Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
April 2011
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
2
Inhoudsopgave Samenvatting ........................................................................................... 55 Hoofdstuk 1. Inleiding ................................................................................. 77 1.1. Aanleiding en doel ............................................................................ 77 1.2. Aanpak en Leeswijzer......................................................................... 77 Hoofdstuk 2: De visie .................................................................................. 99 2.1. Dag- en/of verblijfstoerisme ................................................................ 99 2.2. Locaties ...................................................................................... 1010 2.3. Attracties en evenementen ............................................................... 1212 2.4. Doelgroepen ................................................................................. 1313 2.5. Promotie ..................................................................................... 1414 2.6. Overige aspecten ........................................................................... 1515 Hoofdstuk 3: Actielijst en speerpunten ......................................................... 1717 3.1. Bestaande speerpunten en acties vanuit huidig beleid ............................... 1717 3.2. Nieuwe speerpunten en acties ........................................................... 1717 3.3. Top-5 nieuwe speerpunten................................................................ 2222 Hoofdstuk 4. Financieel kader en tijdspad...................................................... 2323 4.1. Financieel kader ............................................................................ 2323 4.2. Tijdspad ..................................................................................... 2424 Bijlage 1: Evaluatie Beleidsnota Toerisme 2008-2010 ......................................... 2727
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
3
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
4
Samenvatting In 2007 werd een eerste beleidsnota Toerisme geschreven voor de jaren 2008-2010. Hierin werd naast een stand van zaken en een algemene beleidslijn een groot aantal actiepunten vermeld ten behoeve van de uitvoering van het beleid. Op basis van een evaluatie van de actiepunten uit de jaren 2008-2010 en op basis van nieuwe inzichten en wensen vanuit het toeristische bedrijfsleven en diverse lokale belangengroepen is een nieuwe Beleidsnota geschreven voor de komende vier jaar 20112014. De nieuwe nota geeft in hoofdstuk 2 eerst een algemene beleidsvisie, ditmaal uitgesplitst in een aantal deelaspecten. Aspecten waarlangs de visie en de speerpunten worden ontwikkeld zijn achtereenvolgens het onderscheid tussen dag- en verblijfstoerisme, de diverse toeristische locaties in de gemeente Hulst, de attracties en evenementen, de diverse doelgroepen en de promotie. In hoofdstuk 3 wordt dit gewenste beleid omgezet in concrete actiepunten. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen het bestaande actiepunten die gezien worden als de basis voor het toeristische beleid en nieuwe actiepunten. Als basis worden genoemd de instandhouding van een centraal informatiepunt/lokaal VVVkantoor, een stevige promotie van de stad en streek via diverse kanalen, een actief evenementenbeleid, een centrale coördinatie en aansturing van het evenementen- en promotiebeleid, het gebruik van bestaande routestructuren (o.a. fietsnetwerk; wandelnetwerk; losse wandel/fiets/mountainbike/ ruiterroutes) en het gebruik van het aanwezige cultuurhistorisch erfgoed. De nieuwe actiepunten worden gepresenteerd in een lange wensenlijst als mogelijke uitvoering van het nieuwe beleid. Hierin wordt vervolgens een prioriteit aangebracht door een TOP-5 te benoemen. De TOP-5 bestaat uit: verdere versterking van de promotie, bevordering van het toerisme in het buitengebied, bevordering van het (achterblijvende) verblijfstoerisme, nog intensiever gebruik van de bestaande en te ontwikkelen routestructuren en het inzetten voor toerisme van het nieuwe havengebied in het project De Nieuwe Bierkaai. In hoofdstuk 4 wordt een voorbehoud geschetst dat mede gezien de huidige financiële situatie van de gemeente niet alle gewenste nieuwe actiepunten voortvloeiende uit dit beleid gelijktijdig kunnen worden opgepakt en derhalve gefaseerd dienen te worden uitgevoerd.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
5
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
6
Hoofdstuk 1. Inleiding 1.1. Aanleiding en doel Op 14 februari 2008 stelde de gemeenteraad van Hulst de beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2008-2010 vast, waarmee invulling werd gegeven aan een algemene beleidsvisie op het terrein van toerisme. De in de nota verwoorde beleidslijn was tevens bepalend voor het beoordelen van subsidieverzoeken welke op het terrein van toerisme bij de gemeente worden ingediend. De nota was bedoeld voor de periode 2008-2010. Bij vaststelling van de nota is afgesproken dat aansluitend op de aangegeven periode een nieuwe beleidsnota zou worden opgesteld. Deze nota is als zodanig bedoeld
1.2. Aanpak en Leeswijzer Om te komen tot deze nota is allereerst een evaluatie van het gevoerde beleid van de afgelopen jaren (zie bijlage 1) opgesteld. Tevens zijn de speerpunten geïnventariseerd vanuit het coalitieakkoord. Vervolgens zijn er gesprekken gevoerd met diverse betrokken partijen op het terrein van recreatie en toerisme (wijk- en dorpsraden; VVV en Bezoekersmanagement; ondernemersorganisaties) om bij hen levende wensen en ideeën duidelijk te krijgen. Daarnaast is als leidraad aangehouden het recentelijk afgesloten Convenant incl. Economische agenda, zoals in 2010 overeengekomen tussen diverse partijen. Op basis van al deze bevindingen is een conceptnota opgesteld, die inhoudelijk ter beoordeling is voorgelegd aan de hierboven aangegeven partijen en de Commissie Samenleving. Alle stukken te samen hebben geleid tot de definitieve nota. In hoofdstuk 2 wordt de algemene beleidsvisie voor Toerisme in de gemeente Hulst weergegeven. In hoofdstuk 3 wordt een opsomming gegeven van alle mogelijke maatregelen die kunnen worden uitgevoerd, enerzijds bestaande maatregelen en anderzijds nieuwe mogelijke maatregelen. Uit deze nieuwe maatregelen wordt een keuze gemaakt voor de 5 belangrijkste maatregelen waarop wordt ingezet de komende jaren. In Hoofdstuk 4 wordt ten slotte ingegaan op de financiën en het tijdspad.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
7
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
8
Hoofdstuk 2: De visie Al decennia lang komen vele (koop)toeristen de gemeente Hulst bezoeken. Toerisme is voor de gemeente Hulst één van de belangrijkere economische dragers. Mede om deze reden die toerisme gekoesterd en waar mogelijk actief gestimuleerd te worden. De hieronder geschetste visie wordt opgedeeld in een aantal deelaspecten rondom toerisme.
2.1. Dag- en/of verblijfstoerisme Toerisme kan worden ingedeeld in dagtoerisme en verblijfstoerisme. Toerisme in de gemeente Hulst wordt nu sterk gedomineerd door dagtoerisme. Bezoekers die de diverse attracties in de gemeente Hulst bezoeken combineren dit bezoek met winkelbezoek, met name in het weekend. Investeringen in toerisme zijn de afgelopen jaren voornamelijk gegaan naar evenementen en voorzieningen gericht op dit dagtoerisme naar de stad Hulst, met name vanwege het grote aantal en daarmee direct economische belang van deze groep van dagtoeristen. Gezien dit belang blijft deze aandacht voor dagtoerisme noodzakelijk ongeacht andere prioriteiten. Kernwoorden zijn: gerichte promotie, attractief evenementenbeleid en gastvrijheid in een aangename cultuurhistorische omgeving.
Dit dagtoerisme dient verder versterkt te worden door meer aandacht voor de belangrijkste dagtoeristische attracties buiten de binnenstad van Hulst, o.a. het natuurgebied De Saeftinghe en de haventjes langs de Westerschelde. Maar ook de toekomstige ontwikkeling bij de Meester Van der Heijden Groeve in Nieuw Namen zal een extra boost geven aan dit gebied. Dagtoerisme hier versterkt worden met name via betere benutting van de reeds aanwezige routestructuren en aanvullende promotie.
Het verblijfstoerisme is in de gemeente Hulst veel zwakker dan het dagtoerisme. Belangrijkste reden hiervoor is dat de directe voorwaarde voor een sterk verblijfstoerisme (voldoende geschikte verblijfsaccommodaties) is achtergebleven. Het aantal hotelkamers en bedden in B&B’s is beperkt en de huidige campings zijn met name gericht op de mensen met de vaste staanplaatsen en minder op de tijdelijke bezoekers. Gelukkig is er enige
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
9
groei te zien in het aantal B&B’s en wordt ook in de campingsector nagedacht over het aantrekkelijker maken van de terreinen voor het aantrekken van tijdelijke kampeerders.
Zonder veel nader onderzoek kan rustig gesteld worden dat de gemeente Hulst anders dan bijvoorbeeld Noordzeekust, Veluwe-omgeving of grote stad attracties mist om toeristische bezoekers langer dan een volle week vast te houden in het gebied. Voor verblijfstoerismen valt de gemeente Hulst en omgeving maximaal in de categorie van een lang weekend via een combinatie van een aantal kleinere attracties en de goede mogelijkheden voor fietsen en wandelen. Ter versterking van verblijfstoerisme moet daarom met name worden ingezet op uitbreiding van het aantal geschikte verblijfsaccommodaties, o.a. uitbreiding van hotelcapaciteit (in Hulst en Perkpolder) en B&B-locaties, alsmede ondersteuning van de campingsector voor het aantrekken van tijdelijke gasten.
2.2. Locaties Bij de keuze van de bestemming van een toerist speelt aantrekkelijkheid van de locatie een grote rol. De gemeente Hulst heeft een aantal troefkaarten die gekoesterd en verder ontwikkeld kunnen te worden. Het dagtoerisme naar de stad Hulst betrof in het verleden voor een groot deel winkelbezoek in combinatie met horecabezoek. De aanwezigheid van een aantal specifieke producten die in het nabij gelegen België niet of minder goed verkrijgbaar waren, waren troefkaarten die zorgden voor een forse stroom bezoekers. Door het wegvallen van deze troefkaarten is de laatste 10 jaar versterkt ingezet op het cultuurhistorische karakter van Hulst. Momenteel wordt de stad Hulst vooral bezocht door mensen die in het weekend graag een uitstapje maken in een gezellige cultuurhistorische omgeving. De aanwezigheid van het oude centrum van Hulst met aantrekkelijke cultureel erfgoed (stadswallen, monumenten, basiliek) en de historische sfeer in de binnenstad spelen hierbij een belangrijke rol. De horeca op de aantrekkelijke pleinen met terrassen en evenementen vormen hierop een aanvulling. De toekomstige haven aan “De Nieuwe Bierkaai” zal dit nog verder versterken. Om dit sterke onderdeel van dagtoerisme vast te houden dient het succesvolle beleid voortgezet te worden, nl. het inzetten op het creëren van een aantrekkelijk sfeerbeeld via een goed evenementenbeleid en sfeervolle aankleding van het centrum van Hulst. Een andere nog deels onbenutte toeristische potentie is de Westerscheldekust. Er wordt weliswaar gerecreëerd aan deze kust, maar de voorzieningen zijn minimaal.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
10
Met de gebiedsontwikkeling Perkpolder in aantocht neemt dit op zich een positieve wending aan, maar het zal enige tijd kosten voordat de geplande voorzieningen daar gereed zullen zijn. Tot die tijd zal bekeken moeten worden of de huidige voorzieningen ten westen van de oude veerhaven tijdelijk opgewaardeerd kunnen worden om het gebied nog aantrekkelijker te maken. Hierbij zal waar mogelijk worden samengewerkt met de aanwezige horecavoorziening. Daarnaast zijn als aantrekkelijke locaties aan te merken de oude westerscheldedorpen / haventjes zoals Emmadorp, Paal, Walsoorden en Zeedorp. De aanwezigheid van horecalocaties in combinatie met een jachthaven, pier of schorrengebied heeft een grote aantrekkingskracht op bezoekers. Het zal beleid zijn om het toerisme hier verder te versterken door verbeterde promotie. Het Natuurgebied Het Verdronken Land van Saeftinghe vormt een op zichzelf staande toeristische attractie met jaarlijks ongeveer 10.000 bezoekers. Niet alleen de lokale horecavestiging heeft op deze basis kunnen uitbreiden, ook andere initiatieven gericht op plattelandtoerisme zijn hier ontstaan. Het gebied heeft echter nog meer potentie, waarbij gedacht kan worden aan uitbreiding van kleinschalig plattelandstoerisme, een extra horecavoorziening en kleinschalige verblijfsaccommodatie gericht op de doelgroep van natuurliefhebbers. Ook zal worden getracht combinatiearrangementen op te zetten (bijv. Saeftinghe en Stad Hulst) Mogelijkheden bieden ook het open groene gedeelte van de gemeente Hulst met zijn talrijke karakteristieke dorpen. Fietstoerisme en ook wandeltoerisme zijn hier de sleutelwoorden. De aanwezigheid van het fietsnetwerk en sinds kort ook wandelnetwerk biedt hiervoor een goede basis. Om dit nog verder te bevorderen wordt ingezet op de ontwikkeling van themaroutes en arrangementen. Aandachtspunt hierbij is nog wel het beter benutten van de specifieke karakteristieken van de dorpen. Dit kan bevorderd worden door een specifiek thema’s per dorp meer te gaan benadrukken en uit te werken (thematisering). Hier liggen tevens kansen voor het versterken van de leefbaarheid in de dorpen en het vitaal houden van het platteland. Naast de historische stad Hulst wordt vaak als 2e aantrekkelijke cultuurhistorische locatie genoemd de restanten van de Staat-Spaanse Linies (naast de Vestingwallen van de stad Hulst met name de Liniedijk en de overblijfselen van diverse oude forten). Deze bezienswaardigheden liggen
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
11
behoudens de stadswallen buiten de stad Hulst en krijgen momenteel alleen een bezoek van fietstoeristen. Het gebrek aan een duidelijke bezoeklocatie met voorzieningen (rustplek/bankjes en/of bezoekerscentrum/horeca) maakt dat aan deze bezienswaardigheden veelal letterlijk voorbijgefietst wordt. Ingezet wordt op het realisering van duidelijkere bezoeklocaties, enerzijds door plaatsen bankjes/zitjes en anderzijds door verbetering van de informatievoorziening via infoborden, informatie applicaties, etc. Als nog veelal onontgonnen gebied liggen in de gemeente Hulst veel oude kreken en waterlopen. Anders dan bijvoorbeeld Friesland, waar de meren en waterlopen al sinds jaar en dag aan elkaar verbonden zijn en actief bevaren worden, hebben de watergebieden in Zeeuws-Vlaanderen veelal een natuurfunctie en blijft recreatief gebruik (met uitzondering van het water De Vogel en de Otheense Kreek) beperkt tot de vissport. Een actiever gebruik kan hier wellicht aanvullende mogelijkheden bieden, maar hier dient per gebied een zorgvuldige afweging gemaakt te worden. Indien het gaat om doorgaande vaarroutes (met kano of boot) is samenwerking met zowel buurgemeente Terneuzen als de grensgemeenten aan de Belgische zijde essentieel. Het verbinden van oude waterwegen aan elkaar is echter een dermate complexe zaak dat dit niets iets is van toerisme alleen. Projectmatige aanpak is nodig om alle betrokken belangen hierin een plaats te geven. Tot slot dient vermeld te worden dat de gemeente Hulst een grensgemeente is en dat toerisme niet ophoudt bij de grens. Samenwerking het grensgebied met de grensgemeenten op het terrein van toerisme is reeds aanwezig, maar dient verder te worden versterkt. Met name op afstemming van doorgaande fiets-, wandel- en ruiterroutes en een gezamenlijke informatievoorziening voor de burger worden als speerpunten voor samenwerking gezien. De grensoverschrijdende bosgebieden ten zuiden van Hulst bieden hiervoor voldoende mogelijkheden.
2.3. Attracties en evenementen Een ander beslispunt voor een toerist om een plaats te bezoeken is de aanwezigheid van attracties of evenementen. De Nederlandse toerist is met name gericht op uitgewerkte thema’s die men kan bezoeken, voor de Belgische toerist is ook de aanwezigheid en kwaliteit van horecavoorzieningen van belang. Voor sommigen spelen juist weer aantrekkelijke evenementen een rol om ergens heen te gaan. In de gemeente Hulst zijn er talloze kleine attracties en evenementen. Elke stad of dorp heeft wel zijn feesten, bijzonder gebouw of natuurelement. Om toerisme met gebruik van deze attracties en evenementen te bevorderen is het van belang deze elementen goed onder de aandacht te brengen. Folders, publicaties, routeborden etc. zijn met name daar van belang waar niet op voorhand duidelijk is dat er iets te zien is. Ingezet zal worden op versterkte promotie op dit terrein. Een andere mogelijkheid tot het aantrekken van meer bezoekers is de opwaardering van kleinere attracties en evenementen tot grotere evenementen of het binnenhalen van meer grote attracties en evenementen. Bij de grotere attracties en evenementen moet
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
12
gedacht worden aan het Verdronken Land van Saeftinghe en de Hulster Vestingdagen. Te denken valt aan zaken zoals een golfbaan, een kartbaancentrum, een meerdaags popconcert, een meerdaagse rally etc. Het is daarbij met name zaak hiervoor een geschikte locaties te vinden.
2.4. Doelgroepen De belangrijkste doelgroep voor toerisme naar de gemeente Hulst is momenteel de groep van (Belgische) dagtoeristen uit de regio en wijdere omgeving, die in het weekend als dagje-uit de stad Hulst bezoeken, daarbij het cultuurhistorische karakter van de stad combinerend met horeca- en winkelbezoek. Deze bezoekersgroep komt van oudsher naar Hulst toe, waarbij zelfs sprake is van opeenvolgende generaties die de traditie voortzetten. De bezoekers zijn voornamelijk afkomstig uit oost-Zeeuws-Vlaanderen en de directe Belgische grensgemeenten Sint-Gillis-Waas, Stekene, Beveren en Antwerpen met een uitwaaiering naar de omliggende gebieden. Opvallend daarbij is dat het juist de middelste leeftijdsgroepen tussen 25 en 55 jaar zijn die naar Hulst komen, dat het voornamelijk gezinnen betreft, dat vrijwel iedereen met de auto komt en dat er sprake is veelvuldig herhaalbezoek. Speerpunt in het toeristisch beleid zal zijn deze doelgroep vast te houden met name via een goed evenementenbeleid en het aantrekkelijk houden van de Hulster binnenstad door te investeren in zowel het cultureel erfgoed (o.a. De Nieuwe Bierkaai) als een aantrekkelijk horeca- en winkelbestand. Een tweede belangrijke groep is de groep die gebruik maakt van de vele routemogelijkheden in Hulst. Onder deze groep vallen enerzijds de fiets- en wandeltoeristen, en anderzijds de recreatieve rondtoerders, (o.a. wandelverenigingen; wielerclubs, motorclubs; rally-rijders; cabriotoerders; zondagrijders; etc.). Deze groepen maken vooral in de zomermaanden druk gebruik van het grote aantallen routes in de gemeente, veelal in combinatie met een horecabezoek in een van de dorpen. Ook zal het zaak zijn deze groep vast te houden door blijvende aandacht voor nieuwe aantrekkelijke routes. Een derde groep betreft de natuurliefhebbers van het Verdronken Land van Saeftinghe. Jaarlijks zijn er meer dan 10.000 mensen die onder leiding van een gids dit natuurgebied intrekken en aanvullend een bezoek brengen aan het lokale bezoekerscentrum en de horeca in Emmadorp. Het natuurgebied ligt evenwel afgelegen bij het dorp Emmadorp en combinatiebezoeken met andere aantrekkelijke punten in de gemeente worden nu nog onvoldoende benut. Speerpunt zal zijn om voor deze omvangrijke groep arrangementen op te zetten om combinatiebezoeken en verblijfstoerisme te stimuleren. Gezien de sterke vergrijzing van Nederlandse en ook Belgische bevolking wordt de groep van senioren een steeds belangrijkere groep. Niet alleen overigens door de groeiende omvang van de groep, maar ook door het feit dat deze groep beschikt over veel vrije tijd.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
13
Speciaal binnen deze groep verdient de groep van zorgtoeristen de aandacht: senioren, die behoefte hebben aan toeristisch aanbod in combinatie van extra zorg. De noodzakelijke versterking van zorgmogelijkheden voor de eigen bevolking op grond van de vergrijzing kan hier wellicht samengaan met het aanbieden van zorgarrangementen voor bezoekers van buitenaf, eventueel ook in combinatie met (luxe) wellness-liefhebbers. Ingezet zal worden om te kijken of in samenwerking met de zorgaanbieders in de streek op dit terrein initiatieven te ontwikkelen.
2.5. Promotie Als iets belangrijk is binnen de wereld van toerisme, dan is het een uitgekiend promotieen marketingbeleid. Attracties, evenementen, locaties en hotels kunnen nog zo goed zijn, als dit niet bij de potentiële toerist onder de aandacht wordt gebracht, dan komt de toerist eenvoudigweg niet. Bij de promotie van het toerisme in de gemeente Hulst spelen nu met name de VVV en de gezamenlijke provinciale poot van de VVV’s, St. Promotie Zeeland Delta, een hoofdrol. Zij zijn niet alleen het gezicht naar buiten, maar zorgen ook voor een actief promotiebeleid. Vooralsnog zijn er geen andere partijen die deze rol op zich kunnen nemen als het gaat om lokale en regionale promotie. Ingezet wordt daarom op het vasthouden aan deze taakverdeling. Promotie betekent vaak letterlijk het openhouden van een balie, het inkopen van publiciteit in de media, het uitgeven van brochures en folders, het in stand houden van websites, het benaderen van pers, etc. Verhogen of verlagen van de budgetten voor deze taak heeft hoe men het ook wendt of keert een direct effect op het resultaat. Het is dan ook zaak voor deze taak voldoende budget ter beschikking te houden in samenwerking met het toeristische bedrijfsleven. Ander belangrijk aspect is ook dat er bij de promotie gezamenlijk opgetreden wordt om voldoende body te hebben in een steeds drukker wordende markt. Kleine spelers worden weggedrukt door de grotere partijen, dus het is zaak de krachten te bundelen. Bij een verregaande samenwerking in Zeeland op het gebied van promotie zal het kustgebied door de omvang van het toerisme daar al snel de belangrijkste poot uitmaken in het geheel en daarmede ook de meeste aandacht opeisen. Niet meedoen is echter geen optie en voor de gemeente Hulst met haar kleinschalige toerisme zal het zaak zijn hierop alert te blijven dat ook de stem van het achterland gehoord blijft. Op landelijk niveau is voor een actieve promotie van de “Vestingstad Hulst” aansluiting gezocht bij de landelijke Vereniging Nederlandse Vestingsteden. Dit promotiekanaal heeft een geheel eigen karakter en is voornamelijk gericht op vestingstad Hulst. Ook bij de vereniging wordt in toenemende mate gezocht naar samenwerking met het toeristische bedrijfsleven.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
14
2.6. Overige aspecten Bereikbaarheid Om toeristen in de gemeente Hulst te krijgen zijn goede toegangswegen naar zowel de stad Hulst als de rest van de gemeente van belang. Knelpunten dienen te worden opgelost, waar deze momenteel aanwezig zijn, o.a. de toegang vanuit België naar de stad Hulst via Kapellebrug. Dit aspect is echter niet het exclusieve domein van toerisme en wordt vanuit een andere invalshoek (verkeer/bereikbaarheid) opgepakt. Toegankelijkheid West-Europa en dus ook Nederland en België vergrijst in rap tempo. Dit betekent dat er in toenemende mate aandacht moet zijn voor een goede toegankelijkheid van attracties en evenementen voor groepen die minder goed ter been zijn. Deze voorzieningen zijn gelijktijdig een prima voorzieningen voor gezinnen met kinderwagens. De toegankelijkheid geldt zowel voor voorzieningen in de stad als in het buitengebied (bijvoorbeeld de zeedijk).
Effectmeting Bij het bepalen van de effectiviteit van genomen maatregelen is het van belang regelmatig peilingen/metingen te verrichten om het effect in beeld te krijgen. De voor Zeeland belangrijke “Toeristische Trendrapportage Zeeland” is voor de gemeente Hulst niet goed bruikbaar omdat deze rapportage zich met name concentreert op het verblijfstoerisme en niet of nauwelijks ingaat op het voor Hulst veel belangrijkere dagtoerisme. Tot een aantal jaren geleden werd het effect van het toeristisch beleid nagegaan door tweejaarlijkse peilingen uit te laten voeren i.s.m. de Kamer van koophandel (Rapporten Hulst in de Peiling). Deze rapportages brachten met name de omvang van het toeristisch bedrijfsleven, het aantal werkzame personen in deze branche en het investeringspeil in beeld. Helaas zijn deze rapportages na 2006 stopgezet en ontbreekt het nu wat toerisme in Hulst betreft aan een cijfermatige onderbouwing van de omvang van toerisme en het effect van de diverse beleidsmaatregelen. Ingezet wordt daarom om te komen tot een nieuwe meetinstrument.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
15
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
16
Hoofdstuk 3: Actielijst en speerpunten Een visie op toerisme alleen is natuurlijk niet voldoende, het is zaak om vanuit deze visie te komen tot praktische voorstellen voor de uitvoering van het beleid. Niet alleen samenwerking met alle op het terrein van toerisme aanwezige instanties is daarbij van belang, maar ook de aanwezigheid van voldoende budget. Onderstaande lijsten geven de volledige range weer van alle mogelijke acties, enerzijds reeds bestaande maatregelen, anderzijds nieuwe acties. Aan het eind wordt vanuit de nieuwe actielijst een TOP-5 van speerpunten gekozen, waarop bij voorkeur zal worden ingezet.
3.1. Bestaande speerpunten en acties vanuit huidig beleid Een aantal acties welke reeds veel eerder werden ingezet behouden hun waarde en dienen daarom zoveel mogelijk te worden gehandhaafd. Het betreft de basis van het toeristisch beleid. Genoemd moeten worden: 1. Instandhouding van een centraal informatiepunt voor de toerist, oftewel een lokaal VVV-kantoor, aangevuld met maquetteruimte/promotiefilm Hulst. 2. Promotie van de stad en streek via diverse kanalen van de VVV, St. Promotie Zeeland Delta, de vestingstedenvereniging en het bezoekersmanagement. 3. Actief evenementenbeleid gericht op een combinatie van eigen inwoners en toeristen met nadruk op professionaliteit en grotere evenementen. 4. Centrale coördinatie en aansturing van evenementenbeleid en promotiebeleid van de stad Hulst via Bezoekersmanagement 5. Bevordering van gebruik van bestaande routestructuren (o.a. fietsnetwerk; wandelnetwerk; losse wandel/fiets/mountainbike/ ruiterroutes) via themaroutes en arrangementen. 6. Actief gebruik van cultuurhistorisch erfgoed voor het aantrekken van toeristen via Vereniging Nederlandse Vestingsteden en Comité Open Monumentendag Hulst.
3.2. Nieuwe speerpunten en acties Vanuit de diverse hierboven vermelde aspecten zijn voor de komende 4 jaar een hele reeks van speerpunten aan te dragen voor uitvoering van de visie. Bij de verdeling van de suggesties is aangesloten bij de in hoofdstuk 2 aangehouden onderverdeling.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
17
Maatregelen dagtoerisme en/of verblijfstoerisme Om het bestaande dagtoerisme waar mogelijk nog verder te bevorderen kan worden ingezet op een aantal maatregelen en bij het verblijfstoerisme zal worden ingezet op vergroting van het aantal overnachtingsplaatsen. 1. Het huidige promotiebeleid voor de stad Hulst kan nog steeds verbeterd worden. Ingezet moet worden op het intensiveren van het gebruik van de centrale slogan “Hulst Vestingstad” en gebruik van het bijbehorende logo. Getracht zal worden om te komen tot centrale digitale aankondigingborden aan de toegangswegen van de stad Hulst en andere strategische punten. 2. In het buitengebied zullen de huidige dagattracties die nog niet goed bekend zijn beter onder de aandacht gebracht worden. In samenwerking met de ondernemers achter de attracties zal gestreefd worden naar aanvullend promotiemateriaal en concrete arrangementen. 3. Omdat er met name kansen liggen in de vergroting van de huidige hotelsector en de afgelopen jaren is gebleken dat partijen niet vanzelf komen, zal geprobeerd worden marktpartijen op dit terrein actief te benaderen. In bestemmingplan De Statie is hiervoor al ruimte gecreëerd aan het Scharnier. Ook zal bekeken worden of de inzet van leegstaande historische panden in de binnenstad van Hulst hierin een rol kunnen spelen. Waar mogelijk zal meegewerkt worden vergroting van het aantal speciale overnachtingplaatsen, o.a. B&B-plaatsen. 4. Verder zal bekeken worden of een verdere uitbreiding van het aantal camperplaatsen zinvol is. Indien de vraag naar camperplaatsen blijft stijgen, zal ook bekeken worden of een uitgebreidere locatie met eventueel ook meer voorzieningen een optie kan zijn. Ook een “eenvoudige stadscamping” met de uitdrukkelijk alleen “toerplaatsen” in tegenstelling tot vaste staanplaatsen is dan wellicht een optie. 5. Met St. Het Zeeuws Landschap zal in overleg worden getreden om te zien of kleinschalige overnachtingsmogelijkheden t.b.v. natuurbeleving in het Verdronken Land van Saeftinghe mogelijk zijn.
Maatregelen locaties Om de aantrekkingskracht van de locatie Stad Hulst voor de winkelende toerist te behouden moet er blijvende aandacht zijn voor de aantrekkelijkheid van de stad. Daarnaast moet er extra maatregelen komen om de toeristische mogelijkheden van het buitengebied beter te benutten. 6. Omdat de hoofdwinkelstructuur in de stad Hulst in toenemende mate geconcentreerd is in het zuidelijke gedeelte van de Hulster binnenstad en in de zuidrand net erbuiten met tevens een geplande verbinding met het gebied van Morres, zal er extra aandacht moeten komen voor de fysieke aankleding van de verbindingswegen, o.a. bestrating,
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
18
verlichting, bebording etc. en toeristische aankleding (kunstwerken, infopanelen, etc.). Het hart van de stad (Grote Markt) en de noordrand van de binnenstad (omgeving van de Nieuwe Bierkaai) krijgen dan meer de functie krijgen van recreatief winkelgebied in combinatie met aantrekkelijke horecagebieden in een mooie cultuurhistorische omgeving. Geprobeerd zal worden dit recreatieve element nog verder te versterken door evenementen met name te concentreren in deze twee gebieden (Grote Markt en De Nieuwe Bierkaai). 7. In 2012 zal de aanleg van de haven van De Nieuwe Bierkaai worden opgeleverd. Niet alleen om dit feestelijk te vieren maar ook om het toeristisch recreatief belang van dit gebied te benadrukken zal tijdens de Hulster Vestingdagen van 2012 aan dit gebied extra aandacht worden gegeven. 8. Om het gebied van de Staat-Spaanse Linies buiten de stad Hulst beter onder de aandacht te krijgen, wordt getracht in te zetten op een kleine rust/ontmoetingsplaats in de omgeving van Fort Moerschans (inclusief bankjes en infopanelen). 9. In afwachting van de gebiedsontwikkeling Perkpolder zal in overleg met de exploitant aan de Perkpolder gekeken worden of de huidige voorzieningen langs met name het strandgebied bij Perkpolder verbeterd kunnen worden (toiletvoorzieningen; EHBOpost; etc.). 10. In het noordelijk buitengebied van de gemeente zal de aanleg van de 2e fase van het wandelnetwerk worden gerealiseerd. 11. Om de specifieke karakteristieken van de dorpen beter te benutten in toeristisch opzicht zal conform het model van de gemeenten Sluis en Terneuzen gewerkt worden met thematiseringswerkgroepen per dorp om te bepalen wat het DNA is van het dorp om daaruit de sterke toeristische punten voor een dorp beter te benutten. 12. Aanvullend op het DNA van de dorpen zal i.s.m. de ZLTO en ANV De Groene Oogst bekeken worden hoe landbouwbedrijven in het buitengebied kunnen worden gestimuleerd om toeristische activiteiten aan de bestaande bedrijfsactiviteiten toe te voegen via de ontwikkeling en verkoop van speciale streekproducten. 13. Om de vele watergebieden in de gemeente Hulst recreatief-toeristisch beter te benutten zal in overleg getreden worden met de eigenaren van de kreken en met het Waterschap Scheldestromen. Uitgangspunt is hierbij een versterking van het recreatieve medegebruik met respect voor natuurbehoud en waterbeheersing. Waar het gaat om doorgaande vaarroutes gaat, zal daarbij samenwerking gezocht worden met zowel buurgemeente Terneuzen als de grensgemeenten aan de Belgische zijde.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
19
14. Om de toeristische samenwerking met de Belgische grensgemeenten vorm te geven zullen een aantal thema’s op toeristisch terrein worden ondergebracht bij de op te richten EGTS (Europese Groepering Territoriale Samenwerking) Linieland van Waas en Hulst. Thema’s zullen zijn het ontwikkelen van een grensoverschrijdend recreatief netwerk van verbonden fiets-, wandel- en ruiterpaden en het ontwikkelen van een grensoverschrijdend netwerk van toeristisch-educatieve informatiepunten. Maatregelen attracties en evenementen Om de attracties en evenementen in de regio beter te benutten voor toerisme kan worden ingezet op de volgende maatregelen. 15. Om evenementen beter te promoten zal worden ingezet op gebruik van eenvormige brochures, folders en infopanelen om de naamsbekendheid van de evenementen door herhaling te vergroten.
Maatregelen Doelgroepen Om de belangrijkste huidige doelgroepen te behouden en mogelijk nieuwe groepen aan te trekken wordt ingezet op de volgende maatregelen. 16. Om de grote groep kooptoeristen langer vast te houden zullen inspanningen gepleegd worden om in overleg met de ondernemers(organisaties) het pakket van toeristische voorzieningen op terrein van cultuur en horeca bij de voornaamste winkellocaties beter onder de aandacht te brengen, bijv. via infopanelen, infozuilen, etc. 17. Om de cultuurtoeristen, watersporttoeristen, evenementenbezoekers beter te bereiken zal bekeken worden hoe deze groepen via gerichtere promotie beter bereikt kan worden. Het gaat er daarbij om het bestaande aanbod beter onder de aandacht te brengen bij bestaande media, via o.a. persberichten en het actief plaatsen van berichten/meldingen op de talloze beschikbare websites. 18. Om de actieve fiets- en/of wandeltoerist naar de gemeente Hulst te krijgen zullen de bestaande fiets en wandelmogelijkheden beter onder de aandacht gebracht worden bij de belangenverenigingen van de doelgroepen (diverse fiets- en wandelorganisaties) en zal ingezet worden op verdere uitbreiding van het aantal arrangementen. Ook zal worden ingezet op verbetering en vernieuwing van paden. Het toekomstig fietspad Sint Jansteen - Heikant is hiervan een mooi voorbeeld. 19. Ten behoeve van bevordering van zorgtoerisme zal in overleg getreden worden met de grootste aanbieders van zorg in de regio om de mogelijkheden van de combinatie van zorg voor de plaatselijke bevolking te gaan combineren met zorg voor (toeristische) bezoekers van buiten de regio. Samenwerking zal worden gezocht met bestaande zorgaanbieders, maar ook andere aanbieders vanuit de markt zullen worden benaderd. Als locatie wordt hier mogelijk gezien het projectgebied Perkpolder.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
20
Maatregelen promotie Om de promotie te blijven bevorderen zal ingezet worden op de volgende speerpunten. 20. Het huidige budget voor promotie zal (mede gezien de bezuinigingen op tal van taken) minimaal in stand gehouden worden. 21. Potentiële toeristische doelgroepen zullen intensiever benaderd worden via nieuwsbrieven, culturele agenda’s, diverse websites etc. Ook een optimale benutting van de reeds aanwezige gemeentelijke infokanalen (voorlichtingsblad, ZVA-pagina’s, websites, TV-schermen Gemeentewinkel) is daarbij gewenst. 22. Omdat bij de promotie van het toerisme in de gemeente Hulst met name de regionale VVV en de provinciale poot van de VVV’s (St. Promotie Zeeland Delta) een grote rol spelen, zal nog actiever dan voorheen worden ingezet op het geplaatst krijgen van het Hulsterse element in de regionale promotiekanalen. Gedacht moeten worden aan het intensiever bijhouden van diverse websites en evenementenkalenders, het verhogen van de contacten met de pers/media en het gebruik van nieuwe sociale media (Youtube; twitter; Facebook). 23. Bij de mogelijke provinciale bundeling van krachten op het terrein van toerisme, marketing en promotie in Zeeland zal ter bescherming van het Hulsterse element hierin actief worden ingezet op het goed vertegenwoordigd zijn van het Hulsterse element in de nieuwe toeristische organisaties en structuren. Verder kunnen worden vermeld een aantal losse maatregelen, die echter niet alleen toerisme aangaan, maar een breder bereik hebben. 24. Om de toegang naar de stad Hulst voor toeristen optimaal te houden, zal actief worden ingezet op het oplossen van het verkeersknelpunt in Kapellebrug ter hoogte van de grens. Oplossing van het knelpunt wordt ingebracht in de op te richten EGTS Linieland van Waas en Hulst. 25. Bezoekersstromen kunnen versterkt worden door de voorgenomen verbetering van de toegang en ontsluiting bij Morres en het Back-terrein. 26. Om de effectiviteit van de maatregelen te kunnen beoordelen dient er een meetinstrument ontwikkeld te worden.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
21
3.3. Top-5 nieuwe speerpunten Uit de hierboven aangegeven lijst van mogelijke nieuwe actie- en speerpunten dient een prioritering te worden aangebracht omdat nu eenmaal niet alles tegelijkertijd opgepakt kan worden. Zowel beschikbare tijd als budgettaire redenen kunnen hieraan ten grondslag liggen. Op basis van bovenstaande lijst en door koppeling van een aantal elementen kan worden gekomen tot de volgende Top-5. 1. Versterking promotie Promotie van het toeristisch product is van cruciaal belang voor het aantrekken van bezoekers. Op verschillende plaatsen in hoofdstuk 3.2 zijn suggesties aangedragen voor een versterking van de promotie van de gemeente Hulst (nr. 1, 2, 8, 14, 15, 16, 17, 20, 21, 22). Daarbij gaat het zowel om intensivering van de bestaande promotie en promotiekanalen, het beter afstemmen van de promotie op de doelgroepen en vooral het gebruik van nieuwe technische middelen. Op het terrein van promotie is veel mogelijk. Ingezet gaat worden op een slimme benutting van de nieuwe technische middelen, maar daarbij is ook van belang dat er voldoende budget wordt besteed. Gezien het wezenlijke belang van dit onderdeel zal hierop versterkt worden ingezet. 2. Bevordering toerisme in het buitengebied De stad Hulst heeft in de afgelopen jaren het merendeel van de aandacht op het terrein van toerisme gekregen. Voornaamste reden hiervoor is het absolute aantal bezoekers dat naar de stad Hulst komt ten opzicht van andere locaties. De aandacht voor de stad zal blijven, maar daarnaast zal er (zie nr. 2, 8, 9, 10, 11 en 12) versterkt worden ingezet voor de benutting van de mogelijkheden voor toerisme in het buitengebied. Vooral het onder de aandacht brengen van de bestaande attracties, het creëren van kleine rustplekken, het versterken van voorzieningen bij Perkpolder, de voltooiing van het wandelnetwerk en het onderzoeken van de sterke punten van de dorpen ter benutting van toerisme zal aandacht krijgen. 3. Bevordering verblijfstoerisme Hulst staat vooral bekend om zijn dagtoerisme. Verblijfstoerisme blijft hier sterk bij achter en dat is een gemiste kans. Om dit te wijzigen zijn verschillende suggesties aangedragen (nr. 3, 4 en 5) om de overnachtingsmogelijkheden in Hulst uit te breiden om deze vorm van toerisme te bevorderen: marktpartijen benaderen, inzet historische panden, B&B-plaatsen, camperplaatsen/stadscamping, kleinschalige overnachtingsmogelijkheden bij de Saeftinghe. 4. Intensiever gebruik bestaande en te ontwikkelen routestructuren In de gemeente Hulst zijn reeds de nodige routestructuren (fietsnetwerk/wandelnetwerk /losse routes) aangebracht. Ingezet gaat worden (zie nr. 10, 13, 14 en 18) op voltooiing van ontbrekende onderdelen bij het wandelnetwerk, grensoverschrijdende routes aan te leggen, het beschikbare water voor vaarroutes te benutten en om de promotie en het gebruik van de routes te verbeteren. 5. Toeristisch gebruik De Nieuwe Bierkaai In 2012 zal de aanleg van de voormalige oude haven bij De Nieuwe Bierkaai voltooid zijn. De aanleg van de haven zal naar verwachting een forse impuls geven aan het toerisme in de binnenstad. Om dit punt te markeren zal worden ingezet op een versterkte uitvoering van de Hulster Vestingdagen met als bijzondere locatie De Nieuwe Bierkaai (nr. 6 en 7).
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
22
Hoofdstuk 4. Financieel kader en tijdspad Om het voorgestelde beleid met de vermelde speerpunten uitgevoerd te krijgen moeten naast de uren van medewerkers de nodige financiële middelen worden ingezet. Dit financiële kader bepaalt voor een groot deel het aan te houden tijdspad voor de uitvoering van het voorgenomen beleid. Hierbij dient direct te worden aangetekend dat gezien de bezuinigingen het niet eenvoudig zal zijn direct aan alle speerpunten aandacht te schenken. Een en ander zal gefaseerd dienen te geschieden.
4.1. Financieel kader Het jaarlijkse financiële kader voor het toeristische beleid van de Gemeente Hulst wordt bepaald via het budget voor het Programma Economische structuur en Toerisme en meer bepaald daarbinnen het onderdeel Toerisme. Binnen dit programma is ter bevordering van toerisme jaarlijks een subsidiebudget opgenomen voor het verlenen van subsidies ter bevordering van toerisme. Daarnaast is er sinds 2009 een jaarlijks subsidiebudget voor promotie van het centrumgedeelte van de stad Hulst. Voor 2010 was het subsidiebudget voor toerisme vastgesteld op € 156.000,-. Voor de Promotie van het Centrumgedeelte was dit budget € 120.000,-. De jaarlijkse budgetten alleen waren in het verleden onvoldoende om al de gestelde doelen te bereiken. Er is daarom steeds aanvullend op projectmatige basis gewerkt met incidentele gemeentelijke middelen aangevuld met substantiële Europese als Provinciale subsidies. Laatste voorbeelden zijn o.a. de aanleg van de 1e fase van het wandelnetwerk en het rolstoelpad op de stadswallen. I.v.m. de bezuinigingsrondes op alle subsidies voor 2011 en 2012 om de gemeentelijke begroting in evenwicht te krijgen zijn beide jaarlijkse subsidiebudgetten voor 2011 naar beneden bijgesteld. Voor 2011 is er voor toerisme een budget beschikbaar van € 148.200,-. Voor het Promotiebudget is de daling nog sterker: van € 120.000,naar € 105.000,- in 2011. Voor 2012 zijn de budgetten nog niet definitief vastgesteld. Ook het budget voor promotie van het centrumgedeelte van de stad Hulst is onzeker, omdat is afgesproken dat de ontwikkeling van dit budget rekening houdt met de ontwikkeling van de opbrengsten van de reclamebelasting. Het mag duidelijk zijn dat deze verlaagde budgetten het uitvoeren van de voorgenomen maatregelen er niet eenvoudiger op maken. De aanwezige budgetten werden reeds zo efficiënt mogelijk ingezet met heldere afspraken over de te realiseren doelen. Daarbij werd van de zijde van de gemeente weinig tot geen ruimte gelaten voor vorming van reserves van de subsidieontvangers. Hierdoor hebben deze ontvangers nu geen mogelijkheden om
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
23
teruggang in middelen zelf op te vangen. Dit laatste betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden in de uit te voeren werkzaamheden met het wel beschikbare budget. Daarnaast zal waar mogelijk een beroep gedaan worden op externe middelen (Europese en Provinciale subsidies). Duidelijk dient hierbij te zijn dat deze externe middelen alleen dan verkregen kunnen worden indien ook de gemeente zelf een bijdrage levert. Bij de te maken keuzen zal prioriteit gegeven worden aan handhaving van eerder succesvol beleid. Het zou kapitaalvernietiging betekenen indien dit succesvolle beleid op de helling moet om nieuwe maatregelen te financieren, waarvan nog maar de vraag is of ze het succes opleveren dat verwacht wordt. Dit betekent dat in eerste instantie ingezet wordt de basisvoorzieningen zoals vermeld in hoofdstuk 3.1 en daarbovenop ingezet wordt op de nieuwe speerpunten zoals vermeld in hoofdstuk 3.3. Bij het nieuwe beleid zal prioriteit gegeven worden aan de maatregelen die gericht zijn op het buitengebied.
4.2. Tijdspad Deze nota is geschreven voor de periode 2011 tot en met 2014, ofwel de resterende jaren van de huidige raadsperiode, waarbij tevens het jaar na de verkiezingen is meegenomen, omdat in dat jaar het programma via de jaarbegroting (opgesteld in 2013) al grotendeels vastligt. Voor de komende 4 jaar zal via de structurele middelen het bestaande beleid voor toerisme worden uitgevoerd en daar waar mogelijk worden versterkt. Met reeds aanwezige incidentele middelen wordt voor 2012-2013 in ieder geval ingezet op de voltooiing en vermarkting van het wandelnetwerk in Oost-Zeeuws-Vlaanderen in samenwerking met de gemeente Terneuzen, Provincie Zeeland en diverse andere partijen en het in de markt zetten van een toeristisch Game-project Vossestreken i.s.m. Toerisme Waasland. Voor 2011-2012 zal in ieder geval worden ingezet op een tweetal terreinen. Enerzijds zal geprobeerd worden een samenwerkingverband met ondernemers /ondernemersorganisaties in het buitengebied aan te gaan om de daar voorgenomen maatregelen vorm te gaan geven. Uitgangspunt daarbij is dat stimulering van toerisme beslist geen taak van de overheid alleen is, maar ook zeker een taak is van het toeristische bedrijfsleven. Anderzijds zal veel aandacht gaan naar de samenwerking met de Belgische buurgemeenten in de op te richten EGTS Linieland van Waas en Hulst. Ofschoon de doelstelling en
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
24
geplande acties van deze EGTS veel breder zijn, zijn er een tweetal duidelijke toeristische componenten in verweven (zie hiervoor speerpunten buitengebied). Uitwerking van deze speerpunten zal in dit gremium worden opgepakt. Verwacht wordt dat externe financiersbronnen vanuit de grotere Schelderegio hierin een positieve rol kunnen gaan spelen.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
25
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
26
Bijlage 1: Evaluatie Beleidsnota Toerisme 2008-2010 In de vorige beleidnota werden vanuit een aantal algemene doelstellingen concrete beleidsvoornemens/maatregelen geformuleerd, waarvan het goed is om deze voorafgaand aan een nieuwe nota kort te evalueren. Leeswijzer: genummerd staan hieronder de algemene beleidsdoelstellingen, met daaronder vermeld de concrete beleidsvoornemens/maatregelen. Schuingedrukt staan vermeld de resultaten.
Algemene Beleidsdoelstelling 1. Toerisme is een economische factor Het gemeentelijk toeristische beleid moet vooral gezien worden als een onderdeel van het economische beleid. Het gemeentelijk toeristische beleid dient daarom afgerekend te worden op te behalen streefcijfers van het aantal bezoekers en de economische omzet. Concreet beleidsvoornemen/maatregel De economische factor van het beleidsveld toerisme wordt zichtbaar in een nauwere samenwerking tussen de gemeentelijke afdelingen gericht op het algemeen economische beleid van de gemeente en gericht op het toeristische beleid. Jaarlijks wordt gestreefd naar een toename van zowel het aantal bezoekers als de economische omzet met 5%. Resultaat: Toerisme was ten tijde van de vaststelling van de nota nog ondergebracht bij de Afdeling Samenleving. Een betere samenwerking met het gedeelte Economie van de Afdeling Ruimtelijke Ordening en Economische Zaken kon na een korte evaluatie alleen dan goed van de grond komen door een integrale overheveling naar deze afdeling. Met ingang van 2009 maakt het onderdeel Toerisme dan ook geen deel meer uit van de Afdeling Samenleving, maar is dit ondergebracht bij de Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling en wel binnen het gedeelte Economie, Toerisme en Grondzaken. Meetpunt voor het aantal bezoekers zijn het aantal bezoekers aan de VVV en het geschatte aantal bezoekers via het CBS. Deze gaven een beeld te zien van een daling van het aantal bezoekers aan onze provincie in 2008, maar weer een opleving in zowel 2009 als 2010, dit ondanks de economische crisis en wellicht ook wel dankzij de economische crisis. Door de crisis zijn heel wat toeristen wat dichter bij huis gebleven zijn ten koste van traditionele vakantielanden als Frankrijk, Spanje, Griekenland en Turkije. De Nederlandse toeristengebieden hebben hiervan geprofiteerd. Algemene beleidsdoelstelling 2. Professionaliteit van de sector Het gemeentelijk toeristische beleid dient er op gericht te zijn de ingezette professionalisering van de sector te behouden en verder te stimuleren ten einde de kwaliteit van de sector op peil te houden in het licht van de aanwezige concurrentie. Bedrijfsmatig denken in termen van rendement geldt als de norm. Concreet beleidsvoornemen/maatregel Het huidige niveau van professionaliteit blijft minimaal gehandhaafd en wordt waar mogelijk versterkt. Toeristische initiatieven worden bij voorkeur ondergebracht bij bestaande grote sterke spelers in het veld i.p.v. steeds nieuwe kleine instellingen. De mogelijkheden voor professionalisering van de sector via bundeling van krachten op een hoger niveau dan Zeeuws-Vlaanderen worden onderzocht. Voor nieuwe toeristische initiatieven wordt steeds afgewogen of gewerkt kan worden met het inkopen van diensten (waarbij voor de gemeente de BTW overigens wel compensabel
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
27
blijft) i.p.v. het verlenen van subsidie. Waar mogelijk wordt gewerkt met indicatoren die het rendement uitdrukken. Resultaat: Bij de St. VVV Zeeuws-Vlaanderen is er in toenemende mate samenwerking met de overige Zeeuwse VVV’s in de St. Promotie Zeeland Delta. Daarnaast is er gestart met een traject om te zien of wellicht één grote Zeeuwse VVV een verbetering van het product kan betekenen. Gezien de verscheidenheid in bestuursstructuur, financieringstructuur en achterliggend gebied is dit geen eenvoudige zaak. Tussen St. Bezoekersmanagement Hulst, de VVV, St. de Hulster Vesting en de Ondernemers Hulst Vestingstad vindt regelmatig afstemmingsoverleg plaats over nieuwe initiatieven en evenementen. Het kleine Comité Open Monumentendag is ter versterking ondergebracht bij de St. Welzijn Hulst met een directe link naar de VVV via de vestiging van het secretariaat aldaar. St. Schippers Rondje Pontje is het nieuwe samenwerkingsverband van de schippers van de pontjes in Zeeland, dit na een opheffing van de oude St. Fiets een Rondje met een Pontje. Er is in de afgelopen drie jaar enkele malen gewerkt met de directe inkoop van producten. Het betreft o.a. het laten opstellen van een Kinderroute en een grensoverschrijdend fietsarrangement i.s.m. de bed&breakfast-plaatsen en het inrichten
van nieuwe camperplaatsen. Voordeel van deze methode is een snelle uitvoering van het gewenste product omdat de periode tussen opdracht en oplevering veel korter is. Bij subsidieverlening is het resultaat pas veelal een jaar later zichtbaar. Nadeel van dit model blijkt evenwel het feit dat een groot deel van het werk bij de ondersteunde organisaties en daarmee ook het aanwezige budget opgaat aan doorlopende werk dat zich niet leent voor aparte opdrachtverlening. Het voornemen om te werken met indicatoren voor rendement bleek veel lastiger uit te voeren dan gepland. Er zijn wel indicatoren te bedenken om het rendement in beeld te brengen, maar vervolgens ook meten blijkt erg lastig Drie belangrijke indicatoren kunnen worden genoemd: het aantal toeristische bezoekers, de omzetcijfers in de aan het toerisme verbonden bedrijvigheid en de werkgelegenheid in de sector. In 2002, 2004 en 2006 werden drie opeenvolgende versies van “Hulst in de peiling” opgesteld door de Kamer van koophandel, met daarin o.a. vermeld de omzetcijfers en werkgelegenheid. Helaas heeft de Kamer deze peilingen niet voortgezet omdat andere deelnemende gemeenten een voortzetting van dit instrument niet meer wilden. Er is in 2009 en 2010 ook gekeken of er in samenwerking met Ondernemers Hulst Vestingstad niet een meetinstrument ingevoerd kan worden voor het bepalen van aantallen bezoekers. Uiteindelijk is dit niet doorgegaan met name op grond van de hoge kosten die hiermee gemoeid zijn.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
28
Ook de cijfers van de Toeristische Trendrapportages Zeeland bieden weinig aanknopingspunten omdat deze cijfers sterk gebaseerd zijn op verblijfstoerisme. Bij de VVV wordt sinds 2001 cijfers bijgehouden over bezoekersaantallen. Verder heeft de VVV een aantal keren gewerkt met mysteriecliënts, die onverwacht een bezoek brachten aan één van de vestigingen. Dit om de kwaliteit te testen en uiteindelijk te bevorderen. Bij de subsidieverlening voor de toeristische veerdienst is sinds 2010 de hoogte van de subsidie direct gekoppeld aan het aantal over te zetten passagiers.
Algemene beleidsdoelstelling 3: Samenwerking Het gemeentelijk toeristische beleid dient er op gericht te zijn dat toeristische initiatieven waar mogelijk moeten worden opgezet in samenwerking met partners, die een gezamenlijk belang hebben, om de financiële haalbaarheid van initiatieven te vergroten. Concreet beleidsvoornemen/maatregel Het huidige samenwerkingsniveau op toeristisch gebied tussen diverse partijen wordt minimaal gehandhaafd en waar mogelijk uitgebreid in gebieden waar deze samenwerking nog niet bestaat. Resultaat De samenwerking tussen diverse partijen in de binnenstad van Hulst voor het projectmatig opstarten van activiteiten zoals eerder TOP-1 t/m TOP-3 is in deze periode niet verder voortgezet. Belangrijke reden hiervoor is de wijzigingen in het bestuur en de financieringstructuur van een van de belangrijkste deelnemers, nl. Ondernemers Hulst Vestingstad. In 2008 en 2009 is verder getracht te komen tot concrete samenwerking op het terrein van toerisme met de Belgische buurgemeenten Beveren, Sint-Gillis-Waas en Stekene in de werkgroep IGO-toerisme. Door een nieuwe projectstructuur te kiezen, de EGTS, trachten we tot realisatie van de projecten te komen.
Algemene beleidsdoelstelling 4: Dagtoerisme - verblijfstoerisme Het gemeentelijk toeristische beleid dient vooral gericht te zijn op het in stand houden en bevorderen van dagtoerisme. Aanvullend dient waar mogelijk verblijfstoerisme te worden gestimuleerd door het creëren van gunstige randvoorwaarden voor het starten van hiervoor noodzakelijke verblijfsaccommodaties. Concreet beleidsvoornemen/maatregel Van de inzet van financiële middelen ter bevordering van het toerisme dient voor minimaal 75% gericht te zijn op het stimuleren van dagtoerisme. Het aantal verblijfsaccommodaties c.q. het aantal verblijfsplaatsen in de gemeente Hulst dient eind 2009 met minimaal 10% te zijn uitgebreid ten opzichte van begin 2007.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
29
Resultaat: Het overgrote deel van het structurele budget voor toerisme is ingezet voor het bevorderen van dagtoerisme. Om toch te komen tot meerdaagse verblijven is een fietsarrangement in samenspraak met de bed- & breakfasts opgezet. Daarnaast is de eerste fase van het wandelnetwerk gereed gekomen, dat nieuwe mogelijkheden biedt voor meerdaagse wandelarrangementen . Gehoopt was dat in het buitengebied noord rondom het project Perkpolder reeds gestart zou kunnen worden met uitbreiding van verblijfsaccommodaties. Aangezien het Project Perkpolder een langere doorlooptijd heeft, zal dit pas in de toekomst kunnen worden gerealiseerd. Wel kan er een forse toename van het aantal bed&breakfasts in de afgelopen jaren worden gemeld en zijn er een aantal extra camperplaatsen gerealiseerd. Voorts is er binnen Bestemmingsplan de Statie de mogelijkheid gecreëerd om een hotel te kunnen vestigen.
Algemene beleidsdoelstelling 5: Dagtoerisme in zowel de stad Hulst als in het buitengebied In het gemeentelijk toeristisch beleid dient er naast dagtoerisme naar de stad Hulst ook aandacht te zijn voor dagtoerisme naar en in het buitengebied van de gemeente, waarbij beide gebieden de eigen aparte waardevolle kenmerken dienen te benadrukken. Kansrijke nieuwe mogelijkheden voor dagtoerisme (o.a. cultuurhistorie, culinair toerisme en natuuren plattelandsbeleving) dienen daarbij te worden gestimuleerd. Concreet beleidsvoornemens/maatregelen In samenwerking met de horeca in de gemeente Hulst worden producten ontwikkeld om de gemeente Hulst als culinaire gemeente op de kaart te zetten. Uiterlijk 31 december 2009 zijn in overleg met de VVV en andere gewenste partijen tweetal cultuurhistorische wandelroutes in de gemeente Hulst ontwikkeld en een drietal arrangementen ontwikkeld voor dagtoeristische uitstapjes in het buitengebied van de gemeente Hulst, waarbij de nadruk zal liggen op specifieke waarden behorende bij het buitengebied (kleine kernen; landschappelijke en natuurlijke waarden). Aansluitend wordt jaarlijks gestreefd naar één extra arrangement. In overleg met de VVV, toeristische ondernemers en vertegenwoordigers van de buitenkernen en beheerders van natuurgebieden een visie en daarbij behorende arrangementen ontwikkelen ten behoeve van dagtoeristen. Uiterlijk 31 december 2009 zijn in het buitengebied een vijftal fietsroutes ontwikkeld op basis van het Fietsknooppuntsysteem. Bij het ontwikkelen van het Plan Perkpolder zijn naast toeristische verblijfsvoorzieningen ook diverse mogelijkheden opgenomen gericht op dagtoerisme.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
30
Resultaat: De bestaande producten (culinaire rondwandeling; wijnproeven in de Tuinen van Hulst; presentatie Aspergewijn) zijn gehandhaafd. Als cultuurhistorische wandelroute is de oude “Kinderroute (Hulst)” vernieuwd en uitgebreid met diverse mogelijkheden. Verder zijn er een drietal Vestingroutes (wandelen) ontwikkeld van resp. 5,5, 7,5 en 9,5 kilometer in en om de Hulster Vestingstad en is er een Beeldenroute ontwikkeld. In samenwerking met de bed&breakfasts is het arrangement Fietsen in geuren en kleuren door het Land van Hulst opgezet. Daarnaast zijn er losse fietsarrangementen opgezet voor de Petrus en Paulus Hoeve Lamswaarde en Hotel Zandberg. In samenwerking met de veerdienst Hansweert – Perkpolder is het fietsvaararrangement Rondje Westerschelde opgezet. Door de VVV zijn een 3-tal SMS-fietsroutes ontwikkeld van resp. 20, 35 of 45 km. Daarnaast is er een Vlasroute en een Westerschelde Fietsroute. Tijdens de zomermaanden kan er gebruik gemaakt worden van de zogenaamde Gewassenroutes. Bij Plan Perkpolder zijn bij dagtoeristische voorzieningen opgenomen (fiets en wandelroutes). Gezien de lange doorlooptijd zal realisering nog enige tijd duren. In het buitengebied is in samenwerking met de Gemeente Terneuzen de eerste fase van een groot nieuwe wandelnetwerk (166 km) opgezet.
Algemene beleidsdoelstelling 5: Toegankelijkheid De toegankelijkheid tot de gemeente voor de bezoekers dient gewaarborgd te blijven door adequate toegangswegen en voldoende parkeervoorzieningen in de omgeving van die plaatsen waar grote drukte te verwachten is. Voor de Vesting Hulst dient het beleid er op gericht te zijn om de vesting zodanig in te richten dat er sprake is van een prettig bezoekklimaat. Concreet beleidsvoornemens/maatregelen Oplossen huidige knelpunt aan de rijksgrens (Kapellebrug), inpassing adequaat wegennet in overeenstemming met geplande voorzieningen in Plan Perkpolder met speciale aandacht voor de nieuwe natuurgebieden via wandel- en fietspaden en bevordering openbare vervoer en de aanvullende voorzieningen hierop (flexbus / lijntaxi / buurtbus etc.) De aanwezige en geplande parkeervoorzieningen bij toeristische voorzieningen zijn afgestemd op het verwachte aantallen bezoekers. Bij ontwikkeling van de plannen in de binnenstad wordt rekening gehouden met alternatieve parkeervoorzieningen bij voorkeur net buiten de Vesting. De Vesting Hulst wordt zoveel mogelijk autoluw en obstakelvrij gemaakt om aan de bezoeker van de vesting een prettig bezoekklimaat te bieden. Resultaat: Het knelpunt bij Kapellebrug is actief opgepakt door aankoop van cruciale delen grond. Verder is er overleg gaande met de Belgische buurgemeente Sint-Gillis-Waas. Het oplossen van dit knelpunt wordt voorts ingebracht in de op te richten EGTS Linieland van Waas en Hulst. In Plan Perkpolder is een wegennet voorzien dat rekening houden met de nieuwe ontwikkelingen. Aanvullende voorzieningen voor wandelen en fietsen zijn in de schetsplannen ingebed, maar deze verdienen op termijn nog aandacht.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
31
Adequaat openbaar vervoer t.b.v. toerisme is een must. Gratis OV65+ en de uitbreiding buurtbus leveren hieraan een bijdrage. Het aantal parkeervoorzieningen is momenteel adequaat te noemen. Minder adequaat is nog steeds de grote verkeersdrukte in een van de belangrijkste winkelstraten van de binnenstad van Hulst (Gentsestraat) op drukke bezoekdagen. Bij uitvoering van herbestrating in deze straat zijn ervaringen opgedaan met alternatieven, maar dit heeft nog niet geleid tot besluitvorming tot een andere opzet.
Algemene beleidsdoelstelling 5: Sfeervol kooptoerisme Om het dagtoerisme richting de stad Hulst, c.q. de bezoekersstroom richting het winkelbestand van de stad Hulst te handhaven dient het gemeentelijk toeristisch beleid er mede op gericht te zijn dat het winkelen in een aantrekkelijke en sfeervolle omgeving kan geschieden, waarbij de toerist gastvrij wordt ontvangen. Concreet beleidsvoornemens/maatregelen De winkelgedeelten van de stad Hulst zien er schoon, verzorgd en aantrekkelijk uit, ten behoeve van een sfeervolle winkelomgeving voor de dagtoerist. De toerist wordt gastvrij ontvangen en goed geïnformeerd. Resultaat: De aantrekkelijkheid van de winkelgedeelten in de stad Hulst is de afgelopen jaren afgenomen. De vele nieuwbouwprojecten in de stad zorgden voor een rommelig en soms verpauperd beeld. Verwacht wordt dat na oplevering van het belangrijkste bouwplan (Plan de Nieuwe Bierkaai) deze situatie sterk verbeterd zal zijn. De jaarlijkse schoonmaakdag voor de binnenstad (met hulp van veel vrijwilligers) heeft tot en met 2008 plaatsgevonden. Vanaf 2009 is de jaarlijkse schoonmaakdag vervallen omdat de gemeente sindsdien een gewijzigd en intensiever schoonmaakplan voor de binnenstad heeft gestart. Het ontvangstpunt in de stad (Landshuis incl. VVV) is in stand gebleven. Jaarlijks wordt een evenementenkalender uitgegeven en zijn er verschillende routes beschikbaar voor de toerist, die de combinatie met winkelbezoek extra aantrekkelijk maken.
Algemene beleidsdoelstelling 6: Promotiebeleid Het gemeentelijk toeristische beleid dient er op gericht te zijn potentiële bezoekers naar de gemeente Hulst te halen middels een actieve promotie. Samenwerking tussen belanghebbenden en eenduidigheid van de promotionele boodschap wordt daarbij als essentieel gezien.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
32
Concreet beleidsvoornemens/maatregelen De gezamenlijke partners op het terrein van toerisme in de gemeente Hulst verzorgen een gezamenlijke eenduidige promotiecampagne richting de potentiële bezoeker/toerist. Om de effectiviteit te vergroten worden de promotiecampagnes zoveel mogelijk ingezet richting de belangrijkste doelgroepen voor de gemeente Hulst: inwoners van Zeeuws-Vlaanderen, inwoners van België (vooral Vlaamse dagtoeristen), senioren, belangstellenden voor cultuurhistorie, natuurliefhebbers en fiets- en wandeltoeristen. De verzorging van de toeristische promotie van de gemeente Hulst wordt gebundeld op een beperkt aantal plaatsen ten behoeve van efficiëntie. Voor toeristische promotie van de gemeente Hulst als onderdeel van Zeeuws-Vlaanderen en Zeeland wordt aangesloten bij de promotiecampagnes van de VVV Zeeuws-Vlaanderen en de Stichting Promotie en Marketing Zeeland Delta. De lokale toeristische promotie van de stad Hulst wordt gecentraliseerd bij de St. Bezoekersmanagement Hulst. De toeristische promotie voor het buitengebied van de gemeente Hulst wordt gecentraliseerd bij de VVV Zeeuws-Vlaanderen. Resultaat De ingezette campagne “Hulst Vestingstad” wordt nu reeds enkele jaren gebruikt en heeft zij het beperkt ingang gevonden. Evenementen in de gemeente Hulst worden regelmatig onder dit motto in de markt gezet.Verbetering van de campagne is echter nog nodig. Het bezoekersmanagement heeft lokaal, de VVV heeft regionaal de promotie verzorgd. Er zijn diverse beursbezoeken, persreizen, promotiecampagnes geweest. Voor de belangrijkste bezoekersgroepen zijn arrangementen en fiets/wandelroutes ontwikkeld met een promotiecampagne met name via internet/nieuwsbrieven.
Algemene beleidsdoelstelling 7: Evenementenbeleid Het gemeentelijk toeristische beleid dient er op gericht te zijn dat er een op het toerisme afgestemd evenementenbeleid bestaat, waarbij de door de gemeente gesubsidieerde evenementen een minimaal niveau hebben om te garanderen dat de evenementen voldoende aantrekkingskracht hebben op potentiële bezoekers. Concreet beleidsvoornemens/maatregelen De gemeente ondersteunt en stimuleert een op toerisme gericht evenementenbeleid via subsidies, ter beschikking stellen van hulpmiddelen en publiciteit. In samenwerking met de organisatie worden de grootste jaarlijkse feesten in de stad Hulst (Hulster Vestingdagen) verder uitgebouwd en opgewaardeerd naar een hoger niveau. Resultaat Aan diverse organisaties die evenementen organiseren voor het aantrekken van bezoekers van buiten de
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
33
gemeente Hulst zijn subsidies verleend. Daarnaast konden organisaties voor hulpmiddelen (dranghekken; Kliko’s; vlaggenmasten etc.) een beroep doen op de voorzieningen vanuit de afd. Gemeentewerken. De Hulster Vestingdagen zijn door de organiserende Stichting uitgebouwd tot een vast evenement. De Nederlandse Vestingstedendagen waren hierbij een hoogtepunt. Door Ondernemers Hulst Vestingstad zijn andere wat oudere evenementen nieuw leven ingeblazen, o.a. het Midwinterfestival.
Algemene beleidsdoelstelling 7: Technologie Het gemeentelijk toeristische beleid dient daar waar mogelijk rekening te houden met de ingeburgerde technologische middelen zoals internet, elektronische nieuwsbrieven, Smsberichten, GPS-aangestuurde rondleidingen, Podcast-gidsen, elektronische informatiezuilen met touchscreen-faciliteiten, etc. Nieuw te ontwikkelen producten dienen hiermee rekening te houden. Concreet beleidsvoornemens/maatregelen Bij het opzetten van nieuwe toeristische initiatieven en het updaten van oude versies van papieren informatiebronnen wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de nieuwste technologieën voor het verspreiden van informatie, zoals downloaden via Internet en informatiezuilen. Resultaat Alle nieuwe toeristische informatie wordt geplaatst op de drie belangrijkste websites: www.vvvzeeland.nl, www.hulstvestingstad.nl en www.vestingsteden.nl. Het nieuwe wandelnetwerk “Langs Linies en Kreken” is digitaal beschikbaar. Er lopen proeven met SMS-routes. Er wordt geparticipeerd in het Belgische project tot het opzetten van een interactieve Game (met behulp van GSM-toestellen) in de grensregio rondom het thema Reynaert de Vos.
Algemene beleidsdoelstelling 7: Overige beleidslijnen Daar waar mogelijk dient het gemeentelijk toeristische beleid een bijdrage te leveren om waardevolle elementen in zowel stedelijke als landelijke omgeving te behouden, welke zowel een toeristische waarde hebben als een woonomgevingwaarde voor de eigen bevolking. Omgekeerd dient bij het financieel ondersteunen door de gemeente van het behoud van culturele en natuurlijke waarden ook gekeken te worden naar potentieel toeristische waarde van de behouden waarden. Het gemeentelijk toeristische beleid gericht op de kleine kernen en het buitengebied dient na te gaan waar mogelijk aangesloten kan worden op andere initiatieven welke zijn gericht op de leefbaarheid van kleine kernen en platteland.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
34
Resultaat Deze doelstelling is o.a. uitgebreid vormgegeven in het uitdenken en tot stand laten komen van het Wandelnetwerk “Langs Linies en Kreken”. Zowel door actieve participatie van wijk- en dorpsraden als door zodanige situering van routes dat deze ook door het hart van dorpen lopen om bedrijvigheid in de dorpen te bevorderen. Daarnaast zijn tijdens de aanleg van het wandelnetwerk ook landschapversterkende maatregelen uitgevoerd.
Beleidsnota Toerisme Gemeente Hulst 2011-2014
35