Drimmelen aan De Biesbosch! Beleidsnota en Actieplan Recreatie & Toerisme

Drimmelen aan De Biesbosch! Beleidsnota en Actieplan Recreatie & Toerisme

Beleidsnota en actieplan Recreatie & Toerisme Gemeente Drimmelen

2

Drimmelen Aan De Biesbosch Beleidsnota en Actieplan Recreatie & Toerisme Gemeente Drimmelen Januari 2008 Wim van Hooff Sandra Versteegen NL RNT en VS&P


3


4

Inhoud

Samenvatting ............................................................................6 1 Inleiding............................................................................... 13 1.1 Aanleiding................................................................... 13 1.2 Doelstellingen en uitgangspunten ........................ 13 1.3 Werkwijze en werkzaamheden............................ 14 1.4 Leeswijzer .................................................................. 15 2 Recreatie & Toerisme in Drimmelen ......................... 17 2.1 Inleiding....................................................................... 17 2.2 Beschrijving van het toerisme............................... 17 2.2.1 Aanbod................................................................ 17 2.2.2 Markt ................................................................... 18 2.2.3 Netwerken......................................................... 19 2.2.4 Economische orde ........................................... 20 2.3 Overheid .................................................................... 20 3 Beoordeling........................................................................ 23 3.1 Inleiding....................................................................... 23 3.2 Sterkte-zwakte analyse........................................... 23 3.3 Kansen voor Drimmelen........................................ 24 3.4 Bedreigingen .............................................................. 26 3.5 Conclusies en strategische vragen ...................... 27

4 Beleidsvisie recreatie en toerisme...............................29 4.1 Inleiding .......................................................................29 4.2 Doelstellingen............................................................29 4.3 Identiteit en imago ...................................................30 4.4 Doelgroepen..............................................................30 4.5 Aanbod........................................................................31 4.6 Netwerken................................................................. 33 4.7 Promotie, informatie en evenementen ..............33 4.8 Economische orde ...................................................34 4.9 Gemeente...................................................................34

6 Actieplan .............................................................................43 6.1 Inleiding .......................................................................43 6.2 Uitwerking projecten ..............................................44 6.3 Organisatie en samenwerking...............................50 6.4 Kosten en financiering.............................................50 6.5 Monitoring..................................................................51

5 Recreatie, toerisme en ruimtelijk beleid....................37 5.1 Uitgangspunten..........................................................37 5.2 Voorzieningen, algemeen .......................................37 5.2.1 Voorzieningen; kamperen ..............................39 5.2.2 Voorzieningen: niet-vergunningplichtige verblijfsrecreatie in gebouwen................................40 5.2.3 Voorzieningen: kleine attracties voor dagrecreatie in gebouwen en op gronden...........40 5.2.4 Evenementen ..................................................... 41 5.3 Routegebonden recreatie ......................................41 5.4 Toets ruimtelijke kwaliteit..................................... 41

Bijlage 3: Beleid overheid ...................................................56


Bijlage 1: Geïnterviewden over lokale Beleidsnota Recreatie en Toerisme .......................................................52 Bijlage 2: Lijst van aanwezigen workshops ....................55

Bijlage 4: Trends in toerisme en recreatie ....................64 Bijlage 5: Projectenplan.......................................................66 Colofon ...................................................................................67

5


6

Samenvatting

ontbrak de gemeente en het platform aan een actueel en richtinggevend beleidskader en actieplan. Het ‘oude’ beleids- en actieplan dateerde uit 1999-2000. Omdat reeds veel actiepunten uit dat plan gerealiseerd zijn, is het nuttig en nodig een nieuw beleids- en actieplan te laten opstellen, dat ook aansluit bij de nieuwe trends en gewijzigde omstandigheden. Is de gemeente, door de afschaffing van de nationale Wet op de Openluchtrecreatie, genoodzaakt zelf haar beleid op dit gebied te formuleren. Om op al deze knelpunten een antwoord te geven, heeft de Gemeente Drimmelen, mede op verzoek van de Raad, besloten deze Beleidsnota & Actieplan Recreatie en Toerisme te laten opstellen.

Aanleiding en doel De gemeente Drimmelen is een plattelandsgemeente met een divers karakter, maar vooral bekend vanwege zijn ligging aan het Nationaal Park De Biesbosch en de vele watersport-mogelijkheden. Van oudsher is dit gebied vooral bekend vanwege haar strijd tegen het water, de watergerelateerde bedrijvigheid en als waterdoolhof waar iemand zich goed verborgen kan houden. Op het gebied van recreatie en toerisme heeft Drimmelen een wat ambivalent beeld. Een deel van de Nederlanders kennen het en associëren het met De Biesbosch en eventueel ook met watersport; een groot deel zegt het niets. Voorts zijn de aantrekkelijke fietsen wandelmogelijkheden, de aardige Brabantse dorpjes en de andere mogelijkheden buiten de regio praktisch onbekend. Tijd om daar iets aan te doen vindt de gemeente en het bedrijfsleven. Een eerste stap daartoe is gezet met het oprichten van een Toeristisch Platform. Echter het





De belangrijkste doelstellingen zijn van deze nota zijn: Het verwoorden van strategisch beleid en een doelgerichte visie om het toerisme te bevorderen en de recreatieve mogelijkheden voor de eigen bevolking verder te ontwikkelen; Het uitwerken va een helder actieplan, met duidelijke projecten, prioriteiten, kosten en organisatieplaatje;






Het verwoorden van een vernieuwend ruimtelijk beleid voor de openlucht recreatie in het buitengebied dat als onderlegger kan dienen voor het nieuwe bestemmingsplan buitengebied; Het betrekken van burgers, ondernemers en organisaties bij het gehele proces dat moet leiden tot het beleids- en actieplan.

Werkwijze Deze beleidsnota is tot stand gekomen in drie fasen: inventarisatie, discussie, uitwerking & presentatie. In de eerste fase is de gemeente Drimmelen uitgebreid bekeken, zijn gesprekken gevoerd met zo’n 15 sleutelpersonen en zijn alle relevante beleidsdocumenten bestudeerd. Op basis van deze informatie is in de tweede fase een discussienota opgesteld die ambtelijk besproken is en bediscussieerd is tijdens een workshop met betrokkenen uit de sector. Daarnaast heeft er een aparte workshop plaatsgevonden over het ruimtelijk beleid voor de openlucht recreatie.

7

Naar aanleiding van deze workshops en discussies zijn diverse concept beleidsnota’s uitgewerkt en besproken met de verantwoordelijke ambtenaar en wethouder. Dit heeft geresulteerd in dit definitieve beleids- en actieplan dat ter bespreking wordt voorgelegd aan het College, de Gemeenteraad en betrokkenen en belanghebbende in het veld. Het (eventuele) commentaar uit deze bijeenkomsten zal te zijner tijd verwerkt worden als bijlage bij dit beleid- en actieplan.

Recreatie en Toerisme in Drimmelen De toeristisch-recreatieve sector in de gemeente is eerst zo objectief mogelijk beschreven, naar aanbod, doelgroepen, structuur en beleid. Daaruit blijkt dat het verblijfsrecreatieve aanbod op het gebied van campings en jachthavens redelijk tot goed is en op het gebied van hotels en bungalowparken mager is.

rondvaarten, de individuele fietsers en wandelaars en de verblijfstoeristen op de campings. De structuur van de toeristisch-recreatieve sector is niet sterk ontwikkeld. Er vindt nauwelijks marketing en promotie plaats, ondernemers zijn op dit punt matig georganiseerd. Initiatieven in het verleden zijn ook vaak doodgebloed of mislukt. Thans wordt de promotie vooral individueel uitgevoerd, door evenementenorganisaties en door het gemeentelijk samenwerkingsverband ‘Brabant aan De Biesbosch’ (van de gemeenten Drimmelen, Oosterhout, Werkendam en Geertruidenberg).

Het vermaaksaanbod is in de gemeente relatief gering. De belangrijkste trekkers zijn het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer, de rondvaarten, het Nationaal Park De Biesbosch, de evenementen, de fietsen wandelroutes en de kleine attracties in het buitengebied en de monumenten.

Aan beleid ontbreekt het niet in Drimmelen en de regio. Dit is ruim voldoende en biedt voor de toeristisch-recreatieve ontwikkeling ook volop aanknopingspunten. Op lokaal niveau bieden vooral de plannen rondom de jachthavens van Biesbosch Marina, de Structuurvisie Plus en Het Gat van den Ham goede perspectieven. Op regionaal niveau wordt binnen het project Brabant aan Biesbosch uitvoering gegeven aan het Marketingactieplan voor de Biesbosch en aan de gebiedsvisie De Wijde Biesbosch. Daarnaast zijn er binnen SES West-Brabant en REAP goede subsidiemogelijkheden om het toerisme te ondersteunen.

Op het gebied van horeca is het aanbod kwantitatief gezien redelijk, maar qua diversiteit beperkt. De ontsluiting van Drimmelen over de weg is uitstekend, die per openbaar vervoer mager, over het water goed, en per fiets met het knooppuntensysteem ook prima.

Beoordeling Samen met een grote groep betrokkenen is een sterkte-zwakte analyse uitgevoerd. Daaruit komt samengevat het volgende beeld naar voren.

De doelgroepen die Drimmelen ‘gebruiken’ bestaan grotendeels uit de eigen inwoners, de watersporters, de dagen groepsbezoekers aan de Biesbosch en

Drimmelen heeft door zijn ligging, aan het Nationaal Park De Biesbosch, aan het water, nabij steden etc. een uitstekende uitgangspositie om zich toeristischrecreatief te ontwikkelen en te profileren. Helaas is


dat tot op heden te weinig gebeurd. Hiervoor zijn een aantal redenen aan te wijzen. Zo heeft Drimmelen heeft zich in het verleden (te) veel gericht op de watersport (in het dorp Drimmelen) en (te) weinig op andere zaken. Tegelijkertijd is het profiel van watersportgemeente nabij NP De Biesbosch helaas onvoldoende gebruikt om een sterk imago te ontwikkelen. Ook is er niet voor gezorgd om de verbinding met De Biesbosch ook voor andere (dan watersport-) toeristen goed mogelijk te maken. Voorts is ook het watersportcentrum Drimmelen nog niet af, het mist een hart, entourage, winkels, activiteiten en gevarieerde horeca. Buiten de watersport is het toeristisch-recreatieve product Drimmelen in de basis (natuur en landschap, routes, cultuurhistorie en attracties in de directe omgeving) niet slecht. Maar het is naar de huidige maatstaven nog niet volledig ontwikkeld, vooral op het gebied van verblijf en voorzieningen is het aanbod te beperkt. Drimmelen zal en hoeft buiten de watersport ook geen toeristische topbestemming te worden. Maar met wat meer durf, goede wil, goede keuzes, aanvullende productontwikkeling en promotie is er zeker meer van te maken. Ook hierbij is het van belang en noodzakelijk om de verbinding met De Biesbosch nadrukkelijk te leggen, in de promotie, in de routestructuren naar en door de Biesbosch, in de thematiek van musea en historische gebouwen en relicten (bv. de strijd tegen het water) en zelfs in de namen van dagen verblijfsarrangementen. Twee van die punten zijn bijvoorbeeld het landschap en de historie. Het landschap kent een mooie gradiënt van nat naar droog en daarmee een zekere variatie. Deze variatie is nog maar beperkt gebruikt om een aantrekkelijke recreatieve en toegankelijke habitat

8

voor de eigen bevolking en de bezoekers te scheppen. Ook de historische gebouwen, relicten en grondgebruik worden niet of nauwelijks zichtbaar en openbaar (toegankelijk) gemaakt. De ondernemers van de gemeente Drimmelen lijken redelijk goed georganiseerd in de vereniging ‘Samen een Drimmelen’. De praktijk laat echter een ander beeld zien: een lappendeken van ondernemersverenigingen, die geen van allen boven het lokale niveau uitkomen en waarbij toerisme nauwelijks op de agenda lijkt te staan. Waarom krijgen al deze ondernemers(organisaties) en de gemeente tezamen niet een goed evenementenprogramma en promotiebeleid van de grond? In de regio West-Brabant vormt het toerisme een belangrijke en gewaardeerde economische sector met de bekende trekkers en de NHTV in Breda als kennisinstituut. Uit deze bundeling van krachten komen regelmatig goede rapporten te voorschijn, waar echter te weinig mee wordt gedaan. Daarnaast is het opvallend dat de samenwerking in en rond de Biesbosch tot op heden beperkt is gebleven tot de Brabantse gemeenten. Deze samenwerking zou doorgetrokken moeten worden naar de ZuidHollandse gemeenten. Het geheel biedt kansen voor Drimmelen om toeristische bedrijvigheid en de regionale samenwerking op het gebied van productontwikkeling en promotie te ontwikkelen en te stimuleren.

Strategische vragen Afgeleid van SWOT-analyse en de bovengenoemde conclusies zijn een zevental strategische vragen voor Drimmelen geformuleerd worden. Deze vragen zijn:

1. Er dient een eenduidige keuze gemaakt te worden voor de toeristische identiteit van de gemeente Drimmelen (en van de regio) en bepaald worden hoe kan deze het meest efficiënt inhoud kan krijgen. 2. Hoe kan de gemeente Drimmelen met beperkte middelen de kansen op toeristisch gebied (ontwikkelen aanbod) optimaal benutten? 3. Hoe kan ‘de sector watersport’ ingezet worden om Drimmelen concurrerend en onderscheidend te laten zijn in de markt? 4. Is het mogelijk het (beperkte) aanbod aan te passen of nieuw te ontwikkelen zodat beter ingespeeld wordt op de behoefte van welbevinden en aandacht voor milieu? 5. Hoe kan de samenwerking in de sector tot stand worden gebracht op het vlak van marketing (zijnde productontwikkeling en promotie) en evenementen om een levendig Drimmelen te maken? Wie neemt of nemen daarin op krachtige wijze het voortouw? 6. Op welke wijze kan de gemeente Drimmelen de kansen benutten om bezoekers aan de omliggende attracties en steden beter naar zich toe te trekken? 7. Hoe kan de samenwerking met andere gemeenten in en rond De Biesbosch bestendigd worden en hoe kan deze met Breda en Dordrecht vorm krijgen en effectief worden?

etc.). Dit is terug te zien in het polderlandschap, de jachthavens, de restanten van de waterlinie en de lintdorpen op de dijken. In de huidige tijd is die verbinding er weer, in de vorm van toerisme, watersport, rondvaartbedrijven en natuurexcursies.

Doelstelling en inzet De doelstelling van dit beleidplan luidt: 1. het positioneren van de gemeente als toeristischrecreatieve bestemming aan het Nationaal Park De Biesbosch; 2. het creëren van heldere en stimulerende voorwaarden waarbinnen het toerisme zich kan ontwikkelen; en 3. het bestendigen van bestaande en het initiëren van nieuwe samenwerkingsverbanden tussen gemeente en ondernemers en tussen gemeenten en organisaties rondom het NP De Biesbosch.

– –

– Identiteit en imago Drimmelen kiest er voor zich te positioneren als bestemming aan en toegangspoort tot het Nationaal Park De Biesbosch. Drimmelen verbindt zich hiermee aan het water, de natuur en de historie van De Biesbosch. De geschiedenis van Drimmelen en omgeving is door de eeuwen heen verbonden met de strijd tegen het water en het werken in en met het water (visserij, griendcultuur, polder droogleggen


– –

–

Om deze doelstellingen te realiseren zal de gemeente Drimmelen zich inzetten voor de volgende zaken: Het uitvoeren c.q. bevorderen van de projecten uit het strategisch actieplan; Het vrijmaken van geld en menskracht om burgers, organisaties en ondernemers die initiatieven nemen op het gebied van recreatie en toerisme te ondersteunen. Het nemen van concrete stappen om de samenwerking met de omliggende gemeenten en toeristisch-recreatieve attracties te versterken. Periodiek overleg met vertegenwoordigers van organisaties over recreatie en toerisme. Het uitvoeren van een aantal projecten die leiden tot een betere verbinding tussen Drimmelen en het NP De Biesbosch. Het samen met het bedrijfsleven meer en beter promoten van (de identiteit van) Drimmelen door middel van evenementen, internet, arrangementen etc.

9

–

1. 2. 3. 4. 5.

Het behouden en versterken van de kwaliteit van het landschap.

Doelgroepen Het toeristisch-recreatieve beleid van de gemeente richt zich primair op de volgende doelgroepen: Inwoners Watersporters Dagjesmensen uit de regio Groepsdagtochten Vakantiegangers in Drimmelen en in de regio

Verbetering aanbod Op het gebied van verblijf zal de gemeente de ontwikkeling van nieuwe, kleinschalige accommodaties positief tegemoet treden. Een actieve rol wil ze vervullen in de realisatie van een (parkeer)locaties voor campers. Bestaande en in voorbereiding zijnde plannen voor vernieuwing en verbetering van het watersportcentrum Drimmelen, het winkelcentrum in Made, het Gat van Ham en het beleefbaar maken van de Kleine Schans in Terheijden zullen gestimuleerd worden. Mogelijkheden ziet de gemeente voor de ontwikkeling van nieuwe horeca rond de Oude Haven van Drimmelen, in het centrum van Made en in het buitengebied ter ondersteuning van recreatieve activiteiten. Daarnaast zal de gemeente, samen met het Toeristisch Platform en andere organisaties, het initiatief nemen om 1 of 2 nieuwe aansprekende (boven-)regionale evenementen georganiseerd te krijgen.

Wat betreft vervoer ligt de nadruk op verbetering van de verbindingen over het water met het NP De Biesbosch voor fietsers en wandelaars. Daarnaast ligt voor fietsers het accent op vrijliggende fietspaden en voor wandelaars op een wandelknooppuntensysteem. Voorts zal er meer aandacht komen voor voorzieningen langs de fietsen wandelinfrastructuur en voor logische, goed bewegwijzerde en van informatie voorziene startpunten of recreatieve poorten.

Gemeente De gemeente zal uiteraard een belangrijke rol spelen in de toeristisch-recreatieve ontwikkeling en in het bijzonder bij de inrichting en het beheer van de openbare ruimte. Daarnaast wil zij bijdragen aan een goed en innovatief (toeristisch) ondernemingsklimaat, vergunningverlening en handhaving, organisatie en communicatie. De gemeente hecht zeer aan een goede communicatie met de toeristische sector. Daartoe zullen goede voorwaarden geschapen worden, zoals één bestuurlijk verantwoordelijke, één toeristisch ambtelijke coördinator (eerste aanspreekpunt voor toeristische ondernemers), deelname aan het Toeristisch Platform.

Netwerken en promotie De gemeente is voorstander van een sterk Platform Toerisme als middel om de samenwerking in de sector te vergroten en de promotie te verbeteren. Zij realiseert zich dat dit alleen mogelijk is als het (toeristisch) bedrijfsleven daar ook voluit voor gaat. De gemeente wil de samenwerking binnen Brabant aan de Biesbosch voortzetten, maar is ook voorstander van uitbreiding van dit verband met Zuid-Hollandse gemeenten rondom De Biesbosch. De gemeente zal hiertoe zelf initiatief nemen. Voor de informatievoorziening en promotie kiest de gemeente niet voor de oprichting van een zelfstandige VVV. Zij ziet betere mogelijkheden deze functies onder te brengen op en bij een beperkt aantal geschikte plaatsen of organisaties, zoals het Biesbosch Bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer, het reisbureau in Made en eventueel een derde plek aan de westkant van de gemeente. Het opstellen en uitvoeren van een promotieplan is naar mening van de gemeente een taak voor het Toeristisch Platform.








Vertaling naar ruimtelijk beleid Een belangrijke doelstelling van dit beleidsplan is ook de vertaling naar ruimtelijk beleid dit met het oog op de intrekking van de Wet op de Openluchtrecreatie. In deze nota zijn daartoe eerst de uitgangspunten voor dit beleid geformuleerd, namelijk dat: De methodiek aansluit bij de dynamiek van profit en non-profit-activiteiten van initiatiefnemers en er dus ruimte en kansen geboden wordt aan iedereen. De uitwerking bijdraagt aan een duidelijke sturing en handhaafbaarheid. Initiatiefnemers moeten weten wat zij ‘mogen’ (of beter: wat de gemeenschap hen aan ruimte wil geven en waarvoor) en de gemeentelijke overheid moet kunnen toetsen en handhaven. Deze ontwikkelingsgerichte aanpak uit zich in de benadering dat (bedrijfs)plannen van initiatiefnemers een onderbouwde relatie moeten leggen met de vastgestelde missie en/of doelstellingen van het ruimtelijk beleid. Aan deze doelen en missie wordt getoetst.

10



Op elk adres in het buitengebied is ook kleinschalige, ondersteunende horeca mogelijk met een maximum oppervlak van 100 m2 en mits gekoppeld aan een reguliere recreatieve activiteit. In alle gevallen wordt voorgesteld dat de eigenaar of gebruiker een plan indient waarin de (bijdrage aan de) ruimtelijke en recreatieve kwaliteit wordt aangetoond.

Deze benadering sluit ook aan bij de nieuwe nationale wetgeving op dit gebied en bij de provinciale beleidsnota “Buitengebied in Ontwikkeling”.

Opvallende wijzigingen in het beleid Op basis van deze uitgangspunten worden vervolgens aanbevelingen gedaan voor de nadere uitwerking van het bestemmingsplan buitengebied op het gebied van routegebonden recreatie en voorzieningen, zoals kamperen, verblijfsrecreatie in vrijkomende (agrarische) gebouwen en dagrecreatieve voorzieningen. De meest opvallende verandering in het beleid betreft het toestaan van minicampings in de periode van 1 maart tot 1 december op in principe elk adres in het buitengebied. De belangrijkste voorwaarde is niet meer het aantal kampeerplaatsen, maar de maximale omvang van het terrein, namelijk 5.000 m2. Voorts moet de aspirant campinghouder in het bedrijfsplan aantonen dat de landschapskenmerken behouden of versterkt worden, de verkeersafwikkeling geen probleem vormt en er goed omgegaan wordt met de waterhuishouding en ecologische kwaliteiten. Een vergelijkbaar beleidsprincipe geldt voor verblijfsrecreatie en dagrecreatieve voorzieningen in gebouwen: het moet aansluiten bij de aard en de omvang van het huidige gebruik, de omgeving niet aantasten en de verblijfsrecreatie moet in de tijd beperkt zijn (om permanente bewoning tegen te gaan is er een verbodsperiode van 16 januari tot 1 maart). De omvang van Bed & Breakfast is beperkt tot maximaal 5 kamers en 10 personen en die van appartementen tot maximaal 20 personen in maximaal 5 appartementen. Voorts zijn aanbieders verplicht om voor voldoende parkeerplaatsen (1 per kamer of appartement) op eigen terrein te zorgen.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Actieplan Tijdens het planproces zijn er veel ideeën gelanceerd om de gemeente Drimmelen toeristisch-recreatief aantrekkelijker te maken. Deze ideeën zijn zowel in een workshop als op basis van criteria beoordeeld. Hieruit is verdeeld over een vijftal thema’s een lijst van 15 essentiële projecten naar voren gekomen, namelijk: Thema A. Nationaal Park, identiteit en imago: Communicatieplan om identiteit inhoud te geven Thema B. Water, Verbinding(en) met NP: Realisatie fiets-voetveer of watertaxi naar NP Stimuleren innovatie watersportsector Thema C. Uitvalsbasis Drimmelen: levendig aanbod Planontwikkeling aantrekkelijk centrum Drimmelen Stimuleren innovatie horeca Creëren van zandstrandjes aan de rivier Biesbosch evenementen agenda Organisatie drie nieuwe evenementen Thema D. Polder en dorpen: routes en voorzieningen Realisatie vrijliggende fietspaden Realisatie wandelroute-netwerk Voorzieningen langs routes Startpunten en Informatieborden Bevorderen beleefbaarheid verdedigingswerken Stimuleren karaktervolle overnachtingsmogelijkheden Thema E. Omliggende steden en attracties Promotieplan gericht op grote steden


        

Organisatie Voor de organisatie die de ontwikkeling dient te begeleiden wordt voorgesteld het ‘Toeristisch Platform Drimmelen’ te vernieuwen en te reactiveren. In het platform hebben de volgende partijen zitting: onafhankelijk voorzitter bestuurlijk verantwoordelijke voor de portefeuille R&T van de gemeente Drimmelen 1 vertegenwoordiger van elke ondernemersvereniging uit elk dorp (dus 6 in totaal) 1 vertegenwoordiger namens de horeca 1 vertegenwoordiger van het toeristische bedrijfsleven 1 vertegenwoordigers uit de culturele organisaties 1 vertegenwoordiger van de heemkundekringen en de natuurorganisaties 1 vertegenwoordiger van de agrarisch (natuur)organisaties ambtelijk beleidsmedewerker Recreatie & Toerisme De hoofdtaak van het Platform is het stimuleren en actief ondersteunen van de uitvoering van het actieplan. Daarbij ligt er een eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de projecten 1, 8 en 15: communicatie, evenementen en promotie. Voorts kan het Platform gevraagd en ongevraagd advies geven, stimuleert zij de toeristisch-recreatieve ontwikkeling in de meest brede zin en zorgt ze voor een goede monitoring. Afhankelijk van het tijdsritme van verschillende projecten, gebaseerd op ervaring elders, zal er zo’n 4 maal per jaar worden vergaderd. Eens per jaar wordt een verslag opgemaakt over de voortgang van het gehele strategische actieprogramma en wordt er een nieuw werkplan voor het komende jaar vastgesteld.

11

Naast dit Platform zal de gemeente de samenwerking met de regiogemeenten binnen Brabant aan de Biesbosch voortzetten en inzetten op een verbreding van dit project, door daar nadrukkelijk andere (ZuidHollandse) Biesboschgemeenten bij te betrekken.

heeft geleid. Het verdient aanbeveling om op dezelfde interactieve wijze de nadere uitwerking en uitvoering ter hand te nemen.

Kosten en Financiering In het actieplan staan alle projecten beschreven naar doel, doelgroepen, betrokken partijen, tijd en geld. Een aantal projecten kunnen op dit moment nog niet (geheel) begroot worden omdat er eerst enig vooronderzoek noodzakelijk. De totale kosten van de projecten die wel begroot zijn bedragen € 0,46 miljoen in de periode 2008-2011. In het financieringsplaatje zijn voorstellen gedaan hoe de kosten verdeeld zouden kunnen worden en waar er mogelijkheden liggen voor subsidies. Globaal komt het voorstel neer op: 80% gemeente en 20% bedrijfsleven en subsidies.

Monitoring, beheer en participatie Naast de hierboven beschreven strategie en concrete projecten zijn er meer zaken die de gemeente en de ondernemers kunnen c.q. moeten oppakken om het toerisme in en naar Drimmelen te bevorderen. De belangrijkste aanbevelingen zijn: 1. Zorg voor een goede monitoring van het toerisme, dan is over een paar ook een goede evaluatie mogelijk. 2. Beheer en onderhoud van de openbare ruimte in de dorpen en in het buitengebied zijn ook van belang voor de toeristisch-recreatieve aantrekkelijkheid van Drimmelen. Daarom dient dit beheer zo optimaal mogelijk plaats te vinden. 3. Participatie is een wezenlijk onderdeel van het proces geweest dat tot het voorliggende toeristische plan


12

1 Inleiding

1.1 Aanleiding De gemeente Drimmelen, gelegen in het westelijk deel van de provincie Noord-Brabant, is een grote plattelandsgemeente met een divers karakter. De gemeente heeft een overwegend agrarisch karakter, maar bekend is Drimmelen vooral vanwege zijn ligging aan het Nationaal Park de Biesbosch en de vele watersportmogelijkheden. De ligging aan de Biesbosch, het water van de Amer en het Hollands Diep en de daarmee samenhangende historische strijd tegen het water, is in musea en het bezoekerscentrum nog immer het belangrijkste thema. Door die ligging is Drimmelen later ook bekend geworden als Biesboschen watersportgemeente. Toeristisch-recreatief gezien komt over Drimmelen een ambivalent beeld naar voren. Mensen die nog nooit in Drimmelen zijn geweest, hebben geen of slechts een eenzijdig beeld van de gemeente en komen daarom niet of alleen voor de Biesbosch naar Drimmelen. Zij die er wel eens geweest zijn, weten

ook dat het aangenaam fietsen en wandelen is langs de vele aardige, typisch Brabantse dorpjes. Concrete aanleiding om te komen tot het opstellen van de beleidsnota en actieplan toerisme en recreatie is de wens vanuit de Raad en het College van de gemeente Drimmelen om meer te doen met de toeristisch-recreatieve mogelijkheden van de gemeente. Thans wordt het beleid nog bepaald door de beleidsnota uit 1999 en het daaraan gekoppelde actieplan van 2000. Beide zijn uiteraard enigszins gedateerd, maar veel meer dan dat zijn de belangrijkste prioriteiten uit die nota’s, zoals de jachthavens in Lage Zwaluwe en Drimmelen ook (grotendeels) gerealiseerd. Met andere woorden: het is tijd voor actualisatie en nieuwe speerpunten, welke aansluiten bij de gewijzigde omstandigheden, nieuwe trends en ook wel nieuwe werkwijze. Wat dat laatste betreft is deze beleidsnota en actieplan opgesteld in nauw overleg met burgers, ondernemers en belangengroepen. Een bijzondere


positie is daarbij ingenomen door het recent opgerichte Toeristisch Platform Drimmelen. Met hen is de concept nota ook uitgebreid besproken en bekeken of en hoe hun positie geformaliseerd kan worden. Verder is de roep om een nota toerisme en recreatie aangewakkerd door allerlei ontwikkelingen die nu ad hoc bekeken worden, zoals daar zijn de ontwikkelingen op het gebied van plattelandstoerisme, cultuurhistorie en de afschaffing van de landelijke Wet op de Openlucht Recreatie. Dit laatste maakt het noodzakelijk dat gemeenten een eigen beleid hieromtrent formuleren.

1.2 Doelstellingen en uitgangspunten De primaire doelstelling van deze nota luidt: ‘het opstellen van een lokale beleidsnota en actieplan Toerisme en Recreatie dat goed aansluit bij ander beleid van de gemeente Drimmelen en dat van de

13

regio en bij de wensen van de burgers, ondernemers, organisaties en het Toeristisch Platform’. Het doel van de beleidsnota is om het strategische beleid en een doelgerichte visie te verwoorden waarmee het toerisme kan worden bevorderd, de kansen benut en de recreatieve mogelijkheden voor de eigen bevolking verder ontwikkeld kunnen worden. Daarnaast moet het actieplan ook inzicht geven in de uit te voeren projecten, prioriteiten, economische reikwijdte en de spin-off van projecten, de organisatie, de rol van de gemeente en de kosten (in tijd en geld). Voorts zal de beleidsnota een voorzet geven voor het nieuwe ruimtelijke beleid voor de gemeente op het gebied van de openlucht recreatie in het buitengebied. Hiermee kan dit beleid dienen als vervanging voor de WOR en als onderlegger voor nieuwe bestemmingsplannen buitengebied. Bij het formuleren van dit beleid is nadrukkelijk rekening gehouden met vergelijkbaar beleid van de buurgemeenten. Uitgangspunten: 1. De beleidsnota dient een heldere beschrijving te geven van de huidige stand van zaken, vertaald naar onder meer doelgroepen, waar mogelijk naar aantallen bezoekers en naar economische betekenis van het toerisme. 2. De beleidsnota moet in een interactief proces tot stand komen zodat er een breed draagvlak gecreëerd wordt voor de voorgestelde visie en de voorgedragen projecten 3. De beleidsnota moet aansluiten bij actueel gemeentelijk en overig overheidsbeleid. 4. De beleidsnota moet naast een visie ook een concreet actieplan met uitgewerkte strategische projecten

bevatten, welke op redelijke termijn door ondernemers en belanghebbenden te realiseren zijn. 5. Het beleidsplan heeft vooraleerst betrekking op het grondgebied van de gemeente Drimmelen. Gegeven het ‘gemeentegrens’ overschrijdende gedrag van de toerist, zal vraag en aanbod vanuit de regio eveneens in ogenschouw worden genomen. 6. Duurzaamheid is een belangrijke voorwaarde voor het laten slagen van toeristisch-recreatief beleid en is daarom uitgangspunt en leidraad voor beleid en uitvoeringsprojecten.

1.3 Werkwijze en werkzaamheden Deze beleidsnota is in drie fasen tot stand komen: inventarisatie, discussie en uitwerking & presentatie. Inventarisatie In deze fase zijn allerhande nota’s, stukken en toeristisch informatiemateriaal bestudeerd. Daarnaast is de gemeente bekeken door ‘de bril van een (deskundige) bezoeker’ om te zien hoe Drimmelen zich toeristisch-recreatief ontwikkeld heeft en welke kansen en mogelijkheden er liggen. Voorts is er met vijftien sleutelpersonen, waaronder ondernemende burgers, vrijwilligers, ambtenaren en ondernemers, gesproken over recreatie en toerisme nu en in de toekomst in Drimmelen. Door deze inventarisatie is er een goed beeld gekregen over nieuwe initiatieven, de (on)mogelijkheden van de toeristisch-recreatieve ontwikkeling in Drimmelen, de gewenste identiteit en de samenwerking. Discussie Op basis van deze inventarisatie is een discussienota en een power point presentatie opgesteld over recreatie en toerisme in Drimmelen, die de basis


vormde voor een workshop over het toekomstig beleid en de noodzakelijke acties. Tijdens deze workshop, die plaatsgevonden heeft op 16 oktober 2007 en waaraan een specifieke groep van 35 betrokkenen heeft deelgenomen, is uitgebreid gediscussieerd over de gepresenteerde SWOT-analyse en een drietal hoofdthema’s, namelijk productontwikkeling, identiteit & promotie en organisatie. De uitkomsten uit deze brainstorm en discussie zijn verwerkt in deze beleidsnota. Daarnaast zal een soortgelijke workshop gehouden worden over het nieuwe gemeentelijke WOR-beleid. Deze workshop heeft plaatsgevonden op 13 november 2007. Op basis van het huidige WOR-gebied, het nieuwe WOR-beleid van de gemeente Oosterhout en van de nota’s van TOP-Brabant en het VNG hierover heeft er een boeiende discussie plaatsgevonden met direct betrokkenen (zoals minicampings, Recron, Horeca, Toeristisch Platform en ambtenaren) over aantallen kampeerplaatsen per minicamping, aantal minicampings, mogelijk hergebruik van vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen en landschappelijke inpassing. Ook de resultaten uit deze workshop worden gebruikt in het hoofdstuk over ruimtelijk beleid. Uitwerking & presentatie Op basis van de uitkomsten van de inventarisatie- en discussiefase is dit eerste concept ‘Beleidsnota en Actieplan Recreatie en Toerisme’ opgesteld. Deze is eerst besproken met de gemeente en daarna, op 10 december met het Toeristisch Platform Drimmelen. Daarna volgt een bijstelling tot een definitief concept beleidsplan, dat gepresenteerd zal worden aan een brede groep belangstellenden. Ten slotte wordt het beleidsplan definitief gemaakt en gaat het voor besluitvorming naar het College en de Gemeenteraad.

14

1.4 Leeswijzer Deze concept beleidsnota is als volgt opgebouwd: na deze inleiding wordt in hoofdstuk 2 recreatie en toerisme in Drimmelen in algemene zin en zoveel mogelijk vanuit een objectief standpunt beschreven. Daarin komt ook het relevante overheidsbeleid ter sprake en de voorgenomen nieuwe ontwikkelingen. Hoofdstuk 3 gaat in op de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen van het toerisme in Drimmelen, waarbij de (subjectieve) beoordeling een belangrijke rol speelt. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met conclusies en strategische vragen welke centraal staan in de daarop volgende beleidshoofdstukken 4 en 5. Hoofdstuk 4 behandelt de beleidsvisie recreatie en toerisme in algemene zin, hoofdstuk 5 gaat specifiek in op het ruimtelijk beleid voor openlucht recreatie. In hoofdstuk 6 wordt het actieplan beschreven in de vorm van strategische projecten, prioriteiten, planning, kosten en organisatie. Om de leesbaarheid van deze beleidsnota te bevorderen is zoveel mogelijk achtergrondinformatie in bijlagen geplaatst. Dit betreft onder meer: de beschrijving van de vele relevante beleidsnota’s, de algemene trends in het toerisme en de beoordeling van de potentiële projecten. De essentie van deze beleidsnota en actieplan is opgenomen in de samenvatting.


15


16

2 Recreatie & Toerisme in Drimmelen

2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van recreatie en toerisme in de gemeente Drimmelen. Onder toerisme wordt in dit verband verstaan: ‘De activiteiten van personen die naar plaatsen buiten hun normale omgeving reizen en daar meer dan één dag verblijven voor vakantie of recreatie of om zakelijke of andere redenen’. Onder recreatie verstaat men alle vormen van vrijetijdsbesteding (of activiteiten voor ontspanning en vermaak) die met name in de eigen omgeving (stad of dorp) worden gedaan naast de dagelijkse verplichtingen als werken, huishouden, financiën en zorg voor anderen. Allereerst wordt een beschrijving gegeven van de huidige stand van zaken. Daarna wordt in de derde paragraaf een samenvatting gegeven van het relevante overheidsbeleid op provinciaal, regionaal en lokaal niveau. Een korte beschrijving van de afzonderlijke documenten is opgenomen in bijlage 3.

2.2 Beschrijving van het toerisme In deze paragraaf wordt de toeristisch-recreatieve sector beschreven op basis van de vier economische dimensies: aanbod, markt/doelgroepen, netwerken en economische orde.

2.2.1 Aanbod Het aanbod wordt beschreven aan de hand van vier categorieën; verblijf, vermaak, verteer en vervoer.  Verblijf De verblijfsrecreatieve sector bestaat uit een tweetal hotelaccommodaties, drie Bed en Breakfast accommodaties en negen campings (waarvan 7 minicampings). Daarnaast liggen er een groot aantal verblijfsaccommodaties net buiten de gemeentegrenzen, zoals in Oosterhout, Breda, Geertruidenberg en Hank. Binnen de gemeente Drimmelen zijn vier jachthavens (met meerdere verenigingen) gesitueerd met een


totale capaciteit van circa 1.000 vaste ligplaatsen. Toeristisch overnachting is mogelijk op tijdelijk vrije ligplaatsen. De jachthavens zijn goed geoutilleerd. soort bedrijf Cafés en Restaurants Hotels Campings B&B Bedrijven te bezoeken Watersport bedrijven Openlucht zwembad Tennisbaan Jachthavens Fietsverhuur

aantal 37 3 9 3 11 15 2 1 4 3

Tabel 1. Toeristisch aanbod van Drimmelen  Vermaak De gemeente Drimmelen bestaat naast het gelijknamige dorp uit de dorpen Made, Wagenberg, Terheijden, Hooge en Lage Zwaluwe. In alle plaatsen worden tal van monumenten gevonden, afkomstig uit

17

de verschillende tijdslagen van ontwikkeling. Deze zijn, zeker in combinatie met elkaar, een bezoek waard. De meest bijzondere zijn: de molens (in Terheijden en Hooge Zwaluwe), de Spinolaschans en de Linie van den Munnikenhof in Terheijden en de RK-kerken in Terheijden en Hooge Zwaluwe. Naast deze monumenten is het aantal te bezoeken en/of te bezichtigen toeristisch-recreatieve voorzieningen beperkt tot het museum in Hooge Zwaluwe, kaasboerderijen, de forelvisserij Munnikenhof, botanische tuin, roei- en paardrijverenigingen en de sportaccommodaties. De drukst bezochte attractie is het Biesbosch Bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer in Drimmelen. Hier is een uitgebreide tentoonstelling over de Biesbosch en het heeft een zeer uitgebreid activiteiten- en excursieprogramma. Het centrum ontvangt gemiddeld zo’n 70.000 bezoekers per jaar. Daarnaast is er vermaak in de vorm van evenementen, met als belangrijkste festivals: Vlaggetjesdag Drimmelen, Trekker Trek, de Wielerronde van Made en de Terheijdense Zomerfeesten. Een derde vorm van vermaak zijn de zelf te ondernemen activiteiten, zoals fietsen, wandelen en paardrijden in en door het buitengebied en natuurgebieden (over en langs dijken, uiterwaarden, Amer, weilanden en door het slagenlandschap), historische wandelingen van de Heemkundekringen en verschillende zwem- en sportvoorzieningen. Een bijzonder vorm van vermaak in Drimmelen zijn de rondvaarten. Binnen de gemeente zijn 4 rondvaartbedrijven gevestigd, waarvan de grootste De Zilvermeeuw/Biesbosch Tours circa 100.000

passagiers per jaar vervoert. De variatie aan rondvaartboten, dagtochten en groepsuitstapjes is groot. Het rondvaartgebeuren in en rond Drimmelen en de Biesbosch geniet in heel Midden- en ZuidNederland grote bekendheid. Opvallend is dat het dorp Drimmelen, ondanks het toeristische karakter en de grote jachthavens, een laag aanbod aan winkels heeft. In Made is het iets beter, maar ook beperkt. Ook in de andere kernen is het winkelaanbod gering. Deels binnen, maar voor een groot deel ook buiten de grenzen van de gemeente Drimmelen ligt het Nationale Park De Biesbosch. Dit NP heeft een landelijke bekendheid en vormt daarmee voor Drimmelen het belangrijkste visitekaartje. Andere natuurgebieden zijn klein en van geringe betekenis. Tenslotte liggen er net buiten de gemeentegrenzen een aantal toeristische bestemmingen en attracties met een grote aantrekkingskracht, zoals het vestingstadje Geertruidenberg, winkelcentrum Oosterhout, de historische en uitgaanscentrum Breda.  Verteer Het horeca aanbod (cafés en restaurants) in de gemeente Drimmelen is kwantitatief redelijk, maar weinig divers. Het aanbod is verspreid over de verschillende dorpen. Rondom de havens van Drimmelen is er een redelijk aanbod, maar niet zodanig groot dat het een zelfstandige aantrekkingskracht heeft. Het aanbod in het buitengebied is relatief gering.


 Vervoer Drimmelen heeft een goede auto-ontsluiting via de A59, A16 en de A27. De bereikbaarheid per openbaar vervoer is beperkt. Men is hiervoor afhankelijk van het streekvervoer vanuit de treinstations Breda en Zevenbergschen Hoek of het busstation Oosterhout. Voorts maakt Drimmelen deel uit van het provinciale fietsknooppuntennetwerk en zijn er enkele beschreven wandelroutes. Binnen de gemeente zijn een drietal bedrijven, die fietsen verhuren (als nevenactiviteit). De mogelijkheden voor bootverhuur zijn redelijk goed, hoewel allemaal geconcentreerd in Drimmelen. Er zijn 6 bootverhuurbedrijven, waaronder een zeilschool.

2.2.2 Markt De huidige toeristische markt in Drimmelen bestaat grotendeels uit watersporters en dagrecreanten. Binnen de laatstgenoemde groep vormen de eigen inwoners een belangrijk, misschien wel het belangrijkste segment. Ook zij gedragen zich ‘toeristisch-recreatief’ met hun bezoek aan horecavoorzieningen, evenementen, het winkelcentrum en diverse andere activiteiten. De belangrijkste toeristengroep zijn uiteraard de ‘watersporters’. Uit een wijde regio rondom Drimmelen hebben deze ‘toeristen’ hier hun boot of bootje liggen. Zij komen natuurlijk voor het varen, maar liggen ook veel stil in de haven of op een rustige plaats in de Biesbosch.

18

De derde belangrijke doelgroep vormen de dagen groepbezoekers die met name voor de Biesbosch naar Drimmelen komen. Zij maken een rondvaart, doen mee aan een excursie van het Bezoekerscentrum of gaan op eigen gelegenheid de Biesbosch in. Een vierde categorie ‘dagbezoek’ bestaat uit wandelaars en fietsers die Drimmelen gebruiken als vertrek- of pleisterplaats voor, na of tijdens hun dagtocht. Onder deze categorie vallen ook de bezoekers aan Drimmelen die even rond de (jacht)havens slenteren en dan lekker op een terrasje gaan zitten om van het water en de boten te genieten. Onder deze groep kunnen we ook de evenementenbezoekers rekenen. Met name Vlaggetjesdag Drimmelen, De Wielerronde van Made en de Terheijdense Zomerfeesten weten redelijk wat publiek uit een wijde regio (van zo’n 30 a 40 km) te trekken. De vijfde en laatste belangrijke doelgroep vormen de verblijfstoeristen in Drimmelen. Deze bestaat uit de campinggasten die echt toeristisch verblijven en de hoofdzakelijk zakelijke gasten die in de verschillende hotelaccommodaties verblijven.

 

Specifieke cijfers over het toerisme in Drimmelen zijn niet voorhanden. Daarentegen is voor (Midden-) Brabant in 2006 een beeld geschetst van de regionale situatie. Hieronder worden de voornaamste conclusies weergegeven: In 2005 een daling in het aantal vakanties van 1% tegen 5% in geheel Brabant. Door een langere verblijfsduur per vakantie steeg het aantal overnachtingen van vakantiegangers uit het binnenland met 22%!

  

  





De groei zat in 2005 vooral in het toeristisch kamperen en overnachten in bungalows. Het herhalingsbezoek is relatief laag in MiddenBrabant. De voornaamste herkomstgebieden zijn Zuid-Holland (31%); Noord-Brabant (14%); Noord-Holland (12%); Utrecht (9%), Gelderland (8%). Over het algemeen zijn gezinnen met kinderen oververtegenwoordigd. De top drie in activiteiten zijn: wandelen; uit eten gaan en een tochtje maken met de auto. De waardering over de vakantie in Midden-Brabant is iets gedaald. In het bijzonder de dienstverlening en service scoren lager dan het landelijk gemiddelde. De gemiddelde besteding per persoon per vakantie in Midden-Brabant bedraagt 128 euro. Dit is € 8 hoger dan het Brabants gemiddeld en € 15 lager dan het landelijke gemiddelde. Omdat de gemiddelde verblijfsduur ongeveer 6 dagen is, is de besteding per persoon per dag ongeveer € 21 euro. In 2005 hebben de Nederlandse vakantiegangers in totaal 44 miljoen euro besteed in Midden Brabant. Cijfers over dagtochten en -recreatie zijn voor Midden-Brabant niet voorhanden, enkel op niveau van de gehele provincie.

2.2.3 Netwerken Het aantal en de kwaliteit van de toeristischrecreatieve netwerken in de gemeente Drimmelen is beperkt. Dit weerspiegelt het huidige economische belang van deze sector en de wijze van samenwerken van ondernemers in deze gemeente. Toch bevinden zich in en om Drimmelen ruim voldoende bedrijven om het functioneren van de toeristische sector beter


mogelijk te maken. En ook het economisch belang van recreatie en toerisme is groot genoeg voor de gemeente om echt werk te maken van dit netwerk. 

Promotie en informatieverstrekking Al jaren heeft Drimmelen geen echte VVV. De gemeente Drimmelen heeft ter vervanging een infopostje ingericht in een reisbureau in Made met nadruk op folderservice. Daarnaast heeft het bezoekerscentrum in Drimmelen een folderservicepost. Voorts wordt de promotie van Drimmelen vooral vorm gegeven door de individuele bedrijven (bv. Biesbosch Marina, het Bezoekerscentrum en de Zilvermeeuw). Tenslotte vindt er enige promotie van Drimmelen plaats via het samenwerkingsverband Brabant aan de Biesbosch en het Brabants Bureau voor Toerisme. Het samenwerkingsverband heeft een speciale Biesbosch website en een regiokaart met informatie over de toeristisch-recreatieve voorzieningen uitgebracht. Dit samenwerkingsverband bestaat uit de gemeenten Oosterhout, Geertruidenberg-Raamsdonksveer, Werkendam en Drimmelen.



Evenementen Drimmelen probeert zich ook op de kaart te zetten door verschillende, reeds genoemde evenementen die jaarlijks plaatsvinden. Deze worden georganiseerd en gepromoot door lokale ondernemers(verenigingen), burgers of andere organisaties. De overheid bemoeit zich hier nauwelijks mee.



Watersport Op en rond de verschillende havens van Drimmelen zijn vele watersport-gerelateerde bedrijven actief. Ook hierbij is nauwelijks sprake is van samenwerking, netwerkvorming en gezamenlijke promotie.

19

Een opvallende positie wordt ingenomen door het bedrijf Biesbosch Marina. Dit bedrijf, dat grotendeels in handen is van de gemeente, exploiteert diverse jachthavens en een camping. Daarnaast ontwikkelt dit bedrijf nieuwe watersportgerelateerde plannen rondom de havens van Drimmelen, neemt het bedrijven over en bepaalt het de ontwikkelingsruimte van andere, echte private bedrijven. Het is de vraag of dit een wenselijke situatie is.

2.2.4 Economische orde Van oudsher is Drimmelen een agrarisch georiënteerde gemeente. Andere grote, bekende bedrijven zijn er niet of nauwelijks. Binnen de gemeente en dorpsgemeenschappen is de nodige werkkracht aanwezig en bestaat er een actief verenigingsleven. De afgelopen 20-30 jaar is het toerisme en met name het watersporttoerisme gericht op de Biesbosch sterk op gang gekomen. De kern Drimmelen is, na diverse Zeeuwse centra, één van de meest bekende watersportcentra van Midden- en Zuid-Nederland. Het is daarom niet verwonderlijk dat tot op heden bij de visie en strategie op toeristisch-recreatief gebied de nadruk heeft gelegen op de watersportontwikkelingen in Drimmelen en Lage Zwaluwe. Wel is het verwonderlijk dat er zo weinig sprake is van samenwerking, organisatie en promotie, niet bij het gezamenlijke bedrijfsleven en niet door de overheid. Als reden hiervoor wordt door veel mensen aangeven dat het te gemakkelijk is gegaan, dat samenwerking een lastige is en dat de gemeente te weinig besluitvaardig is.



Samenwerking In de gemeente Drimmelen opereren een aantal lokale ondernemersverenigingen en enkele overkoepelende organen. Op lokaal niveau betreft het vooral winkeliersverenigingen zoals: Ondernemersvereniging MKB Drimmelen, Zwaluwse Ondernemersvereniging, Winkeliersvereniging Bruisend Made, Molenwinkeliers Terheijden en de Ondernemersvereniging Wagenberg. Op gemeentelijk niveau functioneren de organisaties Samen een Drimmelen, de Stichting evenementen Drimmelen, de lokale afdeling van Koninklijke Horeca Nederland en twee platformen, namelijk Ondernemers Platform Drimmelen en het Toeristisch Platform Drimmelen. Veel groepen dus, maar allemaal met een beperkte actieradius.

2.3 Overheid De overheid, de gemeente in het bijzonder, heeft invloed op de economische dynamiek van de toeristisch-recreatieve sector. Beleid en beheer van de openbare ruimte zijn enkele taken die in handen liggen van de overheid en van grote invloed zijn op de mogelijkheden voor toerisme en recreatie. De gemeente stelt zichzelf ten doel een goed klimaat te scheppen voor de ontwikkeling van het toerisme en het stimuleren van ondernemerschap op dit vlak. Daarnaast is de gemeente verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het basispakket aan (openlucht)recreatieve voorzieningen zoals een samenhangend stelsel van wandelen fietspaden, speel-, zon-, zwem- en vismogelijkheden, in de gehele gemeente. Deze verantwoordelijkheid voert de gemeente thans geheel zelfstandig uit, met uitzondering van het fietsknooppuntennetwerk, dat ontwikkeld is en beheerd wordt door de provincie en


het Brabants Bureau voor Toerisme. Er is opvallend genoeg geen regionale beheersmaatschappij, zoals een recreatieschap, meer actief in dit deel van Brabant. Er is wel een actief recreatieschap geweest, maar dat is niet meer actief en heeft de taken overgedragen aan de gemeenten. Wel worden er binnen het regionale samenwerkingsverband ‘Brabant aan de Biesbosch’ soms enkele toeristisch-recreatieve initiatieven genomen en diverse promotie-activiteiten uitgevoerd. In bijlage 2 van deze nota wordt een samenvatting gegeven van de provinciale, regionale en lokale beleidsstukken die van belang zijn voor toerisme en recreatie in Drimmelen. In deze bijlage passeren de volgende nota’s de revue: 1. Provinciaal:  (Ont)spannend Brabant  Beleidsnota Buitengebied in Ontwikkeling  Recreatie en toerisme en bestemmingsplannen buitengebied in Noord-Brabant 2. Regionaal:  Fiets Quick Scan Amerland  Nieuwe impulsen plattelandsontwikkeling Wijde Biesbosch  Marketing Actieplan Regio Brabantse Biesbosch  Voort Varend, Samenwerken in de Amerstreek  Brabantse Biesbosch, natuurlijk strijdtoneel 3. Lokaal:  Beleidsnotitie toerisme en recreatie Gemeente Drimmelen  Projectenplan Toerisme en Recreatie Drimmelen  Een sprong Voorwaarts  Integraal deelgebiedsplan RNLE Gat van den Ham  Structuurvisie Plus Gemeente Drimmelen.

20

–

–

–

–

Uit deze beleidsnota’s kunnen de volgende conclusies voor recreatie en toerisme in en om Drimmelen getrokken worden: De provincie Noord-Brabant beoogt de kwaliteit en mogelijkheden voor het toerisme en recreatie in de provincie verder tot ontwikkeling te brengen onder andere door het routenetwerk verder tot ontwikkeling te brengen. Eveneens is het cultuurtoerisme een speerpunt voor de provincie. Andere speerpunten zijn innovatie, ketensamenwerking en plattelandstoerisme. Binnen de organisatie van de sector en de uitvoering van beleid is een belangrijke rol toegedicht aan het BBT. De beleidsnota buitengebied van de Provincie biedt veel aanknopingspunten voor het gemeentelijke beleid in het buitengebied. Het stelt geen strakke kaders, maar laat ruimte voor lokale wensen. Speciale aandacht is er voor overgangsgebieden stad-platteland en de plaats van natuur en recreatie daarbinnen. De provincie wil een vitaal platteland en ruimte geven aan oude en nieuwe economische dragers. Er wordt vastgehouden aan de leidende principes van het Streekplan 2002. Hergebruik van oude agrarische bedrijfsgebouwen voor recreatieve voorzieningen is goed mogelijk. Het rapport van TOP Brabant over nieuwe ontwikkelingen in het buitengebied is vooral interessant voor de beleidsparagraaf in het kader van de Wet op de Openlucht Recreatie. Vastgesteld kan worden dat TOP er goed over nagedacht heeft en tal van goede adviezen hierover geeft. Wel zijn veel adviezen erg behoudend en gericht op de belangenbescherming van de deelnemers, ondernemersorganisaties in het TOP zelf. Met betrekking tot de regionale fiets quick scan uit 2001 kan gesteld worden dat door de komst van het fietsknooppuntensysteem het gebied een aantrekkelijk

–

–

–

–

fietsgebied is geworden. De routes kunnen nog meer en beter gebruikt worden indien er meer horeca en pleisterplaatsen zouden ontstaan. In principe mag Drimmelen tevreden zijn met dit aanbod. Het rapport ‘Nieuwe impulsen plattelandsontwikkeling De Wijde Biesbosch (2006)’ geeft een aantal adviezen die mede uitgangspunten vormen voor het toeristisch beleid- en projectenplan voor Drimmelen. Het benadrukt zoals andere rapporten de roep om nieuwe horeca en de verdere ontwikkeling van het totaalconcept van de Marina, om het productaanbod te versterken Het Rabobank rapport over de Amerstreek meldt dat de economisch groei in deze regio achterblijft t.o.v. het landelijk gemiddelde, duidelijke bezoekersprofielen ontbreken en het toeristisch imago is niet sterk. Kansen worden gezien in de welness sector, de inzet op samenwerking en meer productontwikkeling in het luxe segment. Het rapport over de West-Brabantse verdedigingslinies laat een reeks aan activiteiten zien die op opvolging liggen te wachten. Het project Brabant aan de Biesbosch bekijkt de mogelijkheden voor een folder met informatie over de verdedigingswerken en de vermeldingen op een website. Drimmelen kan profiteren door naast water en land in te zetten op dit cultuurhistorische erfgoed. Van belang is wel dat de werken ‘zichtbaar en aantrekkelijk’ zijn voor de toerist. Naar aanleiding van het MarketingActiePlan Regio Brabantse Biesbosch is in 2004 een driejarig uitvoeringsplan opgesteld, waarin aan een groot deel van genoemde projecten invulling wordt gegeven. Daarnaast wordt aandacht geschonken aan naamsbekendheid, informatieve bereikbaarheid, arrangementen, streekproducten, streekpad, informatievoorziening jachthaven, watersportproduct.


–

–

–

–

Het driejarige project loopt eind 2007 af. Bestuurders van de vier samenwerkende gemeenten hebben te kennen gegeven verder te willen met de promotionele uitvoering van Brabant aan de Biesbosch. Met betrekking tot het lokale beleidsplan uit 1999 is de conclusie: van de aanbevelingen in het rapport is uitsluitend de haven een prachtig product geworden. Echter het uitblijven van de ontwikkeling van de verdere faciliteiten die het verblijf aantrekkelijk maken houdt Drimmelen de toerist nog altijd niet vast, zelfs de passanten in de havens niet. Ook de oude haven en het toeristisch aanbod is nauwelijks verbeterd in alle jaren. Ook van het lokale projectplan uit 2000 zijn de meeste projecten nog immer van toepassing en van even groot belang als in 2000. Hoewel de naamsbekendheid van Drimmelen redelijk is, weten weinigen wat er te doen is. Het inzichtelijk maken van het gebied en het informeren van de toerist is belangrijk. De komst van het project Brabant aan de Biesbosch heeft hieraan deels invulling gegeven. Vraag blijft of dit voldoende is om Drimmelen op de kaart te zetten. Het rapport over het horeca-aanbod in Drimmelen concludeert dat enerzijds door onduidelijkheid van de ontwikkelingen in Drimmelen en anderzijds door de kloof tussen ondernemers van de Marina en de oude haven veel ontwikkelingen stil. Mogelijkheden scheppen voor nieuwe horeca is van belang. Het rapport over Het Gat van den Ham geeft aan dat er geen grootschalige recreatieve voorzieningen getroffen mogen worden. Daarnaast moeten deze in balans blijven met de natuurlijke omgeving. Aan de totstandkoming van de rondwandeling in de Biesbosch wordt momenteel gewerkt. De toerist wil graag onverhard wandelen en fietsen. Dit plan geeft juist aan dat de routes over de bestaande wegen moeten lopen.

21

–

Gekeken moet worden naar de aantrekkelijkheid van dit product. De Structuurvisie Drimmelen (uit 2003) geeft de gewenste ontwikkelingen aan voor de toekomst per kern en thema. Op toeristisch-recretatief vlak dient het thema waterrecreatie verder te worden doorontwikkelend, met name de A locatie Drimmelen en in mindere mate Lage Zwaluwe. Voor de andere kernen wordt bepaald dat goed aaneensluitende routestructuren met faciliteiten de hoofdontwikkeling moet zijn.


22

3 Beoordeling

3.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een nadere beoordeling gegeven van de kwaliteiten van de toeristischrecreatieve voorzieningen en van de sector als geheel in de gemeente Drimmelen. Dat is gedaan in de vorm van een sterkte-zwakte analyse. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de voornaamste (regionale) ontwikkelingen op toeristisch-recreatief gebied en de kansen en bedreigingen die dit oplevert voor Drimmelen. Het hoofdstuk wordt afgerond met een aantal belangrijke conclusies en enkele strategische vragen.

3.2 Sterkte-zwakte analyse Onderstaande opsomming van sterke en zwakke punten is gebaseerd op de vraaggesprekken met de vertegenwoordigers uit de toeristische sector. Uiteraard zijn daar ook de beoordelingen van de onderzoekers aan toegevoegd.

STERK Marktpositie + Gunstige ligging centraal en nabij NP De Biesbosch + Sterk ontwikkeld watersporttoerisme + Relatief veel groepsdagtochten

Watersport + Watersportcentrum en jachthavens Drimmelen; jachthaven Lage Zwaluwe + Veel rondvaartboten, - bedrijven, en -tochten mogelijk + bottenverhuur + Jachthaventje Terheijden

Landschap + ligging + Ligging nabij NP De Biesbosch + Overgang rivier – lage kleipolder – rand zandgronden (met bos) + Dichtbij steden Breda en Oosterhout en Vestingstadje Geertruidenberg + Centrale ligging in Nederland, dichtbij de Randstad + Stiltegebieden

Vermaak + Biesbosch Bezoekerscentrum met uitgebreid activiteitenprogramma + Evenementen: Trekker Trek, Terheijdense Zomerfeesten, Vlaggetjesdag Drimmelen, Wielerronde Made + Cultuurhistorie: molens, RK-kerken, museum, restanten verdedigingslinies (Van de Munnikhof, Spinola-schans, Kleine schans) + Activiteiten/arrangementen D’n Amerkant + Kleine attracties: schietclub De Vaartkant, Forelvisserij Munnikenhof, Botanisch tuintje, kaasboerderijen, roeivereniging, paardrijden Munnikenhof + Streekproducten

Verblijf + Aantal minicampings

Vervoer, routes + Fietsknooppuntensysteem + ANWB-fietsroutes

Imago, promotie + (Landelijke) Bekendheid Biesbosch en Drimmelen + Toeristische kaart Biesbosch


23

+ Wandelroutes door en om Terheijden + Pontje naar Breda/Haagse Beemden + Autobereikbaarheid (via A16, A 59 en A27) Doelgroepen + Watersporters + Groepdagtochten (verenigingen, personeelsuitstapjes, touringcarbedrijven) + Dagtoeristen: wandelaars, fietsers, rondvaarten: allen vooral 50+ publiek + Herkomst: M- & Z-Nederland; maar ook uit NoordNederland, en daarnaast Buitenlanders: België en zelfs trekkers/campers uit Frankrijk en Italië Samenwerking en organisatie + 1 ondernemersvereniging: Samen Een Drimmelen Beleid - Overheid + Gemeentelijk bestuur: toegankelijk, vriendelijk + Diverse goede provinciale en regionale beleidsrapporten

ZWAK

–

Marktpositie Onvoldoende imago (inhoud en kracht) Imago, promotie - Huidig imago: van Drimmelen als watersportcentrum goed; van de rest van de gemeente gering tot nihil - Ontbreken goed functionerende VVV; het BBT en de VVV Oosterhout neemt deze taak niet over - Weinig professionele en versnipperde promotie, ontbreken evenementenbeleid - Geen website met Drimmelen als bestemming voor verblijf

Landschap + ligging - grootschalig weinig aantrekkelijk landschap tussen Made en Zevenbergsche Hoek - Biesbosch ligt achter de dijken; gemeente straalt geen Biesbosch uit Verblijf - Te weinig verblijfsmogelijkheden: hotels, Bed & Breakfast - Kwalitatief goede verblijfsmogelijkheden Watersport - Watersportcentrum Drimmelen heeft geen echt hart, centrum; mits gezelligheid; entourage, gebrek aan watersportwinkel, flaneerboulevard, overdekt zwembad, rommelige inrichting Oude Haven - Watersportverhuurders hebben te oud materiaal, moeten meer investeren om bij te blijven - Rommelige inrichting haven Lage Zwaluwe - Te weinig passanten in de Marina Drimmelen Vermaak - Bestaande voorzieningen en cultuurhistorie weinig zichtbaar - Te weinig voorzieningen om gast langer dan twee dagen vast te houden, zeker voor kinderen aanbod is te beperkt: m.b.t. winkels, musea, kinderattracties - Geen echte historische dorpen - Ontbreken strandjes langs het water, vrije zwemmogelijkheden (in de natuur) - Evenementen: te weinig en te lokaal; ontbreken evenement van formaat Verteer - Diversiteit horeca, nu te eenzijdig; niet spannend genoeg - Te weinig luxe restaurants


-

Vervoer, routes Bereikbaarheid met openbaar vervoer Bewegwijzering Geen echte (vrijliggende) fietspaden Wandelpaden en –routes en voorzieningen daarlangs Doelgroepen Beperkte groep verblijfstoeristen (op campings en in hotels) Herkomt dagjesmensen uit de kleine regio (Oosterhout, Den Hout etc.)

Samenwerking en organisatie - Samenwerking horeca slecht, weinig contact met anderen - Samenwerking met omliggende gemeenten/voorzieningen - Positie, structuur Organisatie Biesbosch Marina - Dorpen zijn weinig actief - Samenwerking gemeente - t-r-bedrijfsleven te gering: Platform gaat niks worden; samenstelling is niet goed: moeten meer trekkende figuren in - Ondernemervereniging is vooral een belangenvereniging Beleid - Veel onzekerheid doordat bestemmingwijzigingen te lang duren - Gemeentelijk bestuur: veel wisselingen; weinig aandacht voor r& t, onduidelijkheid bestemming toeristenbelasting (a € 0,85 pppn) - Ambtelijk apparaat: niet sterk

3.3 Kansen voor Drimmelen Hieronder worden de kansen voor Drimmelen op toeristisch-recreatief gebied die zijn genoemd door de geïnterviewden kort beschreven, alsmede een korte opsomming van de algemene trends en ontwikkelingen

24

in deze sector (deze laatste groep worden in bijlage uitvoeriger beschreven). Op basis van al deze ontwikkelingen en punten zijn de meest relevante kansen voor de toeristisch-recreatieve ontwikkeling van Drimmelen geformuleerd.

KANSEN genoemd door ondernemers e.a.

+ + + + + + + + + + + + + + + + +

Aanbod meer aanbod creëren: zoals kleinschalig verblijf, kinderattractie stimulering verblijfsaccommodaties verbetering fietsen (onverhard)wandelroute netwerk Toegankelijkheid landschap verbeteren arrangementen maken Fietsverhuur en –routes starten Ontwikkeling en uitvoering evenementenbeleid Cultuurvoorzieningen uitbreiden en in de schijnwerpers zetten Historische turfwinning en watersnood verbeelden Genoeg mogelijkheden voor uitbreiding horeca in dorpen en buitengebied Voet-fietsveer tussen Lage Zwaluwe en Jacomien polder Boeren; starten met manages, fietsverhuur, fietsroutes met horeca Vismogelijkheden Fietsen en wandelaars (nu nog niet veel) Streekproducten en streekkeuken van d’Amerkant Bij de put in Wagenberg mogelijkheden om recreatie te ontwikkelen (zoals: zwemmen, surfen, vissen, wandelen en fietsen, evt. aangevuld met horeca) Opkrikken van vestingwerken en monumenten

Markt + groepsdagtochten markt, m.n. bedrijfsuistapjes + seizoensverlenging + Belgische markt

Marketing en promotie + meer promotie; infoborden + VVV starten en invulling gastheerschap of aansluiten bij VVV Oosterhout + Samenhang brengen in aanbod, thema’s benoemen, beleving vormgeven + Kies 2 speerpunten: watersport en plattelandstoerisme + Gezamenlijke Biesbosch promotie meer Dordrecht + Bij binnenkomst dorp meer info over wat te doen Organisatie en samenwerking + meer verbinding leggen met omliggende gemeenten, ook aan de andere kant van het water (Dordrecht en Werkendam) + Stimulering agrotoerisme: ondersteuning door PlattelandsToerisme Brabant/ZLTO, + REAP-werkplan R&T met subsidieregeling voor WestBrabant: prioriteiten: ? + Regioplan De Wijde Biesbosch + Samenwerking met Biesbosch gemeenten en Overleg Orgaan NP De Biesbosch

KANSEN voor Drimmelen De meest relevante kansen voor de toeristischrecreatieve ontwikkeling van Drimmelen zijn: + De groei van de (regionale) bevolking en de sociaaleconomische ontwikkeling zal in kwantitatieve zin leiden tot een stijging van de vraag naar vakantie- en dagtochten. Dit kan ook voor Drimmelen van betekenis zijn, mits de gemeente zich goed weet te profileren (voor een identiteit durft te kiezen en een imago weet te ontwikkelen), de samenwerking organiseert en slagvaardig opereert .


TRENDS, de meest relevante Bevolkingssamenstelling  Bevolkingstoename  Het aantal allochtonen groeit  Gezinsverdunning  Ontgroening en vergrijzing (55+) Steeds grotere verschillen  Veel tijd en veel geld (55+); Weinig tijd en veel geld (tweeverdieners);  Veel tijd en weinig geld; Weinig tijd en weinig geld (meerpers. huishoudens) Inkomen en arbeid  De groep werkenden neemt af  Het gemiddelde opleidingsniveau stijgt  Flexibele arbeid neemt toe  De hoeveelheid vrije tijd neemt niet toe Samenleving en cultuur  Samen leven (vrienden, kennissen)wordt belangrijker dan samenlevingsvorm  Individualisering (groepsvorming)  Gezondheidscultuur Trends in de vrije tijd  Vrijetijdsbesteding kort en hevig  Hang naar authentiek  Zapgedrag vraagt om een veelzijdige vakantie  Toenemende concurrentie vanuit het buitenland  Toename van het aantal korte vakanties  Toenemende belangstelling voor fit blijven  Toenemende behoefte aan onthaasten / vertragen  Internet maakt alles toegankelijk voor iedereen  Internet maakt inbreuk op copyrights  Pleziervaart: groeiende markt voor sloepen en luxe kajuitmotorjachten

25

+ De gezinsverdunning, de vergrijzing, het toegenomen opleidingsniveau, het consumentisme en de individualisering leiden tot een steeds meer versnipperd patroon aan (groeps-)dagtochten, vakanties en dito activiteiten. Het biedt Drimmelen, maar ook de andere dorpen de kans om op verschillende toeristisch-recreatieve behoeften in te spelen (bv. watersport, fietsen en wandelen, outdooractiviteiten, evenementen, beleving van het landschap en de cultuurhistorie). + Persoonlijk welbevinden vormt een steeds belangrijkere factor voor tijdsbesteding en gedrag. Aandacht voor gezondheid neemt sterk toe; niet in de laatste plaats omdat het werk steeds minder lichamelijke inspanning vereist. Drimmelen zou hierop kunnen anticiperen met een welnesscentrum in de nabijheid van de jachthavens in Drimmelen. + Internet opent de wereld voor de consument. Dit biedt Drimmelen perspectieven om op innovatieve wijze (anders dan de traditionele VVV-uitingen) klanten te werven en bestaande klanten te binden. Het digitale netwerk biedt kansen om de informatieverstrekking in en over de toeristischrecreatieve mogelijkheden in en om de gemeente op vernieuwende wijze inhoud te geven. + Blijvende activiteiten in vakantiegedrag zijn wandelen en fietsen met name in het buitengebied en door dorpjes. Vooral de ouder wordende doelgroepen beoefenen deze activiteiten zeer vaak. In combinatie met de hiervoor genoemde kansen, kan de gemeente zich nadrukkelijk profileren als een goede wandel - en fietsbestemming. Naast routes moet daarvoor vooral ingezet worden op de stimulering en ontwikkeling van

bezoekpunten (bij agrariërs, musea, cultuurhistorische gebouwen, horeca in het buitengebied etc.). + Identiteit en imago (en authenticiteit) vormen steeds belangrijkere aspecten in de profilering en promotie van een gemeente en regio. Drimmelen (en de regio) heeft op dit gebied met het Nationaal Park De Biesbosch een (potentiële) troef in handen. Wel moet, als er voor dit begrip gekozen wordt, inhoud gegeven worden aan dit begrip. Met de Samenwerking binnen Brabant aan de Biesbosch is Drimmelen daarmee al een stukje op de goede weg, maar het is nog te weinig, zeker in regionaal verband. Op meer plaatsen, met arrangementen, evenementen en producten, met een voet-fietsveer van Lage Zwaluwe naar de Jacomien polder kan (en moet) hieraan invulling te geven zijn. + De veranderingen in de agrarische sector bieden goede perspectieven voor toeristisch-recreatieve ontwikkeling van het buitengebied en de dorpen. In combinatie met fietsen en wandelen moet dit, naast de watersportsector in het dorp Drimmelen, een tweede speerpunt worden. Daarvoor is het nodig (meer) ruimte en ondersteuning te bieden aan (agrarische) ondernemers, eventueel samen met de ZLTO en andere organisaties (bv. D’n Amerkant). + Breda, Oosterhout, het vestingstadje Geertruidenberg en wat verder weg De Efteling, zijn bekende toeristische bestemmingen die jaarlijks flinke aantallen bezoekers trekken. Daarbij komt dat de Efteling een groot nieuw bungalowpark gaat ontwikkelen en Breda gaat inzetten op Leisure City en een HSL-aansluiting krijgt. Beide gaan dus nog meer inzetten op meerdaags verblijf. Het vormt een uitdaging van deze bezoekersstromen een spreekwoordelijk graantje mee te pikken.


+ De ligging aan de Biesbosch en de vele jachthavens bieden mogelijkheden om het watertoerisme nog verder tot ontwikkeling te brengen. Tegelijkertijd kan de watersport-gerelateerde bedrijvigheid een peiler onder het toerisme in de gemeente Drimmelen worden. Wel verdient het daarbij de aanbeveling om de Oude Haven versneld her in te richten, het gezelliger en sfeervoller te maken, aansprekende (water-)evenementen te organiseren en het horecabestand te diversificeren. Tegelijkertijd moeten de verbindingen met het achterland verbeterd worden.

     

Naast deze aan algemene trends en ontwikkelingen gekoppelde kansen, is er nog een groot aantal te benoemen. We volstaan hier met een korte opsomming daarvan: Ontwikkeling van het Gat van den Ham Gratis vervoer tussen de jachthavens in Drimmelen en het centrum van Made Aanleg wandelknooppuntensysteem Herontwikkeling van de Spinolaschans in Terheijden Subsidiemogelijkheden binnen REAP 1 of 2 nieuwe (boven-) regionale evenementen

3.4 Bedreigingen Gegeven de huidige niveau van ontwikkeling van het toerisme in de gemeente Drimmelen is het aantal bedreigingen vooralsnog geringer dan de kansen. Het toerisme in Drimmelen heeft zogezegd nog niet te maken met de ‘wet van de remmende voorsprong’. Alleen op het gebied van watersport leunt men iets te gemakkelijk achterover en denkt men dat men er al is (en dat is zeker niet zo). In de vraaggesprekken zijn de volgende bedreigingen genoemd:

26

BEDREIGINGEN -

–

–

gebrek aan besluitvaardigheid, keuzes maken concurrentie vanuit de regio (Oosterhout, Breda, Geertruidenberg) weer een nieuw rapport waar niks mee gedaan wordt nieuwe plannen en organisaties krijgen te weinig geld en tijd om zich te bewijzen verstening van de gemeente, samenwerken onderling lukt niet Geen VVV of coördinator Drimmelen is te veel negatief in het nieuws Imago Drimmelen is te veel gekoppeld aan bootjes kijken en frietje eten

Andere bedreigingen die volgens de opstellers van dit rapport eveneens van belang zijn, zijn: Internet biedt een concurrentievolle vrije markt van en voor aanbieders en vragers. Consumenten kunnen overal ‘shoppen’ en zijn niet meer gebonden aan één locatie. De rest van de wereld staat niet stil, dus moet Drimmelen ook in beweging gaan komen; het gaan maken. Onder andere geldt dit voor het het watersportcentrum van Drimmelen; zonder broodnodige investeringen, ‘trekkers’ en activiteiten verliest dit centrum haar clientèle aan omliggende centra. In de agrarische sector vinden de komende decennia omvangrijke veranderingen plaats die direct consequenties hebben voor de verschijningsvorm van het landschap, in positieve en negatieve zin. Het zoeken naar nieuwe vormen van bedrijvigheid kan leiden tot een aanzienlijke ‘verrommeling’ van het huidige, kwaliteitsvolle landschap.

–

Specifiek voor Drimmelen geldt dat het kan blijven vast zitten in frustraties vanuit het verleden. Het niet komen of willen komen tot een goede samenwerking tussen ondernemers en tussen ondernemers en gemeente en het gebrek aan besluitvaardigheid en lef, zou kunnen leiden tot niets doen, een ‘laat-maarzitten’- of ‘het-wordt-toch-niets’- mentaliteit.

3.5 Conclusies en strategische vragen Uit de sterkte-zwakte analyse komt samengevat een volgend beeld naar voren: –

De drie belangrijkste sterke punten zijn: + Ligging (nabij Biesbosch, steden en vestingstadje + Watersportcentrum Drimmelen met Biesbosch Bezoekerscentrum + Cultuurhistorische gebouwen en verdedigingslinies.

–

De vier belangrijkste zwakke punten zijn: - Watersportcentrum Drimmelen mist een echt hart, gezelligheid, winkels, entourage - Het aanbod aan attracties en verblijf is te beperkt, seizoensgevoelig en de cultuurhistorie te weinig ontsloten; - De Biesbosch is te weinig toegankelijk vanuit Drimmelen (je moet een boot hebben); - De marketing en promotie is zwak, niet georganiseerd en de onderlinge communicatie schiet te kort.

–

De belangrijkste kansen voor Drimmelen zijn: + De demografische ontwikkeling: omvang bevolking neemt toe, vergrijzing neemt toe; meer vraag + Wandelen en fietsen, met name in een aantrekkelijke natuurlijke omgeving blijft een van de belangrijkste invullingen van vrije tijd


+ Persoonlijk welbevinden, gezondheid, welness en milieu zijn en worden steeds belangrijker in de vrijetijdsbesteding en gedrag. –

De belangrijkste bedreigingen zijn: - internet biedt een concurrentievolle vrije markt - nieuwe vormen van bedrijvigheid in vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen kan leiden tot verrommeling van het landschap - gebrek aan wil en vermogen om tot een structurele vorm van samenwerking te komen in de sector en tussen de sector en de gemeente. Conclusies: Drimmelen heeft door zijn ligging, aan het Nationaal Park De Biesbosch, aan het water, nabij steden etc. een uitstekende uitgangspositie om zich toeristischrecreatief te ontwikkelen en te profileren. Helaas is dat tot op heden te weinig gebeurd. Hiervoor zijn een aantal redenen aan te wijzen. Zo heeft Drimmelen heeft zich in het verleden (te) veel gericht op de watersport (in het dorp Drimmelen) en (te) weinig op andere zaken. Tegelijkertijd is het profiel van watersportgemeente nabij NP De Biesbosch helaas onvoldoende gebruikt om een sterk imago te ontwikkelen. Ook is er niet voor gezorgd om de verbinding met De Biesbosch ook voor andere (dan watersport-) toeristen goed mogelijk te maken. Voorts is ook het watersportcentrum Drimmelen nog niet af, het mist een hart, entourage, winkels, activiteiten en gevarieerde horeca. Buiten de watersport is het toeristisch-recreatieve product Drimmelen is in de basis (natuur en landschap, routes, cultuurhistorie en attracties in de directe omgeving) niet slecht. Maar het is naar de huidige maatstaven nog niet volledig ontwikkeld,

27

vooral op het gebied van verblijf en voorzieningen is het aanbod te beperkt. Drimmelen zal en hoeft buiten de watersport ook geen toeristische topbestemming te worden. Maar met wat meer durf, goede wil, goede keuzes, aanvullende productontwikkeling en promotie is er zeker meer van te maken. Ook hierbij is het van belang en noodzakelijk om de verbinding met De Biesbosch nadrukkelijk te leggen, in de promotie, in de routestructuren naar en door de Biesbosch, in de thematiek van musea en historische gebouwen en relicten (bv. de strijd tegen het water) en zelfs in de namen van dagen verblijfsarrangementen.

kennisinstituut. Uit deze bundeling van krachten komen regelmatig goede rapporten te voorschijn, waar echter te weinig mee wordt gedaan. Daarnaast is het opvallend dat de samenwerking in en rond de Biesbosch tot op heden beperkt is gebleven tot de Brabantse gemeenten. Deze samenwerking zou doorgetrokken moeten worden naar de ZuidHollandse gemeenten. Het geheel biedt kansen voor Drimmelen om toeristische bedrijvigheid en de regionale samenwerking op het gebied van productontwikkeling en promotie te ontwikkelen en te stimuleren.

Twee van die punten zijn bijvoorbeeld het landschap en de historie. Het landschap kent een mooie gradiënt van nat naar droog en daarmee een zekere variatie. Deze variatie is nog maar beperkt gebruikt om een aantrekkelijke recreatieve en toegankelijke habitat voor de eigen bevolking en de bezoekers te scheppen. Ook de historische gebouwen, relicten en grondgebruik worden niet of nauwelijks zichtbaar en openbaar (toegankelijk) gemaakt.

Strategische vragen Afgeleid van SWOT-analyse en de bovengenoemde conclusies zijn een zevental strategische vragen voor Drimmelen geformuleerd worden. Deze vragen zijn tijdens een workshop met vertegenwoordigers uit het veld bediscussieerd en deels beantwoord. Deze vragen en de antwoorden daarop vormen ook de basis voor de toekomstvisie op recreatie en toerisme, welke in het volgende hoofdstuk beschreven wordt.

De ondernemers van de gemeente Drimmelen lijken redelijk goed georganiseerd in de vereniging ‘Samen een Drimmelen’. De praktijk laat echter een ander beeld zien: een lappendeken van ondernemersverenigingen, die geen van allen boven het lokale niveau uitkomen en waarbij toerisme nauwelijks op de agenda lijkt te staan. Waarom krijgen al deze ondernemers(organisaties) en de gemeente tezamen niet een goed evenementenprogramma en promotiebeleid van de grond ? In de regio West-Brabant vormt het toerisme een belangrijke en gewaardeerde economische sector met de bekende trekkers en de NHTV in Breda als

4. Is het mogelijk het (beperkte) aanbod aan te passen of nieuw te ontwikkelen zodat beter ingespeeld wordt op de behoefte van welbevinden en aandacht voor milieu? 5. Hoe kan de samenwerking in de sector tot stand worden gebracht op het vlak van marketing (zijnde productontwikkeling en promotie) en evenementen om een levendig Drimmelen te maken? Wie neemt of nemen daarin op krachtige wijze het voortouw ? 6. Op welke wijze kan de gemeente Drimmelen de kansen benutten om bezoekers aan de omliggende attracties en steden beter naar zich toe te trekken? 7. Hoe kan de samenwerking met andere gemeenten in en rond De Biesbosch bestendigd worden en hoe kan deze met Breda en Dordrecht vorm krijgen en effectief worden?

Deze zeven strategische vragen zijn: 1. Er dient een eenduidige keuze gemaakt te worden voor de toeristische identiteit van de gemeente Drimmelen (en van de regio) en bepaald worden hoe kan deze het meest efficiënt inhoud kan krijgen. 2. Hoe kan de gemeente Drimmelen met beperkte middelen de kansen op toeristisch gebied (ontwikkelen aanbod) optimaal benutten? 3. Hoe kan ‘de sector watersport’ ingezet worden om Drimmelen concurrerend en onderscheidend te laten zijn in de markt?


28

4 Beleidsvisie recreatie en toerisme

4.1 Inleiding Op basis van de inventarisatie en analyse wordt in dit hoofdstuk de beleidsvisie op recreatie en toerisme in de gemeente Drimmelen beschreven. Eerst wordt de doelstelling en identiteit beschreven. Daarna wordt de visie op de markt, het aanbod, de netwerken en economische orde beschreven. De uitwerking van de visie in het actieplan staat in hoofdstuk 6.

4.2 Doelstellingen De drie hoofddoelstellingen van het toeristischrecreatief beleid van de gemeente Drimmelen voor de komende 5 tot 10 jaar zijn: 1. het positioneren van de gemeente als toeristische bestemming aan het Nationaal Park De Biesbosch, het daartoe scheppen en beheren van een aantrekkelijk pakket aan toeristische en openluchtrecreatieve voorzieningen en mede zorgdragen voor een goede promotie van dit geheel;

2. het creëren van heldere en stimulerende voorwaarden waarbinnen het toerisme, het toeristisch bedrijfsleven en ondernemende burgers de kansen kunnen benutten en 3. het initiëren en bestendigen van sterke samenwerkingsverbanden tussen de gemeente en de toeristisch-recreatieve sector en tussen de gemeenten en beherende organisaties in het Nationaal Park De Biesbosch en directe omgeving. Om deze doelstellingen, die in de volgende paragrafen meer concreet uitgewerkt worden, te realiseren zal de inzet van de gemeente Drimmelen op de volgende zaken gericht zijn: 1. Het uitvoeren c.q. bevorderen van de projecten uit het strategisch actieplan. 2. Het zoveel mogelijk stimuleren en ondersteunen van burgers, organisaties en ondernemers die initiatieven nemen op het gebied van recreatie en toerisme en daarvoor menskracht en geld vrijmaken, met name als deze initiatieven de gekozen identiteit versterken.


3. Het nemen van concrete stappen om de samenwerking met de omliggende gemeenten en toeristisch-recreatieve attracties te versterken. 4. Periodiek overleg met vertegenwoordigers van belanghebbende organisaties over recreatie en toerisme. 5. Het ter hand nemen van een aantal projecten die de verbinding(en) tussen het toeristisch-recreatief product Drimmelen en het NP De Biesbosch mogelijk maken c.q. versterken, mede omdat hiermee de gekozen identiteit ondersteund wordt. 6. Het tezamen met het bedrijfsleven en lokale organisaties meer en beter promoten van (de identiteit van) Drimmelen door middel van evenementen, internet, arrangementen etc. 7. Het behouden, bewaken en waar mogelijk versterken van de kwaliteiten van de diverse plaatsen en van het landschap. 8. Extra aandacht voor initiatieven en projecten op het gebied van welness, milieu en het versterken van Drimmelen als de watersport-bestemming.

29

en andere zaken ondersteunen, die consequent en continu bijgedragen aan de versterking van deze identiteit. Daarnaast zal zij zelf een aantal projecten (laten) uitvoeren ter ondersteuning van deze identiteit, zoals het creëren van voet-fiets-veerverbindingen met het NP De Biesbosch (aan de andere kant van het water), het zichtbaar maken van de strijd met en tegen het water op diverse plaatsen, het ontwikkelen van een Biesbosch-evenement en het versterken/verbeteren van de verbindingen van de dorpen met De Biesbosch.

4.3 Identiteit en imago Drimmelen kiest er voor zich te positioneren als bestemming aan en toegangspoort tot het Nationaal Park De Biesbosch. Drimmelen verbindt zich hiermee aan het water, de natuur en de historie van De Biesbosch. De geschiedenis van Drimmelen en omgeving is door de eeuwen heen verbonden met de strijd tegen het water, van het werken in een waterrijke omgeving (visserij, griendcultuur, polders droogleggen, scheepsbouw, vervoer over water). Dit is terug te zien en te vinden in het polderlandschap, de havens (nu grotendeels omgevormd tot jachthavens), de restanten van de waterlinie, de lintdorpen op dijken en in verschillende monumentale gebouwen. Ook de mentaliteit van de inwoners van (het grootste deel van) de gemeente Drimmelen is nog verbonden met het water en De Biesbosch. En in de huidige tijd is Drimmelen weer nauw verbonden met De Biesbosch, met de natuur en het water, via het toerisme; de watersport, de rondvaartbedrijven, de natuurexcursies, evenementen en de watersportgerelateerde bedrijvigheid. Voorts wil de gemeente zich ook graag als ‘blauwgroene gemeente’ profileren. Dat kan goed door het imago als Biesbosch-gemeente te versterken. Immers door de gemiddelde Nederlander wordt het NP De Biesbosch gezien als een blauw-groen natuurgebied. Drimmelen als blauw-groene gemeente aan het NP De Biesbosch is daarmee ook goed bruikbaar in de algemene promotie van de gemeente, bijvoorbeeld voor het aantrekken van nieuwe bedrijven en bewoners. Om deze identiteit kracht bij te zetten en het ook werkelijk als imago te verwerven zal de gemeente projecten, activiteiten, evenementen, promotieacties

Tenslotte kan met deze keuze aangesloten worden bij het samenwerkingsverband Brabant aan de Biesbosch, het nieuwe, aankomende beleidsplan voor het hele NP De Biesbosch, de West-Brabantse Waterlinies, de natuurontwikkelingsprojecten op diverse plaatsen en de versterking van het Biesbosch Watersportcentrum Drimmelen.

1. 2. 3. 4. 5.

4.4 Doelgroepen Het toeristisch-recreatieve beleid van de gemeente richt zich primair op de volgende vijf doelgroepen: Inwoners Watersporters Dagjesmensen uit de regio Groepsdagtochten Vakantiegangers die in de regio verblijven Deze vijf doelgroepen zijn getypeerd naar herkomst en aard van de belangrijkste recreatieactiviteit. Uiteraard is ook een indeling naar interessesfeer, bezoekmotief mogelijk. In dat geval is bijvoorbeeld de doelgroep ‘natuurrecreant’ erg belangrijk. Elke indeling heeft voor- en nadelen. Om praktische redenen, herkenbaarheid en ‘makkelijk’ te bereiken, is voor deze indeling gekozen.


Hieronder worden deze vijf doelgroepen en hun activiteiten kort beschreven. 1. Inwoners Gemeten naar (vrije) tijd doorgebracht in de gemeente zijn de eigen inwoners de belangrijkste doelgroep. De recreatieve behoefte van de eigen bevolking komt met name tot uiting in de wens om in de directe leefomgeving een ommetje te kunnen maken; te voet of op de fiets. In deze categorie vallen ook behoeften als de hond uitlaten, spelen, trimmen en hardlopen, vissen, skeeleren, paardrijden en varen en/of natuurbeleving in het NP De Biesbosch (of op de Mark). De tijdsduur van deze activiteiten varieert van een half uur tot een halve dag. Aansluitend op de openluchtrecreatieve activiteiten heeft de eigen bevolking behoefte aan (kleinschalige) voorzieningen voor toerisme en dagrecreatie voor ontmoeting, ontspanning en educatie, zoals horecagelegenheden, theater, bioscoop, discotheek, evenementen en een kinderboerderij. Een aantal van deze voorzieningen (zoals horeca, evenementen, podiumvoorziening en een kinderboerderij) zijn wel aanwezig en hoeven dus niet nieuw ontwikkeld te worden. Goed beheer en vernieuwing blijven echter altijd noodzakelijk. Een aantal van deze ‘basisvoorzieningen’, zoals theater, bioscoop en discotheek, ontbreekt echter, omdat het draagvlak qua inwoneraantal te laag is. De bewoners van Drimmelen zijn hiervoor aangewezen op nabij gelegen steden als Breda en Oosterhout. Op zonnige dagen is voor veel mensen c.q. gezinnen met kinderen verblijf aan het water een veel gebezigde activiteit. De twee openlucht zwembaden en de kleinschalige vrije zwemvoorziening bij Hooge

30

Zwaluwe voorzien in deze behoefte, maar niet voldoende. De gemeente is daarom voornemens om te onderzoeken of vrij zwemmen langs de rivier(en) beter mogelijk gemaakt kan worden, bijvoorbeeld door het creëren van strandjes. 2. Watersporters De jachthavens in de gemeente Drimmelen worden grotendeels gebruikt als vaste ligplaatsen voor watersporters uit een wijde regio. Daarnaast zijn er meestal voldoende plaatsen vrij voor de passanten die 1 of enkele dagen in de gemeente willen verblijven. De omvang van de jachthavens en het basisvoorzieningenniveau voor de watersporters is goed. Helaas echter komt de toeristische watersporter bijna niet verder de gemeente Drimmelen in. Hierin moet verandering komen door het nemen van gerichte maatregelen en acties, zoals promotie en het verbeteren van verbindingen. Daarnaast zullen echter ook de ondernemers in andere dorpen in actie moeten komen om watersporters te verleiden uit hun boot en uit het dorp Drimmelen te komen. Watersportgerelateerde evenementen kunnen daarbij helpen, maar ook nieuwe aantrekkelijke bedrijven en acties. 3. Dagjesmensen uit de regio Deze doelgroep, voornamelijk afkomstig uit de omliggende gemeenten, is aanzienlijk en omvangrijk. In een straal van 30 km rond Drimmelen woont zeker een half miljoen mensen, die Drimmelen nu nog onvoldoende weet aan te trekken. Deze doelgroep valt uiteen in verschillende deelgroepen, te weten: de fietsers en wandelaars, de evenementenbezoekers, de mensen die komen om bootjes te kijken of voor een specifieke attractie en die komen voor een rondvaart of natuurexcursie naar De Biesbosch. Voor deze

(deel-)groepen heeft Drimmelen nu al een redelijk aanbod, maar het product en de promotie kunnen en moeten nog wel verder verbeterd worden. Als we de doelgroep dagjesmensen nader bezien bestaat deze momenteel in het bijzonder uit 50plussers en vergelijkbare groepen en allerlei andere kleine groepen (families, vriendenclubs, verenigingen etc.) die een dagje uit gaan. 4. Groepsdagtochten Een specifieke doelgroep ‘dagjesmensen’ zijn de groepen die naar Drimmelen komen, veelal in georganiseerd verband via een touroperator, touringcarbedrijf of als bedrijfsuitstapje. Met name door de rondvaartbedrijven, De Biesbosch en het bezoekerscentrum heeft Drimmelen hiervoor een specifiek aanbod. Het blijkt echter dat het merendeel van de groepen, na de rondvaart, de party aan boord en eventueel een bezoek aan het bezoekerscentrum, vaak afhaakt en Drimmelen verder in ingaat. Dat is een gemiste kans. Verbetering van en samenhang brengen in het aanbod (verbindingen, arrangementen, evenementen en promotie) is van wezenlijk belang om deze interessante doelgroep langer vast te houden. Door het stimuleren en faciliteren van de samenwerking en productontwikkeling wil de gemeente deze doelgroep meer bereiken en langer binnen de gemeentegrenzen vasthouden. 5. Vakantiegangers in de regio Voor langdurig verblijf heeft Drimmelen te weinig te bieden, zowel wat betreft product als accommodaties. Op regionaal niveau ligt dat heel anders, veel beter. Om die vakantiegangers te trekken, zal Drimmelen enerzijds haar verblijfs- en vermaakproduct moeten verbeteren, en anderzijds op regionaal niveau moeten samenwerken en zich vervolgens sterk moeten maken


om die toerist één of meerdere dagen naar Drimmelen te trekken. Dit laatste vergt een specifiek vorm van promotie, gericht op verblijfsaccommodaties in de regio.

1. 2. 3. 4.

4.5 Aanbod Het beleid voor het toeristisch aanbod wordt hieronder in de vorm van streefbeelden beschreven, uiteengelegd naar vier dimensies, te weten; Verblijf Vermaak Verteer Vervoer Deze streefbeelden betekenen niet dat al het genoemde (beleid) ook altijd concreet gerealiseerd kan en zal worden. De mogelijkheden hiertoe zijn vaak (mede) afhankelijk van private investeringen en/of van andere partijen (zoals natuur- en landbouworganisaties, ed.). Voorts moeten potentiële projecten in de onderzoeks- en uitwerkingsfase ook nog goed in samenhang met elkaar bekeken worden. De voorgenomen uitvoeringsprojecten staan beschreven in hoofdstuk 6.

1. Verblijf De verblijfsmogelijkheden in Drimmelen beperken zich tot 2 hotels, 2 campings, 7 minicampings en 3 Bed & Breakfast adressen. In de omgeving zijn ook andere logiesaccommodaties. Het ontwikkelen van nieuwe logiesmogelijkheden is geen taak van de gemeente. Wel zal de gemeente initiatieven tot de ontwikkeling van nieuwe accommodaties, zoals Bed & Breakfast, minicampings en pensions, zeer positief tegemoet treden.

31

Hieraan zal invulling gegeven worden door toeristische en/of agrarische ondernemers te stimuleren en waar mogelijk te helpen bij het ontwikkelen van karaktervolle accommodaties en door in het nieuwe ruimtelijke beleid (bestemmingsplan buitengebied) de mogelijkheden voor het realiseren van kleinschalig verblijf zo veel mogelijk te faciliteren. Bij voorkeur komen deze voorzieningen tot stand op of nabij een toeristisch overstappunt dan wel langs het recreatieve netwerk. Voor de kampeerautotoeristen zal de gemeente op zoek gaan naar een kleinschalige (parkeer)locatie voor kort verblijf voor deze groep in de vorm van een GOP (gereguleerde overnachtingsplaats). 2. Vermaak Belangrijke peilers voor vermaak en toerisme in de gemeente Drimmelen zijn de jachthavens in Drimmelen en Lage Zwaluwe, het winkelaanbod in Made, natuur en landschap in De Biesbosch en in het buitengebied van de gemeente, enkele kleinschalige attracties en diverse historische gebouwen en objecten. In nauwe samenspraak met desbetreffende ondernemers, historische verenigingen en natuurorganisaties zal worden bezien of en op welke wijze het aanbod verder kan worden versterkt. Daarin vormen verbindingen en evenementen ook belangrijke aspecten. Concrete acties waar de gemeente op dit gebied al mee bezig is en die vanuit toeristischrecreatief beleid ondersteuning verdienen, zijn: de planontwikkeling rondom de nieuwe Marina Drimmelen en de ontwikkeling van het Gat van den Ham. De gemeente is reeds bezig met het ontwikkelen van een visie en een plan om de Oude Haven(s) om te vormen tot een aantrekkelijker gebied voor

water(sport)gerelateerde bedrijvigheid en kleinschalige recreatieve voorzieningen. Nieuwe horeca hoort hierbij tot de mogelijkheden. Een goede ontwikkeling is pas mogelijk nadat de oude camping aan de westzijde van deze haven verdwenen is. Het echte watersportcentrum van Drimmelen moet komen aan de tussen de oude en de nieuwe haven. Ook hiervoor vindt thans planontwikkeling plaats onder leiding van Biesbosch Marina. In dit gebied moet ruimte komen voor meer watersportgerelateerde winkels en bedrijven, meer horeca, een evenemententerrein en eventueel een vernieuwd bezoekerscentrum. Teneinde meer watersporters uit de boot en uit Drimmelen te trekken, maar ook om de dagjesmensen uit de regio meer te bieden, gaat de gemeente onderzoeken hoe het winkelcentrum in Made verbeterd en uitgebreid kan worden, eventueel met andere functies dan winkels en horeca. Ten behoeve van de extensieve openluchtrecreatie zal het plan voor het Gat van den Ham zo snel mogelijk worden uitgewerkt en uitgevoerd. Hier moet een nieuwe poort komen naar het Nationaal Park De Biesbosch, een logisch en aantrekkelijk startpunt voor een bezoek aan dit natuurgebied. Behalve eenvoudige voorzieningen, zoals wandelroutes, bankjes en een observatiehut, zijn hier weinig andere mogelijkheden. Voor de gemeente is het duidelijk dat er behoefte is aan meer intensieve recreatiemogelijkheden in een ‘Biesbosch-achtige’ omgeving. Daarbij valt te denken aan een outdoorcentrum met horeca, een speelbos, klimwand, survivalattracties ed. De gemeente gaat nader onderzoek doen waar dit mogelijk is, in eerste instantie wordt daarbij gedacht aan de omgeving (ten westen) van Lage Zwaluwe.


Mogelijkheden voor een golfbaan en andere openluchtactiviteiten zonder geluidshinder worden opnieuw bezien. Voorts zullen een aantal historische objecten, zoals de Kleine Schans bij Terheijden en de Linie van den Munnikenhof, meer beleefbaar en toegankelijk worden gemaakt. Onderzocht gaat worden of dit ook mogelijk is bij een aantal historische gebouwen, zoals de kerken. Tenslotte zullen ter versterking van de gekozen identiteit 1 of 2 nieuwe (boven-)regionale evenementen met als thema ‘Drimmelen aan De Biesbosch’ voorbereid en uitgevoerd worden. De gemeente zal dit doen tezamen met ondernemers(organisaties). 3. Verteer De gemeente stimuleert een gevarieerd aanbod aan horecagelegenheden, afgestemd op de behoeften van de lokale en regionale klanten. Er is ruimte voor meer horecavoorzieningen rondom de Oude Haven in Drimmelen, in het centrum van Made als ook op diverse plaatsen in andere dorpen en in het buitengebied ter ondersteuning van recreatieve activiteiten. 4. Vervoer De basis voor het recreatief-toeristisch product in en om de gemeente Drimmelen is gelegen in een goede ontsluiting en toegankelijkheid in een samenhangend netwerk, afgestemd op de wensen van de gebruiker. De drie voornaamste categorieën gebruikers zijn wandelaars, fietsers en watersporters. Uit het oogpunt van recreatieve beleving en veiligheid luidt het uitgangspunt hierbij een ‘scheiding van snelheden’;

32

geen wandelaars, fietsers, skeelers, noch gemotoriseerd verkeer op één en dezelfde weg. Het beleid richt zich op het verder optimaliseren van de routenetwerken, zowel in de bebouwde kom als in het buitengebied. Voor de belangrijkste groepen, fietsers en wandelaars, is het belangrijkste om een aantrekkelijke verbinding met de Biesbosch aan de andere zijde van het water te krijgen. Deze verbinding is ook van belang voor het imago van Drimmelen. De gemeente gaat daarom op korte termijn een haalbaarheidstudie uitvoeren om te komen tot een vaste (fiets-voet)veerverbinding vanuit Lage Zwaluwe en vanuit het dorp Drimmelen met de Biesbosch. De studie moet in 2008 leiden tot besluitvorming over de mogelijkheden en financiële haalbaarheid van deze verbindingen. Het buitengebied vormt in potentie een belangrijk en waardevol uitloopgebied. In overleg met belanghebbenden zal worden nagegaan op welke wijze dit gebied een sterkere recreatieve invulling en toegankelijkheid kan krijgen. In principe wordt om en/of door ieder dorp een ommetje voor de wandelaar aangelegd goed verbonden met de plaats zelf zodat iedere bewoner op een aantrekkelijk manier in en om zijn woonplaats kan ‘kuieren’. Het totaal wordt ontwikkeld tot een samenhangend stelsel en netwerk van (zoveel mogelijk vrijliggende en onverharde) wandelpaden te komen, zodat op een aantrekkelijke manier in het buitengebied van de gemeente Drimmelen gewandeld kan worden. Over kades en langs geriefbosjes, sloten en weteringen is het aangenaam, rustig en veilig wandelen. Nieuwe wandelpaden moeten zoveel mogelijk langs deze landschapselementen ontwikkeld worden.

Onderdeel van de recreatieve omgeving en het samenhangende netwerk aan wandelen fietspaden vormt het creëren van rustvoorzieningen zoals banken, een enkele schuilhut en (informele) speelweides. Beheerders en particulieren in het landelijk gebied zullen gestimuleerd worden deze voorzieningen te realiseren. Voor de recreanten wordt waar noodzakelijk de bebording en informatievoorziening verbeterd, zodat zij snel en probleemloos de weg kunnen vinden naar de juiste starten knooppunten. Ontwikkeling van dit systeem in de samenwerking met de regio wordt actief ondersteund. Samenhang en recreatieve poorten De hierboven beschreven beleidsvoornemens op het gebied van aanbod dienen bij de nadere uitwerking goed in samenhang met elkaar beschouwd te worden. Er moet dan ook gekeken worden naar het ontwikkelen van een aantal logische startpunten, een soort ‘recreatieve poorten’. Vanzelfsprekend zijn de havens van Drimmelen en Lage Zwaluwe zo’n poort, maar ook in andere kernen zou een poort gecreëerd kunnen worden. Een recreatieve poort moet tenminste bestaan uit een goede parkeergelegenheid, een horecavoorziening, informatieborden over routes en voorzieningen, een folderservice over routes en goede aanlooproutes naar bestaande routenetwerken.

4.6 Netwerken De gemeente is voorstander van een sterk Toeristisch Platform middel om de toeristisch-recreatieve ontwikkeling van Drimmelen te stimuleren, de promotie te verbeteren en ook het evenementenbeleid te ontwikkelen en uit te voeren. Het (toeristisch) bedrijfsleven binnen de gemeente


Drimmelen dient daarin een stevige verantwoordelijkheid te nemen zowel in bestuurlijk als in financieel opzicht. De toeristische ondernemers en detailhandel kunnen daarbinnen naar eigen inzicht collectieve werkzaamheden en promotie (laten) uitvoeren. Drimmelen is geen toeristisch eiland maar maakt deel uit van de toeristische bestemming Biesbosch en West-Brabant. Het gedrag van de toerist is bovendien gemeentegrensoverschrijdend. Om het toerisme daadwerkelijk te bevorderen zal de gemeente Drimmelen meer moeten samenwerken. De gemeente zal daartoe het samenwerkingsverband Brabant aan de Biesbosch krachtig ondersteunen en proberen de Zuid-Hollandse gemeenten aan de Biesbosch te betrekken. Een toeristisch Biesbosch Platform hoort ook tot de mogelijkheden. Daarnaast zullen samenwerkingsverbanden op toeristisch gebied vanuit het SES West-Brabant, zoals dat rond de WestBrabantse Waterlinies, positief tegemoet getreden en eventueel ondersteund worden als Drimmelen daar direct belang bij heeft.

4.7 Promotie, informatie en evenementen De historie van Drimmelen, maar ook recreatie en toerisme in de afgelopen 30 jaar is onlosmakelijk verbonden aan De Biesbosch. Gegeven de keuze om de toeristisch-recreatieve profilering van Drimmelen in de toekomst nadrukkelijk aan De Biesbosch te koppelen, zal dit in een opstellen marketing en promotieplan tot uitdrukking moeten worden gebracht. Niet alleen de eigen, lokale promotie zal met De Biesbosch verbonden moeten worden, maar ook de regionale promotie en de eventueel nieuwe keuzes

33

die op het gebied van marketing en promotie gemaakt zullen worden. Door het ontbreken van een echte, lokale VVV blijkt steeds weer dat ook de functies, die van deze organisatie van oudsher vervult, niet of slechts incidenteel worden uitgevoerd. De gemeente kiest er echter op dit moment niet voor een echte, zelfstandige VVV op poten te zetten. Wel kiest ze er voor de traditionele functies van de VVV, in het bijzonder de ontvangst (gastheerschap), informatieverstrekking en de promotie van Drimmelen, goed mee in te richten en tot op zekere hoogte en onder bepaalde voorwaarden mee te financieren. De gemeente wil de functies van gastheerschap en informatieverstrekking op een aantal plaatsen in de gemeente mede ondersteunen en financieren, mits het bedrijfsleven daar ook een bijdrage aan levert. Duidelijke voor de hand liggende informatiepunten, die echter wel versterkt en ondersteund moeten worden zijn het Biesbosch Bezoekerscentrum in Drimmelen en eventueel het huidige (VVV-)infopunt bij het reisbureau in Made. Het zou goed zijn als er een derde informatiepunt aan de westzijde van de gemeente bij zou komen, bijvoorbeeld in Terheijden en/of Lage Zwaluwe. De tweede hoofdtaak van een lokale VVV is het maken en uitvoeren van een promotieplan. De gemeente kiest er voor om dit plan te laten maken door het Toeristisch Platform. In dit plan, dat eventueel in opdracht van het Platform ook door een extern bureau gemaakt zou kunnen worden, moeten bestaande en nieuwe, gewenste promotiemiddelen (zoals de evenementenkalender en arrangementen) een plaats kunnen krijgen. In dat promotieplan moet ook vastgelegd worden, wie de komende jaren

uitvoering geeft aan de promotie en de ontwikkeling en verkoop van arrangementen. Dat kunnen verschillende partijen zijn, waaronder Brabant aan de Biesbosch, het Biesbosch Bezoekerscentrum, de VVV’s van Oosterhout of Breda, het Brabants Bureau voor Toerisme of een particulier bureau.

Dit fundamentele uitgangspunt betekent ook dat in een ruimtelijke afweging in principe iedere ondernemende burger de gelegenheid wordt geboden om toeristisch-recreatieve activiteiten te ontplooien zolang aan de randvoorwaarden wordt voldaan. Er wordt niet getoetst op economische haalbaarheid. Evenmin wordt vooraf het aantal recreatieve voorzieningen beperkt. De verantwoordelijkheid voor de gemeente ligt in het toezien op de kwaliteiten en de randvoorwaarden met betrekking tot natuur en landschap, cultuurhistorie, veiligheid, milieu, verkeer, gezondheid en sociale aspecten.

Evenementen (en ook arrangementen) vormen een belangrijke drager voor het imago en de reputatie van Drimmelen. Daarnaast zijn ze een sterk middel om gasten naar Drimmelen te trekken. Daarom acht de gemeente het laten plaatsvinden van evenementen waardevol en zal het initiatieven voor het opstarten van 1 of 2 nieuwe (boven-) regionale evenementen stimuleren en financieel mee ondersteunen. Het is echter geen taak van de gemeente om evenementen zelf te organiseren. Het Toeristisch Platform is de meest aangewezen organisatie om nieuwe concepten voor evenementen te bedenken, te stimuleren en eventueel mee te ontwikkelen. – 4.8 Economische orde Toeristisch-recreatieve bedrijvigheid is een taak van de ondernemers en organisaties. De gemeente kan alleen de randvoorwaarden scheppen waarbinnen zij hun activiteiten ontwikkelen. Concurrentie tussen ondernemers is een fundamentele kracht voor innovatie en het creëren van onderscheidend vermogen tussen bedrijven. Waar mogelijk zal de gemeente Drimmelen bijdragen aan het goed laten functioneren van deze concurrentie. De komst van een nieuwe onderneming zal niet worden beoordeeld op het al dan niet aanwezig zijn van een vergelijkbaar bedrijf. Het inschatten van mogelijkheden op de toeristische markt is de verantwoordelijkheid van de individuele ondernemer.


–

– – – –

4.9 Gemeente De gemeente zal uiteraard een belangrijke rol spelen in de toeristisch-recreatieve ontwikkeling en het beheer van de openbare ruimte. Zij heeft daarin haar eigen taken en verantwoordelijkheden. Diverse reguliere overheidstaken hebben raakvlakken met recreatie en toerisme. Voorbeelden hiervan zijn: Ontwikkeling, inrichting en beheer van de openbare ruimte als ook van openbare recreatievoorzieningen; Ontwikkelen van toeristisch beleid, het scheppen van de goede randvoorwaarden en het stimuleren van toeristische ontwikkeling; Bijdrage aan een goed en innovatief (toeristisch) ondernemingsklimaat; Ambassadeursfunctie naar andere overheden en organisaties; Vergunningverlening en handhaving; Organisatie en communicatie. De gemeente hecht zeer aan een goede communicatie in de toeristische sector. Daartoe zullen binnen de gemeentelijke organisatie de juiste voorwaarden geschapen, onder meer door:

34

– –

–

Het aanwijzen van één bestuurlijk verantwoordelijke; Het aantrekken van een nieuwe beleidsmedewerker toerisme (0,5 fte) die tevens ambtelijk coördinator is op dit gebied, eerste aanspreekpunt is voor toeristische ondernemers en secretaris zal zijn van het Toeristisch Platform; Deelname aan het Toeristisch Platform op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau.


35


36

5 Recreatie, toerisme en ruimtelijk beleid

5.1 Uitgangspunten Het hiervoor beschreven toeristisch-recreatieve beleid wordt in dit hoofdstuk vertaald naar ruimtelijk beleid. Dit beleid vormt vervolgens de basis voor het nieuwe bestemmingsplan buitengebied en dient tevens als vervanging voor de nationale Wet op de Openlucht Recreatie (de zgn. WOR), welke op 1 januari 2008 komt te vervallen.





De uitgangspunten voor het ruimtelijk beleid voor nieuwe toeristisch-recreatieve voorzieningen in het buitengebied van Drimmelen zijn: De methodiek van het bestemmingsplan moet aansluiten bij de dynamiek van profit en non-profitactiviteiten van initiatiefnemers, en moet dus ruimte bieden aan kansen voor iedereen. De uitwerking moet bijdragen aan duidelijke sturing en handhaafbaarheid. Initiatiefnemers moeten weten wat zij ‘mogen’ (of beter: wat de gemeenschap hen aan ruimte wil geven en waarvoor) en de gemeentelijke overheid moet kunnen toetsen en handhaven.





Deze ontwikkelingsgerichte aanpak uit zich in de benadering dat (bedrijfs)plannen van initiatiefnemers een onderbouwde relatie moeten leggen met de vastgestelde doelstellingen en uitgangspunten van het ruimtelijk beleid. Ontwikkelingsgericht beleid betekent toetsing aan deze doelen. Dit vervangt het 'traditionele' kaderstellend beleid. Deze benadering sluit ook aan bij de nieuwe, nationale wetgeving op het gebied van ruimtelijk beleid en bij de provinciale beleidsnota “Buitengebied in Ontwikkeling” (zie bijlage 2). Hieronder worden de aanbevelingen beschreven voor het ruimtelijke beleid op het gebied van recreatie en toerisme, welke in het bestemmingsplan buitengebied nader uitgewerkt zullen worden. De voorstellen zijn vernieuwend van aard wat betreft ontwikkelingsgerichtheid en toetsingscriteria. Nader overleg met Provincie Noord-Brabant moet de beleidsmatige haalbaarheid aantonen. De voorstellen sluiten aan bij de behoefte van de provincie wat betreft de wens van kwantitatieve toetsing en


handhaafbaarheid. (De voorstellen voldoen uiteraard aan juridische ruimtelijke ordeningscriteria.) De voorstellen die hieronder beschreven zijn, zijn mede tot stand gekomen op basis van een workshop met vertegenwoordigers uit de toeristisch-recreatieve sector, landbouw- en natuurorganisaties. Voorts is de notitie ‘Recreatie en toerisme en bestemmingsplannen buitengebied in Noord-Brabant’ van het Toeristisch Ondernemers Platform Brabant, het VNG-advies over Openlucht Recreatie en het concept beleid van de Gemeente Oosterhout in de discussie over deze voorstellen betrokken.

5.2 Voorzieningen, algemeen De herstructurering van de landbouw en het EUbeleid1 is gericht op een bijdrage aan het platteland van elke grondeigenaar. Een bijdrage kan zijn onder 1

Zie: Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid uit de doeken gedaan (Publicatiebureau EU, 2005)

37

meer natuurbeheer, milieuwinst en plattelandstoerisme. Dit betekent in r.o.-termen een verschuiving van recreatieve mogelijkheden bij de boer naar recreatieve mogelijkheden ‘op elk adres’. Het onderscheid tussen agrarisch bedrijf en burger is dan niet meer relevant. Er hoeft dan ook niet meer gesproken te worden over een neventak bij een agrarisch bedrijf. De activiteit zelf is onderwerp van toetsing. Het is gewenst deze lijn in de bestemmingsplannen op te nemen volgens onderstaand voorstel . Het plaatsen van kampeermiddelen en het inrichten van gebouwen voor overnachtingen in het voor-, zomer- en naseizoen wordt gezien als een constructieve versterking van het aanbod voor plattelandstoerisme. De vraag hiernaar is divers. De eigenaar/ondernemer (dus ‘elk adres’ en niet uitsluitend de agrariër) zal hierbij een specifieke doelgroep met een bijzonder aanbod moeten lokken. Dit vereist een flexibele benadering van het recreatieve gebruik, op dit moment en in de toekomst. Deze flexibiliteit in gebruik is zowel vanuit maatschappelijk (gemeente) als vanuit individueel belang gewenst. Het bestemmingsplan zal deze flexibiliteit aan gebruiksmogelijkheden als vertrekpunt moeten nemen/ mogelijk moeten maken. Cruciaal hierin is het verlaten van de huidige benadering, waarin de economische toets centraal staat. Door deze omslag in denken kan de gastvrijheid van het platteland worden verbeterd in combinatie met meer ruimtelijke kwaliteit. De ruimtelijke toets legt de nadruk op de omvang van de activiteit (in m²) en op de gewenste bijdrage aan ruimtelijke kwaliteit. Voor Drimmelen zijn dit de gebiedskenmerken zoals mate

en maat van openheid, zoals deze beschreven zullen worden in de ‘Integrale Visie Buitengebied’(deze eis stelt de provincie vast in haar beleidsnota ‘Buitengebied in Ontwikkeling’ (zie bijlage 2). Deze kenmerken worden in de bestemmingsdoeleinden vastgelegd. Het zijn daarmee de nieuwe toetsingscriteria. Het vastleggen van de omvang is dan de maximale ruimte: er is geen uitbreidingsrecht.

bestaande gebouw is hierbij niet relevant, maar de kans/betekenis van het behouden of verbeteren van het bestaande gebouw. Er wordt hier dus niet gesproken over sloop en nieuwbouw. De waarde van het gebouw (en in geval van een bedrijf ook de mate van ondoelmatigheid of overtolligheid) en de technische mogelijkheid van het gebouw voor overnachtingen zijn belangrijke criteria. De regelingen over gebruik en oppervlakte worden bij voorkeur als ‘recht’ in de voorschriften opgenomen waarbij de meldingsplicht blijft bestaan, en de uitzonderingen via vrijstelling.

Motivatie. De gangbare economische toets is gekoppeld aan een nauw omschreven gebruiksvorm en belemmert gebruiksverandering. Verder hangen de (economische) resultaten sterk af van de ondernemerskwaliteiten en de marketing. Deze zijn niet objectief toetsbaar, De financieel-economisch onderbouwing van een plan rekent vaak naar het resultaat toe. Dit biedt uiteraard geen enkele garantie. De toets leidt daarnaast tot zeer lastige posities voor gemeenten. De zogenoemde economische noodzaak leidt tot druk op terreinuitbreiding of nieuwbouw, daar waar bij het gebruik van gebouwen nog overeenstemming bestond (‘de uitbreiding gaat nu echt te ver’). Voorgesteld wordt daarom de toets van de economische noodzaak geheel te verlaten en te vervangen door een ruimtelijke toets. Het gaat immers om ruimtelijke kwaliteit.

Thans vallen voormalige bedrijfsgebouwen bij bedrijfsbeëindiging in het algemeen in het overgangsrecht. Met behoud van voldoende bijgebouwen voor het wonen is de overige ruimte van de (voormalige bedrijfs)gebouwen in te zetten als overnachtingsmogelijkheid. De oppervlakte van het


Vervangende nieuwbouw ten behoeve van verblijfsrecreatie wordt gezien als een belangrijke bijdrage aan het toeristisch beleid van de gemeente. Vervangende nieuwbouw is daarom mogelijk en wordt gecombineerd met ruimtelijke doelen, zijnde het slopen van bestaande, niet-karakteristieke bedrijfsgebouwen. Bij nieuwbouw wordt het permanente karakter van de nieuwe (sub)bestemming gevestigd en daarom is een bepaalde combinatie van sloop en nieuwbouw voor te stellen. Deze combinatie dient aan te sluiten bij de andere voorstellen van nietrecreatief en niet-agrarisch hergebruik en nieuwbouw in het bestemmingsplan. Deze voorstellen worden onder meer uitgewerkt in het nieuwe bestemmingsplan buitengebied dat momenteel door de gemeente wordt voorbereid.

1. 2. 3. 4.

Voornoemde uitgangspunten worden hierna uitgewerkt voor: Voorzieningen: kamperen Voorzieningen: verblijfsrecreatie in gebouwen Voorzieningen: kleine attracties voor dagrecreatie in gebouwen en op gronden Evenementen

38

5.2.1 Voorzieningen; kamperen In de huidige nationale wetgeving wordt er onderscheid gemaakt in reguliere en minicampings. De eerste zijn ‘bestemmingsplanplichtig’, de minicampings zijn te regelen middels ontheffing. De gemeente Drimmelen wilt dit onderscheid handhaven. Daarnaast ziet zij thans geen reden om in het nieuwe bestemmingsplan buitengebied de mogelijkheid voor een nieuw, regulier kampeerterrein op te nemen. Met betrekking tot de minicampings, de ontheffingsgronden en voorwaarden, wil de gemeente wel het een en ander wijzigen ten opzichte van het daarover bepaalde in de huidige Wet op de Openluchtrecreatie. De gemeente wil alle eigenaren/bewoners/ondernemers op het platteland (dus niet meer alleen de agrariërs) de mogelijkheid bieden een minicamping te starten onder bepaalde randvoorwaarden. De seizoensbepaling wordt verruimd van thans 1 maart tot 1 november, naar de periode van 1 maart tot 1 december. De belangrijkste randvoorwaarde is dat de omvang binnen de 5.000 m² (1/2 ha) blijft. Deze omvang in m² is biedt ruimte aan gemiddeld 20 á 25 standplaatsen. Het aantal standplaatsen wordt dus niet meer geregeld (zoals thans nog het geval is met het maximum van 20), maar het maximale ruimtebeslag van 5.000 m². Daarbinnen kan flexibel gewisseld worden van recreatievorm. Het is aan de ondernemer om te bepalen hoeveel standplaatsen hij wenst te creëren. Buiten de periode moeten alle kampeermiddelen en andere opstallen zoals schuurtjes zijn verwijderd. Voor deze mogelijkheid gelden de voorwaarden zoals in de paragrafen 5.1 en 5.4 is verwoord. Deze kleinschalige kampeerterreinen worden gezien als recht binnen de gebiedsbestemmingen. Er wordt dus geen concreet maximum aantal vastgelegd. Voorts

wordt als ruimtelijk criterium gesteld dat de bebouwde voorzieningen voor de minicamping (zoals toiletruimten ed.) staat binnen de bestemming (woondoeleinden) of agrarisch bouwblok. De minicamping of plattelandscamping moet gelegen zijn aansluitend op of voor een deel onderdeel zijn van het agrarisch bouwblok. Plaatsing op afstand van de betreffende bestemming of bouwblok is alleen mogelijk middels een bijzondere vrijstelling waarbij extra voorwaarden ten aanzien van de ruimtelijke inpassing gesteld kunnen worden. Nadrukkelijk wordt vermeld dat het hierbij om een ruimtelijke begrenzing gaat. Uitbreiding om redenen van bedrijfseconomie zijn - zoals gesteld - niet aan de orde.





Overige belangrijke randvoorwaarden voor het verkrijgen van een ontheffing voor een minicamping zijn: de minicamping moet landschappelijk ingepast worden door aan te sluiten bij de landschappelijke kwaliteiten en het daarover bepaalde in het landschapsontwikkelingsplan; de concrete bepalingen hierover zullen in dit plan worden vastgelegd; de minicamping kan alleen gevestigd worden op een plaats waar voldoende infrastructuur aanwezig is voor een goede, veilige verkeersafwikkeling; dit ter bepaling van het college. In gebieden die in de nog te schrijven ‘integrale gebiedsvisie’ aangewezen zullen worden als te beschermen cultuurhistorisch of landschappelijk waardevol gebied, is het niet mogelijk om ontheffing voor een minicamping te krijgen. De openheid is een karakteristieke en bovenal historische waarde van dit gebied die behouden moet blijven. Aansluitend op een (natuurlijke) verdichting in het landschap wordt wel


het paalkamperen langs lange afstandswandel- en/of fietsroutes toegestaan door een algemene vrijstelling op te nemen met vermelding van het aantal m², vergelijkbaar met de beschrijving van nutsgebouwen. Zo mogelijk en in aanvulling kan in de APV het aantal overnachtingen en het voorkomen van excessen worden geregeld. Het natuurkamperen in natuurgebieden van minimaal 25 ha is in de gemeente Drimmelen niet aan de orde.

o

o

o o

o o

Indien er een verzoek komt voor de vestiging van een grootschalige, regulier kampeerterrein, dan zullen daarbij voordat wordt overgegaan tot het aanvragen van een bestemmingsplanwijziging binnen de gemeente en bij de provincie, de volgende toetsingscriteria gehanteerd worden: draagt de ontwikkeling van dit grootschalig kampeerterrein bij aan de kwaliteiten van het betreffende landschap (bijv. de structuur van openheid met kleinschalige landschapselementen; is de ontsluiting en verkeersafwikkeling in verkeertechnisch en landschappelijk opzicht (ecologie, water, beeldkwaliteit) goed geregeld. Dit betekent dat het kampeerterrein in het bedrijfsplan moet aantonen dat: het de kenmerken van het landschap versterkt worden, er een slimme verkeersafwikkeling is uitgewerkt die rekening houdt met het recreatieprofiel en de verkeersveiligheid van de recreanten, het goed omgaat met waterhuishouding en ecologie; het aantoonbaar bijdraagt aan de recreatiemissie van deze nota. Een dusdanige ontwikkeling is nader te omschrijven en op te nemen als wijzigingsbevoegdheid, dan wel als

39

integrale planherziening bij de herziening van het bestemmingsplan buitengebied. De gemeente Drimmelen wil de komst en het verblijf van campers mogelijk maken. Indien de behoefte daartoe duidelijk is, zal in de APV een toewijzing worden opgenomen voor een aantal nader te bepalen plaatsen, bijvoorbeeld bij de jachthavens.

5.2.2 Voorzieningen: niet-vergunningplichtige verblijfsrecreatie in gebouwen Het bieden van overnachtingsmogelijkheden in gebouwen is in principe toegestaan, zonder dat hiervoor een exploitatievergunning vereist is. Het gewone logeren op elk adres/woning is nooit in de ruimtelijke ordening geregeld: er is geen noodzaak om het logeren in de woning te regelen, ook niet als dit als inkomen gezien wordt. Uitgangspunt hierbij is dat deze vorm van verblijf binnen de inhoud van de woning past (dus ook hier geen discussie over uitbreiding omwille van de overnachtingen). Aspecten van brandveiligheid en van woningsplitsing zijn onderwerp van meldingsplicht.







Wel gelden hierbij de volgende voorwaarden: In het geval van een Bed & Breakfast mag er tegelijkertijd aan niet meer dan 10 personen in maximaal 5 kamers verblijf worden aangeboden (vanaf 6 kamers is inschrijving bij het Bedrijfschap Horeca en Catering verplicht); In het geval van appartementen mag er tegelijkertijd aan niet meer dan 20 personen in maximaal 5 appartementen verblijf worden geboden; De aanbieders van deze vormen van overnachtingen dienen zelf voor voldoende parkeergelegenheid op het

 

eigen terrein te zorgen; het aantal parkeerplaatsen wordt gekoppeld aan het aantal kamers c.q. appartementen: 1 parkeerplaats per kamer of appartement; Het aanbieden van een verblijfsaccommodatie moet worden gemeld bij de gemeente; Wanneer bedrijfsmatig alcoholhoudende dranken worden verstrekt, dan moet daarvoor een dranken horecavergunning worden aangevraagd. Het bieden van overnachtingsmogelijkheden kan dienen om streekeigen gebouwen te behouden. Om permanente bewoning tegen te gaan en het verblijfsrecreatieve karakter te benadrukken is overnachting gekoppeld aan een periode, dat wil zeggen van 1 januari tot en met 16 januari en vanaf 1 maart tot en met 31 december. Naast het niet wijzigen van de oorspronkelijke bestemming van het gebouw en het niet opnemen van de niet-permanente gast in het bevolkingsregister, kan handhaving zich concentreren op de verbodsperiode van 16 januari tot 1 maart.

5.2.3 Voorzieningen: kleine attracties voor dagrecreatie in gebouwen en op gronden (ruimtes voor workshops, educatie en spel, boerengolf en poldersport) Het bieden van dagrecreatieve mogelijkheden in gebouwen sluit aan bij de benadering van verblijfsrecreatie en wordt als volgt voorgesteld. Het aanbieden van dagrecreatie geschiedt op het erf, de gebouwen en de (agrarische) gronden, al dan niet in combinatie met verblijfsrecreatie of ander nietrecreatief gebruik. Het aanbieden van dagrecreatie wordt gezien als een belangrijke bijdrage aan


plattelandstoerisme (mede als weerbestendige voorziening). Vanuit deze visie gaat het om dagrecreatie die aansluit bij het profiel van wandelen en fietsen, en van beleving van landschap, landbouw en voedsel, natuur, water en erfgoed. Om een kwalitatieve aansluiting tussen dagrecreatie en dit profiel te bereiken, wordt de mogelijkheid van dagrecreatie verbonden met behoud (of ontwikkeling) van streekeigen gebouwen of met vervangende nieuwbouw in combinatie met sloop. In het verlengde van de toeristisch-recreatieve visie kunnen er ook ‘zelfstandige, ondersteunende en op streekeigen producten gerichte kleinschalige horecaactiviteiten worden aangeboden, ter ondersteuning van de recreatieve activiteiten in het buitengebied en/of ter behoud (of ontwikkeling) van streekeigen gebouwen of met vervangende nieuwbouw in combinatie met sloop. Onder ‘kleinschalig’ wordt hier verstaan: met een maximale totale bedrijfsvloeroppervlakte van 100 m2. De zelfstandige kleinschalige horeca-activiteit moet gekoppeld zijn aan een woning of (agrarisch) bedrijf en de ondersteunende horeca moet gekoppeld zijn aan reguliere recreatieve activiteiten (zoals verblijfsrecreatie of een dagrecreatieve voorziening). Die reguliere recreatieve activiteit is de hoofdbestemming en de ondersteunende horeca houdt daar rechtstreeks mee verband. Het gebruik van de gronden voor dagrecreatie zoals boerengolf of “poldersport”, wordt gezien als een goede bijdrage aan het toerisme in de gemeente Drimmelen. Ook afspraken over medegebruik voor paden zijn mogelijk (zie paragraaf 5.3).

40

Het medegebruik voor ballonvaarten is eveneens mogelijk zonder regeling in het bestemmingsplan mits een terrein niet structureel voor de start van ballonvluchten is bedoeld. Het agrarisch grondgebruik blijft dan hoofdgebruik. Permanent gebruik van de gronden voor dagrecreatie is ruimtelijk begrensd tot het erf (bestemming woondoeleinden of agrarisch bouwblok). Permanent gebruik van agrarische gronden voor dagrecreatie is niet bedoeld. Voor evenementen: zie hierna. Er zijn geen behoeften bekend voor nieuw permanent gebruik zoals terreinen voor modelvliegtuigen en dergelijke. Wel is er een behoefte kenbaar gemaakt aan de realisatie van een openlucht speelterrein annex landgoed met enkele appartementen. Deze terreinen behoeven in het algemeen een specifieke bestemming vanwege het structurele gebruik van de (agrarische) gronden. Voor een dergelijke vraag (nu en in de toekomst) is herziening van het bestemmingsplan de aangewezen weg. Algemeen uitgangspunt is dat de activiteiten worden getoetst aan hun bijdrage aan de ruimtelijke kwaliteit en aan de voorliggende toeristisch-recreatieve visie.

5.2.4 Evenementen Evenementen dienen volgens jurisprudentie te worden bestemd wanneer zij een structureel karakter hebben (indien zij niet kortstondig en incidenteel zijn, aldus jurisprudentie). Dit betekent dat het medegebruik van agrarische gronden voor jaarlijkse gebeurtenissen in het bestemmingsplan moeten zijn opgenomen, in de regel als subbestemming. De aspecten van openbare orde en veiligheid zijn onderwerp van de Algemeen Plaatselijke Verordening

van de gemeente. Naast reeds bestaande evenementen en culturele manifestaties, zijn geen initiatieven voor nieuwe evenementen in het buitengebied bekend. Nieuwe evenementen dienen bij te dragen aan de voorliggende visie op recreatie en toerisme en mogen geen bedreiging vormen voor natuur en landschap(waar nodig kan een toets Natura 2000 noodzakelijk zijn). Daarom zou het bestemmingsplan een algemene vrijstellings- of zelfs wijzigingsbevoegdheid kunnen opnemen voor nieuwe initiatieven met een structureel karakter. Voor evenementen met een niet structureel en dus bijna eenmalig karakter kan het bestemmingsplan bij de algemene gebruiksvoorschriften enkele (doelstellende) criteria vaststellen met een eenduidige verwijzing naar specifieke gebiedskwaliteiten en aard van evenementen die aldaar kunnen plaatsvinden.

5.3 Routegebonden recreatie Ten behoeve van een (vrijwillig en in overleg georganiseerd) netwerk aan wandelpaden is medegebruik van particuliere gronden in deze nota een goede optie. De Vereniging voor Agrarisch natuurbeheer is thans bezig met het uitwerken van een plan hiervoor. Dit wordt door de gemeente van harte ondersteund. Voor het (mede)gebruik van gronden kan een financiële compensatie overeengekomen worden.

–

 

5.4 Toets ruimtelijke kwaliteit In alle gevallen wordt voorgesteld dat de eigenaar of gebruiker een plan indient waarin de (bijdrage aan de) ruimtelijke en recreatieve kwaliteit wordt aangetoond. In aansluiting op het vermelde in paragraaf 5.1 zijn dit: Bijdrage aan landschappelijke, ecologische, water- en cultuurhistorische doelen/kenmerken van de gebiedsbestemming. Bijdrage aan beeldkwaliteit gebouwen en erf, Bijdrage aan de toeristisch-recreatieve visie. Zo ontstaat een constructieve benadering waarin het de initiatiefnemers zijn die zich moeten verdiepen hoe hun plannen bijdragen aan de gemeentelijke beleidsdoelen, in dit geval de bijdrage aan toeristischrecreatieve visie, het landschapsontwikkelingsplan en het nieuwe bestemmingsplan buitengebied. Daarom wordt bewust gesproken over ‘doelen’ en ‘bijdrage’ en niet over ‘voorwaarden’ en ‘inpassing’. De toets van deze ontwikkelingsgerichte aanpak verschuift ‘aan het loket’ in die zin dat de ambtenaar niet kijkt of het plan ‘past’ (dit was kaderstellend), maar dat de initiatiefnemer uitlegt hoe het plan bijdraagt aan de gemeentelijke doelstellingen.

Routes en toegankelijkheid voor auto’s en motoren worden nader bekeken. De voorstellen voor zonering van de recreatieve toegankelijkheid kunnen worden opgenomen in de bestemmingsdoeleinden en/of als algemene toetsingskaart. Uitwerking van maatregelen gebeurt op de reguliere wijze (verkeersbesluit).


41


42

6 Actieplan

6.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de vertaalslag gemaakt van de beleidsvisie naar het actieplan, bestaande uit een aantal concrete projecten. De keuze van deze projecten is gebaseerd op de visie, de prioriteiten die aangegeven zijn door de deelnemers aan de verschillende workshops en een eigen beoordeling aan de hand van een aantal criteria (zie bijlage 4). Ze leveren daarmee een essentiële bijdrage aan de gekozen identiteit voor de gemeente Drimmelen en de in de beleidsvisie verwoorde doelstellingen.

Het belangrijkste uitgangspunt (kern) is het centraal stellen van de identiteit van Drimmelen en het vorm geven van het gewenste imago. Als het ware wordt er

Missie Drimmelen is dé uitvalsbasis van het Nationaal Park de Biesbosch voor watersporters en voor wandelaars en fietsers. Samengevat richt de beleidsvisie en het actieplan zich op een vijftal peilers, die in zeker opzicht een ruimtelijk verband met elkaar hebben. Dit ruimtelijk verband is in het schema hiernaast weergeven. De vijf peilers c.q. deelgebieden zijn:


43

van binnen naar buiten gedacht. Ieder deelgebied is als speerpunt op te vatten en heeft daarbij een eigen specifieke functie en doel, uiteraard passend binnen het geheel en de centrale doelstellingen. Dit schema, de deelgebieden c.q. speerpunten vormt de basis van de indeling van het actie- en projectenplan dat in de volgende paragraaf beschreven wordt.

6.2 Uitwerking projecten In bijlage 4 is een matrix weergegeven waarin alle voorgestelde projecten overzichtelijk zijn samengevat en ook zijn beoordeeld op basis van een aantal criteria. Deze criteria welke hieronder genoemd worden, zijn ook te gebruiken voor beoordeling van nieuwe, toekomstige projecten. Het Toeristisch Platform heeft hiermee een handvat om projecten te beoordelen en naar voren te schuiven voor uitvoering. Voorts is het van belang dat het gehele actieplan een evenwichtig en samenhangend geheel vormt. Dit aspect, dat niet in een duidelijk criterium te vatten is, heeft eveneens een belangrijke rol gespeeld bij de samenstelling van dit actieplan.

–

– – – – –

De criteria waarop de projecten beoordeeld zijn, zijn: Aansluiting bij de beleidsvisie: doelstellingen, identiteit, doelgroepen, gewenst (nieuw) aanbod, promotie en samenwerking. Op redelijke termijn (kort 1 tot 3 jaar of middellang 46 jaar) uitvoerbaar. Financieel haalbaar. Aansluiting bij en uit te voeren door ondernemers en uitvoeringsinstanties. Verwacht resultaat Onderscheidend zijn ten op zichte van de concurrentie.

Hieronder worden de prioritaire projecten van het actieplan achtereenvolgens beschreven naar doel, doelgroepen, uitvoerende en betrokken organisaties en uitvoeringsperiode. De projecten zijn vooralsnog niet begroot omdat de kosten in dit stadium veelal moeilijk in te schatten zijn. In paragraaf 6.4 wordt nader ingegaan op de kosten en financiering van het gehele actieplan.

A. Nationaal Park: Inhoud geven aan identiteit en gewenst imago Drimmelen ontleent zijn belangrijkste merkwaarde aan het Nationaal Park De Biesbosch met de daartoe behorende basiselementen natuur en water. De Biesbosch geniet reeds grote naamsbekendheid en daarvan profiteert de gehele gemeente Drimmelen. Project 1. Communicatieplan om identiteit inhoud te geven Toelichting en doel: De focus van dit plan moet zijn: ‘zich profileren als uitvalsbasis voor NP De Biesbosch’. Hiervoor zal de bereikbaarheid van het natuurpark goed geregeld moeten zijn en de omliggende dorpen, organisaties en evenementen zullen zich zoveel mogelijk moeten conformeren aan dit profiel. De identiteit, en indirect daarmee het imago, wordt bevestigd en versterkt door producten (in het gehele gebied) te combineren met de merkwaarden Biesbosch, natuur en water. Thema’s en elementen die daarbij ingezet kunnen worden zijn: ‘de strijd tegen het water’, ‘de rol van het water bij verdedigingslinies’, molens, polderlandschap, natuur etc.


Doelgroepen: Toeristen algemeen, regiobewoners in de wijde omtrek. Trekkende organisatie: Toeristisch Platform Drimmelen Overige betrokken organisaties: Samen een Drimmelen, Brabant aan de Biesbosch Uitvoeringsperiode: Ten eerste zal een plan voor de periode 2008-2010 op hoofdlijnen worden opgesteld. Voorts volgt ieder jaar een invulling van activiteiten. B. Water: Verbinding(en) met NP De Biesbosch Het water in Drimmelen heeft veel aantrekkingskracht op toeristen en is belangrijk voor de economische groei. Maar het water zorgt tevens voor een barrière om het NP De Biesbosch te bereiken. Het is noodzakelijk om Drimmelen optimaal aan het natuurgebied te verbinden om daar maximaal van te kunnen profiteren. Verder is het van belang het aanbod van de watersportgerelateerde bedrijven te versterken en innovatie te stimuleren.

Project 2. Realisatie fiets-voetveer of watertaxi naar NP De Biesbosch Toelichting en doel: Drimmelen heeft een veer of watertaxi nodig om zich als de zuidelijke toegangspoort naar het NP De Biesbosch te kunnen profileren en zo meer bezoekers te kunnen trekken. Als eerste stap hiertoe zal een soort haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd moeten worden waarin de verschillende mogelijkheden (praktisch en organisatorisch) en de kosten

44

geïnventariseerd worden. In dat onderzoek moet ook beschouwd worden of deze oversteek zelf als een soort ‘attractie’ te ontwikkelen is. -

-

-

-

-

De belangrijkste onderzoeksonderwerpen zijn: Het in kaart brengen van de vraag voor de komende 5 jaar. Welke doelgroepen zullen gebruik maken van de oversteek, met welk doel, welke route wordt gevolgd, in welke periode, wat zijn de te verwachten bezoekersaantallen. Een analyse van vergelijkbare verbindingen over waterwegen. Welke investeringen zijn gemaakt, exploitatiekosten, opbrengsten, bezoekersaantallen, ervaringen, uitvoerende instanties en de succes- en faalfactoren. Welke fietsen wandelpaden sluiten aan op deze verbinding. Zijn deze aantrekkelijk genoeg voor de Biesbosch beleving. Welke aanpassingen moeten hiervoor nog worden uitgevoerd en welke knelpunten overwonnen. Het in kaart brengen van ondernemers in de regio die reeds verbindingen over het water leveren in de Biesbosch. Is er een unieke vorm van overzetten haalbaar, die extra toeristen kan aantrekken. Financiële analyse: kosten, baten, financiering, subsidiemogelijkheden Voorafgaand aan dit onderzoek kan nagegaan worden of ook andere gemeenten rondom de Biesbosch (met name Dordrecht en Geertruidenberg) geïnteresseerd zijn om deel te nemen en mee te betalen aan dit onderzoek, zodat ook eventuele nieuwe veerverbindingen vanuit die gemeenten in het onderzoek meegenomen kunnen worden. Bovendien kunnen dan ook andere gemeentegrensoverschrijdende exploitatievormen in het onderzoek worden meegenomen. Het uiteindelijke doel moet zijn om minimaal tot een proefperiode van een paar jaar te komen, zodat de

kosten en baten goed in beeld gebracht kunnen worden.

Doelgroepen: watersporters, watersportbedrijven, Staatsbosbeheer

Doelgroepen: Fietsers en wandelaars

Trekkende organisatie: Gemeente Drimmelen

Trekkende organisatie: Gemeente Drimmelen

Overige betrokken organisaties: watersportorganisaties, Kamer van Koophandel, banken.

Overige betrokken organisaties: Ondernemers, Staatsbosbeheer, eventueel andere Biesboschgemeenten en ook het Overleg Orgaan NP De Biesbosch Uitvoeringsperiode: Onderzoek 2008, start pilot zomer 2009, vervolg vanaf 2010. Project 3. Stimuleren van innovatie bij de watersportbedrijven. Toelichting en doel: Een breed publiek moet gebruik kunnen maken van de watersportmogelijkheden (verhuur etc.). Daarbij moet rekening gehouden worden met de zorg om de natuurwaarden en de beleving van de Biesbosch niet te verstoren (bijv. door teveel luidruchtige boten en toeristen). Omdat de watersport en het NP De Biesbosch één van de belangrijkste peilers van het toerisme in en naar Drimmelen is, zal gewaakt moeten worden dat deze tak zich markconform blijft ontwikkelen. In dit project zal de huidige en toekomstige ‘vraag’ in kaart gebracht worden en getoetst worden of ‘het (huidige) aanbod’ daarop (voldoende) is afgestemd. Indien het antwoord hierop negatief blijkt te zijn, zal met het bedrijfsleven in deze sector indringend gesproken moeten worden en zullen bedrijven geactiveerd moeten worden te innoveren. De gemeente kan dit proces, samen met andere organisaties (zoals brancheorganisaties, Kamer van Koophandel, banken ed.) faciliteren.


Uitvoeringsperiode: 2009 C. Uitvalsbasis Drimmelen: Levendig Drimmelen door versterking aanbod In de analyse is vastgesteld dat de watersport en het toerisme in het dorp Drimmelen een levendig centrum mist. Zo’n centrale plaats, plein of haven, waar het altijd te doen is, waar het ‘bruist’, waar je ‘gezien wil worden’, is belangrijk voor het aantrekken van toeristen. Een dergelijk centrum komt er niet vanzelf, ook niet met een kant en klaar plan. Daaraan zal door alle betrokkenen gewerkt moeten worden, door middel van (nieuwe) horeca, evenementen, pleinvorming, straatmeubilair etc. Project 4. Planontwikkeling toeristisch aantrekkelijk centrum Drimmelen. Toelichting en doel De ontwikkeling van de Biesbosch Marina krijgt steeds verder vorm. Echter, er blijven nog veel onzekerheden bestaan welke plannen waneer ten uitvoer worden gebracht. Mede hierdoor mist Drimmelen een aantrekkelijk toeristisch centrum. De gemeente heeft bepaald dat een dergelijk centrum moet ontstaan tussen de nieuwe Marina en de oude haven. Hier is ook ruimte voor nieuwe bedrijven. Ook in bepaalde delen rondom de oude haven is plaats voor (nieuwe) horeca en gezelligheid. De planontwikkeling is echter nog niet goed uitgekristalliseerd. Dit project wil daar middels nieuwe planontwikkeling invulling aan geven.

45

-

Relevante aspecten die in deze planontwikkeling meegenomen kunnen worden, zijn: Aanleg passantensteiger in de oude jachthaven met horeca in de buurt. Creëren van ruimte voor en het aanleggen van een evenemententerrein (tussen de nieuwe en oude haven). Een logische wandelroute, liefst een aantrekkelijke wandelpromenade aanleggen vanaf de parkeerplaats naar de diverse gelegenheden, (dorp, oude haven, Marina etc.)

-

Zorg voor een kwalitatief goede uitstraling. Stimuleren van innovatie binnen het bestaande horecaaanbod. Stimuleren van nieuwe horeca die het huidige aanbod kunnen aanvullen. Doelgroepen: toeristen algemeen en horecaondernemers

Overige betrokken organisaties: KHN afdeling Drimmelen, Kamer van Koophandel

Trekkende organisatie: gemeente Drimmelen

Uitvoeringsperiode: 2009

Uitvoeringsperiode: tweede helft 2008 en 2009 Project 5. Stimuleren innovatie horeca. Toelichting en doel Voor een ‘Levendig Drimmelen’ zijn aantrekkelijke horeca pleisterplaatsen noodzakelijk, die diverse doelgroepen kunnen bedienen. Een aantal horecabedrijven is gelegen op mooie locaties aan het water. Uit onderzoek is gebleken dat de horeca niet is afgestemd op de huidige trends en de vraag van toeristen (te weinig diversiteit). Ook blijken de openingtijden vaak onduidelijk. De activiteit in dit project bestaat uit enkele workshops voor de horeca, gericht op bestaande bedrijven en eventueel nieuwe ondernemers die met een horecabedrijf willen starten. De aandachtpunten: Afspraken maken over de openingstijden.

Trekkende organisatie: Gemeente Drimmelen Overige betrokken organisaties: Toeristisch Platform, Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer, e.a. Uitvoeringsperiode: Vooronderzoek 2008-2009; realisatie in 2010-2011

Trekkende organisatie: Toeristisch Platform

Doelgroepen: fietsers, wandelaars en watersporters

Overige betrokken organisaties: ondernemers van Drimmelen

-

-

Project 7. Biesbosch evenementen agenda Project 6. Creëren van zandstrandjes aan de rivier Toelichting en doel Een algemene trend in het toerisme is de vraag naar zogenaamde ‘welness’ locaties en activiteiten. Dit toerisme krijgt in het land niet alleen vorm door nieuwe sauna’s en wellnesscentra, maar ook door stadsstranden langs het IJmeer in Amsterdam en langs de Nieuwe Waterweg in Rotterdam. Ook Drimmelen kan hier op inspelen door de aanleg van een of enkele zandstrandjes langs de Amer. Bij de inrichting kan daarbij rekening gehouden worden met het karakter van de Biesbosch aan de overzijde, maar ook met moderne ‘loungeachtige’ faciliteiten. Als eerste moet hiertoe enig vooronderzoek plaatsvinden naar mogelijke locaties (fysieke mogelijkheden, bereikbaarheid, veiligheid, parkeermogelijkheden etc.) en kosten. Daarna kan tot feitelijke uitvoering besloten worden. Doelgroepen: toeristen algemeen, regionale bewoners


Toelichting en doel Het belangrijkste doel is het verzamelen van alle activiteiten en evenementen in de gemeente Drimmelen en het bekendmaken bij het publiek. In Brabant is enkele jaren geleden een database voor de provincie opgestart. Deze is toegankelijk gemaakt door o.a. een website. Uitpunten gevestigd in bibliotheken zorgen voor regionale invulling en verspreiding van informatie van de uitgaansactiviteiten. De gemeente Drimmelen kan van deze bestaande structuur gebruik maken en een eigen Uitpunt oprichten i..s.m. de bibliotheek (Theek 5) in Made. Doelgroepen: toeristen algemeen, eigen inwoners en regionale bevolking Trekkende organisatie: Gemeente Drimmelen Overige betrokken organisaties: Theek 5, eventueel gemeente Geertruidenberg, ondernemers Uitvoeringsperiode: start in 2008, doorlopend

46

Project 8. Organisatie van drie nieuwe evenementen. Toelichting en doel Evenementen leveren een belangrijke bijdrage aan de invulling van het nieuwe toeristische beleid van Drimmelen vanuit diverse invalshoeken. Het zorgt voor naamsbekendheid, levert een bijdrage aan de imagovorming en het zorgt dat Drimmelen meer gaat ‘leven’. Een belangrijke activiteit voor de gemeente om een stroom van toeristen meerdere keren per jaar te laten kennis maken met het aanbod van Drimmelen. De organisatie van evenementen is bij uitstek een particuliere aangelegenheid. Wel zal het Toeristisch Platform moeten zorgen voor de aanjaagfunctie, de afstemming en randvoorwaarden. De gemeente kan de drempels zo laag mogelijk proberen te houden. Afstemming op diverse doelgroepen met een goede spreiding over het jaar is van belang. Ideeën voor nieuwe evenementen zijn: - mei: Biesbosch fietsmaand - zomer: Biesboschweek (focus watersport) - september: historisch Drimmelen Doelgroepen: toeristen algemeen Trekkende organisatie: Toeristisch Platform Drimmelen Overige betrokken organisaties: Gemeente Drimmelen, ondernemers, Staatsbosbeheer, historische verenigingen Uitvoeringsperiode: In 2008 kan worden gestart met pilots, nieuwe samenwerkingvormen etc. Van 20092011 zal ieder jaar een evenement worden ontwikkeld, met als doel dat ze jaarlijks terugkeren.

D. Polders en dorpen: routes en voorzieningen Ook de dorpen en polders in de gemeente Drimmelen en rondom NP De Biesbosch kunnen profiteren van de aantrekkingkracht van De Biesbosch. Een goede routestructuur is één van de aandachtspunten voor dit deelgebied. Daarnaast moeten er langs deze routes voldoende voorzieningen zijn om het gebied voor de toerist aantrekkelijk en onderscheidend te maken. Project 9. Realisatie vrijliggende fietspaden Toelichting en doel: Drimmelen maakt reeds onderdeel uit van een aantrekkelijk fietsroutenetwerk in West-Brabant. Met dit fietsknooppunten-netwerk zijn alle dorpen op een redelijk aantrekkelijke wijze met elkaar en met de grotere steden als Breda en Oosterhout verbonden. Echter een knelpunt vormt dat de meeste fietsverbindingen over ‘gewone’ wegen gaan en te weinig over vrijliggende fietspaden. Er gaat een speciale werkgroep gevormd worden die gaat bekijken waar vrijliggende fietspaden gewenst en mogelijk zijn op belangrijke routes (tussen Drimmelen en Lage Zwaluwe en de grote steden). Vervolgens gaat de gemeente, samen met andere gemeenten en de provincie bezien hoe deze vrijliggende fietspaden gerealiseerd en gefinancierd kunnen worden. Dit voorwerk zou kunnen plaatsvinden i.s.m. het Routebureau Brabant en de ENFB. Ook buurgemeenten kunnen hierin participeren. Doelgroepen: fietsers

Uitvoeringsperiode: 2008 Project 10. Realisatie Wandelroute-netwerk De wandelmogelijkheden in Drimmelen zijn tot op heden fragmentarisch: hier en daar een route. Het doel van dit project is om tot een samenhangend geheel van wandelroutes te komen, zoals dat op fietsgebied reeds gerealiseerd is. De Agrarische NatuurVereniging Drimmelen is thans met steun van de Provincie bezig om zo’n wandelroutenetwerk te ontwikkelen voor haar gehele werkgebied. Naast een uitgewerkt projectplan moet dit ook leiden tot de daadwerkelijke realisatie van een zogenaamd ‘wandelommetje’ tussen Made, Oud-Drimmelen en Drimmelen. Daarnaast is er in samenwerking met de buurgemeenten Oosterhout, Geertruidenberg, Werkendam en het SES West-Brabant een initiatief opgestart om te komen tot een regiodekkend wandelknooppuntennetwerk. Vanuit dit netwerk kunnen themaroutes worden samengesteld om het gehele netwerk en in de publiciteit brengen. Doelgroepen: wandelaars Trekkende organisatie: ANV Drimmelen Overige betrokken organisaties: Toeristisch Platform Drimmelen, Gemeente Drimmelen, buurgemeenten, SES West-Brabant, Routebureau Brabant, ZLTO Uitvoeringsperiode: 2008

Trekkende organisatie: Gemeente Drimmelen Overige betrokken organisaties: Routebureau Brabant, Toeristisch Platform Drimmelen, ANV, ZLTO, Ses West Brabant, ENFB


47

Project 11. Voorzieningen langs routes Toelichting: Routes worden aantrekkelijker als er voldoende afstapmogelijkheden zijn. Agrariërs kunnen profiteren door mooie rustplekjes voor fietsers en wandelaars aan te bieden. Bij voorkeur in een samenwerkingsverband en onderlinge afstemming. Vanuit Brabant aan de Biesbosch wordt het project Tour de Boer opgestart. Een initiatief om boerenbedrijven een bepaalde periode open te stellen voor het publiek. Een ander samenwerkingsverband van boerenbedrijven is D’n Amerkant, dat veelal groepen op afspraak ontvangt. De rustplekjes kunnen variëren van picknicktafels tot theehuizen. De tijdelijke voorzieningen moeten op den duur wel omgezet worden naar vaste faciliteiten, met geregelde openingstijden. Doelgroepen: fietsers, wandelaars Trekkende organisatie : ZLTO, ANV Overige betrokken organisaties: agrariërs, Toeristisch Platform, Gemeente Drimmelen Uitvoeringsperiode: 2008 en verder. Project 12. Informatieborden Toelichting en doel: Het gebruik van fietsen wandelroutes kan sterk gepromoot en gestimuleerd worden door op veelgebruikte parkeergelegenheden en bij de belangrijkste toegangspoorten toeristische informatieborden te plaatsen. Het doel is de toerist zo goed mogelijk te informeren over de mogelijkheden

van het gebied. Hiermee wordt de kans op verlenging van het verblijf groter en het herhalingsbezoek gestimuleerd.

Overige betrokken organisaties: ondernemers, Staatsbosbeheer Uitvoeringsperiode: 2008

Doelgroepen:Toeristen algemeen Trekkende organisatie: Gemeente Drimmelen Overige betrokken organisaties: Toeristisch Platform Drimmelen Uitvoeringsperiode: 2008-2009 Project 13. Bevorderen beleefbaarheid verdedigingswerken Toelichting en doel: De verdedigingswerken, zoals Linie van de Munnikenhof en de Kleine Schans bij Terheijden, hebben een relatie met water en ondersteunen daarmee de identiteit van Drimmelen. Daarnaast hebben de werken een belangrijke cultuurhistorische en toeristisch-recreatieve waarde in en voor het gebied. Deze werken moeten niet gezien worden als belangrijke toeristische trekkers, maar wel als ‘pareltjes’ van de regio. Om deze verdedigingswerken tot leven te brengen zullen diverse aanpassingen noodzakelijk zijn. Hiertoe zijn voor beide werken in het kader van de West-Brabantse verdedigingslinies al plannen ontwikkeld. Deze plannen moeten nu uitgevoerd worden.

Project 14. Stimuleren karaktervolle overnachtingaccommodaties Toelichting: De variatie aan verblijfsaccommodaties in de regio is beperkt, Voor de doelgroep fietsers en wandelaars die Drimmelen wil aantrekken, zijn karaktervolle, kleinschalige overnachtinglocaties het belangrijkste gemis. De gemeente wil deze vorm van verblijf, zoals bed & breakfast adressen en appartementen bij de boer, daarom stimuleren. Door het regelmatig organiseren van voorlichtingsavonden en workshops hierover en door actieve ondersteuning van potentiële nieuwkomers op dit gebied wil de gemeente hieraan, samen met agrarische en andere organisaties, vormgeven. Doelgroepen: fietsers en wandelaars Trekkende organisatie: Toeristisch Platform en Gemeente Drimmelen Overige betrokken organisaties: Agrariërs, Horeca, Recron Uitvoeringsperiode: lopend

Doelgroepen: inwoners gemeente, fietsers en wandelaars Trekkende organisatie: Stichting Cultuurhistorie, Gemeente Drimmelen


48

Water: verbindingen en aanbod

Levendig Drimmelen

1 Communicatieplan imago vorming (samenvoegen met project 15) 2 Realisatie fiets-voetveer of watertaxi naar NP De Biesbosch 3 Stimuleren van innovatie bij watersportbedrijven 4 Planontwikkeling toeristisch aantrekkelijk centrum Drimmelen 5 Stimuleren innovatie horeca 6 7 8

Routes en voorzieningen

Omliggende Steden en attracties

9

toeristen algemeen

TPD

fietsers en wandelaars gemeente watersporters

gemeente

fiesters, wandelaars, gemeente watersporters watersporters, toeristen horeca algemeen Creëren van zandstrandjes aan de rivier toeristen algemeen gemeente/ horeca Biesbosch evenementen agenda toeristen algemeen gemeente/ bibliotheek Organisatie van drie nieuwe evenementen toeristen algemeen TPD/gemeente ondernemers Realisatie vrijliggende fietspaden fietsers gemeente

Cofinanciering

2009

2010 ondenemers

REAP + eventueel andere BB-gemeenten watersportbedrijven

horeca

ondernemers provincie

10 Realisatie wandelroutenetwerk

wandelaars

11 Voorzieningen langs routes

fietsers en wandelaars agrariers

12 Informatieborden

toeristen algemeen

gemeente

ondernemers

13 Bevorderen beleefbaarheid verdedigingswerken 14 Stimuleren karaktervolle overnachtingsaccommodaties 15 Ontwikkelen en uitvoeren promotieplan gericht op grote steden (samengevoegd met project 1)

fietsers, wandelaars

diverse overheden gemeente

St. Cultuurhistorie, Staatsbosbeheer


fietsers, wandelaars toeristen alg, scholen, natuurliefhebbers

gemeente

2008

uitvoerende instantie

Doelgroep

Actie

Project Imago

andere BB gemeenten

TPD

49

E. Omliggende steden en attracties: promotie en samenwerking Project 15. Ontwikkelen en uitvoeren promotieplan gericht op relevante doelgroepen in de grote steden Toelichting en doel: Gemeenten rondom de Biesbosch, de grotere steden en de verblijfaccommodaties uit Oosterhout hebben een groot potentieel aan toeristen die aangetrokken kunnen worden om de gemeente Drimmelen te bezoeken. Middels de uitvoering van een gericht promotieplan zal Drimmelen als toegangspoort neergezet worden voor Het NP De Biesbosch en als aantrekkelijk recreatief fietsen wandelgebied voor de bewoners van de omliggende steden. Doelgroepen: (verblijfs)toeristen algemeen, natuurliefhebbers, scholen, inwoners in straal van 50 km rond Drimmelen. Trekkende organisatie: Toeristisch Platform Drimmelen

– –

– – – – – – –

– –

Overige betrokken organisaties: VVV’s, accommodatieverschaffers, Gemeente Drimmelen

– –

Uitvoeringsperiode: 2008 en verder

–

6.3 Organisatie en samenwerking Het Toeristisch Platform Drimmelen zal definitief opgericht moeten worden door de gemeente. Belangrijk is dat er een evenwichtige bezetting is van branche en kennis. Voorgesteld wordt dat de volgende partijen zitting hebben in dit Platform: onafhankelijk voorzitter bestuurlijk verantwoordelijke voor de portefeuille Recreatie & Toerisme van de gemeente Drimmelen;

– – –

1 vertegenwoordiger van elke ondernemersvereniging van elk dorp (in totaal 6) 1 vertegenwoordiger van het toeristisch bedrijfsleven 1 vertegenwoordiger van de horeca 1 vertegenwoordiger van de culturele organisaties in de gemeente Drimmelen 1 vertegenwoordiger van de heemkundekringen en natuurverenigingen binnen de gemeente 1 vertegenwoordigers namens de landbouworganisatie(s) en Agrarische Natuurvereniging Ambtelijke beleidsmedewerker R&T van de gemeente, tevens secretaris van het Platform. Het Platform bestaat dus in totaal uit circa 14 personen en zal tenminste 4 maal per jaar vergaderen. De agenda voor elke vergadering wordt opgesteld door de voorzitter en de secretaris. Uiteraard mogen alle leden agendapunten aangedragen, mits 14 dagen van te voren aangeleverd. De hoofdtaken van het Toeristisch Platform zijn: toezien op, stimuleren en daar waar mogelijk actief ondersteunen van de uitvoering van het projectenplan; uitvoering geven aan de projecten op het gebied van communicatie, promotie en evenementen (projecten 1, 8 en 15); zorgdragen voor de monitoring (zie par. 6.5); het stimuleren van andere (nieuwe) ontwikkelingen op het gebied van recreatie en toerisme; het terugkoppelen naar en zorgdragen voor draagvlak bij de achterban van besluiten die genomen zijn door het platform; het geven van gevraagd en ongevraagd advies over toeristisch-recreatieve ontwikkelingen aan de gemeenteraad; het stimuleren van en invulling geven aan samenwerking met andere regiogemeenten en organisaties op het gebied van recreatie en toerisme; het jaarlijks opstellen van een voortgangsrapportage.


Het platform moet zorgdragen voor een goed intern communicatieplan, zodat alle andere ondernemers in de gemeente goed op de hoogte gehouden worden en betrokken bij de toeristisch-recreatieve ontwikkelingen in Drimmelen. Naast de interne samenwerking zet de gemeente Drimmelen ook de samenwerking met de gemeenten Oosterhout, Geertruidenberg en Werkendam binnen het project Brabant aan de Biesbosch voort. Hiermee kan Drimmelen profiteren van een breder productaanbod om verblijftoeristen langer vast te houden. Voorts is de gemeente voorstander van een versterkte samenwerking tussen de ‘echte Biesboschgemeenten’ Dordrecht, Werkendam en Drimmelen. Thans wordt er in opdracht van Staatsbosbeheer en het Overleg Orgaan Nationaal Park De Biesbosch een nieuw toeristisch-recreatief beleids- en actieplan voor het Biesbosch-gebied in deze drie gemeenten opgesteld. Voorstellen in dit plan op het gebied van productontwikkeling, promotie en samenwerking zullen door de gemeente Drimmelen positief tegemoet getreden worden.

6.4 Kosten en financiering Van de in paragraaf 6.2 beschreven projecten zijn een aantal indicatief begroot. Bij een groot aantal projecten blijkt echter dat ze in dit stadium nog niet te begroten zijn, omdat er eerst enig voorwerk of vooronderzoek noodzakelijk is. De kosten van de indicatief geraamde projecten bedragen de komende drie jaar in totaal circa 400.000 euro.

50

of die voor groenvoorzieningen. Met andere woorden per uit te voeren project moet en zal bekeken worden hoe de totale financiering kan gaan plaatsvinden.

In het projectenoverzicht op pagina 49 is ook aangeven dat er voor een groot aantal projecten cofinanciering vanuit andere partijen en/of subsidieregelingen mogelijk c.q noodzakelijk is. De totale cofinancieringmogelijkheden worden voorlopig (en voorzichtig) geraamd op € 135.000,-. Om deze cofinanciering ‘binnen te halen’ dient er wel actie ondernomen te worden, dat gaat immers niet vanzelf. Het verdient daarom de aanbeveling hier actief mee aan de slag te gaan. Dit kan uitgevoerd worden door de nieuwe toeristische beleidsmedewerker en/of door het inschakelen van daartoe gespecialiseerde externe bureau’s.

Tenslotte dient de Gemeente Drimmelen rekening te houden met kosten voor de oprichting en het ondersteunen van het toeristische platform. De ondersteuning zal zeer waarschijnlijk gebeuren door de nieuwe medewerker toerisme. Deze kostenpost zit al in de gemeentelijke begroting verwerkt en is hier daarom niet extra opgenomen. De organisatiekosten voor het Platform beperken zich tot wat vergaderen administratieve kosten. Er is vanuit gegaan dat deze bij de gemeente of een deelnemende ondernemer plaatsvinden en daarom ook zeer beperkt zullen zijn.

De realisatie van bijdragen of cofinanciering vanuit het (toeristisch) bedrijfsleven dient geregeld te worden in het Toeristisch Platform en de daarbij aangesloten ondernemersverenigingen. Geadviseerd wordt dat de gemeente hierover een soort convenant afsluit met deze verenigingen, waarin de inspanningen van de gemeente (in de vorm van uit te voeren projecten, arbeid en financiën) en die van de ondernemersverenigingen en andere deelnemende organisaties (eveneens in de vorm van inzet en geld) voor een aantal jaren worden vastgelegd. Dit schept duidelijkheid en vertrouwen en voorkomt frustraties tijdens de uitvoering van dit plan.

6.5 Monitoring De gemeente Drimmelen en het Toeristisch Platform zijn samen verantwoordelijk zijn voor een goede monitoring van de voorgestelde projecten en het toerisme.

– Naast cofinanciering vanuit (provinciale en andere) subsidies en die vanuit het bedrijfsleven dient het overige deel van de kosten voor uitvoering van dit actieplan betaald te worden door de gemeente. Dit kan voor een groot deel uit het reguliere toeristische budget (circa € 135.000 per jaar), maar soms ook uit andere bestaande budgetten, zoals het evenementenbudget, budgetten van de afdeling verkeer (bv voor de aanleg van vrijliggende fietspaden)

–

– –

– – – – – – – – –

Met betrekking tot de ontwikkeling van toerisme kan gekeken worden naar: Aantal bezoekers aan rondvaartbedrijven Aantal passanten haven Aantal bezoekers aan het bezoekerscentrum en begeleide excursies Aantal bezoekers aan evenementen Aantal overnachtingen in het bungalowpark, op campings, in hotels en in B&B-adressen Bezoekgegevens verschillende websites Waardering voor verblijven in een accommodatie of bestemming (www.zoover.nl) Investeringen in toerisme Omzetmonitor van het bedrijfsleven (via de KvK). Monitoring is absoluut noodzakelijk om het beleidsplan zo goed mogelijk ten uitvoer te brengen. Het volgen van de projecten en indien nodig bijsturen is belangrijk om een optimaal resultaat te kunnen bereiken in de economische groei in Drimmelen.

Het advies is om jaarlijks elk project, de ontwikkeling van het toerisme en de trends in kaart te brengen. Met betrekking tot de projecten is van belang te kijken naar: De voortgang van de uitvoering van het project in de gestelde periode. De resultaten per project, zowel kwalitatief als kwantitatief in de vorm van (toename) bezoekersaantallen. De effectiviteit van het communicatie- en promotie activiteiten. Een check of de verwachte trends en ontwikkelingen zich daadwerkelijk voordoen


51

52

BIJLAGEN

53

Bijlage 1: Geïnterviewden over lokale Beleidsnota Recreatie en Toerisme

Organisatie

Naam

Cambiance Biesbosch Marina

Marcel van den Heuvel

Drimmelen

Staatsbosbeheer (Biesbosch bezoekerscentrum)

Frans Fronik

Drimmelen

Jachthaven Biesbosch Marina Drimmelen

Ton den Ekster

Drimmelen

Rondvaartbedrijf Zilvermeeuw

Adriaan Schuller

Drimmelen

De Belhamel

Corne Bossers

Lage Zwaluwe

Minicamping Munnikenhof

Chris Joosen

Terheijden

Café Botenverhuur Watersport

Dhr. R.C. Ebert

Drimmelen

Mureau Landbouw en Natuur

Jose Mureau

Wagenberg

De Korenbeurs

Ton van der Made

MADE

De Molenwinkeliers

Kees Rompa

TERHEIDEN

De Vlasselt

Leon Vermeulen

TERHEIJDEN

Jacques de gruijter

TILBURG

Erik van Dijk

Drimmelen

Bart Dirven

Zevenbergschen Hoek

Bruisend Made

54

Naam

Bedrijf

J. van Schie

ANV Drimmelen

x

x

Mevrouw Maas

B&B den ouwe Grutter

x

x

16-okt 12-nov 10-dec

Mevrouw Keller-Prinsen B&B in de Polder

x

Johan Halters

Biesbosch Amerkant

x

R.C. Ebert

Café Botenverhuur Watersport

M. Eijl

x

Naam

Bedrijf

Ton van der Made

Korenbeurs

16-okt 12-nov 10-dec x

secr. Mw Ankie Stoop Madese Natuurvrienden Christ Joosen

Minicamping Munnikenhof

Mevrouw Smits

Minicamping West Noordeind

x

Kees Rompa

Molenwinkeliers

Café Restaurant 't Voske

x

Jose Mureau

Mureau Landbouw en Natuur

Marcel van den Heuvel

Cambiance Biesbosch Marina

x

x

Dhr Zwaan

Ondernemersplatform

Dhr en Mw Bossers

De Belhamel

x

x

Kathleen van Gorp

Ondernemersplatform

Leon Vermeulen

De Vlasselt

x

x

Heer A. Schuller

Rondvaartbedrijf Zilvermeeuw

x

Sander Magielsen

Gemeente Drimmelen

x

x

x

J. Van Vliet

Stichting 'Kijk op Drimmelen'

x

Marijke Vos

Gemeente Drimmelen

x

x

x

Jacco Vermeulen

Vermeulen Horeca

x

Cor Knoop

Heemkundekring

x

x

Theo Levöleger

VVV-agentschap Made (VVV agentschap gem. Drimmelen) x

John Kwaaitaal

Heemkundekring Hoge-Lage Zwaluwe

x

dhr Marius van Stokkom Wijngaard De Linie

x

Jan van Gurp

Heemkundekring Made

x

Dhr. B. Dirven

World of Walking

x

Heer Veeken

Heemkundekring Willem Snickerieme

Jacques de Gruijtetr

ZLTO

Heer van der Made

Hotel Restaurant de Korenbeurs

x

Fam. Van der Steen

Hotel Restaurant 't Trefpunt

x

Ton den Exter

Jachthaven Biesbosch Marina Drimmelen

x

Heer Vermeulen

JW Vermeulen Horeca Bedrijven BV

x

Fam Van Oosterhout

Kaasboerderij 't Bosch

x

x

x

x

Erik van Dijk

x

TPD

workshop RB

algemene workshop

TPD

workshop RB

algemene workshop

Bijlage 2: Lijst van aanwezigen workshops

x x

x

x

x

x

Pouderoy en Compagnons

x

Elly van Oorschot

Minicamping Oud Drimmelen

x

Gerjo Leyten

Varkenshouderij

x

Edwin van Loenhout

Boerderijcamping Hoeve Bouwlust

x

Leni en Jack Pals

Minicamping 't Mostoch

x

55

Bijlage 3: Beleid overheid

Hieronder wordt een samenvatting gegeven van de provinciale, regionale en gemeentelijke beleidsstukken die van belang zijn voor recreatie en toerisme in Drimmelen. De volgende nota’s passeren de revue: Provinciaal: 1. Beleidskader Toerisme en Recreatie (Ont)spannend Brabant. Uitvoeringskader Toerisme en Recreatie 2002 - 2006. Provincie Brabant. 2. Beleidsnota Buitengebied in Ontwikkeling 3. Recreatie en toerisme en bestemmingsplannen buitengebied in Noord-Brabant Regionaal: 4. Fiets Quick Scan Amerland 5. Nieuwe impulsen plattelandsontwikkeling Wijde Biesbosch 6. Marketing Actieplan Regio Brabantse Biesbosch 7. Voort Varend, Samenwerken in de Amerstreek 8. Brabantse Biesbosch, natuurlijk strijdtoneel

Lokaal: 9. Beleidsnotitie toerisme en recreatie Gemeente Drimmelen 10. Projectenplan Toerisme en Recreatie Drimmelen 11. Een sprong Voorwaarts. 12. Integraal deelgebiedsplan RNLE Gat van den Ham 13. Structuurvisie Plus Gemeente Drimmelen Provinciaal beleid 1. Beleidskader Toerisme en Recreatie (Ont)spannend Brabant. Uitvoeringskader Toerisme en Recreatie 2002 2006. Provincie Brabant. “Wij zullen bevorderen dat in Brabant zich een grote diversiteit aan toeristisch-recreatieve mogelijkheden kan ontwikkelen van hoge kwaliteit voor de eigen inwoner en voor de gast van buiten de provincie, die voortbouwt op specifieke gebiedskenmerken en die in balans is met economische, sociaal-culturele en ecologische belangen.” Dit streefbeeld hebben Provinciale Staten geformuleerd in het Beleidskader Toerisme en Recreatie “(Ont)Spannend Brabant.”

Met het doel effectief toe te werken naar het geschetste streefbeeld, zijn in “(Ont)Spannend Brabant” hoofdlijnen aangegeven wat voor de komende jaren de provinciale beleidsinzet is op toeristisch-recreatief terrein.







De voorgenomen beleidsinspanningen werden in het Beleidskader als volgt geformuleerd: proberen een compleet aanbod van recreatiemilieus over geheel Brabant te verkrijgen. Binnen dit streven zal versterking van de zich voordoende specifieke gebiedskenmerken binnen de provinciegrenzen uitgangspunt zijn; stimulering van cultuurtoerisme. Bij dit beleidsspeerpunt zal aansluiting worden gezocht bij de Cultuurhistorische Waardenkaart van Brabant en bij de provinciale beleidsnota “Cultuurhistorie is een werkwoord; weten, maken en beleven”; stimulering van grensoverschrijdende activiteiten en projecten.

56





Het kunnen beleven van recreatieve activiteiten die de landsgrenzen overschrijden - in ons geval de grens tussen Noord-Brabant en Vlaanderen - geeft aan het toeristisch-recreatief product een extra dimensie en maakt daarmee het Brabants product aantrekkelijk in de ogen van de consument; bevordering van een goed georganiseerde en professionele sector. Essentiële elementen hierbij zijn het verder doorvoeren van de ketensamenwerking in de sector (waaronder kwaliteitsverbetering), de toepassing van informatie- en communicatietechnologie (ICT) en een verdergaande samenwerking en belangenbehartiging in de sector (het terugdringen van de versnippering). Een professioneel en krachtig distributiekanaal voor de gehele sector is hiervoor zeer wezenlijk; bredere inzet van het Brabants Bureau voor Toerisme (BBT). Het BBT dient in onze ogen in te zetten op innovatieve productontwikkeling en planmatige, provinciale marketing en promotie. Ook een adviesrol rond het te voeren toeristisch-recreatief beleid van de provincie zien wij als één van de speerpuntactiviteiten. Op het gebied van routestructuren is een coördinerende en adviserende rol voor het BBT weggelegd. Met deze Brabantse spitsorganisatie willen wij voorts een adequate monitoring van toeristischrecreatief cijfermateriaal opzetten.

2. Beleidsnota Buitengebied in Ontwikkeling (2004, Provincie Noord-Brabant) - verkenning van de mogelijkheden om te komen tot verbetering van het platteland en hiervoor ruimte geven en het ruimtelijke kader schetsen

- speciale aandacht voor de overgangsgebieden stadplatteland en de plaats van natuur en recreatie daarin - geen strakke kaders, maar ruimte voor lokale wensen, ontwikkelingen en beleid - Provincie wil bijdragen aan een vitaal platteland en ruimte geven aan oude en nieuwe economische dragers - Provincies streven ook naar behoud en versterking van de leefbaarheid van kleine kernen en behoud van het landelijk karakter en de ruimtelijke kwaliteit van het platteland - Leidende principes van het Streekplan 2002 blijven van kracht: lagenbenadering, zuinig ruimtegebruik, concentratie verstedelijking, zonering en grensoverschrijdend denken - Provincie staat voor verruiming van de hergebruiksmogelijkheden van VAB’s (voormalige agrarische bedrijfslocatie) in het buitengebied, bv. ten behoeve van recreatie en opslag - Hergebruik en ontwikkeling dienen te leiden tot verbetering van de ruimtelijke kwaliteit - Maar het liefst ziet de provincie sloop van niet meer in gebruik zijnde agrarische opstallen (tenzij ze cultuurhistorisch waardevol zijn); hiervoor bestaat een sloopsubsidieregeling - Verder zijn er mogelijkheden binnen de ruimtevoor-ruimte en rood-voor-groen mechanismen: bv sloop en nieuwbouw of nieuwbouw en groenontwikkeling laten samengaan - Beleidslijn bebouwingsconcentraties cf bovengenoemd principe, mits gemeente een integrale visie voor het gebied heeft en een kwaliteitslijn heeft opgesteld. - Definitie kernrandzone: overgangszone tussen stad en platteland; typologie voor gemaakt; provincie zal meer stedelijk gerichte functies toelaten - Binnen bebouwingsconcentraties mogen gemeenten zelf bepalen wat en in welke omvang is toegestaan

-

-

-

-

-

mits de ruimtelijke kwaliteitswinst wordt gewaarborgd Bij hergebruik VAB’s moet overtollige bebouwing gesloopt worden; verder mag de gemeente zelf (nieuwe) functies en omvang vaststellen, mits er een duidelijke gemeentelijke visie is mbt (nieuwe) functies en bouwvolume en deze passen bij aard, schaal en functie van het gebied Gemeenten moeten dus een integrale visie buitengebied opstellen met daarin vastgelegd alle (on)mogelijkheden en voorwaarden en passend binnen de algemene uitgangspunten van het Streekplan. Binnen die visie moeten de volgende aspecten aan de orde komen: beschrijving van het gebied, inrichtingschets en onderbouwing, een beeldkwaliteitsplan en uitvoeringsparagraaf (Visie moet voorgelegd worden aan GS) Recreatie en toerisme worden gezien als nevengeschikte activiteiten in het buitengebied die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de leefbaarheid. Daarom is hergebruik van VAB’s voor recreatieve voorzieningen in principe toegestaan, mits deze recreatieve ontwikkeling past binnen de visie, gebieds- en reconstructieplannen en binnen de uitgangspunten van het Streekplan, en de specifieke eisen voor de GHS, AHS subzone landschap en AHS landbouw Voor paardenhouderijen geldt een aparte beleidslijn, toegespitst naar activiteiten (fokkerij, pension, manege ed) en ligging in gebied (AHS, GHS ed.), gemeentelijke visie Ontwikkeling van verbrede landbouwactiviteiten is als specifieke nevenfunctie in beginsel op alle bestaande agrarische bouwblokken toelaatbaar mits de ontwikkelingsmogelijkheden van omliggende bedrijven niet worden beperkt en de activiteiten geen afbreuk doen aan de aanwezige waarden in het gebied maar er op gericht zijn de ruimtelijk kwaliteit te versterken. Voorts moeten de effecten zichtbaar gemaakt worden,

57

aangesloten worden bij bestaande zonering- en gebiedsplannen en een passende maximale maatvoering gesteld worden

3. Notitie ‘Recreatie en toerisme en bestemmingsplannen buitengebied in Noord-Brabant’ (Toeristisch Ondernemers Platform Brabant, TOP Brabant, april 2007) - advies van de toeristisch-recreatieve sector + ZLTO, Vekabo en KvK aan de gemeenten - eerst volgt in hoofdstuk een complete opsomming van begrippen en begripsbepalingen - volgens komen de beleidskeuzes en argumentaties mbt de begrippen: - bijv. begrip ‘kleinschalig’: beleidsvoorstel: regelen via vrijstelling mits gekoppeld aan bedrijf of woning, anders regelen via recreatieve bestemming; kleinschalig wel nader vaststellen via maximale aantallen en/of maximale oppervlakte; advies voor kleinschalig kampeerterrein is: max. 25 standplaatsen; voor appartementen max. 10 slaapplaatsen; voor dagrecreatie : max. 500 m2; voor horeca: max. 100 m2 bedrijfsvloeroppervlak; bij cumulatie: optellen tot max. 500 m2. - TOP is voorstander van vormen van zonering van kleinschalig recreatie: gekoppeld aan die van gebieds- en reconstructieplannen; - TOP is voorstander om voor kleinschalig kamperen aan de zonering ook een quotering te koppelen; dus een maximaal aantal per gemeente, deelgebied van een bepaalde activiteit - Het begrip ‘kleinschalig kampeerterrein”: onder voorwaarden via vrijstelling toelaten met max. 25 standplaatsen - TOP is voorstander van loslaten seizoensbepaling (van 15 maart t/m 31 oktober), tenzij er uitzonderingssituaties zijn; winterstallingen tegen gaan; landschappelijke inpassing is in de winter noodzakelijk, wordt verder geadviseerd als verplichtende voorwaarde

- Verder bepalingen en adviezen inz. tijdelijk kamperen, natuurkampeerterreinen, bed & Breakfast, appartementen etc - Laatste hoofdstuk gaat over instrumentarium. Regionaal beleid 4. Fiets Quick Scan Amerland (Projectbureau Vrolijks, 2001, iov Regiomanagement Toerisme & Recreatie WestBrabant) - verkennend onderzoek naar kwaliteit en bruikbaarheid en aanbevelingen voor verbetering - algemene voorstellen: tracéaanpassingen, extra verbindingen, fietsknooppuntensysteem, extra horeca in buitengebied, fietspad over de dijk, info over rustplaatsen in routefolders, aanleg picknickplaatsen, uitgeven gids met kaart, aparte overzichtkaart, eenduidige routefolders, tweezijdige bewegwijzering, thematische routes, website met routes, cd rom, verbetering distributie routefolders en kaarten, routebureau - specifieke voorstellen voor Drimmelen:  Tracéaanpassing in Terheijden van Amerlandenroute en Vrachel- en Dongenroute zodat ze beter door het centrum lopen + van de Vrachelroute in Made (tuinbouwweg blijven volgen)  Invoering knooppuntensysteem  Aanleg fietspad over de dijk langs de Amer  Aanleg van meer skateroutes (nu slechts 2), productie en distributie skateroutefolders Uitgevoerd: fietsknooppuntensysteem en fietspad over de dijk Conclusie: Door de komst van het fietsknooppuntensysteem is het gebied een aantrekkelijk fietsgebied geworden. De routes kunnen nog beter bezet kunnen worden indien er meer horeca en pleisterplaatsen zouden ontstaan. In principe mag Drimmelen tevreden zijn dit aanbod.

5. Nieuwe impulsen plattelandsontwikkeling Wijde Biesbosch (Eindrapport, dec. 2006, Prov. NB) - regionale agenda voor het platteland van de Wijde Biesbosch, gebaseerd op het Provinciale rapporten ‘Duurzame plattelandsontwikkeling in NoordBrabant’ en ‘Economische perspectieven van het Noord-Brabantse platteland’ en het SER-advies ‘kansen voor het platteland’, de workshop hierover met betrokkenen (gebiedscommissie, Sociaal-Economisch Platform en bedrijven) in november 2005 en in breder verband de EZ-visie ‘Pieken in de Delta’ - vastgesteld zijn 5 centrale thema’s, waaronder toerisme en recreatie ontwikkeling, zowel grootals kleinschalig - knelpunten: innovatiekracht bedrijven, uitwerking innoverende projecten, samenwerking bedrijven – overheden, knellende regels en beperkt begrip bij overheden, daadkracht - nadere uitwerking thema toerisme en recreatie:  analyse: geen echte promotie van de regio; Biesbosch staat niet op de kaart; t & r heeft redelijk aandeel in de werkgelegenheid, maar per saldo zijn er sinds 2000 banen verloren gegaan; gebiedtyperende kenmerken zijn: water, natuur, landschap en cultuurhistorie  kansen: 5 recreatieve projectlocaties, w.o. Lage Zwaluwe en Drimmelen; 9 recreatieve poorten, w.o. Lage Zwaluwe en Drimmelen, routes en kleinschalige activiteiten, organisatie Brabant aan de Biesbosch  advies: structuurversterking, meer massa; koppelen van nieuwe horeca aan cultuurhistorie; zet water meer in als onderscheidend element; verbind losstaande clusters; maak van Amercentrale en topdagattractie; meer gebiedsprofilering/promotie; laat ook grootschalige ontwikkelingen toe; ondernemers moeten een belangrijkere rol gaan spelen

58

 concrete uitwerkingen: meer en effectievere promotie van de regio; een loketfunctie; ontwikkeling recreatieve poortenverdere ontwikkeling jachthavengebied Lage Zwaluwe (van plannen naar uitvoering); verbetering totaalconcept jachthaven Drimmelen (kwalitatieve verbeteringsslag + citymanager); plattelandtoerisme stimuleren vooral met creativiteit, nieuwe producten/voorzieningen en samenwerking Conclusie: Het rapport geeft een aantal adviezen die mede de uitgangspunten vormen voor het toeristisch beleid- en projectenplan voor Drimmelen. Het benadrukt zoals andere rapporten de roep om nieuwe horeca en de verdere ontwikkeling van het totaalconcept van de Marina, om het productaanbod te versterken. 6. Marketingactieplan Regio Brabantse Biesbosch Projecten a) Rangersorganisatie Biesbosch, met doel gastheerschap in de regio b) Landschapsplan Regio Biesbosch c) Visitorsmanagement d) Veerdienst Lage Zwaluwe e) Logies accommodaties f) Gastheerschap g) Allure ontwikkeling h) Stadshaven Geertuidenberg i) Monitoring Deels-in uitvoering-uitgevoerd: b,c,e,f Niet uitgevoerd: a,d,g,i Uitgevoerde promotionele activiteiten  Huisstijl, logo, briefpapier, vlag  Toeristische regiokaart, gratis verspreiding via alle ondernemers, beurzen en evenementen  Website, met gratis en betaalde vermeldingen incl. fotomateriaal ondernemers en kaarten



Interne communicatie, nieuwsbrieven, nieuwsflitsen

Conclusie: Naar aanleiding van dit marketingactieplan is in 2004 een driejarig uitvoeringsplan opgesteld, waarin een groot deel van bovengenoemde projecten invulling wordt gegeven. Daarnaast wordt aandacht geschonken aan naamsbekendheid, informatieve bereikbaarheid, arrangementen, streekproducten, streekpad, informatievoorziening jachthaven, watersportproduct. Het driejarige project loopt eind 2007 af. Bestuurders van de vier samenwerkende gemeenten hebben te kennen gegeven verder te willen met de promotionele uitvoering van Brabant aan de Biesbosch. 7. Voort Varend, Rapport Samen werken in de Amerstreek; een studie naar de regionale economie. (Rabobank, feb 2006) - rapport gaat in op de sociaal-economische ontwikkelingen in de gemeenten Oosterhout, Geertruidenberg en Drimmelen; 4 thema’s die een dominerende rol spelen in de huidige en toekomstige ontwikkeling van de regio zijn uitgediept: toerisme & recreatie, kleine kernen, bereikbaarheid en bedrijfsruimte; rapport wordt afgerond met conclusies en aanbevelingen - rapport start met een sterkte-zwakte analyse van die thema’s + bevolking & wonen + bedrijvigheid & voorzieningen. - Zwakke punten voor toerisme zijn: achterblijvend aanbod verblijfsrecreatie, gering aanbod in luxe segment, ontbreken grote toeristische attracties, weinig combinaties van toeristische producten, ontbreken van sterk toeristisch imago, achterblijvend economisch belang - In de analyse wordt duidelijk dat de groei van de sector achterblijft bij het landelijk gemiddelde, het

-

-

-

-

-

-

aanbod veelal kleinschalig en weinig op elkaar afgestemd is en kwalitatief onder de maat blijft. Uitgegaan moet worden van de ‘eigen’ sterktes: ligging aan de Biesbosch, watersportmogelijkheden, ligging nabij grote steden en trekkers, diversiteit aan voorzieningen. Samenwerking in de sector en tussen ondernemers en overheid is cruciaal. Verder arrangementsvorming, imagoversterking, samenwerking met regio (Breda, Efteling ed), professionalisering, stimulering luxe aanbod. Drimmelen is slechts voor 4% bebouwd (landelijk 11%); veel open agrarisch landschap Drimmelen: aandeel toeristisch-recreatieve werkgelegenheid: 9% (landelijk 7%); groei van de werkgelegenheid in deze sector in de periode 1996-2003 was 17% (landelijk 26%); groei aantal vestigingen: 5% (landelijk 15%) Vraag naar verblijfsrecreatie daalt in WestBrabant; die naar dagrecreatie groeit. Goed onderzoek naar exact profiel van recreant en toerist ontbreekt; dat maakt goede gerichte promotie lastig en ook beleid mbt nieuw aanbod Investering in de kwaliteit van de jachthavens blijft noodzakelijk omdat Drimmelen sterk profiteert van hun aanwezigheid. Drimmelen profiteert ook sterk van het Biesbosch Bezoekerscentrum dat 70.000 bezoekers trekt en van Rederij Zilvermeeuw/Biesbosch Tours die 100.000 bezoekers trekken Agrotoerisme biedt kansen, maar moet niet overdreven worden Wellness is in opkomst, maar Drimmelen heeft geen aanbod op dat terrein; dat moet veranderen, is ook goed om seizoensverbreding te bewerkstelligen Toeristen zoeken meer gecombineerd aanbod, totaalpakketten; Drimmelen richt zich hier nauwelijks op; ook land-water combinaties zijn erg

59

beperkt, idem dagrecreatieve en verblijfsrecreatieve combinaties - Zet naast fietsknooppuntensysteem ook zo’n netwerk op voor wandelen en ruiterroutes Conclusie: Buiten de zaken die in de overige rapporten worden genoemd zijn belangrijke aandachtspunten uit dit rapport de achterblijvende groei t.o.v. het landelijk gemiddelde en ontbreken van bezoekersprofielen. Ook het toeristisch imago is niet sterk. Kansen worden gezien in de welness sector, de inzet op samenwerking, meer productontwikkeling luxe segment. 8 Brabantse Biesbosch, natuurlijk strijdtoneel, visie en projectvoorstellen voor linies, schansen en vestingwerken tussen Breda Noord en Geertruidenberg - Doel van rapport is meer toeristische en recreatieve kansen benutten die de lokale historische verdedigingswerken actueel en potentieel bieden. - In rapport zijn ideeën voor ontwikkelingen en projecten gegeven. Op basis hiervan zijn 15 projectvoorstellen uitgewerkt. Hieronder vallen organisatievoorstellen en inrichtingsvoorstellen. - Ambitie gericht op landelijkheid, rust en ruimte (geen grootschalig toerisme) - Samenwerking met vergelijkbare projecten is van belang - In workshops zijn de thema’s zichtbaarheid, beleefbaarheid en gebruik van de verdedigingswerken aan de orde geweest, bereikbaarheid en ontsluiting, en regionale samenhang. - De 15 projectvoorstellen in het kort 1. Instellen van een goede basisorganisatie: een centrale coördinatiecommissie 2. Regionale jeugdmonumentendag 3. Arrangementen :

 Basisvoorstel arrangement lang weekend: verblijf in bed&bedfast of hotel  Basisvoorstel weekarrangement: verblijf op camping  Dagje ‘Oud-Hollands landverdedigen’: arrangementvoorbeeld voor combinatie fietsen en vermaak voor groepen 4. Passe-partout als bouwsteen voor wandel-, fietsen vaararrangementen: voorbeeld van een passepartout en uitwerking van enkele toepassingsmogelijkheden 5. Uitwerking integrale ontwikkelingsvisie Kleine schans en omgeving 6. Informatieborden en -panelen: a. Informatieborden langs de snelweg en bij de havens b. Informatiepanelen bij havens (borden voor lokale gebiedsinfo en route-aanduidingen worden bij de voorstellen van de routes opgenomen) 7. Markeringen op verkeersknooppunten (aanduiden markeringspunten, ideevoorstellen, kunst) 8. Wandelpaden over bestaande wegen en paden (in één brochure): 9. Wandelpad 15-25 kilometer deels door landelijk gebied (over natuurterrein en landbouwpercelen) 10. Avonturenroute (2-3 daagse arrangementwandelroute met kamperen bij de boer en/of op SBB-plaatsen of bij hotels/appartementen/bedbreakfast); variant op Knapzakroutes 11. Wandelen langs de ecologische verbindingszone van de Emiliadijk 12. Thematische fietsroute (in één brochure):  Victoriepunten (langs de resterende 6 elementen)  De krijgshistorie herbeleefd: langs alle elementen en hun verbanden 13. Beeld- en geluidsroute: mogelijkheden van moderne middelen als routenavigatie en GPS informatievoorziening 14. Projectvoorstel website (opzet, inhoud) 15. Projectvoorstel kinderroute Geertruidenberg (speeltuinen, etc.)

Conclusie: een reeks aan activiteiten die op opvolging liggen te wachten. Het project Brabant aan de Biesbosch bekijkt de mogelijkheden voor een folder met informatie over de verdedigingswerken en de vermeldingen op een website. Drimmelen kan profiteren door naast water en land in te zetten op dit cultuurhistorische erfgoed. Van belang is wel dat de werken ‘zichtbaar en aantrekkelijk’ zijn voor de toerist. Lokaal beleid 9. Beleidsnotitie toerisme en recreatie Gemeente Drimmelen (februari 1999, Projectbureau Vrolijks, 1999) - Beschrijving van het toeristische aanbod in Drimmelen, gevolgd door de marktontwikkelingen en een SWOT analyse - Constatering dat Drimmelen zeer divers van aard is en daarom gesproken wordt over toeristisch recreatieve elementen (en niet een toeristisch recreatief product) - Watersport de meest kansrijke sector genoemd voor de regio ivm de toenemende vraag - De ontwikkeling van dagrecreatie is minder groot belang. Deze heeft volop kansen gezien de ligging t.o. van grote bevolkingsconcentraties. Er wordt slechts een smal segment aangesproken (fritescultuur) - Verblijfsrecreatie moet nabij de watersportcentra gelegen en een bijdrage leveren aan de aantrekkelijkheid van de terreinen. - Beschreven beleidsvoornemens  Algemeen: relatie land en waterrecreatie moet versterkt worden, koppeling met Biesbosch moet gemaakt worden, versterking van de toervaartfunctie en vergroting van de passantenmogelijkheden in de watersport, hengelsport uitbouwen, uitbouwen routerecreatie.  Drimmelen: visuele relatie water versterken en voorkom horizonvervuiling. Verder moet Drimmelen een bestemming worden van extensieve dagrecreatie met passieve beleving van watersport,

60

met doel verlenging verblijf. Ontwikkeling van horeca in teken van productdifferentiatie. Gestreefd moet worden naar een verdere uitbouw van watersportgelieerde activiteiten. Vergroting aanbod aan waterrecreatie  Lage Zwaluwe: visuele relatie met het water moet hersteld worden, waardoor passieve beleving van watersport weer hersteld kan worden  Terheijden: ontwikkeling van knoopfunctie voor routerecreatie Een overzicht van 32 projectvoorstellen, ter verbetering van passieve en actieve vormen van recreatiebeleving en verbreding seizoen en aanbod. Financieringplan voor met name de jachthaven Conclusie: M.b.t. de aanbevelingen in het rapport is uitsluitend de haven een prachtig product geworden. Echter het uitblijven van de ontwikkeling van de verdere faciliteiten die het verblijf aantrekkelijk maken houdt Drimmelen de toerist nog altijd niet vast, zelf de passant van de haven niet. Ook de oude haven en het toeristisch aanbod is nauwelijks verbeterd in alle jaren. 10. Projectenplan Toerisme en Recreatie Drimmelen (sept. 2000; Projectbureau Vrolijks) - gebaseerd op 2 werksessies met een groot aantal betrokken partijen in de gemeente; - inventarisatie bestaande en nieuwe ideeën, beoordeling (kansrijk en waardevol) - beleidsaanbevelingen en individuele wensen in apart document, advies aan gemeente - beoordelingscriteria: toevoegen aan t-r mogelijkheden, aansluiten op bestaand beleid, uitvoerbaar binnen bepaald tijdsbestek, samenhangend geheel, beschikbaarheid menskracht en financiële middelen, redelijke verdeling tussen publiek en privaat Beleidsaanbevelingen:

a. ontwikkeling landschapscamping b. uitbreiding agrotoerisme c. bewegwijzering Drimmelen vanaf A59 d. verbetering OV naar Drimmelen en lage Zwaluwe e. uitwerking herinrichtingsplan Oude Haven en werkhaven Drimmelen f. uitbreiding evenementen Drimmelen g. recreatiezonering NP Biesbosch zodat natuur meer ontzien wordt h. uitbreiding fietsverhuurmogelijkheden Drimmelen i. meer aandacht voor cultuurhistorie/monumenten, beheer en informatie j. communicatieplan, incl. evenementenbeleid, routes en arrangementen Hiervan uitgevoerd is: b, c, en g; Niet uitgevoerd: a, d, e, f, h, i en j Projecten korte termijn: k. Promotie en marketingplan; diverse activiteiten: VVV-kantoren, internetsite, informatiegids l. Routeplan Drimmelen: inventarisatie alle routes; plan nieuwe routes, uitvoering m.Water, historie en vestingsteden West-Brabant: samenwerking met andere vestingsteden, incl. routes, info, arrangementen: uitwerken projectplan en samenwerkingsverband n. Inrichtingsplan havens Lage Zwaluwe: opstellen inrichtingsvisie, uitvoering o. Vissteigers voor invaliden aan de Amer: inventarisatie locaties, uitvoering p. Samenwerking ondernemers Drimmelen: realisatie 1 overkoepelende club, 1 aanspreekpunt voor gemeente: inventarisatie, strategie, plan van aanpak, nieuwe organisatiestructuur q. Bevordering kleinschalig toerisme en arrangementen: inventarisatie ideeën en wensen, visie en plan van aanpak, peilen deelnemers, uitwerking en realisatie

r. Inrichting buitensportplas Wagenberg: inventarisatie wensen en mogelijkheden, uitwerking inrichtingsplan en exploitatie Doorlopende Projecten: s. evenementenafstemming: in kaart brengen bestaande, inventarisatie wensen nieuwe evenementen, evenementenplan, en –kalender, organisatiecomités per evenement De meeste projecten (k, l, n, p, q, r) zijn gedeeltelijk uitgevoerd; enkele, zoals m en s geheel niet. Conclusie: De projecten zijn nog immer van toepassing en van even groot belang als in 2000. Hoewel de naamsbekendheid van Drimmelen redelijk is, weten weinigen wat er te doen is. Het inzichtelijk maken van het gebied en het informeren van de toerist is belangrijk. De komst van het project Brabant aan de Biesbosch heeft deels hier invulling aan gegeven. Vraag blijft of dit voldoende is om Drimmelen op de kaart te zetten.

11. Een sprong voorwaarts, onderzoek naar de kwaliteit en potentie van het horecaanbod op Biesbosch Marina Drimmelen - Het streven naar kwaliteit staat centraal in het gehele gebied. In dit kader is een advies gegeven over de bestaande en gewenste kwaliteit van het horeca aanbod. - Binnen het geheel van water- en verblijfsrecreatieve voorzieningen speelt de aanwezigheid, de kwaliteit en de locatie van de horecabedrijven een cruciale rol. Deze bedrijven zorgen voor de aantrekkingskracht, en het verblijfsklimaat van het havengebeid. - Vraagsteling gaat over, gebruikersdoelgroepen, aanbod, potentiële klantendoelgroepen, actie voor om horeca-aanbod te complementeren.

61

- Volgens meeste horecaondernemers is onderling contact goed. Hoogtepunt is Vlaggetjesdagen, maar andere activiteiten die onderling zijn voorgesteld, komen niet goed van de grond. - Merendeel van de ondernemers heeft geen grootscheepse plannen voor de toekomst. Investeringen worden uitgesteld, omdat het onduidelijk is wat ieders positie zal zijn in de nieuwe plannen, - De variatie in mogelijke aanvullingen is groot. - Merendeel van de ondernemers is niet tevreden over de communicatie over het project van Biesbosch Marina Drimmelen. - De ondernemers zijn van mening dat hun formules met het geleverde aanbod aansluiten op de vraag van bezoekers. - Het adviesbureau geeft aan dat gemiddeld de kwaliteit niet laag is, maar verschillende zaken wel aandacht verdienen in afwerking, aankleding en uitstraling. - Concentratie van horeca lijkt niet wenselijk bij ondernemers zelf - Het advies kent een uitgebreide SWOT analyse, waaraan op thema’s voor het verhogen van kwaliteit in het havengebied - Horeca-aanbod: verdient aandacht op concept, kwaliteit en locatie. Niet allemaal hetzelfde, maar meer variatie. Naast locatie aan het water, is concentratie van belang. Dit laatste is nog niet het geval. - Voorzieningen; winkelaanbod is mager voor aantrekkelijkheid van jachthaven. Op het moment dat er recreatiewoningen worden gebouwd, zou er meer vraag zijn. - Recreatie: speeltuin, tennisbaan sportveld, zwembad (wel kostbaar) - Samenwerking van belang - Promotie kan pas vorm krijgen wanneer duidelijk is op welk manier ondernemers en de Explotitatiemij willen samenwerken. Dan kiezen voor thema en

koers. Er worden een aantal suggesties gegeven, afstemmen openingstijden, bewegwijzering, meer livemuziek. Conclusie: door enerzijds onduidelijkheid van de ontwikkelingen van Drimmelen en anderzijds de kloof tussen ondernemers van de Marina en de oude haven staan veel ontwikkelingen stil. Mogelijkheden scheppen voor nieuwe horeca is van belang.

12. Integraal deelgebiedsplan RNLE Gat van den Ham - Plan van aanpak voor gebied Gat van den Ham, gebied tussen Drimmelen en Lage Zwaluwe - Schetst een beeld van huidige situatie en beleid van water en bodem, natuur, landschap en cultuurhistorie, landbouw en recreatie - Uitgangspunten recreatie: Geen grootschalige recreatie; d.w.z. alleen extensieve vormen van recreatie passend bij de visie zoals vastgelegd in het gebiedsplan Wijde Biesbosch, Realisatie van een golfbaan in het gebied niet uitsluiten, mits deze past bij de aard en het karakter van het gebied en extensief van opzet is. De ontwikkeling van een golfbaan zal ook gepaard moeten gaan met compenserende maatregelen elders in het gebied. Geen lawaaisporten, Recreatie in relatie met de Biesbosch bezien. De draagkracht van natuur en landschap en het landbouwkundige gebruik bepalen welke vorm en met welke intensiteit van recreatie kan worden ontwikkeld - Visie recreatie: Fiets- en wandelroutes via bestaande wegen, dijken, EVZ kavelruil. Rondwandeling Biesbosch met aansluitingen met LAW. Aanleg voorzieningen zoal picknicktafels, informatieborden. Betere Promotie Conclusie: Het rapport geeft aan dat er geen grootschalige recreatieve voorzieningen getroffen mogen worden.

Daarnaast moeten deze in balans blijven met de natuurlijke omgeving. Aan de totstandkoming van de rondwandeling in de Biesbosch wordt momenteel gewerkt. De toerist wil graag onverhard wandelen en fietsen. Dit plan geeft juist aan dat de routes over de bestaande wegen moeten lopen. Gekeken moet worden naar de aantrekkelijkheid van dit product.

13. Structuurvisie Plus Gemeente Drimmelen - De gemeente wil met deze visie (ruimtelijke) sturing geven aan de toekomst van haar gemeente en inwoners. Het plan geeft aan waar hoogdynamische functies (wonen, werken, recreatie, voorzieningen en landbouw), dan wel laagdynamische functies (natuur, cultuurhistorie, water) mogelijk zijn. Daarnaast wordt aangegeven wat de strategie is ten aanzien van behoud, versterking en uitbreiding van de bestaande kwaliteiten. - Drimmelen kiest ervoor om een gemeente te zijn, met een groen-blauwe dimensie en uitstraling, een sterk ontwikkelende recreatiesector, een aantrekkelijke woonomgeving en een specifieke land- en tuinbouwsector. - Het rapport geeft per deelgebied en thema een eigen strategie weer. In het kort: Made: de hoofdkern Drimmelen: haven als blauwe hart Lage Zwaluwe: herontwikkeling haven Hoge Zwaluwe: behoud en versterken van bestaande kwaliteiten Terheijden: dorp aan de rivier Wagenberg: behoud en versterken bestaande kwaliteiten

62

- Op het gebied van water, natuur en cultuurhistorie in grote lijnen is de volgende ontwikkeling gewenst: Het westelijk deel gebied: grootschalig agrarisch perspectief. Het oostelijk deelgebied: kleinschalig wervingsgebied. Zuidoostelijk gebied (zandgronden): mozaïek van functies. Noordwestelijk: landbouw. - Voor het onderwerp recreatie en toerisme is de belangrijkste peiler: accent op watersport en aanverwante voorzieningen. Dit met name in Drimmelen, Lage Zwaluwe en Terheijden. Daarnaast zal ingezet moeten worden op wandelfiets en ruiterpaden en meer kleinschalige voorzieningen langs de routes in het gehele gebied. - Strategie die wordt geadviseerd: Waterrecreatie met nadruk op toervaart is het belangrijkste aangrijpingspunt. Deze kwaliteit kan benut worden door relaties te leggen tussen water en land, havens en kernen. Bedrijvigheid is wel een storende factor. Drimmelen is samen met Geertruidenberg benoemd tot A knooppunt, Lage Zwaluwe als B knooppunt.. Routes dienen beter verbonden te worden en aantrekkelijk gemaakt door meer aankleding en faciliteiten. Routethema´s worden genoemd als water en cultuurhistorie. Er dient rekening gehouden te worden met de draagkracht van de natuurgebieden. - Aandachtspunten: o Drimmelen: herstellen visuele relatie met het water, bestaande en nieuwe haven moeten een geheel vormen en ingepast in de kern. Golfcomplex openen. Oversteekbaarheid Geertruidenberg realiseren. o Lage Zwaluwe: ontwikkelen tot rustige haven. Relatie kern en haven visueel realiseren. Routes aanleggen.

o o

Terheijden: extensieve routerecreatie over land en water. Visstekje. Made, Hooge Zwaluwe en Wagenberg: geen echte toeristische rol.

Conclusie Gedegen rapport waarin de gewenste ontwikkelingen voor de toekomst per kern en thema zijn weergegeven. Op toeristisch-recreatatief vlak dient het thema waterrecreatie verder te worden doorontwikkelend en vooral bij de A locatie Drimmelen. In mindere mate Lage Zwaluwe. Voor de andere kernen wordt bepaald dat goed aaneensluitende routestructuren het hoofddoel zijn.

63

Bijlage 4: Trends in toerisme en recreatie

aantal 65-plussers. Deze 'vergrijzing' zal na 2010 een dusdanige omvang krijgen dat dit grote gevolgen zal hebben voor de vormen van vrijetijdsbesteding en toeristische bestedingen. Verder zullen, naar verwachting, allochtonen op eigen wijze actiever gaan deelnemen aan allerlei vormen van (openlucht)recreatie.

1 Inleiding Voor een weloverwogen keuze in beleid en strategie voor toerisme en recreatie is het van belang stil te staan bij de voornaamste trends in de toeristischrecreatieve sector. Deze trends worden navolgend weergegeven. Eerst worden de algemene landelijke ontwikkelingen beschreven, daarna meer specifieke regionale ontwikkelingen. –

–

2 Landelijke ontwikkelingen In deze paragraaf wordt een beknopt overzicht gegeven van de voornaamste algemene ontwikkelingen en trends op het gebied van recreatie en toerisme welke van toepassing (kunnen) zijn binnen de gemeente Drimmelen.

Sociaal-culturele trends De laatste decennia is het opleidingsniveau van de Nederlandse bevolking beduidend gestegen. Datzelfde geldt voor de individualisering en emancipatie. Mensen zijn zelfstandiger gaan functioneren en zoeken een eigen weg in de samenleving, mensen worden bovendien zelfbewuster, kritischer en mondiger.

De demografische ontwikkelingen De bevolking in Nederland zal in de komende decennia met hooguit 1 miljoen inwoners toenemen. Tegelijkertijd wordt in de toekomst een afname van het aantal jongeren verwacht en een forse toename van het aantal 'jonge senioren' (50 - 64 jaar) en van het

De aandacht voor gezondheid en het persoonlijk welbevinden; de "kwaliteit van het leven" vindt men steeds belangrijker. Ook begrippen als status en afwisseling worden steeds belangrijker mede door de verdergaande individualisering, het hogere opleidingsniveau en de stijging van het inkomen.

Ondanks de milieuproblematiek blijkt het autobezit en -gebruik nog steeds toe te nemen. Meer gebruik van openbaar vervoer ten behoeve van vrijetijdsactiviteiten zal vooralsnog beperkt blijven. –

Economische ontwikkeling Macro-economische veranderingen zoals de Europese eenwording en de creatie van een grote thuismarkt, zullen waarschijnlijk leiden tot een toenemende welvaart voor de Nederlandse burger en heeft een gunstig effect op de investeringsmogelijkheden van het toeristisch bedrijfsleven. In het verlengde hiervan ligt de verwachting dat het vrij besteedbare inkomen gemiddeld zal toenemen. Na een korte recessie, groeit de Nederlandse economie op dit moment weer en de verwachting is dat deze groei ook de komende jaren zal aanhouden. Als gevolg hiervan worden er tekorten op de arbeidsmarkt verwacht, waar waarschijnlijk ook de toeristisch-recreatieve sector mee te maken zal krijgen. Het positieve aspect van de groei is een

64

–

–

groeiende binnenlandse vraag en een grotere belangstelling voor karaktervolle bestemmingen.

van dagrecreatie zal in de toekomst nog verder in betekenis en aantal toenemen.

De informatie overdracht via internet groeit door. Dit betekent dat iedere consument zich uitgebreid kan oriënteren op zijn bezoek maar ook alternatieven kan bezichtigen. De concurrentie zal daardoor toenemen.

Wandelen en fietsen in de natuurlijke omgeving is nog steeds de meest beoefende dagrecreatieve activiteit. De toegenomen waardering voor fitheid en gezondheid vindt z'n weerslag in de groeiende belangstelling voor sportieve recreatieactiviteiten zoals skeeleren en mountainbiking. De deelname aan individuele recreatiesporten zal in versterkte mate groeien, met name ook onder de ouderen.

Kwaliteit en diversiteit Kwaliteit speelt een steeds belangrijkere rol in het keuzeproces. Hierdoor, maar ook door het grote aanbod aan mogelijkheden, wenst de recreant een diversiteit aan activiteiten te ontplooien bij voorkeur in de directe woonomgeving en in de soms korte tijdsperiodes die hem ter beschikking staan. Voor een recreatie-activiteit wordt in toenemende mate een (totale) beleving gezocht. Wat in het verleden een wandeling in het bos was, moet nu een avontuur in de natuur zijn, waarbij het verblijf van a tot z in orde moet zijn. Veranderingen in vrijetijdsgedrag Voornoemde algemene ontwikkelingen leiden tot een verandering in vrijetijdsgedrag. Recreatie en toerisme anno 2006 kenmerkt zich door een mix van belevenissen en ervaringen, in de stad of de natuur, binnen of buiten, met anderen of alleen. Belangrijke elementen daarbij zijn: natuur, cultuur, historie, educatie en sport. Belangrijke voorwaarde hierbij is dat de kwaliteit van de voorzieningen en het landschap van het juiste en aantrekkelijke niveau zijn om deze recreatie op te vangen. Het merendeel van de dagtochten van Nederlanders vindt al sinds jaar en dag plaats binnen ca. 10 km van de woning (of andere - tijdelijke - verblijfsplaats). Dit zal ook in de toekomst het geval blijven. Deze vorm

De recreant zoekt in toenemende mate een andere werkelijkheid. Afgestemd op de recreatie-activiteit wordt een specifiek patroon van waarden, normen, gedrag en uitrusting eigen gemaakt. Authenticiteit, regionale identiteit, een natuurlijke (oer)omgeving en gastheerschap als kernwaarden voor beleving van die andere werkelijkheid worden steeds belangrijker. Een van de uitingen van deze ontwikkeling is de zich reeds manifesterende groei van sociaal-cultureel-stedelijk georiënteerde uitstapjes waarbij de (oude) binnenstad favoriet is. Rust, ruimte en contact met de natuur - als compensatie van een druk bestaan - wordt gezocht en doorgaans gevonden in natuurgebieden en het landelijk gebied rondom de woonplaats. Ook de parken en groengebieden in en om de stad voorzien in een belangrijke behoefte. Toename van de (actieve) ouderen en allochtonen in de samenleving versterkt de vraag naar het groen met recreatieve voorzieningen in en om de directe woonomgeving. In het verlengde hiervan geldt dat stilte een steeds schaarser goed wordt in onze dynamische samenleving.

In toenemende mate wordt het spelen voor kinderen geprofessionaliseerd in speel- en thematuinen. Overal ontstaan (deels) overdekte speelgelegenheden die veilig avontuur met toezicht bieden aan de kinderen. Voor de ouders is het prettig omdat ze dan zelf rustig iets anders (lezen, praten, werken) kunnen doen.

3 Regionale ontwikkelingen Geïnitieerd vanuit het Europese beleid zal de sociaaleconomische positie van de landbouw ingrijpend gaan veranderen. Deze kentering is reeds zichtbaar en dwingt veel agrariërs tot een ingrijpende heroriëntatie. Een van de gevolgen is een zoektocht naar alternatieve bronnen van bestaan. Recreatief-toeristische dienstverlening vormt één van de mogelijkheden. Een dienstverlening die overigens niet alleen aan agrariërs in het landelijk gebied is voorbehouden. Het komende decennium worden naar verwachting nog verschillende Vinex-locaties ontwikkeld (Houten). Daarmee zal de kwantitatieve behoefte aan recreatiemogelijkheden en -voorzieningen in de regio rondom Drimmelen stijgen .

65

Routes en voorzieningen

Omliggende Steden en attracties

++

fietsers en wandelaars Gemeente

+++

+++

+++

+/-

+++

watersporters

+++

++

++

+

+

+++

++

+++

-

+++

+++

+

+++

+

+++

+++

+++

+

+

++

+++

++

+++

+++

++

+++

+++

+++

+++

+++

+++

+

+

+/-

++

+++

+

+

+/-

++

Doelgroep

Gemeente

fiesters, wandelaars, Gemeente watersporters watersporters, toeristen horeca algemeen toeristen algemeen gemeente./h oreca toeristen algemeen Gemeente/B ibliotheek toeristen algemeen TPD, gemeente, fietsers gemeente

9 Onderzoek of er vrijliggende fietswandelpaden gerealiseerd kunnen 10 Realisatie Wandelnetwerk wandelaars

gemeente

11 Meer rustplekjes langs de routes

fietsers en wandelaars agrariers

+++

++

+

++

++

12 Toeristische Informatieborden/bewegwijzering 13 Beleefbaarheid van verdedigingswerken 14 Stimuleren B&B (kararteristiek)

toeristen algemeen

gemeente

+++

+

++

+

+


Overheid

+++

+++

+/-

+

+/-


gemeente

+++

++

+

+

+

TPD

+++

++

+++

+++

+++

15 Communicatie- en promotieplan grote toeristen alg, scholen, steden (samengevoegd met project 1) natuurliefhebbers

2010

+++

2009

+++

TPD

2008

+++

toeristen algemeen

aansluiting beleidsvisie

+++

uitvoerende instantie

verwacht resultaat

8 Evenementenbeleid stimuleren

financiele haalbaarheid

6 Creeren van zwemstrandje met faciliteiten (onderzoek) 7 Biesbosch activiteiten agenda

goede aansluiting met ondernemers

Levendig Drimmelen

onderscheidend vermogen

Water: verbindingen en aanbod

1 Communicatieplan imago vorming (samenvoegen met project 14) 2 Onderzoek en realiseren van een voet/fietsveer of watertaxi naar 3 Toets of vraag en aanbod watersportbedrijven up to date is, 4 Plan voor aantrekkelijk centrum maken 5 Workshops horeca

aansluiting beleidsvisie

Imago

Actie

Project

Bijlage 5: Projectenplan

66

Colofon

Opdrachtgever Gemeente Drimmelen M. Vos, wethouder

Titel van het project: Drimmelen aan de Biesbosch! Beleidsnota en Actieplan Recreatie en Toerisme

Datum Januari 2008

Begeleidingscommissie van de gemeente Drimmelen M. Vos S. Magielsen

Projectteam De heer W. van Hooff Mevrouw S. Versteegen Foto’s NL RNT /VS&P

NL RNT Parkstraat 1b NL-4818 SJ BREDA T.: 076 533 55 31 F.: 076 533 56 31 E.: wimvanhooff@nlrnt W.: www.nlrnt.nl

VS&P Parkstraat 1B NL-4818 SJ BREDA T.: 076 5221490 F.: 076 5207172 E. [email protected] W.: www.versteegensupport.nl

© NL RNT /VS&P Niets uit dit rapport of bijbehorende tekeningen mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt op welke wijze dan ook zonder schriftelijke vermelding van de gemeente Drimmelen en NL RNT/VS&P, noch mag het zonder bronvermelding worden gebruikt voor enig ander doel dan waarvoor het is vervaardigd.

67

Drimmelen aan De Biesbosch! Beleidsnota en Actieplan Recreatie & Toerisme

Recommend Documents