in de vorm van een informatief magazine en met als titel Choice. Het is verspreid onder ongeveer 5000 huisartsenpraktijken en 3000 overige Fiom relaties. Hierop zijn zeer veel positieve reacties gekomen van cliënten en samenwerkingspartners. Communicatie-ondersteuning Voor de in 2014 gehouden conferenties en expertmeeting is een communicatieplan gemaakt en uitgevoerd. De mediaoptredens van directie en medewerkers van Fiom worden altijd vanuit Communicatie ondersteund. Ditzelfde geldt voor de publicaties.

3.1.4. Websites uren begroot werkelijk verschil

1.040 € 2.146 € 1.106 €

waarde 84.731 182.035 97.304


-2.668 -33.593 -30.926

VWS invest. € 82.064 € 148.442 € 66.378

De Fiom website Fiom is specialist bij ongewenste zwangerschap en afstammingsvragen. In 2014 is/zijn alle (specialistische) kennis, inhoud, teksten (content) en functionaliteiten geactualiseerd en in één website gebundeld. Dit versterkt Fiom in haar functie als specialist, haar positie in het werken speelveld, evenals haar online vindbaarheid. www.fiom.nl is een krachtig communicatiemiddel, dat uitstraalt dat we: betrouwbaar zijn, veilig/anoniem en transparant; expertise hebben, kennis en autoriteit op ongewenste zwangerschap en afstammingsvragen; menselijk zijn, toegankelijk en dichtbij (laagdrempelig). Fiom(.nl) heeft een landelijk bereik. We spelen in op de behoefte van ongewenst zwangere vrouwen en meisjes, de familiezoekers/mensen met afstammingsvragers, evenals die van professionals, studenten, onderzoekers en bijvoorbeeld politici en andere beleidsmakers. Het ontwikkelen en inrichten van de website was een grote klus, die veel denken besluitvormingskracht vroeg. De aanscherping van de (nieuwe) missie en visie van Fiom als kennisorganisatie met een specifieke, eigen relatie met de uitvoeringspraktijk, is sterk vanuit dit project gestimuleerd. Op twee na zijn alle Fiom websites nu geïntegreerd in de corporate site. Op 30 juni 2014 ging de nieuwe Fiom website online! Informatie en actie Via de website kan de hulpvrager/cliënt eenvoudig informatie vinden, een online zoekactie starten, online hulp krijgen bij een ongewenste zwangerschap (“Zwanger, wat nu?”) of bij abortusverwerking en contact leggen met Fiom. De professional kan snel contact leggen met de Fiom specialist voor consultatie, informatie en advies, lid worden van onze nieuwsbrief en zich aanmelden voor conferenties. Twee “stand alone websites” Ook www.issnetherlands.nl en www.tienermoeders.nl zijn in 2014 vernieuwd. Zij zijn begin 2015 online gegaan. Omdat de vindbaarheid en herkenbaarheid van de betreffende websites voor deze doelgroepen een specifieke eigen vormgeving en inrichting vragen, worden deze niet geïntegreerd in de centrale Fiom website.

Jaarverslag 2014

39 Websites, informatie en kennis genereren en delen De websites vormen een belangrijk medium in de kennisontwikkeling. De kenniscollectie wordt, via het kennislemniscaat, gestructureerd ververst en voorzien van nieuwe kennis. De websites zijn belangrijke plaatsen voor kennis uitwisselen en -verrijken met gebruikers en samenwerkingspartners. Via de websites kan een schat aan informatie verzameld worden, ten behoeve van beleids- en kennisontwikkeling. Monitoren en gebruikersonderzoek Door het werken vanuit één corporate website met een opensource CMS systeem, is het monitoren van informatie op de website vereenvoudigd. Periodiek worden rapportages opgevraagd vanuit Google Analytics en het CMS systeem, waar het bezoekgedrag/gebruik van de website wordt bijgehouden. De rapportages geven signalen voor het oppakken van nieuwe ontwikkelingen en het herzien of verbeteren van een onderdeel of een functionaliteit op de website zoals bijvoorbeeld online begeleiding Abortusverwerking. In januari 2015 is een gebruikersonderzoek gestart op Fiom.nl: doet de website wat het moet doen?, hoe navigeert de gebruiker? Wat vindt de gebruiker van de website? Uren De overschrijding van de urenraming kan deels verklaard worden uit, wat in hoofdstuk I. en II. is gemeld, de onderschrijding van 1.2.1. digitale keuzehulp “Zwanger wat nu.nl” en 1.3. “Kennisoverdracht abortusverwerking”. Aan de vernieuwing van de Fiom websites en de gebruiksvormen ervan zijn in het programma Ongewenst Zwangeren en Tienermoeders extra eisen gesteld, die meegenomen zijn in het project. Verder zijn, behalve vanuit het project “Communicatie”, ook vanuit dit project bijdragen geleverd aan meer web initiatieven binnen Fiom: de keuze voor en de overgang naar werken in the Cloud met Office 365; het geheel of gedeeltelijk digitaliseren van meerdere werkprocessen zoals het aanmeldformulier voor lotgenotencontact afstandsmoeders, de aanmelding voor inzage dossier en de inschrijving in registers op het gebied van KID/DNA.

3.2.1. Kwalificering van dienstverlening op Fiom kennisterreinen, 3.2.2. Scholingsprogramma voor kwalificering en 3.2.3. Vormgeven van de relatie met externe hulpverleners uren

waarde

ink./derden

VWS invest.

3.2.1


600 € 51 € -550 €

48.883 4.284 -44.599

€ € €

-1.539 -791 748

€ 47.344 € 3.494 € -43.851

3.2.2


1.300 € 101 € -1.199 €

105.914 8.547 -97.367

€ € €

-3.335 -1.577 1.757

€ 102.580 € 6.970 € -95.609

3.2.3


120 € 208 € 88 €

9.777 17.603 7.827

€ € €

-308 -3.249 -2.941

€ € €

Jaarverslag 2014

9.469 14.355 4.886

40 Relatie met programma Ongewenst zwangeren & Tienermoeders. Het programma “Ongewenst zwangeren & Tienermoeders" (amendement) voorzag onder andere in de uitbreiding èn aanpassing van de projecten “Kwalificering van dienstverlening op de Fiomkennisterreinen”, “Scholingsprogramma voor kwalificering” en “Vormgeven van de relatie met externe hulpverleners”. Het voorbereidend werk dat inmiddels in dit kader was verricht, werd ingebracht in het nieuwe grotere project, dat in samenwerking met medewerkers van Movisie werd en wordt uitgevoerd. Aanpassing doelen en reikwijdte In dit nieuwe grotere project zijn de doelen ten aanzien van de eerdere plannen voor 2014 aangepast. Het kwalificerings- en scholingstraject is ingebed in een deelproject “ Kwaliteit en certificering voor hulpverleners”. In dit kader wordt een competentieprofiel voor de hulpverlener besluitvorming ongewenste zwangerschap ontwikkeld, aangevuld met (overige) kwaliteitseisen en de bijbehorende kenniscollectie. Er wordt een keus voorbereid voor het gaan voeren van een keurmerk voor deze vorm van Fiom hulpverlening, of een andere vorm van kwaliteitsborging. Ten behoeve van de scholing wordt, mede op basis van het competentieprofiel een scholingsprogramma ontwikkeld evenals een vervolgaanbod gericht op het verder ontwikkelen van de kwaliteit van hulpverlening en hulpverleners. Ook in het kader van signalering en verwijzing wordt een scholing ontwikkeld voor sociale en (sociaal-)medische professionals, die met ongewenst zwangere vrouwen en meisjes te maken krijgen. Genoemde activiteiten worden ontwikkeld in samenwerking met de huidige Fiom hulpverleners en een groep hulpverleners buiten Fiom, waardoor ook gewerkt wordt aan de relatie met externe hulpverleners, zoals bedoeld was in project 3.2.3. Resultaten 2014 Voor de resultaten wordt verwezen naar project 1.7.1. Uren De projecten “Kwalificering dienstverlening op Fiom kennisterreinen” en “Scholing voor kwalificering” kennen ieder een forse onderschrijding. Hiervoor is dezelfde oorzaak aan te wijzen als genoemd is bij de onderschrijding bij project 1.7.1.: programma “Ongewenst zwangeren & Tienermoeders” (zie hiervoor de uitleg bij dat project). Aan het project “Vormgeven van de relatie met externe hulpverleners” zijn juist meer uren besteed dan geraamd. Dit heeft te maken met enerzijds de planvorming voor de wijze waarop deze relatie gestalte zou moeten gaan krijgen en anderzijds met het aangaan en onderhouden van contacten met beoogde externe hulpverleners. Het gaat hierbij onder andere om Fiom medewerkers in de 4 grote steden en om ex-Fiom medewerkers, die als ZZP-er en/of bij een andere instelling aan het werk zijn.

Jaarverslag 2014

41

3.2.4. Scholing begroot werkelijk verschil

uren 1.283 € 1.503 € 220 €

waarde 104.529 127.507 22.978

ink./derden € 3.291 € 23.530 € 20.240

VWS invest. € 101.238 € 103.977 € 2.739

Scholing internen De tijd die in 2014 beschikbaar was voor het organiseren, uitvoeren en de deelname aan scholing is met name besteed aan scholing voor mensen in dienst van Fiom en gericht op het vergroten van hun competenties voor het uitvoeren van hun werk in de nieuwe Fiom context. Het gaat hierbij om een cursus Projectmatig Creëren voor de projectleiders, evenals ondersteuning bij het opzetten en uitvoeren van de projecten; een managementcursus, cursussen op het gebied van P&C en deelname aan studiebijeenkomsten op het vakgebied, waaronder ook toegang tot wetenschappelijke databases via de Rijksuniversiteit Groningen. Scholing externen De scholing van externen gericht op het verwerven van certificering en het onderhouden daarvan, maakt ook inmiddels deel uit van het grotere project 1.7.1. De scholing was in 2014 nog niet aan de orde. Naar verwachting zullen de conceptprogramma’s hiervoor in de eerste helft van 2015 worden ontwikkeld (na de vaststelling van het competentieprofiel waartoe wordt opgeleid). Uren Door meer inkomsten van derden, is de VWS-bijdrage zoals begroot.

3.3.1. Herformulering van beleid van organisatie en personeel begroot werkelijk verschil

uren 800 € 375 € -425 €

waarde 65.178 31.834 -33.343

ink./derden € -55.335 € -5.875 € 49.460

VWS invest. € 120.513 € 25.959 € -94.553

Doel Doel van dit project is organisatie en personeel van Fiom goed toe te rusten voor de veranderde Fiom opdracht in een sterk aan verandering onderhevige sociale sector. Resultatenverantwoording In 2014 heeft eerst een verkenning plaatsgevonden voor de wijze waarop Fiom haar organisatie zou kunnen inrichten, om optimaal te kunnen werken aan haar nieuwe opdracht, in een snel veranderende context. Die nieuwe opdracht vraagt om veranderingen op veel terreinen binnen Fiom en daar is in 2014 hard aan gewerkt. Zo waren, parallel aan dit traject, ook de ontwikkelingen in het (deel)project “Kenniscyclus/kennislemniscaat”, in “Websites”, in “Relatieontwikkeling en beheer” en in “Informatiebeleid” van belang voor de inrichting van de organisatie en de gewenste vorm van management/sturing. Ook werden missie en visie geherformuleerd. Het werk in 2014 werd uitgevoerd in de vorm van projecten. De tweede fase van dit project vond in het najaar plaats en heeft geleid tot een eerste opzet voor een nieuw besturingsmodel voor Fiom en een traject voor het geleidelijk aan verder vormgeven ervan in relatie met personeel en Raad van Toezicht. Dit vervolgtraject vindt plaats in 2015. Naar verwachting kan de nieuwe inrichting van de organisatie per 1 januari 2016 ingaan. Uren Tegenvallende inkomsten derden hebben geleid tot iets grotere investering VWS.

Jaarverslag 2014

42

3.3.2. Aanvullende vormen van financiering uren

waarde

ink./derden

VWS invest.

begroot 800 € 65.178 € -65.178 € -0 werkelijk 117 € 9.905 € -9.905 € -0 verschil -683 € -55.273 € 55.273 € Het voornemen om een beleidskader en een plan van aanpak te maken voor het verwerven van aanvullende financiële middelen heeft in 2014 een andere wending genomen. Extra middelen Het amendement dat bij de begrotingsbehandeling VWS in het najaar van 2013 is aangenomen, had tot gevolg dat Fiom € 500.000 per jaar aanvullend subsidie kreeg ten behoeve van de decentralisatie van de hulp bij ongewenste zwangerschap en tienermoeders. Daarnaast kwam extra geld vrij in dezelfde omvang voor dezelfde doelgroepen voor werk in samenwerking met RutgersWPF en SOA-AIDS nl. In dit kader wordt onder andere onderzoek naar tienermoeders uitgevoerd evenals een wetenschappelijke onderbouwing van Abortusverwerking.nl. Financieringsbehoefte Met dit alles was voldaan aan de behoefte van Fiom aan aanvullende financiering ten behoeve van zaken die zij graag op korte termijn wilde oppakken. De prioriteit werd gelegd bij de opbouw van de organisatie en het uitvoeren van de lopende en nieuwe, extra activiteiten. In 2015 zal de draad van beleidsontwikkeling op aanvullende vormen van financiering weer worden opgepakt, zodat het werk van Fiom ook op de langere termijn vanuit verschillende financieringsstromen bekostigd kan blijven worden. Uren De onderschrijding van uren is het gevolg van bovengenoemde factoren.

3.3.3. Informatiebeleid uren begroot werkelijk verschil

300 € 435 € 135 €

waarde

ink./derden

VWS invest.

24.442 36.882 12.440

€ € €

€ € €

-19.753 -6.806 12.946

4.689 30.076 25.387

Doel Het doel is als volgt geformuleerd: Fiom is optimaal uitgerust voor het verzamelen, koppelen, beheren en toegankelijk maken van informatie voor intern en extern gebruik. Het gaat hierbij zowel om specifiek inhoudelijke Fiom kennis (incl. dienstverlening) als om de benodigde data voor (facilitair) organisatiebeleid. In het kader van Informatiebeleid is in 2014 langs drie sporen gewerkt. Resultaten: Programma van eisen Er is een programma van eisen opgesteld voor het verbinden van informatie uit verschillende informatiestromen en informatiebronnen ten behoeve van kennisontwikkeling en dienstverlening door Fiom. In 2015 wordt in dit kader aan een vervolgopdracht gewerkt. Omdat Fiom zich nog in een ontwikkelingsfase richting haar rol op het gebied van kennisontwikkeling bevindt, kan onderzoek naar de informatiebehoefte nog niet worden afgerond. Ook dat wordt in 2015 vervolgd. De

Jaarverslag 2014

43 vernieuwde website van Fiom vormt een belangrijk ankerpunt voor het delen en uitwisselen van kennis en informatie, nu en in de toekomst. ICT technologie Er is onderzoek verricht naar de wijze waarop Fiom zich qua ICT technologie het beste kan inrichten om haar (nieuwe) rol en taken zo goed mogelijk te kunnen verrichten. Dit heeft geresulteerd in de keus om begin 2015 over te gaan op werken in de Cloud met Office 365. Voorbereidingen hiervoor zijn eind 2014 getroffen. Interne communicatie Zowel voor interne communicatie als voor het genoemde programma van eisen moest onderzoek gedaan worden naar het gebruik en de appreciatie door Fiom medewerkers van de informatiedragers die tot hun beschikking staan. De uitkomsten hiervan worden meegenomen in de inrichting van de informatievoorziening en de keuze voor informatiedragers daarbij, in 2015. Uren De overschrijding van uren wordt veroorzaakt door het besluit om het project in 2014 met twee deelprojecten uit te breiden: “ICT-technologie” en “Intern communicatieplan”.

Jaarverslag 2014

44

Samenwerkingspartners Abortusklinieken Academie Verloskunde Adoptie Driehoek Onderzoekscentrum (ADOC) Algemeen Maatschappelijk Werk Belangenverenigingen van volwassen geadopteerden Better Care Network Nederland Beroepsverenigingen Bureau Jeugdzorg Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) Centra voor Jeugd en Gezin Centraal Bureau Genealogie Cliëntorganisaties Defence for Children International Nederland Expertisecentrum voor jeugd, samenleving en ontwikkeling (JSO) European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE) FARA, luister- en informatiepunt rond zwangerschapskeuzes (België) Federatie Opvang Fertiliteitsklinieken Freya Patiëntenvereniging voor Vruchtbaarheidsproblematiek GGD/Sense Hogescholen International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) International Reference Centre for the Rights of Children Deprived of their Family (ISS/IRC) International Social Service Gemeenten GGZ Kennispoort Verloskunde Kenniscentrum Kraamzorg KNOV MEE Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA)) Ministerie van Defensie Ministerie van Veiligheid en justitie Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport MO-groep Movisie Nederlands Jeugd Instituut (NJI) Nederlands Huisartsen Genootschap (NHA) Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) Permanent Bureau Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht Pharos Praktijkondersteuners huisartsen Progor (coalition of organizations with a interest in child and familie welfare aspects of donorconception and surrogacy). Project Oorlogsliefdekind Psychosociale aspecten van vruchtbaarheidsproblematiek. Onderzoek, Informatie, Netwerk, Training (POINT) Raad voor de Kinderbescherming

Jaarverslag 2014

45 Radar Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) Rijksuniversiteit Groningen Rode Kruis, afdeling Tracing Rutgers/WPF SOA Aids Nederland Siriz Steunpunt Afstandsmoeders Stichting Adoptievoorzieningen Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting Stichting Donorkind Nederland Stichting Donorkind België Stichting Draagmoeders Stichting Opvoeden Synetic Timon Trimbos Universiteit Maastricht Universiteit Twente Universiteit van Brussel (België), Universiteit van Deakin (Australië), Universiteit van Stanford (Amerika) Universiteit van York (Engeland), Verein Spenderkinder (Duitsland) Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) Vergunninghouders Adoptie waaronder Vereniging Wereldkinderen Verwey-Jonker Instituut Zelfstandige hulpverleners Ziekenhuizen Zorgverzekeraars

Jaarverslag 2014

bestuurder

Recommend Documents