Beleidsplan 2009 ISD Midden-Langstraat

Beleidsplan 2009 ISD Midden-Langstraat

Beleidsplan 2009 ISD Midden-Langstraat Pagina 1 van 23

INHOUD INHOUD

2

WOORD VOORAF

4

1. WAT GAAN WE DOEN IN 2009? 1.1 Dienstverlening


5 5

1.2 Re-integratie en participatie 1.3 Inkomensondersteuning 2. DE ISD EN ZIJN OMGEVING 2.1 Missie en visie 2.2 Onze klanten 2.3 De arbeidsmarkt 2.4 Samenwerken in de keten 2.5 Bestuurlijk akkoord

5 5 6 6 6 7 9 11

3. BELEIDSKEUZES WERK EN PARTICIPATIE, INKOMEN EN HANDHAVING 888 3.1 Werk en participatie 12 3.2 Inkomen 16 3.3 Handhaving 19 4. VERKLARENDE WOORDENLIJST/AFKORTINGEN


22

WOORD VOORAF Het is voor ons een grote uitdaging om onze visie en beleidsprogramma neer te leggen over meerdere jaren. Dit gebeurt door middel van het meerjarenbeleidsplan 2008-2011. Dit plan geeft de routekaart weer voor de korte en middellange termijn. Het meerjarenbeleidsplan wordt uitgewerkt in jaarlijkse beleidsplannen. Vooruitlopend op de vaststelling van het meerjarenbeleidsplan hebben wij, conform de opdracht in de gemeenschappelijke regeling het beleidsplan 2009 opgesteld. Dit plan geeft een richting aan voor de hoofdlijnen van beleid voor 2009. In dit plan vindt u geen prestatieafspraken. Wij kiezen ervoor om deze vast te leggen in een bijgesteld beleidsplan dat wij in het vierde kwartaal van 2008 presenteren. Dat plan zal dan tevens de basis vormen voor de verdere uitwerking van de bedrijfsvoering in een activiteitenplan. Wij kiezen voor deze werkwijze omdat: § Wij een goede koppeling met het meerjarenbeleidsplan 2008-2011 willen borgen. Dit meerjarenbeleidsplan moet nog vastgesteld worden. § Een aantal ontwikkelingen op landelijk en regionaal niveau in 2008 invloed zal hebben op de bedrijfsvoering van de ISD in 2009. Denk daarbij o.a. aan de ontschotting van de W-middelen. § CWI en de re-integratieafdeling van het UWV per 1 januari 2009 opgaan in CWI, het WERKbedrijf van UWV. Dit vraagt om het maken van samenwerkings- en managementafspraken die in de loop van dit jaar hun beslag krijgen. § We realistische prestatieafspraken willen formuleren aan de hand van de meest actuele ontwikkelingen, ook op het terrein van de arbeidsmarkt. § Op dit moment wordt gewerkt aan het professionaliseren van het klantmanagement. Dit betekent een verdere stap naar nog meer resultaatgericht werken. De te behalen resultaten gaat het management van de ISD in overleg met de medewerkers nader uitwerken. Ondanks het gemis van harde prestatieafspraken vertrouwen wij erop dat dit plan u voldoende inzicht geeft in de beleidsuitgangspunten voor het komende jaar.

Waalwijk, 14 april 2008

P.W.M. van Dongen voorzitter bestuur ISD Midden-Langstraat


1. WAT GAAN WE DOEN IN 2009? Om via ’n A4-tje duidelijkheid te geven over onze plannen vindt u in dit hoofdstuk in het kort aangestipt, waarop onze ambities zich richten. Verderop in dit plan treft u uitgebreidere informatie aan.

1.1 Dienstverlening § § § § §

We hanteren een afspraak = afspraak beleid voor onze klanten. Uitkeringen worden tijdig en juist verstrekt, waarbij de klant één aanspreekpunt heeft. Het klantmanagement is verder geprofessionaliseerd. We kennen onze klanten en ontwikkelen daartoe ook een adequaat klantvolgsysteem, waarbij we nadrukkelijk de ontwikkelingen binnen de ketensamenwerking betrekken. Samen met het CWI, WERKbedrijf van het UWV bieden we werkgevers en werkzoekenden een integrale dienstverlening in een gezamenlijke front office. Daarbij hoort het gezamenlijk formuleren van doelstellingen in één ketenjaarplan. Werkprocessen zijn vereenvoudigd.

1.2 Re-integratie en participatie § § § § §

We realiseren een uitstroom die overeenkomt met de resultaatsverplichting die het Kabinet met de VNG in september 2007 heeft afgesproken. Voor 2009 is dat een bestandsreductie met 6%. In 2009 hebben we de werkladder geïmplementeerd, waardoor de re-integratieondersteuning meer op maatwerk afgestemd wordt. Met de gemeenten hebben we afspraken gemaakt over de inzet van het participatiefonds. Alle klanten met een arbeidsontheffing beoordelen we opnieuw op hun mogelijkheden. Waar mogelijk worden zij op een traject geplaatst. De aanbesteding 2008-2009 wordt geëvalueerd en daarnaast oriënteren we ons op nieuwe inkoop. Dit doen we in samenhang met de mogelijkheden die binnen de ketensamenwerking ons ten dienste staan.

1.3 Inkomensondersteuning § § § § §

We verminderen ons bestand (< 65 jaar) volgens de doelstelling die het kabinet met de VNG in september 2007 heeft afgesproken. De uitgaven blijven zo mogelijk binnen het I-budget. Daarbij kiezen wij voor kwaliteit boven het inzetten van gesubsidieerde arbeid zonder perspectief op reguliere arbeid. Het beleid bijzondere bijstand is geactualiseerd en zoveel mogelijk afgestemd op het lokale armoedebeleid. We gaan verder met het borgen van hoogwaardige handhaving in de bedrijfsvoering. We voldoen aan de eisen met betrekking tot rechtmatigheid en blijven een betrouwbare uitvoerder van de ons opgedragen regelgeving.


2. DE ISD EN ZIJN OMGEVING Met de invoering van de WWB is een grotere financiële verantwoordelijkheid bij de gemeenten neergelegd. Een juiste doelmatige en rechtmatige uitvoering, waarbij de klant centraal staat, is van belang. Kennis van de klant, de arbeidsmarkt, de eigen organisatie en haar omgeving is hiervoor vereist. Op hoofdlijnen lichten we dit in dit hoofdstuk verder toe.

2.1 Missie en visie Iedere burger moet naar vermogen kunnen deelnemen aan de samenleving. Werk is hiervoor de manier. Burgers tonen daarbij hun (mede)verantwoordelijkheid voor zichzelf en voor anderen. Wij spreken onze klanten aan op hun eigen verantwoordelijkheid, waarbij de volgende missie geldt: ‘Klanten ondersteunen en stimuleren bij het bereiken van het uiteindelijke doel, economische en sociale zelfstandigheid, los van overheidssteun. De ondersteuning is in eerste instantie tijdelijk en draagt er toe bij dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid weer kunnen oppakken. De ondersteuning bestaat uit het vergroten van de mogelijkheden die mensen in huis hebben, waardoor participatie bevorderd wordt. Lukt werk niet dan is vrijwilligerswerk bijvoorbeeld ook een goede manier om een goede bijdrage te leveren aan de maatschappij en om een eventueel sociaal isolement te doorbreken. Klanten die hun positie niet kunnen verbeteren, kunnen rekenen op onze permanente (financiële) steun. Daarnaast ondersteunen wij onze uitkeringsgerechtigden met inkomensondersteunende maatregelen voor zover betaald werk (nog) niet haalbaar is.

2.2 Onze klanten Tot onze klanten behoren de personen die via de ISD een uitkering ontvangen en daarnaast personen met een Anw-uitkering en niet-uitkeringsgerechtigden die zich beschikbaar stellen voor de arbeidsmarkt, de zogenaamde nuggers. Ten aanzien van de visie op onze klanten hanteren wij een viertal uitgangspunten: 1. Maatwerk. Omdat iedereen verschillend is zetten wij maatwerkoplossingen in om de kortste weg naar werk te realiseren. 2. Wij gaan uit van de kansen en mogelijkheden van onze klanten en niet van belemmeringen of beperkingen. 3. Onze relatie met de klant wordt gekenmerkt door wederkerigheid. ‘Voor wat, hoort wat’ en ‘u vraagt, wij ook’. De dienstverlening wordt daarbij afgestemd op de wettelijke (on)mogelijkheden en we gaan uit van de kortste weg naar werk. 4. Vertrouwen. Wij gaan er vanuit dat onze klanten om legitieme redenen een beroep doen op ondersteuning. Wordt dit vertrouwen beschaamd, dan kiezen wij voor een lik-op-stuk-aanpak. In onze dienstverlening stellen wij de klant centraal. Daarom kiezen wij voor één aanspreekpunt bij de ISD, voor een snelle transparante dienstverlening, zo weinig mogelijk bureaucratie en komen onze klantmanagers hun afspraken na. Deze uitgangspunten passen eveneens in de visie op de integrale dienstverlening die wij samen met het WERKbedrijf gaan realiseren. Zie ook paragraaf 2.4. Om onze klanten te kunnen ondersteunen, zullen wij alle klanten goed moeten kennen. Daarbij moeten we niet uitgaan van de beperkingen maar van de mogelijkheden die de klant heeft. Daarnaast moeten wij inzicht hebben in de mogelijkheden die de


arbeidsmarkt biedt en kennis hebben van het netwerk dat ons bij onze opdracht kan ondersteunen (werkgevers, brancheorganisaties, vrijwilligers- en maatschappelijke organisaties). Op 31 december 2007 zag het uitkeringsbestand er als volgt uit. KLANTEN WWB IOAW IOAZ BBZ TOTAAL

Totaal 1120 33 14 4 1171

Heusden 420 6 5 1 432

Loon op Zand 156 5 3 0 164

Waalwijk 544 22 6 3 575

De afstand tot de arbeidsmarkt bepaalt het klantprofiel. Periodiek wordt vastgesteld of er aanleiding is het klantprofiel bij te stellen. Op basis van de indeling in klantprofielen kan de conclusie worden getrokken dat het bestand steeds verder verhardt.

PROFIELEN Bemiddeling Arbeidsactivering Tijdelijk rust Maatschappelijke participatie, zorg en rust Nader te bepalen

9% 20% 10% 56%

w.v. < 45 jr 66% 63% 70% 24%

5%

60%

Totaal

w.v. 45-64 jr 34% 37% 30% 59% 40%

w.v. > 65 jr 0% 0% 0% 17% 0%

Overige kenmerken van het bestand: § Personen onder de 25 jaar maken voor 5% deel uit van het bestand. § Het percentage klanten tussen 25 en 44 jaar ligt op 37%. § Het bestand bestaat voor bijna de helft uit personen tussen 45 en 65 jaar. § De 65-plussers maken voor 9% deel uit van het bestand. § Van alle personen jonger dan 65 jaar is 67% arbeidsplichtig. Een kwart daarvan heeft een tijdelijke ontheffing. Feitelijk heeft 50% van het bestand een actieve arbeidsverplichting. Het WWB-bestand nam in 2007 met 7% af. Dit als gevolg van de gunstige economische omstandigheden en het daardoor verbeterde arbeidsperspectief, maar ook door een teruglopend aantal toekenningen. Tot het re-integratiebestand van de ISD behoren ook personen met een Anw-uitkering en personen zonder uitkering die zich bij het CWI hebben laten registeren als actief werkzoekend. Deze categorie doet nog maar nauwelijks een beroep op ondersteuning. Op dit moment staan er slechts 16 personen geregistreerd.

2.3 De arbeidsmarkt Algemeen De Nederlandse economie en de arbeidsmarkt hebben zich in 2007 opnieuw gunstig ontwikkeld. Volgens het CBS nam het aantal banen met 206.000 toe. Het aantal banen bedraagt 7,8 miljoen, het hoogste aantal ooit. Vrijwel alle bedrijfstakken kenden een groei. De helft vond plaats in de zakelijke dienstverlening, vooral het aantal uitzendbanen steeg fors. Ook de handel en zorg kennen een behoorlijke groei. De werkgelegenheid in


de traditionele industrie (voeding, textiel, leer, hout en meubel papier en grafisch) blijft echter afnemen met ruim 1% per jaar en de verwachting is dat deze daling zich tot 2012 in hetzelfde tempo voortzet. Het CBP verwacht dat de Nederlandse economie zich in 2008 goed blijft ontwikkelen. De verwachtingen op de arbeidsmarkt blijven goed. Het aantal banen blijft stijgen. De daling van de werkloosheid die in 2007 een daling van 17 procent kende, zet zich daarom in 2008 voort. Voor 2009 geldt een kleine stijging en zal het aantal werklozen naar verwachting uitkomen op 320.000. In 2007 waren er 344.000 werklozen. In de periode daarna wordt uitgegaan van een verdere daling, zij het in een gematigder tempo. Jongeren en de groep werkzoekenden van middelbare leeftijd profiteerden het meest van de gunstige conjunctuur. Het aantal oudere werkzoekenden daalde minder sterk. De groep van 45 tot 55 jaar met 15 procent en de 55-plussers met slechts 5 procent. Het CWI geeft aan dat de daling zich in alle beroepsgroepen manifesteert, maar vooral bij werkzoekenden met een productie of onderhoudsberoep (13%) bij werkzoekenden met een beveiligings-, politie of militair beroep (27%) en bij werkzoekenden met een administratief/beleidsadviserend of een onderwijsberoep (21%). Laagopgeleiden, ouderen en langdurig werklozen, kenmerkend voor het WWB-bestand, blijven echter kwetsbare groepen. In zijn arbeidsmarktprognose 2007-2012 geeft het CWI aan dat er veel vacatures ontstaan in de zakelijke diensten, de detailhandel en de zorg en welzijn. Deze sectoren laten ook de hoogste werkgelegenheidsgroei zien en zijn verantwoordelijk voor bijna de helft van de vacatures in Nederland. Opmerkelijk is dat in de industrie veel vacatures ontstaan, terwijl de werkgelegenheid behoorlijk afneemt. Dit wordt veroorzaakt door de hoge vervangingsvraag. Veel ouderen gaan de komende jaren uitstromen. Dit geldt ook voor de onderwijssector. De banenontwikkeling voor de komende jaren blijkt uit de navolgende grafiek. In de meeste sectoren is echter weinig uitbreidingsvraag naar personeel met een lagere opleiding. Lager opgeleiden (basisonderwijs en Vmbo) kunnen nog wel van een groei van de detailhandel profiteren. Voor productie- en onderhoudspersoneel zal de werkgelegenheid tot 2009 toenemen, maar daarna terugvallen. In 2007 en 2008 zorgen vooral de detailhandel (loodgieters en hoveniers) IT en overige zakelijke diensten (bijvoorbeeld koeriers) en de bouw voor toenemende vraag, waarmee de afnemende werkgelegenheid in de industrie wordt goedgemaakt.


Regionaal Het gehele land profiteert van de toenemende werkgelegenheid. Noord-Brabant kende in 2007 met 22 procent de grootste daling van het aantal werkzoekenden. Toch zien we in deze provincie behoorlijke verschillen. Midden-Brabant kende met 15,5 procent de kleinste afname van het aantal niet werkende werkzoekenden. Dit geldt ook voor het aantal 45-plussers: een afname van 9,4 procent tegenover een provinciaal gemiddelde van 15,5 procent. In Midden-Brabant is ook sprake van minder krapte op de arbeidsmarkt. Krapte geeft de verhouding aan tussen het aantal openstaande vacatures en het aantal nww-ers dat minder dan een halfjaar werkloos is). De regio Midden-Langstraat kent ongeveer 45.700 arbeidsplaatsen. De industrie biedt in deze regio nog verreweg de meeste gelegenheid. De arbeidsplaatsen zijn als volgt over de sectoren verdeeld. Sector Werkzame personen Industrie 9.123 Detailhandel 5.350 Gezondheids- en 5.145 welzijnszorg Groothandel 4.678 Zakelijke dienstverlening 4.581 Bouwnijverheid 3.162 Milieu, recreatie en toerisme 2.689 Onderwijs 2.048 Vervoer en telecom 2.038 Horeca 1.958 Overige 4.928 Verwacht wordt dat de werkgelegenheid in Midden-Brabant tot 2012 met 1,3 procent per jaar groeit. Deze banengroei is naar verwachting het grootst in de sectoren zakelijke dienstverlening, gezondheids- en welzijnszorg en horeca. Het aantal vacatures groeit in 2008 met 3,8 procent en doet zich vooral voor in de sectoren onderwijs, financiële dienstverlening, zakelijke dienstverlening en gezondheids- en welzijnszorg. De regionale arbeidsmarkt biedt de beste perspectieven aan werkzoekenden in de (werktuig)bouwkundige, elektrotechnische, procestechnische en metaalkundige beroepen. Ook de verkoop en transport, verzorgende, administratieve en commerciële beroepen bieden perspectief.

2.4 Samenwerken in de keten Eén aanspreekpunt en maatwerk voor werkzoekenden en werkgevers. Maar bovenal: lef en creativiteit bij het ondersteunen van werkzoekenden naar werk. En: denken in mogelijkheden en niet in belemmeringen van mensen. Dat is de uitdaging waar wij samen met CWI en UWV voor staan bij het ontwikkelen van een integrale dienstverlening in een gezamenlijke frontoffice, die leidt tot het een verbetering van de dienstverlening aan de klant. Dit raakt ook het primaire proces van de betrokken organisaties in de kern en moet leiden tot een ontschotte dienstverlening. Als keten willen wij geen onderscheid meer maken in soort klant. Alle werkzoekenden, ongeacht de uitkering (WW, WIA of WWB) zijn werkzoekenden van de keten. Omdat wij één aanspreekpunt in de keten willen hebben, betekent dit ook dat de huidige functies van klantmanager (ISD), re-integratiecoach (UWV) en adviseur werk en inkomen (CWI) gaan samenvloeien in één functie. Deze functionaris zal maatwerk gaan leveren, daarbij niet gehinderd door de afkomst van de re-integratieinstrumenten. Het meest geschikte instrument wordt ingezet. Dit geldt ook als


het om het ondersteunen van werkgevers gaat. Daarbij gaat het niet alleen om het selecteren van geschikte werkzoekenden voor een vacature, maar ook om het geven van advies over de mogelijkheden van begeleiding, loonkostensubsidies, ontslagrecht en vergunningen. Kortweg gezegd is de stip op de horizon in onze dienstverlening gericht op de concretisering van de volgende toonkamerprincipes: 1. Eén integraal ontschot ketenwerkproces 2. Eén aanspreekpunt voor werkzoekenden 3. Eén aanspreekpunt voor werkgevers 4. Inkoop van re-integratiemiddelen / regelvrije ruimte 5. Klantenbenadering & gedrag en houding van medewerkers 6. Klantvolg- en communicatiesysteem 7. Passende huisvesting onder één dak Wij verwachten in de loop van 2009 forse vorderingen in dit ontwikkelingsproces te hebben gemaakt en daardoor een verbeterde en snellere dienstverlening aan werkgevers en werkzoekenden te kunnen bieden. Wij gaan er daarbij van uit dat het huidige fusieproces van het CWI en de re-integratieafdeling van het UWV niet belemmerend zullen werken. Dit fusieproces impliceert een aantal veranderingen met een inbegrip van een taakstellende bezuiniging, waardoor wij nog niet volledig kunnen overzien welke impact dit zal hebben op de dienstverlening. Dit kan van invloed zijn op onze positionering. Het CWI en de re-integratieafdeling van het UWV gaan vanaf 1 januari 2009 verder onder de naam CWI, het WERKbedrijf van UWV. Daarmee worden de werkgeverscontacten en netwerken van CWI gecombineerd met de re-integratiemiddelen en knowhow van het UWV. Gelet op de integrale dienstverlening vinden wij het vanzelfsprekend dat de ISD en CWI, het WERKbedrijf van het UWV in de toekomst hun gezamenlijke doelstellingen in één beleidsdocument zullen vastleggen, het ketenjaarplan. Wij zullen ons daar sterk voor maken. Allereerst ligt er de uitdaging om als keten invulling te geven aan het bestuurlijk akkoord dat het Rijk in september met de VNG afsloot.


2.5 Bestuurlijk akkoord Meer banen, meer vacatures en een grote dynamiek in alle sectoren van de arbeidsmarkt. De werkloosheid daalt fors. Het is nu het moment om de gunstige condities te benutten voor de minder kansrijke werkzoekenden, ouderen, allochtonen en mensen die fysieke en/of sociale beperkingen hebben. De arbeidsparticipatie in Nederland moet verhoogd worden en hiervoor moet de arbeidsreserve in Nederland aangesproken worden. Dit vraagt niet alleen de economische groei, maar ook de sociale cohesie, het gevoel van eigenwaarde en de onafhankelijkheid van veel individuen is ermee gediend. Op Prinsjesdag heeft het kabinet het Actieprogramma ‘Iedereen Doet Mee’ aan de Tweede Kamer aangeboden. Het actieprogramma geeft uitwerking aan de landelijke afspraken tussen kabinet, VNG, werkgevers en werknemers. De landelijke afspraken over arbeidsparticipatie, maatschappelijke participatie en ondernemerschap moeten hun weerslag krijgen op lokaal en regionaal niveau. Hieronder worden de landelijke en regionale ontwikkelingen, die op de dienst Arbeid en Inkomen van toepassing zijn, kort samengevat. Het kabinet wil in deze kabinetsperiode 200.000 uitkeringsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk helpen. Met de VNG is overeengekomen dat de gemeenten hiervan 100.000 mensen voor hun rekening nemen: 75.000 mensen met een bijstandsuitkering ofwel een kwart van het bestand en 25.000 mensen zonder uitkering. De gemeenten hebben zich ten opzichte van het kabinet bereid verklaard om hieraan samen met de ketenpartners een bijdrage te leveren. Bij het formuleren van dit doel heeft het rijk rekening gehouden met de effecten van gewijzigd landelijk beleid, die 26.000 minder uitkeringen opleveren. Meer hierover vindt u in het volgende hoofdstuk. Gelet op deze afspraak ontwikkelt het aantal WWB-gerechtigden jonger dan 65 jaar zich als volgt. Het bestand 65-plussers is niet beïnvloedbaar op uitstroom en neemt niet af. Uitkering WWB Daling in %

1-1-2007 302.000


1-1-2008 275.000 9%

1-1-2009 253.000 8%

1-1-2010 237.820 6%

1-1-2011 227.000 4%

3. BELEIDSKEUZES WERK EN PARTICIPATIE, INKOMEN EN HANDHAVING In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de beleidskeuzes die voor 2009 centraal staan. Hierbij wordt het terrein via de paragraafindeling onderscheiden in werk en participatie, inkomen en handhaving. Deze beleidsvelden zijn verankerd in de wetgeving die wij uitvoeren en vormen onze core business. Wij willen een betrouwbare uitvoerder van de WWB zijn en blijven, ondanks de vele veranderingen en ontwikkelingen in onze omgeving.

3.1 Werk en participatie 3.1.1 Landelijke ontwikkelingen De onderstaande landelijke ontwikkelingen zijn van belang voor de ISD als het gaat om re-integratie en participatie in 2009. 1. Meerjarenbudgetten W-deel Het W-budget wordt meerjarig vastgezet. Voordeel hiervan is dat gemeenten op financieel gebied beter weten waar zij aan toe zijn. Op het macrobudget wordt tot en met 2011 wel ruim 20% bezuinigd. 2. Participatiefonds Er komt een participatiefonds. Hierin worden de geldstromen voor volwasseneneducatie, inburgering en re-integratie samengevoegd. Hiermee geeft het Kabinet meer ruimte om 100.000 aan het werk te helpen. Dit geld kan ingezet worden bijstandsgerechtigden of mensen zonder een uitkering die aan het werk willen, voor burgers die verplicht of vrijwillig moeten inburgeren of voor mensen die nog onvoldoende opgeleid zijn om maatschappelijk te participeren. Belemmeringen om burgers een gecombineerd aanbod te doen, worden hierdoor weggenomen. Dit is ook een belangrijk facet uit het Deltaplan Inburgering. Het is de bedoeling dat het fonds op 1 januari 2009 ingevoerd wordt. 3. Deltaplan Inburgering De minister voor Wonen Wijken en Integratie, Ella Vogelaar, heeft het Deltaplan Inburgering "Vaste voet in Nederland" gepresenteerd. In het Deltaplan Inburgering presenteert het kabinet maatregelen voor de kwaliteitsverbetering van inburgering in Nederland. Het Deltaplan richt zich op: 1. kwaliteitsverbetering van inburgeringsprogramma's (waaronder versterking verbinding inburgering en participatie); 2. kwaliteitsverbetering door vereenvoudiging regelgeving (inburgeringsaanbod aan alle inburgeringsplichtigen en ontschotting van middelen door participatiefonds); 3. kwaliteitsverbetering door versterking van de uitvoering (versterking ketensamenwerking en wijkgerichte aanpak). Om tot deze veranderingen te komen is er eind 2007 een Inburgeringsakkoord opgesteld tussen Rijk en Gemeenten. De VNG en Divosa zijn hier nauw bij betrokken. In de komende 2 jaren zal vooral geïnvesteerd worden in cultuuromslag bij de betrokken organisaties en zullen meerdere actieprogramma's (waaronder innovatietrajecten) worden opgezet om "best practices" te verkrijgen. 4. Werkleerplicht Belangrijk is dat kandidaten een startkwalificatie (MBO-2/HAVO) halen. De regelgeving in het onderwijs is hiertoe aangescherpt. Vanaf augustus 2007 geldt de kwalificatieplicht:


het is onder de 18 jaar niet toegestaan de school voortijdig te verlaten zonder startkwalificatie. Deze kwalificatieplicht wordt mogelijk verder uitgebreid. Gedacht wordt aan de invoering van een werkleerplicht. Jongeren onder de 27 jaar krijgen in principe geen bijstand meer: zij moeten werken of naar school. Zij krijgen nog wel een (soberder) financiële ondersteuning in combinatie met een leerwerkplicht. De uitkeringslasten gaan omlaag en dit komt tot uitdrukking in het I-budget. 5. Invoeren scholingsplicht alleenstaande ouders Alleenstaande ouders in de bijstand met kinderen tot 5 jaar krijgen de mogelijkheid om gedurende maximaal 6 jaar vrijgesteld te worden van de plicht om te solliciteren. De ontheffing moet worden aangevraagd. Daar hoort een scholingsplicht bij, om de kansen op werk voor die ouders te vergroten op het moment dat de kinderen groter zijn. Niet naar school willen gaan, betekent ook geen ontheffing. De verwachting is dat meer mensen langer in de uitkering blijven. 6. Regionaal arbeidsmarktbeleid Burgers willen doorgaans het liefst in hun eigen gemeente of regio aan het werk en doen in hun eigen omgeving aan mantelzorg en vrijwilligerswerk. Om zoveel mogelijk mensen te activeren is regionale samenwerking onontbeerlijk. Daarom hebben VNG en Divosa een 56-tal gemeenten, waaronder Waalwijk, gevraagd in hun regio ‘trekker’ te worden van het regionaal te ontwikkelen arbeidsmarktbeleid. Regionaal, want bijvoorbeeld de arbeidsmarkt of het voortgezet onderwijs houdt niet op bij de gemeentegrenzen. De aanwijzing van Waalwijk als regionale trekker biedt perspectieven om de ontwikkeling van het regionale arbeidsmarktbeleid in samenwerking met o.a. bedrijfsleven, onderwijs, WML en CWI, het WERKbedrijf van het UWV te versterken. Wij leveren hieraan graag onze bijdrage. Een aantal ontwikkelingen in deze regio, waarbij wij nu betrokken zijn: § Integrale dienstverlening door de ketenpartners vanuit een BVG. § Regionaal ketenoverleg, waaraan het ROC inmiddels deelneemt. § De modernisering van de Wsw met als hoofddoelen: het versterken van de gemeentelijke regiefunctie, het creëren van meer rechten voor de cliënt en het meer betrekken van reguliere werkgevers bij de Wsw. § Het regionaal uitvoeringsoverleg ‘Workmate’. Doelstellingen van dit overleg zijn: versterken preventie voortijdig schoolverlaten; alle jongeren zonder startkwalificatie en opleiding in beeld, een passende kwalificatie- en toeleidingsstructuur.Verdere deelnemers aan dit overleg zijn de afdelingen Onderwijs, CWI, ROC en WML. 3.1.2 Instrumenten en projecten In deze paragraaf gaan we in op de instrumenten en projecten die in 2009 doorlopen. - Diagnosticering In 2007 hebben we ingezet op het diagnosticeren van het zittende bestand. Deels hebben we dit uitbesteed (WML). Daarnaast hebben wij zelf ervaring opgedaan met het diagnosticeren van personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. We krijgen hierdoor meer inzicht in de kansen en mogelijkheden van de klant. Met deze informatie wordt de ondersteuningsbehoefte beter in beeld en gebracht en ontstaat een goed beeld van de toereikendheid van het huidige re-integratie-instrumentarium. Samen met hulpverlenende instanties kan vervolgens naar nieuwe trajecten op het gebied van zorg gekeken om het instrumentarium compleet te krijgen. Dit proces loopt door in 2009. - WZSW In de periode 1-12-2006 tot 1-6-2008 hebben we samen met de gemeenten Loon op Zand en Waalwijk, met innovatiesubsidie van het ministerie SZW, het project WoonZorgservice in de Wijk opgezet. Doelstelling is de toenemende vraag naar


(niet-geïndiceerde) zorgdiensten in te vullen met vrijwillige hulp. De vraag om de hoek beantwoorden met werk om de hoek. Dit past in de WMO-doelstelling waarbij bijstandsgerechtigde hun bijdrage leveren. Dit kan als eerste opstap, de eerste sport op de werkladder, maar ook als nuttige bijdrage aan de maatschappij. Zo raken WMO en WWB elkaar. De gemeenten Loon op Zand en Waalwijk hebben het voornemen het project tijdelijk ( in ieder geval in 2008) voort te zetten om te kunnen beoordelen of het project in een behoefte voorziet. Bij structurele inbedding in 2009 maken we nader afspraken met de gemeenten over de deelname van WWB-kandidaten aan het project en hun bijdrage daaraan (zelf meedoen). Daarnaast maken we afspraken wat het project aan diensten kan leveren aan de groep bijstandsgerechtigden die in een maatschappelijk isolement zitten of dreigen te geraken (weer meedoen). Activeringsproject Heusden. In december 2007 is, in samenwerking met RADAR-Advies, in Heusden in twee wijken het project Activerings- en Dienstencentrum (ADC) gestart. We doen dat samen met de gemeente Heusden. Het is een pilot van 18 maanden. Tot interviewer opgeleide bijstandsgerechtigden benaderen wijkbewoners en peilen de behoefte aan activiteiten, initiatieven en diensten. Deze vraag wordt vervolgens voor burgers door (bijstandsgerechtigde) burgers omgezet in concrete activiteiten en diensten. De pilot loopt door tot in 2009. Bij structurele inbedding maken we afspraken over de financiering en positionering van het activerings- en dienstencentrum. Gedurende de pilotperiode gebeurt dat voornamelijk met re-integratiemiddelen. Tevens wordt bezien of elementen uit het WZSW-project bruikbaar zijn en het totaalconcept betekenis heeft voor de drie ISD-gemeenten. Evenals bij WZSW maken we afspraken over deelname van bijstandsgerechtigden en wat het project aan diensten kan leveren aan de groep bijstandsgerechtigden die in een maatschappelijk isolement zitten of dreigen te geraken. - Workmate. Onze deelname aan dit project,dat zich vooral richt op het voorkomen van jeugdwerkloosheid wordt voortgezet. Nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot de leer/werkplicht zouden kunnen leiden tot een aanpassing van beleid en uitvoering ten aanzien van jongeren. - Project ketensamenwerking. Met dit project investeren wij in ketensamenwerking om er voor te zorgen dat zoveel mogelijk klanten kunnen deelnemen aan de maatschappij met betaald werk en als dat niet mogelijk is met andere vormen van maatschappelijke participatie. Klanten dienen de keten als één organisatie te ervaren, die hen ondersteuning biedt om de eigen verantwoordelijkheden waar te maken en die kansen creëert voor volwaardige deelname aan de samenleving. In de gezamenlijke frontoffice is er één aanspreekpunt, de werkcoach die zorgt voor doorverwijzing naar work first, vacatures, werkgeverscontacten en verdere uitvraag met betrekking tot de uitkering. Vervolgens volgt direct een diagnose gericht op werkhervatting en wordt het trajectplan opgesteld en gestart. De klant kan getoetst worden op zijn competenties, deelnemen aan workshops etc. Gedurende het traject kan het re-integratie instrumentarium ingezet worden, dat binnen de keten beschikbaar is of ontwikkeld wordt. De behoefte van de klant is daarbij leidend.

3.1.3 Beleidsvoornemens Voortzetting huidig re-integratiebeleid Bij de inzet van instrumenten laten we ons ondersteunen door gespecialiseerde bedrijven. Voor de jaren 2008 en 2009 zijn we na een Europese aanbesteding hiertoe overeenkomsten aangegaan met verschillende re-integatiebedrijven. De ervaring is dat het implementeren van nieuw re-integratiebeleid tijd vraagt. De interne organisaties van


opdrachtgever en opdrachtnemer dienen op gemaakte afspraken te worden ingericht. Afspraken die op hoofdlijnen met re-integratiepartners zijn gemaakt, worden in de praktijk aangescherpt aan de hand van casuïstiek. Relaties tussen verschillende (nieuwe) re-integratieinstrumenten worden zichtbaar en bieden soms weer nieuwe inzichten. Ook vragen ontwikkelingen binnen het werkveld regelmatig om het maken van aanvullende afspraken tussen betrokken partijen. Work First, detacherings- en participatiebanen, diagnostiek, duale trajecten, jobhunting, specifieke ondersteuning van alleenstaande ouders zijn beschikbaar. Belangrijk is goed te monitoren of deze inkoop ook de gewenste resultaten oplevert. In 2009 zullen we aan de hand van deze resultaten beoordelen of wij deze overeenkomsten al dan niet zullen verlengen. Ook zullen we nagaan of andere re-integratieovereenkomsten nodig zijn. Daarbij zullen we de mogelijkheden betrekken, die de keten ons biedt. Optimaliseren van de inzet van detacheringsbanen Vanaf 2008 werken we hiervoor samen met Randstad Rentree, SagEnn en WML. Detacheren ofwel het verlonen van uitkeringsgelden is een interessante vorm van re-integratie. Het vermindert de druk op het I-budget (de uitkering wordt beëindigd) en de re-integratiemiddelen worden effectief benut (het loon van dienstverband wordt uit re-integratiemiddelen betaald). In tegenstelling tot keuzes die op sommige plekken in het land gemaakt worden, gaan we echter uit van de belangen van de deelnemer en niet direct van het belang van de organisatie. Dat wil zeggen dat we inzetten op duurzame arbeidsinpassing van de deelnemer en niet op snelle resultaten door kortdurende beëindiging van de uitkering. Toch willen we nadrukkelijker sturen op de inzet van meer detacheringen en daardoor personen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt meer perspectief bieden. Werken met de werkladder Ons beleid is gericht op economische en sociale zelfstandigheid van alle burgers. Dit betekent dat burgers optimaal ondersteund worden om het krijgen of het behouden van werk te realiseren. Als werk niet of nog niet haalbaar is, bieden we ondersteuning aan op het pad dat naar werk leidt. Om een goed traject te kunnen afspreken met de klant is het belangrijk dat we onze klanten goed kennen door vooraf een goede diagnose te stellen. Bij het traject dat de klant vervolgens aflegt op weg naar regulier werk of maatschappelijke participatie gaan we de zogenaamde werkladder gebruiken. Het traject kan uit verschillende onderdelen (instrumenten) bestaan. De klant klimt als het ware, sport voor sport, naar het uiteindelijke doel. Uitgangspunt is daarbij de kortste weg naar duurzaam werk. Tijdens dit traject heeft de klant bij de ISD één aanspreekpersoon. Het werken met een geschikt klantvolgsysteem Voor een effectieve begeleiding van de klant is een goed klantvolgsysteem onontbeerlijk. Dit maakt het mogelijk de vorderingen van een klant bij te houden, in te grijpen en bij te sturen waar nodig. De huidige instrumenten bieden hiertoe onvoldoende mogelijkheden. Geen jongere (tot 27 jaar) in de bijstand. Het ministerie van SZW is voornemens om de WWB-uitkering af te schaffen voor jongeren tot 27 jaar. Daar komt een werkleerplicht voor in de plaats. Dat gegeven past in de ambitie die wij hebben om alle jongeren op school of aan het werk te hebben. Om dit te kunnen realiseren streven we in 2009 naar een meer sluitende aanpak van de jeugdwerkloosheid door een sterkere werkgeversbenadering. Terugdringen van ontheffingen Ongeveer de helft van ons bestand heeft een tijdelijke of permanente ontheffing van de arbeidsverplichting. Mogelijk is in het verleden te zeer gelet op beperkingen en belemmeringen en zijn de mogelijkheden van de klant onvoldoende in beeld gekomen.


Wij gaan daarom nu en in 2009 beoordelen of een ontheffing van de arbeidsverplichting voortgezet moet worden. De scholingsplicht voor alleenstaande ouders met kinderen jonger dan 5 jaar impliceert dat we alleen een ontheffing verstrekken als de ouder actief meewerkt aan de scholingsplicht. De gevolgen van de wetswijziging zullen wij toetsen en verwerken in de re-integratieverordening. Vormgeving van de ontschotting Met het ontschotten van participatiebudgetten wordt beoogd om een bijdrage te leveren aan het vergroten van de arbeidsparticipatie, inburgering en het bevorderen van maatschappelijke participatie door educatie. Het biedt kansen om door middel van combinatietrajecten te werken aan meerdere problematieken die bij individuen kunnen voorkomen. De combinatie van inburgering, educatie en re-integratie kunnen elkaars effectiviteit versterken. Meer maatwerk kan worden geleverd en lokale accenten zijn mogelijk. Streefdatum voor de inwerkingtreding is 1 januari 2009. Ter voorbereiding op de ontschotting worden in maximaal 25 gemeenten ‘voorbereidingstrajecten’ participatiefonds gestart. Deze hebben tot doel gemeenten beleidsmatig en organisatorisch voor te bereiden op de ontschotting. De resultaten uit deze trajecten zijn overdraagbaar naar andere gemeenten en kunnen een handvat bieden voor de lokale inkleuring van de beleidsvorming en de uitvoering, die de ISD met de gemeenten hierover gaat maken. Actievere benadering van de doelgroep Anw-ers en nuggers Personen met een Anw-uitkering en niet-uitkeringsgerechtigden die zich actief beschikbaar stellen voor arbeid kunnen via de ISD aanspraak maken op ondersteuning. In het verleden is er voor gekozen om deze doelgroep niet actief te benaderen, maar wel te ondersteunen als daarop een beroep werd gedaan. Op basis van het bestuurlijk akkoord hebben wij een taakstelling om deze arbeidsreserve meer in beweging te brengen en hen net zoals onze uitkeringsgerechtigden te ondersteunen op weg naar werk dan wel om hen anderszins maatschappelijk te laten participeren. Het aantal werkzoekenden uit deze categorie, dat op dit moment geregistreerd staat als werkzoekende bij het CWI zal daartoe in belangrijke mate moeten toenemen.

3.2 Inkomen Kern van de WWB is dat gemeenten financieel en inhoudelijk volledig verantwoordelijk zijn voor de bijstandsuitgaven en de terugkeer van werklozen in het arbeidsproces. De uitkeringen worden bekostigd uit het I-deel dat het Rijk jaarlijks beschikbaar stelt. Deze systematiek geldt niet voor de IOAW-, IOAZ- en BBZ-uitkeringen. Het Rijk draagt 75% en de gemeenten 25% van deze lasten. Uitgangspunt is dat de uitkeringen verstrekt worden binnen de wettelijke voorschriften en richtlijnen. 3.2.1 Landelijke ontwikkelingen Hierna wordt in het kort aangestipt welke landelijke ontwikkelingen op dit moment spelen en van invloed kunnen zijn op de uitvoering van de WWB. 1. Meerjarenbudgetten I-deel Het I-budget wordt meerjarig vastgezet. Voordeel hiervan is dat gemeenten op financieel gebied beter weten waar zij aan toe zijn. Bij de vaststelling van de hoogte van het macrobudget gaat het Kabinet voor deze kabinetsperiode uit van een bestandsreductie van 45.000 personen op macroniveau. Dit is 15 procent van het totale bestand. Dit moet


worden gezien als een prestatieverplichting. Is de uitstroom meer, dan levert dit een financieel voordeel op. 2. Werkleerplicht Gedacht wordt aan de invoering van een leerwerkplicht. Jongeren onder de 27 jaar krijgen in principe geen bijstand meer: zij moeten werken of naar school. Zij krijgen nog wel een (soberder) financiële ondersteuning in combinatie met een leerwerkplicht. De uitkeringslasten gaan omlaag en dit komt tot uitdrukking in het I-budget. 3. Partneralimentatie In de kabinetsplannen is al rekening gehouden met een verdere besparing op de WWB door een verhoging van partneralimentatie. Het is (nog) niet duidelijk hoe het extra verhaal gerealiseerd moet worden. Ook is niet bekend wanneer het Kabinet de plannen presenteert. 4. Handhaving Voor de uitvoering van het Handhavingsprogramma 2007 – 2010 stelt SZW extra middelen beschikbaar via het gemeentefonds. Tevens beziet SZW welke mogelijkheden er zijn om gemeenten meer handhavingsruimte te geven via bestandskoppelingen en het verruimen van de mogelijkheden tot het afleggen van huisbezoeken. 5. Starten als zelfstandige vanuit de uitkering VNG stimuleert gemeenten om het starten van een eigen bedrijf of beroep mogelijk te maken via het gemeentelijke re-integratiebeleid. SZW start met een pilot waarbij via een borgstelling van rijkswege bevordert wordt dat starters van een uitkeringssituatie een geslaagd beroep kunnen doen op een bancair krediet. Mogelijk wordt deze regeling in 2009 uitgerold over de rest van Nederland. 6. Armoedebestrijding § SZW gaat de langdurigheidstoeslag dereguleren. Het is de bedoeling dat gemeenten in een verordening gaan vastleggen onder welke voorwaarden burgers recht hebben op een langdurigheidstoeslag. Het wetsontwerp is nog niet bekend. De langdurigheidstoeslag is een onderdeel van de WWB. § Extra middelen zijn aan het gemeentefonds toegevoegd voor de intensivering van schuldhulpverlening en het mogelijk maken van inkomensondersteuning om participatie te bevorderen. 7. Dwangsom bij niet tijdig beslissen Naar verwachting treedt op 1 januari 2009 de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen in werking. De mogelijkheid voor een belanghebbende om een dwangsom te eisen indien een bestuursorgaan niet tijdig heeft beslist op zijn aanvraag of bezwaar, zal echter in het eerste jaar van de wet alleen gelden als het bestuursorgaan deze regeling op zichzelf van toepassing heeft verklaard, zodat deze regeling uiterlijk in 2010 verplicht is. 8. Herziening IOAW Op dit moment speelt een vermogen voor de toetsing op het recht op IOAW geen rol. Er ligt nu een wetsvoorstel om het recht op IOAW te ontzeggen voor personen die werkloos worden en op dat moment jonger dan 55 jaar zijn en over te veel vermogen beschikken. De vermogensgrens ligt op € 5.065 voor een alleenstaande en op € 10.130 voor een echtpaar. Voor personen die werkloos worden op een leeftijd, liggend tussen de 50 en 55 jaar blijft het vermogen in de vorm van een woning buiten beschouwing. Verder zal de IOAW zal bij aanvaarding van het voorstel ‘Wet inkomensvoorziening oudere werklozen’ geen functie meer hebben als inkomensvoorziening voor personen die werkloos worden, op die dag 50 jaar en ouder zijn en vervolgens de maximale


uitkeringstermijn in het kader van de WW hebben bereikt. Deze wet zal worden uitgevoerd door het UWV. De invoering wordt in 2009 verwacht.

3.2.2. Beleidsvoornemens Betrouwbare uitvoerder van de WWB De uitvoering van de WWB is onze core business. Naast het handhaven van een rechtmatige uitvoering van de WWB zetten wij in op een professionalisering van het klantmanagement. De klant wordt centraal gesteld en krijgt één aanspreekpunt. Werkprocessen worden aangepast en wij zetten in op resultaatgerichter werken. De kwaliteit van onze dienstverlening is hierbij gebaat. In combinatie met technologische ontwikkelingen, zoals de invoering van het DKD, hebben wij de ambitie om de afdoening van werkprocessen niet alleen te verbeteren, maar ook te versnellen. Bestandsontwikkeling Gemeenten hebben een financieel belang om de bijstandsuitgaven te beperken tot het budget dat daarvoor door het Rijk beschikbaar wordt gesteld. In 2007 is het WWB-bestand met 7% gedaald, wat 2 procent lager is dan het landelijke gemiddelde. Daarmee blijven wij enigszins achter bij de landelijke ontwikkelingen en bij de inspanningsverplichting om een kwart van het bestand in de kabinetsperiode te laten uitstromen. Om dit te compenseren willen we het aantal uitkeringen t.b.v. personen jonger dan 65 jaar op 1 januari 2009 terugbrengen naar 905. Voor 2009 zetten we vervolgens in op een bestandsreductie van 6%. In hoofdstuk 3.2.1 hebben we vermeld dat er een prestatieverplichting geldt van 15 procent tot 2011. Neemt het bestand af met een percentage tussen 15 en 25 dan ontstaat er een inverdieneffect op het I-deel. Gelet op het huidige tekort is de ambitie gericht op het realiseren van dit inverdieneffect. We hebben de ambitie om te voldoen aan de inspanningsverplichting die het Rijk en VNG overeengekomen zijn. Dit betekent een daling van het aantal uitkeringen aan personen jonger dan 65 jaar met 25%. Uitkering WWB Daling in % ISD-ML

1-1-2007 302.000 1096

1-1-2008 275.000 9% 1019 (-7%)

1-1-2009 253.000 8% 905 (-11%)

1-1-2010 237.820 6% 850 (-6%)

1-1-2011 227.000 4% 816 (4%)

Aanvullende inkomensondersteuning Langdurigheidstoeslag Naar verwachting wordt de WWB per 1 januari 2009 gewijzigd om mogelijk te maken dat ook mensen met een baan die langdurig van een minimuminkomen leven en geen uitzicht op een hoger inkomen hebben financieel ondersteund worden. Nu krijgen alleen mensen met een uitkering een zogenoemde langdurigheidstoeslag. De langdurigheidstoeslag geldt nu alleen voor mensen die vijf jaar of langer een bijstandsuitkering hebben en geen perspectief op werk hebben. Straks mogen gemeenten zelf bepalen wie hiervoor in aanmerking komen. Het daartoe strekkende wetsontwerp is nog niet gepubliceerd. Ook is niet bekend in hoeverre uitbreiding van de regeling financieel gefaciliteerd wordt door aanpassing van het I-budget, waaruit de langdurigheidstoeslag wordt bekostigd. Nadere besluitvorming kan pas geïnitieerd worden, zodra het wetsontwerp bekend is. Bijzondere bijstand In 2004 zijn wij gestart op basis van het destijds bestaande gemeentelijke beleid.


Voorbereidingen zijn opgestart om te komen tot een actualisering van beleidsregels. Daarbij wordt de samenhang gezocht met het gemeentelijke minimabeleid, bijvoorbeeld als het gaat om het hanteren van een inkomensgrens. Het bereik van de gemeentelijke minimaregelingen en de bijzondere bijstand kan verder versterkt worden door in te zetten op een meer integrale dienstverlening, vereenvoudiging van aanvraagprocessen met gebruikmaking van wederzijds beschikbare klantinformatie. Daarbij zullen wij inzetten op een versterking van de communicatie. Gemeenten krijgen meer mogelijkheden om kinderen uit een gezin met een laag inkomen beter te helpen deel te nemen aan belangrijke maatschappelijke activiteiten zoals sport en cultuur. De ministerraad heeft ingestemd met een daartoe strekkend wetsvoorstel van staatssecretaris Aboutaleb van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Hierdoor komt voor 2008 en 2009 landelijk 40 miljoen extra beschikbaar voor kansarme kinderen. Het wetsontwerp is nog niet bekend gemaakt. De doelgroep alleenstaande ouders met (schoolgaande kinderen) maakt in belangrijke mate deel uit van het WWB-bestand. Bij het actualiseren van de beleidsregels zal nadrukkelijk oog zijn voor het financiële en maatschappelijke belang van ondersteuning van deze doelgroep. Schuldhulpverlening Voor een succesvolle re-integratie is van belang dat financiële problemen hanteerbaar worden gemaakt. Schuldhulpverlening kan daarbij van belang zijn en die vorm van dienstverlening zullen wij waar nodig met gebruikmaking van het W-deel blijven ondersteunen.

Gevolgen werkleerplicht In het kader van de werkleerplicht voor jongeren wil het Kabinet een nieuwe inkomensvoorziening in het leven roepen. Daarmee komt de bijstandsverlening voor jongeren tot 27 jaar te vervallen. Het wetsontwerp is nog niet bekend. We zullen moeten toetsen in welke mate de nieuwe regeling gevolgen heeft voor andere regelingen (o.a. beleid bijzondere bijstand, langdurigheidstoeslag). Het kabinet heeft namelijk een beperktere financiële ondersteuning van deze groep voor ogen.

3.3 Handhaving Bij de uitvoering van de opgedragen regelgeving is het van belang dat uitkeringen terechtkomen bij degenen die er echt op aangewezen zijn. Naast het principe van ‘werk boven uitkering’ is daarom hoogwaardige handhaving een belangrijk aspect in de bedrijfsvoering. Het algemeen bestuur heeft hiervoor uitgangspunten geformuleerd in het Handhavingsplan 2007. 3.3.1 Terugblik In de periode 2006 – 2007 is een begin gemaakt met de invoering van hoogwaardig handhaven. Hieronder worden verstaan alle activiteiten die ervoor moeten zorgen dat klanten zich aan de regels met betrekking tot de uitkering houden. Deze activiteiten zijn ingericht volgens de vier visie-elementen van hoogwaardig handhaven, te weten:

Vroegtijdig informeren Preventie begint met vroegtijdig informeren, zodat er duidelijkheid bestaat over rechten en plichten. Wij hebben de informatiebrochure ‘afspraak is afspraak’ ingevoerd, de


website is verbeterd, ISD-Actueel is een nieuw jasje gestoken, verschijnt vaker en de informatievoorziening is verruimd. Verder is elke klant via een folder geïnformeerd over de spelregels die voor huisbezoeken gelden. Optimaliseren dienstverlening De werkprocessen langdurigheidstoeslag en periodieke bijzondere bijstand zijn vereenvoudigd en 65-plussers behoeven geen inkomstenbriefje meer in te leveren. De communicatie is verbeterd. Onnodige onderzoeken worden achterwege gelaten. Controle op maat/vroegtijdige detectie/afhandeling Alle klanten zijn ingedeeld conform een nieuwe controlesystematiek, afgestemd op het uitstroomperspectief en het risicoprofiel. Huisbezoeken vinden plaats, maar alleen als daarvoor voldoende aanleiding is en met inachtneming van een protocol. Fraude wordt zo vroeg mogelijk opgespoord en waar nodig met inzet van een fraudepreventiemedewerker. We werken verder met themaonderzoeken. Als langdurig onderzoek nodig is, wordt een sociaal rechercheur ingezet. Voor meer cijfermatige informatie verwijzen wij u naar de jaarverslagen 2006 en 2007. Daadwerkelijk sanctioneren en invorderen Een belangrijk instrument bij handhaven is het opleggen van sancties bij schending van de inlichtingenverplichting of de arbeidsverplichtingen. Ook ernstige agressie kan de grondslag zijn voor een sanctie. Daarnaast is strafrechtelijke vervolging mogelijk als het fraudebedrag daartoe aanleiding geeft. Ten onrechte verleende uitkering wordt in alle gevallen teruggevorderd. Slechts bij zeer kleine bedragen (maximaal € 200) kan hiervan worden afgezien als verrekening met een lopende uitkering niet mogelijk is.

3.3.2 Programmatisch handhaven Het terrein van hoogwaardig handhaven kenmerkt zich door een voortdurende wisselwerking tussen weten regelgeving en jurisprudentie enerzijds en maatschappelijke ontwikkelingen, technische ontwikkelingen en uitvoeringspraktijk anderzijds. Hoogwaardig handhaven kan worden gezien als een doorlopend project. Van overheidswege heeft handhaving daarom veel belangstelling. Oneigenlijk gebruik wordt als een maatschappelijk probleem ervaren. De overheid ondersteunt initiatieven voor de ontwikkeling van instrumenten die bijdragen aan een effectief handhavingsbeleid. Daarnaast speelt de overheid een rol bij de ontsluiting van gegevensbestanden en de landelijke uitrol van methodieken en instrumenten. In financieel opzicht worden de gemeenten voor de ontwikkeling van het programmatisch handhaven voor de jaren 2007 tot en met 2010 door de overheid extra ondersteund. Onze ambities zijn in de volgende speerpunten te benoemen: § Verdere versterking van de poortwachtersfunctie ter voorkoming van onnodige instroom. In het kader van het professionaliseren van het klantmanagement past het dat we de expertise op het handhavingsterrein verder in de werkprocessen inbedden. Intensivering van de rechtmatigheidscontrole in de aanvraagfase hoort daarbij. Ook onze ketenpartners dienen hier in mee te groeien. § Stijging van het aantal beëindigde uitkeringen door detectie van oneigenlijk gebruik. We zullen nog meer het accent leggen op preventie. Preventieve handhavingsaspecten, zoals koppeling van bestanden, krijgen extra aandacht. § Afname van de gemiddelde fraudevordering. Bij vroegtijdige detectie van fraude zal het fraudebedrag niet onnodig oplopen. De gemiddelde fraudevordering zal hierdoor dalen. Dit levert tevens een bijdrage aan de terugvorderbaarheid van vorderingen.


§ §

Borging van het hoogwaardig handhavingsconcept in de gehele organisatie. Het stimuleren van de nalevingsbereidheid door een verdere upgrading van onze communicatie en dienstverlening.

Aan de hand van een quick scan gaan we in 2008 vaststellen welke activiteiten we willen inzetten ter verdere borging van onze ambitie in de bedrijfsvoering. Hiervoor willen we gebruik maken van de middelen die de gemeenten extra ontvangen van de rijksoverheid voor de jaren 2008 tot en met 2010. In het activiteitenplan 2009 gaan we hier verder op in. De resultaten van hoogwaardig handhaven zullen we als volgt blijven verantwoorden:

Effecten hoogwaardige handhaven Ingetrokken, afgewezen en beëindigde aanvragen en uitkeringen Onderzoeken sociale recherche Uitgestroomde klanten: Reden van uitstroom: - werk - geen inlichtingen - verhuizing andere gemeente - aangaan relatie overige redenen Maatregelen i.v.m. schending inlichtingenverplichting Hoogte terugvorderingen 2007 a.g.v. fraude Totaal aantal terugvorderingen Gemiddelde fraudevordering in 2007


4. VERKLARENDE WOORDENLIJST/AFKORTINGEN

AB

Algemeen bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit één collegelid en twee raadsleden uit elke gemeente.

AKO

Algemeen Keten Overleg

Akw

Algemene kinderbijslagwet.

Anw

Algemene nabestaandenwet.

Aow

Algemene ouderdomswet.

Awb

Algemene wet bestuursrecht.

AWBZ

Algemene wet bijzondere ziektekosten.

Bbz 2004

Bijstandsbesluit zelfstandigen. Inkomens- en kredietvoorziening voor zelfstandigen.

College

Het college van burgemeester en wethouders.

CWI

Centrum voor Werk en Inkomen. Gehuisvest in 'De Schoenhoorn' te Waalwijk.

DB

Dagelijks bestuur ISD Midden-Langstraat, geformeerd uit één collegelid uit elke gemeente

IC

Interne controle.

I-deel

Het deel dat beschikbaar is voor de bekostiging van WWB-uitkeringen. Het budget wordt beschikbaar gesteld door het rijk. Overschotten kunnen worden behouden.

ID

In- en doorstroomregeling. Deze regeling voor gesubsidieerde arbeid is per 1 januari 2004 opgegaan in de Wet werk en bijstand.

IPW

Innovatieprogramma Werk en Bijstand 2006. Het Ministerie van SZW bood in 2006 de mogelijkheid om innovatieve programma's te subsidiëren. Het project 'Wonen, Zorg, Service in de wijk van de gemeenten Heusden en Loon op Zand wordt hieruit deels gefinancierd. Daarnaast financieren de gemeenten, de provincie en de ISD dit project. .

IOAW

Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers. Een voorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers die geen recht meer hebben op een WW-uitkering.

IOAZ

Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen. Een voorziening op minimumniveau voor oudere of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze gewezen zelfstandigen.

IOW

Wet inkomensvoorziening oudere werklozen

ISD

Intergemeentelijke Sociale Dienst Midden-Langstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van werk en inkomen.

NUGGER

Niet-uitkeringsgerechtigde, die voor ondersteuning bij re-integratie een beroep kan doen op ondersteuning bij re-integratie ten laste van het W-deel.

NWW-er

Niet werkende werkzoekende, die ingeschreven staat bij het CWI.

OR

Ondernemingsraad. Via dit orgaan overleggen medewerkers van de ISD met de directie over onderwerpen, waarvoor een wettelijk advies- en instemmingsrecht bestaat.

RAU

Regeling administratieve uitvoeringsvoorschriften IOAW,. IOAZ en Bbz 2004.

REKO

Regionaal Ketenoverleg. Aan dit overleg nemen naast de ISD het CWI, het UWV en het WML deel. In dit overleg wordt o.a. gewerkt aan de uitgangspunten van de Wet SUWI.

RIB

(Privaatrechtelijk) re-integratiebedrijf.

ROF

Rechtmatigheidsonderzoeksformulier. Een inlichtingenstaat die maandelijks door de klant wordt ingevuld voorafgaand aan de betaling van zijn uitkering.

RWI

Raad voor werk en inkomen. Adviesorgaan.

SUWI

Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen. In deze wet zijn afspraken over de samenwerking binnen de keten van werk en inkomen vastgelegd.


SVB

Sociale Verzekeringsbank. Uitvoeringsinstelling van de Akw, Anw en de Aow.

SZW

Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

TSSA

Tijdelijke Stimuleringsregeling Samenwerkingsverband Abw

TW

Toeslagenwet. Via deze wet wordt een sociale verzekeringsuitkering in bepaalde gevallen aangevuld tot het relevante sociale minimum. Tot 2006 kent de wet een maximering, waardoor aanvulling met een gemeentelijke uitkering vaak nodig is.

UWV

Uitvoeringsinstituut Werknemersvoorzieningen. Belast met de uitvoering van WW, WAO, WIA, Wamil, Wajong en WAZ.

W-deel

Het deel dat beschikbaar is voor de uitvoering van re-integratieactiviteiten met inbegrip van de bekostiging van de oude gesubsidieerde arbeid (voormalige WIW- en ID-regeling). Het budget wordt beschikbaar gesteld door het rijk en is niet vrij inzetbaar. Overschotten moeten teruggestort worden.

WAO

Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van arbeidsongeschiktheid.

WI

Wet inburgering. In werking getreden op 1 januari 2007. Vervangt de Wet inburgering nieuwkomers.

Wk

Wet kinderopvang.

WIA

Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van arbeidsongeschiktheid, in werking getreden op 1 januari 2006.

Wwik

Wetwerk en inkomen kunstenaars. Tijdelijke inkomensvoorziening voor kunstenaars.

Win

Wet inburgering nieuwkomers. De voorganger van de WI.

WIW

Wet inschakeling werkzoekenden. Op basis van deze wet was het tot 1 januari 2004 mogelijk voorzieningen te treffen voor langdurig werklozen. De wet is op 1 januari 2004 opgegaan in de Wet Werk en Bijstand.

WML

Werkbedrijf voor gesubsidieerde arbeid, activering en trajecten Midden-Langstraat. Openbaar lichaam belast met de uitvoering van de gemeentelijke taken op het terrein van de Wet sociale werkvoorziening. Tevens uitvoerder van WWB-voorzieningen.

WMO

Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Is op 1 januari 2007 in werking getreden. Gemeenten zijn organisatorisch, financieel en beleidsmatig verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning van burgers. Verantwoordelijkheid en zelfwerkzaamheid van de burger staan daarbij centraal.

Wsw

Wet sociale werkvoorziening. Biedt specifieke voorzieningen t.b.v. personen die op grond van persoonlijke beperkingen aangewezen zijn op aangepaste werkzaamheden.

WVG

Wet voorziening gehandicapten. Biedt voorzieningen in de vorm van woningaanpassingen, vervoer en rolstoelen.

WW

Werkloosheidswet. Verzekering tegen de geldelijke gevolgen van werkloosheid.

WWB

Wet werk en bijstand. Inkomensvoorziening op minimumniveau t.b.v. personen die geen beroep kunnen doen op een andere inkomensvoorziening.


Beleidsplan 2009 ISD Midden-Langstraat

Recommend Documents