Beroepsinstantie inzake de openbaarheid van bestuur en hergebruik van overheidsinformatie DE BEROEPSINSTANTIE

Beroepsinstantie inzake de openbaarheid van bestuur en hergebruik van overheidsinformatie Vlaamse Regering Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid Afdeling Kanselarij Boudewijnlaan 30, bus 20 1000 Brussel tel. secretariaat: 02/553.57.03 fax secretariaat: 02/553.57.02 e-mail: [email protected]

Dossiernummer : OVB/2011/74

DE BEROEPSINSTANTIE Gelet op het decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur; Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 2007 tot oprichting van de beroepsinstantie inzake de openbaarheid van bestuur en hergebruik van overheidsinformatie; Gelet op het oorspronkelijke verzoek per aangetekend schrijven d.d. 22 december 2010 van xxx, gericht aan de Luchthaven Antwerpen, gevestigd te 2100 Antwerpen, Luchthavenlei z/n, waarbij de geluidscertificaten werden opgevraagd van de vliegtuigen met volgende immatriculatienummers: OO-KAT, OE-OME, OO-PWW, OO-SFA en OO-TMI; Gelet op het feit dat de Luchthaven Antwerpen heeft nagelaten om binnen de decretaal voorgeschreven termijn een beslissing te treffen; Gelet op het beroepschrift van xxx dd. 27 april 2011 tegen de ontstentenis van beslissing van de Luchthaven Antwerpen; Gelet op de registratie van het beroepschrift op 3 mei 2011 en de verlenging van de beroepstermijn bij beslissing van 24 mei 2011;

Wat de ontvankelijkheid betreft: Overwegende dat het oorspronkelijke verzoek tot openbaarmaking dateert van 22 december 2010; Overwegende dat de Luchthaven Antwerpen, die deel uitmaakt van de Vlaamse overheid, departement Mobiliteit en Openbare Werken ontegensprekelijk beschouwd moet worden als een instantie in de zin van artikel 4, § 1, 5° van het openbaarheidsdecreet;

1

Overwegende dat door het feit dat de Luchthaven Antwerpen heeft nagelaten om binnen de decretaal voorgeschreven termijn een beslissing te nemen over de vraag tot openbaarmaking, de termijn om beroep in te stellen geen aanvang heeft genomen conform artikel 22, derde lid, van het openbaarheidsdecreet; Overwegende dat het ingediende beroepschrift d.d. 27 april 2011 dan ook tijdig werd ingesteld; Overwegende dat het ingediende beroepschrift bijgevolg als ontvankelijk wordt beschouwd;

Wat de gegrondheid betreft: Overwegende dat in overeenstemming met artikel 7, tweede lid van het decreet van 26 maart 2004 het recht op passieve openbaarheid betrekking heeft op bestuursdocumenten; dat op grond van deze bepaling elke instantie in principe verplicht is aan eenieder die erom verzoekt inzage te geven in, uitleg te verschaffen over of een afschrift te bezorgen van de gewenste bestuursdocumenten, dat de openbaarmaking slechts kan geweigerd worden mits toepassing wordt gemaakt van één of meerdere uitzonderingsgronden, zoals gestipuleerd in de artikelen 11 tot en met 15 van voormeld decreet; dat artikel 3, 4° van het decreet van 26 maart 2004 een bestuursdocument definieert als de drager, in welke vorm ook, van informatie waarover een instantie beschikt; Overwegende dat xxx in het oorspronkelijk verzoek tot openbaarmaking melding maakte van de gewijzigde milieuvergunning d.d. 18 maart 2010 van de Luchthaven Antwerpen; dat daarin een voorwaarde wordt opgenomen met betrekking tot het geluidsniveau van kleinere vliegtuigen; dat deze voorwaarde luidt als volgt: “Voor het uitvoeren van touch-and-go vluchten moeten de vliegtuigen met een toegelaten opstijgmassa (MTOW – maximum take off weight) kleiner dan 2000 kg vanaf 2009 uitgerust zijn met een geluidsdemper en een maximum geluidsniveau hebben van 76 dB(A), gecertificeerd door het Directoraat-generaal Luchtvaart van de FOD Mobiliteit”; Overwegende dat xxx onlangs door het Provinciaal Instituut voor Hygiëne een akoestisch onderzoek heeft laten uitvoeren met betrekking tot de geluidshinder die specifiek door kleinere vliegtuigen wordt veroorzaakt; dat xxx op grond van dit onderzoek de hierboven vermelde geluidscertificaten wou opvragen; dat zij echter vanwege de Luchthaven Antwerpen geen enkele reactie zou ontvangen hebben en daarom beroep aantekende bij de beroepsinstantie; Overwegende dat de beroepsinstantie, om met kennis van zaken te kunnen oordelen over het beroepschrift, op 4 mei 2011 de nodige documenten en toelichting heeft opgevraagd bij de Luchthaven Antwerpen; dat de luchthavencommandant per e-mail d.d. 10 mei 2011 de beroepsinstantie inlichtte als volgt: “De luchthaveninspectie van de Luchthaven Antwerpen beschikt over kopieën van de door het Directoraat-generaal luchtvaart (FOD Mobiliteit) opgestelde geluidscertificaten betreffende de toestellen met immatriculatienummers OO-PWW, OO-SFA en OO-TMI. Betreffende de toestellen met immatriculatienummers OO-KAT en OE-OME beschikt de luchthaven niet over kopieën van de geluidscertificaten. Het toestel OO-KAT is een historische tweedekker (type

2

SV4) dat niet onder deze regulering valt en het toestel OE-OME is niet gekend in het bestand op de luchthaven Antwerpen.” Overwegende dat uit deze mededeling vooreerst blijkt dat betreffende de toestellen met immatriculatienummers OO-KAT en OE-OME geen geluidscertificaten voorhanden zijn bij de Luchthaven Antwerpen; dat er bijgevolg geen afschrift kan worden verleend van certificaten betreffende beide vliegtuigen aangezien het om documenten gaat die dus geen bestuursdocumenten uitmaken in de zin van artikel 3, 4° van het openbaarheidsdecreet; dat het beroepschrift wat deze 2 documenten betreft ongegrond is; Overwegende dat het mailbericht d.d. 10 mei van de Luchthaven Antwerpen aan de beroepsinstantie verdergaat als volgt: “De luchthaveninspectie beschikt over deze documenten (de geluidscertificaten) in functie van haar inspectiebevoegdheid. De luchthaveninspectie is met name bevoegd om inbreuken op de luchtvaartreglementering vast te stellen en te rapporteren aan het Directoraat-generaal luchtvaart (DGLV). Uit navraag bij het DGLV blijkt dat het DGLV zelf deze geluidscertificaten enkel ter beschikking stelt van politie- en douanebeambten, en niet van derden wanneer deze in het kader van openbaarheid van bestuur opgevraagd zouden worden. De uitzonderingsgrond waarop het DGLV zich beroept om deze certificaten niet te verstrekken in het kader van openbaarheid van bestuur werd opgevraagd, maar tot op heden heeft het DGLV hierop geen antwoord verstrekt. Op basis van het feit dat het DGLV de certificaten niet ter beschikking stelt van derden, werd beslist de kopieën van de geluidscertificaten niet over te maken aan xxx. Wel wordt een schrijven opgemaakt aan xxx waarin inhoudelijk ingegaan wordt op de gevraagde gegevens. Ik wil hierbij ook verwijzen naar een onderzoek betreffende vliegbewegingen van deze toestellen op 9 oktober 2010, dat – op vraag van xxx – ingesteld werd door de milieuinspectie. Aan de milieu-inspectie werden de inlichtingen betreffende de vliegbewegingen van 9 oktober 2010, alsmede een opgevraagd geluidscertificaat, wel ter beschikking gesteld, opdat deze haar onderzoek correct zou kunnen uitvoeren. Van zodra de resultaten van dit onderzoek van de milieu-inspectie beschikbaar zijn, zullen deze eveneens medegedeeld worden aan xxx. Ik meen dat xxx hiermee alle inhoudelijke informatie zal verkrijgen die gevraagd wordt.” Overwegende dat de beroepsinstantie hieruit afleidt dat de Luchthaven Antwerpen zich voor de weigering tot openbaarmaking van de geluidscertificaten baseert op het standpunt van het DGLV maar dat de concrete motieven die aanleiding geven tot deze weigering niet bekend zijn; Overwegende dat de beroepsinstantie op 11 mei 2011 via het departement Leefmilieu, Natuur en Energie, Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid bij het DGLV heeft trachten te vernemen op grond waarvan de openbaarmaking van de geluidscertificaten van de vliegtuigen in kwestie geweigerd wordt; dat op 20 mei 2011 werd meegedeeld aan de Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid dat een dergelijke vraag op formele wijze moest gericht worden aan het DGLV;

3

Overwegende dat het standpunt van de Luchthaven Antwerpen, zoals hierboven verwoord, op 16 mei 2011 tevens per post aan de beroepsinstantie werd meegedeeld; dat daarbij het afschrift werd gevoegd van een brief d.d. 10 mei 2011 die door de luchthavencommandant werd verstuurd naar xxx en waarin hetzelfde werd meegedeeld, namelijk dat afschriften van de geluidscertificaten niet kunnen worden overgemaakt; Overwegende dat in diezelfde brief gericht aan xxx vermeld staat dat de luchthaven van de milieu-inspectie in het kader van het door xxx aangehaalde dossier een aantal vragen kreeg over de vliegbewegingen op 9 oktober 2010 en dat de luchthaven aan deze inspectiedienst de gewenste inlichtingen bezorgde opdat deze haar onderzoek correct kon uitvoeren; dat niettemin, op basis van het oorspronkelijk verzoek d.d. 22 december 2010, de volgende inhoudelijke inlichtingen konden verstrekt worden: - het toestel OO-KAT is een historisch toestel (SV 4), een zogenaamde tweedekker, dat niet in gebruik is voor opleiding en omwille van zijn “old timer” status niet dient te beschikken over een geluidscertificaat. - het toestel OE-OME is niet gekend in onze bestanden. - het toestel OO-PWW is een Cessna 182P dat niet in gebruik is voor touch and go trainingsvluchten. - het toestel OO-SFA is een Diamond DA42 dat niet in gebruik is voor touch and go trainingsvluchten. - het toestel OO-TMI is een Piper PA8 dat in gebruik is voor touch and go trainingsvluchten. Het produceert volgens het door het DGLV afgeleverde geluidscertificaat 75,9 dB(A) bij take off. Overwegende dat, hoewel per brief van 10 mei 2011 aan de verzoeker bepaalde informatie werd bezorgd, het overmaken van afschriften van de geluidscertificaten als zodanig werd geweigerd terwijl dit het eigenlijke voorwerp was van de oorspronkelijke vraag tot openbaarmaking; Overwegende dat de beroepsinstantie op 17 mei 2011 ook bij de luchtvaartcommandant van de Luchthaven Antwerpen nogmaals per e-mail navraag heeft gedaan naar de motivering van de weigering; Overwegende dat de luchthavencommandant op 23 mei 2011 de beroepsinstantie inlichtte over de formele vraag die hij diezelfde dag per brief had gericht aan het DGLV omtrent de redenen van weigering tot openbaarmaking van de gevraagde geluidscertificaten; Overwegende dat de beroepsinstantie de geluidscertificaten van de toestellen met de kentekens OO-PWW, OO-SFA en OO-TMI ook zelf heeft onderzocht; Overwegende dat geluidscertificatie van vliegtuigen veelal de basis vormt voor specifieke exploitatiebeperkingen van (individuele) vliegbewegingen; Overwegende dat in Bijlage 16 van het Verdrag van 7 december 1944 betreffende de internationale burgerluchtvaart van de Internationale Luchtvaartorganisatie (‘Verdrag van Chicago’) eisen worden vastgesteld die gelden voor de geluidsproductie (geluidsemissie) van vliegtuigen; dat de geluidscertificaten voor de toestellen met de kentekens OO-PWW, OOSFA en OO-TMI ook werden uitgereikt overeenkomstig het geciteerde verdrag; dat de geluidscertificatiegegevens worden uitgereikt en beheerd door de landen waarin de vliegtuigen zijn ingeschreven in de registers; dat deze toestellen geacht worden te voldoen aan

4

de in het certificaat aangegeven geluidsnorm als ze worden onderhouden en gebruikt in overeenstemming met de toepasselijke luchtwaardigheidseisen en gebruiksbeperkingen; Overwegende dat de door de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer uitgereikte geluidscertificaten de volgende gegevens bevatten: - staat van inschrijving; - documentnummer; - nationaliteits- en inschrijvingskenmerken; - constructeur en typeaanduiding van het luchtvaartuig door de constructeur; - serienummer van het luchtvaartuig; - motor; - propeller; - maximale opstijgingsmassa; - maximale landingsmassa; - geluidscertificatienorm; - bijkomende wijzigingen, toegevoegd om te voldoen aan de toepasselijke geluidscertificatienormen; - geluidsniveau bij vertrek; - opmerkingen; - datum van afgifte; - handtekening; Overwegende dat het ongetwijfeld de bedoeling was van de verzoeker om de geluidsgegevens die voorkomen op deze geluidscertificaten te weten te komen; Overwegende dat het openbaarheidsdecreet, voor wat betreft de uitzonderingen op het recht op openbaarheid, een onderscheid maakt naargelang het gaat om een aanvraag tot openbaarmaking die betrekking heeft op milieu-informatie dan wel op andere informatie; Overwegende dat het gevraagde bestuursdocumenten, voor wat betreft de geluidsgegevens, ontegensprekelijk milieu-informatie bevatten in de zin van artikel 3, 5° van het openbaarheidsdecreet; Overwegende dat de geluidsgegevens in de certificaten als emissiegegevens dienen beschouwd te worden; dat het openbaarheidsdecreet, voor wat betreft de uitzonderingen op het recht op openbaarheid, verder een onderscheid maakt naargelang het gaat om een aanvraag tot openbaarmaking die betrekking heeft op emissies in het milieu, dan wel op andere milieu-informatie; Overwegende dat de beroepsinstantie bij eigen nazicht van deze geluidscertificaten geen gronden ziet om de openbaarmaking ervan te weigeren; Overwegende dat de beroepsinstantie per mail d.d. 7 juni 2011 voor een laatste keer aan de Luchthaven Antwerpen gevraagd heeft of zij de uitzonderingsgronden waarop zij zich baseert om de openbaarmaking te weigeren, kan concretiseren; dat de Luchthaven Antwerpen op 10 juni in extremis aan de beroepsinstantie per fax een kopie bezorgde van de reactie van het DGLV naar aanleiding van de formele vraag die op 23 mei 2011 tot hen gericht werd; dat de Luchthaven Antwerpen, door deze reactie aan de beroepsinstantie over te maken, minstens impliciet aangeeft dit standpunt van het DGLV over te nemen;

5

Overwegende dat uit nazicht van deze reactie is gebleken dat het DGLV in het verleden nog geen aanvragen tot het bekomen van afschriften van geluidscertificaten van vliegtuigen heeft mogen ontvangen; dat daarom louter enkele puur hypothetische uitzonderingsgronden worden aangehaald die mogelijk zouden kunnen spelen wanneer het DGLV zou geconfronteerd worden met een aanvraag tot openbaarmaking van geluidscertificaten; dat het DGLV hierbij benadrukt dat de bijgevoegde argumentering steeds geval per geval dient te worden bestudeerd en dat het niet kan worden uitgesloten dat voor verschillende aanvragen verschillende beslissingen zullen worden genomen; Overwegende dat het DGLV in haar reactie verwijst naar eventuele uitzonderingsgronden uit de federale wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van bestuur; dat de Luchthaven Antwerpen deze uitzonderingsgronden zonder meer overmaakte aan de beroepsinstantie; dat van de ingeroepen federale uitzonderingsgronden echter een analoge Vlaamse uitzonderingsgrond voorhanden is in het openbaarheidsdecreet; dat, zoals hieronder zal blijken, geen van de eventuele uitzonderingsgronden de toetsing aan de geluidscertificaten doorstaan; Overwegende dat in de reactie van het DGLV vooreerst wordt verwezen naar de mogelijke kennelijke onredelijkheid van de opgevraagde gegevens; dat deze uitzonderingsgrond ook terug te vinden is in artikel 11, 1° van het openbaarheidsdecreet; dat de bestudeerde geluidscertificaten elk slechts één pagina omvatten; dat in totaal de certificaten van vijf toestellen werden opgevraagd waarvan er drie beschikbaar zijn; dat dit onmogelijk als een kennelijk onredelijk verzoek kan worden beschouwd; Overwegende dat het DGLV vervolgens verwijst naar diverse ondernemings- en fabricagegegevens die dergelijke geluidscertificaten bevatten; dat de onbeperkte verspreiding hiervan bepaalde ondernemingen volgens het DGLV een ernstig concurrentieel nadeel zou kunnen bezorgen; dat deze uitzonderingsgrond vervat zit in artikel 6, § 1, 7° van de Wet van 11 april 1994, alsook in artikel 14, 3° van het openbaarheidsdecreet; dat de beroepsinstantie echter niet inziet hoe de bekendmaking van het serienummer van een luchtvaartuig, het soort motor, het soort propeller of de maximale opstijgings- en landingsmassa economische of financiële schade zou berokkenen aan de fabrikant van het toestel; dat ook deze uitzonderingsgrond niet van toepassing geacht kan worden; Overwegende dat door het DGLV ten slotte wordt verwezen naar de persoonlijke levenssfeer van de eigenaars van de toestellen die zou moeten beschermd worden, verwijzende naar artikel 6, § 2, 1° van de wet van 14 april 1994; dat de door de beroepsinstantie onderzochte geluidscertificaten echter geen eigenaar lijken te vermelden; dat dus ook artikel 13, 2° van het openbaarheidsdecreet niet kan ingeroepen worden; Overwegende dat de Luchthaven Antwerpen louter een standpunt van het federale DGLV heeft kenbaar gemaakt aan de beroepsinstantie; dat de Luchthaven Antwerpen heeft nagelaten om de weigering tot openbaarmaking te onderbouwen aan de hand van het openbaarheidsdecreet; dat de beroepsinstantie zelf geen gronden ziet om de openbaarmaking te weigeren; dat het beroepschrift voor wat betreft de geluidscertificaten voor de toestellen met de kentekens OO-PWW, OO-SFA en OO-TMI om deze redenen gegrond wordt geacht; Na beraadslaging,

BESLUIT: 6

Het beroepschrift van xxx tegen de weigering van de Luchthaven Antwerpen om een afschrift te bezorgen van de gevraagde geluidscertificaten wordt als ontvankelijk en deels gegrond, deels ongegrond beschouwd. Bijgevolg dienen de geluidscertificaten betreffende de toestellen met immatriculatienummers OO-PWW, OO-SFA en OO-TMI openbaar te worden gemaakt door er een afschrift van te verstrekken.

Brussel, 16 juni 2011

Voor de beroepsinstantie, afdeling openbaarheid van bestuur

Bruno ASSCHERICKX Voorzitter

7