Bibliotheekvisie gemeente Hulst CONCEPT
inhoudsopgave
PAG
Samenvatting
2
1. Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Doel notitie 1.3 Aanpak 1.4 Opbouw notitie
3 3 3 3 4
2. Inventarisatie 2.1 Huidig beleid / de bestaande situatie 2.2 Provinciaal beleid 2.3 beleidsvoornemens college en raad 2.4 Trends en ontwikkelingen 2.5 Sterkten- en zwakten / kansen en bedreigingen Conclusie
5 5 7 9 9 9 11
3. Strategische oriëntatie op de toekomst 3.1 Beleidsvisie 3.2 Relatie met de Wet maatschappelijke ondersteuning 3.3 Integraal beleid 3.4 Wat willen we bereiken in Hulst ? 3.5 Beleidsmaatregelen 3.6 invulling bibliotheekfuncties kleine kernen 3.7 Indicatieve kosten 3.8 Tijdpad
12 12 12 13 13 13 14 14 15
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
16 18 19 21 22 23 24 25 26 27
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Geraadpleegd
29
1
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Samenvatting Door een aantal factoren op landelijk, regionaal en plaatselijk niveau is de behoefte ontstaan aan een visie op het Hulsterse bibliotheekbeleid, in samenhang met het beleid in de regio Zeeuws-Vlaanderen. Sinds de herindeling van onze gemeente per 1 januari 2003 is gebleken dat er sprake is van verschillend beleid in de voormalige gemeenten Hontenisse en Hulst. Eénduidigheid in beleid en het principe ‘gelijke monniken, gelijke kappen’ spelen een belangrijke rol in de bibliotheekvisie die nu voor u ligt. Terwijl er aan de ene kant minder wordt gelezen, blijkt dat de bestaande lezers veeleisender worden, waardoor er meer beroep wordt gedaan op de specialistische kennis van de bibliotheekmedewerker. Steeds meer wordt er gebruik gemaakt van de digitale (snel-)weg van de bibliotheek en is er behoefte aan gecontroleerde informatie, welke op elk tijdstip van de dag kan worden opgevraagd. Lezers willen èn een uitgebreide bibliotheek èn veel gelegenheid om deze bibliotheek te kunnen bezoeken. Door regelmatig overleg met de directie en het bestuur van de Bibliotheek ZeeuwsVlaanderen, wethouders en beleidsambtenaren van de gemeenten Hulst, Sluis en Terneuzen is er openheid verkregen omtrent standpunten van de andere betrokkenen, terwijl er met de uitkomsten van het gebruikersonderzoek ook rekening is gehouden. Door het bestuderen van huidige ontwikkelingen, positief en negatief, een SWOT-analyse te maken vanuit het Z.Vlaamse bibliotheekbeleid, zijn we tot de conclusie gekomen dat bij ‘bibliotheek’ niet (alleen) gedacht moet worden in ‘gebouwen’, maar vooral in ‘voorzieningen’, waardoor er meer mogelijk wordt en waarbij de digitalisering van de maatschappij een (steeds) grote(re) rol speelt. Er zijn geen landelijke richtlijnen voor de minimumomvang van een kern om voor een vaste bibliotheekvestiging in aanmerking te komen. Op de keuze voor spreiding, concentratie of een combinatie van beide zijn onder meer de geografische structuur, de identiteit van de gemeente, bezoekersstromen en het beleid van de gemeente van belang. Vanuit deze visie dient in overleg met de bibliotheek bezien te worden welke bibliotheekvoorziening het beste past bij welke kern. Samen met de bibliotheek willen we het aantal lezers handhaven, nieuwe abonnees en bezoekers in de bibliotheek verwelkomen (fysiek en virtueel) door middel van projecten, een goede pr en nog betere bekendheid met alle mogelijkheden. Gebleken is dat er in de gemeente Hulst 306 gebruikers zijn van de bibliobus, waarvan 270 kinderen. Dit betekent dat er in de hele gemeente 36 betalende gebruikers van de bibliobus zijn. De kosten van de bibliobus zullen de komende jaren aanzienlijk stijgen van € 7.178,-- per sta-uur in 2008 naar € 10.500,-- in 2011. Door opzegging van de bibliobus kan er, in overleg met de Bibliotheek en de belanghebbenden, gebruik worden gemaakt van (de huidige en) nieuwe voorzieningen, b.v. bibliotheek aan huis-dienst, de onderwijsbibliotheekdienst, leestafel, servicebus of een combinatie van verschillende, waardoor kan worden ingespeeld op de toekomstige ontwikkelingen. Door middel van deze bibliotheekvisie willen wij inzicht geven in het huidige beleid èn een voorzet geven om de bibliotheekvoorzieningen in onze gemeente aan te passen aan de realiteit van vandaag en in te spelen op de toekomst.
2
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Deze notitie is geschreven, omdat er tot op heden geen gemeentelijk bibliotheekbeleid is ontwikkeld. Tijdens gesprekken met de bibliotheek, de burgers, scholen en vertegenwoordigers uit de politiek is gebleken dat hieraan behoefte bestaat. landelijk - het aantal abonnees en bezoekers daalt - er is sprake van ontlettering en ontlezing - er is veel concurrentie tussen de vrijetijdsaanbieders - ontwikkelingen op ICT-gebied bieden veel kansen voor de bedrijfsvoering en de dienstverlening door de bibliotheek - dezelfde ICT-ontwikkelingen kunnen worden gezien als een bedreiging. regionaal Met ingang van 1 juli 2004 zijn de Zeeuws-Vlaamse bibliotheken samengevoegd tot één basisbibliotheek Zeeuws-Vlaanderen (de eerste in Zeeland), waarbij sprake is van één bestuur en één directeur. Dit betekent dat er op Zeeuws-Vlaams niveau veel meer samenwerking plaatsvindt, terwijl er tegelijkertijd ruimte blijft voor de couleur locale. Bovendien is het voorzieningenniveau in kleine kernen onder druk komen te staan (verdwijnen van winkels, postkantoor en banken) zodat de leefbaarheid in de kernen ter discussie komt te staan. in het Hulsterse - speerpunten raadsprogramma ((kleine kernenbeleid, ouderen- en minimabeleid, jongerenbeleid en rechtvaardig en eerlijk subsidiebeleid); - de toekomst van de bibliotheekvoorziening is afhankelijk van de functies die in de toekomst aan de bibliotheek worden toebedeeld; - nauwere samenwerking bibliotheek en gemeente; - het huidige bibliotheekwerk zal zich meer moeten richten op de eisen die de veranderende samenleving met zich meebrengt; - verdere ICT-ontwikkeling op het bibliotheekwerk (kans of bedreiging?); 1.2 Doel van de beleidsnotitie De gemeenteraad wil komen tot een breed gedragen visie op het gebied van bibliotheekvoorzieningen in de gemeente Hulst voor de periode van 2009-2012. 1.3 Aanpak De bibliotheekvisie is in een interactief proces tot stand gekomen, waarbij de bibliotheek, de Zeeuwse Bibliotheek, diverse gemeentelijke afdelingen en relevante maatschappelijke partners (dorpsraden en scholen) bij betrokken zijn. Om een ‘werkbare werkgroep’ te creëren werd het aantal leden minimaal gehouden: De heer H. Spenkelink (directeur) van de bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen, de heer J. van Drongelen (kleine kernenbeleid) en mevrouw S. van de Walle (cultuurbeleid) van de gemeente Hulst. Later zijn er andere organisaties en personen bij betrokken. Het doel van de werkgroep is om te komen tot een heldere gemeentelijke visie op de bibliotheekvoorzieningen in de gemeente Hulst, waarbij de rol en functie van de
3
Bibliotheekvisie gemeente Hulst bibliotheek in onze gemeenschap van groot belang wordt geacht. dan puur een financiële beoordeling. De uiteindelijke invulling van de functie van de bibliotheek in onze kernen voor de toekomst is mede afhankelijk van de financiële mogelijkheden die er zijn. Conclusie Alhoewel het gaat om een gemeentelijke visie op de bibliotheek, is er sprake van grote betrokkenheid van en afstemming met de Zeeuws-Vlaamse bibliotheek. 1.4. Opbouw notitie In hoofdstuk 2 wordt de huidige situatie in het Hulsterse geïnventariseerd: alle bibliotheekvariaties, openingsuren, aantal lezers en uitleningen en een overzicht van de subsidieverstrekking sedert 1999. Daarna wordt de rol van de Provincie geschetst. Van toepassing zijnde beleidsvoornemens van het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad worden geschetst in 2.2, terwijl in hoofdstuk 2.3 de trends en ontwikkelingen worden beschreven. In onderdeel 2.4 wordt een SWOT-analyse gemaakt van de bibliotheek in brede vorm. In hoofdstuk 3 met de titel ‘strategische oriëntatie op de toekomst’ wordt een link gelegd met de visie van de bibliotheek, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Kadernota) en de woonvisie van onze gemeente. Ook wordt een overzicht gegeven van de mogelijke (nieuwe) bibliotheekvormen. In hoofdstuk 3.5 worden de beleidsmaatregelen voorgesteld waardoor de gemeente Hulst de toekomstvisie bibliotheek kan realiseren en vormgeven. De vraag: ‘Waar willen we naar toe ?’ zal beantwoord worden in 3.6. De kosten van nieuwe voorzieningen en mogelijke opzegging van de biblio(service)bus, worden indicatief opgesomd in hoofdstuk 3.7, waarna een tijdspad wordt voorgesteld.
4
Bibliotheekvisie gemeente Hulst Hoofdstuk 2 Inventarisatie 2.1. Het huidige beleid / de bestaande situatie Tot op heden is er geen gemeentelijk beleid ontwikkeld ten aanzien van de bibliotheek(voorzieningen). Gelet op onze wensen t.a.v. het bibliotheekwerk, de rol van de bibliotheek in de lokale samenleving, onze financiële situatie en maatschappelijke ontwikkelingen, is het noodzakelijk een uitspraak te doen over de huidige en toekomstige vestigingen. De uitkomsten van het gehouden onderzoek bij gebruikers en niet-gebruikers van de bibliotheekvestigingen kunnen hierbij worden benut. Het gebruikersonderzoek heeft alleen in de vestiging Hulst plaatsgevonden. Verder wordt het gebruik van de bibliobus, welke op dit moment € 46.439,-- per jaar kost, een onderdeel van discussie, zeker gezien het beperkte aantal sta-uren. Wat ook een punt van overweging is, is dat voornamelijk de doelgroep “basisschoolkinderen” hiervan gebruik kan maken. De fusie tussen alle Zeeuws-Vlaamse bibliotheken tot één bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen, is ingaande 1 juli 2004 een feit, waardoor er meer samenwerking tussen de ZeeuwsVlaamse gemeenten en de bibliotheek is ontstaan. Bibliotheekvestigingen en -variaties in Hulst 1. vaste vestiging: Hulst, Vogelwaarde en Kloosterzande 2. bibliobus Clinge 1 uur Graauw 1 uur Heikant ¾ uur St.Jansteen 1¼ uur Hengstdijk ½ uur Lamswaarde ¾ uur Terhole ¾ uur. 3.grensoverschrijdende samenwerking: Clinge-De Klinge en Kieldrecht-Nieuw-Namen. Inwoners van de grensdorpen kunnen gebruik maken van de diensten van de belgische bibliotheken, terwijl er ook een uitwisseling plaatsvindt van de collecties. 4. servicepunt Heikant: in het dorpsleercentrum is een mogelijkheid om digitaal materiaal te bestellen, welke geleverd worden op het dorp. Het betreft hier een pilot van 3 jaar. Deze pilot is echter geen succes gebleken en het servicepunt is dan ook stopgezet 5. Boek-aan-huis-dienst. Vrijwilligers van deze dienst gaan rond met boeken in verzorgingstehuizen in Hulst en Kloosterzande 6. leesbevorderingsactiviteiten d.m.v. voorleesmiddagen (50+ voor peuters), kinderboekenweek, literair café, informatieve bijeenkomsten in samenwerking met Stichting Welzijn Ouderen, maar ook : voorleeswedstrijden, klassenbezoeken, Ned. Kinderjury, uitnodigen jeugdschrijvers, allemaal in samenwerking met de basisscholen 7. aanbod voortgezet onderwijs: afstemmen collectie met de mediatheek van het Reynaertcollege, samenwerking schrijversbezoek (literair café), jonge jury 8. uitbreiding collectie cd-roms en dvd’s. Hulst In Hulst is de Maandag Dinsdag Woensdag Vrijdag zaterdag
bibliotheek 34 uur per week geopend: 13.00 – 20.00 uur 13.00 – 17.30 uur 10.00 – 17.30 uur 10.00 – 20.00 uur 10.00 – 15.00 uur
5
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Jaartal 2003 2004 2005 2006 2007
Aantal uitleningen 142.161 151.486 152.590 154.640 139.703
Aantal leners 4.269 4.200 4.080 4.203 4.089
Deze vestiging is vanaf 2006 3 uur meer geopend per week. Méér gebruik van de ruimte als ontmoetingsplaats, mogelijke verschuiving personeel (ICT !) en mogelijk flexibele inzet. Tevens dient er ruimte te zijn voor experimenten: zie bij de genoemde beleidsterreinen. Kloosterzande Gedurende 18 uur per week is de bibliotheek te Kloosterzande geopend: Maandag 14.00 – 17.00 uur 18.00 – 20.00 uur dinsdag 14.00 – 17.00 uur woensdag 14.00 – 17.00 uur vrijdag 14.00 – 17.00 uur 18.00 – 20.00 uur zaterdag 10.00 – 12.00 uur Jaartal 2003 2004 2005 2006 2007
Aantal uitleningen 45.476 46.202 45.825 45.304 41.486
Aantal leners 1309 1321 1272 1219 1162
Vogelwaarde In de kern Vogelwaarde is de bibliotheekvestiging 10 uur per week geopend, welke als volgt zijn onderverdeeld: Maandag 14.00 – 17.00 uur Woensdag 15.00 – 17.00 uur 18.00 – 20.00 uur vrijdag 14.00 – 17.00 uur. Deze vestiging, welke bij de basisschool stond, is verhuisd naar de bovenverdieping in het gemeenschapshuis. Jaartal 2003 2004 2005 2006 2007
Aantal uitleningen 17.532 21.827 20.601 19.912 18.838
Aantal leners 510 530 535 529 506
6
Bibliotheekvisie gemeente Hulst Overzicht subsidieverstrekking bibliotheek Hulst/Hontenisse Jaar Voorlopige subsidie Definitieve subsidie 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
f 951.374,04 (€431.714,72) f1.015.308,04 (€460.887,79) f1.078.663,04 (€489.475,95) € 491.446,71 € 501.000,-€ 514.778,70 € 515.000,-€ 515.000,-€ 522.751,--
f 948.095,35 (€ 430.226,91) f1.018.432,30(€ 462.144,43) ƒ1.068.318,80(€ 484.781,94) € 490.039,75 € 509.736,56 € 514.778,-€ 515.000,-€ 515.000,-€ 522.751,--
Kosten bibliobus (inbegrepen in de subsidie) Jaar 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Voorlopige subsidie f 68.280,f 72.132,f 82.380,€ 38.621,€ 40.080,€ 41.700,-€ 41.700,-€ 41.700,-€ 42.540,-
Definitieve subsidie f 68.292,f 71.982,f 82.440,€ 38.817,€ 46.439,-€ 40.407,-€ 41.700,-€ 41.700,-€ 42.540,--
Bibliobus Zoals eerder gesteld rijdt de bibliobus in totaal 6 uur per week in de diverse kernen (zie boven). Er hebben 447 mensen gebruik gemaakt van de bibliobus in 2006, terwijl er 17.970 uitleningen waren. In 2007 waren er nog 316 personen die de bibliobus bezochten, waarvan 280 kinderen. Heikant In het dorpsleercentrum is ingaande 2003 een servicepunt voor de bibliotheek gevestigd. Ondanks het enthousiaste begin van het project, is gebleken dat de extra service in het dorp weinig tot geen belangstelling heeft gekregen van de bevolking. Dit project is dan ook eind 2006 stopgezet. 2.2 Provinciaal beleid Beleid openbare bibliotheken Zeeland: "het toekomstige bibliotheekwerk in Zeeland: een gezamenlijke visie". Kernfunctie bibliotheek De bibliotheek dient een stevige plaats en functie in de lokale samenleving te hebben, zodanig dat deze dé basisvoorziening bij uitstek is die zorgdraagt en garant staat voor vrij verkeer van informatie en gelijkmatige toegang tot het publiek domein. De
7
Bibliotheekvisie gemeente Hulst kernbegrippen deelname, samenhang en verantwoordelijkheid zijn de uitgangspunten voor de bibliotheekvisie. Een vertaalslag hiervan naar de visie betekent: - het bevorderen van laagdrempeligheid en hoger bereik - versterking van de relatie met andere relevante beleidsonderwerpen (b.v. onderwijs en educatie en kunst & cultuur) Door de bibliotheken Zeeland is een beleidsnota geschreven voor de periode 2005-2008, waarvan vijf beleidsterreinen relevant zijn: a. Educatie b. Informatie c. Cultuur en ontmoeting d. Lokaal sociaal beleid e. Recreatie. In de bijlage 1 wordt nader ingegaan op de beleidsterreinen. Rol Provincie: verleden, heden en toekomst (visienota overheden op Zeeuws netwerk bibliotheekvoorzieningen) Rolverdeling volgens de provincie Zeeland Overheid als subsidiënt c.q. opdrachtgever dient beleid te voeren en ruimte te geven aan de bibliotheek. De provincie heeft de regierol met als taken: 1. innovatie stimuleren en onderhouden 2. samenwerking basisbibliotheken stimuleren 3. horizontale integratie bevorderen. Verleden in Zeeland • 13 bibliotheken, bibliobus, vestigingen • in 1998: “Structuur gewogen” over verandering en “Lenen loont” • concept is verouderd, er moet een cultuuromslag plaats gaan vinden. Nu in Zeeland • actieve regierol Provincie in het herstructureringsproces • beschikbare middelen Rijk, 5,5 miljoenregeling voor heel Nederland (hier in ook begrepen o.a. opleidingen/scholingen: voor Zeeland € 88.000,--) • bouwstenen voor het beleid - marktgerichtheid - positie bibliotheek in de lokale gemeenschap > dynamisch open informatiecentrum - bedrijfsvoering bibliotheken moet worden aangepast - helder en duidelijk geformuleerd beleid. Provinciale beleidsuitgangspunten • vraaggericht: de diensten en producten dienen via regelmatig onderzoek en overleg afgestemd te zijn op respectievelijk de actuele vraag of behoefte van de gebruiker en de opdrachtgevende overheden • ondernemend: actief naar buiten toe de eigen mogelijkheden aanbieden en waar mogelijk deze in samenwerking met anderen aanwenden voor andere en/of nieuwe diensten of producten • Innovatief: het (kunnen) inspelen op actuele ontwikkelingen door de gezamenlijke kennis, ervaring en middelen van de bibliotheken bij elkaar te brengen met als gevolg nieuwe diensten en producten;
8
Bibliotheekvisie gemeente Hulst •
Transparant: relaties en dienstverlening binnen het netwerk dienen op basis van overeengekomen verantwoordelijkheden en (financiële) afspraken voor zowel de bibliotheken, de Serviceorganisatie en de betrokken overheden.
Rijksmiddelen ondersteuning gemeenten en vernieuwingsimpuls Ondersteuningsgelden gemeenten In het kader van het vernieuwingsproces bibliotheekwerk vindt van rijkswege ondersteuning plaats van de deelnemers aan dit proces. Voor de structuurverandering, d.w.z. de omvorming van kleinere bibliotheken naar grotere en slagvaardigere basisbibliotheken, ontvangen gemeenten een bijdrage van € 0,81 per inwoner. Deze bijdrage verloopt tot aan 2007 via de Provincie Zeeland en vanaf 2008 via het Gemeentefonds. Voor Hulst gaat het hierbij om een bedrag van jaarlijks € 22.800,--. Vernieuwingsimpuls & inzet inhoudelijke vernieuwing Voor de zgn. vernieuwingsimpuls-gelden waren voor de provincie Zeeland de navolgende bedragen beschikbaar voor de periode 2005 – 2007: 2005: € 82.953 2006: € 164.741 2007: € 559.409. Deze middelen werden ingezet ten behoeve van de inhoudelijke vernieuwing van het Zeeuwse bibliotheekwerk en aangevuld met de middelen die niet noodzakelijkerwijs benodigd zijn voor de ondersteuningsregeling basisbibliotheken. Bij deze inzet gold onverkort het principe, dat via de (concept) vernieuwingsagenda’s (bestedingsplannen) van gemeenten, c.q. regio’s 2005, 2006 en 2007 een duidelijke aanspraak op deze middelen moest worden gemaakt. 2.3 Beleidsvoornemens college en raad In het kader van het fusieproces, welke op 1 juli 2004 is afgerond, hebben de ZeeuwsVlaamse gemeenten nadrukkelijk aangegeven dat er in het Zeeuws-Vlaamse beleid ruimte moet zijn voor de plaatselijke inkleuring van de bibliotheek. De gemeente Hulst kan dus, onafhankelijk van de andere gemeenten, zelf bepalen hoe de bibliotheek(vestigingen) er in de toekomst uit dienen te zien. Volgens het werkprogramma ‘sport, cultuur en recreatie’ 2006-2010 van de gemeenteraad, dat gebruikt wordt als kaderstellend instrument, is het van belang zijnde uitgangspunt als volgt: - subsidieverlening voor activiteiten die ten goede komen aan de leefbaarheid van de kernen. Conclusie: Voor de bibliotheek zijn geen specifieke uitgangspunten opgesteld. 2.4 Trends en ontwikkelingen Trends De positie van plattelandsgebieden in het algemeen en van kleine kernen in die plattelandsgebieden in het bijzonder verandert. Tevens, maar ook in samenhang daarmee, verandert de functie die het plattelandsgebied of de kleine kern vervult in de activiteiten die plaatsvinden, zoals wonen, werken, verzorgen, leren en ontspannen. Deze veranderingen komen tot stand mede als gevolg van algemene maatschappelijke ontwikkelingen: individualisering, welvaartsverhoging, voortschrijdende technologie en stijgende mobiliteit. Voor kleine kernen betekent dit een verschuiving van het dorp als dorpsgemeenschap naar het dorp als woonlocatie of woonomgeving. Op zoek naar meer kwaliteit en meer keuzemogelijkheden wordt door een groter wordend deel van de
9
Bibliotheekvisie gemeente Hulst dorpsbewoners het gebruik maken van voorzieningen niet meer beperkt tot de directe woonomgeving. De verzorging van de plattelandsbevolking of het voorzieningenniveau op het platteland komt daarmee in een spanningsveld, omdat geprobeerd wordt om drie doelstellingen te bereiken die vrijwel onverenigbaar zijn: a. een kwalitatief hoog niveau van voorzieningen b. voor iedereen op elke plaats aanwezig c. lage kosten. Dit spanningsveld is ook aanwezig in de uitwerking van een toekomstvisie voor het bibliotheekwerk in de gemeente Hulst. Creativiteit en een integrale gemeentelijke aanpak zijn daarom basisvoorwaarden om in de kleine kernen een basisniveau van voorzieningen in stand te kunnen houden. Conclusie Er zijn geen duidelijke landelijke richtlijnen voor de minimumomvang van een kern om voor een vaste bibliotheekvestiging in aanmerking te komen. Op de keuze voor spreiding, concentratie of een combinatie van beide zijn onder meer de volgende factoren van invloed: de geografische structuur en de identiteit van de gemeente en de bezoekersstromen de omvang van het werkgebied en de reeds aanwezige voorzieningen het beleid van de gemeente (voorzieningenbeleid; streeft de gemeente in de toekomst een centrumfunctie na of wordt het beleid gericht op gelijke spreiding van het voorzieningenniveau ?)
Ontwikkelingen Als lokale overheid zet de gemeente diverse beleidsinstrumenten in voor het oplossen van maatschappelijke problemen en het tot stand brengen van een adequaat voorzieningenniveau, afgestemd op de behoeften van de burgers. Relevante maatschappelijke ontwikkelingen die voor Hulst en het bibliotheekbeleid van belang zijn: - toename van verschillende doelgroepen, welke moeilijker te bereiken zijn. Voor Hulst gaat het dan o.a. over mensen van allochtone afkomst, woonwagenbewoners, analfabeten, statushouders, vroegtijdige schoolverlaters; - veranderende tijdsbestedingspatronen van burgers en als gevolg hiervan de vraag om multifunctionele (efficiënt te benutten) openbare voorzieningen met ruime(re) openingstijden 1; - ontwikkeling van samenwerkingsvormen van private en publieke instellingen, waar dat synergie kan opleveren; - ontkokering, vorming van ketens en netwerken: vervlechting van beleidsterreinen. Wat verwacht de bibliotheek van de gemeente? - eigen verantwoordelijkheid om richting te geven aan het vernieuwingsproces - goede afstemming vinden in de nieuwe rol van opdrachtgever (gemeente) en opdrachtnemer (bibliotheek) - sturing geven aan vraag van de inwoners en aanbod van de bibliotheek - Zeeuws-Vlaamse gemeenten gezamenlijk financieel verantwoordelijk voor de bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen 1
ingaande 1 januari 2007 is hier voor de vestiging Hulst aan tegemoetgekomen: ruimere openingstijden zonder middagsluiting)
10
Bibliotheekvisie gemeente Hulst -
Voorwaarden en invulling grensoverschrijdende samenwerking opnieuw bezien overleg en discussie over wie welke diensten uitvoert en wie het gaat bekostigen uitvoeringsovereenkomst gezamenlijk opstellen en afsluiten
2.5 Sterkten en zwakten / kansen en bedreigingen Sterkten: 1. de marktpositie van de vestigingen Hulst en Kloosterzande is goed (gezien gebruik); 2. de bibliotheek is een sterk ontwikkelde professionele organisatie; 3. de bibliotheek kent een toegankelijke en ruime openstelling; 4. in de loop der jaren is er een goed netwerk opgebouwd van regionale en lokale contacten; 5. de medewerkers van de bieb beschikken over ruime boekgerichte kennis en ervaring (er is weinig verloop onder het personeel). Zwakten: 6. het imago van de bibliotheek wordt bepaald door de boekenuitleen en is niet oplossingsgericht van aard; 7. de bibliotheek heeft een beperkt vermogen om innovaties zelfstandig te implementeren; 8. de kennis op het terrein van de digitale media Kansen: 9. klanten vragen steeds meer hulp en advies bij selectie en verwerking van informatie (educatie) 10. digitalisering van de info is aantrekkelijk voor bepaalde groepen klanten; 11. wildgroei in de informatiesector vraagt om stroomlijning, noodzakelijk om het publiek te kunnen bereiken; 12. groeiend besef onder bibliotheken en instellingen uit de informatiesector dat onderlinge samenwerking essentieel is. Bedreigingen: 13. door de explosieve groei van het aantal informatiebronnen en het feit dat lezen minder populair dreigt te worden, wordt er steeds oppervlakkiger kennisgenomen van het informatie-aanbod; 14. verdergaande digitalisering kan de bibliotheek overbodig maken; 15. de steeds verdergaande “ontlezing”; 16. rol van de overheid: wordt de bibliotheek geconfronteerd met bezuinigingen; 17. toenemende concurrentie; 18. samenwerking tussen bibliotheek en derden is vrijblijvend van aard. Conclusie Terwijl er aan de ene kant minder wordt gelezen, blijkt dat de bestaande lezers veeleisender worden, waardoor er meer beroep wordt gedaan op de specialistische kennis van de bibliotheekmedewerker. Steeds meer wordt er gebruik gemaakt van de digitale (snel-)weg van de bibliotheek en is er behoefte aan gecontroleerde informatie, welke op elk tijdstip van de dag kan worden opgevraagd. Lezers willen èn een uitgebreide bibliotheek èn veel gelegenheid om deze bibliotheek te kunnen bezoeken.
11
Bibliotheekvisie gemeente Hulst Hoofdstuk 3 Strategische oriëntatie op de toekomst 3.1 Beleidsvisie Visie: De Bibliotheek Z.Vlaanderen is een laagdrempelige basisvoorziening die zich manifesteert als professioneel informatieverstrekker, zowel fysiek als virtueel. De bibliotheek moet voor zoveel mogelijk inwoners te bereiken zijn. Op basis van de vastgestelde kerntaken Educatie, Informatie, Lokaal sociaal beleid, Cultuur en ontmoeting en Recreatie kan de bibliotheek deze rol vervullen. 3.2 Relatie met de Wmo Prestatieveld 1 leefbaarheid: bevorderen sociale samenhang en leefbaarheid Definitie Leefbaarheid: het wonen in een prettige en veilige omgeving, met de mogelijkheid om (thuis of in de buurt) gebruik te kunnen maken van zorg- en welzijnsdiensten. Hierbij gaat het om de samenhang in de activiteiten: wonen, werken, verzorgen, leren en ontspannen. Sociale samenhang: de relatie die bewoners met hun leefomgeving hebben. Is deze bijvoorbeeld gericht op zuiver ‘wonen’ en ‘werken’ dan is de sociale samenhang in de wijk of het dorp minder groot dan dat deze bijvoorbeeld gericht is op ‘ontspannen’, ‘leren’ en ‘verzorgen’. Is de relatie met de kern gericht op ‘wonen’ en ‘werken’ dan betekent dit een verschuiving van ‘de kern als dorpsgemeenschap’ naar ‘de kern als woonlocatie’. Ook de ‘eigenheid’ van de wijk of het dorp speelt een rol in de sociale samenhang tussen de bewoners. Vooropgesteld: de woonkern zelf bepaalt niets, maar de bewoners ervan kunnen van oudsher bepaalde opvattingen of gebruiken hebben die ze onderscheiden van de bewoners van andere kernen. Zo kan er in een kern een echte ‘dorps-spirit’ aanwezig zijn waarbij men voor en met elkaar zaken verwezenlijkt. Prestatieveld 3 geven van informatie en advies Definitie Met het geven van informatie en advies wordt gedoeld op activiteiten die de burger de weg wijzen in het veld van maatschappelijke ondersteuning. Het kan hierbij zowel gaan om algemene voorzieningen zoals (voldoende) informatiepunten, als om meer specifieke voorzieningen zoals een individueel advies of hulp bij de verheldering van een ondersteuningsvraag. Het is wenselijk dat de gemeente zich daarbij laat leiden door de één loket-gedachte: een burger dient zich in principe maar één keer tot de gemeente te hoeven wenden om over het gehele scala van voorzieningen de nodige informatie te verkrijgen. Daarbij dient de gemeente zich niet te beperken tot die voorzieningen waar zij zelf over gaat, maar ook informatie te geven over relevante aanpalende terreinen, zoals zorg en wonen. Conclusie De rol van bibliotheek zal in het kader van prestatievelden 1 en 3 van de WMO worden ingevuld.
12
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
3.3. integraal beleid In de bibliotheekvisie wordt rekening gehouden met de uitgangspunten van de woonvisie, het accommodatiebeleid en het kleine kernenbeleid. 3.4 Wat willen we bereiken in Hulst ? • • • • •
het huidige aantal lezers handhaven nieuwe abonnees en bezoekers in de bibliotheek verwelkomen (zowel fysiek als virtueel) d.m.v. goede pr, projecten en (nog) betere bekendheid met alle mogelijkheden de rol van opdrachtgever verder uitdiepen: meer samenwerking tussen culturele instellingen, betere informatievoorziening voor de burger, een grotere participatie van de jeugd per kern bezien welke bibliotheekvoorziening gezien de grootte van de kern, de opbouw van de bevolking (en de financiële middelen) het beste bij deze kern past; inzet en uitbreiding van de aanwezige kennis van het bibliotheekpersoneel. Is er een mogelijkheid tot flexibel inzetten van personeel ?
3.5. Mogelijke beleidsmaatregelen Gezien het bovenstaande, waaronder de woonvisie van de gemeente Hulst, de genoemde maatschappelijke ontwikkelingen, de uitbreiding van digitale diensten en de functies van bibliotheek zoals educatie, ontmoeting, informatie, lokaal sociaal beleid, en recreatie, wordt het volgende voorgesteld: ♦ in overleg met de Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen de huidige bibliobus op te heffen, waarbij voor de verschillende doelgroepen zal worden gezocht naar een alternatieve voorziening; ♦ de vestigingen in Hulst en Kloosterzande te versterken qua catalogi, diensten en openingstijden; ♦ grensoverschrijdende samenwerking in overleg met bibliotheek en partners in de huidige vorm opnieuw bezien; ♦ in samenwerking met de bibliotheek onderzoeken en bezien of er in één of meerdere kernen een bij die kern passende voorziening kan worden geboden (zie onder 3.6 voor de omschrijvingen).
13
Bibliotheekvisie gemeente Hulst 3.6. invulling bibliotheekfuncties kleine kernen a. bibliotheek aan huis dienst2 (= bezorgdienst bij leners thuis) b. digitaal bibliotheekpunt inclusief ophaal- en inleverpunt3 (= herkenbare plek in een kern in b.v. dorpshuis, school of zorginstelling. Eén of twee pc’s voor kinderen, hun ouders en senioren). c. Onderwijsbibliotheekdienst 4 d. Leestafel5: herkenbare plek in de kern met kranten, (jeugd-)tijdschriften gecombineerd met raadpleeg- en ontmoetingsdiensten (koffievoorziening) e. combinatie van digitaal bibliotheekpunt en leestafel6 (zie onder b. en c.). f. servicebus7, onderwijsbus, bibliobus (verschillende diensten op wielen ontwikkeld en aangeboden door de Zeeuwse bibliotheek).
3.7 Indicatieve kosten Subsidie De gemeente Hulst zal onder voorwaarden in 2008 een subsidie van € 530.696,82 aan bibliotheekwerk besteden. Dit bedrag is exclusief de extra middelen in het kader van ondersteuningsgelden en bibliotheekvernieuwing, welke beschikbaar worden gesteld door de provincie. Het richtbedrag conform provinciaal beleid ligt voor de toekomst per inwoner op € 15,62. In een ondertekend convenant op 15 mei 2003 hebben de Zeeuws-Vlaamse gemeenten toegezegd hun subsidie te continueren en in het kader van het fusieproces de 0-lijn te hanteren, met inachtneming van de indexering. Voor 2007 is de subsidie € 18,66 per inwoner van de gemeente Hulst (€ 522.751,--), hetgeen betekent dat de subsidie van gemeente Hulst hoger is dan het richtbedrag. Bibliobus De bibliobus heeft een contract afgesloten met de toenmalige stichting katholieke bibliotheken Oost-Zeeuws-Vlaanderen Oost, waarbij de bepaling werd opgenomen dat bij opzegging van het contract, een opzeggingsbijdrage betaald dient te worden (artikel 8 Overeenkomst van dienstverlening voor een mobiele bibliotheekvoorziening); als er sprake is van een opzegtermijn van 1 jaar, is de bijdrage in het eerste, tweede en derde boekjaar, ingaande op de datum waarop de vermindering geëffectueerd wordt, gelijk aan respectievelijk 75%, 50% en 25% van het tarief. Bij een opzegtermijn van 2 jaar is de opzeggingsbijdrage in het eerste en tweede boekjaar, ingaande op de datum waarop de vermindering geëffectueerd wordt, gelijk aan respectievelijk 60% en 30%. Contract kan door de bibliotheek per de eerste van elke maand schriftelijk worden opgezegd met inachtneming van 1 jaar of 2 jaar.
2
bijlage 2 bijlage 3 4 bijlage 4 5 bijlage 5 6 bijlage 6 7 bijlage 7 3
14
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Bibliotheekvorm
Kosten particulier
a. Bibliotheek aan huis dienst b. Digitaal bibliotheekpunt c. Onderwijsbibliotheek d. leestafel
Nihil
e. combinatie leestafel en digitaal bibliotheekpunt f. Biblioservicebus
n.t.b. Max. € 91,-n.t.b. waarschijnlijk nihil n.t.b.
Exploitatie (jaarlijks) € 4.500,--
Kosten gemeente (eenmalig) € -,--
€ 4.202,-€ 4.430,--
€ 2.500,-€ 5.027,-€ 4.400,--
€ 8.632,--
€ 6.930,--
€51.000,--
N.B. bovenstaande bedragen zijn indicatief. In de bijlagen staan genoemde producten omschreven. Conclusie: Om een ander beleid te kunnen gaan voeren en de vrijgekomen gelden te kunnen inzetten voor andere, beter passende diensten van de bibliotheek, is er sprake van een investering op de korte termijn, welke op de langere termijn vruchten zal afwerpen. Bij de Provincie Zeeland kan in het kader van Vitaal Platteland, project Leader+, een subsidie worden aangevraagd voor ten hoogste 40% van de totale éénmalige kosten. 3.8 Tijdpad - vóór 1 mei 2009 de bibliobus opzeggen met ingang van 1 mei 2010 - eerste kwartaal 2009 gesprek met partners grensoverschrijdende samenwerking - per kern in samenspraak met de bibliotheek, scholen en dorpsraden bezien welke voorziening het beste past, zodra bibliotheekvisie is vastgesteld door de gemeenteraad
15
Bibliotheekvisie gemeente Hulst Bijlage 1 Beleidsterreinen bibliotheek a. Bibliotheek en educatie Informatievaardigheden en media-educatie: het patroon van informatievoorziening en – verwerking wordt steeds complexer; het is voor grote groepen burgers lastig om deze ontwikkelingen bij te benen. In de samenleving is daarom in toenemende mate behoefte aan een instantie die zich specifiek richt op het aanleren van informatievaardigheden. De bibliotheek is de aangewezen instantie om voor alle doelgroepen media-educatie aan te bieden. Onderwijs: De bibliotheek is een belangrijke partner in het onderwijsveld. Alle Zeeuwse scholen maken gebruik van diensten van de openbare bibliotheken. Het onderwijs wordt vraaggericht en professioneel ondersteund, vanuit de behoeften van het onderwijs worden nieuwe diensten en producten ontwikkeld, waaronder digitale diensten zoals de virtuele mediatheek. De gezamenlijk bibliotheken willen hun rol in het basisonderwijs versterken. Leven lang leren: “Een leven lang leren” is een belangrijk onderwerp in het landelijk bibliotheekbeleid voor de komende jaren. De ontwikkeling wordt door de bibliotheken gefaciliteerd. Een leven lang leren richt zich op de hele breedte van de Nederlandse bevolking, van jong tot oud, van laag- tot hoger opgeleid. Een aspect ervan is de samenwerking tussen bibliotheken en instellingen die het leren van volwassenen verzorgen. Taalbeleid en leesbevordering: De rijksoverheid streeft in het kader van taalbeleid naar een doorlopende lijn van peuter tot volwassenen. De bibliotheken participeren actief in het taalbeleid door diensten aan te bieden aan de instellingen die zich met voor- en vroegschoolse educatie bezighouden en aan instellingen voor primair en voortgezet onderwijs. De samenwerking, waarbij ook andere partners als boekhandel en regionale omroep betrokken zijn krijgt vooral gestalte in concrete leesbevorderingsactiviteiten, die gericht zijn op meerdere vormen van lezen (van fictie tot praktische informatie van alledag). b. Bibliotheek als informatiecentrum Basisvoorziening: De bibliotheek is binnen de samenleving een belangrijke basisvoorziening. Elke bibliotheek fungeert als een toegangspoort tot de informatie die binnen en ook buiten het Zeeuwse netwerk van bibliotheken aanwezig is. De bibliotheek is een laagdrempelige, neutrale voorziening waar mensen gemakkelijk binnenstappen. Elke bibliotheek levert minimaal het basisaanbod, het dienstenpakket dat elke burger in de provincie van zijn bibliotheek mag verwachten. Het overige aanbod is afgestemd op de specifieke behoeften van de bevolking in het werkgebied. Om deze ambitie te realiseren moet iedere inwoner van de provincie een bibliotheek of bibliobus in de buurt hebben. Gezien de ontwikkelingen op het platteland kan overwogen worden de bibliotheek te huisvesten in combinatie met andere voorzieningen. Het basisaanbod is vastgelegd in de brancheformule 'kwaliteit van de dienstverlening' van de branchevereniging VOB en verder uitgewerkt per type bibliotheek in de overeenkomsten die de bibliotheken in Zeeland met elkaar hebben gesloten. Aanvullende diensten en producten maken eveneens deel uit van deze overeenkomsten. De bibliotheek kan voor de aanvullende diensten en producten een beroep doen op de serviceorganisatie of zelf een specialisatie ontwikkelen. Alle bibliotheken in de provincie vormen voor de klant één gezamenlijke bibliotheek met één collectie, dezelfde tarieven, dezelfde pas en dezelfde uitleenvoorwaarden. Informatiediensten: Een bibliotheek is een informatiecentrum, zowel fysiek als digitaal, dat kerninformatie ter beschikking stelt en waar de klant de antwoorden vindt op zijn of haar vragen. De bibliotheek onderkent middels marktonderzoek de informatiebehoeften van klanten(groepen) en past daar haar aanbod op aan. De bibliotheek koopt niet alleen
16
Bibliotheekvisie gemeente Hulst informatie in maar is zelf ook actief in het ontwikkelen van content van lokaal of regionaal belang, zowel wat betreft actuele informatie als op het terrein van cultureel erfgoed. Grootschalige digitaliseringsprojecten moeten ertoe leiden dat de informatie die zich ervoor leent digitaal beschikbaar komt. De bibliotheek verleent in toenemende mate digitale diensten, er vindt een verschuiving plaats van fysieke collectie naar connectie. Van huis uit kan de klant informatie vragen bij de bibliotheek, bijvoorbeeld via Al@din8 of door het zoeken in informatiebestanden die door de bibliotheek worden beheerd. Loketfunctie: maatschappelijke organisaties en overheden krijgen de gelegenheid om voor hun dienstverlening gebruik te maken van de openbare bibliotheek. c. bibliotheek als cultureel centrum en plaats voor ontmoeting De bibliotheek speelt een centrale rol in het culturele leven van een gemeenschap. Bibliotheken hebben hiervoor een goed bereikbare plek nodig, waar ruimte is voor andere voorzieningen. In kleinere dorpen komen verschillende voorzieningen op het gebied van cultuur, welzijn, informatie, zorg, educatie en dienstverlening bij elkaar. Daarmee wordt een bijdrage geleverd aan de leefbaarheid. De bibliotheek biedt een podium voor de discussie over maatschappelijke ontwikkelingen en een plek waar mensen met dezelfde interesses elkaar kunnen ontmoeten . Activiteiten op het gebied van lezen en literatuur stimuleren deze ontmoeting met elkaar, met schrijvers en met boeken. De bibliotheek biedt actieve ondersteuning aan leeskringen. d. bibliotheek en lokaal sociaal beleid Bibliotheken zijn onderdeel van de lokale voorzieningenstructuur en leveren een bijdrage aan de sociale samenhang. Voor het vitale platteland is de bibliotheek als basisvoorziening belangrijk. Bibliotheken spelen een rol bij het stimuleren van ‘gemeenschapvorming' (waarbij zowel ouderen als jongeren, allochtonen en autochtonen betrokken zijn) en bij het verbeteren van het contact tussen burgers en gemeente. Elke bibliotheek is gericht op de specifieke situatie in het verzorgingsgebied en afgestemd op de wensen van de klanten. Daarbij is ruimte voor lokale specialisaties, zoals bijvoorbeeld de rol van de bibliotheek als communicatiespecialist die taken uitvoert voor de lokale overheid. Het virtueel inburgeringsloket dat door de VOB is ontwikkeld wordt door bibliotheken ingezet in overleg met de gemeente. e. bibliotheek en de recreatieve functie De bibliotheek blijft ook de trouwe lezer die de bibliotheek vooral gebruikt voor het lenen van ontspannende boeken en audiovisuele materialen bedienen. Voor deze groep lezers wordt een collectie geboden met een goede variatie aan titels. Daarnaast worden nieuwe diensten ontwikkeld.
----------------------------------------------------------------
Al@din staat voor Algemeen Landelijk Digitaal Informatie Netwerk, en maakt onderdeel uit van bibliotheek.nl. Bibliotheek.nl is de virtuele bibliotheek die op initiatief van de branchevereniging voor openbare bibliotheken voor heel Nederland wordt ontwikkeld 8
17
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Bijlage 2 Bibliotheek aan huis dienst Fysieke verschijningsvorm Bezorgdienst bij leners thuis. Doelgroep Leners, aan huis gebonden door ouderdom, een handicap of langdurige ziekte en niet in staat een vaste vestiging te bezoeken, veelal senioren. Dienstverlening Vanuit een vaste vestiging wordt eens in de zes weken gezorgd voor de gewenste boeken en andere media bij de klant. Organisatie Een medewerker van de bibliotheek draagt zorgt voor het samenstellen van de door de klant gewenste media. Vanuit de vaste vestiging gaan vrijwilligers met de media naar de klant om deze te bezorgen. Kostenindicatie Omschrijving
Exploitatie (jaarlijks)
Algemene vergoeding vrijwilligers
€
500,--
Reiskosten vrijwilligers
€
250,--
Verzekering vrijwilligers
€
100,--
Personele ondersteuning door bibliotheek 150 uur per jaar à € 25,--
€ 3.750,--
Totaal
€ 4.600,--
Investeringen
-
18
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Bijlage 3 Digitaal bibliotheekpunt inclusief ophaal- en inleverpunt Fysieke verschijningsvorm Een duidelijk herkenbare plek in de kern, met ruime toegankelijkheid in een dorpshuis, school of zorginstelling met een oppervlakte van minimaal 50 m2. Eén of twee pc’s met internetaansluiting en printer. Richtlijn: minimaal één pc In een kern tot 2500 inwoners, minimaal twee pc’s in grotere kernen. Doelgroep Kinderen tot en met 12 jaar, hun ouders en senioren Dienstverlening Via de website van de bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen wordt een aantal virtuele diensten beschikbaar gesteld waaronder: - het raadplegen van de catalogus van de collecties van alle Zeeuwse bibliotheken; - de mogelijkheid om uit genoemde collecties te reserveren; - het raadplegen van een aantal landelijke informatiebestanden, bestaande uit onder meer krantenartikelen, boekrecensies en historische informatie; - het stellen van inhoudelijke vragen via het digitale inlichtingenbureau Al@din; - het zoeken van informatie op het gehele internet. Het ophaal- en inleverpunt is een expeditiepunt waar lezers via internet gereserveerde materialen kunnen ophalen en geleende media weer kunnen inleveren. Organisatie Het digitale bibliotheekpunt valt onder de eindverantwoordelijkheid van de Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen en wordt gedragen door een groep inwoners, hierbij ondersteund door personeel van de bibliotheek (o.a. voor catalogusinstructie en gebruik databanken). Het toezicht is goed geregeld, bijvoorbeeld door de beheerder van een dorpshuis of door medewerkers van een school of zorginstelling. Het personeel van de bibliotheek draagt zorg voor het aanleveren van de gereserveerde materialen en neemt ingeleverde media weer mee.
19
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Kostenindicatie Omschrijving Apparatuur: aanschaf • PC • Printer
Exploitatie (jaarlijks)
€ 1.400,-€ 900,-€ 500,--
Apparatuur: afschrijvingskosten (afschrijvingstermijn: 3 jaar)
€
467,--
Programmatuur • beheer op afstand • beveiliging • antivirus
€
300,--
€ 150,-€ 100,-€ 50,--
€
Installatie apparatuur en programmatuur Abonnement internetaansluiting Onderhoud en support
€ €
Meubilair: afschrijvingskosten (afschrijvingstermijn: 5 jaar) Verzekering Bezorgservice Vergoeding personele ondersteuning door bibliotheekorganisatie (100 uur per jaar à € 25,--)
100,--
360,-150,-€ 1.000,--
Meubilair: aanschaf • computertafel • printertafel • stoel
Totaal
Investeringen
€
200,--
€
25,--
€
200,--
€ 2.500,--
€ 4.202,--
€ 2.500,--
20
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Bijlage 4 Onderwijsbibliotheekdienst
Onderwijsbibliotheekdienst -
onderdeel van de PSO (Provinciale Service Organisatie) service richt zich alleen op onderwijs, schoolgebruik kost € 64,-- tot € 91,-- per jaar + een huurbedrag voor de collectie dvd’s collectie: 3 x per jaar veranderen. Er zijn 3 themacollecties en 1 bijzondere scholen worden ook gratis lid van de bibliotheek
De Onderwijsbibliotheekdienst (OBD) levert producten en diensten aan: Peuterspeelzalen en kinderdagverblijven Primair onderwijs Voortgezet onderwijs Pabo-studenten Onderwijsinstellingen kunnen gebruik maken van collecties als aanvulling op het eigen boekenbezit. Dit kan door middel van een aanvraag lees- of projectcollecties De OBD adviseert bij de inrichting en het gebruik van de schoolmediatheek en begeleidt scholen bij het werken met kinder- en jeugdliteratuur. Kosten voor de gemeente Hulst, gebaseerd op de laatste cijfers en op deelname van alle scholen: € 5.027,--.
21
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Bijlage 5 Leestafel Fysieke verschijningsvorm Een duidelijk herkenbare plek in de kern, met ruime toegankelijkheid in een dorpshuis, school of zorginstelling met een oppervlakte van minimaal 50 m. Doelgroep Kinderen tot en met 12 jaar, hun ouders en senioren Dienstverlening Beschikbaarstelling van een gevarieerd aanbod bestaande uit kranten en (jeugd-) tijdschriften eventueel gecombineerd met raadpleeg- en ontmoetingsdiensten (koffievoorziening). Organisatie - Een aantrekkelijk en doelmatig ingerichte ruimte, die voldoet aan de van toepassing zijnde normen voor welzijn van publiek. - Op de doelgroepen toegesneden, liefst dagelijkse openstelling - De leestafel valt onder de eindverantwoordelijkheid van de bibliotheek - Het toezicht is goed geregeld, bijvoorbeeld door de beheerder van een dorpshuis of medewerkers van een school of zorginstelling. Kostenindicatie Omschrijving
Exploitatie (jaarlijks)
Tijdschriften kinderen van 6 t/m 12 jaar (zes abonnementen)
€
Kranten en tijdschriften volwassenen (één regionale, één landelijke krant)
€ 2.000,--
300,--
€ 4.400,--
Meubilair: aanschaf • Leestafel € 2.200,-• acht stoelen leestafel € 1.000,-• twee fauteuils € 1.000,-• accentverlichting € 200,-Meubilair: afschrijvingskosten (afschrijvingstermijn: 5 jaar)
€
Personele ondersteuning door bibliotheek 50 uur per jaar à € 25,--
€ 1.250,--
Totaal
Investeringen
880,--
€ 4.430,--
€ 4.400,--
22
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Bijlage 6 Combinatie van digitaal bibliotheekpunt en leestafel In feite een optelsom van het aanbod, zoals geformuleerd onder 2 en 3. Ook de kostenindicatie is dan een optelsom t.w.: Exploitatie (jaarlijks): € 8.632,-Investering: € 6.930,--
23
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Bijlage 7 Biblio-servicebus De biblioservicebus is hypermodern en nieuw in Nederland. De biblioservicebus is een bibliotheekbus met extra dienstverlening. Deze is ontwikkeld in nauwe samenwerking tussen Zeeuwse Bibliotheek, Rabobank, RAAF Open Systemen en LogicaCMG. Bezoekers kunnen gebruik maken van een informatiezuil en een publiekscomputer die via een nieuwe draadloze verbinding zijn aangesloten op internet. In de biblioservicebus vindt u verder: een geldautomaat van de Rabobank waar u geld kunt pinnen een oplaadpunt voor de Chipknip postzegels, bioscoopkaarten, strippenkaarten en treinkaartjes boeken, kunstwerken, tijdschriften, cd-roms, dvd’s en puzzels rekken met folders en brochures van vele bedrijven en organisaties printmogelijkheid voor documenten deskundig en vriendelijk personeel Dankzij moderne technologie en samenwerking tussen vele bedrijven en organisaties kunnen via de informatiezuil diensten en producten aangeboden worden als: dienstregeling van openbaar vervoer, inschrijving bij het CWI, een baan via het uitzendbureau, gemeentelijke informatie en informatie over gezondheid, cultuur, evenementen, kunst, uitgaan en zorg en welzijn. De Rabobank toont met deze samenwerking aan dat zij zich inspant om de vitaliteit van kleine kernen in stand te houden en dichtbij de klanten te blijven. U heeft via de gezamenlijke catalogus met de publiekscomputer toegang tot het totale bezit en dienstenpakket van alle Zeeuwse bibliobussen en bibliotheken. Bijvoorbeeld: testen uit de consumentengids en krantenartikelen uit Nederlandse dagbladen. Ook heeft u toegang tot internet. De bus is goed toegankelijk dankzij een goede trap en een veilige rolstoellift en heeft een zitplek om even uit te rusten. Iedereen is welkom, de dienstverlening is gratis. Voor het lenen van boeken of andere materialen is een abonnement nodig. Het tarief van de biblio- en biblioservicebus vanaf 2009 wordt naar alle waarschijnlijkheid € 9.800,-- per sta-uur. De tariefsverhoging heeft te maken met dekking van het exploitatietekort dat tot dusverre uit een fonds wordt gefinancierd dat bij de overdracht van provinciale naar gemeentelijke taak is meegekomen.
24
Bibliotheekvisie gemeente Hulst Bijlage 8 Digitaal bibliotheekpunt Fysieke verschijningsvorm Een duidelijk herkenbare plek in de kern, met ruime toegankelijkheid in een dorpshuis, school of zorginstelling met een oppervlakte van minimaal 50 m. Eén of twee pc’s met internetaansluiting en printer. Richtlijn: minimaal één pc In een kern tot 2500 inwoners, minimaal twee pc’s in grotere kernen. Doelgroep Kinderen tot en met 12 jaar, hun ouders en senioren Dienstverlening Via de website van de bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen wordt een aantal virtuele diensten beschikbaar gesteld waaronder: - het raadplegen van de catalogus van de collecties van alle Zeeuwse bibliotheken; - de mogelijkheid om uit genoemde collecties te reserveren; - het raadplegen van een aantal landelijke informatiebestanden, bestaande uit onder meer krantenartikelen, boekrecensies en historische informatie; - het stellen van inhoudelijke vragen via het digitale inlichtingenbureau Al@din; - het zoeken van informatie op het gehele internet. Het ophaal- en inleverpunt is een expeditiepunt waar lezers via internet gereserveerde materialen kunnen ophalen en geleende media weer kunnen inleveren.
Organisatie Het digitale bibliotheekpunt valt onder de eindverantwoordelijkheid van de Bibliotheek Zeeuws-Vlaanderen en wordt gedragen door een groep inwoners, hierbij ondersteund door personeel van de bibliotheek (o.a. voor catalogusinstructie en gebruik databanken). Het toezicht is goed geregeld, bijvoorbeeld door de beheerder van een dorpshuis of door medewerkers van een school of zorginstelling. Het personeel van de bibliotheek draagt zorg voor het aanleveren van de gereserveerde materialen en neemt ingeleverde media weer mee.
25
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Bijlage 9: verslag informatiebijeenkomst bibliotheekvisie basisscholen Bijeenkomst dd. 12 juni 2008 in het kader van de bibliotheekvisie en de huidige en toekomstige bibliotheekontwikkelingen. Aanwezig: Namens de basisscholen: mevrouw B. de Schepper de heer G. de Vijlder de heer K. Lansu de heer W. de Witte en de heer C. Stants. Namens de Bibliotheek Z.Vlaanderen: Mevrouw R. Quaak Mevrouw N. Wijnands namens de gemeente Hulst: wethouder F. van Driessche en mevrouw S. van de Walle. Onderwerpen: Huidige situatie bibliotheek - 3 vaste vestigingen, 2 x grensoverschrijdende samenwerking, bibliobus, boek aan huis-dienst, onderwijsbibliotheekdienst (Zeeuwse Bibliotheek), samenwerking voortgezet onderwijs. Landelijke ontwikkelingen bibliotheek - van 500 naar 180 organisaties - opdrachtgeverschap gemeente, opdrachtnemer bibliotheek - nieuw beleid Opdrachtgeverschap Gemeente Hulst • subsidie bedraagt nu € 530.000,-• basis = een activiteitensubsidie (dus niet op basis van salariskosten, huisvesting e.d. maar inkoop van activiteiten) • confrontatie met stijging kosten bibliobus. Kosten bibliobus Een sta-uur bibliobus kost € 7.178,-- in 2008. De kosten zullen drastisch verhogen tot in 2011 € 10.500,--. Deze kosten kunnen door de gemeente niet extra worden bijbetaald, hetgeen betekent dat er b.v. minder sta-uren zullen zijn óf er een bijdrage wordt gevraagd aan de gebruikers, in casu de scholen. Door de bibliotheek wordt een overzicht overgelegd van het aantal gebruikers. Er zijn op alle plaatsen waar de bibliobus verschijnt (dus Graauw, Terhole, Clinge, Lamswaarde, Heikant, St.Jansteen en Hengstdijk) totaal 306 gebruikers, waarvan 270 kinderen. In de hele gemeente Hulst zijn er 36 betalende volwassenen die gebruik maken van de bibliobus.
26
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Omgerekend betekent dit de bus per persoon € 140,75 kost. Het aantal inwoners van onze gemeente is 27.932, hetgeen betekent dat 1,1% van de bevolking gebruik maakt van de bibliobus.
Alternatieven Biblioservicebus De biblioservicebus is een bibliotheekbus met extra dienstverlening. Deze is ontwikkeld in nauwe samenwerking tussen Zeeuwse Bibliotheek, Rabobank, RAAF Open Systemen en LogicaCMG. Bezoekers kunnen gebruik maken van een informatiezuil en een publiekscomputer die via een nieuwe draadloze verbinding zijn aangesloten op internet. In de biblioservicebus zijn o.a. een geldautomaat van de Rabobank een oplaadpunt voor de Chipknip postzegels, bioscoopkaarten, strippenkaarten en treinkaartjes boeken, kunstwerken, tijdschriften, cd-roms, dvd’s en puzzels rekken met folders en brochures van vele bedrijven en organisaties printmogelijkheid voor documenten Alternatieven in het onderwijs Met de Onderwijsbibliotheekdienst zijn positieve ervaringen opgedaan. Een leestafel met digitaal bibliotheekpunt hebben we in principe gehad in Heikant, maar gebleken is dat hier niet veel gebruik van wordt gemaakt. Afspraak Er wordt afgesproken dat de schooldirecteuren bovenstaande zullen terugkoppelen met hun achterban. In de week van 1 september a.s. zal contact worden opgenomen om te horen hoe er in het algemeen wordt gedacht over de bibliobus en de alternatieven. Het verslag van de bijeenkomst wordt digitaal toegezonden.
27
Bibliotheekvisie gemeente Hulst
Geraadpleegd: 1. jaarverslagen bibliotheek 2003, 2004 en 2005 2. bibliotheekvisie gemeente Dordrecht 3. cultuurnota gemeente Sluis 4. Leidraad nieuwe rol gemeenten (Provincie) 5. Bibliotheekvisie Schouwen-Duiveland 6. Lenen Loont 7. Kulturhus 8. Beleidsvisie bibliotheek 9. Woonvisie gemeente Hulst,november 2005 10. Beleidsplan Zeeuwse Bibliotheek 2008-2012 11. Bibliotheek special 2006 12. Jo!bib beleidsplein Antwerpse bibliotheken
28