Beleidsnota toerisme & recreatie Son en Breugel “Pret en ontspanning met een groen tintje”
Son en Breugel, 1 december 2009 09.0016022 Nota Recreatie & Toerisme Son en Breugel
Inhoudsopgave 1. Inleiding
3
1.1 Aanleiding
3
1.2. Doelstelling
3
1.3 Aanpak
3
2. Toerisme & recreatie in Son en Breugel
5
2.1. Inleiding
5
2.2. Recreatie en toerisme in Son en Breugel
5
2.3. Beschrijving toeristisch en recreatief aanbod
5
2.4. Toeristisch-recreatief aanbod in de omgeving
7
2.5. Projecten in ontwikkeling/voorbereiding
8
2.6. Trends in toerisme en recreatie
9
3. Kaders voor de toeristische en recreatieve sector 3.1. Toeristisch-recreatieve doelstelling Son en Breugel
10 10
3.2. Wettelijke kaders
10
4. Promotie van Son en Breugel
12
5. Onderzoek in Son en Breugel 5.1. Onderzoeksresultaten
14 14
6. De inzet van de gemeente Son en Breugel
19
7. Beleidsuitvoering en evaluatie 7.1. Financiële middelen
23 23
8. Actieprogramma
24
2
1.
Inleiding
De gemeente Son en Breugel heeft een zeer beperkte traditie op het gebied van toerisme en recreatie (T&R). Tot op heden heeft de gemeente zich vooral aangesloten bij het regionale beleid voor deze sector. Dit omdat onze gemeente niet de ambitie heeft om (inter-)nationale toeristen te trekken maar vooral bezoekers en inwoners van de regio en de eigen inwoners in het bijzonder plezierig wil laten recreëren. De toeristische infrastructuur, zoals de wandel- en fietsroutes, Thermae Son (wellness & health) en Ikea (recreatief winkelen) zijn de belangrijkste lokale voorzieningen in deze sector. De betekenis van toerisme en recreatie neemt echter op wereldwijd, nationaal, provinciaal en regionaal niveau in betekenis toe. Is dit ook het geval voor Son en Breugel? Deze vraag is binnen de gemeente Son en Breugel onderzocht met behulp van enquêtes, interviews met belanghebbenden en bureau onderzoek. De uitkomsten en opmerkelijke bevindingen van het onderzoek zijn verwoord in een afstudeerscriptie. Deze heeft gediend als basis voor dit nieuwe beleidskader op het gebied van recreatie en toerisme. Deze nota beschrijft het kader voor het nieuwe recreatief en toeristisch beleid, het ambitieniveau en de daarbij behorende inspanningen van de gemeente Son en Breugel voor de periode van 2010 tot en met 2012.
1.1. Aanleiding Eind 2007 heeft de gemeenteraad van Son en Breugel de economische beleidsnota “Resultaten in het vizier 2007-2010” vastgesteld. Hierin is een aantal actiepunten benoemd op het gebied van de sector T&R. Het betreft:
Opstellen van een nota recreatie en toerisme Stimuleren van de productdiversiteit en productvernieuwing in de agrarische sector Verbeteren en uitbreiden van bestaande infrastructuren om recreatie in de gemeente aantrekkelijker te maken voor bezoekers Een nauwe samenwerking met stichting PRET! Het verder ontwikkelen van het centrum als gebied om evenementen en activiteiten te organiseren
1.2 Doelstelling Bevordering van toerisme en recreatie door in te spelen op maatschappelijke ontwikkelingen door:
Pro actieve houding en benadering van kansen in deze sector Het scheppen van randvoorwaarden Extra aandacht voor communicatie naar zowel vraag- als aanbodzijde
1.3. Aanpak Door zowel een gebrek aan kaders en een gepast ambitieniveau is er behoefte ontstaan aan een specifiek beleid voor Toerisme en Recreatie (T&R). Daarnaast had de stichting PRET!, de lokale belangenorganisatie voor de sector, behoefte aan een evaluatie omtrent haar functioneren. Deze redenen zijn dan ook aanleiding geweest om een eindejaarsstudent van de NHTV te Breda een afstudeeronderzoek te laten verrichten naar de potentie van Son en Breugel in deze sector en het functioneren van de Stichting PRET hierin. Zowel de gemeente Son en Breugel als de stichting PRET! waren opdrachtgevers voor het onderzoek.
3
Dit heeft geleid tot een tweeledig adviesrapport dat enerzijds een basis biedt voor een nieuw beleidskader op gebied van T&R en anderzijds PRET! concrete aanbevelingen doet om beter te kunnen functioneren als lokaal T&R platform. Het adviesrapport is dan ook gebruikt als kapstok voor het nieuwe beleid dat in deze nota is beschreven.
4
2. Toerisme en recreatie in de gemeente Son en Breugel 2.1. Inleiding: De gemeente kent en onderhoud contacten met diverse belanghebbenden die actief zijn in de sector T&R. De gemeente schept kaders en probeert daarmee de markt te sturen en te faciliteren. De ontwikkeling van de markt is in eerste plaats aan de ondernemers en de consumenten.
2.2. Toerisme en Recreatie in Son en Breugel Son en Breugel is een gemeente in de provincie Noord Brabant, gelegen in de regio Zuidoost Brabant. Son en Breugel is een randgemeente van Eindhoven en behoort tot het stedelijk gebied. Het maakt samen met 20 andere gemeenten deel uit van de Samenwerking Regio Eindhoven (SRE). De gemeente Son en Breugel heeft een oppervlakte van 26,49 km2 en heeft ongeveer 15.500 inwoners. De gemeente bestaat uit 2 dorpskernen, namelijk de kern Son en de kern Breugel. Deze kernen zijn gescheiden door de Dommel die door de gemeente stroomt. Son De kern Son is de grootste van de 2 dorpskernen. Son is een ‘groen dorp’ dat grenst aan de bossen van de Sonse Heide en de Sonse Bergen. In het centrum ligt het verborgen pareltje park Vroonhoven. In het centrum van Son zijn veel voorzieningen. De meeste horeca en winkels maar ook sociaal-culturele instellingen zijn gevestigd in het centrum. Echter de T&R voorzieningen (Thermae Son, hotel La Sonnerie, Ikea, Solexverhuur Breugel) zijn voornamelijk buiten het centrum gevestigd. Zowel de gemeente als het centrum heeft geen ‘beeldmerk’ waarmee men zich kan onderscheiden. Breugel Breugel bezit de meeste zichtbare historie van de gemeente. Het is een groene kern die grenst aan een agrarisch cultuurlandschap. De inwoners van Breugel zijn, zowel voor het winkel- als voor het horeca-aanbod, vooral gericht op het centrum van Son. Bedrijventerrein Ekkersrijt Het bedrijventerrein Ekkersrijt is een groot regionaal bedrijventerrein met een diversiteit aan bedrijven. Op het bedrijventerrein is ook een meubelplein gesitueerd dat een bovenlokale recreatieve functie heeft. Buitengebied Son en Breugel Son en Breugel heeft een uitgestrekt buitengebied. Het landschap kenmerkt zich vooral door verscheidenheid. Een groot deel van het buitengebied is in gebruik voor agrarische activiteiten. Deze activiteiten staan echter door strenge wet- en regelgeving onder druk. Dit biedt zowel bedreigingen als kansen! Naast het Dommeldal stroomt er in het zuiden van de gemeente het Wilhelminakanaal. Dit kanaal wordt als waterweg benut door voornamelijk zand- en graanschepen. Daarnaast is er passerende toervaart. Deze heeft echter een beperkte omvang.
2.3. Beschrijving toeristisch-recreatief aanbod Naast de eerder genoemde gebieden heeft Son en Breugel haar inwoners en bezoekers meer te bieden. In deze paragraaf worden de belangrijkste toeristisch-recreatieve
5
voorzieningen beschreven. In het adviesrapport “Pret en ontspanning met een groen tintje” is een uitvoerig overzicht van de in Son en Breugel aanwezige voorzieningen opgenomen. Dagrecreatief aanbod De belangrijkste dagrecreatieve producten van Son en Breugel zijn Meubelplein Ekkersrijt en Thermae Son. Naast deze bovenregionale producten kent Son en Breugel geen andere dagrecreatieve voorziening met een gelijksoortige aantrekkingskracht. De gemeente heeft met 3 maneges, gemeenschaphuis De Boerderij, Vestzaktheater en Solexverhuur Breugel nog wel een aantal voorzieningen die vooral een lokale en regionale bekendheid genieten. Meubelplein Ekkersrijt Het themagerichte meubelplein bevat zo’n 40 meubelwinkels waaronder Ikea en trekt vooral bezoekers/recreanten die recreatief willen winkelen. Meubelplein Ekkersrijt wordt waarschijnlijk in 2010 uitgebreid met in totaal zo’n 22.000m2 aan verkoopvloeroppervlak. Thermae Son Thermae Son is een wellnessresort dat gevestigd is in het noordelijke gedeelte van Son. Deze aanbieder van sauna’s, baden, sportvoorzieningen, beautycenter en horeca biedt een compleet en kwalitatief hoogwaardig product voor een bovenlokale doelgroep. Thermae Son kent geen overnachtingsfaciliteit maar biedt in samenwerking met hotel La Sonnerie wel arrangementen aan voor een meerdaags verblijf. Verblijfsrecreatief aanbod Son en Breugel heeft een zeer beperkt aantal verblijfsaccommodaties. De gemeente kent 1 hotel en 3 bed & breakfast accommodaties. Hotel La Sonnerie (geclassificeerd met 4 sterren) beschikt over zo’n 36 kamers, 3 zalen en een restaurant. Het hotel kent een voornamelijk zakelijke bezetting tijdens werkdagen en een meer toeristische bezetting in het weekend. De bed & breakfast aanbieders exploiteren hun locatie zeer kleinschalig en verspreid over Son en Breugel. Kunst & cultuur Son en Breugel heeft enkele goede voorzieningen op het gebied van kunst en cultuur. Het Vestzaktheater is een kleinschalig theater in het centrum Son. Het theater heeft een podiumfunctie, maar dient ook als een sociaal-cultureel ontmoetingsplaats. De bibliotheek is met lezingen en presentaties een goedbezochte culturele voorziening. Dat geldt ook voor de Boerderij Breugel wat een centrum is van activiteiten van diverse clubs, verenigingen, en organisaties op het gebied van creativiteit, dans, sport, muziek en gezondheid. Galerie/podium Dejavu is zowel een kunstgalerie, minitheater als evenementenlocatie. Dejavu is gevestigd in een voormalige boerderij. Daarnaast fungeert ook het gemeentehuis van Son en Breugel als de expositieruimte van lokale kunstenaars. Evenementen & activiteiten In Son en Breugel vinden jaarlijks diverse evenementen en activiteiten plaats. De meeste evenementen hebben vooral een lokale functie en bekendheid. De jaarmarkt is waarschijnlijk het grootste bovenlokale evenement in onze gemeente. De bekendste en meest bezochte evenementen zijn: - Weekmarkt - Carnavalsactiviteiten - Koninginnedagactiviteiten
- Jaarmarkt Son - Kermis - Breugelse Rommeldag
6
- Breugels Festijn - Oliebollenparty - Kunstpad
- Atelierroute - Smartlappenfestival - Open darttoernooi
Horeca & uitgaansvoorzieningen Son en Breugel heeft restaurants in diverse segmenten, cafés en diverse cafetaria’s. De meeste zijn in of in de nabijheid van het centrum van Son gevestigd.
2.4. Toeristisch-recreatief aanbod in de omgeving Son en Breugel grenst aan 4 gemeenten. De toeristische identiteit van de aangrenzende gemeenten kan Son en Breugel zowel versterken als beconcurreren. De grootschaligheid van het toeristisch-recreatieve aanbod van de stad Eindhoven valt echter op geen enkele manier te vergelijken met die van Son en Breugel. Om de positionering van Son en Breugel te onderzoeken ligt de focus dan ook vooral op de andere aangrenzende gemeenten. Gemeente Nuenen, Gerwen, Nederwetten Nuenen ligt zuidelijk en oostelijk van Son en Breugel. Net als Son en Breugel behoort Nuenen tot het stedelijke gebied rond Eindhoven. De gemeente heeft een oppervlakte van 34,11 km2 en zo’n 22.500 inwoners. Nuenen profileert zich vooral als het Van Gogh dorp. De bekende schilder woonde van 1883-1885 in Nuenen. Diverse locaties van Van Gogh’s schilderijen zijn nog terug te vinden. Hiermee profileert Nuenen zich als openluchtmuseum. Toeristisch-recreatieve producten van Nuenen met een bovenregionale uitstraling zijn Dierenrijk Europa, het Van Gogh Documentatiecentrum en jaarlijkse evenementen als Bloem en Tuin, Folkwoods en het Concours Hippique Nuenen. Nuenen beschikt over een uitgebreid horeca-aanbod, bestaande uit diverse restaurants, eetcafés en cafés. Nuenen heeft echter een beperkt aanbod van verblijfsaccommodaties. Er is slechts 1 groot hotel en 2 bed & breakfast aanbieders. In 2009 is aan het park in Nuenen een “Van Gogh hotel” geopend waarmee men het toeristisch profiel versterkt. Nuenen wil de komende jaren het imago gaan verbreden en moet naast Van Gogh gemeente ook bekend worden als ‘groene gemeente waar het goed toeven is’. Het zogenaamde groene middengebied tussen Helmond en Eindhoven wordt door gemeente Nuenen ontwikkeld tot een ‘central park’ dat ruimte biedt voor natuur en recreatie. Gemeente Best Gemeente Best ligt ten westen van Son en Breugel en hoort ook tot het stedelijke gebied Eindhoven. De gemeente Best heeft een oppervlakte van 35 km2 en zo’n 29.000 inwoners. Best is een groene gemeente met een uitgestrekt buitengebied. In het oostelijke deel van Best bevindt zich de Nieuwe Heide dat aansluit op de Sonse Heide. De Nieuwe Heide is een belangrijk recreatiegebied met het openluchtmuseum ‘Bevrijdende vleugels’ en een horecagelegenheid en het Joe Mann Theater als recreatieve trekkers. Verspreid over het buitengebied van Best zijn diverse horecagelegenheden, wat de recreatieve potenties van het gebied vergroot. In Best zijn diverse attracties met een bovenlokaal en zelfs regionaal karakter. De recreatieplas Aquabest, Kinderspeelland Dippie Doe, Best Zoo, het klompenmuseum maar ook de grote kermis zijn enkele voorbeelden. Gemeente Best heeft enige moeite om zich als toeristisch-recreatieve gemeente te positioneren. Het aanbod geniet individueel wel bekendheid maar als geheel niet. De komende jaren zal vooral oostelijk Best in het kader van ‘het Nieuwe Woud’ recreatief en
7
toeristisch ontwikkelen. Ook het gebied rondom dorpskern de Vleut wordt herontwikkeld tot recreatiegebied. Tevens wil men recreatie en toerisme in het buitengebied stimuleren door meer kleinschalige horeca en verblijfsaccommodaties te laten vestigen in dit buitengebied. Gemeente Sint Oedenrode Sint Oedenrode is gelegen ten noorden van Son en Breugel en behoort niet tot het stedelijke gebied Eindhoven. De gemeente heeft een oppervlakte van 65 km2 en zo’n 17.500 inwoners. Het betreft een landelijke gemeente met veel natuur- en recreatiegebieden. In 1999 is de gemeente door de internationale groencompetitie Entente Florale uitgeroepen tot ‘groenste gemeente van Nederland’ en in 2000 tot de ‘groenste gemeente van Europa’. Het grootste unique selling point van de gemeente is het aanwezige groen en de natuur. De belangrijkste toeristische en recreatieve producten hebben vooral betrekking op de landschapsgerichte infrastructuur, waarin vele fiets- en wandelroutes zijn uitgezet. Daarnaast heeft Sint Oedenrode een karakteristiek historisch centrum met veel horeca waardoor het aantrekkelijk is om het centrum te bezoeken. Zowel in het centrum als in het buitengebied bevinden zich vele cultuurhistorische monumenten, waaronder kastelen, kerken, huizen en hoeves. Er zijn in Sint Oedenrode verschillende verblijfsaccommodaties met over het algemeen een kleinschalig karakter. Sint Oedenrode wil zich op de toeristisch-recreatieve markt herpositioneren. De gemeente wil natuur- en recreatieproject ‘De Kienehoef’ ruimte bieden voor het ontwikkelen van verblijfsaccommodaties en recreatieve/educatieve voorzieningen in de natuur. Gemeente Laarbeek Laarbeek grenst qua grondgebied niet aan Son en Breugel maar wordt gescheiden door een zeer smalle strook grondgebied Nuenen waardoor het toch als buurgemeente mag worden beschouwd. Laarbeek heeft een oppervlakte van 56 km2 en zo’n 21.750 inwoners. De gemeente is rijk aan natuur en cultuurhistorie maar is, door gemeentelijke herindeling, samengesteld uit verschillende dorpen en heeft daarom moeite zich te positioneren. De gemeente heeft een nieuw beleidsplan T&R opgesteld. In het nieuwe beleidsplan staat onder andere dat Laarbeek het toerisme meer aandacht wil geven en zich wil ontwikkelen tot ‘waterpoort van de Peel’. De gemeente wil zich dus meer focussen op waterrecreatie. Dit onder meer door de aanwezigheid van zowel de Zuid Willemsvaart, het Wilhelminakanaal als de aanwezigheid van rivier de Aa. Daarnaast wil men de eigen karakters van de dorpen versterken door zowel het toeristisch-recreatieve aanbod als de verscheidenheid te ontwikkelen.
2.5. Projecten in ontwikkeling/voorbereiding In Son en Breugel zijn allerhande projecten in ontwikkeling die effect hebben op de toeristische en recreatieve positionering van de gemeente. Enkele belangrijke projecten zijn:
Opening regionaal wandelroutenetwerk; In 2009 is het Son en Breugelse wandelroutenetwerk (65 km) opgenomen in het regionale wandelroutenetwerk (SRE) met een totale lengte van zo’n 2500 km.
Herontwikkeling Kerkplein; Het plan voorziet onder andere in een mogelijke hotelontwikkeling, huisvesting van de bibliotheek en een cultuurhuis en afronding van het centrum.
Herontwikkeling en uitbreiding Meubelplein Ekkersrijt; De vastgoedeigenaar gaat de locatie herontwikkelen waardoor het winkelvloeroppervlak met 22.000 m2 wordt verruimd en tevens een eigentijdse
8
uitstraling krijgt. Tevens zijn plannen bekend over een forse uitbreiding van Ikea wat de trekkracht op consumenten naar het gebied zal vergroten.
Bestemmingsplan Buitengebied; De herziening van het bestemmingsplan buitengebied gaat haar laatste fase in. Dit plan biedt ruimere mogelijkheden voor verbrede landbouw en toeristische en recreatieve activiteiten in het buitengebied en zal in 2010 definitief worden vastgesteld.
Ontwikkeling recreatief gebied Bosgebied West; Bosgebied West is de beoogde locatie voor realisatie van een golfbaan en diverse kleinschalige voorzieningen ondersteunt met een recreatieve poortfunctie. Een recreatieve poort vormt de ingang van een bos- of natuurgebied waar de bezoeker de auto kan parkeren en vervolgens te voet, per fiets of te paard het gebied kan gaan verkennen.
2.6. Trends in toerisme en recreatie Toerisme en recreatie is de grootste en snelst groeiende economische sector ter wereld. Ook in Nederland en Brabant wordt deze sector een steeds belangrijkere pijler van de economie. Onderstaand zijn een aantal interessante trends bij zowel aanbieders als gebruikers van het toeristisch-recreatieve product beschreven. Dé recreant bestaat niet, net zo min als dé maatschappelijke trend bestaat. Niet iedereen wil hetzelfde en niet alle ontwikkelingen gaan in dezelfde richting. Soms versterken ze elkaar, soms werken ze tegen elkaar in. Zo zijn er ontwikkelingen die een versnelling weergeven (meer doen in korte tijd, op zoek naar nieuwe belevingen) maar anderzijds is ook een behoefte aan vertraging te constateren (verlangen naar authenticiteit, onthaasten). De belangrijkste trends die van invloed zijn op de ontwikkeling van toerisme en recreatie in Son en Breugel geven we hier kort weer:
Nederland vergrijst in een rap tempo. Actieve senioren gaan er op uit, willen dingen zien en ervaren De recreant wil zelf baas zijn over het eigen recreatiepakket. Het bieden van keuzemogelijkheden is belangrijk De recreant wil veel doen in beperkte tijd Onthaasten is een modewoord. Er komen meer ‘bewuste levensgenieters’, die streven naar een balans tussen leven, werken, relaties en gezondheid ‘Wellness’ (gezond en comfortabel leven, met als sleutelwoorden vitaliteit en levensstijl) is een ware trend in de samenleving geworden Er is toenemende belangstelling voor alles wat authentiek en oprecht is Beleving. De toerist of recreant wil bij een vrijetijdsbesteding vooral vermaakt worden met een belevenis of een verhaal Kwaliteit. Toeristen eisen kwaliteit. De consument wil waar voor zijn geld en wordt steeds kritischer Er is een toenemende vraag naar recreatieve (verblijfs)mogelijkheden voor mensen met een zorgvraag Mensen gaan vaker en korter op reis Er is een toename van concurrentiegebieden voor korte en goedkope vakanties Wandelen en fietsen zijn de belangrijkste recreatieve activiteiten, maar ook andere routegebonden recreatievormen ontwikkelen zich (bijv. mountainbiken, paardrijden)
9
3. Kaders voor de toeristische en recreatieve sector 3.1 Toeristisch-recreatieve doelstelling Son en Breugel In 2007 heeft de gemeente een nieuwe economische beleidsnota met bijbehorend actieprogramma vastgesteld voor de periode 2007-2010. Hierin is ook een aantal actiepunten voor de sector T&R beschreven. Doelstelling: Vergroten van recreatief en toeristisch aanbod in zowel dagrecreatieve als verblijfsrecreatieve voorzieningen, zowel in de kernen als in het buitengebied. Actiepunten: Opstellen van een nota recreatie en toerisme Stimuleren van de productdiversiteit en productvernieuwing in de agrarische sector Verbeteren en uitbreiden van bestaande infrastructuren om recreatie in de gemeente aantrekkelijker te maken voor bezoekers Een nauwe samenwerking met stichting PRET! Het verder ontwikkelen van het centrum als gebied om evenementen en activiteiten te organiseren
3.2. Wettelijke kaders Bij het ontwikkelen van een nieuw beleid dient de gemeente rekening te houden met landelijke, provinciale, regionale en lokale kaders, visies en beleid. Hieronder staan enkele belangrijke kaders waarbinnen Son en Breugel de nota recreatie en toerisme mag ontwikkelen: Nota Ruimte In de Nota Ruimte staan de regels van de landelijke overheid ten aanzien van gebiedsontwikkeling. Het uitgangspunt van deze nota is dat vooral regionaal en lokaal ontwikkeld moet worden. De landelijke overheid daagt gemeenten dan ook uit zelf beslissingen te nemen. Ten aanzien van de ontwikkeling van toerisme en recreatie zegt de Nota Ruimte: “De recreatiesector moet de ruimte krijgen om te kunnen anticiperen op de veranderende behoefte van de samenleving en om zich tot een economische drager van (delen) van het platteland te ontwikkelen”. De verbreding van landbouwactiviteiten met toeristische recreatieve voorzieningen worden hiermee gestimuleerd. Agenda voor een vitaal platteland In dit meerjarenprogramma is door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit uiteengezet hoe het platteland in de komende jaren zal gaan veranderen van voornamelijk landbouw naar een bestemming voor algemeen gebruik. De agenda gaat uit van een duurzame ontwikkeling van het platteland als recreatiegebied. Bij deze ontwikkeling gaat men uit van een evenwichtige verhouding tussen bewoners, ondernemers en de natuur. Streekplan Noord-Brabant In navolging van de nota Ruimte voorziet het Streekplan Noord-Brabant ook tot mogelijkheden voor verbrede landbouwactiviteiten in het buitengebied van de gemeenten. Dit om een bijdrage te leveren aan de leefbaarheid van het platteland. 10
In het Streekplan hanteert de provincie een zogenaamde lagenbenadering waarbij men onderscheid maakt tussen lagen van ontwikkeling. Op de Streekplankaart “Elementen van de onderste laag” zijn binnen Son en Breugel verschillende zones aangegeven als ‘Groene Hoofdstructuur natuur’. Op stukken land aangeduid als GHS natuur is ontwikkeling van bestaande locaties voor verblijfsrecreatie mogelijk maar onder strenge maatregelen. Deze gelden ook voor het ontwikkelen van dagrecreatie op bestaande locaties. Regionaal Structuurplan regio Eindhoven In 2004 heeft de SRE het Regionaal Structuurplan regio Eindhoven (RSP) vastgesteld. Het RSP heeft geen formele of wettelijke status maar dient voor gemeenten als kader voor het ontwikkelen van bestemmingsplannen en ontwerpen van strategische gebiedsontwikkeling. Son en Breugel wordt in het RSP kort besproken waarbij vooral de focus ligt op het te ontwikkelen woongebied Sonniuswijk. Contourennota ‘Het Nieuwe Woud’ Gemeente Son en Breugel en Best hebben een gezamenlijk plan ontwikkeld voor een strategische gebiedsontwikkeling. Dit is verwoord in de contourennota ‘Het Nieuwe Woud’, dat betrekking heeft op een gebied ten oosten van Best en een gedeelte in het noordwesten van Son en Breugel (Sonniuswijk) In ‘Het Nieuwe Woud’ moet naast de realisatie van woningen ook ruimte worden geboden voor sport en leisure. Denk hierbij vooral aan routegebonden sport en recreatie. Reconstructieplan de Meijerij In het Koepelplan Reconstructie Concentratiegebieden geeft de provincie Noord-Brabant aan wat de doelstellingen en activiteiten voor het platteland zijn in de periode 2002-2014. Binnen dit plan is er veel aandacht voor een gezonde sector T&R, veelal als vervanging voor wegvallende agrarische activiteiten. De gemeente Son en Breugel valt onder het reconstructieplan de Meierij. Met betrekking tot de toeristische en recreatieve ontwikkelingen in Son en Breugel voorziet het reconstructieplan het volgende: Ten oosten van Son en Breugel komt verbrede landbouw voor. Het gebied is aantrekkelijk voor recreanten, hierin wordt voorzien door recreatieve infrastructuur en kleinschalige verblijfsmogelijkheden. Op het Wilhelminakanaal zal in de toekomst recreatievaart plaatsvinden. Son en Breugel moet voor deze recreanten toegankelijk worden door het inrichten van een passantenhaven en verschillende steigers die nabij voorzieningen zijn. Bestemmingsplan Buitengebied De gemeente Son en Breugel is gestart met de voorbereidingen voor een actualisatie van het bestemmingsplan voor het buitengebied inclusief het Dommeldal. Het ontwerpbestemmingsplan zal in het voorjaar van 2010 gereed kunnen zijn. De afronding van het proces met de vaststelling van het bestemmingsplan is voorzien in de zomer van 2010. In het bestemmingsplan wordt ingezet op faciliteren van recreatieve activiteiten als nevenfunctie bij agrarische bedrijven, maar ook bij woningen in de vorm van Bed & Breakfast. Bestemmingsplan Traverse (centrum Son) De gemeente start in 2010 met de voorbereiding voor een actualisatie van het bestemmingsplan voor het centrumgebied. Hierin zal zeker aandacht zijn voor de toeristische en recreatieve functie van het gebied.
11
4. Promotie van Son en Breugel Om (potentiële) toeristen en recreanten te informeren over de activiteiten en evenementen in de gemeente vindt promotie plaats via de lokale weekbladen, websites en informatiepanelen. Daarnaast zijn er organisaties op provinciaal, regionaal en lokaal niveau die een bijdrage leveren aan de positionering en promotie van Son en Breugel. Provinciaal: Uit in Brabant Uit in Brabant is een organisatie die inwoners en bezoekers van Noord-Brabant informeert over activiteiten en evenementen. Dit zowel digitaal (website met een omvangrijke database) als ook via doelgerichte printcampagnes. Uit in Brabant werkt nauw samen met de sector om nieuwe productmarkt combinaties te creëren. Regionaal: Project Kompas II van het SRE Het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven heeft op het gebied van recreatie en toerisme als doel de aanpak van projecten en ontwikkelingen die de gemeentegrenzen overschrijden in goede banen te leiden. Het samenwerkingsverband heeft regionaal beleid vastgesteld welke is uitgewerkt in Kompas II. Kompas II gaat uit van de volgende 4 strategische doelstellingen:
Versterking van het toeristisch-recreatieve product op strategische thema’s Het bevorderen van lokale en regionale samenwerking en ketenvorming Product- en gebiedspromotie Strategische positionering van toerisme en recreatie
Om deze doelstelling in de praktijk uit te voeren heeft Kompas II vier actieprogramma’s opgesteld:
Het aanjagen van innovatieve product-markt combinaties rond strategische thema’s. Verbetering en uitbreiding routenetwerk Kennis en advies Promotionele activiteiten
Regionaal: Regio-VVV Zuidoost Brabant De Regio VVV is de organisatie die, in opdracht van het SRE, als uitvoeringsorgaan de regionale toeristisch-recreatieve marketing en promotie voor haar rekening neemt. Hierbij richt de Regio VVV zich op de potentiële recreanten en (zakelijk) toeristen. Het verzorgingsgebied van de Regio VVV Zuidoost Brabant omvat de 21 deelnemende gemeenten die ook verenigd zijn in de SRE. De Regio VVV is verantwoordelijk voor:
Informatiemanagement, de regionale toeristisch-recreatieve website informatie drukwerk Promotie van de zakelijke markt Marketingcampagnes voor het product ‘Zuidoost Brabant”
Uit onderzoek is gebleken dat de gemeente Son en Breugel beperkt gepromoot wordt door de Regio VVV. Dit komt door een gebrek aan toeristisch-recreatieve voorzieningen, het ontbreken van een fysiek lokaal informatiepunt en vooral een concentratie van promotie voor de stad Eindhoven.
12
Lokaal: stichting PRET! In 2007 is in navolging van de richtlijnen van het SRE een lokaal toeristische adviesraad (LTA) voor Son en Breugel opgericht, genaamd PRET!. De stichting PRET! is samengesteld en benoemd om een impuls te geven aan de ontwikkeling van toerisme en recreatie in Son en Breugel. De visie van PRET! is al volgt te omschrijven: “PRET! is een stichting die inwoners, de gemeente, verenigingen en bedrijven samenbrengt en stimuleert om het toeristische en recreatieve aanbod te ontwikkelen en promoten. PRET! staat midden in het gemeentelijke netwerk en benadert partijen proactief met informatie, advies en initiatieven” Bij de oprichting van PRET! zijn de volgende doelstellingen gesteld: Het ontwikkelen en versterken van het toeristische en recreatieve aanbod binnen de gemeente Het bevorderen van de samenwerking tussen verenigingen, stichtingen, toeristisch recreatief bedrijfsleven en het structureren van het overleg met de gemeente Het uitdragen en promoten van het toeristisch-recreatieve potentieel binnen de gemeente zowel op lokaal als bovenlokaal niveau Het koppelen van lokale en regionale producten en evenementen Het opstellen van een toeristisch recreatief jaarplan met daarin: - activiteiten - financiën - evenementenkalender Het gevraagd en ongevraagd adviseren van de gemeente Son en Breugel PRET! heeft na een goede start in 2007 met het organiseren van activiteiten rondom de aankomst van Olympia’s tour in Son en Breugel (sportverkiezing van het jaar en Son en Breugel culinair) weinig draagvlak kunnen creëren bij zowel de sector horeca als detailhandel. Dit heeft er toe geleid dat stichting PRET! geen vervolg heeft gegeven aan haar ‘eigen’ activiteiten maar ook niet aan de hierboven vermelde doelstellingen. De stichting PRET! heeft nog wel een beperkte bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het wandelroutenetwerk. Stichting PRET! is mede opdrachtgever geweest voor het recreatief en toeristisch onderzoek. Zij hebben dit onderzoek benut om haar activiteiten te evalueren en haar belang voor de sector (waardering) te onderzoeken. De conclusies in het rapport hebben de bestuursleden laten inzien dat er voor dit stichtingsbestuur geen actieve rol is weggelegd voor een organisatie als PRET! in Son en Breugel. Daarom hebben zij besloten om de stichting op korte termijn te ontbinden.
13
5. Onderzoek in Son en Breugel Om tot deze beleidsnota voor toerisme en recreatie te komen is onderzocht welke voorkeuren inwoners van Son en Breugel hebben voor een nieuw toeristisch-recreatief beleid. De omvang van het toeristisch-recreatieve aanbod in Son en Breugel is, in vergelijking met die van de regiogemeenten, zeer klein. Inwoners van Son en Breugel en gebruikers van de toeristische infrastructuur zijn de voornaamste gebruikers van het toeristisch-recreatieve aanbod. Van de inwoners kan worden gesteld dat hun gedrag en behoeftes redelijk eenvoudig kunnen worden gepeild. Om de prioriteiten van de inwoners te meten is de enquête: ‘Onderzoek Toerisme & Recreatie – gemeente Son en Breugel’ opgesteld en verspreid onder inwoners. De enquête bevatte open en gesloten vragen over verschillende onderwerpen als: het toeristischrecreatieve profiel van Son en Breugel, het gebruik van- en de waardering over het toeristisch-recreatieve aanbod, de gewenste ontwikkelingen binnen dit aanbod en verdere vragen met betrekking tot toerisme en recreatie in het dorp. De enquête is verspreid onder 750 willekeurig gekozen huishoudens in Son en Breugel. Op deze enquête kwamen 270 ingevulde enquêtes retour, waarvan er 252 (33%) tijdig zijn geretourneerd zodat deze konden worden verwerkt in de resultaten. Om een evenwichtige respons op de verzending te krijgen, zijn de enquêtes evenwichtig verspreid over de gemeente. Er zijn namelijk 250 enquêtes willekeurig verzonden in Son, 250 in Breugel en 250 in de Gentiaan. De opzet van een evenredige verspreiding van de enquête over de gemeente was gelukt! Van de respondenten gaf 38% aan woonachtig te zijn in Son, 27% woonachtig te Breugel en 35% woonachtig in Gentiaan. Van de respondenten was 45% man en 55% vrouw, cijfers van het CBS gaven aan dat in 2006 de bevolking van Son en Breugel voor 49% uit mannen bestond en voor 51% uit vrouwen. De gemiddelde leeftijd van respondenten was 51 jaar. Volgens het CBS was in 2006 44% van de bevolking ouder dan 45 jaar. Met 252 in dit onderzoek verwerkte enquêtes onder uit een onderzoekspopulatie van15.519 inwoners, heeft dit onderzoek een betrouwbaarheidspercentage van 89%. Hieruit kan worden opgemaakt dat resultaten of opmerkingen die naar voren komen uit dit onderzoek, een reële afspiegeling zijn van de mening van de gemiddelde inwoner van Son en Breugel. Een uitwerking van de resultaten van de enquête is te vinden in de bijlagen. Hieronder vindt u een vertaling van de resultaten naar sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen.
5.1. Onderzoeksresultaten Uit de resultaten van de enquêtes blijkt er weinig interesse te zijn in de ontwikkeling van sector toerisme in Son en Breugel. De respondenten willen vooral de recreatiemogelijkheden voor eigen inwoners verbeteren. Dit vooral in het belang voor verbetering van de leefbaarheid. Respondenten zijn verdeeld over de redenen waarom de gemeente Son en Breugel zich niet toeristisch moet ontwikkelen. Onder andere het ontbreken van voorzieningen als ook het karakter van de gemeente Son en Breugel is regelmatig genoemd. Veel respondenten maken veel gebruik van recreatieve voorzieningen in Eindhoven. Uit de inwonersenquête blijkt dat 92% van de inwoners Son en Breugel ‘op zichzelf gericht’ vindt, bovendien vindt 88% het een ‘woondorp’, 85% vindt het een ‘slaapdorp’ en 73% typeert Son en Breugel als ‘behoudend’. Bovendien wil 78% van de respondenten dat Son en Breugel bekend staat als ‘prettig woondorp’. 14
Respondenten vinden dat bezoekers welkom zijn (55% wil vrienden/familie adviseren om Son en Breugel te bezoeken), maar betwijfelen of Son en Breugel de potentie heeft om uit te groeien tot een toeristisch-recreatieve gemeente. Prettig wonen is voor inwoners het uitgangspunt voor de ontwikkeling van toerisme en recreatie in Son en Breugel. Bij het ontwikkelen van toerisme en recreatie dient daarom vooral rekening te worden gehouden met de duurzaamheid van ontwikkelingen. De ontwikkelingen mogen niet ten koste gaan van de kwaliteit en kwantiteit van de aanwezige natuur, bovendien nooit ten koste gaan van de leefbaarheid voor inwoners. Deze moeten juist een versterking zijn van de leefbaarheid. Inwoners willen het liefst dat het al bestaande toeristisch-recreatieve aanbod wordt versterkt en ontwikkeld. Daarnaast moet er plaats zijn voor kleinschalige duurzame projecten. Ten aanzien van Son: Respondenten geven aan dat het toeristisch-recreatieve aanbod van Son bepalend is voor het imago van Son en Breugel als toeristisch-recreatieve gemeente, omdat hier het grootste deel van de voorzieningen is gevestigd. Het centrum van Son biedt plaats aan bijna het gehele horeca- en detailhandelaanbod van de gemeente. Inwoners beoordelen zowel de kwantiteit als de kwaliteit van de aanwezige detailhandel, horeca en culturele voorzieningen als voldoende voor een dorp. Wel ziet men graag een meer gevarieerd aanbod van horeca. Respondenten vinden dat het centrum aantrekkelijker kan worden door meer aandacht aan de uitstraling te besteden. Men vindt dat het centrum van Son (Kerkplein, Raadhuisplein en Nieuwstraat) momenteel weinig sfeer heeft en geen geheel vormt. Het beperkt aanwezige groen op straat en de drukke verkeerssituatie worden onder andere genoemd als sfeerverlagend. Verbeterpunten ziet men vooral in uitbreiding van terrassen, het aanbrengen van groen en het ondernemen van activiteiten in de kiosk op het Kerkplein (bijvoorbeeld van de vele muziekverenigingen die het dorp heeft). Een mogelijke kans om deze verbeterpunten te realiseren noemt men de herontwikkeling van het Kerkplein, met bijzonder aandacht voor veel groenaccenten. Men staat enthousiast maar kritisch tegenover deze herontwikkeling en vindt dat nieuwe objecten in het centrum wel een ‘dorpse’ uitstraling moeten krijgen. De culturele voorzieningen in Son worden goed bezocht: ruim 58% van de respondenten heeft het afgelopen jaar minimaal een keer de bibliotheek bezocht en 54% van de respondenten heeft het afgelopen jaar minimaal één keer het Vestzaktheater bezocht. Deze culturele voorzieningen hebben een lokale functie, maar spelen duidelijk een belangrijke rol in binnen het toeristisch-recreatieve aanbod, immers meer dan de helft van de inwoners komt hier wel eens. Ten aanzien van Breugel: Inwoners van Breugel zijn over het algemeen zeer tevreden over recreatiemogelijkheden in de gemeente Son en Breugel. Zij zijn echter ontevreden over het gebrek aan aanwezige voorzieningen in hun eigen dorpskern. De beperkte aanwezigheid van horecavoorzieningen in Breugel, wordt als zwakte ervaren. Daarnaast vinden er in Breugel zelden evenementen of activiteiten plaats. De inwoners van Breugel zouden graag meer activiteiten in hun kern hebben. Ten aanzien van het buitengebied: Het buitengebied is een van de toeristisch-recreatieve pareltjes van Son en Breugel en dat vinden de respondenten ook. Op de vraag:’Wat komt het eerst in u op als u denkt aan het e dorp Son en Breugel?’ is het meest genoemde antwoord ‘veel groen / natuur’, het 4 meest genoemde antwoord op deze vraag was: ‘Bossen’.
15
Bij de vraag: ‘Welk trefwoord komt er het eerst in u op wanneer u denkt aan e vrijetijdsbesteding in Son en Breugel?’ werd op de 3 plaats van meest genoemde woorden ‘Bossen / Natuur” genoemd, buitenrecreatie-activiteiten als wandelen en fietsen waren bij deze vraag het 2e en 4e meest genoemde antwoorden. Voor inwoners van Son en Breugel zijn recreatieve activiteiten in het buitengebied bepalend voor hun recreatiegedrag binnen de gemeente. Maar liefst 87% van de respondenten geeft aan graag activiteiten in het buitengebied te ondernemen. Wandelen en fietsen zijn de populairste recreatieactiviteiten in het buitengebied van Son en Breugel. Respondenten gaven in grote meerderheid aan te fietsen (71%) en te wandelen (49%) in het buitengebied. Ongeveer 37% van de respondenten wil de openluchtrecreatievoorzieningen verbeteren. Het betreft voornamelijk het uitbreiden van fiets- en wandelroutes. Op het moment van onderzoek was het wandelroutenetwerk in Son en Breugel nog niet geopend. Van de respondenten gaat 15% sporten in het buitengebied, terwijl bijna 27% wil dat er hiervoor meer mogelijkheden worden gecreëerd. Het aanleggen van een ren- en trimbaan wordt vaak genoemd. Erg opvallend is dat slechts 3% van de respondenten momenteel activiteiten op het gebied van waterrecreatie onderneemt en dat 29% graag uitbreiding van voorzieningen op het gebied van waterrecreatie wenst. Deze behoefte uit zich vooral in de vraag naar mogelijkheden tot het toegankelijk maken van de Dommel tot mogelijkheden voor recreatie op en rond het water. De activiteiten in het buitengebied van Son en Breugel vinden vooral plaats in het op de kaart gemarkeerde gebied A, maar liefst 50% van de respondenten recreëert op de Sonse Heide. De andere gebieden op de kaart worden duidelijk minder gebruikt voor recreatieactiviteiten. In gebied B komt slechts 9%, in gebied C komt 26% en in gebied D komt19% van de respondenten. Zo’n 13% onderneemt geen buitenactiviteiten. Inwoners van Son en Breugel zijn niet beperkt tot het gebruik van het grondgebied van de gemeente in hun recreatiegedrag, slechts 35% van de respondenten geeft aan binnen het grondgebied van de gemeente te blijven tijdens het ondernemen van recreatieactiviteiten in het buitengebied. Tijdens het ondernemen van activiteiten wordt regelmatig de grens naar 3 omliggende gemeenten overschreden, 35% van de respondenten doet dit meestal richting Sint-Oedenrode, 34% richting Best en 12% richting Nuenen. Slechts 9% van de respondenten overschrijdt de gemeentegrens naar Eindhoven bij het ondernemen van buitenrecreatie-activiteiten, en 4% doet dit wel eens richting Laarbeek. Evenementen en activiteiten: Momenteel vormen evenementen en activiteiten een belangrijk deel van het toeristischrecreatieve aanbod binnen Son en Breugel en deze komen de leefbaarheid van het dorp ten goede. Respondenten noemen het carnaval en verwante activiteiten als zittingsavonden in de tent op het Kerkplein, een typisch Son en Breugels evenement. Het Brabantse en lokale
16
karakter van dit evenement wordt gewaardeerd. Ook de jaarmarkt is veel genoemd als een typisch Son en Breugels evenement. De voor Son en Breugel belangrijkste evenementen staan in de hiernaast afgebeelde figuur afgebeeld met participatiegraad onder respondenten. Deze evenementen worden goed bezocht, maar respondenten geven aan dat deze evenementen elk jaar veel op elkaar lijken. Respondenten geven aan dat ze graag meer innovatieve toevoegingen zien, waardoor evenementen in Son en Breugel nog meer een uniek en lokaal karakter krijgen. Maar liefst 37% van de inwoners vindt dat er meer aandacht naar het organiseren van evenementen zou mogen gaan. Door 45% van de respondenten is aangegeven dat er behoefte is aan meer muziekevenementen. Son en Breugel heeft veel muziekgezelschappen binnen de gemeente, respondenten geven aan dat deze meer betrokken kunnen worden bij het organiseren van evenementen binnen het dorp. De kiosk op het Kerkplein kan hierbij vaker worden gebruikt. Er is binnen Son en Breugel ook meer behoefte aan evenementen en activiteiten voor de jeugd. Inwoners van Son en Breugel zijn bereid om actief mee te werken aan het tot stand komen van de verschillende evenementen en activiteiten in het dorp. Maar liefst 42% van de respondenten geeft aan wel eens als vrijwilliger mee helpen tijdens een evenement of activiteit. Dit meestal in verenigingsverband. Ook is 37% bereid om in de toekomst te helpen bij het tot stand brengen van evenementen en activiteiten. Sport: De respondenten vinden dat sport een belangrijke plaats inneemt binnen hun vrijetijdsgedrag. Sport maakt volgens de respondenten dan ook een belangrijk onderdeel uit van het toeristisch-recreatieve aanbod van de gemeente. Van de respondenten gaf dan ook 30% aan dat Son en Breugel bekend zou moeten staan als sportdorp. Op de stelling: ‘er is in Son en Breugel een gevarieerd en bloeiend verenigingsleven’ gaf 65% van de respondenten aan het eens te zijn met deze stelling tegen 4% oneens en 31 neutraal. Het trefwoord dat het meest genoemd werd bij de stelling: ‘welk trefwoord komt het eerst bij u op wanneer u denkt aan vrijetijdsbesteding in Son en Breugel?’ was ‘sportverenigingen’. Informatie: Een meerderheid van de inwoners van Son en Breugel (56% van de respondenten) heeft het gevoel dat zij goed op de hoogte zijn van welke activiteiten, tentoonstellingen en evenementen er jaarlijks binnen de gemeente worden georganiseerd. Inwoners ervaren dat zij tijdig kunnen beschikken over informatie met betrekking tot activiteiten, tentoonstellingen en evenementen.
17
Er zijn diverse manieren waarop inwoners de informatie over vrijetijdsbesteding in de gemeente vergaren. De belangrijkste informatiebronnen zijn wel de lokale weekbladen, De Brug en Forum, maar liefst 91% van de respondenten geeft aan dit als informatiebron te gebruiken. Tevens laten inwoners zich informeren door bekenden (45%) en is ook het Eindhovens dagblad een belangrijke informatiebron (35%).
18
6. De inzet van de gemeente Son en Breugel Zoals in de analyse van de resultaten van de inwonersenquête naar voren kwam, is het uitgangspunt in deze nota het versterken van de leefbaarheid voor eigen inwoners. De focus hierbij komt te liggen op de versterking van het aanwezige toeristisch-recreatief aanbod en de ontwikkeling van kleinschalige duurzame nieuwe producten. De gemeente zal zich voornamelijk gaan inzetten voor de sector T&R door voorwaarden te scheppen en door het stimuleren en faciliteren van initiatieven in het toeristisch-recreatieve sector. De gemeente onderneemt geen concrete productontwikkeling, maar biedt bouwstenen aan waarmee in samenwerking met de markt producten kunnen worden gerealiseerd. In de nota kan slechts de gewenste richting worden aangegeven waarin de ontwikkelingen kunnen plaatsvinden. Het is afhankelijk van de marktwerking in de sector of hieraan navolging wordt gegeven. Wat zijn de speerpunten waarvoor de gemeente Son en Breugel de komende jaren een realistisch beleid voor toerisme en recreatie moet opstellen? Aan de hand van de gemaakte analyses is de visie op het toeristisch-recreatieve beleid als volgt: De gemeente Son en Breugel wil voor haar inwoners het recreatieve aanbod versterken ten behoeve van het behoud en versterken van de leefbaarheid. Daar waar de markt initiatief neemt in kleinschalige uitbreidingen voor het toeristische en recreatieve aanbod zal de gemeente waar mogelijk ondersteunen en faciliteren. Het benutten van de aanwezige kwaliteiten in het buitengebied en de mogelijkheden tot centrumontwikkeling moeten leiden tot een completer aanbod, verbeterde positionering en versterking van de leefbaarheid. Aan de hand van de visie op het toeristisch-recreatieve beleid zijn er voor de gemeente Son en Breugel enkele actiepunten benoemd die in de periode 2010-2012 zoveel als mogelijk worden nagestreefd en uitgevoerd. Het betreft: 1. 2. 3. 4.
het stimuleren en ontwikkelen van dag- en verblijfsrecreatieve voorzieningen het Dommeldal toegankelijk maken voor recreatie het verbeteren van de uitstraling van beide dorpskernen het in stand houden en verbeteren van de routegebonden toeristisch-recreatieve infrastructuur 5. het stimuleren van samenwerking binnen de toeristisch-recreatieve sector 6. het verzorgen van een goede promotie en informatievoorziening.
1. Stimuleren van dagrecreatieve of verblijfsrecreatieve voorzieningen Buitengebied De potentie van het buitengebied op toeristisch-recreatief vlak kan worden versterkt door het stimuleren van kleinschalige en duurzame voorzieningen voor dag- en verblijfsrecreatie. In samenhang met de aanwezige toeristisch-recreatieve routegebonden infrastructuren in Son en Breugel kunnen dag- en verblijfsrecreatieve voorzieningen zorgen voor een aantrekkelijker buitengebied. Voor het creëren van deze voorzieningen wil de gemeente verbrede landbouwactiviteiten bij agrariërs stimuleren. Te denken valt aan producten als boerengolf, de verkoop van streekproducten, kleinschalige horecavoorzieningen en bed & breakfast voorzieningen.
19
De nieuwe voorzieningen mogen geen negatieve invloed hebben op de kwantiteit en kwaliteit van de natuur en op de leefbaarheid voor omwonenden en ook geen belemmering vormen voor de ontwikkelingsmogelijkheden van omliggende functies. Trimbaan De gemeente wil samenwerking zoeken met partijen als gebieds- of grondbeheerders om de mogelijkheden voor de aanleg van een trimbaan te onderzoeken. Deze voorziening kan mogelijk ten (zuid)oosten van Breugel worden gecreëerd. Hierdoor wordt er deels in de behoefte van inwoners van Breugel aan extra voorzieningen voorzien. Mogelijk wordt tevens hiermee de druk op de recreatieve functie van de Sonse Heide verminderd.
2. Het Dommeldal toegankelijk maken voor recreatie Het Dommeldal is een natuurgebied tussen de kernen Son en Breugel, maar is beperkt toegankelijk en maakt nog geen deel uit van het centrum. Ten noorden van de gemeente wordt de Dommel benut voor kanovaren naar Sint Oedenrode waarvan het opstappunt gelegen is aan de Planetenlaan. Het is echter een kans en ook de wens van de respondenten om het unieke stukje Dommel zichtbaar en toegankelijk te maken voor inwoners en bezoekers. Dit biedt zeker ook kansen om Breugel en centrum Son te verbinden en de toeristische relatie met Sint Oedenrode te versterken. In overleg met het waterschap, gebiedsbeheerders en belangenorganisaties wordt gezocht naar mogelijkheden om recreatie om en aan het water te creëren zonder aantasting van natuur- en landschapswaarden. Bijvoorbeeld door het aanleggen van wandelpaden, picknickplaatsen aan de oevers en infopanelen.
3. Het verbeteren van de uitstraling van beide dorpskernen Voor zowel de dorpskernen Son als Breugel is er behoefte aan een verbetering in dorpse uitstraling. Waar in Son vooral wordt geconstateerd dat de voorzieningen in orde zijn maar het centrum te weinig karakter heeft, heeft Breugel wel karakter maar juist geen voorzieningen of activiteiten. Om de toeristisch-recreatieve potentie van het dorp te verhogen is het van belang de uitstraling van beide kernen te verbeteren. Een grote kans die benut kan worden om de uitstraling van het centrum van Son te verbeteren, is herontwikkeling van het Kerkplein. Belangrijke vrijetijdsvoorzieningen als de bibliotheek en een cultuurhuis zullen samen met een nieuw hotel-café-restaurant De Zwaan aan het Kerkplein worden gevestigd. De herontwikkeling van het Kerkplein biedt mogelijkheden tot het creëren van meer groen in het centrum. Wanneer de herontwikkeling van het Kerkplein het park Vroonhoven beter laat aansluiten bij het centrum, kan ook de Dommel helpen om de uitstraling van het centrum te verbeteren. Tevens kan een brug over de Dommel het centrum van Son verbinden met Breugel. Het centrum van Son heeft een impuls nodig in sfeer, gezelligheid en samenhang. Het realiseren van meer terrassen en stimuleren van meer kleine activiteiten komt de sfeer en uitstraling van het centrum ten goede. De gemeente probeert hiervoor gezamenlijk met de Kamer van Koophandel, ondernemers, de centrumbewoners en gebruikers draagvlak te vinden voor het ontwikkelen van centrummanagement. Hiervoor is een interessante subsidie beschikbaar die door de Kamer van Koophandel als aanjaagpremie wordt ingezet om snel resultaten te behalen. Deze organisatie zou ook (een deel van) de voormalige PRET! activiteiten kunnen voortzetten. Om de aantrekkelijkheid van Breugel te versterken dient de gemeente het organiseren van activiteiten in deze dorpskern te stimuleren. Lokale ondernemers en verenigingen moeten 20
gestimuleerd worden om meer evenementen en activiteiten in Breugel te organiseren, bijvoorbeeld op het Pieter Breughelplein. Het initiatief hiervoor ligt echter bij de inwoners, bedrijven en organisatoren. Wanneer de dorpskernen een verbetering in uitstraling ondergaan is dat een belangrijke toevoeging aan het toeristisch-recreatieve imago en daarmee de positionering van Son en Breugel.
4. In stand houden en verbeteren van de routegebonden toeristischrecreatieve infrastructuur Mede door het beperkte toeristisch-recreatieve aanbod zijn de routegebonden toeristischrecreatieve infrastructuren in de gemeente een sterke kwaliteit van Son en Breugel. De toeristisch-recreatieve infrastructuur komt zowel de recreant als de toerist in de gemeente ten goede. Door de aansluiting op het regionale netwerk van fiets- ruiter- en wandelroutes, voorziet Son en Breugel in een belangrijke behoefte van de recreant en binnenlandse toerist. De toeristisch-recreatieve infrastructuur dient minimaal in stand te worden gehouden. Hiervoor is onderhoud noodzakelijk. Daarnaast zal Son en Breugel deze infrastructuur de komende jaren verder gaan ontwikkelen en versterken. Bij deze ontwikkeling en versterking is het niet noodzakelijk dat de infrastructuur wordt uitgebreid in lengte maar juist met kleine innovatieve toevoegingen en acties betreffende de routes. Bijvoorbeeld het aanleggen van een picknickplaats op een tactisch punt (bijvoorbeeld gebied ten noorden van Sonniuspark) of het aansluiten van routes op een nieuwe recreatievoorziening in het buitengebied. Het creëren van nieuwe (themagerichte) routes, door lokale initiatiefnemers wordt gestimuleerd. Nieuwe innovaties op het gebied van wandelen zijn ook interessant zoals bijvoorbeeld het GPS- wandelen.
5. Stimuleren van samenwerking binnen de toeristisch-recreatieve sector Het organiseren en stimuleren van de toeristisch-recreatieve sector van Son en Breugel tot het gezamenlijk ontwikkelen van nieuwe productmarkt combinaties en promotiemiddelen, is essentieel om het toeristisch-recreatieve aanbod te ontwikkelen. Uit het onderzoek bleek dat er vooral behoefte is aan het doorontwikkelen van het bestaande toeristisch-recreatieve aanbod in Son en Breugel. Omdat de gemeente niet zelf in de markt opereert, maar toch de toon voor de gewenste ontwikkelingen wil zetten, is de functie van de gemeente richting de markt vooral het faciliteren, stimuleren en voorwaarden scheppen. Om de samenwerking binnen de toeristisch-recreatieve sector te organiseren is in 2007 stichting Pret! opgericht. Deze stichting zal echter op korte termijn worden ontbonden. De gemeente Son en Breugel zal zich op een pro-actieve manier manifesteren om op een andere manier samenwerking in en met de toeristisch-recreatieve sector tot stand te brengen. Hierin speelt met name het contact, het netwerk en de informatievoorziening een belangrijke rol. De gemeente Son en Breugel zal ook in het kader van de samenwerking en samenhang overleg hebben met de gemeente Nuenen omtrent thematiseringsmogelijkheden.
6. Een goede promotie en informatievoorziening Het merendeel van de inwoners, ondernemers en verenigingen in Son en Breugel is goed en tijdig geïnformeerd over wat er op toeristisch-recreatief gebied te doen is in de gemeente. Toch is er behoefte om op een efficiëntere manier meer informatie te kunnen krijgen. De respondenten willen graag een lokale evenementenkalender (zowel digitaal als print) Er zijn meerdere organisaties betrokken bij de informatievoorziening over toerisme en recreatie in Son en Breugel, maar inwoners halen hun informatie vooral uit de lokale weekbladen of krijgen deze van bekenden.
21
Voor mogelijke bezoekers van Son en Breugel is het veel moeilijker om informatie over het toeristisch-recreatieve aanbod in Son en Breugel te vinden. De gemeente gaat de nieuwe gemeentelijke website voorzien van toeristische en recreatieve informatie met een evenementenkalender. De informatie over Son en Breugel op websites als die van de regioVVV Zuidoost-Brabant en andere promotieorganisaties is summier. De gemeente zal actie ondernemen om het profiel, de evenementenkalender en andere activiteiten goed te promoten. Lokale ondernemers, verenigingen en inwoners hebben behoefte aan een Uitpunt of informatiepunt voor toeristische en recreatieve activiteiten. Vanuit de bibliotheekorganisatie is aangegeven dat men deze functie graag zou willen vervullen. Wanneer verplaatsing van de bibliotheek gerealiseerd is het interessant op een zo’n prominente en centrale locatie in het dorp te vestigen. De gemeente in samenwerking met diverse marktpartijen onderzoeken of en op welke manier invulling kan worden gegeven aan een dergelijk informatiepunt.
22
7. Beleidsuitvoering en evaluatie Op basis van de in hoofdstuk 6 geformuleerde beleidsvoornemens en acties is een aantal acties concreet beschreven in het actieprogramma. Dit programma voorziet in een opsomming van de te nemen acties, het doel, de termijn en de betrokken partijen. Per actie is zoveel als mogelijk en wenselijk inzicht gegeven in de planning en kosten. De acties in het actieprogramma zullen worden uitgevoerd en gecoördineerd door het taakveld economische zaken. Het college van burgemeester en wethouders zal jaarlijks in december de voortgang omtrent de voorgenomen acties rapporteren aan de commissie Algemene Zaken.
7.1. Financiële middelen Het budget van € 20.000 (2010) voor het taakveld economische zaken en recreatie en toerisme lijkt vooralsnog toereikend om de beschreven acties in het bijgaande actieprogramma uit te voeren. De centrumondernemers (horeca) die sinds 2007 precario betalen hebben destijds ingestemd met deze belasting voor exploitatie van een terras, indien deze gelden direct worden geïnvesteerd in het centrum. Bij oprichting van de Stichting PRET! is gekozen opbrengsten uit precario te koppelen aan het uitvoeringsprogramma van PRET!. Nu de stichting wordt ontbonden is het reëel om de opbrengst te koppelen aan een ander initiatief ter verbetering van de activiteiten in de sector T&R welke voornamelijk gericht zijn op het verbeteren van de centrumbeleving en activiteiten/evenementen.
23
Actie:
Wat is het doel van de actie?
Wannee r?
Wat kost het en Wie zijn partners? hoe gaan we dat betalen?
1. Stimuleren van dagrecreatieve en verblijfsrecreatieve voorzieningen
Het stimuleren en faciliteren van kleinschalige voorzieningen die een toegevoegde waarde hebben voor de recreant/toerist. De gemeente stelt ten doel ondernemers met plannen voor deze voorzieningen hierbij te ondersteunen. De ondersteuning vindt plaats door de bedrijvencontactfunctionaris.
Continu
Ambtelijke capaciteit
ZLTO, OVSB, SRE, Regio VVV
2. Het Dommeldal toegankelijk maken voor recreatieve activiteiten
Onderzoeken van mogelijkheden om (een gedeelte) van het Dommeldal toegankelijk te maken voor recreatieve activiteiten.
Continu
P.M.
Waterschap Dommel, IVN, Staatsbosbeheer en direct belanghebbenden
3. Het verbeteren van de uitstraling van beide dorpskernen
Het stimuleren van de verdere ontwikkeling van de kernen als aantrekkelijke locatie voor evenementen, activiteiten, recreanten en bezoekers door opzetten van centrummanagement
2010
€ 10.000 opbrengsten precario (2009 en 2010) en ambtelijke capaciteit (100 uren)
Kamer van Koophandel Brabant, Ondernemersvereniging Son en Breugel (OVSB) en overige ondernemers en gebruikers van het centrum
p.m.
Overleg met klankbordgroep Breugel leeft!
€ 5.000 uit regulier budget ez en ambtelijke
SRE, horecaondernemers, ZLTO, Heemkunde, IVN,
2010 Het stimuleren om meer activiteiten en evenementen te organiseren in Breugel 4. In stand houden en verbeteren van de routegebonden toeristisch09.0016022 Nota Recreatie & Toerisme Son en Breugel
Onderhouden en meer samenhang creëren in de diverse routestructuren. Het stimuleren van het ontwikkelen van nieuwe themaroutes of deze
Continu
recreatieve infrastructuur
laten aansluiten op nieuwe recreatieve voorzieningen
Actie:
Wat is het doel van de actie?
Wannee r?
Wat kost het en Wie zijn partners? hoe gaan we dat betalen?
5. Stimuleren van samenwerking binnen de toeristisch-recreatieve sector
Organiseren van een workshop voor ondernemers uit de sector toerisme en recreatie om een gezamenlijk beeldmerk te ontwikkelen en een netwerkbijeenkomst voor het stimuleren van nieuwe product marktcombinaties
2010
€ 1.000 uit regulier budget ez en ambtelijke capaciteit (50 uren)
Overleggen met omliggende gemeenten en gemeente Nuenen in het bijzonder omtrent mogelijk heden voor aansluiten op bestaande thematisering.
2010
Het zichtbaar en vindbaar maken van toeristische en recreatieve informatie (profilering) op diverse websites, uitagenda’s en evenementenkalenders.
Continu
6. Een goede promotie en informatievoorziening
capaciteit (50 uren)
Ambtelijke capaciteit (30) uren € 1.000 uit regulier budget ez en ambtelijke capaciteit (50 uren)
Regio VVV en andere directe belanghebbenden
SRE, Regio VVV, OVSB, Vrijetijdshuis Brabant
Omliggende gemeenten en gemeente Nuenen in het bijzonder
SRE, Regio VVV, lokale weekbladen, Vrijetijdshuis Brabant, diverse websites
In overleg met de bibliotheek mogelijkheden onderzoeken voor realisatie van een informatiepunt voor recreatie en toerisme.
25
