Begroting 2012 September 2011

Begroting 2012 September 2011

2

Begroting 2012 September 2011

3

4

Voorwoord

Voorwoord

We hebben de recessie nog niet helemaal achter ons gelaten. We zitten midden in een opleving van de crisis. De vooruitzichten in het eerste kwartaal van 2011 waren nog positief, maar inmiddels is de economische groei in Nederland tot stilstand gekomen. Het zijn onzekere tijden. De gevolgen van de recessie blijven nog wel een tijd merkbaar voor onze burgers, ondernemers en instellingen. We hebben in 2011 de eerste stappen gezet om de gevolgen van de rijksbezuinigingen op te kunnen vangen. In 2012 gaan we hier voortvarend mee verder. Het vereist echter nog jaren inspanning om de werkeloosheid te keren en de uitgaven aan WMO-voorzieningen weer binnen de beschikbare budgetten te krijgen. De overheveling van taken op het gebied van de AWBZ, Jeugdzorg en de Wet Werken Naar Vermogen (WWNV) stelt ons de komende periode voor grote financiële en bedrijfsmatige uitdagingen. We zullen op deze beleidsterreinen nieuwe kansen grijpen en mogelijkheden voor vernieuwing onderzoeken. Ook wordt met deze begroting verder gewerkt aan onze ambities uit het Collegeprogramma ‘Doorpakken in nieuwe tijden!’ (2010-2014): het realiseren van een leefbaar, bereikbaar en duurzaam Leeuwarden. Dat kunnen we niet alleen, maar doen we samen met de mensen in deze stad die daar hun steentje aan bij willen dragen. Leeuwarden heeft in het verleden laten zien een solide financieel beleid te voeren: onze gemeentefinanciën zijn op orde. Dat willen we in 2012 zo houden. We presenteren u een sluitende begroting en werken verder aan de realisatie van het Collegeprogramma.

Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Leeuwarden,

drs. Ferd. J.M. Crone, burgemeester,

drs. C.H.J. Brugman, secretaris.

5

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave begroting2012 Voorwoord Inhoudsopgave Samenstelling bestuur

5 6 8 9 9 17

Hoofdstuk 1

Begroting 2012 1.1 Samenvatting op hoofdlijnen 1.2 Leeswijzer

Hoofdstuk 2

Beleidsbegroting 2.1 Programmaplan 2.1.1 Stadsvisie en strategische allianties 2.1.2 Meerjarenprogramma Infrastructuur (MPI) 2.1.3 Investeringsbudget Stedelijke vernieuwing (ISV) 2.1.4 Programma’s Programma Cultuur (1) Programma Jeugd en onderwijs(2) Programma Economie en toerisme (3) Programma Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (4) Programma Werk en inkomen (5) Programma Wonen (6) Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Programma Dienstverlening (8) Programma Politiek bestuur (9) Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Programma Sport (11) Programma Ruimtelijke ordening (12) Programma Milieu, energie, water (13) Programma Woon- en leefomgeving (14) Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (15)

18 18 18 20 25 27 27 35 43 49 57 67 73 81 87 93 101 107 113 119 127

2.2 Paragrafen 2.2.1 Lokale heffingen 2.2.2 Weerstandsvermogen 2.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen 2.2.4 Financiering 2.2.5 Bedrijfsvoering 2.2.6 Verbonden partijen 2.2.7 Grondbeleid 2.2.8 Strategisch investeringsfonds (SIOF)

131 131 139 150 154 156 159 167 174

Financiële begroting 3.1 Overzicht baten en lasten 3.1.1 Het overzicht van baten en lasten 3.1.2 Toelichting op het overzicht van baten en lasten 3.2 Uiteenzetting financiële positie 3.2.1 Ontwikkeling financiële positie 3.2.2 Enkele specifieke onderwerpen 3.2.3 Meerjarenraming

177 177 177 179 180 180 189 193

Kerngegevens 2012 Alfabetische lijst met afkortingen

195 197

Hoofdstuk 3

6

Inhoudsopgave

BIJLAGEN

A A B C D E F G H I

t/m I Overzicht mee- en tegenvallers Overzicht (nieuw) beleid en ombuigingen Verloop reserves en voorzieningen Meerjarenprogramma Infrastructuur Overzichten Meerjarenprogramma Infrastructuur (niet openbaar, ligt voor raadsleden ter inzage) Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen Overzicht opgenomen geldleningen Overzicht subsidies instellingen Route van de rente

207 225 233 237 249 251 259 263 269

7

Samenstelling van het bestuur

Samenstelling

van

het

bestuur

Burgemeester dhr. drs. F.J.M. Crone

Wethouder dhr. A. Ekhart

Verantwoordelijk voor: • veiligheid, openbare orde en handhaving • grote stedenbeleid • gemeentelijke herindeling

Portefeuilles: • zorg & opvang • werk & inkomen • financiën • sport

Wethouder dhr. H.S. Deinum

Wethouder mw. I. Diks

Portefeuilles: • economische zaken en citymarketing • ruimtelijke ordening • Nieuw Zaailand

Portefeuilles: • wonen • cultuur • recreatie en toerisme • woon en leefomgeving • duurzame ontwikkeling

Wethouder mw. drs. T. Koster

Gemeentesecretaris dhr. drs. C.H.J. Brugman

Portefeuilles: • jeugd & onderwijs • stedelijke vernieuwing • bereikbaarheid • publieke dienstverlening • bedrijfsvoering

Verantwoordelijk voor:

8

•

de gemeentelijke organisatie

1 Begroting 2012

1.1 Samenvatting op hoofdlijnen

1. B e g r o t i n g 2 0 1 2 1.1 Samenvatting op hoofdlijnen 1.1.1 Algemeen In deze begroting zijn de afspraken uit het Collegeprogramma ‘Doorpakken in nieuwe tijden (2010-2014)’ en de uitkomsten van het richtinggevend raadsdebat op 23 en 30 mei 2011 verwerkt. Om de gevolgen van de verwachte rijksbezuinigingen op te vangen, is in het Collegeprogramma een bezuiniging op beleid en de gemeentelijke organisatie opgenomen van € 12 mln in 2014. Daarnaast resteert uit 2010 nog een taakstelling op de bedrijfsvoering van € 1,2 mln in 2013. Het realiseren van die bezuinigingen is een belangrijk onderdeel van deze begroting. De omvang, het tempo en de richting van de rijksbezuinigingen worden inmiddels duidelijk. Minister Donner heeft op 2 september 2011 aan de Kamer laten weten dat met de koepel van provincies, gemeenten en waterschappen ‘Bestuursafspraken’ (2011-2015) zijn gemaakt. Over de Wet Werken naar Vermogen overigens nog niet. De VNG zal hierover met het kabinet door onderhandelen. De uitkomsten daarvan zijn op dit moment onduidelijk en onzeker. In 2012 wordt op verschillende, nauw aan elkaar verwante, beleidsterreinen de overheveling van taken naar de gemeente voorbereid. Het gaat om:

• • •

decentralisatie AWBZ-begeleiding, vanaf 2013 en 2014 in fases decentralisatie Jeugdzorg, vanaf 2014 tot en met 2016 in fases Wet Werken naar Vermogen, met ingang van 2013

De overheveling gaat gepaard met kortingen die gebaseerd zijn op het uitgangspunt dat de gemeente deze taken anders en meer efficiënt kan uitvoeren. Naast financiële gevolgen heeft de overheveling dus ook grote gevolgen voor de gemeentelijke bedrijfsvoering. De gemeente ontvangt vanaf 2012 ook minder geld van het rijk voor het veiligheidsbeleid. Dit tekort wil en kan de gemeente van 2012 tot en met 2014 deels compenseren. Maar er wordt daarnaast bij het oplossen van veiligheidsvraagstukken verregaande hulp en samenwerking verwacht van scholen, andere maatschappelijke instellingen en veiligheidspartners (politie, justitie en zorginstellingen). Ook op andere beleidsterreinen pakt de gemeente vraagstukken steeds meer aan samen met alle partijen (ondernemers, organisaties en inwoners). Naast de bezuinigingen op rijksuitkeringen moeten ook andere gevolgen van de recessie te lijf worden gegaan. De ontwikkeling van nieuwe (woning)bouwprojecten stagneert. Daardoor lopen de legesopbrengsten voor de gemeente fors terug en neemt de druk op de gemeentelijke belastingen toe. Door stijgende werkloosheid gaan mensen meer gebruik maken van de bijstand. En door de economische situatie kunnen mensen te maken krijgen met meer problemen en schulden. Daardoor neemt ook de druk op ondersteuning door de gemeente toe. Uitgangspunt voor de gemeente blijft dat mensen naar vermogen, verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen bestaan (inkomen, huishouden, zorg voor kinderen). Ondanks de financiële krapte blijft de gemeente fors investeren in de bereikbaarheid van de stad en de Lokale economie. Op veel beleidsterreinen wordt gewerkt aan een duurzaam Leeuwarden. Tevens worden ISV3middelen geïnvesteerd in verbetering van de leefbaarheid en veiligheid in de zes aandachtwijken: OldegalileënBloemenbuurt, Tjerk-Hiddes Cambuursterhoek, Vlietzone, Nijlân, Schepenbuurt en Valeriuskwartier . Duidelijk is dat Leeuwarden in 2012, mede als gevolg van de aangekondigde grote decentralisaties, voor ingrijpende (financiële) opgaven staat. Verwacht wordt dat de Algemene Reserve net voldoende is om de financiële risico’s op te vangen. Daarom is er in 2012 geen incidentele financiële ruimte voor nieuw beleid. De huidige onzekere situatie en financiële positie geven aanleiding om nu niet af te wijken van gemaakte keuzes, maar ingezet beleid uit het Collegeprogramma voorlopig voort te zetten. Met de midterm review (tussentijdse evaluatie) van het Collegeprogramma, begin 2012, wordt duidelijk of met een bezuinigingsopgave van in totaal 12 mln in 2014 kan worden volstaan. Dat is dan ook het moment waarop nieuwe beleidsinitiatieven, inclusief eventuele extra bezuinigingen, weer aan de orde zijn.

9

1 Begroting 2012


1.1.2 Samenvatting programma’s Cultuur (1) In 2011 heeft de gemeente besloten tot een andere invulling van kunst- en cultuureducatie in Leeuwarden. In 2012 wordt een nieuwe vorm van cultuureducatie (‘Kunst voor ieder kind’) op wijkniveau uitgewerkt. Ook wordt gestart met de vorming van een ‘Uitburo nieuwe stijl’ als motor voor samenwerking, marketing en vergroting van het publieksbereik binnen de hele culturele sector. De hiermee te behalen besparing wordt weer ingezet voor cultuureducatie en versterking van de rest van de culturele infrastructuur. In 2012 blijven de huidige combinatiefunctionarissen Cultuur (5,7 formatieplaatsen) vanuit de Brede scholen stimuleren dat kinderen met kunst en cultuur in aanraking komen. Vanaf het schooljaar 2012-2013 worden deze combinatiefunctionarissen ingezet als cultuurcoach. Het Historisch Centrum Leeuwarden onderzoekt hoe publieksactiviteiten kostendekkend gemaakt kunnen worden en hoe ook erfgoededucatie meer op wijkniveau kan worden aangeboden. De gemeente onderzoekt daarnaast samen met de Harmonie en Bibliotheek welk bij een Provinciehoofdstad passend pakket van activiteiten deze instellingen aan het publiek kunnen bieden binnen de daarvoor beschikbare budgetten. Samen met de provincie zet de gemeente zich in voor de benoeming van Leeuwarden en de rest Fan Fryslân tot Culturele hoofdstad van Europa in 2018. Afhankelijk van de voortgang in de planontwikkeling voor het Harmoniekwartier zal de gemeente in 2012 ook starten met de voorbereidingen voor een nieuw poppodium. Jeugd en onderwijs (2) De gemeente is verantwoordelijk voor onderwijshuisvesting, waaronder het onderhoud van scholen en voldoende lesruimten. Samen met de onderwijsbesturen ontwikkelt de gemeente in 2012 een nieuw huisvestingsplan voor de scholen. Daarnaast moeten Brede scholen uitgroeien tot complete kindcentra, waar kinderen zowel onderwijs als opvang en zorg krijgen. In beide gevallen wordt uitdrukkelijk gekeken naar efficiënter gebruik en de relatie met andere ontmoeting-centra in de wijken, zoals sportaccommodaties, dorps-, wijken buurthuizen, multifunctionele centra en maatschappelijke opvanginstellingen (maatschappelijk vastgoed). De gemeente wil dat het aanbod van kinderopvang in Leeuwarden voor kinderen van 0-4 jaar voldoende is qua aantal plaatsen, toegankelijk is (spreiding en financieel) en voldoet aan de wettelijke kwaliteitseisen. Daarom start in 2012 de harmonisatie van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Daarmee kan in 2012 € 300.000 en in 2014 € 200.000 worden bespaard. Samen met de provincie investeert de gemeente in de University Campus Fryslân (UCF). De UCF gaat onder andere samen met kennispartners bestaand onderwijs en onderzoek op het gebied van water en duurzame energie ondersteunen en nieuwe (complementaire) leerwegen initiëren. Samen met betrokken partners blijft de gemeente werken aan snelle en efficiënte hulpverlening aan jongeren. Het Centrum voor Jeugd en Gezin 12+ wordt verder ontwikkeld. De overdracht van de Jeugdzorg van provincie naar de gemeente wordt voorbereid. Economie en Toerisme (3) Samen met kennisinstellingen, markt en andere overheden werkt Leeuwarden aan de verduurzaming van de stad. Het stimuleren en aantrekken van bedrijvigheid op het gebied van watertechnologie en duurzaamheid is geïntegreerd in de aanpak ‘Slim met energie en water’. Voor 2012 zijn de aanleg van een warmtenet dat ‘groene’ warmte distribueert en het aanjagen van de realisatie van zonnestroom speerpunten. Ook wil de gemeente duurzaamheid meer in de eigen organisatie integreren. Met het project Binnenstad Boppe (2010-2013) wil de gemeente samen met winkeliers het winkelaanbod verbeteren (vooral in de aanloopstraten), zodat de stad nog meer bezoekers trekt. Het opknappen van winkelpuien en andere stimuleringsmaatregelen moet de winkelleegstand tegenhouden. Verschillende issuemarketingcampagnes voor de Binnenstad, maar ook op het gebied van watertechnologie en energie, moeten de stad nog beter op de kaart zetten. Er is een breed overleg gestart met alle betrokkenen op het gebied van toerisme. De uitkomst hiervan zal naar verwachting in 2012 positief doorwerken op de evenementenkalender. Eind 2012 gaat de vrijdagsmarkt weer terug naar het Zaailand. De terugkeer van de kermis op het Zaailand in 2013 wordt voorbereid. De huidige marktsituatie van bedrijventerreinen, kantoren en winkels noodzaakt tot een nieuwe visie in 2012 op de markt en vereist actie van de gemeente bij de ontwikkeling van bedrijfshuisvesting. Als de markt gunstig

10

1 Begroting 2012


is, start de gemeente in 2012 met de herontwikkeling van 2 vrijkomende schoollocaties. De netto-opbrengst draagt bij aan het voldoen aan de taakstelling onderwijshuisvesting. Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (4) Samen met betrokken instellingen wil de gemeente door efficiënter te werken meer zorg en ondersteuning aanbieden met minder middelen. Een belangrijk principe van Welzijn nieuwe stijl is dat er gewerkt wordt vanuit één plan, en één hulpverlener/sociaal werker. In 2012 moeten drie sociale wijkteams, een sociaal stadsteam en twee interventieteams in de wijken aan de slag zijn. Dat levert een besparing op van € 221.000 in 2012 en 2013 (€ 442.000 in totaal). De overheveling van taken naar de gemeente op het gebied van AWBZ-begeleiding wordt voorbereid. De kaders voor uitvoering van deze taken zijn mede bepalend voor het nieuwe beleidsplan Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) dat de gemeente in 2012 opstelt. De afgelopen jaren zijn steeds meer mensen gebruik gaan maken van WMO-voorzieningen (zoals hulp bij het huishouden, aanpassingen in de woning of taxikostenvergoeding). De kosten voor de gemeente zijn daardoor zo hoog opgelopen, dat ook in 2012 en 2013 maatregelen worden genomen om de uitgaven in 2014 weer binnen het beschikbare budget te krijgen. In totaal moet € 3,5 mln worden bespaard. Werk en inkomen (5) Naar verwachting blijft de werkeloosheid in Leeuwarden oplopen. Vooral het grote aantal jonge werklozen is zorgelijk. De arbeidsmarkt trekt nog maar mondjes maat aan. Toch moeten zoveel mogelijk mensen via werk in hun eigen onderhoud kunnen voorzien. Daarom worden de Wet werk en bijstand (WWB), de Wajong en de Wet sociale werkvoorziening (WSW) samengevoegd tot één regeling: de Wet werken naar vermogen (WWNV). De gemeente gaat deze wet vanaf 1 januari 2013 uitvoeren. In voorbereiding op de invoering wordt de gemeentelijke dienstverlening op dit gebied aangepast. Op het nieuwe netWerkplein komen betrokken partijen zoals werkgevers, onderwijsinstellingen, uitzendbureaus en UWV samen en kunnen mensen zelf gaan netwerken en op zoek naar (vrijwilligers)werk. Om meer jongeren aan een baan te helpen gaat de gemeente meer samen optrekken met de onderwijsinstellingen. De WSW wordt voor zeven gemeenten, waaronder de gemeente Leeuwarden, uitgevoerd door Caparis NV. Caparis staat er momenteel financieel niet sterk voor door tekorten in de exploitatie en rijksbezuinigingen. Daarom wordt onderzoek gedaan naar de toekomst van de sociale werkvoorziening en de positie van alle betrokkenen daarin. Door de economische situatie krijgen mensen meer problemen en schulden. De schulddienstverlening van de gemeente richt zich in 2012 op het voorkomen dat mensen schulden maken. De eveneens toenemende armoedeproblematiek en de bezuinigingen noodzaken tot actualisatie van het in 2008 vastgestelde Leeuwarder armoedebeleid. In een nieuwe kadervisie kinderen/jongeren wordt apart aandacht besteed aan kinderen die in armoede opgroeien en kansloos zijn. Wonen (6) Voor vernieuwing en verbetering van de wijken Oldegalileën-Bloemenbuurt, Tjerk-Hiddes Cambuursterhoek, Vlietzone, Nijlân, Schepenbuurt en Valeriuskwartier zijn in 2011 wijkactieplannen vastgesteld. Daarin zijn projecten benoemd die voor de bewoners prioriteit hebben. In nauwe samenwerking met de Leeuwarder woningcorporaties en de bewoners gaat de gemeente in 2012 in deze wijken aan de slag met de verdere uitwerking en uitvoering van: •

het verduurzamen van bestaande woningen;

•

de aanpak van o.a. overlast, speelvoorzieningen en wensen rond het groen.

Gemeente en corporaties voeren ook gemaakte afspraken over studentenhuisvesting uit. Leeuwarden gaat een cultuurhistorische waardenkaart ontwikkelen. Dit is van belang bij bijvoorbeeld de aanleg van een weg of de bouw van woningen. Op de kaart is dan zichtbaar wat in die omgeving aan cultuurhistorisch erfgoed aanwezig is. Per 1 januari 2012 moet de gemeente in bestemmingsplannen aangeven op welke wijze met cultuurhistorische waarden rekening wordt gehouden. Door de aanhoudende daling van het aantal bouwaanvragen lopen de legesopbrengsten terug. De formatie voor het afgeven van de vergunningen is inmiddels tot minimale omvang teruggebracht.

11

1 Begroting 2012


Infrastructuur/Bereikbaarheid (7) Onderdeel van de verbetering van de bereikbaarheid van Leeuwarden is het bevorderen van de doorstroming op de stadsring. In 2012 wordt de gemaakte variantenkeuze voor het Europaplein verder uitgewerkt. De reconstructie van het Drachtsterplein tot een kruising met vier fietstunnels is onderdeel van het project Drachtsterweg e.o. De andere onderdelen van dit project, zoals het aquaduct en de aanleg van ongelijkvloerse kruisingen, worden in latere jaren onder verantwoordelijkheid van de provincie uitgevoerd. De eerste fase van de Westelijke Invalsweg is door de provincie in uitvoering genomen; deze uitvoering loopt door tot en met 2014. Voor de tweede fase wordt in 2012 de ruimtelijke procedure opgestart. Nadat de voorbereiding is afgerond zal in 2012 de reconstructie van de Overijsselselaan worden aanbesteed. Om Leeuwarden bereikbaar te houden zijn tijdens de uitvoering van de grote infrastructurele ingrepen extra maatregelen nodig. Zo rijdt er bijvoorbeeld vanaf begin 2012 tijdens de spits een pendelbus vanaf het nieuwe transferium Hemriksein naar de binnenstad en terug. Andere werkzaamheden die in 2012 worden voorbereid dan wel uitgevoerd zijn: •

de fietsroute vanaf het aquaduct Langdeel naar het dorp Warten;

•

de fietsroute langs de Harlingertrekweg tussen de binnenstad en Ritsumasyl;

•

verkeersluwe maatregelen ter verbetering van de verkeersveiligheid in onder andere de Frittemastate en op de route Gardeniersweg - Achter de Hoven – Willem Lodewijkstraat.

In 2012 wordt gestart met de bouw van de parkeergarage aan de Reviusstraat en van de ondergrondse parkeergarage achter de Nieuwe Oosterstraat. De gemeente verhoogt de parkeertarieven met 10% in 2012 in plaats van in 2013. De inmiddels bereikte kwaliteit van de parkeervoorzieningen in de binnenstad rechtvaardigt een vervroegde verhoging. Het beleidsplan voor het fietsverkeer wordt in 2012 geactualiseerd. Door de ondertekening in 2011 door de gemeente van het Manifest Verkeersveiligheid Fryslân 2011-2015 heeft Leeuwarden zich gecommitteerd aan de doelstelling om het aantal ernstige verkeersslachtoffers gehalveerd te hebben in 2025. De gemeente wil dit bereiken door onder andere de verkeerseducatie aan bepaalde doelgroepen in de komende jaren te verbeteren. Dienstverlening (8) Het behoud en de verbetering van de huidige kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening is een doorlopend proces waar de gemeente blijvend aandacht voor heeft. Het realiseren van bestaande doelstellingen gebeurt in 2012 binnen de nog beschikbare middelen. Er is geen budget voor nieuwe investeringen. Een nieuwe visie op de dienstverlening vanaf 2013 wordt voorbereid. Daarin worden ook de verschillende landelijke ontwikkelingen meegenomen, die het rijk al dan niet ‘verplicht vrijwillig’ oplegt. Politiek bestuur (9) Het gemeentebestuur streeft ernaar transparant en effectief te zijn door goede onderlinge samenwerking. Tegelijkertijd wil het bestuur een goede samenwerkingspartner zijn voor ondernemers, organisaties en inwoners. In 2012 worden opnieuw (communicatie)activiteiten ondernomen om raad en burgers nog meer met elkaar in contact te brengen. In al het beleid van de gemeente spelen burgerschap en maatschappelijk ondernemerschap een belangrijke rol. Het gemeentebestuur wil meer ‘loslaten’ en mensen de ruimte geven om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun leven en omgeving. In de periode 2012-2014 wordt in projectvorm op een aantal beleidsterreinen (o.a. ‘afval’ en ‘groen’) onderzocht hoe de gemeente ervoor kan zorgen dat burgerschap rendeert. Dat rendement moet terug te zien zijn in de hoge kwaliteit van de (sociale en fysieke) leefomgeving en/of lagere kosten voor de overheid voor die leefomgeving. Er komt steeds meer duidelijkheid over de bestuurlijke herindelingen en samenwerking in Fryslân. In 2012 wordt het herindelingsontwerp voor de herindeling van Boarnsterhim afgerond. Vervolgens kan het samengaan van de gemeenten Boarnsterhim en Leeuwarden (taken, mensen en beleid) worden voorbereid.

12

1 Begroting 2012


Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) De gemeente ontvangt voor veiligheidsbeleid vanaf 2012 geen geld (Montfransgelden) meer van het rijk. Deze bezuiniging wordt van 2012 tot en met 2014 deels door de gemeente gecompenseerd. De middelen die beschikbaar zijn worden in 2012 onder andere ingezet voor de aanpak van jeugd- en drugsoverlast. Straatcoaches hebben daarin een belangrijke rol. Er komen in 2012 zes straatcoaches bij. De gemeente stopt in 2012 met de bekostiging van fancoaches die de fans van SC Cambuur begeleiden bij uitwedstrijden. Samen met politie, justitie en Veiligheidshuis gaat de gemeente de wijze van toezicht houden en handhaving in de binnenstad verder verbeteren. De gemeente stopt met het inzetten van straatwerkers (voor overlastgevende dak- en thuislozen, veelplegers en straatprostituees) in de binnenstad. In de wijken Oldegalileën-Bloemenbuurt, Tjerk-Hiddes Cambuursterhoek, Vlietzone, Nijlân, Schepenbuurt en Valeriuskwartier gaat de verbetering van de veiligheid onverminderd door. In andere wijken stopt de buurtbemiddeling, het interventiewerk en de gezinscoaching. De praktijk moet uitwijzen of bijvoorbeeld het nieuwe Welzijnsbeleid hier compensatie biedt of dat ruzies en problemen in de wijken weer zullen toenemen. In 2012 wordt de nieuwe brandweerkazerne gebouwd. Tijdens de bouw blijft de brandweer gewoon zijn werk doen. Ook steekt de brandweer tijd en energie in de wettelijk verplichte regionalisatie van de brandweerorganisatie. Sport (11) Het gemeentelijk sportbeleid is er op gericht meer Leeuwarders te laten sporten. In 2012 blijven de huidige combinatiefunctionarissen Sport (6 formatieplaatsen) vanuit de Brede scholen stimuleren dat kinderen sporten en bewegen. De gemeente wil de combinatiefuncties verbreden. De gemeente wil ook dat sportverenigingen hun krachten meer gaan bundelen en zich bijvoorbeeld ontwikkelen tot omniverenigingen, waar mensen voor meerdere sporten terecht kunnen. Sportvoorzieningen kunnen zo efficiënter worden gebruikt. De herontwikkeling van het sportconcentratiegebied Kalverdijkje start in 2012 met de verplaatsing van rugbyvereniging Greate Pier. SC Lions gaat dan gebruik maken van een wedstrijdveld bij v.v. Nicator. De voorbereidingen voor de aanleg van een vierde sportconcentratiegebied in de Zuidlanden worden doorgeschoven naar 2018. Ruimtelijke ordening (12) In de binnenstad van Leeuwarden zijn in de afgelopen jaren veel gemeentelijke projecten gerealiseerd. Er is nog steeds aandacht nodig voor de binnenstad. Daarom is in 2011 de manifestatie Binnenstad gestart die in 2012 wordt afgerond. De manifestatie nodigt ontwikkelaars uit om in de Binnenstad te investeren en om met uitdagende plannen te komen die de ruimtelijke kwaliteit en attractiviteit van de binnenstad vergroten. Het gebied aan de zuid- en zuidwestkant van Leeuwarden verandert de komende jaren ingrijpend. Nieuwe grootschalige initiatieven zijn onder andere de Dairy Campus en het Energiepark. Voor het hele gebied is de intergemeentelijke Structuurvisie Nieuw Stroomland vastgesteld. Ter invulling van deze structuurvisie worden in 2012 de bestemmingsplannen Energiepark Schenkenschans, Dairy Campus/Zwettepark en Newtonpark 1-2-3 opgesteld. Op 1 juli 2013 moeten alle bestemmingsplannen geactualiseerd zijn, in ieder geval voor de gebieden waar bouwactiviteiten worden verwacht. In 2012 worden naar verwachting ook de plannen Lekkum, Achter de Hoven, Medisch Centrum Leeuwarden, Wielenpolle, Groene Ster, Businesspark-FEC, Kalverdijkje, Lange Markstraat en Hemrik geactualiseerd en vastgesteld. Milieu, energie en water (13) Op veel beleidsterreinen wordt bijgedragen aan het streven naar een duurzaam Leeuwarden. Het plan ‘Slim met energie en water’ vormt hiervoor de basis. Naast de al eerder genoemde distributie van ‘groene’ warmte, realisatie van zonnestroom en verduurzaming van woningen is het aanjagen van het rijden op ‘groen’ gas en elektriciteit speerpunt. Op grond van de nieuwe Waterwet (december 2009) wordt in 2012 door de provincie samen met gemeenten, Wetterskip Fryslân en (potentiële) vaarwegbeheerders het beheer van de vaarwegen opnieuw verdeeld. Vooralsnog voert het Wetterskip in principe het onderhoud aan de hoofdwatergangen uit en de gemeente dat van de overige watergangen op kosten van het Wetterskip. Ter verlaging van de milieudruk treft de gemeente in 2012 onder andere maatregelen om de afvalscheiding nog verder te verbeteren en daarmee het hergebruik te bevorderen. Ook wordt een nieuw gemeentelijk

13

1 Begroting 2012


rioleringsplan (GRP) opgesteld. Daarin worden de nieuwste richtlijnen verwerkt die van invloed zijn op de zorg van de gemeente voor het afvalwater, regenwater en grondwater. De tarieven voor afvalstoffenheffing worden verder gedifferentieerd. Daardoor betalen éénpersoonshuishoudens minder afvalstoffenheffing dan meerpersoonshuishoudens. De opbrengst voor de gemeente blijft in 2012 per saldo gelijk. Provincie, Wetterskip en gemeenten, waaronder Leeuwarden, werken samen aan de vorming van een Friese Regionale Uitvoeringdienst (RUD), die complexe milieutaken gaat uitvoeren. Op 1-1-2013 moet de RUD operationeel zijn. Woon- en leefomgeving (14) In wijken dorpsprogramma’s wordt ieder jaar per wijk of dorp onder andere een zo compleet mogelijk beeld gegeven van alle activiteiten/werkzaamheden van gemeente en corporaties in de wijk. Het huidige statische activiteitenoverzicht wordt in 2012 vernieuwd zodat burgers en panels de voortgang van werkzaamheden straks via internet precies kunnen volgen. Ook moet, door efficiëntere samenwerking met de projectorganisaties voor wijkvernieuwing, de formatie voor wijkmanagement met 1 formatieplaats verminderen. In 2012 wordt gestart met een andere methode van onkruidbestrijding. Inwoners worden hierover geïnformeerd. De nieuwe methode levert een netto besparing op van € 150.000. Met het geactualiseerde openbare verlichtingsbeleid wil de gemeente flink energie besparen. In 2012 wordt daartoe een aantal lichtmasten verwijderd en kan zo netto € 75.000 worden bespaard. De gemeente verhoogt de tarieven van begraafrechten in 2012 met 3%. Het huidige hoge kwaliteitsniveau van de Leeuwarder begraafplaatsen rechtvaardigt deze tariefstijging. Door efficiënter te werken kan de gemeente ook de onderhoudskosten van de begraafplaatsen beperken met € 13.000.

14

1 Begroting 2012


1.1.3 Samenvatting paragrafen Lokale Heffingen (2.2.1) De gemeente streeft er naar de heffingen zoveel mogelijk kostendekkend te laten zijn. De totale opbrengst aan belasting en overige heffingen is in 2012 begroot op circa € 53,2 mln. Dit is ongeveer 15% van de totale gemeentelijke baten (€ 357 mln). In zijn algemeenheid kan vooralsnog gesteld worden dat de belastingdruk voor particulieren en bedrijven in 2012 gelijk blijft. De meeste tarieven stijgen in 2012 met een kleine inflatiecorrectie. De tarieven voor afvalstoffenheffing dalen gemiddeld 4,2%. De tarieven voor hondenbelasting worden verlaagd met 0,2%. Zoals al eerder toegelicht worden de parkeertarieven verhoogd en stijgen de tarieven van begraafrechten. Over de mate waarin de tarieven van bouwleges stijgen moet nog worden besloten. Ondanks stijgende kwijtscheldingskosten, houdt de gemeente vooralsnog vast aan het zo optimaal mogelijk benutten van de wettelijke kwijtscheldingsmogelijkheden. Weerstandsvermogen (2.2.2) In deze begroting is voor het eerst met behulp van een simulatieprogramma berekend of de beschikbare weerstandscapaciteit van de gemeente toereikend is. Alle mogelijke onverwachte gebeurtenissen met financiële impact (risico’s) zijn verdeeld in algemene risico’s en risico’s van grondexploitaties. Verreweg het grootste risico voor de gemeente is de mogelijke overschrijding van het budget voor bijstandsuitkeringen. Voor het opvangen van algemene risico’s is een weerstandscapaciteit nodig van minimaal € 10,9 mln. De verwachte Algemene Reserve is € 11,3 mln en daarmee net voldoende om de algemene risico’s mee op te vangen. Zie voor het opvangen van risico’s van grondexploitaties: Grondbeleid (2.2.7). Onderhoud kapitaalgoederen (2.2.3) Per saldo is het totale budget voor onderhoud van wegen (incl. bruggen e.d.), riolering, water en groen (gemeentelijke kapitaalgoederen) in 2012 1,9% hoger begroot dan in 2011. Over het vaarwegbeheer en de kosten ervan worden met de provincie en Wetterskip Fryslân nieuwe afspraken gemaakt. Mede daarom wordt het opstellen van een baggerprogramma na 2011 uitgesteld. Tot die tijd is voor kleinschalig regulier baggerwerk jaarlijks € 200.000 beschikbaar. Regelmatig vinden inspecties plaats om de ‘onderhoudstoestand’ van de gemeentelijke kapitaalgoederen in kaart te brengen, zo ook in de afgelopen periode. Het benodigde onderhoud is in een meerjarenplanning opgenomen. Voor groot onderhoud aan gebouwen is in 2012 € 1.700.000 begroot. Om overlast te voorkomen en uit efficiency overwegingen worden alle onderhoudswerkzaamheden zoveel mogelijk gecombineerd uitgevoerd. Financiering (2.2.4) De gemeente leent al lange tijd tegen aanvaardbare risico’s geld om alle betalingen te kunnen doen die het uitvoeren van de voorgenomen begroting met zich meebrengt. Het rentepercentage waarmee de gemeente de rentekosten omslaat over de diverse gemeentelijke investeringen, kan worden verlaagd van 4% in 2011 naar 3,75% in 2012. In 2012 verwacht de gemeente € 40 mln aan geldleningen op te moeten nemen. Het renterisico dat de gemeente loopt door renteschommelingen blijft in 2012 binnen de vastgestelde wettelijke norm. De vlottende schuld blijft binnen het vastgestelde kasgeldlimiet. Door de huidige vrij stabiele renteontwikkeling zijn ook de financiële risico’s door misschattingen in het investeringstempo beperkt. Daarnaast zijn de risico’s van door de gemeente verstrekte leningen aan woningcorporaties minimaal. De risico’s van verstrekte garantstellingen en leningen aan een aantal voorheen tot de gemeente behorende bedrijven zijn afgedekt. Bedrijfsvoering (2.2.5) De ambities uit het Collegeprogramma, het rijksbeleid en (nieuwe) maatschappelijke vraagstukken stellen hoge eisen aan de gemeentelijke bedrijfsvoering. De gemeente bouwt aan een compacte en lenige organisatie waarin mensen samenwerken, ondernemerschap (persoonlijk leiderschap) tonen en vertrouwen in elkaar hebben. Onder het motto ‘Samenwerken in nieuwe tijden’ werken ambtenaren in 2012 aan de verbetering van de eigen effectiviteit en die van de organisatie met behulp van onder andere projecten als Het Nieuwe Werken, Persoonlijk leiderschap en Burgerschap.

15

1 Begroting 2012


Om het rendement van procesverbetering verder te verhogen wordt in 2012 de toepassing van leanmanagement doorontwikkeld. Conform de aanbevelingen van de accountant wordt een uniforme werkwijze ingevoerd voor de uitvoering van interne controle. Van de bedrijfsvoeringstaakstelling wordt in 2012 € 1 mln (van de in totaal € 3 mln in deze Collegeperiode) gerealiseerd. In 2012 vragen verder de opzet van het netWerkplein, de overheveling van rijkstaken en de vorming van de Friese regionale uitvoeringsdienst (RUD) om grote aanpassingen in de bedrijfsvoering. Dit alles zal ook leiden tot personele krimp. In relatie hiermee moet alles op alles gezet worden om de werkgelegenheidsgarantie van het vigerende Sociaal Akkoord overeind te houden tot het einde van de looptijd (ultimo 2012). Verbonden partijen (2.2.6) In het algemeen belang neemt de gemeente zowel bestuurlijk als financieel deel in een aantal organisaties, de zogeheten verbonden partijen. De gemeente heeft daarmee grote zeggenschap in bijvoorbeeld BV Sport, Blitsaerd CV/BV, Parkeergarages Leeuwarden/Stichting Parkeergarages en NV Fryslân Milieu. Een aantal beleidsvoornemens met betrekking tot verbonden partijen (de Harmonie, Caparis NV, RUD) zijn al genoemd in de betreffende programma’s. Andere voornemens zijn: •

GEM De Zuidlanden CV/BV: integreren van de administratie van deze in de gemeentelijke

•

Kenniscampus CV/BV: afronden werkzaamheden Kenniscampus 2e fase (onder andere aanleg 2e

•

Veiligheidsregio Fryslân: bepalen van de brand risico’s en te nemen maatregelen per

•

afwaarderen aandelenkapitaal van € 33.352, door het faillissement van NV Stadsherstel.

administratie; parkeerhaven en nieuwbouw sporthal) en in gebruik name studentenhuisvesting; gebied/gemeente, en wijziging organisatie waterongevallenbeheersing;

Grondbeleid (2.2.7) De grondexploitaties van de gemeente hebben te maken met vertragingen door de recessie. Doordat veel van de lopende grondexploitaties aan het einde van hun looptijd zijn en daardoor een voordelige boekwaarde hebben, heeft Leeuwarden het geluk hier nog enkele revenuen uit te ontvangen. Dit geldt niet voor Newtonpark 4 en Businesspark 4. Ook de gronden die Leeuwarden in voorraad heeft, waaronder ook strategische verwervingen, krijgen door vertragingen te maken met oplopende rentelasten en verminderde opbrengsten. Het tempo is zeer laag, de ambities moeten worden bijgesteld. Dit betekent dat Leeuwarden, evenals veel andere gemeenten, op de grondvoorraad af moet boeken. Voor het opvangen van de risico’s van grondexploitaties heeft de gemeente een weerstandscapaciteit nodig van minimaal € 12,1 mln. De Reserve grondexploitaties bedraagt per 1 januari 2012 € 13,7 mln en lijkt daarmee vooralsnog voldoende om de risico’s mee op te vangen. Door de grote onzekerheden als gevolg van de marktomstandigheden wordt afgezien van structurele afdrachten uit de Reserve grondexploitaties aan het SIOF. Strategisch investeringsfonds (2.2.8) Met geld uit het Strategisch investeringsfonds (SIOF) draagt de gemeente bij aan co-gefinancierde strategische projecten, zoals de Haak om Leeuwarden, de University campus Fryslân en de ontwikkeling van het Harmoniekwartier. Door een structurele afname van de jaarlijkse voeding van het fonds dreigt een tekort in het SIOF te ontstaan in 2015 en verder. De bijdrage uit het SIOF aan strategisch projecten zoals WTC Expo en westelijke kantorenhaak, Gebiedsontwikkeling Nieuw Stroomland, Speelmankwartier en Blauwe structuur, is daarmee onzeker geworden. Een herbezinning hierop vindt uiterlijk plaats bij de midterm review van het Collegeprogramma, begin 2012.

16

1 Begroting

1.2

1.2 Leeswijzer

Leeswijzer

De opbouw van de begroting wordt in belangrijke mate voorgeschreven in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en is als volgt: Figuur 1

Begroting

Beleidsbegroting

Programmaplan

Paragrafen

Financiële begroting

Overzicht baten en lasten

Financiële positie

In hoofdstuk 2 staat de beleidsbegroting. De paragrafen aan het begin van dit hoofdstuk geven inzicht in het strategische beleid van de gemeente. Het programmaplan bevat verder 14 te realiseren programma’s en het overzicht van algemene dekkingsmiddelen (programma 15). De belangrijkste onderwerpen staan op het voorblad van elk programma: •

de speerpunten voor het begrotingsjaar;

•

relevante beleidsnota’s;

•

wat het mag kosten (raming van baten, lasten, intensiveringen en bezuinigingen).

In elk programma staat verder: •

welke maatschappelijk gewenste toestand (doelstellingen) de gemeente nastreeft;

•

de wijze waarop die bereikt moet worden (prestaties).

Indicatoren geven informatie over het al dan niet bereiken van de doelstellingen. Ook vele externe en vaak niet te beïnvloeden factoren spelen daarbij een rol. In de jaarstukken wordt later aangegeven of een bepaald doel bereikt is en welke invloed de prestaties van de gemeente hierop hebben gehad. Onder het kopje ‘Toelichting op de belangrijkste prestaties en speerpunten’ worden ook relevante nieuwe inzichten in beleid en ombuigingen uit het Collegeprogramma 2010-2014 toegelicht. Een totaaloverzicht van (nieuw) beleid en ombuigingen is te vinden in Bijlage B. In afzonderlijke paragrafen staan de beleidslijnen met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Iedere paragraaf is een dwarsdoorsnede van de voorgaande programma’s op het gebied van: •

lokale heffingen;

•

weerstandsvermogen;

•

onderhoud kapitaalgoederen;

•

financiering;

•

bedrijfsvoering;

•

verbonden partijen;

•

grondbeleid;

•

Strategisch investeringsfonds (SIOF).

In hoofdstuk 3 staat de financiële begroting met daarop een toelichting. Het overzicht van baten en lasten staat in paragraaf 3.1. De uiteenzetting van de financiële positie staat in paragraaf 3.2.

17

2 Beleidsbegroting

2

Beleidsbegroting

2.1

Programmaplan

2.1 Programmaplan: Stadsvisie en strategische allianties

2.1.1 Stadsvisie en strategische allianties Op strategisch gebied worden activiteiten van de gemeente zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Leeuwarden wil in 2012 bestaande strategische allianties verder versterken en meer gaan samenwerken op stads-, regionaal, provinciaal, landsdelig, Europees en internationaal niveau. Stadsvisie In mei 2008 is de Stadsvisie ‘Leeuwarden fier verder! Op weg naar een duurzame stad’ vastgesteld. De beleidsaandacht is geconcentreerd op de strategisch concepten: werken & ondernemen, kennisstad, tijd voor schoonheid en water. Duurzaamheid is de ‘groene’ draad door al het beleid. Leeuwarden heeft gekozen voor een nadrukkelijker profilering als hoofdstad van de provincie Fryslân met al haar kenmerken, en als City of watertechnology. Leeuwarden is het centrum van de Stadsregio Leeuwarden: stad en omliggende gemeenten zijn mal en contramal. Bereikbaarheid van de stad via weg en spoor en een voldoende, kwalitatief hoog en gevarieerd aanbod aan woningen zijn belangrijke randvoorwaarden voor de profilering. De Stadsvisie fungeert als in- en extern toetsingskader en inspirerend beleidskader. De Stadsvisie is input geweest voor de samenwerkingsagenda met de provincie en voor het nieuwe regioconvenant voor de Stadsregio Leeuwarden. Samenwerking in de regio In december 2009 is het nieuwe convenant van Leeuwarden met de omliggende gemeenten ondertekend op basis van het visiedocument ‘De kroon van Fryslân’. Het visiedocument is bedoeld als kader voor de ruimtelijke, economische en sociale ontwikkeling van de Regio. De speerpunten van de Stadsregio Leeuwarden zijn: 1.

bereikbaarheid/cultuur/toerisme/recreatie en voorzieningen;

2.

kennis en economie;

3.

wonen.

Er is in 2011 een ontwikkelkaart opgesteld voor de Stadsregio. Dat is een soort plattegrond met daarop aangegeven de speerpunten, een korte projectbeschrijving en bestuurlijke afspraken. De ontwikkelkaart gaat dienen als agenda voor de Stadsregio en als bouwsteen voor de nog door de provincie te ontwikkelen streekagenda Noordwest Fryslân. Samenwerking tussen gemeenten Leeuwarden staat positief-kritisch tegenover het proces van bestuurlijke herindeling in Fryslân. Gehecht wordt aan een open proces waarbij de belangen van de inwoners centraal staan; voor hen moeten voordelen zichtbaar zijn. Vanuit dat standpunt heeft het college van B&W gereageerd op het besluit van de gemeenteraad van Boarnsterhim om de gemeente op te heffen en delen van de gemeente bij andere gemeenten te voegen. Zoals het er nu naar uit ziet zal het noordelijk deel van Boarnsterhim vanaf 2014 bij Leeuwarden worden gevoegd. Leeuwarden kiest daarnaast vooralsnog voor de lijn van intensivering van de inhoudelijke samenwerking met andere gemeenten -al of niet aangrenzend- om Leeuwarden te versterken in het belang van de hele regio. Stedennetwerk Vanaf 2010 is het grote stedenbeleid gedecentraliseerd. Er is alleen nog een meerjarenontwikkelingsprogramma in het kader van de stedelijke vernieuwing (ISV). Het netwerk van steden richt zich nu op kennisdeling en lobby. Burgemeester Crone is lid van het Dagelijks Bestuur van dit netwerk. Samenwerking met provincie Fryslân In 2010 is door provincie en gemeente de Samenwerkingsagenda vastgesteld, voor een periode van 10 jaar (2011-2021). De agenda bevat een vijftal grote projecten, waarvan realisatie zowel door provincie als stad in

18

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Stadsvisie en strategische allianties

beider belang wordt geacht. Deze projecten zijn als prioritair opgenomen in het Collegeprogramma ‘Doorpakken in nieuwe tijden’ en in het Coalitieakkoord van Gedeputeerde Staten (GS) provincie Fryslân 2011-2015. De projecten zijn: •

ontwikkeling van een Watercampus nabij de Oostergoweg;

•

de ontwikkeling van ‘Nieuw Stroomland’ als een gebied waar innovaties in de landbouw, duurzaamheid en energie worden gecombineerd en op hun toepasbaarheid onderzocht;

•

ontwikkeling van het gebied rond WTC/Expo en Lange Markstraat en omgeving;

•

Universiteitscampus Fryslân als ‘vehikel’ voor universitair onderwijs gecentreerd rond de Friese hotspots;

•

Culturele Hoofdstad van Europa.

De daadwerkelijke verdeling van de bijdrage in de kosten wordt per (onderdeel van een) project, in onderling overleg en na behandeling in de colleges van B&W en GS vastgesteld. De samenwerking tussen hoofdstad en provincie krijgt op deze wijze verder gestalte. Samenwerking op landsdelig niveau (SNN) Leeuwarden participeert in het Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN) om te lobbyen voor Europese middelen voor regionaal beleid. Het SNN is opgebouwd en gegroeid in een tijd dat er behoorlijke budgetten uit Brussel (en Den Haag) beschikbaar waren. Alleen door gezamenlijk optrekken van de drie noordelijke provincies waren deze budgetten binnen te halen. In de komende periode (vanaf 2011 Ministerie EZ en na 2013 Brussel) zal er veel minder geld beschikbaar zijn. Daarom worden taken en organisatie van het SNN heroverwogen. Noordelijke samenwerking is nodig om voldoende schaal te hebben voor belangenbehartiging op nationaal en Europees niveau. Economie & kennis, innovatie, duurzaamheid en veiligheid, blijven belangrijke thema’s. Steden spelen daarin een sleutelrol. Maar daarnaast zijn ook onderwijs/onderzoek en bedrijfsleven partners die niet kunnen ontbreken. Noordelijke samenwerking zal meer op basis van convergentie van belangen en mogelijkheden georganiseerd kunnen worden. Dat kan flexibeler, met andere trekkers en andere rolverdeling. Het komende jaar zullen gedachten hieromtrent verder uitgewerkt worden waarbij ook de rol en positie van de vier grote steden in het noorden aan de orde zal komen. Leeuwarden in Europa en internationaal In maart 2011 is de nota Leeuwarden internationaal vastgesteld. In het nieuwe beleidskader wordt de economische invalshoek centraal gesteld voor het aangaan van internationale contacten en activiteiten. De speerpunten watertechnologie, duurzame energie, agribusiness, financiële dienstverlening, toerisme, en multimedia staan in principe centraal. Met de stakeholders uit de stad (bedrijfsleven, kennisinstellingen) is regelmatig overleg over welke (faciliterende) rol de gemeente kan spelen in het bereiken van strategische doelen. Tot en met 2014 wordt de vriendschapsband met Liyang voortgezet. Deze samenwerking is ter ondersteuning van het Leeuwarder/Friese bedrijfsleven dat daardoor toegang heeft tot het bedrijfsleven van Liyang. Er wordt ingezet op deelname aan Europese projecten waarbij het eigen gemeentelijk beleid uitgangspunt is en kosten en baten kritisch worden afgewogen. Hierbij gaat het zowel om kennisuitwisseling als het benutten van subsidiefondsen. Het lidmaatschap van Eurotowns (netwerkorganisatie van circa 25 middelgrote Europese steden) wordt heroverwogen. Met het oog op het benutten van kansen voor subsidiemogelijkheden wordt de samenwerking met de provincie Fryslân voortgezet.

19

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Meerjarenprogramma Infrastructuur

2.1.2 Meerjarenprogramma Infrastructuur (MPI) In deze paragraaf staat in welke maatregelen op het gebied van verkeer en vervoer de gemeente investeert. Er wordt ook inzicht gegeven in de investeringen die in de infrastructuur gedaan worden in de grondexploitatiegebieden. 2.1.2.a Kaders Een goede bereikbaarheid van Leeuwarden is essentieel voor de verdere ontwikkeling van de stad. Bij bereikbaarheid gaat het om verschillende vervoerswijzen. Niet alleen de automobilist is belangrijk, ook de fietser en de gebruiker van het openbaar vervoer moet zich in Leeuwarden snel, comfortabel en veilig kunnen verplaatsen. Hiervoor zijn investeringen in de infrastructuur noodzakelijk. De afgelopen jaren zijn met rijk en provincie afspraken gemaakt over dergelijke investeringen. Centraal daarbij staat het Programma Bereikbaarheid Leeuwarden (PBL). In dit programma is de investeringsopgave voor de komende jaren opgenomen. Dit programma is gebaseerd op het Gemeentelijk Verkeer- en Vervoerplan en de hieruit voortgekomen uitwerkingsplannen. Niet alleen de hoofdinfrastructuur rondom Leeuwarden wordt de komende jaren verbeterd, ook in de stad zelf worden aan de stadsring verbeteringen doorgevoerd. Een deel van de dekking van het gemeentelijk aandeel in deze investeringen wordt gevonden in de jaarlijkse Stelpost infrastructuur. In het Meerjarenprogramma Infrastructuur (MPI) wordt een nadere prioritering gegeven van deze gemeentelijke middelen ten behoeve van maatregelen op het gebied van verkeer en vervoer. Het MPI geeft ook inzicht in de investeringen die op het gebied van infrastructuur gedaan worden in de grondexploitatiegebieden. In het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2009-2012 zijn de kaders vastgelegd voor het gemeentelijk rioleringsbeleid. Dit beleid heeft tot doel een duurzame bescherming van de volksgezondheid te bieden, de handhaving van een goede leefomgeving en een duurzame bescherming van natuur en milieu. Op basis van deze doelen is het beleid onder de verschillende zorgplichten voor het afvalwater, regenwater en grondwater uitgewerkt. Het uitvoeringsprogramma rioleringen, zoals dit is opgenomen in het MPI, is gebaseerd op het GRP. Aan de hand van onder meer uitgevoerde inspecties wordt het uitvoeringsprogramma jaarlijks geactualiseerd. Voor maatregelen in de dorpen zijn voor de komende jaren extra middelen gereserveerd. De inzet van deze middelen is in overleg met de verenigingen van dorpsbelang tot stand gekomen, waarbij de Dorpennota als uitgangspunt is gehanteerd. 2.1.2.b Uitvoering infrastructurele werkzaamheden in 2012 Bijlage D Meerjarenprogramma Infrastructuur (I) geeft een overzicht van de infrastructurele maatregelen die in 2012 worden voorbereid dan wel worden uitgevoerd. Verder is in deze bijlage aangegeven op welke wijze de kosten worden gedekt. In tabel 1 staan in het kort de voorgestelde maatregelen. Tabel 1

Maatregel

Omschrijving

Grondexploitatiegebieden: Binnenstedelijk gebied: Vrijheidswijk-Tolhuis

Afronden bouwrijp maken en start woonrijp maken

Vrijheidswijk-Centrumgebied Afronden riolering en watergoot, herinrichten diverse straten Uitbreidingsgebieden: Wirdum Hikkemieden

Restant bouwrijp maken 1e fase

Wytgaard

Bouwrijp maken 2e fase, ophogen en voorbelasten weg

De Zuidlanden

Woonrijp maken diverse fasen Techum Bouwrijp maken fase 1 Jabikswoude Start bouwrijp maken Wiarda

Blitsaerd

20

Woonrijp maken plandeel A afhankelijk van verkoop kavels en woningen

2 Beleidsbegroting

Maatregel


Omschrijving

Bedrijfs- en kantoorgebieden: Bodeterrein/Marnixveld

Bouwrijp maken en afwerken openbaar gebied

Newtonpark IV

Afwerken gebied

Businesspark Fase IV

Afronden bouwrijp maken

Bijdragen projecten: Centrale As

Reservering bijdrage van de gemeente Leeuwarden verspreid over een periode van 10 jaar

Dorpennota: Uitvoeringsprogramma 2012

In overleg met de verenigingen van dorpsbelang

Rioleringen: Willem Lodewijkstraat

Relining stamriool inclusief huisaansluitingen

Fruitstraat Westelijke Invalsweg

Vervangen rioleringen fase 1 en 2

Wirdum

Vervangen riolering Pastorijsingel, Hôf en Swichumerdyk

De Ruyterweg

Vervangen riolering

Jan de Baenstraat

Vervangen riolering

Drachtsterplein

Vervangen riolering

Schilkampen

Vervangen zinker en aanpassen riolering

Kanaalweg

Aanpassen riolering

Aldlân

Vervangen pvc riolering huisaansluitingen

Gedempte Keizersgracht

Aanpassen riolering i.c.m. bouw parkeergarage

e.o. Dammelaan

Aanpassen riolering i.c.m. bouw appartementen

Emmaplein

Vervangen en aanpassen riolering

Beatrixstraat

Vervangen riolering

Vrijheidswijk

Aanpassingen riolering i.c.m. projecten

Nijlân

Aanpassen kruisputten en riolering

Deelreparaties

Plaatselijk herstel riolering

Debietmeting

Doorstromingsmetingen

RWZI/Westeinde Diversen

Verwijderen van vet en boomwortels in combinatie met rioolinspecties

Onvoorzien

Onvoorziene aanpassingen en reparaties op basis van inspecties 2010/2011

Overige infrastructuur: Achter de Hoven/Willem

Verbeteren van de verkeersveiligheid van deze hoofdfietsroute (aangegeven als

Lodewijkstraat

verkeersveiligheidsknelpunt in het fietsbeleidsplan)

Vervolg fietspad aquaduct

Afronden van de utilitaire en recreatieve route tussen het aquaduct Langdeel en

Langdeel

Warten in de gemeente Boarnsterhim

Inrichting Frittemastate

Om de Frittemastate meer de uitstraling te geven van een 30 km-gebied zijn grootschaliger ingrepen nodig dan normaal bij het optimaliseren van verkeersluwe gebieden, met name bij een aantal fietsoversteken

Optimaliseren verkeersluwe

Fysieke maatregelen om knelpunten en onduidelijkheden op het gebied van

gebieden

verkeersveiligheid weg te nemen in de 30 km-zones

Stelpost openbaar vervoer

Stelpost t.b.v. kleine aanpassingen infrastructuur openbaar vervoer

Stelpost verkeersveiligheid

Stelpost t.b.v. kleine aanpassingen op gebied van verkeersveiligheid

Kleine aanpassingen

Stelpost t.b.v. onvoorziene kleine aanpassingen in de infrastructuur

21

2 Beleidsbegroting


2.1.2.c Uitvoering programma Bereikbaarheid Leeuwarden in 2012 Westelijke invalsweg fase 2 Voor fase 2 van de WIW, die loopt van de Zwettestraat tot en met de aansluiting op het stedelijk wegennet, is in 2011 een realisatiebesluit genomen. In 2012 zal de ruimtelijke procedure voor deze fase worden opgestart en worden de benodigde verwervingen afgerond. Voor deze voorbereidingskosten worden tot en met 2011 beschikbaar gestelde kredieten voor de Westelijke Invalsweg ingezet. Indien nodig wordt in 2012 een aanvullend krediet beschikbaar worden gesteld. Overijsselselaan De huidige Overijsselseweg zal vanaf de nog aan te leggen ontsluiting Jabikswoude in oostelijke richting worden verlegd, zodat bij Werpsterhoek een nieuwe aansluiting op Rijksweg 31 (Haak om Leeuwarden) kan worden gerealiseerd. Ook het karakter van de Overijsselseweg zal veranderen. Het wordt meer een stedelijke weg, met parallelwegen waarlangs bebouwing komt te liggen. De nieuwe Overijsselselaan is tevens de hoofdontsluitingsweg van De Zuidlanden. Met rijk en provincie is overeengekomen dat de Haak om Leeuwarden uiterlijk eind 2014 voor het verkeer wordt opengesteld. Op dat moment zal ook de Overijsselselaan gereed moeten zijn. In 2012 wordt de voorbereidingsfase afgerond en wordt het werk aanbesteed. Stadsring Het verbeteren van de doorstroming op de Stadsring maakt onderdeel uit van de aanpak van de hoofdinfrastructuur, zoals deze is vastgelegd in het Programma Bereikbaarheid Leeuwarden. In de afgelopen jaren zijn het kruispunt bij het Oostergoplein, de Heliconweg en de kruising bij de Julianalaan/Van Loonstraat al aangepakt dan wel in uitvoering genomen. De volgende maatregel op de stadsring zal de reconstructie van het Europaplein zijn. Het moment van uitvoering is gekoppeld aan de aanleg van de Noordwesttangent en van de Noordwestelijke en Westelijke Invalsweg, waarmee de Haak om Leeuwarden aantakt op de stadsring. Om de hinder voor het verkeer zoveel mogelijk te beperken, is er voor gekozen om de uitvoering van het Europaplein pas te starten nadat deze werken zijn gerealiseerd. Dit betekent dat het Europaplein niet voor de tweede helft van 2014 kan worden aangepakt. De uitvoering loopt door in 2015. In aansluiting op het Europaplein wordt de Valeriusstraat en het Valeriusplein gereconstrueerd. Vervolgens zal in de jaren 2015-2016 de Julianalaan aan bod komen. In 2011 is op basis van een variantenstudie voor het project Europaplein een keuze gemaakt welke variant in 2012 nader wordt uitgewerkt. De investeringen in de stadsring zijn van een dusdanige omvang, dat deze niet kunnen worden gedekt uit de voor één begrotingsjaar beschikbaar komende gemeentelijke middelen voor infrastructuur. Dit betekent dat een groot deel van de voor 2012 beschikbare middelen uit de stelpost infrastructuur gereserveerd wordt voor dekking van de uitvoeringskosten van de in de komende jaren uit te voeren stadsringprojecten. Fietsroute Binnenstad-Harlingervaart Het upgraden van de hoofdfietsroute langs de Harlingertrekweg is onderdeel van de revitalisering van het kantorengebied Tesselschadestraat. Door de bouw van de parkeergarage Reviusstraat neemt de parkeerdruk af en kan de Harlingertrekweg anders worden ingericht. De uitvoering staat gepland voor 2014. In 2012 wordt begonnen met de voorbereidingswerkzaamheden. Projecten parkeren In 2012 wordt gestart met de uitvoering van de parkeergarages Reviusstraat en Nieuwe Oosterstraat. Deze werkzaamheden komen ten laste van de voor deze parkeergarages beschikbaar gestelde kredieten. Mobiliteits- en verkeersmanagement Vooruitlopend op en tijdens de uitvoering van de grootschalige ingrepen ter verbetering van de bereikbaarheid van Leeuwarden zijn maatregelen nodig om de stad bereikbaar te houden. Het betreft hier een palet van maatregelen variërend van het stimuleren van het gebruik van andere vervoersmogelijkheden dan de auto in met name het woon- werkverkeer tot fysieke ingrepen om bestaande routes optimaal te kunnen gebruiken. Het kan hierbij bijvoorbeeld gaan om de aanleg van transferia. De in 2012 uit te voeren maatregelen worden

22

2 Beleidsbegroting


gebaseerd op het plan van aanpak Mobiliteits- en Verkeersmanagement en het Regionaal Convenant Mobiliteitsmanagement voor de regio Leeuwarden. Algemene werkzaamheden PBL Voor het PBL wordt een aantal algemene werkzaamheden verricht die niet zijn toe te rekenen aan de projecten. Het gaat hierbij vooral om werkzaamheden op het gebied van communicatie, programmering en het accountmanagement van projecten waarvan de uitvoering bij het rijk berust. 2.1.2.d Meerjarenprogramma Infrastructuur 2012-2015 In Bijlage D Meerjarenprogramma Infrastructuur (II) wordt een overzicht gegeven van de infrastructurele projecten voor de periode 2012 tot en met 2015. De invulling voor de jaren ná 2012 heeft vooral een indicatief karakter. Het overgrote deel van de beschikbare middelen uit de stelpost infrastructuur is in de komende jaren bestemd voor de uitvoering van maatregelen uit het Programma Bereikbaarheid Leeuwarden en daarbij met name voor de stadsring. In het Collegeprogramma wordt het belang van de aanpak van de stadsring onderstreept. Uitgangspunt is dat het volledige pakket aan maatregelen, dus inclusief de projecten Valeriusstraat/-plein en Julianalaan volgens de programmering van het Programma Bereikbaarheid Leeuwarden wordt uitgevoerd. Op basis van de nu voorziene omvang en tempo van de stadsringprojecten Europaplein, Valeriusstraat/-plein en Julianalaan, is de reguliere jaarlijkse dekking uit de stelpost infrastructuur onvoldoende. Voor de stadsring zijn extra investeringsmiddelen vanuit het SIOF nodig. In totaal gaat het hierbij om € 5 mln. Een overzicht van de projecten waarvoor in de periode 2012 tot en met 2015 dekking vanuit de middelen voor de Stelpost infrastructuur en voor de maatregelen in de dorpen beschikbaar is, is opgenomen in Bijlage D Meerjarenprogramma Infrastructuur (III). 2.1.2.e Financiering Meerjarenprogramma Infrastructuur Het programma infrastructuur maakt gebruik van verschillende dekkingsbronnen voor de financiering van de projecten. Vanuit de algemene middelen is jaarlijks een stelpost beschikbaar ter dekking van de eigen gemeentelijke bijdrage in de kosten van infrastructurele projecten. Het gaat hierbij om een investeringsvolume van bijna € 2,3 mln. Voor 2012 is verder nog een saldo beschikbaar uit het Programma Infrastructuur 2011 van € 7.400. Daarnaast is sprake van een positief saldo van mee- en tegenvallers op investeringen uit eerdere programma’s infrastructuur dat opnieuw als dekking kan worden ingezet. Het gaat hierbij om een vrijvallende reservering voor de herinrichting van het kruispunt bij de Beurs (de herinrichtingskosten van dit kruispunt worden volledig gedekt uit het project Nieuw Zaailand) en om meevallers bij de uitvoering van de stadsringprojecten fietstunnel Oostergoplein, Heliconweg en fietstunnel Van Loonstraat. Van deze meevallers wordt in 2012 € 1.050.000 ingezet. Uit dit bedrag wordt de aanpak van Achter de Hoven/Willem Lodewijkstraat, de Frittemastate, het vervolg van het fietspad over het aquaduct Langdeel en een verhoging van het budget voor de optimalisering van verkeersluwe gebieden bekostigd. Voor maatregelen in de dorpen zijn in de programmabegroting extra dekkingsmiddelen opgenomen. Voor 2012 gaat het om de dekking voor een gemeentelijke bijdrage van € 200.000. Vanuit de algemene middelen is voor 2012 derhalve dekking beschikbaar voor een gemeentelijke bijdrage in investeringen ten bedrage van € 3.556.100. Van dit bedrag wordt in 2012 € 3.542.000 toegekend aan projecten en infrastructurele werkzaamheden. Het nog resterende bedrag van € 14.100 wordt ingezet voor de dekking van maatregelen ná 2012. Bijlage D Meerjarenprogramma Infrastructuur(IV) geeft een overzicht van het verloop van de algemene middelen in de periode 2012 tot en met 2015. Naast de middelen uit de stelpost infrastructuur worden meevallers ingezet. Deze meevallers worden in de jaren 2013 tot en met 2015 ingezet voor de aanpak van verkeersluwe gebieden en voor de uitvoering van de stadsring.

23

2 Beleidsbegroting


De kosten van de infrastructurele maatregelen in de inbreidings- en uitbreidingsgebieden waarvoor een grondexploitatie is opgezet, worden ten laste gebracht van de betreffende exploitaties. De voorbereidings- en uitvoeringskosten van de Overijsselselaan komen voor rekening van de grondexploitatie De Zuidlanden. De uitvoeringskosten van de parkeervoorzieningen in de Binnenstad-Oost (parkeergarage Nieuwe Oosterstraat) en aan de Reviusstraat worden gedekt uit de voor deze parkeergarages beschikbare kredieten. Dekking voor de stelpost voorzieningen openbaar vervoer wordt gevonden in de Voorziening Openbaar Vervoer. De rioleringswerkzaamheden worden gedekt uit de rioolheffing en uit de Voorziening Riolering. Het gaat hierbij om de vervanging van rioleringen en om beheer en onderhoud.

24

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing

2.1.3 Investeringsbudget Stedelijke vernieuwing (ISV) Het rijk verstrekt aan de gemeente elke vijf jaar een budget ter stimulering en ondersteuning van de stedelijke vernieuwing. In deze paragraaf staat waaraan de ISV3-middelen t/m 2014 worden besteed en welke doelstellingen daarmee gerealiseerd moeten worden. Met de vaststelling van het Meerjarenontwikkelingsprogramma (MOP) voor de periode 2010 t/m 2014 is de lijn uitgezet voor de verdeling van de ISV3-middelen. Met de titel van het MOP ‘it giet fierder’ geeft de gemeente aan dat er stevig wordt doorgegaan met de aanpak van de stedelijke vernieuwing in Leeuwarden. Er is de laatste jaren veel geleerd van de aanpak van prioriteits- en aandachtwijken en die koers wordt voortgezet in nieuw aan te pakken wijken: Vlietzone, Valeriuskwartier, Tjerk Hiddes/Cambuursterhoek, Schepenbuurt, Oldegalileën & Bloemenbuurt en Nijlân. De gemeente Leeuwarden heeft voor de genoemde periode € 17,8 mln van het rijk gekregen. Met het rijk is afgesproken dat de gemeente Leeuwarden met deze middelen de volgende doelstellingen realiseert: -

in minimaal 3 wijken waar Leeuwarden aan de slag gaat met de wijkenaanpak zijn de scores op de zeven indicatoren in 2015 opgeschoven naar het stedelijk gemiddelde. Deze zeven indicatoren zijn: gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden, % niet werkende werkzoekenden van de beroepsbevolking, rapportcijfer omgang buurtbewoners, woonduur, verhuisgeneigdheid, oordeel over de wijk en veiligheidsindex. Daar waar de score voor een indicator in een aandachtwijk al op of boven het stedelijk gemiddelde ligt, blijft deze score minimaal behouden ten opzichte van 2009;

-

het nieuwe planaanbod in de huursector heeft een Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) van maximaal 0,5 (voor nieuwe corporatiewoningen per 1-1-2008) en vanaf 1-1-2011 een EPC van maximaal 0,3. Jaarlijks krijgt (circa) 5% van de bestaande corporatiewoningen minimaal 2 hogere energielabels (voor zover nog niet geclassificeerd met label A of B). Bij herstructurerings- en renovatieprojecten zullen de woningbouwcorporaties de energie-index van hun woningen met minimaal 2 klassen verbeteren;

-

over vijf jaar zijn er in de gehele gemeente goed functionerende woonzorgzones;

-

in de binnenstad schuift de score op de veiligheidsindex op naar het stedelijk gemiddelde;

-

vóór 2015 worden alle spoedlocaties met bodemverontreiniging gesaneerd;

-

vóór 2015 worden alle woningen met een geluidsbelasting van meer dan 65 dB(A) (de zogenaamde A- en raillijst) gesaneerd. Het betreft nog 17 woningen in de periode 2010-2015.

De verdeling van de ISV3-middelen voor de periode t/m 2014 ziet er als volgt uit: Tabel 2

Bedragen x € 1.000

Wijkenaanpak Wijkenaanpak schoon, heel, veilig en vriendelijk

3.000

Studiegebieden herstructurering

7.000

Duurzaamheid-energie-particuliere voorraad

2.000

Plankosten wijkenaanpak

800

Binnenstad Project parkeergarage Oosterstraat

1.000

Tweebaksmarkt-Tuinen

1.000

Stimuleringsregeling stedelijke woonkwaliteit

500

Milieu Bodemsanering Geluidsanering Totaal

2.330 170 17.800

25

2 Beleidsbegroting

26

2.1 Programmaplan: Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Cultuur (1)

2.1.4 Programma’s

Programma Cultuur (1) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder I. Diks

J. A. de Waard

Speerpunten voor het begrotingsjaar 1.

Invoeren nieuw model cultuureducatie

2.

Starten Uitburo

3.

Begroting Harmonie en Bibliotheek passend binnen de beschikbare middelen

Relevante beleidsnota’s •

Beleidsnota CultuurVuur (2009)

•

Beleidskader Beeldende Kunst en Vormgeving

•

doelgroepen. Het HCL in 2007 en 2008:

2009-2012

laagdrempelig centrum voor het historisch erfgoed

Nieuwe kansen, nieuwe wegen, nieuwe

van Leeuwarden en omgeving

Wat mag het kosten? Lasten en Baten totale programma

Lasten

Rekening 2010

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015

12.279

10.443

12.821

8.880

8.869

Baten

783

129

1.915

183

183

179

Saldo

-11.496

-10.315

-10.906

-8.696

-8.686

-8.676

Beleidsproduct

Kapitaal- Apparaatslasten

kosten

8.856

Overige

Totaal

Bedragen x € 1.000 Totaal Saldo

lasten

lasten

baten

Kunst en cultuur

4

600

10.721

11.326

1.886

Historisch Centrum Leeuwarden

7

1.378

110

1.495

28

-1.467

11

1.978

10.832

12.821

1.915

-10.906

Totaal

-9.439

Uitvoering Collegeprogramma 2010-2014 Bedragen x € 1.000 Intensiveringen

2011

N-01-01

Herinvesteren in Cultuur (S)

N-01-02

Culturele omvorming (I)

-75

N-01-03

Afbouw subsidie Mercurius (I)

-44

N-01-04

Cultuurimpuls (I)

2012

2013

2014

2015

-430

A-C 75

18

-325

Subdoel

6

A, B 20

C

325

A-J Bedragen x € 1.000

Bezuinigingen O-01-01

2011

Hervormen kunst- en cultuureducatie

2012

2013 1.400

2014

2015

Subdoel A, B

(Parnas) (S) O-01-02

Subsidie Mercurius stapsgew.

44

C, D

Verlagen tot € 60.000 (S) O-01-03

Versobering HCL (S)

O-01-04

Bespelen carillon beëindigd 2011 (S)

128 10

G G, H

27

2 Beleidsbegroting


Wat willen we bereiken?

Strategisch

Strategische hoofddoelen

Subdoelstellingen

Cultuur leeft en wordt beleefd,

A.

Prestaties incidenteel (I) of structureel (S)

Algemeen doel actief én passief

Meer sociale cohesie in buurten en

-

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van het

-

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van

wijken door inzet van kunst en cultuur B.

Programma Cultuurparticipatie (S)

Het cultureel bewustzijn van burgers

(wijkgerichte) cultuureducatie (S)

is sterk ontwikkeld, het publieksbereik en de actieve participatie in kunst en cultuur, vooral bij jongeren, zijn merkbaar gegroeid Leeuwarden is

Een culturele infrastructuur die

hét culturele

past bij de identiteit van een

centrum van

culturele hoofdstad

C. D.

Fryslân

Een bruisende binnenstad met

E.

Een sterke en verbeterde culturele Professionele instellingen met een

cultureel erfgoed, beeldende kunst, amateurkunst en

uitstekende bestuurscultuur

kunsteducatie (S)

Een breed geschakeerd aanbod van culturele activiteiten met

kwaliteit

bovenlokale betekenis, waaronder

-


-

Het vormgeven en laten uitvoeren van de gezamenlijke

Festivals en Evenementen (S)

spraakmakende festivals en

ambities van gemeente en provincie vastgelegd in de

evenementen

samenwerkingsagenda (S)

Groei van besteding van (cultuur)toeristen

28

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid op het gebied van podiumkunsten, film, media en letteren,

een hoge (ruimtelijk) culturele

F.

-

basisinfrastructuur

2 Beleidsbegroting

Strategisch



Subdoelstellingen

Cultureel erfgoed dat

G.


Algemeen doel Het cultuurhistorisch bewustzijn van

gekoesterd wordt en vitaliteit

burgers is sterk ontwikkeld met dito

behoudt

draagvlak voor de instandhouding

-

Bescherming en duurzaam beheer van cultureel erfgoed

-

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid op het

zoals in gemeentelijke archieven en collecties (S)

van cultureel erfgoed H.

gebied van Friese taal en cultuur (S)

Burgers hebben een positieve

Leeuwarden is

grondhouding ten aanzien van het

hét culturele

Fries in relatie met de identiteit van

centrum van

de stad

Fryslân Een inspirerend klimaat voor

I.

Een breed geschakeerde, in de stad

cultureel en creatief

gevestigde creative community

ondernemerschap met ruimte

(beeldend kunstenaars,

voor experimenten

podiumkunstenaars, architecten,

-


-

Het laten uitvoeren van het atelierbeleid (S)

Beeldende Kunst en Vormgeving (S)

webdesigners, grafische ontwerpers, reclamemakers etc.) J.

Een levendig productie- en expositieklimaat (podium en beeldend) met stimulansen voor disciplines die tot dusver weinig ontwikkeld zijn

29

2 Beleidsbegroting


Wat willen we bereiken? Nul-

Subdoelstellingen

meting

2012

2013

2014

2015

25%

25%

25%

25%

95

95

100

100

142

150

155

155

155

12.250

14.000

14.000

753

720

720

720

720

28.750

25.000

25.000

25.000

25.000

6.650

16.000

16.000

16.500

17.000

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief én passief

A

Meer sociale cohesie in buurten en wijken door inzet van kunst en cultuur Indicator: •

Percentage inwoners Leeuwarden, dat

(2005) 11%

vaak/regelmatig deelneemt aan activiteiten in de buurten of dorpen Bron: Wijksignalering

B

Het cultureel bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld,

(2006)

het publieksbereik en de actieve participatie in kunst en cultuur zijn merkbaar gegroeid. Indicatoren: •

Aantal museumbezoekers (x 1.000)

•

Aantal bezoekers Harmonie (verkochte kaarten x 1.000)

•

Aantal cursisten Parnas

•

Aantal uitleningen bibliotheek (x 1.000)

•

Aantal leden bibliotheek

•

Aantal bezoekers Poppodium

Bron: Cultuurparticipatieonderzoek

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad

C

Een sterke en verbeterde culturele basisinfrastructuur Versterken Erfgoedkwartier. Versterken Cultureel Kwartier. Indicatoren: •

Het aantal culturele infrastructuurfuncties volgens het

37

37

37

37

37

5

6

6

6

6

31

31

31

30

30

25

25

25

25

25

25

25

25

VNG model (max. 41) •

Aantal erfgoedinstellingen in Erfgoedkwartier (Groeneweg)

•

Handhaving aantal culturele instellingen in de stadskern

D

Professionele instellingen met een uitstekende bestuurscultuur •

Aantal instellingen dat op een professioneel niveau bestuurd wordt (professionals in dienst, kwaliteitstoets)

•

Aantal besturen van instellingen dat werkt volgens de code ‘Cultural Governance’

30

2 Beleidsbegroting


Nul-

Subdoelstellingen

meting

2012

2013

2014

2015

Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit E

De binnenstad is het podium, zowel binnen als buiten, en het (monumentaal) decor voor een breed geschakeerd aanbod van culturele activiteiten waaronder een spraakmakende, inspirerende festivalagenda (2009)

Indicatoren: •

Het aantal culturele festivals en evenementen in de

18

14

14

14

14

32%

36%

37%

40%

40%

68%

73%

75%

75%

75%

64%

69%

70%

70%

70%

7,23

8

8

8

8

€ 20

€25

€ 30

binnenstad •

Percentage Leeuwarders dat vindt dat Leeuwarden aantrekkelijke festivals heeft

•

Percentage Leeuwarders dat vindt dat Leeuwarden een gevarieerd aanbod aan cultuur/evenementen heeft

•

Percentage Friezen dat vindt dat Leeuwarden een gevarieerd aanbod aan cultuur/evenementen heeft

•

Rapportcijfer cultuuraanbod binnenstad (theaters, festivals)

Bron: Gemeente-enquête

F

Groei van besteding van (cultuur)toeristen Indicatoren: •

Gemiddeld bedrag dat een toerist per bezoek uitgeeft

€ 37,50 € 37,50

in de stad aan cultuur (museum, theater, bioscoop, aanschaf kunst etc.) Bron: Continu vakantie onderzoek en buurtmonitor Leeuwarden

Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt

G

Het cultuur-historisch bewustzijn van burgers is sterk ontwikkeld met dito draagvlak voor de instandhouding van roerend en onroerend cultureel erfgoed Indicatoren: •

Aantal verschenen publicaties over historisch Leeuwarden:

H

-

Leoverdia

3x/jr

3x/jr

3x/jr

3x/jr

3x/jr

-

Artikel via website

12x/jr

12x/jr

12x/jr

12x/jr

12x/jr

-

Leeuwarden Historische Reeks (LHR)

1x/2jr

1x/2jr

1x/2jr

1x2jr

1x2jr

20%

20%

20%

20%

Burgers hebben een positieve grondhouding ten aanzien van het Fries in relatie met de identiteit van de stad Indicator: •

Het percentage inwoners met Fries als thuistaal

(2005) 20%

Bron: Onderzoek Bery Frysk

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten

I

Een breed geschakeerde, in de stad gevestigde creative community (beeldend kunstenaars, podiumkunstenaars, architecten, webdesigners, grafische ontwerpers, reclamemakers etc.) Indicatoren: •

Aantal vestigingen creatieve industrie

•

Werkgelegenheid creatieve industrie

660

660

660

660

660

3096

3100

3100

3100

3100

Bron: Werkgelegenheidsregister

31

2 Beleidsbegroting


Nul-

Subdoelstellingen

J

meting

2012

2013

2014

2015

6

6

6

6

6

Een levendig en stimulerend productie- en expositieklimaat (podium/beeldend) met stimulansen voor disciplines die tot dusver weinig ontwikkeld zijn Indicator: •

aantal gerealiseerde producties (podium en beeldend) dat artistiek van betekenis is en lokaal draagvlak geniet

Toelichting op de subdoelstellingen Algemeen Aanpassing programmabegroting

In verband met de culturele omvorming en de herijking van ‘CultuurVuur’ zal het programma Cultuur aangepast worden in 2012. De cijfers 2013 tot en met 2015 zijn daarom indicatief.

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief en passief Aantal bezoekers Poppodium (B)

De ambitie is bijgesteld naar het gerealiseerde aantal bezoekers in 2010. Het Poppodium Romein is steeds minder risicovol gaan programmeren. Dit heeft in 2010 tot een stijging van het aantal bezoekers geleid. De verwachting is dat het aantal bezoekers in 2011 en 2012 op hetzelfde niveau zal zijn.

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad Handhaving aantal culturele

Als gevolg van de culturele omvorming is de ambitie om het aantal culturele

instellingen in de stadskern

instellingen uit te breiden bijgesteld tot het handhaven van het huidige aantal.

(C) Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit Het aantal culturele festivals

Deze indicator is nieuw. Door het wegvallen van budgetten voor cultuurimpulsen

en evenementen in de

(Budget grote producties cultuur, een deel van het Budget Kleine producties

binnenstad (E)

cultuur en het festivalbudget) en het Artistiek Klimaat, neemt het aantal door de gemeente gesubsidieerde culturele activiteiten en festivals af.

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten Aantal gerealiseerde producties (J)

32

De ambitie is naar beneden bijgesteld. De uitleg hiervoor staat hierboven.

2 Beleidsbegroting


Wat gaan we daarvoor doen? De belangrijkste prestaties om het programma te realiseren Sub-

Prestaties Incidenteel (I) en Structureel (S)

2012

2013

2014

2015

doel

X

X

X

X

A en B

X

X

X

X

A, B en

X

X

Cultuur leeft en wordt beleefd, actief én passief •

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van het Programma Cultuurparticipatie (S)

•

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van (wijkgerichte) cultuureducatie (S)

•

Culturele omvorming (I)

H A, B en C

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad •


X

X

X

X

bibliotheken en documentatiecentrum en

A, B, C en E

documentatiefunctie omtrent homo-lesbische leefwerelden (S) •


X

X

X

X

B t/m E

X

X

X

X

A t/m E

X

X

X

X

B t/m F

X

X

X

X

A, C en E

X

X

X

X

B, C en E

theater, muziek- en filmpodia (S) •

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Culturele Vorming en muziekonderwijs (S)

•

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Cultureel Erfgoed (S)

•

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk Lokale Omroepbeleid (S)

•

Het laten uitvoeren van het gemeentelijk beleid van Aanvullende Voorzieningen (S)

Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit •


X

X

X

X

E

X

X

X

X

A, B, C

Festivals en Evenementen (S) •

Het vormgeven en laten uitvoeren van de gezamenlijke ambities van gemeente en provincie,

en E

vastgelegd in de samenwerkingsagenda (S) Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt •

Beschermen en duurzaam beheer van cultureel

X

X

X

X

G

X

X

X

X

H

erfgoed zoals in gemeentelijke archieven en collecties (S) •

Het laten uitvoeren van het beleid op het gebied van Friese taal en cultuur (S)

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten •


X

X

X

X

X

X

X

X

Beeldende Kunst en Vormgeving (S) •

Het laten uitvoeren van het atelierbeleid (S)

A, B, C, F I en J J

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Cultuur leeft en wordt beleefd, actief én passief Speerpunten Invoeren nieuw model

In 2011 heeft de raad een besluit genomen over de invulling van de ombuigingen

cultuureducatie (A)

op cultuur aan de hand van een Visiedocument. De functie kunst- en

en

cultuureducatie wordt verlegd naar enerzijds de creatieve sector (door culturele

33

2 Beleidsbegroting

Starten Uitburo (A t/m F)


ondernemers die nu ook al, zonder subsidie, een vergelijkbaar aanbod verzorgen en door nieuwe culturele ondernemers, door het middelbaar en hoger onderwijs en andere culturele organisaties en amateurkunstverenigingen) en anderzijds naar de wijken (scholen, buurten wijkorganisaties, multifunctionele accommodaties). De uitvoering en de verdere uitwerking, zoals de start van de invoering van een nieuw model cultuureducatie en het starten van een Uitburo, vindt plaats in 2012.

Intensivering Herinvesteren in cultuur

De herinvesteringsmiddelen worden ingezet voor het nieuwe model cultuureducatie

(A en C)

en voor de versterking van de culturele infrastructuur.

Bezuiniging Hervormen kunst- en

Zie toelichting op speerpunten.

cultuureducatie (Parnas) (A) Algemeen Combinatiefunctie

In 2012 blijven de huidige combinatiefunctionarissen Cultuur (5,7fte) vanuit de

(A)

Brede scholen stimuleren dat kinderen met kunst en cultuur in aanraking komen. Vanaf het schooljaar 2012-2013 worden deze combinatiefunctionarissen ingezet als cultuurcoach.

Een culturele infrastructuur die past bij de identiteit van een culturele hoofdstad Speerpunt Begroting Harmonie en

In overleg met de Harmonie en de Bibliotheek wordt onderzocht welk pakket van

Bibliotheek passend

activiteiten geboden kan worden binnen de beschikbare middelen.

binnen beschikbare middelen (C) Algemeen Harmoniekwartier ( C)

Afhankelijk van de voortgang van de planontwikkeling Harmoniekwartier zullen de voorbereidingen van het nieuwe poppodium opgestart worden.

Een bruisende binnenstad met een hoge (ruimtelijk) culturele kwaliteit Algemeen Kulturele Haadstêd 2018

De provincie Fryslân als initiatiefnemer en de gemeente als officiële aanvrager

(E)

zetten zich samen in voor benoeming van Leeuwarden als Culturele hoofdstad van Europa in 2018. Dit is een van de vijf projecten die op de samenwerkingsagenda met de provincie staat.

Cultureel erfgoed dat gekoesterd wordt en vitaliteit behoudt Bezuiniging Versobering HCL (G)

Met ingang van 2013 moet bij het Historisch Centrum Leeuwarden (HCL) een versobering van publieksactiviteiten worden gerealiseerd. Daarop vooruitlopend wordt bekeken hoe publieksactiviteiten daar waar mogelijk kostendekkend zijn te maken en hoe erfgoededucatie ook meer op wijkniveau aangeboden kan worden.

Een inspirerend klimaat voor cultureel en creatief ondernemerschap met ruimte voor experimenten Algemeen Onderzoek creatieve economie (I)

In 2010 is een onderzoek gedaan naar de creatieve economie in Leeuwarden en Fryslân. In 2011 is daarvoor een drietal bijeenkomsten georganiseerd. Afhankelijk van de uitkomsten van deze bijeenkomsten zullen deze in 2012 een vervolg krijgen.

34

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Jeugd en onderwijs (2)

Programma Jeugd en onderwijs (2) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Bestuur en Middelen

Wethouder T. Koster

Programmamanager A.

Muller


Inrichten Centrum voor Jeugd en Gezin 12+

2.

Jeugd nieuwe stijl/komst jeugdzorg

3.

Herijking onderwijshuisvesting mede in relatie tot

4.

Doorontwikkeling Brede scholen/Kindcentra

maatschappelijk vastgoed


Speelruimtebeleid 2009-2015

•

Nota Jongerenwerk voor iedere jongere (2009)

•

Nota gemeentelijke Gezondheidsbeleid 2008-2011

•

Nota Hoe breed wordt de buurtschool? (2007)

•

Notitie voortijdig schoolverlaten (2009)

•

Kadernota Centrum voor Jeugd en Gezin (2008)

•

Ontwikkelagenda RMC (2010)

•

Kadernotitie Onderwijsachterstandenbeleid 2011-

•

Beleidskader De Brede School Leeuwarden 2003 e.v.n

•

Kadernota Harmonisatie kinderopvang, peuterspeelzalen en VVE 2011-2014

2014 •

Nota Scholen onder Dak in Kort Bestek 2011-2013

•

Programma UCF 2010-2015

•

Kadernota School als Werkplaats (2010)


Rekening 2010

2011

2012

2013

25.912

22.670

22.717

21.852

Lasten

Bedragen x € 1.000 2014 2015

21.755

21.775

Baten

5.588

6.382

5.621

5.287

5.287

5.287

Saldo

-20.324

-16.288

-17.096

-16.565

-16.468

-16.487

Beleidsproduct


Onderwijsachterstandbestrijding

kosten 1.821

Openbaar primair onderwijs Leerlingenzorg

7.519


lasten

lasten

baten

2.127

3.947

48

Kinderopvang 7.567

1.860

-2.087

3

-3

648

3.575

11.741

701

-11.040

23

596

619

596

-23

2

238

240

200

-40

438

4.095

4.580

2.264

-2.316

37

1.549

1.586

2.971

12.179

22.717

Hoger onderwijs

Totaal

Totaal

3

Volwasseneneducatie Jeugdbeleid

Overige

-1.586 5.621

-17.096


2011

N-02-01

Speelruimtebeleid (S)

-190

N-02-02

Onderwijsachterstandenbestrijding

-100

2012

2013

2014

2015

Subdoel D

100

B

(taalachterstand) (I)

35

2 Beleidsbegroting


Bedragen x € 1.000 Bezuinigingen O-02-01 O-02-02

2011

2012

2013

2014

2015

Subdoel

Taakstelling onderwijshuisvesting (S)

20

A

Urenpost onderwijs specifieke doelgroepen

26

A

252

A

4

A

beëindigd 2011 (S) O-02-03

Gem. deel onderwijsachterstandenbeleid beëindigd 2011 (S)

O-02-04

Akten Fries gestopt 2011

Nieuw vanaf 2012 Bedragen x € 1.000 Intensivering N-02-03

2011

Structureel maken bijdrage

2012

2013

2014

2015

-300

Subdoel A

Jongerenwerk (zie O-02-05) (S) N-02-04

Coördinatie en activiteiten Brede scholen (I)

O-02-05

Harmonisatie kinder-/peuteropvang

Bezuiniging

-130 2011

80

2012

2013

300

200

(€ 300.000 voor Jongerenwerk en € 200.000 ter invulling taakstelling begroting 2010 van in totaal € 1,2 mln) (S) O-02-06

Beëindiging godsdienst- en vormingsonderwijs (ter invulling taakstelling begroting 2010 van in totaal € 1,2 mln) (S)

36

40

2014

50 2015

A Subdoel A

2 Beleidsbegroting


Wat willen we bereiken? Strategisch


Subdoelstellingen


Onderwijs

A.

-

Algemeen doel Een toegankelijk, gevarieerd en

In stand houden en (doen) optimaliseren van onder-

Ieder kind/jongere krijgt

innovatief aanbod van educatieve

wijshuisvesting inclusief Brede scholen/Kindcentra (S)

passend en zo stimulerend

voorzieningen tot en met

-

Harmonisatie peuterspeelzaalwerk en kinderopvang (I)

mogelijk onderwijs

academisch niveau

-

Doorontwikkelen van gezamenlijke kenniscirculatieprogramma’s tussen MBO/HBO/bedrijfsleven (hotspots) (S)

B.

Ieder kind/jongere heeft minimaal

-

Doorontwikkelen van de University Campus Fryslân (S)

-

Laten aanbieden van Vroeg- en Voorschoolse

-

Voorkomen dat jongeren voortijdig school verlaten (S)

een startkwalificatie

G.

Educatieprogramma’s (S)

Optimale

Ontwikkeling

Voor ieder kind/jongere is een

-

In stand houden van speelruimtevoorzieningen (S)

ontwikkeling en

Ieder kind/jongere kan zich

toegesneden aanbod van

-

Laten uitvoeren van jongerenwerk (S)

optimale

optimaal ontwikkelen

voorzieningen

-

In stand houden van combinatiefuncties (S)

Ieder kind/jongere heeft een

-

participatie van kinderen en

D.

jongeren

gezonde leefstijl

Laten uitvoeren van alcohol- en drugspreventieprogramma’s (S)

-

Laten uitvoeren van preventieprogramma’s overgewicht (S)

Zorg

E.

Een toegankelijk aanbod van

Ieder kind/jongere krijgt zo

zorgvoorzieningen voor de jeugd

nodig passende zorg en

en het gezin

-

Doorontwikkelen van de Centra Jeugd en Gezin 12- en 12+ (S)

ondersteuning F.

Ieder kind/jongere met een

-

zorgvraag is in beeld

Laten uitvoeren van de pilot School als Werkplaats op het Friesland College (I)

-

Ontwikkeling en invoering vernieuwend welzijnsbeleid jeugd/transitie jeugdzorg (I)

37

2 Beleidsbegroting



Subdoelstellingen

meting

2012

2013

2014

2015

11

11

11

11

2011 Onderwijs A

Een toegankelijk, gevarieerd en innovatief aanbod van educatieve voorzieningen tot en met academisch niveau Indicatoren: •

Aantal brede scholen,

10 0

1

2

3

4

40

87

87

87

87

Aantal thematische kennisprogramma’s en

0

2

3

pm

pm

masterstudies

0

2

3

pm

pm

186

172

158

144

Kindcentra en kinderopvanglocaties (inclusief peuteropvang) met maatwerk-arrangementen in de wijk • B

Ieder kind/jongere heeft minimaal een startkwalificatie Indicatoren: •

Percentage doelgroepkinderen dat deelneemt aan Vroeg- en Voorschoolse Educatieprogramma’s

•

Aantal schoolverlaters VO en MBO van 15-27 jaar

nulmeting in 2012 372

zonder startkwalificatie Bron: Voortgangsrapportage VSV

Ontwikkeling C

Ieder kind/jongere kan zich optimaal ontwikkelen Indicatoren: •

Aantal sport-,

5

5

5

5

5

jongeren- en

20

20

20

20

20

33.721

34.000

34.000

34.000

34.000

39

50

50

50

50

cultuureducatieve programma’s

nulmeting in 2012

•

Gemiddeld aantal jongeren dat deelneemt aan deze sportprogramma’s jongerenprogramma’s en cultuureducatieve programma’s

Bron: BV Sport

D

nulmeting in 2012

Ieder kind/jongere heeft een gezonde leefstijl Indicatoren: • •

Alcohol- en

61%

55%

50%

40%

30%

drugsgebruik jongeren onder 18 jaar

22%

20%

15%

12,5%

10%

Percentage kinderen/jongeren met overgewicht dat

70%

75%

75%

80%

80%

deelneemt aan een programma Bron: Rapportage GGD

Zorg E

Een toegankelijk aanbod van zorgvoorzieningen voor de jeugd en het gezin Indicatoren:

F

•

Een volledig Centrum voor Jeugd en Gezin 12-

75%

100%

100%

100%

100%

•

Een volledig Centrum voor Jeugd en Gezin 12+

0%

50%

100%

100%

100%

Ieder kind/jongere met een zorgvraag is in beeld Indicatoren: •

Aantal meldingen in de Verwijsindex

•

Positie Leeuwarden in rapport ‘Kinderen in Tel’

Bron: Rapportage Partoer

38

1.000

1.500

2.000

2.100

2.200

14

20-30

30-40

40-50

50-60

2 Beleidsbegroting


Toelichting op de subdoelstellingen Algemeen Herziening programma Jeugd

Om nog beter op recente en nieuwe ontwikkelingen op het terrein van jeugd en

en onderwijs

onderwijs te kunnen sturen, is het programma Jeugd en onderwijs geheel vernieuwd.

Nulmetingen (B en C)

Omdat de harmonisatie kinderopvang/peuterspeelzalen in 2012 wordt ingevoerd en in het onderwijs wordt gewerkt met schooljaren kan de nulmeting pas worden verricht in de loop van 2012. De gegevens over de cultuureducatie zijn afhankelijk van de start van het nieuwe model cultuureducatie in het schooljaar 2012-2013.

Zorg Positie Leeuwarden in rapport

In 2010 stond Leeuwarden voor de jeugdindicatoren landelijk op plaats 14. Hoe

‘Kinderen in tel’ (F)

hoger de positie, hoe slechter het met de jeugd gesteld is. Elk jaar wordt een positie nagestreefd in een hoger tiental van gemeenten.

39

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

Doel

X

X

X

X

A

X

X

X

X

X

X

B

X

X

X

X

B

X

X

X

X

B

X

X

X

X

B

Onderwijs •

In stand houden en (doen) optimaliseren van onderwijshuisvesting inclusief Brede scholen/Kindcentra (S)

•

Harmonisatie peuterspeelzaalwerk en

A

kinderopvang (I) •

Doorontwikkelen van gezamenlijke kenniscirculatieprogramma’s tussen MBO/HBO/bedrijfsleven (S)

•

Doorontwikkelen van de University Campus Fryslân (S)

•

(Laten) aanbieden van Vroeg- en Voorschoolse Educatieprogramma’s (S)

•

Voorkomen dat jongeren voortijdig school verlaten (S)

Ontwikkeling •

In stand houden van speelruimtevoorzieningen (S)

X

X

X

X

C

•

Laten uitvoeren van jongerenwerk (S)

X

X

X

X

C

•

In stand houden van combinatiefuncties (S)

X

X

•

Laten uitvoeren van alcohol- en

X

X

X

X

D

X

X

X

X

D

X

X

X

X

E

X

X

X

X

X

X

C

drugspreventieprogramma’s (S) •

Laten uitvoeren van preventieprogramma’s overgewicht (S)

Zorg •

Doorontwikkelen van Centra voor jeugd en Gezin 12- en 12+ (S)

•

Laten uitvoeren van pilot School als Werkplaats op

F

het Friesland College (I) •

Ontwikkeling en invoering vernieuwend

X

E, F

welzijnsbeleid jeugd/transitie jeugdzorg (I)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Onderwijs Speerpunten Herijking onderwijshuisvesting (A)

In 2012 wordt onder andere met de onderwijsbesturen gekeken naar de toekomstige onderwijshuisvesting ter voorbereiding op de nieuwe nota ‘Scholen onder dak’. Daarbij wordt ook gekeken naar de positie van onderwijshuisvesting binnen het totaal maatschappelijk vastgoed, naar de ontwikkeling van Brede scholen tot Kindcentra en naar de positionering en exploitatie van gymlokalen. Met ingang van 2013 komt de herijking in uitvoering.

Doorontwikkeling Brede

De Brede scholen/Kindcentra, worden niet alleen meer als school en kinderopvang

scholen/ Kindcentra (A)

gebruikt, maar worden ook toegankelijk voor activiteiten voor wijkbewoners (jong en oud). Hier ligt een link met de discussie over het maatschappelijk vastgoed in de wijken.

40

2 Beleidsbegroting


Intensivering Coördinatie en

Zie toelichting Bijlage B: Overzicht Intensiveringen en bezuinigingen (V).

activiteiten Brede scholen Bezuiniging Harmonisatie kinderen

Nieuwe wetgeving, bezuinigingen op het budget van het peuterspeelzaalwerk

peuteropvang (A)

(€ 300.000 per 2012 en € 200.000 per 2013) en het naar elkaar toegroeien van beide werksoorten hebben geleid tot harmonisatie van de kinderopvang, peuterspeelzalen en de inzet op voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Met de harmonisatie wil de gemeente de ontwikkelingskansen van alle kinderen in de leeftijd van nul tot vier jaar vergroten. De uitvoering van de harmonisatie is vanaf 2012.

Algemeen University Campus

Met de positieve besluitvorming van Provincie (26 januari 2011) en de

Fryslân (B)

Gemeenteraad (12 januari 2011) over de ontwikkeling van de University Campus Fryslân (UCF) krijgt de UCF vorm en zal onderwijs, onderzoek en valorisatie (vertaling naar de maatschappij) op academisch niveau gericht worden op de Fryske hotspots: water, toerisme, energie, duurzaamheid, life sciences en meertaligheid. Daarvan zal ook op andere terreinen een impuls uitgaan. De stad zal meer studenten trekken en met name de binnenstad zal dat de komende jaren merken door de aanwezigheid van (internationale) studenten en activiteiten. De relatie met de arbeidsmarkt wordt verstevigd en zal zowel op kennisintensief als op dienstverlenend, toeleverend niveau voor uitbreiding van arbeidsplaatsen zorgen.

Voortijdig

De inzet op het verlagen van het aantal schoolverlaters zal onverminderd doorgaan.

schoolverlaters (B)

In Europees verband doet Nederland dat uitstekend; in de regio Friesland-Noord leidt dat eveneens tot goede resultaten. Diverse projecten, zoals verbetering overgang VMBO-mbo en versterking verzuimbeleid, jagen de Leeuwarder situatie verder aan.

Ontwikkeling Algemeen Speelruimte (C)

In 2012 is vooral sprake van het bestendigen en verbeteren van het bestaande aanbod van speelruimtevoorzieningen en het projectmatig versterken (project Jantje Beton en project Landschapsbeheer Friesland) van bijvoorbeeld speelruimte in verschillende wijken en stadsdeelgebieden.

Gezonde leefstijl (D)

Daarnaast worden bewezen preventieve programma’s op genotsmiddelen en bestrijding overgewicht verder voortgezet.

Zorg Speerpunten Centrum voor Jeugd en

In 2012 wordt het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) 12+ verder ontwikkeld,

Gezin 12+ (E)

zodat er een CJG-voorziening in de stad ontstaat, waarin de functies informatie, advies, signalering, aanbod van opvoedingsondersteuning en toeleiding naar en coördinatie van zorg volledig ingevuld zijn.

Jeugd nieuwe stijl/komst jeugdzorg (E en F)

In nauwe samenhang daarmee wordt het jeugdbeleid nieuwe stijl met de overkomst van jeugdzorg naar de gemeenten vorm gegeven. Dat is een kwestie van lange adem, maar biedt kansen om te komen tot adequate hulpverlening waar dat nodig is met een minimum aan administratieve lasten en bureaucratie.

41

2 Beleidsbegroting


Risico Transitie Jeugdzorg (E

Onzeker is nog of, naast de rijksmiddelen, de provincie de eigen provinciale

en F)

middelen voor jeugdzorg overhevelt naar de gemeente.

42

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Economie en toerisme (3)

Programma Economie en toerisme (3) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Wethouder H. Deinum

H. Brink

Wethouder I. Diks


Slim met energie en water

3.

Verkoop strategische (school)locaties

2.

Binnenstad Boppe

4.

Visieontwikkeling bedrijfshuisvesting


Programma Stedelijke economie (2007)

•

Nota Grondbeleid (2005)

•

Nota Bedrijventerreinen (herijking) (2005)

•

Actieprogramma Toerisme (2007)

•

Kantorenmonitor (2008)

•

Notitie Profilering en acquisitie (2008)

•

Structuurvisie detailhandel (2007)

•

Notitie Startersbeleid (2008)

•

Uitvoeringsplan Slim met energie en water (2010)

•

Leeuwarden marktstad van Friesland (2003)


Bedragen x € 1.000 2014 2015

Rekening 2010

2011

2012

2013

Lasten

66.953

49.043

36.157

38.020

37.530

Baten

63.407

44.145

32.554

33.934

34.012

34.011

Saldo

-3.546

-4.897

-3.603

-4.087

-3.518

-2.664

Beleidsproduct


Grondzaken

kosten

5.574

Kermissen Economisch beleid

46

Recreatievaart

50

Recreatiegebieden Totaal

lasten

lasten

Bedragen x € 1.000 Totaal Saldo baten

1.395

14.498

21.467

22.121

30

22

52

114

655 61

1.083

1.737

2.865

327

-2.538

10

96

156

113

-42

73

207

182

-25

93

275

370

3

-368

33

10

43

42

-1

6.280

836

3.065

10.181

9.605

-577

125

496

194

816

47

-769

12.077

4.110

19.971

36.157

32.554

-3.603

3

Standplaatsen Vastgoedbeheer

Totaal

134

Markten Toerisme

Overige

36.675

43

2 Beleidsbegroting



2011

2012

2013

2014

2015

Subdoel

N-03-01

Toerisme (I)

-50

50

D

N-03-02

Marketing Leeuwarden (I)

-250

250

D

N-03-03

Profilering en acquisitie (I)

-310

310

B

N-03-04

Stimuleringsfonds werkgelegenheid (I)

-240

240

B

N-03-05

Stimuleringsfonds economische

-1000

1000

B

-100

100

D

participatie (I) N-03-06

Amendement evenementen met bovenregionale uitstraling (I)

N-03-07

Motie Aftel-/Winterfeest (I)

-90

90

D

N-03-08

Amendement Wifi in Prinsentuin (I)

-30

30

D

Amendement Wifi in Prinsentuin (t.l.v.

-10

N-03-09

D

HVD) (S) Bedragen x € 1.000 Bezuiniging O-03-01

Stimuleringsfonds werkgelegenheid incidenteel gemaakt (S)

44

2011 20

2012

2013

2014

2015

Subdoel A

2 Beleidsbegroting



Strategisch


Subdoelstellingen


Slim omgaan met water en

A.

Leeuwarden is Capital of

-

Faciliteren Clusteropbouw waterhub (S)

Watertechnology

-

Mee-ontwikkelen Project watercampus (I)

Leeuwarden is een aantrekkelijke

-

Faciliteren toepassing geothermie, warmtenet t.b.v.

Algemeen doel energie; ontwikkeling naar een kennisintensieve en innovatieve stadseconomie

B.

partner voor innovatieve

distributie duurzame warmte (I)

economische projecten met lange termijn rendement

Een centrumstad

Centrumstad met kwaliteit en

met kwaliteit,

aantrekkingskracht

C.

Beste binnenstad van Nederland in

-

Aanpakken leegstand winkels (I)

2015

-

Aanpak aanloopstraten uitvoeren (I)

-

Issuemarketingcampagnes faciliteren (I)

Herontwikkeling van strategische

-

Aan- en verkopen van strategische verwervingen (I)

locaties in de stad

-

Aan- en verkopen van vastgoed, waaronder

aantrekkingskracht en onderscheidende economische

D.

potentie

Leeuwarden wordt neergezet als een aantrekkelijke stad voor bedrijven en toeristen

Vernieuwing in de stad

E.

schoollocaties (I)

45

2 Beleidsbegroting


Wat willen we bereiken? Nul

Subdoelstellingen

2012

2013

2014

2015

meting

Slim omgaan met water en energie A

Leeuwarden is Capital of Watertechnology Indicatoren: •

Fysieke realisatie m2 aan voorzieningen

0

0

1.500

2.000

2.000

•

Werkgelegenheidsgroei watertechnologiesector

0

50

50

50

50

(in arbeidsplaatsen) B

Leeuwarden is een aantrekkelijke partner voor innovatieve economische projecten met lange termijn rendement Indicator: •

Deelname gemeente in aantal projecten

minimaal

0

9

-1

-

-

Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht C

Beste binnenstad van Nederland in 2015 Indicator:

D

•

Aangepaste puien

0

12

12

-

-

•

Nieuw toegankelijke woningen

0

3

3

-

-

•

Nieuw gevestigde organisaties

0

2

3

3

-

pm2

pm

Leeuwarden is een aantrekkelijke stad voor bedrijven en toeristen Indicator: •

Halen van doelstellingen issuemarketingcampagnes

Vernieuwing in de stad E

Herontwikkeling van strategische locaties in de stad Indicatoren: •

Ontwikkeling strategische locaties

0

13

-

-

-

•

Herontwikkeling schoollocaties

0

2

2

2

-

1 Voor de jaren 2013 t/m 2015 zijn geen streefwaarden aangegeven, omdat er vanuit het Stimuleringsfonds economische participatie geen middelen meer beschikbaar zijn. 2 De doelstellingen van de issuemarketingcampagnes zijn begin 2012 bekend. 3 Dit betreft de ontwikkeling van het Harmoniekwartier.

46

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

Doel

Slim omgaan met water en energie •

Faciliteren Clusteropbouw waterhub (S)

X

X

X

X

A

•

Mee-ontwikkelen Project Watercampus (I)

X

X

X

X

A

•

Faciliteren toepassing geothermie, warmtenet

X

X

X

B

X

D

t.b.v. distributie duurzame warmte (I) Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht •

Aanpak aanloopstraten uitvoeren (I)

X

X

•

Issuemarketingcampagnes faciliteren (I)

X

X

•

Ontwikkelen van een toekomstvisie en beleid voor

X

X

C/D

X

X

C/D

X

X

X

E

X

X

X

E

C

de markten (I) •

Vernieuwing van de vrijdagmarkt en overplaatsing locatie Zaailand (I)

Vernieuwing in de stad •

Aan- en verkopen van strategische verwervingen (I)

•

Aan- en verkopen van vastgoed, waaronder schoollocaties (I)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Slim omgaan met water en energie Speerpunt Slim met energie en

Er wordt uitvoering gegeven aan het plan van aanpak ‘Slim met energie en water’.

water

In het programma Economie en toerisme ligt het accent op de verduurzaming van de interne organisatie, het faciliteren van een goed geoutilleerd toekomstgericht warmtenet voor de distributie van duurzame warmte en het aanjagen van de realisatie van zonnestroom (15 ha/8 MWp). Zie ook programma 13 Milieu, energie en water.

Risico

De aanpak zet in op een gemeenschappelijke inspanning tussen kennisinstellingen, markt en overheid. Dit impliceert: ‘samen kom je verder, alleen ga je sneller’.

Centrumstad met kwaliteit en aantrekkingskracht Speerpunt Project Binnenstad Boppe

Project Binnenstad Boppe is gericht op meer bezoekers, meer bestedingen en minder leegstand. In 2012 moet het aantal weekbezoekers een opgaande lijn vertonen, zodat de in 2010 ingezette opwaartse trend wordt doorgezet. De toename van leegstand in de aanloopstraten met perspectief, zoals De Kleine Kerkstraat, Sint Jacobsstraat en Groentemarkt e.o. wordt tot staan gebracht. Het volledige pakket aan stimuleringsmaatregelen is toepasbaar (wonen boven winkels, aanpak puien, e.d.). Gelet op verschillende ontwikkelingen binnen de detailhandel hebben niet alle aanloopstraten voldoende perspectief om in de toekomst hun huidige positie als winkelstraat te behouden. In 2012 moet de organisatiegraad in de winkelstraten en in de stad verder toenemen. De gezamenlijke ambitie om Beste Binnenstad van Nederland te worden in 2015 speelt daarbij een stimulerende rol.

47

2 Beleidsbegroting


Algemeen Issuemarketingcampagnes

De issuemarketingcampagnes voor watertechnologie, energie en binnenstad worden uitgevoerd samen met stakeholders.

Evenementen

Er is een breed overleg gestart met alle betrokkenen op het gebied van toerisme. De uitkomst hiervan zal naar verwachting in 2012 positief doorwerken op de evenementenkalender.

Markt

Het financiële effect van de opzet van de markt wordt eind 2011 in beeld gebracht. Eind 2012 gaat de vrijdagmarkt terug naar het Zaailand. Om hier een goede, aantrekkelijke markt neer te zetten, wordt een toekomstvisie ontwikkeld en op basis hiervan wordt het beleid en de verordening aangepast. Doel is om weer bij de top 10 van de beste markten te behoren en een bijdrage te leveren aan de aantrekkingskracht van de binnenstad.

Kermis

In 2012 wordt naar verwachting geen kermis gehouden. Met de kermisbonden wordt overlegd of iemand op eigen initiatief een kleine kermis voor een korte periode wil organiseren op het Oldehoofsterkerkhof. Verder worden in 2012 de voorbereidingen getroffen voor de terugkeer van de kermis naar het Zaailand in 2013.

Risico

Autonome economische ontwikkelingen spelen een grote rol. Een neerwaartse economische ontwikkeling zal negatief van invloed zijn op de bestedingen in de stad en verdere leegstand in de hand werken.

Vernieuwing in de stad Speerpunten Verkoop strategische

In het kader van ‘Scholen onder dak’ worden in de komende jaren een aantal

(school)locaties

vrijkomende schoollocaties herontwikkeld. Met de herontwikkeling moet een netto opbrengst worden gegeneerd van € 4 mln.

Visieontwikkeling

De situatie op de markt van bedrijventerreinen, kantoren en winkels is

bedrijfshuisvesting

(inter)nationaal zodanig veranderd dat herbezinning op de markt en de rol van de gemeente bij ordening en ontwikkeling noodzakelijk is. Op basis van recente monitoring en in overleg met de betrokkenen in Leeuwarden wordt een visiedocument opgesteld. Dat vormt een kader voor de gemeentelijke rol en inzet op dit gebied. Aansluiting wordt onder meer gemaakt met de regiovisie bedrijventerreinen voor Noordwest Friesland die in 2011 wordt vastgesteld en met het project Binnenstad Boppe.

Algemeen Harmoniekwartier

Het college is al enige tijd bezig met het ontwikkelen van concrete plannen voor de invulling van het Harmoniekwartier. Hiervoor worden meerdere modellen ontwikkeld, die vervolgens beoordeeld zullen worden op onder andere stedenbouwkundige kwaliteit, architectonische kwaliteit, programma en financiën. Besluitvorming vindt begin 2012 plaats.

Project Watercampus

In 2011 is de Europese aanbesteding gestart voor het ontwerp van de eerste fase op de uitbreidingslocatie ‘voormalig Atoglas’ aan de Potmarge. Eind 2011 zal het zogenaamde ontwerpteam zijn geselecteerd dat het voorontwerp maakt. In het voorjaar van 2012 wordt de bouw aanbesteed. De te selecteren aannemer zal dan tezamen met het ontwerpteam het VO tot een definitief ontwerp uitwerken. Eind 2012/begin 2013 wordt het besluit voor realisatie genomen, waarna de realisatie start. De oplevering van die eerste fase is gepland medio 2014.

48

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (4)

Programma Sociaal maatschappelijke ontwikkeling (4) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder A. Ekhart

Mw. F. Ytsma


Decentralisatie AWBZ Begeleiding naar WMO

2.

WMO Beleidsplan 2013-2017


Regiovisie MO/VO (2002) & uitvoeringsprogramma

•

Nota Gemeentelijk gezondheidsbeleid 2008 – 2011

•

Re giovisie Ambulante Verslavingszorg (2002) &

•

Beleidsnota Maatschappelijk nuttig werk (2011)

uitvoeringsprogramma

•

Beleidsvisie Niemand aan de kant (2008)

•

Kompas MO 2008-2012 & 2012-2016

•

Beleidsnotitie digitale huiskamers (2009)

•

Beleidsnotitie Huiselijk Geweld 2006 – 2009

•

Beleidsplan WMO 2008 -2011

•

Beleidsnotitie Locatiekeuze MO (2007)

•

Veranderagenda WMO 2010-2014

•

Beleidsnotities herverdeling financiën MO & inzet

•

Voortgangsrapportage Welzijn Nieuwe Stijl (2010)

middelen AWBZ-functie Ondersteunende

•

Uitgangspunten en proces maatschappelijk

Begeleiding MO per 2009

vastgoed (2011)


Lasten

Rekening 2010

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015

51.312

45.226

44.355

42.812

42.353

Baten

6.489

5.819

5.862

5.822

5.822

5.822

Saldo

-44.823

-39.407

-38.492

-36.990

-36.531

-36.511

Beleidsproduct


kosten

42.333

Overige

Totaal


lasten

lasten

baten

Ouderen- en gehandicaptenzorg

396

18.780

19.176

1.333

-17.842

Opvang en zorgverlening

686

23.441

24.127

4.529

-19.598

Sociale integratie achterst.groepen

604

448

1.052

1.686

42.669

44.355

5.862

-38.492

Totaal

0

-1.052


2011

N-04-01

Opvangen tekort WMO (S)

N-04-02

Beheer buurt-, wijken dorpscentra (I)

N-04-03

Motie noodhulp en begeleiding noodhulp (I)

-90

N-04-04

Amendement dierenambulance (t.l.v. HVD) (S)

-10

2012

2013

-1.120

2014

2015

Subdoel B

-225

225 90

C B -

49

2 Beleidsbegroting


Bedragen x € 1.000 Bezuinigingen

2011

2012

O-04-01

Herinrichting WMO (S)

O-04-02

Koerswijziging maatschappelijk vastgoed (S)

O-04-03

Digitale huiskamers (S)

O-04-04

Besparing loketfunctie welzijnsinstellingen (S)

221

O-04-05

Diverse maatregelen WMO (I)

500

O-04-06

560 80

Integratie MCC in MFC

2013

2014

2015

Subdoel

560

B

130

C

175

C 221

B -500

45

B C

(in totaal 85, zie ook O-05-05) (S) O-04-07

50

Amendement verlaging budget HVD (S)

20

B

2 Beleidsbegroting



Strategisch


Subdoelstellingen


Onderdak

A.

•

Algemeen doel Voor mensen zonder zelfstandige

Voor iedereen een veilig

huisvesting is tijdelijke opvang

onderdak

beschikbaar zo lang als, maar niet

Het doen uitvoeren van maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, crisisopvang en opvang van jongeren (S)

langer dan, noodzakelijk

B.

Cliëntondersteuning op maat

•

Het doen uitvoeren van ondersteuning door middel van

Iedereen

Ondersteuning

maatschappelijk

Ondersteuning voor iedereen

algemene en individuele voorzieningen, informatie, advies

actief

die daarvan afhankelijk is

en cliëntondersteuning voor mensen met een psychosociaal probleem, lichamelijke of geestelijke beperking, cliënten van de maatschappelijke opvang en verslavingszorg, slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties en zorgmijders (S)

Participatie Maatschappelijke participatie

C.

Voor alle burgers is er ruimte voor

•

Het bieden van ruimte voor ontmoeting en participatie (S)

ontmoeting en participatie

door een ieder

51

2 Beleidsbegroting



Subdoelstellingen

meting

2012

2013

2014

2015

Onderdak A

Voor mensen zonder zelfstandige huisvesting is tijdelijke opvang beschikbaar zo lang als, maar niet langer dan, noodzakelijk Indicator (verblijfsduur in maanden): •

Algemene opvang

15,5

<10

<10

<10

<10

•

Crisisopvang Limor en Zienn

4

3

3

3

3

•

Vrouwenopvang (Blijf van mijn lijf en Asja)

3

3

3

3

3

•

Huis voor Jongeren

7,5

7

7

7

7

Bron: Rapportage instellingen

Ondersteuning B

Cliëntondersteuning op maat Indicatoren •

Contact met aantal zorgmijders

•

Het percentage van het aantal huisverboden waarbij

530

450

425

400

400

85%

90%

90%

90%

7,5

7,5

7,5

7,5

7,5

4

5

6

7

8

259

500

500

500

500

binnen 10 dagen hulpverlening op gang is gebracht Bron: Rapportage instellingen

Alle Leeuwarder burgers met een beperking of chronische ziekte kunnen een beroep doen op voorzieningen op het terrein van wonen, vervoer, hulpmiddelen en hulp bij het huishouden Indicator: •

De tevredenheid van de aanvragers (rapportcijfer van 1 tot 10)

Bron: WMO tevredenheidsonderzoek

Participatie C

Voor alle burgers is er ruimte voor ontmoeting en participatie Meer wijkvoorzieningen maken integraal onderdeel uit van brede scholen, sportvoorzieningen, woonservicezones of culturele voorzieningen Indicator: •

Aantal wijkvoorzieningen dat verbonden is aan brede scholen, sportvoorzieningen, woonservicezones of culturele voorzieningen

Het percentage mensen dat actief is in het vrijwilligerswerk neemt toe Indicatoren: •

Aantal succesvolle matches bij de buurtservicepunten en het stedelijk servicepunt

Bron: Vm. Vrijwilligers Servicepunt

52

2 Beleidsbegroting


Toelichting op de subdoelstellingen Ondersteuning Contact met aantal

De benaming van de indicator ‘Aantal contacten met zorgmijders’ is gewijzigd in

zorgmijders (B)

‘Contact met aantal zorgmijders’. Overigens is het aantal zorgmijders wel altijd gemeten. Vanaf 2010 is er een daling te zien van het aantal zorgmijders (493) waarmee contact wordt gelegd. Er blijft altijd een vaste kern van zorgmijders bestaan, met daar bovenop een aantal nieuwe zorgmijders. Daarom zijn de aantallen zorgmijders voor 2012 en 2013 naar boven bijgesteld (van 400 naar resp. 450 en 425).

Handhaven waardering en

De subdoelstelling ‘tevredenheid over de Sociale Winkel’ is verwijderd omdat de

tevredenheid van de publieke

tevredenheid niet wordt gemeten. Er is nog geen alternatieve subdoelstelling

dienstverlening in het WMO-

beschikbaar waarbij een nulmeting heeft plaatsgevonden en de doelstelling jaarlijks

loket (B)

wordt gemeten.

53

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

X

X

X

X

A

X

X

X

X

B

X

X

X

X

C

X

X

X

X

nvt

Onderdak •

Het doen uitvoeren van maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, crisisopvang en opvang van jongeren (S)

Ondersteuning •

Ondersteuning door middel van algemene en individuele voorzieningen, informatie, advies en cliëntondersteuning voor mensen met een psychosociaal probleem, lichamelijke of geestelijke beperking, cliënten van de maatschappelijke opvang en verslavingszorg, slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties en zorgmijders (S)

Participatie •

Het bieden van ruimte voor ontmoeting en participatie (S)

Overig •

Het doen uitvoeren van de gemeentelijke taak op grond van de Wet op de dierenbescherming (het opvangen van 500 zwerfdieren) (S)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Onderdak Risico Stelselonderzoek

Op verzoek van de Tweede Kamer vindt momenteel een stelselonderzoek

vrouwenopvang (A)

Vrouwenopvang plaats. Daarbij wordt in het bijzonder gekeken naar de opvang van specifieke groepen en de verruiming van de grondslag van de uitkering. Het stelselonderzoek kan gevolgen hebben voor de rijksbijdrage vrouwenopvang die wij als centrumgemeente ontvangen.

Ondersteuning Speerpunten Decentralisatie AWBZ

Projectplan opstellen en uitvoeren zodat vanaf 1 januari 2013 mensen die voor het

Begeleiding naar WMO

eerst of opnieuw een beroep doen op begeleiding die ondersteuning niet langer via

(B)

de AWBZ, maar via de WMO kunnen ontvangen.

WMO Beleidsplan 2013-

Volgens artikel 3 van de Wet op de maatschappelijke ondersteuning moet iedere

2017 (B)

gemeente elke vier jaar een beleidsplan voor maatschappelijke ondersteuning opstellen. Het huidige WMO beleidsplan loopt van 2008 tot en met 2011. Vanaf 2012 moet er dus in principe een nieuw beleidsplan komen. Voor er een beleidsplan gemaakt kan worden moeten de kaders helder zijn. Een aantal kaders is bekend zoals het Lokaal Sociaal Beleid en Welzijn Nieuwe Stijl, maar er bestaat nog onduidelijkheid over de definitieve kaders van de decentralisaties Werken naar vermogen, de Jeugdzorg en de AWBZ. Kaders die zeer bepalend zijn voor het opstellen van een nieuw WMO beleidsplan.

54

2 Beleidsbegroting


Gezien de ontwikkelingen op het gebied van welzijn is de gemeenteraad voorgesteld de werkingssfeer van het huidige WMO beleidsplan met één jaar te verlengen. Het jaar 2012 kan dan benut worden voor het opstellen van een nieuw WMO beleidsplan voor de periode 2013-2017. Bezuinigingen Herinrichting WMO en

Door uitvoering te geven aan de WMO Veranderagenda 2010-2014 worden de

diverse maatregelen

ombuigingen op de WMO gerealiseerd. Zie verder onder Risico.

WMO (B) Welzijn Nieuwe Stijl

In 2012 functioneren er drie sociale wijkteams, een sociaal stadsteam en twee

(Besparing loketfunctie

interventieteams. De sociale wijkteams en het interventieteam hanteren de tien

welzijnsinstellingen)

uitgangspunten van Welzijn Nieuwe Stijl waardoor er efficiënter en effectiever

(B)

ondersteuning geboden wordt. Tevens is het uitgangspunt dat dit tot een kostenbesparing leidt van in totaal € 442.000.

Algemeen Decentralisaties (B)

De decentralisaties van de Jeugdzorg en AWBZ-begeleiding, en Welzijn Nieuwe Stijl zijn ontwikkelingen die inhoudelijk zeer nauw verwant zijn met de nieuwe Wet Werken Naar Vermogen. Beleidsmatig en qua uitvoering moeten ze dan ook met elkaar verbonden worden.

Risico WMO (B)

De WMO Veranderagenda 2010-2014 heeft tot doel om de uitgaven van de WMOvoorzieningen in 2014 weer binnen de beschikbare budgetten te krijgen. De Veranderagenda omvat een omvangrijk pakket aan maatregelen dat in totaal een besparing van € 3,5 mln moet opleveren. Het risico bestaat dat er meer dan € 3,5 mln bespaard moet worden om de bestedingen binnen de beschikbare budgetten te krijgen omdat bijvoorbeeld steeds meer mensen als gevolg van de vergrijzing een beroep doen op de voorzieningen WMO. Ondanks de verschillende maatregelen bestaat het risico van toenemend gebruik van voorzieningen. De WMO is en blijft een open einde regeling. Zie ook paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen (risicogebeurtenis R119).

Participatie Bezuiniging Integratie MCC in MFC (C)

Omdat de ombuiging op de integratie van het MCC in een MFC twee programma’s raakt (SMO en W&I) is het om te buigen bedrag in tweeën gedeeld: € 45.000 ten laste van het programma SMO vanwege het maatschappelijk vastgoed en € 40.000 ten laste van het programma Werk en inkomen vanwege het beleidsonderdeel Integratie.

55

2 Beleidsbegroting

56


2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Werk en inkomen (5)

Programma Werk en inkomen (5) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Wethouder A. Ekhart

Mw. E. de Bruin


Voorbereiding invoering Wet Werken Naar

3.

Rijksbezuinigingen doorvoeren in WSW-beleid

Vermogen (WWNV)/ Ontsluiting onderkant

4.

Doorontwikkelen armoedebeleid inclusief Kinderen

arbeidsmarkt 2.

in Armoede

Herontwerp Werkplein / dienstverlening

5.

Implementatie schulddienstverlening


Kadernota Inburgering (2006)

•

Intensivering WWB-beleid (2006)

•

•

Modernisering Wet Sociale Werkvoorziening (2007)

•

Kadernota Integratie (2008)

•

Nota schulddienstverlening In eigen hand (2011)

•

Kadernota Participatie (2008)

•

Beleidsnota Maatschappelijk nuttig werk (2011)

•

Kadernota Werken naar Vermogen (2011)

Herijking armoedebeleid en schuldhulpverlening (2008)

•

Kadernota Handhaving (2009)


Bedragen x € 1.000 2014 2015

Rekening 2010

2011

2012

2013

Lasten

133.981

113.233

112.945

113.042

113.000

Baten

103.374

92.534

94.290

94.290

94.290

94.290

Saldo

-30.607

-20.699

-18.655

-18.752

-18.709

-17.609

Beleidsproduct


Kosten

Overige

Totaal

lasten

lasten

111.900


Arbeidsmarkt en sociale integratie

5.969

24.934

30.903

Armoedebestrijding

1.550

4.013

5.563

24.399

-6.505 -5.563

Inkomensvoorziening

299

10.723

65.457

76.479

69.892

-6.587

Totaal

299

18.241

94.404

112.945

94.290

-18.655


2011

2012

2013

2014

2015

Subdoel

N-05-01

Dekking tekort langdurigheidstoeslag (S)

-270

H

N-05-02

Herijking Bijzondere Bijstand (S)

-200

H

N-05-03

Monitor arbeidsparticipatie c.a. (I)

-42

42

-42

N-05-04

Financiering schuldhulpverlening (I)

-419

-131

-550

Bezuinigingen

2011

2012

42

G 1.100

G


O-05-01

Monitoring arbeidsparticipatie (S)

O-05-02

Beëindiging gemeentelijk WWB-deel (S)

O-05-03

Beëindiging aanvullende gemeentelijke

2013

42

2014

2015

Subdoel A-C

117

A-C 493

E

bijdrage Sociale werkvoorziening (S) O-05-04

Anti-discriminatieprijs beëindigd 2011 (S)

O-05-05

Integratie MCC in MFC (zie ook O-04-06)

10

F 40

F

57

2 Beleidsbegroting



Strategische

Algemeen doel

hoofddoelen Werk

Subdoelstellingen A.

Minder Leeuwarders in de

Daling bijstandsbestand en duurzame

Prestaties incidenteel (I) of structureel (S) -

uitstroom naar regulier werk

bijstand

Zorgdragen voor een aanbod vanuit het participatiebudget voor bijstandsgerechtigden (S)

-

Zorgdragen voor een aanbod richting arbeidsmarkt vanuit het netWerkplein (S)

-

Afhandeling van nieuwe uitkeringsaanvragen WWB en beëindigingen WWB-uitkeringen (S)

B.

Daling aantal jongeren in de bijstand

C.

Leeuwarders die op een gesubsidieerde arbeidsplaats zitten

-

Zorgdragen voor een werkleeraanbod vanuit het participatiebudget voor jongeren (S)

-

stromen uit

Monitoren van uitstroom van bijstandsgerechtigden uit de uitkering en aan wie een voorziening vanuit het participatiebudget is aangeboden (S)

Niemand

Participatie

aan de kant

Leeuwarders participeren in de samenleving

D.

Leeuwarders zijn zoveel mogelijk

-

Zorgdragen voor een aanbod vanuit het participatiebudget

Korte WSW-wachtlijst en optimale

-

Het laten beheren van sociale werkvoorzieningplaatsen (S)

uitstroom naar reguliere arbeid

-

Het afsluiten van prestatieafspraken met Caparis (S)

Verbetering beheersing Nederlandse

-

Zorgdragen voor een aanbod vanuit de Wet Inburgering

-

Wijkgerichte inburgering en project Prettig Kennismaken

maatschappelijk actief E.

F.

voor bijstandsgerechtigden (S)

taal, kennis van de Nederlandse samenleving en als ook participatie van etnische minderheden

58

voor personen die onder die wet vallen (S) (I)

2 Beleidsbegroting


Strategisch

Strategische

Algemeen doel

hoofddoelen

Niemand

Inkomen

aan de kant

Minder Leeuwarders in

Subdoelstellingen G.

Leeuwarders kunnen een beroep doen


op effectieve schulddienstverlening

armoede

Zorgdragen voor een aanbod voor effectieve schulddienstverlening (S)

-

Succesvol laten afhandelen van schuldregelingsverzoeken (S)

H.

Leeuwarders zijn op de hoogte van alle

-

Uitvoeren van een klantenonderzoek of mensen bekend

-

Het aanbieden van de websites Bereken je recht en

voorzieningen en instrumenten ter voorkoming en bestrijding van financiële en sociaal-maatschappelijke

zijn en een beroep doen op armoederegelingen (S) Geldkompas Leeuwarden (S)

armoede

59

2 Beleidsbegroting



Subdoelstellingen

meting

2012

2013

2014

2015

25%

30%

30%

30%

65%

65%

65%

65%

Werk A

Daling bijstandsbestand en duurzame uitstroom naar

(2009)

regulier werk Indicatoren:

•

Percentage bijstandsgerechtigden dat uitstroomt naar

30%

regulier werk

•

Percentage daarvan dat duurzaam (>24 maanden) aan het werk blijft

•

Gemiddeld aantal bijstandsgerechtigden jonger dan

3420

4000

10%

20%

25%

25%

25%

25%

10%

10%

10%

10%

2 mnd

1 mnd

1 mnd

1 mnd

10

10

10

10

30%

30%

30%

30%

27 / 20

30 / 30

30 / 30

30 / 30

30/30

120

110

105

100

100

65 jaar

•

Poortwachterquote: percentage bijstandsgerechtigden dat de aanvraag intrekt vanwege plaatsing op werk, waarvan de uitkering niet in behandeling wordt genomen of andere redenen

•

Doorstroom klanten van WW naar WWB

Bron: Re-Integratie Module (RIM)

B

Daling aantal jongeren in de bijstand Indicator:

•

Termijn waarbinnen jongeren op werkleeraanbod worden geplaatst Bron: RIM

C

Leeuwarders die op een gesubsidieerde arbeidsplaats zitten stromen uit naar reguliere arbeid Indicator: •

Percentage werknemers dat uitstroomt naar reguliere arbeid

Bron: RIM

Participatie D

Leeuwarders zijn zoveel mogelijk maatschappelijk actief Indicator:

•

Percentage bijstandsgerechtigden dat doorstroomt naar een hogere trede op de participatieladder

Bron: RIM E

Korte WSW-wachtlijst en optimale uitstroom naar

(2009)

reguliere arbeid Indicatoren:

• •

Percentage beschut buiten en deta/begeleid werken Daling van de WSW wachtlijst

Bron: Caparis

60

2 Beleidsbegroting


Nul-

Subdoelstellingen F

meting

Verbetering beheersing Nederlandse taal, kennis van de

2012

2013

2014

2015

(2009)

Nederlandse samenleving en als ook participatie van etnische minderheden Indicatoren: •

Aantal inburgeraars dat een inburgeringstraject volgt

•

Percentage inburgeraars dat het inburgeringsexamen

128

50

50

80%

80%

haalt •

Aantal allochtone vrouwen duurzaam laten

150

250

participeren in de samenleving Bron: Rapportage (wijkgerichte) inburgerging

Inkomen G

Leeuwarders kunnen een beroep doen op effectieve

(2009)

schulddienstverlening Indicatoren:

• •

Aantal gestarte schuldhulpverleningstrajecten

670

500

450

400

400

Percentage succesvol afgeronde trajecten

30%

50%

55%

60%

60%

65%

70%

75%

75%

Bron: Rapportage KBNL

H

Leeuwarders zijn op de hoogte van alle voorzieningen en instrumenten ter voorkoming en bestrijding van financiële en sociaal-maatschappelijke armoede Indicatoren:

•

Percentage personen dat bekend is met alle voorzieningen/instrumenten ter voorkoming en bestrijding van armoede

Bron: Wijk-/Gemeente-enquête

Toelichting op de subdoelstellingen Algemeen Wet Werken naar Vermogen

Met ingang van 2013 wordt de nieuwe Wet Werken naar Vermogen (WWNV) van

(WWNV)

kracht. Deze wet zal gevolgen hebben voor de ambities voor het gehele programma Werk en inkomen 2013 en verder. Welke dit zullen zijn is nu nog niet in te schatten. De ambities 2013 tot en met 2015 zijn dan ook indicatief.

Werk Gemiddeld aantal

Ondanks de licht aantrekkende economie is er nog geen sprake van een daling van

bijstandsgerechtigden (A)

het aantal bijstandsgerechtigden. De vacatures zijn nog steeds niet op het niveau van voor de crisis. De laagconjunctuur maakt dat deze indicator naar beneden is bijgesteld. De inzet op het Werkplein blijft gericht op daling van het bijstandsbestand. Het betreft hier het percentage bijstandsgerechtigden van het gemiddelde totale bestand uitkeringsgerechtigden in een jaar, dat uitstroomt naar regulier werk.

Leeuwarders die op een

Het subdoel C uit de Programmabegroting 2011 ‘Leeuwarders die op geheel/

gesubsidieerde arbeidsplaats

gedeeltelijk met loonkostensubsidie gefinancierde arbeidsplaatsen zitten stromen

zitten stromen uit naar

uit naar regulier werk’ is gewijzigd: het instrument loonkostensubsidie is gestopt. In

reguliere arbeid (C)

het nieuwe subdoel gaat het om mensen die vanuit de voormalige WIW en ID banen gesubsidieerde arbeid verrichten en die we met behulp van maatwerk richting regulier werk willen laten uitstromen. Een deel van de groep stroomt uit vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. De inzet op de doorstroom vanuit gesubsidieerde arbeid wordt in 2012 geïntensiveerd.

61

2 Beleidsbegroting


Participatie Doorstroming op de participatieladder (D)

Het grootste deel van de WWB en WIJ klanten is inmiddels geplaatst op de Participatieladder waardoor de mate van participatie nu goed in beeld is. Er kan nu concreet worden gemeten welk percentage bijstandsgerechtigden één of meer treden stijgt. Men stroomt door naar werk of men start met maatschappelijk nuttig werk. De indicator betreft het gemiddelde totale bestand uitkeringsgerechtigden in een jaar.

Korte WSW-wachtlijst (E)

De WSW wachtlijst wordt naar vermogen zo klein en kort mogelijk gehouden. Het beleid in 2012 zal zich kenmerken als overgang naar de WWNV.

Inburgering (F)

De rijksbezuiniging op het inburgeringsbudget in 2012 en 2013 vertaalt zich in een forse aanpassing/herontwerp van het inburgeringsbeleid. Dit betekent concreet dat niet alle inburgeraars meer een aanbod kunnen krijgen en dat in deze jaren vooral de prioritaire doelgroepen worden bediend. Dit zijn de jongeren, inburgeringsplichtigen, gemotiveerden en kansrijken. Aan de overige groepen wordt een aanbod maatschappelijk nuttig werk gedaan. Het aantal trajecten wordt dus in 2012 fors naar beneden bijgesteld om binnen het budget te blijven. Met ingang van 2014 vervalt het gehele rijksbudget voor inburgering.

Inkomen Gestarte schuldhulpver-

Een uitgangspunt in de nieuwe visie schulddienstverlening (najaar 2011) is een

leningstrajecten (G)

grotere inzet op de preventie en minder op de curatie. Dit heeft zijn weerslag op het aantal schuldhulpverleningstrajecten.

62

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

X

X

X

X

A t/m D

X

X

X

X

B

X

X

X

X

A t/m D

X

X

X

X

A t/m D

X

X

X

X

A

X

X

X

X

D

X

X

X

X

E

X

X

X

X

E

X

X

X

X

F

Werk •


•

Zorgdragen voor een werkleeraanbod vanuit het participatiebudget voor jongeren (S)

•

Zorgdragen voor een aanbod richting arbeidsmarkt vanuit het netWerkplein (S)

•

Monitoren van uitstroom van bijstandsgerechtigden uit de uitkering en aan wie een voorziening vanuit het participatiebudget is aangeboden (S)

•

Afhandeling van nieuwe uitkeringsaanvragen WWB en beëindiging WWB-uitkeringen (S)

Participatie •


•

Het laten beheren van sociale werkvoorzieningplaatsen (S)

•

Het afsluiten van prestatieafspraken met Caparis (S)

•

Zorgdragen voor een aanbod vanuit de Wet Inburgering voor personen die onder die wet vallen (S)

•

Project prettig kennismaken (I)

F

X

Inkomen •

Zorgdragen voor een aanbod voor

X

X

X

X

G

X

X

X

X

G

X

X

X

X

H

X

X

X

X

H

schulddienstverlening (S) •

Succesvol laten afhandelen van schuldregelingsverzoeken (S)

•

Uitvoeren van een klantenonderzoek of mensen bekend zijn en een beroep doen op armoederegelingen (S)

•

Het aanbieden van de websites Bereken je recht en Geldkompas Leeuwarden (S)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Werk Speerpunten

De uitgangspunten voor de nieuwe WWNV hebben betrekking op:

Voorbereiding invoering

1. het individuele belang van mensen die kunnen werken om ook echt te gaan

WWNV / Ontsluiting

werken;

onderkant arbeidsmarkt

2. het maatschappelijk en economisch belang van werkgevers en

(A t/m E)

3. het financiële belang om de overheidsfinanciën op orde te brengen en de sociale zekerheid ook voor de toekomst te borgen. Dat vertaalt zich concreet in uitgangspunten in de WWNV zelf, de uitvoering (de taken voor de gemeente) en de samenwerking met werkgevers.

63

2 Beleidsbegroting


Herontwerp Werkplein/

De aangescherpte visie op participatie van de doelgroepen van het Werkplein gaat

dienstverlening

uit van maximale deelname in de samenleving van iedereen. Hierbij is werken het

(A t/m C)

doel en participeren (naar vermogen) de norm. De gemeente is niet altijd meer de aangewezen partij om die beweging tot stand te brengen. De burger is nu vooral zelf aan zet. Dat past ook bij het streven naar zelfredzaamheid. Deze uitwerking maakt een scherpe prioritering in de inzet van de beschikbare W-middelen nodig. Deze uitwerking betekent maximale uitstroom naar werk en het aangaan van partnerschappen waar mogelijk. Partnerschappen zijn nodig om dit beleid in te kunnen vullen. Werkgevers zijn een cruciale samenwerkingspartner voor de gemeente, maar ook onderwijsinstellingen, verzekeraars, fondsen, uitzendbureaus, het WSW-bedrijf, het UWV en de welzijnsinstellingen. Mensen met weinig actueel perspectief op werk kunnen maatschappelijk nuttig werk gaan doen om zo de participatie te bevorderen. Als voorbereiding op de invoering van de WWNV is gestart met een herontwerp van de dienstverlening op het Werkplein. Kernbegrip hierbij is: van regelen naar netwerken (netWerkplein).

Algemeen Link jongeren –

Inzet voor de doelgroep: Meer samen optrekken met onderwijsinstellingen vanuit

onderwijs -

wederzijds belang. Slimme verbindingen leggen, zodat de doelgroepen zoveel

arbeidsmarkt (B)

mogelijk ‘budgetneutraal’ worden bediend.

Risico Invoering WWNV

De rijksbezuinigingen op de budgetten W-middelen, de Wet Educatie en

(A t/m F)

Beroepsonderwijs (WEB) en de inburgeringsmiddelen en de onduidelijkheid over de verdere educatiemiddelen zijn een risico bij het invoeren van de nieuwe WWNV . Daarnaast is de mate waarin de omgeving om ons heen mee beweegt met de ontwikkelingen van invloed. Ook speelt het trage aantrekken van de arbeidsmarkt een rol.

Participatie Speerpunten Rijksbezuinigingen

De financiële situatie van Caparis is nijpend vanwege tekorten in de exploitatie en

doorvoeren in WSW-beleid bezuinigingen van rijkswege. De GR SW Fryslân en de Algemene vergadering van (E)

Aandeelhouders laten momenteel een onderzoek doen naar de toekomst van de WSW, de positie van Caparis en de GR daarin. Dit onderzoek richt zich ook op de implicaties en kansen van de nieuwe Wet Werken naar Vermogen.

Bezuiniging Integratie MCC in MFC

Omdat de ombuiging op de integratie van het MCC in een MFC twee programma’s

(F)

raakt (SMO en W&I) is het om te buigen bedrag in tweeën gedeeld: € 45.000 ten laste van het programma SMO vanwege het maatschappelijk vastgoed en € 40.000 ten laste van het programma Werk en inkomen (5) vanwege het beleidsonderdeel Integratie.

Risico GR SW Fryslân (E)

Er kan een risico liggen in de wijze waarop in GR-verband besluiten worden genomen over de toekomst van de Sociale Werkvoorziening. Rijksbezuinigingen (kunnen) leiden tot (extra) tekorten bij Caparis, waarvoor de gemeente in GR verband medeverantwoordelijkheid draagt. Zie ook paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen (risicogebeurtenis R117).

64

2 Beleidsbegroting


Inkomen Speerpunten Schulddienstverlening

Het bieden van effectieve schulddienstverlening is van cruciaal belang vanwege de

(G)

complex wordende schuldenproblematiek. Het realiseren van een goede dienstverlening door meer in te zetten op preventie, is daarom een belangrijk aandachtspunt in de nieuwe nota schulddienstverlening. In 2012 is de focus gericht op het implementeren van deze nota. De nieuwe werkwijze (inzetten op preventie) zal binnen de huidige collegeperiode leiden tot een besparing op het budget schuldhulpverlening. De verwachting is dat er ingaande 2013 een structurele besparing kan worden gerealiseerd.

Kinderen in armoede

Daar waar kinderen in armoede opgroeien is er geen sprake van gelijke kansen en

(H)

van een goed toekomstperspectief. Het doorbreken van de vicieuze cirkel en voorkomen van armoede van generatie op generatie is noodzakelijk om te voorkomen dat deze kinderen in een kansloze onderklasse terechtkomen. In 2012 wordt een kadervisie kinderen/jongeren ontwikkeld. Het thema armoede zal daar een onderdeel van zijn.

Doorontwikkelen

Met het vaststellen van de nota ‘Armoede aan de Kant!’ is in 2008 een duidelijke

armoedebeleid (G en H)

richting gegeven aan de visie op het beperken van armoede en het verbeteren van de schuldhulpverlening. Daarbij is de nadruk verlegd van inkomensondersteuning naar participatiebevordering. Onder andere de toename van de armoedeproblematiek, de vermoedelijk landelijke normering van het inkomensbeleid en de krappe budgetten maakt dat het armoedebeleid in een omgeving zit die in beweging is. Deze ontwikkelingen zijn van invloed op de effectiviteit van het Leeuwarder armoedebeleid en maken het noodzakelijk om het beleid tegen het licht te houden en te actualiseren.

Algemeen Minimaregelingen (H)

Het verbeteren van de dienstverlening en het bereik van de minimaregelingen is noodzakelijk in het bestrijden van de armoede. Goede voorlichting en de afhandeling van de aanvragen in het KCC spelen daarbij een belangrijke rol.

Risico Schulddienstverlening

Economische ontwikkelingen en een autonome groei van het aantal mensen dat een

(G)

beroep doet op de schulddienstverlening kunnen leiden tot een toename van de kosten op het terrein van de schulddienstverlening.

65

2 Beleidsbegroting

66


2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Wonen (6)

Programma Wonen (6) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder I. Diks

Mw. H.E. Bannink


Uitvoeren wijkactieplannen

3.

Prioriteren nieuwbouw

2.

Uitvoering prestatieafspraken

4.

Ontwikkelen cultuurhistorische waardenkaart


Woonplan Eltsenien syn hûs 2008-2012

•

Uitvoeringsprogramma woonplan 2009-2012

•

Nota Archeologische Monumentenzorg Leeuwarden 2008-2013

•

Nota grondprijsbeleid (2008)

•

Archeologische Waardenkaart (2010)

•

Nota Welstandsbeleid (2004)

•

Actualisatie kadernota Gericht handhaven in

•

Uitvoeringsnota handhaving WABO en Bodem

•

Meerjarenontwikkelingsprogramma 2010-2013

•

Handboek milieuvergunningverlening en -

•

Kadernota Welstandsbeleid (2003)

•

Ligplaatsenbeleid (2000)

•

Leeuwarden (2009)

Uitvoeringsprogramma Monumentenzorg

2010

2010-2013

handhaving (2002)


Rekening 2010

2011

2012

2013

9.406

8.014

14.511

7.716

Lasten

Bedragen x € 1.000 2014 2015

7.319

4.003

Baten

4.836

4.956

7.388

3.459

3.459

3.459

Saldo

-4.570

-3.058

-7.124

-4.257

-3.860

-544

Beleidsproduct


Overige huisvesting

Kosten

50

128

13

Omgevingsvergunning (WABO)

3.629

Handhaving omgevingsrecht

Bouw- en milieutoezicht Cultuurhistorisch beheer

Beleid ISV Kwaliteit gebouwde omgeving

Overige

Totaal

lasten

lasten

46

225

468

-51

379

181

Bedragen x € 1.000 Totaal Saldo baten 179

-45

417

25

-392

573

174

-399

-36

3.592

2.413

-1.180

1.148

170

1.319

51

-1.268

64

7.049

7.113

4.000

-3.113

4

21

25

-25

Woningmarktbeleid

231

641

376

1.247

545

-702

Totaal

294

6.462

7.755

14.511

7.388

-7.124

Uitvoering Collegeprogramma 2010-2014 Bedragen x € 1.000 Bezuinigingen O-06-01

Efficiëntere inzet beleids- en pr-

2011

2012

42

2013

2014

2015

Subdoel C

activiteiten woningbouw O-06-02

Afromen revolving fund monumenten

1.000

-1.000

B

67

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Wonen (6)

Wat willen we bereiken? Strategisch Algemeen doel

Strategische hoofddoelen Bebouwd gebied wordt

Subdoelstellingen A. Hoge bouwtechnische en


Uitvoeren prestatieafspraken woningcorporaties

-

Uitvoeren wijkactieplannen (S)

-

Stimuleren duurzaam gebruik, instandhouding en

en beschermde stadsgezichten,

-

Aanwijzen gemeentelijke monumenten (I)

archeologische waarden en

-

Ontwikkelen Cultuurhistorische Waardenkaart (I)

duurzaam gebruikt, biedt

energetische kwaliteit van en

passende huisvesting voor

flexibiliteit in bestaande (sociale

doelgroepen. Het cultureel

huur) woningen

(S)

erfgoed in bebouwd en landschappelijk gebied behoudt vitaliteit

B. Bescherming en duurzaam beheer van cultureel erfgoed: monumenten

onderhoud (S)

vindplaatsen met een breed draagvlak voor de instandhouding Leeuwarden heeft een

Een evenwichtige

aantrekkelijke

woningvoorraad (via

leefomgeving met een

nieuwbouw)

C. Meer woningen voor midden en hoge

-

Bijsturen van het planaanbod op basis strategisch

-

Stimuleren van gedifferentieerde nieuwbouw in

inkomens

woonprogramma uit Woonplan (S) bestaand bebouwd gebied (S)

goed functionerende woningmarkt D. Wooncarrière maken is mogelijk

-

Bijsturen van het langjarig planaanbod op basis van bevolkings- en huishoudensprognoses (S)

Bouwwerken en werkzaamheden voldoen aan eisen t.a.v. veiligheid,

E. De regelgeving inzake het

-

Opstellen en uitvoeren

-

Implementeren vergunningen

-

Verbeteren procesbeheersing vergunningverlening

omgevingsrecht wordt nageleefd

Handhavinguitvoeringsprogramma’s (S)

duurzaamheid en gezondheid, waarbij tevens het aanzien van de bebouwde omgeving

uitvoeringsprogramma (I) en handhaving (I)

en de historisch-ruimtelijke kwaliteit zijn gewaarborgd * Met de komst van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (WABO) zijn de betreffende vergunningen geïntegreerd in een stelsel (omgevingsvergunning). Deze integrale WABObenadering sluit niet aan op de programma-indeling van de gemeente. Om praktische redenen is daarom het vergunningendeel ingebracht in programma 6 Wonen. Het beleidsmatige deel komt terug in de oorspronkelijke programma’s. Zo is het beleidsmatige deel rondom de WABO-onderdelen bouwen, slopen, monumenten en aanleg opgenomen in dit programma (6). Het beleidsmatige deel rondom het WABO-onderdeel milieu is opgenomen in programma 13 Milieu, energie en water en het WABO-onderdeel uitweg in programma 7 Infrastructuur en

68

bereikbaarheid. Het beleidsmatige deel van de WABO-onderdelen kappen en reclame is opgenomen in programma 14 Woon- en leefomgeving.

2 Beleidsbegroting



Subdoelstellingen

2012

2013

2014

2015

5%

5%

5%

5%

2%

2%

2%

2%

627

975

1.010

1.020

1.020

30

40

40

40

40

1750

1.800

1.800

meting

Bebouwd gebied en cultureel erfgoed A Hoge bouwtechnische en energetische kwaliteit van en flexibiliteit in bestaande (sociale huur) woningen Indicatoren: •

Jaarlijks 5% van de corporatieve huurwoningen 2 energielabels omhoog

•

Energiebesparing ISV3-wijken en Heechterp-

0%

Schieringen B Bescherming en duurzaam beheer van cultureel erfgoed met een breed draagvlak voor de instandhouding Indicatoren: •

Aantal beschermde monumenten (rijks- en

(2009)

gemeentelijk, zowel ondergronds als bovengronds) •

Aantal restauraties incl. herbestemmingen (zowel

•

Het aantal bezoekers van de gemeentelijke website

gesubsidieerd als ongesubsidieerd) 1.435

1.700

per jaar (SIMON4) Evenwichtige woningvoorraad C

Meer woningen voor midden en hoge inkomens Indicator: •

Aandeel meerpersoonshuishoudens in uitleglocaties

86%

86%

86%5

86%

86%

D Wooncarrière maken is mogelijk Indicator

Gewenst versus gerealiseerd woonprogramma (2008)

Huur goedkoop < € 499 (25% van nieuwbouw)

134

110

110

110

110

Huur duur > € 499 (8,5% van nieuwbouw)

156

10

10

10

10

Koop goedkoop < € 160.000 (12,5% van

1

20

20

20

20

Koop midden < € 230.000 (29% van nieuwbouw)

150

85

85

85

85

Koop duur < € 340.000 (16,52% van nieuwbouw)

80

60

60

60

60

Koop exclusief > € 340.000 (8,5% van nieuwbouw)

66

15

15

15

15

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

nieuwbouw)

Eisen bouwwerken, werkzaamheden en ruimtelijke kwaliteit E

De regelgeving inzake het omgevingsrecht wordt nageleefd Indicator: •

Het handhavingsuitvoeringsplan wordt gerealiseerd

•

Alle vergunningen/meldingen worden tijdig en

(2010) 99%

correct afgehandeld

4 5

Samenwerkingsverband Informatisering Monumentenzorg. Het huidige woonplan loopt tot 2013.

69

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

Bebouwd gebied en cultureel erfgoed •

Uitvoeren prestatieafspraken woningcorporaties (S)

X

X

X

X

A

•

Uitvoeren wijkactieplannen (S)

X

X

X

X

A

•

Stimuleren duurzaam gebruik, instandhouding en

X

X

X

X

B

onderhoud (S) •

Aanwijzen gemeentelijke monumenten (I)

X

X

B

•

Ontwikkelen cultuurhistorische waardenkaart (I)

X

X

B

X

X

X

X

C

X

X

X

X

C

X

X

X

X

D

X

X

X

E

Evenwichtige woningvoorraad •

Bijsturen van het planaanbod op basis strategisch woonprogramma uit het woonplan (S)

•

Stimuleren van gedifferentieerde nieuwbouw in bestaand bebouwd gebied (S)

•

Bijsturen van langjarig planaanbod op basis van bevolking- en huishoudenprognoses (S)

Eisen bouwwerken, werkzaamheden en ruimtelijke kwaliteit •

Opstellen en uitvoeren

X

Handhavingsuitvoeringsprogramma(S) •

Implementeren vergunningen

X

E

X

E

uitvoeringsprogramma (I) •

Verbeteren procesbeheersing vergunningverlening toezicht en handhaving (I)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Bebouwd gebied en cultureel erfgoed Speerpunten Uitvoering

De wijkactieplannen zijn in 2011 vastgesteld en er is al begonnen met de eerste

wijkactieplannen

projecten. De gemeente Leeuwarden start in 2012 met de uitvoering van de grotere projecten binnen de wijkactieplannen, waaronder het verduurzamen (energetisch verbeteren) van bestaande woningen, de (fysieke) aanpak van overlast en de openbare ruimte (groen, speelplaatsen).

Uitvoering

In 2011 zullen over de meest relevante woononderwerpen prestatieafspraken met

prestatieafspraken

de corporaties zijn voorbereid. Nieuwe acties die hieruit voortvloeien, zullen vanaf 2012 in uitvoering komen. Inzet is een voortvarende uitvoering van de wijkaanpak; de transformatie en verduurzaming van het bestaande bezit en studentenhuisvesting.

Ontwikkelen

Doel van het opstellen van een cultuurhistorische waardenkaart is het optimaal

cultuurhistorische

borgen en benutten van de kwaliteiten van historisch-ruimtelijke elementen in

waardenkaart

ruimtelijke ontwikkelingen. Dit maakt het noodzakelijk om kennis over historischruimtelijke structuren te inventariseren en beschikbaar te maken. Gemeenten worden per 1 januari 2012 (datum onder voorbehoud) verplicht om in bestemmingsplannen aan te geven op welke wijze met cultuurhistorische waarden rekening wordt gehouden.

70

2 Beleidsbegroting


Algemeen

Het huidige woonplan loopt tot en met 2012. In 2011 vindt revisie van het huidige

Woonplan

woonplan plaats. Op basis daarvan worden de ambities voor de jaren daarna bepaald. In afwachting van de uitkomsten van deze revisie, is de woningbouwproductie mede op basis van de crisismonitor6 voor de komende jaren op 300 gesteld.

Aanwijzen gemeentelijke

In het eerste kwartaal van 2012 zullen ruim 350 objecten als gemeentelijk

monumenten

monument zijn aangewezen. Hiermee is het grote aanwijzingsproject afgerond. Daarna volgt op basis van het uitvoeringsprogramma Monumentenzorg 2010-2013, een aanvulling op dit aanwijzingsproject van enige tientallen objecten.

Risico’s Wijkactieplannen

Een groot aantal voorgenomen acties en projecten in de wijkactieplannen moet nog meer in detail worden uitgewerkt. Het betreft bijvoorbeeld de uitwerking van de herstructurering (o.a. opwaarderen van bestaande woningvoorraad en aanpak van het groene hart in Nylân) en het energetisch verbeteren van zowel corporatie- als particulier bezit. De grotere fysieke ingrepen moeten nog worden gespecificeerd en vragen de nodige, mogelijk complexe, voorbereiding voorafgaand aan realisatie. Initiatief en participatie door bewoners zijn leidend.

Prestatieafspraken

De succesvolle uitvoering van prestatieafspraken is van een groot aantal factoren afhankelijk, onder andere marktomstandigheden en financiële mogelijkheden van partijen. De nieuwe afspraken zullen geënt zijn op het huidige financiële en economische getij.

Evenwichtige woningvoorraad Speerpunt Prioriteren nieuwbouw

In de loop van 2011 worden vraag en aanbod in de woningmarkt herijkt. De uitkomst hiervan is vermoedelijk een aangescherpte ambitie en prioritering in de nieuwbouw. De bedoeling is om scherper te sturen op gewenste nieuwbouw en herstructurering en het afremmen van plannen waar overcapaciteit dreigt. Dit gebeurt op basis van de geprognosticeerde vraag en het huidige planaanbod. Sturen vindt plaats via onder andere het wel of niet meewerken aan ruimtelijke procedures.

Risico

Het succes van de prioritering van de nieuwbouw is mede afhankelijk van de medewerking van ontwikkelende partijen.

Eisen bouwwerken, werkzaamheden en ruimtelijke kwaliteit Algemeen Opstellen en uitvoeren

De uitvoering van het handhavingsbeleid (Kadernota 2009, Uitvoeringsnota 2010)

Handhavingsuitvoerings-

vindt plaats met behulp van een handhavingsuitvoeringsplan (HUP). Handhaving

programma’s

heeft hiermee een programmatisch karakter. Het beleid is risico-gestuurd en legt de focus op naleving. De werkwijze is nog relatief jong en ontwikkelt zich van jaar tot jaar. De beleidsdoelen worden 1x per 4 jaar herijkt. In 2011 zal de verdere implementatie van deze systematiek plaatsvinden, waarbij het inzichtelijk en meetbaar maken van benodigde gegevens centraal staat. Daarna zal een nulmeting plaatsvinden waarna in 2012 m.b.v. het HUP voor 2012, verdere verbetering van het naleefgedrag wordt geambieerd.

Implementeren

In 2011 zal het vergunningenuitvoeringsprogramma worden opgesteld. In dit

vergunningen

programma wordt vastgelegd op welke deelaspecten aanvragen worden getoetst. In

6

Monitor gevolgen kredietcrisis periode december 2009 t/m februari 2010.

71

2 Beleidsbegroting

uitvoeringsprogramma


2012 moet dit programma worden geïmplementeerd.

Risico Legesopbrengsten

Sinds 2009 is als gevolg van de economische crisis een aanzienlijke daling opgetreden van het aantal bouwaanvragen, waardoor er sprake is van forse tekorten op de bouwleges. Gebleken is dat de terugval van het aantal bouwaanvragen niet van tijdelijke aard is. De benodigde formatie is inmiddels gereduceerd tot de minimale omvang, die vereist is om de vergunningverlening nog op een verantwoord basisniveau te kunnen uitvoeren. Dit is echter niet voldoende om de verliezen te compenseren.

72

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7)

Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder T. Koster

L. Kappert


Stadsring (voorbereiding Europaplein)

3.

Mobiliteits- en verkeersmanagement

2.

Drachtsterweg en Overijsselselaan

4.

Verkeersveiligheid


Parkeerbeleidsplan (2004) + actualisatie (2008)

•

Fietsbeleidsplan Richtingwijzer Fiets (2006)

•

Gemeentelijk Verkeers- en vervoersplan, 2011 –

•

Het Bushalteplan toegankelijkheid (2009)

2025, Leeuwarden goed op weg (actualisatie van GVVP uit 2003)


Lasten

Rekening 2010

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015

10.041

13.988

9.508

10.227

10.299

Baten

8.449

12.146

8.188

8.736

9.236

9.293

Saldo

-1.592

-1.842

-1.320

-1.491

-1.063

-1.032

Beleidsproduct


Grond-, wegen waterbouwk. werken Verkeer en vervoer Parkeren

Kosten

1.593

Totaal

lasten

lasten

-510


1.082

-1.082

154

329

381

865

95

-770

1.638

1.552

1.105

4.294

4.828

534

86

3.181

3.267

3.265

-2

1.967

4.156

9.508

8.188

-1.320

Openbaar vervoer Totaal

Overige

10.325

3.385

Uitvoering Collegeprogramma 2010-2014 Bedragen x € 1.000 Intensivering N-07-01

Uitstel reguliere verhoging parkeertarieven (I)

N-07-02

Amendement notitie verkeersveiligheid (I)

2011

2012

2013

-500 -30

2014

2015

500

Subdoel C

30

E Bedragen x € 1.000

Bezuinigingen O-07-01 O-07-02

2011

2012

Korting stelpost infrastructuur met 10% (S)

18

18

Balanssanering (herziening, € 272.000 naar

273

0

2013

2014

2015

Subdoel

18

18

A

500

C

Algemene Reserve) (S) O-07-03

Reguliere verhoging parkeeropbrengsten (S)

O-07-04

Aanbestedingsvoordeel majeure projecten (I)

3.000

-3.000

A

Nieuw in 2012 Bedragen x € 1.000 Bezuiniging O-07-05

2011

Verhoging parkeeropbrengsten per 1-1-2012 (I)

2012

2013

500

-500

2014

2015

Subdoel C

73

2 Beleidsbegroting



Strategisch


Subdoelstellingen


Auto- en fietsverkeer

A. Een acceptabele

-

Stadsring (I)

Een goede doorstroming van

afwikkeling voor

-

Projecten invalswegen: Westelijke Invalsweg, Drachtsterweg,

het gemotoriseerde verkeer en

autoverkeer op de

fietsverkeer op het

Stadsring.

-

Monitoring afwikkeling autoverkeer op de stadsring (S)

Algemeen doel

Overijsselselaan, Mobiliteits- en verkeersmanagement (I)

hoofdwegennet B. Handhaven van de

-

Fietsroute binnenstad – Harlingervaart (I)

gemiddelde fietssnelheid

-

Vervolg fietspad via aquaduct Langdeel naar Boarnsterhim (I)

op het hoofdfietsnet

-

Monitoring fietssnelheid op hoofdfietsnetwerk (S)

-

Parkeergarage Reviusstraat (I)

Een goede parkeerbalans voor

en aanbod van

-

Parkeeronderzoek (S)

zowel het autoparkeren als het

parkeerplaatsen in en

-

Parkeergarage Oosterstraat (I)

fietsparkeren

om de binnenstad op

-

Bezettingsonderzoek fietsenstallingen (S)

-

Verkeersveiligheid; optimalisatie verkeersluwe gebieden, Achter

-

Monitoring verkeersveiligheid (S)

-

Permanente Verkeerseducatie (S)

Parkeren

C. Evenwicht tussen vraag

piekmomenten Een bereikbare en verkeersveilige stad D. Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsenstallingen

Verkeersveiligheid Leeuwarden is verkeersveilig

74

E. Afname aantal verkeersslachtoffers

de Hoven/Willem Lodewijkstraat (I)

2 Beleidsbegroting



Subdoelstellingen

Nulmeting

Meting

(2005)

2009

2012

2013

2014

2015

Auto- en fietsverkeer A Een acceptabele afwikkeling voor autoverkeer op de Stadsring en de invalswegen Indicator: •

Een gemiddelde snelheid van minimaal 25

25,8

29,6

≥25

≥25

≥25

≥25

km per uur in de spitsperioden op de

km/u

km/u

km/u

km/u

km/u

km/u

Stadsring B Handhaven van de gemiddelde fietssnelheid op het hoofdfietsnet Indicator: •

De gemiddelde snelheid op een aantal geselecteerde hoofdfietsroutes

14

13

14

14

14

14

km/u

km/u

km/u

km/u

km/u

km/u

90% (op

<90%

<90%

<90%

<90%

Parkeren C Evenwicht tussen vraag en aanbod van parkeerplaatsen in en om de binnenstad op piekmomenten Indicator: •

Geen

Bezettingsgraad parkeerplaatsen

za in nov.)

binnenstad (binnen de stadsgrachten) D Evenwicht tussen vraag en aanbod fietsenstallingen Indicator:

1.300

240

0-5257

0-525

0

0

•

tekort

tekort

tekort

tekort

tekort

tekort

104

100

Aantal fietsenstallingen Bevorderen van de verkeersveiligheid

E Afname verkeersslachtoffers Indicator: •

Halvering van het gemiddeld aantal verkeersslachtoffers in 2025 t.o.v. de periode 2007-2009

Geen

gemiddeld 118

112

108

slachtoffers per jaar (over de jaren 20072008)

7

Daadwerkelijke tekort tussen de 0 en 525 is afhankelijk van de onderzoeksresultaten van 2011.

75

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

X

X

X

X

A

Auto- en fietsverkeer •

Stadsring (Europaplein) (I)

•

Projecten invalswegen: o

Westelijke Invalsweg fase 2 (I)

X

X

X

o

Drachtsterweg e.o. (I)

X

X

X

o

Overijsselselaan (I)

X

X

X

•

Mobiliteits- en verkeersmanagement (I)

X

X

X

•

Fietsroute Binnenstad-Harlingervaart (I)

X

X

X

•

Vervolg fietspad via aquaduct Langdeel naar

X

X

A X

A

X

A

A B B

Boarnsterhim (I) •

Monitoring afwikkeling autoverkeer op de

X

X

A

X

X

B

X

C

stadsring (S) •

Monitoring fietssnelheid op hoofdfietsnet (S)

Parkeren •

Parkeeronderzoek (S)

X

X

•

Parkeergarage Reviusstraat (I)

X

X

•

Parkeergarage Oosterstraat (I)

X

X

•

Bezettingsonderzoek fietsenstallingen (S)

X

C C

X

X

D

Verkeersveiligheid •

Verkeersveiligheid o

optimalisatie verkeersluwe gebieden

X

X

o

Achter de Hoven/Willem Lodewijkstraat

X

X

•

Monitoring verkeersveiligheid (S)

•

Manifest Verkeersveiligheid (Permanente

X

E

X X

X

E

X

X

E

X

E

Verkeerseducatie (S)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Auto- en fietsverkeer Speerpunten Stadsring (A)

Het verbeteren van de doorstroming op de stadsring is een belangrijke schakel in de verbetering van de bereikbaarheid van Leeuwarden. In het project Stadsring is gekeken naar welke maatregelen nodig zijn om de doorstroming te bevorderen. Dit met nadrukkelijke aandacht voor de leefbaarheid rond de Stadsring en het verbeteren van de uitstraling en de herkenbaarheid van de Stadsring. In 2008 zijn met de vaststelling van ‘Rondje Stad’ de kaders bepaald, waaraan de herinrichting van de Stadsring moet voldoen. De planning van de uitvoering is gekoppeld aan die van het Noordwesttangent en De Haak om Leeuwarden met de aansluiting op de stadsring via de Noordwestelijke en Westelijke Invalsweg. De komende jaren zullen achtereenvolgens het Europaplein (vanaf 2014) en de Valeriusstraat (in 2015) en de Julianalaan (vanaf 2015) worden aangepakt. Omdat met deze maatregelen de komende jaren forse investeringen zijn gemoeid, is voor 2012 een reservering opgenomen voor deze uitvoeringskosten. In 2012 zal de in 2011 gemaakte variantenkeuze voor het Europaplein nader worden uitgewerkt.

76

2 Beleidsbegroting


Drachtsterweg e.o. en

In 2009 is een realisatiebesluit genomen voor het project Drachtsterweg e.o. Daarbij

Overijsselselaan (A)

is gekozen voor een reconstructie van het Drachtsterplein met fietstunnels, de aanleg van een aquaduct, een verdiepte ligging van de Drachtsterweg ter hoogte van de aansluitingen van Goutum en Zuiderburen en een fiets- en vaarverbinding onder de Drachtsterweg. Het project Drachtsterweg e.o. bestaat uit verschillende deelprojecten. Begonnen wordt met de reconstructie van het Drachtsterplein, waarbij vier fietstunnels worden aangelegd. De uitvoering van dit project is in 2011 gestart. Dit deelproject wordt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente uitgevoerd. De andere deelprojecten, zoals het aquaduct, de verdiepte Drachtsterweg en de ongelijkvloerse kruisingen, zullen vanaf 2012 onder verantwoordelijkheid van de provincie worden gerealiseerd. In 2012 wordt de voorbereiding (maken van ontwerp en bestek) voor de Overijsselselaan afgerond. Daarna vindt in de loop van 2012 de aanbesteding plaats en wordt de uitvoering ter hand genomen.

Mobiliteits- en

Vooruitlopend op en tijdens de uitvoering van de grootschalige ingrepen ter

verkeersmanagement

verbetering van de bereikbaarheid van Leeuwarden zijn maatregelen nodig om de

(A)

stad bereikbaar te houden. Het betreft hier een palet van maatregelen, variërend van het stimuleren van het gebruik van andere vervoersmogelijkheden dan de auto in met name het woon-werkverkeer tot fysieke ingrepen, om bestaande routes optimaal te kunnen gebruiken. De in 2012 uit te voeren maatregelen zijn gebaseerd op het plan van aanpak Mobiliteits- en Verkeersmanagement en het Regionaal Convenant Mobiliteitsmanagement voor de regio Leeuwarden. In 2011 zijn de eerste maatregelen reeds aan de deelnemende convenantpartners aangeboden. Verder is de nulmeting uitgevoerd en zijn de inventarisaties bij de werkgevers afgerond. In 2012 wordt dit voortgezet. In 2011 wordt gestart met de aanleg van het transferium Hemriksein, waar vanaf begin 2012 een pendelbus tijdens de spitsperioden naar de binnenstad v.v. gaat rijden. Ook wordt doorgegaan met het werven van nieuwe convenantpartners.

Bezuiniging Herziening

Zie toelichting in Bijlage A: Overzicht mee- en tegenvallers (I: nummer 5.16).

balanssanering Algemeen Westelijke Invalsweg

De Westelijke Invalsweg wordt gefaseerd uitgevoerd. De eerste fase loopt van de aansluiting op De Haak tot en met de rotonde bij de Zwettestraat. Deze eerste fase bestaat uit verschillende onderdelen. Het weggedeelte ten zuidwesten van het Van Harinxmakanaal inclusief de spoorkruisingen zal in samenhang met De Haak worden uitgevoerd door Prorail. De weg-/waterkruising met het Van Harinxmakanaal wordt uitgevoerd als aquaduct door de provincie. Het weggedeelte ten oosten van het Van Harinxmakanaal tussen het aquaduct tot en met de aansluiting op de Zwettestraat zal eveneens onder verantwoordelijkheid van de provincie worden uitgevoerd. De eerste onderdelen van het werk zijn in 2011 aanbesteed. De uitvoering loopt door tot en met 2014. Voor fase 2 van de Westelijke Invalsweg, die loopt van de Zwettestraat tot en met de aansluiting op de Tesselschadestraat, is in 2011 een realisatiebesluit genomen. In 2012 zal de ruimtelijke procedure voor fase 2 worden opgestart. In 2011 is de verbinding voor fietsers en voetgangers tussen Zuiderburen en de

Vervolg fietsroute via Aquaduct Langdeel

Mardyk (met een beweegbare fiets/voetbrug) over de Nauwe Greuns tot stand gekomen. Ook is er een verbinding voor fietsers en voetgangers ontstaan met de Hounsdyk, zodat verschillende ommetjes van en naar Zuiderburen gemaakt kunnen

77

2 Beleidsbegroting


worden. In 2012 zal in samenwerking met de gemeente Boarnsterhim verder worden gewerkt aan het vervolg van de route op het grondgebied van de gemeente Boarnsterhim, zodat een kortsluitende route ontstaat naar het dorp Warten (en verder naar Earnewâld/Alde Feanen). Fietsroute Binnenstad -

Een van de onderdelen van de revitalisering van het kantorengebied

Harlingervaart

Tesselschadestraat is het upgraden van de Harlingertrekweg als onderdeel van het hoofdfietsroutenetwerk. Dit kan uitgevoerd worden nadat de parkeergarage Reviusstraat gereed is en de parkeerdruk is afgenomen. Deze route verbindt de binnenstad met het fietspad naar Ritsumasyl. De voorbereidingen zullen in 2012 starten en de uitvoering staat gepland voor 2014.

Actualisatie fietsplan

In 2012 zal het vigerende beleidsplan voor het fietsverkeer ‘Richtingwijzer fiets’ uit 2006 worden geactualiseerd.

Parkeren Algemeen Parkeergarage Oosterstraat

In 2012 start de bouw van een ondergrondse parkeergarage achter de Nieuwe Oosterstraat, aan de Gedempte Keizersgracht. De parkeergarage krijgt 2 parkeerlagen en biedt plaats aan ruim 250 auto's. Op werkdagen is de garage alleen beschikbaar voor de provincie Fryslân, op donderdagavond, zaterdag en koopzondagen is de parkeergarage ook beschikbaar voor het publiek. De bouw van de parkeergarage, met een voetgangersentree in de Nieuwe Oosterstraat geeft een extra impuls aan de maatregelen die ingezet zijn vanuit het project Binnenstad Boppe.

Parkeergarage

Na het afronden van de planologische procedures in 2011 zal de bouw in 2012

Reviusstraat

starten.

Bezuiniging Verhoging

De raad heeft bij de programmabegroting 2011 besloten de reguliere verhoging van

parkeeropbrengsten

de parkeertarieven van 10% in 2011 uit te stellen naar 2013. Voornaamste reden hiervoor was dat door allerlei werkzaamheden in de stad de parkeervoorzieningen op de korte termijn nog niet het gewenste niveau zouden hebben. Inmiddels zijn alle parkeerautomaten vervangen en is de parkeergarage Zaailand sinds begin maart 2011 weer open. In alle parkeergarages en het overgrote deel van het parkeren op maaiveld8 kan met pin worden betaald of met de mobiele telefoon. Kortom, er is een behoorlijke kwaliteitsslag gemaakt. Daarom wordt de verhoging van de parkeertarieven niet uitgesteld naar 2013, maar per 1 januari 2012 al doorgevoerd.

Verkeersveiligheid Speerpunt Verkeersveiligheid (E)

Optimalisatie van verkeersluwe gebieden/Frittemastate Het areaal aan 30 km/uur wegen is in Leeuwarden de afgelopen jaren zoveel mogelijk uitgebreid in aantal en omvang. Daarbij is in eerste instantie volstaan met een sobere inrichting die voldoet aan de minimumeisen. Een sobere inrichting betekent dat in ieder geval de ingangen van een 30 km-gebied gemarkeerd moeten worden. Dit is in veel straten gebeurd met twee strepen op de weg met het bord 30 km/uur erbij. Daarnaast werden infrastructurele maatregelen getroffen bij knelpunten in het gebied. In verband met de optimalisatie van verkeersluwe gebieden zal in 2012 vervolgens moeten worden bekeken welke extra maatregelen

8

Het niveau van de straat of omliggende grond.

78

2 Beleidsbegroting


in welke gebieden nog nodig zijn. Daarom wordt voor de Frittemastate gerekend met benodigde meerkosten van € 150.000. Achter de Hoven/Willem Lodewijkstraat De route Gardeniersweg, Achter de Hoven en Willem Lodewijkstraat maakt onderdeel uit van de hoofdwegenstructuur van de stad. Om de verkeersveiligheidssituatie op deze route verder te optimaliseren zijn op deze route maatregelen gewenst. In 2012 zullen daartoe verkeersmaatregelen in de Achter de Hoven en de Willem Lodewijkstraat (waaronder het kruispunt met de Spoorstraat) verder worden voorbereid en uitgewerkt. Manifest Verkeersveiligheid Fryslân 2011-2015 In 2011 heeft de gemeente Leeuwarden het Manifest Verkeersveiligheid Fryslân 2011-2025 ondertekend. Dit manifest heeft tot doel om binnen Fryslân tot een gezamenlijke uitvoering te komen van de Friese Strategie Verkeersveiligheid 20102025. Deze strategie is gericht op een halvering in 2025 van het aantal ernstige verkeersslachtoffers ten opzichte van de aantallen in 2010. Aan de gemeenten die het manifest hebben ondertekend, stelt de provincie € 1 per inwoner beschikbaar voor met name verkeerseducatie in de periode 2011 tot en met 2015. Dit onder de voorwaarden dat een gemeente een zelfde bedrag hiervoor vrijmaakt en dat een jaarlijks uitvoeringsprogramma wordt opgesteld. De maatregelen die Leeuwarden in dit kader uitvoert, zijn vastgelegd in het uitvoeringsplan Permanente VerkeersEducatie. De gemeentelijke bijdrage is gedekt uit reguliere middelen voor verkeer en vervoer.

79

2 Beleidsbegroting

80


2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Dienstverlening (8)

Programma Dienstverlening (8) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Wethouder T. Koster

S. van den Broek

Speerpunten voor het begrotingsjaar -


Visiedocument dienstverlening (2005)

•

Klantcontact strategie (2008)

•

Leeuwarden heeft Antwoord©: op weg naar

•

Kwaliteitshandvest (2011)

excellente dienstverlening (2008)


Bedragen x € 1.000 2014 2015

Rekening 2010

2011

2012

2013

Lasten

3.802

3.320

3.486

3.486

3.486

3.486

Baten

1.737

1.725

1.552

1.552

1.552

1.552

Saldo

-2.065

-1.595

-1.934

-1.934

-1.934

-1.934

Beleidsproduct


Kosten

Advisering derden burgerzaken Persoonsinformatie Burgerlijke stand Indentificerende documenten Totaal

0

Overige

Totaal

lasten

lasten


9

45

54

61

7

1.034

90

1.124

183

-941

355

53

408

128

-280

1.440

460

1.900

1.180

-720

2.838

648

3.486

1.552

-1.934


2011

Investering stadshal t.v.b. dienstverlening

2012 0

2013

2014

2015

Subdoel C

(door amendement beperkt tot € 600.000, vervolgens vrijgevallen en vervangen door structurele kapitaallast, zie N-08-02) (I) N-08-02

Afschrijven op investering stadshal

-63

C

(vervangt N-08-01) (S)

81

2 Beleidsbegroting



Strategisch


Subdoelstellingen

Betrouwbare dienstverlening

A.


Algemeen doel 80% van alle klantvragen aan de

-

Het KCC voert procesregie: grip op klantcontact (S)

gemeente Leeuwarden wordt

-

Eenduidig en snel antwoord: ‘in 1 keer goed’ (S)

Wij verbeteren onze

-

Analyseren klantvraag en initiëren van verbeteracties (S)

dienstverlening continu

-

Kwaliteit productenaanbod (S)

-

Leren van klachten en bezwaren (S)

-

Uitvoering borgingsplan leesbaar Leeuwarders (S)

-

Verdere uitbreiding digitaal kanaal (S)

-

Verbeteracties worden via alle kanalen (=multichannel)

afgehandeld in het Klantcontactcentrum (KCC) B.

Transparante

Vrije kanaalkeuze voor de

dienstverlening

klant. Contact is mogelijk

via één

via:

C.

Alle kanalen zijn optimaal toegankelijk

herkenbare ingang waarin de

1.

website/ digitaal loket

klant centraal

2.

telefoon

staat

3.

balie

4.

post/email

Minimale belasting van de klant

D.

Uniforme informatie via alle kanalen

E.

Administratieve lastenverlichting

doorgevoerd (S)

-

Eenmalige gegevensuitvraag (S)

-

Optimalisering processen: processen sneller laten

-

We vertrouwen de klant: vermindering bewijslast (S)

verlopen (S)

82

2 Beleidsbegroting



Subdoelstellingen Betrouwbare dienstverlening A

2012

2013

2014

2015

meting

80% van alle klantvragen aan de gemeente Leeuwarden wordt afgehandeld in het Klantcontactcentrum (KCC). Indicatoren:

(2008)

•

klanttevredenheid digitale dienstverlening

6,9

7,4

7,6

7,8

7,8

•

klanttevredenheid telefonie

7,3

7,7

7,9

8,0

8

•

klanttevredenheid balie

7,8

7,8

7,9

8,0

8

9%9

≤10%

≤10%

≤10%

≤10%

28%10

≤20%

≤20%

≤20%

≤20%

14,8%11

≤25%

≤25%

≤25%

≤25%

≥60%12

≥60%

≥60%

≥60%

≥60%

66%13

75%

75%

75%

75%

Bron: Benchmarking Publiekszaken, Klanttevredenheidsonderzoek

B

Wij verbeteren onze dienstverlening continue Indicatoren: •

percentage bezwaarschriften inzake de Algemene Wet Bestuursrecht dat gegrond is verklaard

•

percentage bezwaarschriften inzake de Wet Werk en

•

percentage formele klachten dat gegrond is verklaard

Bijstand dat gegrond is verklaard.

Vrije kanaalkeuze voor de klant C

Alle kanalen zijn optimaal toegankelijk Indicatoren: •

score Checklist Dienstverlening

•

score Checklist Monitor Overheid.nl

WEBSITE/ DIGITAAL LOKET

(2007)

•

aantal webdiensten

0

36

38

40

40

•

aantal aanvragen (x 1000) via digitaal loket op

0

≥50

≥50

≥50

≥50

jaarbasis TELEFOON

(2008)

•

20sec

20sec

20sec

20sec

20sec

71%

80%

80%

80%

80%

59%

65%

70%

75%

75%

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Fase 1

Fase 4

Fase 4

Fase 5

Fase 5

de door de gemeente Leeuwarden gehanteerde normatieve wachttijd voor het opnemen van de telefoon via het centrale publieksnummer (in seconden)

•

percentage van de gevallen waarin deze norm wordt gehaald

BALIE •

de gerealiseerde wachttijd voor de centrale publieksbalie (% minder dan 5 minuten)

Bron Telefoon en Balie: Benchmarking Publiekszaken

D

Uniforme informatie via alle kanalen Indicatoren: •

Management van contactkanalen gebeurt

(2008)

geïntegreerd over alle kanalen. Bron: Benchmarking Publiekszaken •

In welke fase van het programma Overheid heeft Antwoord© bevindt de gemeente zich.

9

Benchmarking Publiekszaken 2008 Benchmarking Publiekszaken 2009 Benchmarking Publiekszaken 2008 12 Checklist Dienstverlening 2010 13 Benchmarking Publiekszaken 2008 10 11

83

2 Beleidsbegroting


Nul-

Subdoelstellingen Minimale belasting van de klant E

2012

2013

2014

2015

meting

Uniforme informatie via alle kanalen (2008)

Indicatoren: •

Beschikt de publieksdienst over een centraal

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

klantinformatiesysteem (contactdatabase), waarin klantinformatie kan worden vastgelegd? Bron: Benchmarking Publiekszaken

Toelichting op de subdoelstellingen Vrije kanaalkeuze voor de klant Percentage van de gevallen

Antwoord© heeft als landelijke norm vastgesteld dat in 80% van de gevallen de

waarin deze norm wordt

wachttijd voor het opnemen van de telefoon via het centrale publieksnummer

gehaald

maximaal 20 seconden is. In navolging hiervan is het gewenste effect per 2012 bijgesteld en gelijkgesteld aan de landelijke norm.

Aantal aanvragen (x 1000)

De cijfers van 2009 en 2010 laten zien dat met de toename van het aantal

via digitaal loket op

webdiensten het aantal aanvragen via het digitale loket op jaarbasis niet in

jaarbasis

evenredig meestijgt. Daarom is het gewenste effect per 2013 naar beneden bijgesteld.

84

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

X

X

X

X

A

Betrouwbare dienstverlening •

Het KCC voert procesregie: grip op klantcontact (S)

•

Eenduidig en snel antwoord: ‘in 1 keer goed’ (S)

X

X

X

X

A

•

Analyseren klantvraag en initiëren van

X

X

X

X

B

verbeteracties (S) •

Kwaliteit productenaanbod (S)

X

X

X

X

B

•

Leren van klachten en bezwaren (S)

X

X

X

X

B

•

Uitvoering borgingsplan leesbaar Leeuwarders (S)

X

X

X

X

B

X

X

X

X

C

X

X

X

X

D

Vrije kanaalkeuze voor de klant •

Verdere uitbreiding digitaal kanaal (S)

•

Verbeteracties

worden

via

alle

kanalen

(=multichannel) doorgevoerd (S)

Minimale belasting van de klant •

Eenmalige gegevensuitvraag (S)

X

X

X

X

E

•

Optimalisering processen: processen sneller laten

X

X

X

X

E

X

X

X

X

E

verlopen (S) •

We vertrouwen de klant: vermindering bewijslast (S)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Betrouwbare dienstverlening Algemeen Continue verbetering

Het behoud en de verbetering van de huidige kwaliteit van de gemeentelijke

van de dienstverlening

dienstverlening is een doorlopend proces waar de gemeente blijvend aandacht voor heeft. Het realiseren van bestaande doelstellingen gebeurt in 2012 binnen nog beschikbare middelen. Er is geen budget voor nieuwe investeringen. Een nieuwe visie op de dienstverlening vanaf 2013 wordt voorbereid. Daarin worden ook de verschillende landelijke ontwikkelingen meegenomen, die het rijk al dan niet ‘verplicht vrijwillig’ oplegt.

Vrije kanaalkeuze voor de klant Intensivering Vrijval investering

Zie toelichting Bijlage A: Overzicht mee- en tegenvallers (I: nummer 3.11)

stadshal

85

2 Beleidsbegroting

86


2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Politiek bestuur (9)

Programma Politiek bestuur (9) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Burgemeester Crone

L. van Santen


Raad (her)kenbaar voor burgers

2.

Gemeentelijke herindeling Boarnsterhim

3.

Burgerschap


•

Levi 2030 (1998)

•

Stadsvisie Leeuwarden, fier verder! (2008)

•

Samenwerkingsagenda Leeuwarden-Provincie

kroon van Fryslân en Stadsconvenant Stadsregio Leeuwarden (2009) •

2011-2021 •

Convenant Westergozone 2009 - 2013

•

Leeuwarden internationaal (2011)

Visiedocument Stadsregio Leeuwarden De

Nota Raadscommunicatie en burgerparticipatie 2011- 2014

•

Nota De raad in actie (2005)


Bedragen x € 1.000 2014 2015

Rekening 2010

2011

2012

2013

Lasten

9.198

8.405

8.182

8.185

8.168

8.152

Baten

1.072

513

456

456

456

456

Saldo

-8.126

-7.892

-7.726

-7.729

-7.712

-7.696

Beleidsproduct


kosten

Gemeenteraad

Overige

Totaal

lasten

lasten


690

1.560

2.250

College van B&W

7

3.323

2.602

5.932

456

-2.250 -5.476

Totaal

7

4.012

4.163

8.182

456

-7.726

Uitvoering Collegeprogramma 2010-2014 Bedragen x € 1.000 Bezuiniging O-09-01

Politiek bestuur incl. ondersteuning (S)

2011 100

2012

2013

2014

2015

Subdoel A-E

87

2 Beleidsbegroting



Strategisch


Subdoelstellingen

Goede volksvertegenwoordiging

A.


Algemeen doel

B.

Goed functioneren van

-

Scholen en trainen van raadsleden (S)

raad en raadsleden

-

Het organiseren en afleggen van werkbezoeken (S)

Een goede publieke

-

De burger informeren over het werk van de gemeenteraad

-

Duidelijk en begrijpelijk communiceren met de burger over

verantwoording

(persberichten, internet, stadsposters) (S) wat de raad wil en wat gedaan is (S) -

Het maken van een publieksgerichte verantwoording van beleid (S)

Een transparant,

Helder en consistent beleid

C.

effectief en

Herkenbare en duidelijke

-

Kwaliteit producten P&C cyclus verder verbeteren (S)

beleidspunten

-

Het ondersteunen van de raad (S)

-

Midtermreview collegeprogramma 2010-2014 (I)

-

Tijdig betrekken van de burger bij plan- en

samenwerkend bestuur

D.

Betrokkenheid van de burgers bij het

beleidsvoorbereiding door middel van doelgroepgerichte

ontwikkelen van beleid

communicatie (S) -

Het optimaliseren van de toegankelijkheid en beschikbaarheid van de communicatie tussen burger en raad (S)

Versterking positie Leeuwarden

E.

In Landelijke onderzoeken

-

Samenwerken binnen de regio, Nederland en Europa (I)

scoort Leeuwarden goed

-

De implementatie en borging van de inhoud en

op het onderdeel sterkte

onderliggende filosofie van de stadsvisie en andere relevante

positie Leeuwarden.

ontwikkelingskaders (S) -

88

Stadsmarketing (S)

2 Beleidsbegroting


Nul-

Subdoelstellingen Goede volksvertegenwoordiging A

2012

2013

2014

2015

7.7

7,7

7,8

7.8

7,7

7,8

7,8

7.9

nvt

nvt

55%14

nvt

meting

Goed functioneren van raad en raadsleden. (2008)

Indicator: •

Goede kwaliteit van besluitvorming en vergaderingen

•

Toegankelijkheid van raad en raadsleden

6.5

naar het oordeel van raadsleden. Bron: Digitale burgerpanel en Gemeente-enquête

B

Een goede publieke verantwoording. Indicator: •

Opkomst gemeenteraad verkiezingen

o

Absoluut percentage (2002:

(2010) 50,6%

56.23%;2006:56,78%; 2010:50.6%)

o •

Relatief percentage t.o.v. de G32

nvt - 0,6%

Oordeel burger over kwaliteit gemeentelijke informatie

nvt

nvt

+2,5%

nvt

6,0

6,5

7

7

Bron: CPB en Gemeente-enquête

Helder en consistent beleid C

Herkenbare en duidelijke beleidspunten (aanbiedingsbrief, programmabegroting, jaarstukken en beleidsnota’s). Indicator: •

Het percentage raadsleden dat de aanbiedingsbrief,

68%

80%

81%

82%

83%

68%

69%

70%

71%

72%

programmabegroting en jaarstukken als helder en consistent typeert. •

Het percentage raadsleden dat van mening is dat, op basis van beleidsnota’s, zijn kaderstellende en controlerende rol voldoende tot goed kan uitvoeren.

Bron: Gemeenteraad

D

Betrokkenheid van de burgers bij het ontwikkelen van beleid. Indicator •

Percentage burgers, dat vindt dat hij tijdig wordt

(2007) 19%

65%

66%

betrokken bij het ontwikkelen van beleid •

Percentage burgers, dat vindt dat hij invloed kan

54 %

75%

75%

uitoefenen op het beleid Bron: Gemeente-enquête

Versterking positie Leeuwarden E

In Landelijke onderzoeken scoort Leeuwarden goed op het onderdeel sterkte positie Leeuwarden. Indicator: •

Positie van Leeuwarden op de schaal van 1 tot 50 (in de Atlas voor gemeenten worden 50 steden op 40 punten

(2008) 31

27

25

25

25

3

2

2

2

met elkaar vergeleken. •

Positie van Leeuwarden op de schaal van 1 tot 68 van Noord Nederlandse gemeenten

(2009) 4

Bron: Elsevier- onderzoek ‘De beste gemeente’15

14

De ambitie is ambitieus gebleken, gezien de landelijke tendens, maar blijft gehandhaafd. Leeuwarden wordt vergeleken met de gemeenten uit de Noord Nederlandse provincies Friesland, Groningen en Drenthe. 15

89

2 Beleidsbegroting


Toelichting op de subdoelstellingen Helder en consistent beleid Percentage burgers, dat

In 2008 was de realisatie eveneens 19%. Via een kwalitatief onderzoek zal

vindt dat hij tijdig wordt

worden achterhaald waarom de realisatie zo laag is. De ambitie van een score

betrokken bij het

van 60% wordt vooralsnog gehandhaafd. De meting vindt eens in de twee jaar

ontwikkelen van beleid

plaats.

90

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

Goede volksvertegenwoordiging •

Scholen en trainen van raadsleden(s)

X

X

X

X

A

•

Het organiseren en afleggen van werkbezoeken(s)

X

X

X

X

A

•

De burger informeren over het werk van de

X

X

X

X

B

X

X

X

X

B

X

X

X

X

B

X

X

X

X

C

gemeenteraad (persberichten, internet, stadsposters)(s) •

Duidelijk en begrijpelijk communiceren naar de burger over wat de raad wil en wat gedaan is(s)

•

Het maken van een publiekgerichte verantwoording van beleid(s)

Helder en consistent beleid •

Kwaliteit producten P&C cyclus verder verbeteren (s)

•

Het ondersteunen van de raad (s)

X

X

X

X

C

•

Tijdig betrekken van de burger bij plan- en

X

X

X

X

D

X

X

X

X

D

X

X

X

X

E

X

X

X

X

E

X

X

X

X

E

beleidsvoorbereiding door middel van doelgroepgerichte communicatie (s) •

Het optimaliseren van de toegankelijkheid en beschikbaarheid van de communicatie tussen burger en raad (s)

Versterking positie Leeuwarden •

Samenwerken binnen de regio, Nederland en internationaal (i)

•

De implementatie en borging van de inhoud en onderliggende filosofie van de stadsvisie en andere relevante ontwikkelingskaders (s)

•

Stadsmarketing (s)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Goede volksvertegenwoordiging Speerpunt Raad (her)kenbaar voor

In (najaar) 2011 wordt het geactualiseerde raadscommunicatieplan vastgesteld.

burgers (A)

Visie in dit plan is dat de raad (her)kenbaar moet zijn voor de burgers. Ter uitvoering wordt een werkplan opgesteld met voorgenomen activiteiten, tijdspad en middelen.

Helder en consistent beleid Speerpunt Burgerschap

Burgerschap en maatschappelijk ondernemerschap staan centraal in het beleid van de gemeente. De gemeente wil meer ‘loslaten’ en mensen de ruimte geven om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun leven en omgeving. Burgerschap rendeert immers, in de vorm van een hoge kwaliteit van de (sociale en fysieke) leefomgeving en/of lagere kosten voor de overheid voor die leefomgeving. Dit vraagt een omslag in denken en doen bij zowel burgers als ambtenaren. In de periode 2012-2014 wordt hier op structurele wijze per beleidsprogramma meer

91

2 Beleidsbegroting


inhoud en vorm aan gegeven. In de communicatie hierover wordt rekening gehouden met de burgerschapsstijlen die per buurt of zelfs postcodegebied in Leeuwarden bekend zijn.16 Tevens wordt nagegaan waar verantwoordelijkheden tussen burgers en overheid vorm moeten worden gegeven. Versterking positie Leeuwarden Speerpunt Gemeentelijke herindeling

In 2012 zal de nadruk in het dossier ‘herindeling Boarnsterhim’ liggen op het

Boarnsterhim

afronden van het herindelingsontwerp (april). Daarna zal de tweede fase ingaan: voorbereiding samengaan deel van de organisatie van Boarnsterhim en Leeuwarden. Het gaat daarbij om taken, mensen en harmonisatie van beleid. Ook zal er aandacht blijven voor andere ontwikkelingen rondom Leeuwarden zoals de samenwerking van de Middelseegemeenten.

16

Uit onderzoek naar burgerschapsstijlen in Leeuwarden, door bureau Motivaction.

92

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10)

Programma Veiligheid, Openbare orde en handhaving (10) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Bestuur en Middelen

Burgemeester Crone

S. Tolsma


Nieuwbouw brandweerkazerne

3.

Aanpak jeugdoverlast en drugsoverlast

2.

Voorbereiding regionalisering brandweer

4.

Toezicht en handhaving in de binnenstad


Beleidsplan veiligheid 2010-2014

•

Beleidsplan Brandweer Leeuwarden 2009-2012

•

Jaar actieprogramma integrale veiligheid (2011)

•

Beleidsplan Brandweerzorg gemeente Boarnsterhim

•

Plan van aanpak kwaliteitsverbetering

•

Rampenplan gemeente Leeuwarden 2009-2013

•

Beleidsplan Veiligheidsregio Fryslân

•

Regionaal Crisisplan

2010-2013 brandweerzorg gemeente Leeuwarden (2010)


Lasten

Rekening 2010

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015

11.042

11.029

10.679

10.595

10.492

10.281

Baten

493

415

294

294

294

294

Saldo

-10.548

-10.613

-10.386

-10.302

-10.199

-9.988

Beleidsproduct


Brandweer

288

Rampenbestrijding Integraal veiligheidsbeleid Totaal

288

kosten

Overige

Totaal


lasten

lasten

baten

5.743

910

6.941

148

64

676

740

45

-6.793 -695

2.602

396

2.998

100

-2.898

8.409

1.982

10.679

294

-10.386

2012

2013

2014

Uitvoering Collegeprogramma 2010-2014 Bedragen x € 1.000 Intensiveringen N-10-01

Veiligheidsmiddelen incl.

2011 -175

2015 175

Subdoel A

Veiligheidshuis (I) N-10-02

Amendement projecten op

-125

125

A

gebied veiligheid (I) Bedragen x € 1.000 Bezuiniging O-10-01

Formatievermindering

2011 100

2012

2013

2014

2015

Subdoel B

stadswachten (2Fte) (S)

93

2 Beleidsbegroting




Subdoelstellingen


Criminaliteit en overlast

A.

-

Algemeen doel Vermindering van criminaliteit en

Criminaliteit en overlast worden

overlast door persoonsgerichte

aangepakt.

aanpak.

B.

Vermindering van criminaliteit en overlast door gebiedsgerichte

Aanpak op maat criminele en overlastgevende personen (S)

-

Wijkgerichte aanpak (m.n. ISV wijken) (I)

-

Aanpak van jeugdoverlast (I)

aanpak.

In

Openbare orde en misdaad

Voorkoming en bestrijding van

-

Ingrijpen bij (dreigende) verstoring openbare orde (S)

Leeuwarden

De openbare orde in

C.

verstoring van de openbare orde door

-

Opleggen huisverboden en sluiting woningen indien

weet en voelt

Leeuwarden wordt

inzet bevoegdheden burgemeester.

iedereen zich

gehandhaafd en

veilig

(georganiseerde) misdaad

D.

wordt aangepakt

Fysieke veiligheidsrisico’s

noodzakelijk (S)

Aanpak van georganiseerde misdaad

-

Aanpak mensenhandel (I)

door bestuurlijke instrumenten.

-

Aanpak woonoverlast kamerverhuur (I)

E. De brand- en ongevalbestrijding in de

De fysieke veiligheidsrisico’s in

gemeente Leeuwarden is op basis van

de gemeente Leeuwarden

onderkende fysieke veiligheidsrisico’s

worden onderkend en beheerst

voorbereid en wordt adequaat

-

de fysieke veiligheidsrisico’s worden geïnventariseerd (S)

-

aspecten brandveiligheid worden bestuurlijk en organisatorisch ingebed (S)

-

uitgevoerd.

voorzien in een advies en rapportage over de mate van operationele voorbereiding op de onderkende fysieke veiligheids-restrisico’s (I)

F.

De rampenbestrijding in de gemeente

-

risicobeperkende maatregelen en/of aanpassen van de

onderkende fysieke veiligheidsrisico’s

-

Implementatie van de Wet op de Veiligheidsregio (I)

voorbereid en wordt adequaat

-

Opleiden en oefenen van de bij de rampen- en

Leeuwarden is op basis van

uitgevoerd.

94

regionale crisisorganisatie(S)

crisisbestrijding betrokken medewerkers (S)

2 Beleidsbegroting


Wat willen we bereiken? Nulmeting

2012

2013

2014

2015

Subdoelstellingen Criminaliteit en overlast A Vermindering van criminaliteit en overlast door persoonsgerichte aanpak. •

Het aantal veelplegers dat in 2014 een jaar delictvrij is

nvt

nvt

5

•

Het aantal etnisch gerelateerde risicojongeren (60) dat

10

10

10

10

nvt

nvt

-5%

nvt

nvt

nvt

5,0

nvt

+1.0

nvt

nvt

nvt

-10%

nvt

Altijd

Altijd

Altijd

Altijd

Altijd

Altijd

Altijd

altijd

Max

Max

Max

Max

100%

100%

3

3

100%

100%

nvt

jaarlijks wordt opgespoord en een traject krijgt aangeboden richting werk, scholing. •

Overlast veroorzaakt door dak- en thuisloze drugsverslaafden (uitgedrukt in aantal incidenten (bron politiecijfers)).

(2002) 135 Incidenten

B Vermindering van criminaliteit en overlast door gebiedsgerichte aanpak. •

Wijkveiligheidsindex binnenstad en wijken (2014 minimaal score 5,0 Binnenstad; de ISV wijken minimaal 1 punt beter)

•

Vermindering woonoverlast met 5% in 2014 t.o.v. 2009 (uitgedrukt in aantal incidenten (bron politiecijfers)

(2009)

-5%

nvt

1471 Incidenten (2009)

•

Opleggen aantal huisverboden

581 inc.

nvt

nvt

19 huisverboden

Openbare orde en misdaad C Voorkoming en bestrijding van verstoring van de openbare orde door inzet bevoegdheden burgemeester. •

toepassen (nood)bevoegdheden burgemeester bij (dreigende) verstoring van de openbare orde op straat maar ook in de privé-sfeer als overlast aan de orde is.

•

Toepassen artikelen 184 en 174 en 175a Gemeentewet om woningen bij ernstige overlast te kunnen sluiten (aanpak woonoverlast i.r.t. onder meer kamerverhuur)

D Aanpak van georganiseerde misdaad door bestuurlijke instrumenten. •

Inzet van bestuurlijke instrumenten

Fysieke veiligheidsrisico’s E De brand- en ongevalbestrijding in de gemeente Leeuwarden is op basis van onderkende fysieke veiligheidsrisico’s voorbereid en wordt adequaat uitgevoerd. •

De fysieke veiligheidsrisico’s zijn bekend.

•

Aantoonbaar accurate (uitruk)procedures,

100% 100% 3,75

3,25

3

bereikbaarheidskaarten en aanvalplannen voor de brandweer afgemeten aan de overschrijdingsindex: •

Brandveiligheidsbeleid en de bereikbaarheid voor

100% 100%

hulpverleningsdiensten en bluswatervoorzieningen zijn ingebed in ruimtelijke ordening, vergunningverlening en voorlichting.

95

2 Beleidsbegroting


Nulmeting

2012

2013

2014

2015

100% 100%

100%

100%

Subdoelstellingen F De rampenbestrijding in de gemeente Leeuwarden is op basis van onderkende fysieke veiligheidsrisico’s voorbereid en wordt adequaat uitgevoerd. •

De planvorming is op orde, waarmee de crisisorganisatie in stand wordt gehouden (onder meer(regionaal) crisisplan, rampbestrijdingsplan)

Toelichting op de subdoelstellingen Criminaliteit en overlast De gemeente ontvangt voor veiligheidsbeleid vanaf 2012 geen geld (Montfransgelden) meer van het Rijk. Deze bezuiniging wordt van 2012 tot en met 2014 deels door de gemeente gecompenseerd. Met de middelen die nog beschikbaar zijn wordt geprobeerd de criminaliteit en overlast in Leeuwarden verder te verminderen en tenminste het huidige niveau van veiligheid te behouden. Maar het gewenste effect (uitgedrukt in aantallen en percentages) is naar beneden bijgesteld. Openbare orde en misdaad De bevoegdheden van de burgemeester worden conform afspraken volledig en structureel uitgevoerd. Het is van belang dat toezicht van handhaving goed en voldoende is geregeld, anders is het opleggen van verboden weinig zinvol. Dit betreft zowel gemeentelijke handhaving als handhaving door politie en uiteindelijke afwikkeling van zaken door het Openbaar Ministerie.

96

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

X

X

X

X

A

Criminaliteit en overlast •

Aanpak op maat criminele en overlastgevende personen (S)

•

Wijkgerichte aanpak (m.n. ISV wijken) (I)

X

B

•

Aanpak van jeugdoverlast (I)

X

B

Openbare orde en misdaad •

Ingrijpen bij (dreigende) verstoring openbare orde

x

X

X

X

C

X

X

X

X

C

(S) •

Opleggen huisverboden en sluiting woningen

•

Aanpak mensenhandel (I)

X

•

Aanpak woonoverlast kamerverhuur (I)

X

X

X

X

X

X

E

X

X

X

X

E

indien noodzakelijk (S) D D

Fysieke veiligheidsrisico’s

•

Fysieke veiligheidsrisico’s worden geïnventariseerd (S)

•

Aspecten brandveiligheid worden bestuurlijk en organisatorisch ingebed (S)

•

Voorzien in een rapportage over operationele

E

X

voorbereiding op de fysieke veiligheids-restrisico’s (I)

•

Risicobeperkende maatregelen en/of aanpassen

X

X

X

X

X

X

X

X

F

van de regionale crisisorganisatie (S)

•

Implementatie van de Wet op de veiligheidsregio

F

(I)

•

Jaarlijks opleiden en oefenen van de bij de

X

X

F

rampen- en crisisbestrijding betrokken medewerkers (S)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Criminaliteit en overlast Speerpunten

De aanpak van jeugdoverlast wordt voortgezet in 2012. Straatcoaches hebben een

Aanpak jeugdoverlast en

belangrijke rol in de aanpak van overlast. In het Actieprogramma Veiligheid 2012

drugsoverlast

wordt een uitbreiding van de formatie met 6 straatcoaches meegenomen. Het gaat om inzet van mensen vanuit een uitkeringspositie. Daarom wordt gestart met een pilot van een half jaar gefinancierd vanuit het Actieplan Jeugdwerkloosheid.

Toezicht en handhaving

In 2012 wordt gewerkt met het integrale handhavings- en toezichtsmodel

binnenstad

(samenwerking tussen gemeente, stadstoezicht en JVZ), politie en particuliere beveiliging) in de binnenstad. Naast de bestuurlijke aanpak van overlast wordt nauw samengewerkt met politie en justitie en in het veiligheidshuis om de binnenstad veiliger te maken.

97

2 Beleidsbegroting


Algemeen Aanpak op maat

Teneinde de criminaliteit en overlast aan te pakken worden alle veelplegers,

criminele en

overlastgevende dak en thuislozen en etnisch gerelateerde risicojongeren besproken

overlastgevende

in het veiligheidshuis Fryslân te Leeuwarden en wordt zo mogelijk een aanpak op

personen

maat ingezet (vrijwillig of gedwongen, preventief of repressief).

Wijkgerichte aanpak

De veiligheidsinzet is vooral gericht op de ISV3- wijken, zowel fysiek, als sociaal en

(m.n. ISV3-wijken)

veilig. Een pakket aan maatregelen (fysieke maatregelen, handhaving, hulpverlening) wordt toegepast bij probleemsituaties.

Intensiveringen Veiligheidsmiddelen incl.

Hieronder volgt een korte toelichting op de meest in het oog springende

Veiligheidshuis en

ombuigingen en de consequenties daarvan voor 2012:

Projecten op gebied veiligheid

Veiligheid binnenstad Er werken nu vele straatwerkers voor de doelgroep overlastgevende dak- en thuislozen, veelplegers en straatprostituees. Mede door forse bezuinigingen binnen de Gemeente Leeuwarden zullen deze functies vervallen, waardoor de kans groot is dat de overlast van de genoemde doelgroepen zal toenemen. Gezinscoaching Vanaf 2008 is succesvol geïnvesteerd in de aanpak van intensieve gezinscoaching (24/7) door Radar bij multiprobleemgezinnen. Deze aanpak werkte in het verlengde van de follow-up activiteiten in het veiligheidshuis. Het interventieteam Welzijn nieuwe stijl zal de cliënten (systemen) nu moeten begeleiden, echter de 24/7 aanpak van Radar kan in het interventieteam niet worden gerealiseerd. Er is een reële kans op een toename van multi probleemgezinnen met als gevolg een toename van criminaliteit en uitval. Fancoaches De fancoaches hebben afgelopen jaar op de tribunes, met huisbezoeken en aanwezigheid en begeleiding bij uitwedstrijden menig incident weten te voorkomen (slechts 3 kleine incidenten per seizoen). Vanaf 2012 bekostigt de gemeente de functie van de fancoaches bij Cambuur niet meer. In 2012 zal blijken wat het effect hiervan op het aantal incidenten is. Aanpak woonoverlast en buurtbemiddeling Het gemeentelijke toezicht en het aantal handhavers in de wijken (m.u.v. de binnenstad en de 6 ISV wijken) vermindert. Ook buurtbemiddeling valt weg. De aanpak van woonoverlast in de wijken zal daarom stagneren. Het is de verwachting dat de woonoverlast in die wijken weer zal toenemen. Aanpak wijkveiligheid In de wijken die niet tot de ISV-categorie behoren zal minimaal geïnvesteerd worden. In de Vrijheidswijk betekent dit het einde van het preventieteam. Ook vervalt de subsidie aan Sinne Welzijn voor buurtbemiddeling. De kans op escalatie van ruzies en problemen in de wijken neemt hierdoor toe. In de ISV wijken wordt stevig geïnvesteerd in veiligheid, mede door aanwezigheid van het ISV budget. De verwachting is dan ook dat in die 6 wijken de veiligheid zal toenemen.

98

2 Beleidsbegroting


In de onderstaande tabel staan de activiteiten die in 2012 worden voortgezet in afgeslankte vorm. 1.

Meldpunt Overlast

€

2.

Veiligheidshuis

€

40.000

3.

Wijkaanpak

€

25.000

4.

Inzet Taskforce jeugdoverlast en inzet straatcoaches en interventiewerkers in gezinnen

€ 125.000

5.

Cameratoezicht

€

20.000

6.

Burgernet

€

20.000

7.

Bestuurlijke aanpak georganiseerde criminaliteit

€

25.000

Totaal Risico

45.000

€ 300.000

De meest kwetsbare doelgroepen in de samenleving worden geconfronteerd met grote bezuinigingen op de terreinen waar juist hulp, zorg en handhaving noodzakelijk is. Anno 2011 is de doelgroep prima in beeld bij alle partijen. Het is en blijft echter noodzakelijk om deze doelgroep intensief en goed te begeleiden. Met het wegvallen van de rijksmiddelen veiligheid en de grote bezuinigingen bij de dienst Welzijn op diverse terreinen, loopt deze doelgroep risico op verval in de anonimiteit en criminaliteit.

Openbare orde en misdaad Algemeen Ingrijpen bij (dreigende)

De burgemeester zet zijn bevoegdheden in om de veiligheid van burgers op straat

verstoring openbare

te waarborgen. Dit kan zijn bij evenementen, maar ook bij voortdurende overlast

orde

van groeperingen in een wijk of buurt. Er is nauwe samenwerking in deze met politie en de straatcoaches.

Opleggen huisverboden

De burgemeester legt huisverboden op bij huiselijke geweldszaken en sluit

en sluiting woningen

woningen als er sprake is van drugs- en/of ernstige woonoverlast.

indien noodzakelijk Fysieke veiligheidsrisico’s Speerpunten Nieuwbouw

In 2012 vindt de nieuwbouw van de brandweerkazerne plaats. Tijdens de

brandweerkazerne

nieuwbouw van de brandweerkazerne worden maatregelen getroffen die de continuïteit van de bedrijfsvoering garanderen.

Voorbereiding

Er is een wet in voorbereiding tot verplichte regionalisering van de Brandweer. De

regionalisering

datum van inwerkingtreding moet nog bepaald worden. Naar verwachting zal de

brandweer

voorbereiding van de regionalisatie van de brandweer in 2012 veel inzet vragen van de brandweerorganisatie.

Algemeen Taakstelling Brandweer

De Brandweer bezuinigt in 2012 € 35.000 (als onderdeel van de taakstelling bedrijfsvoering uit Collegeprogramma). Deze taakstelling wordt gerealiseerd conform de notitie ‘Invulling gemeentelijke taakstelling dienst brandweer’.

99

2 Beleidsbegroting

100


2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Sport (11)

Programma Sport (11) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Welzijn

Wethouder A. Ekhart

Mw. F. Ytsma


Uitvoering beleidsnotitie Sport

2.

Meer Leeuwarders sporten en bewegen

3.

Herontwikkeling Kalverdijkje

Relevante beleidsnota’s • •

Kadernota Sportbeleid Gemeente Leeuwarden

•

Herijking relatie gemeente – BV Sport (2005)

(2003)

•

Beleidsnotitie sportaccommodaties (2005)

Vraagfinanciering van lokale sportvoorzieningen: van object naar subjectsubsidie (2004)


Lasten

Rekening 2010

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015

6.193

5.749

6.192

6.124

6.064

Baten

3

8

0

0

0

0

Saldo

-6.189

-5.742

-6.192

-6.124

-6.064

-5.982

Beleidsproduct


kosten

Sport en ontspanning IJswegen Totaal

0

Overige

Totaal

lasten

lasten

346

5.831

6.177

6

10

15

352

5.840

6.192

5.982

Bedragen x € 1.000 Totaal Saldo baten -6.177 -15 0

-6.192


Subsidie topsport (I)

2011

2012

2013

2014

-65

2015 65

Subdoel B

Bedragen x € 1.000 Bezuinigingen

2011

2012

2013

2014

2015

Subdoel

O-11-01

Incidenteel maken subsidie topsport (I)

50

B

O-11-02

Verhogen tarieven sportaccommodaties (S)

73

E

O-11-03

Sportinzet alleen in prioriteitswijken (S)

49

E

101

2 Beleidsbegroting



Strategisch


Subdoelstellingen

Bewegen

A.


Algemeen doel Meer burgers bewegen

-

Het (doen) organiseren van activiteiten die burgers

-

Ontwikkelen en inzetten van combinatiefuncties (I)

-

Subsidiëren van minimaal tien breedtesportevenementen

Burgers zijn en blijven

stimuleren om deel te nemen aan sportactiviteiten (S)

gemotiveerd om te bewegen en te (top)sporten B.

C.

Handhaven sportevenementen en topsportevenementen op niveau

en vier topsportevenementen te kunnen laten

2009

organiseren (S)

Meer op maat gemaakte

Een leven lang

Wijken en dorpen

bewegen

Burgers participeren in wijken

bewegingsprogramma’s in de

en dorpen

wijken in relatie tot het percentage

-

Het (doen) aanbieden van sporten spelmogelijkheden

-

Het (doen) aanbieden van programma’s voor

voor specifieke doelgroepen op buurten wijkniveau (S)

groei van burgers dat beweegt

D.

Meer vrijwilligers zijn actief bij

schoolkinderen (0-18 jaar) (S)

-

Stimuleren en bevorderen van inzet van vrijwilligers bij

-

Opstellen van een actieplan hiertoe (I)

-

Het (doen) beheren, exploiteren en onderhouden (en

sportverenigingen

Infrastructuur

E.

De infrastructuur ondersteunt

Efficiënter gebruik van

sportverenigingen (S)

basissportvoorzieningen

vernieuwen) van gemeentelijke basissportaccommodaties

bewegen en (top)sport

(S) F.

Efficiëntere inrichting van de

-

publieke ruimte voor sport

Het (doen) realiseren van nieuwe sportvoorzieningen in de stad (S)

-

102

Ontwikkelen en inzetten van Parkmanagement (S)

Optimaliseren gebruik bestaande complexen (I)

2 Beleidsbegroting



Subdoelstellingen

meting

2012

2013

2014

2015

56%

56%

56%

56%

56%

6

6

6

6

10

10

10

10

10

4

4

4

4

4

5

5

5

5

5

Bewegen A

Meer burgers bewegen Indicatoren: •

Het percentage volwassen burgers dat meer dan 12

•

Het percentage kinderen/jongeren tot 23 jaar dat

keer per jaar sport is minimaal gelijk meer dan 12 keer per jaar sport is minimaal gelijk gebleven

Nulmeting 2011

Bron: Gemeente-enquête

•

Inzetten Combinatiefuncties 2012: 6 fte sport/5,7 fte cultuur

0 fte

11,7

Handhaven sportevenementen en topsportevenementen B

op niveau 2009 •

Aantal sportevenementen

•

Aantal topsportevenementen

Wijken en dorpen C

Meer op maat gemaakte bewegingsprogramma’s in de wijken in relatie tot het percentage groei van burgers dat beweegt Indicator: •

Aantal programma’s voor schoolkinderen (0-18 jaar)

Bron: BV Sport

D

Meer vrijwilligers zijn actief bij sportverenigingen Indicatoren: •

1169

695

695

695

695

o

Aantal vrijwilligers bij sportverenigingen bestuurlijk - kader

605

400

400

400

400

o

overige

564

295

295

295

295

75%

85%

85%

85%

85%

20%

30%

40%

40%

40%

Bron: Vm. Vrijwilligers Servicepunt

Infrastructuur E

Efficiënter gebruik van basissportvoorzieningen Indicator: •

Bezettingsgraad basissportvoorzieningen -

Sporthallen norm 2000 uur per jaar

-

Gymlokalen norm 1000 uur per jaar (bij 100% schoolgebruik): Verenigingsgebruik

Bron: BV Sport

F

Efficiëntere inrichting van de publieke ruimte voor sport Indicator: Betere ontsluiting van sportconcentratiegebieden met

Doorge-

doorgaande fiets- en wandelpaden:

schoven

Indicatoren:

naar

•

2018

Realisatie Zuidlanden – start ontwikkelingsfase

103

2 Beleidsbegroting


Toelichting op de subdoelstellingen Wijken en dorpen Meer vrijwilligers zijn actief

In 2010 kwam naar voren dat het resultaat van de enquête over het aantal

bij sportverenigingen (D)

vrijwilligers bij sportverenigingen niet vergelijkbaar was met het jaar 2009 (nulmeting). In 2011 is aangegeven bij het Vrijwilligersservicepunt dat in de uitvoering van het actieplan ‘Goed geregeld’ in ieder geval die verenigingen benaderd worden die in 2010 gereageerd hebben op de enquête. In de uitvoering voor 2012 zal deze werkwijze worden voortgezet vanuit de nieuwe welzijnsorganisatie waar de activiteiten van het Vrijwilligers Servicepunt worden ondergebracht.

Infrastructuur Realisatie Zuidlanden –

In verband met de slechte economische omstandigheden en de daaruit

start ontwikkelingsfase (F)

voortvloeiende bezuinigingen, wordt de start van de projectgroep sportzone de Zuidlanden doorgeschoven naar 2018.

104

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

X

X

X

X

A

Bewegen •

Het (doen) organiseren van activiteiten die burgers stimuleren om deel te nemen aan sportactiviteiten (S)

•

Inzettten Combinatiefuncties (S)

X

X

X

X

A

•

Financieel bijdragen aan breedtesport - en

X

X

X

X

B

X

X

X

X

C

X

X

X

X

C

X

X

X

X

D

X

X

X

X

E

X

X

X

E

topsportevenementen (S)

Wijken en dorpen • Het (doen) aanbieden van sporten spelmogelijkheden voor specifieke doelgroepen op buurten wijkniveau (S) •

Het (doen) aanbieden van programma’s voor schoolkinderen (0-18 jaar); (S)

•

Stimuleren en bevorderen van het aantal vrijwilligers bij sportverenigingen in samenwerking met bv SPORT en de sportverenigingen (S)

Infrastructuur •

Het (doen) beheren, exploiteren en onderhouden (en vernieuwen) van gemeentelijke basissportaccommodaties (S)

•

Ontwikkelen en inzetten Parkmanagement (S)

X

•

Optimalisering gebruik bestaande complexen (I)

X

Het (doen) realiseren van nieuwe

X

•

E X

X

X

F

sportvoorzieningen in de stad (S) •

Ontwikkelen vierde sportconcentratiegebied in de

F

Zuidlanden (I) (doorgeschoven naar 2018)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Bewegen Speerpunt Uitvoering beleidsnotitie

Omdat de nota Sportbeleid uit 2003 sterk is verouderd wordt in 2011 een korte

Sport (A t/m F)

beleidsnotitie sport en bewegen geschreven met daarin de richting van het sportbeleid voor de komende jaren. Vervolgens wordt er jaarlijks een uitwerking van de beleidsnotitie gemaakt in de uitvoeringsnotitie sport en bewegen. Zie ook speerpunt ‘Meer Leeuwarders sporten en bewegen’.

Wijken en dorpen Speerpunt Meer Leeuwarders

Iedereen die een verbinding heeft met sport en bewegen in Leeuwarden is

sporten en bewegen

uitgenodigd om mee te denken over het nieuwe sportbeleid. Samenwerken en

(A t/m F)

verbinden zijn hierin een belangrijke rode draad. Er is behoefte aan meer afstemming van de vele sportinitiatieven binnen de gemeente. Er wordt aandacht besteed aan het ontwikkelen van omni-verenigingen en het uitbreiden en verbreden van de combinatiefuncties. Op deze wijze wordt geprobeerd meer burgers aan het bewegen te krijgen.

105

2 Beleidsbegroting


Daarnaast blijven de huidige combinatiefunctionarissen Sport (6fte) het sporten en bewegen door kinderen stimuleren vanuit de Brede scholen. Infrastructuur Speerpunt Herontwikkeling

Doordat de ontwikkelingen rondom het stadiongebied zijn gestagneerd en er geen

Kalverdijkje (F)

voorfinanciering mogelijk is, wordt de herontwikkeling Kalverdijkje gestart met de verplaatsing van de rugbyvereniging Greate Pier. De hiervoor noodzakelijke werkzaamheden starten in 2012. Verder zal SC Lions gebruik gaan maken van een wedstrijdveld bij v.v. Nicator. Het moment dat dit zal gebeuren is afhankelijk van de werkzaamheden op Kalverdijkje Zuid. Op zijn vroegst zal dit het seizoen 2012-2013 zijn.

106

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Ruimtelijke Ordening(12)

Programma Ruimtelijke Ordening (12) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder H. Deinum

L. Kappert

Speerpunten voor het begrotingsjaar 1. Manifestatie Binnenstad 2. Bestemmingsplannen Nieuw Stroomland Relevante beleidsnota’s •

Stadsvisie Varen onder eigen vlag (2002) + Fier

•

Structuurvisie Nieuw Stroomland

verder (2008)


Lasten

Rekening 2010

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015

2.652

1.992

1.922

1.810

1.710

1.678

Baten

224

267

107

107

107

107

Saldo

-2.428

-1.725

-1.815

-1.703

-1.603

-1.571

Beleidsproduct


kosten

Overige

Totaal

lasten

lasten


Bestuursadvisering ROI

115

6

121

-121

Ruimtelijke ordening

879

436

1.315

-1.315

Geometriebeheer

392

94

486

107

-379

1.387

535

1.922

107

-1.815

Totaal

0

107

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Ruimtelijke Ordening (12)


Strategisch


Subdoelstellingen

De stad


A.

ruimtelijk op

Een adequaat ruimtelijk beleid

orde

om de gemeentelijke ambities


Algemeen doel Gewenste dynamiek bestuurlijk

-

Manifestatie Binnenstad (I)

vastgelegd

-

Ontwikkelkader Stationsgebied (I)

Huidig beleid vastgelegd in

-

Bestemmingsplannen Nieuw Stroomland (I)

bestemmingsplannen

-

Actualisatie plannen conform jaarprogramma (S)

mogelijk te maken B.

108

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Ruimtelijke ordening (12)

Wat willen we bereiken? Nul

Subdoelstellingen Ruimtelijke ordening A

2012

2013

2014

2015

2

2

2

2

2

nvt

12

6

5

5

meting

Gewenste dynamiek bestuurlijk vastgesteld Indicator: •

Aantal kaderstellende deelplannen per jaar voor dynamische gebieden uit stadsvisie die bestuurlijk zijn vastgesteld

B Actuele bestemmingsplannen Indicator: •

Aantal bestemmingsplannen dat ieder jaar wordt geactualiseerd

109

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

Ruimtelijke ordening •

Manifestatie Binnenstad (I)

X

A

•

Ontwikkelkader stationsgebied (I)

X

A

•

Actualisatie bestemmingsplannen (jaarstukken)(S)

X

X

•

Bestemmingsplannen Nieuw Stroomland (I)

X

X

X

B B

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Ruimtelijke ordening Speerpunten Manifestatie Binnenstad

In 2011 is de Manifestatie Binnenstad gestart. In het najaar van 2012 moet dit project worden afgerond. De Manifestatie moet nieuwe investeringen van met name marktpartijen in de binnenstad uitlokken, een impuls geven aan de beoogde ruimtelijke kwaliteit van die voorstellen en een podium voor het debat over de binnenstad.

Bestemmingsplannen Nieuw Stroomland

In 2011 is de intergemeentelijke Structuurvisie Nieuw Stroomland vastgesteld. In 2012 moet een drietal bestemmingsplannen worden vastgesteld (Energiepark Schenkenschans, Dairy Campus/Zwettepark, Newtonpark 1-2-3), waarmee invulling wordt gegeven aan de ruimtelijke en programmatische ambities van de structuurvisie. Voor de actualisatie van de bestemmingsplannen zijn reguliere middelen gereserveerd. De hieraan voorafgaande uitwerking van de structuurvisie tot stedenbouwkundige plannen en beeldkwaliteitsplannen (die de basis vormen voor het bestemmingsplan) moeten echter vanuit het project worden gefinancierd. Omdat de bestemmingsplannen voor 1 juli 2013 moeten zijn geactualiseerd, kan er voor worden gekozen om een plan met een uitwerkingsbevoegdheid te maken indien de stedenbouwkundige invulling nog niet beschikbaar is. Bij de vaststelling van de intergemeentelijke Structuurvisie heeft de raad een motie aangenomen met betrekking tot de verdere uitwerking van de visie. De stuurgroep Nieuw Stroomland stelt een Werkboek op, conform de aankondiging in de Structuurvisie. In dat Werkboek komen de afspraken te staan over de voorgenomen activiteiten, de financieringsopzet, de planning en de verantwoordelijkheden. De uit de motie voortvloeiende acties en aandachtspunten worden betrokken bij de opstelling van het Werkboek. Voor de uitvoering van het Werkboek zijn voor 2012 en latere jaren vanuit Leeuwarden geen middelen beschikbaar.

Algemeen

De belangrijkste structurele doelstelling is het actueel houden van de bestemmingsplannen. Op 1 juli 2013 moeten alle bestemmingsplannen geactualiseerd zijn, in ieder geval voor de gebieden waar bouwactiviteiten worden verwacht (legessanctie). In 2012 is de vaststelling voorzien van de plannen Lekkum, Achter de Hoven, MCL, Wielenpolle, Groene Ster, Businesspark-FEC, Kalverdijkje, Zwettepark, Lange Marktstraat, Newtonpark 1-2-3, Energiepark Schenkenschans, Hemrik. In 2012 zal ook de afweging worden gemaakt of het verantwoord is een plan niet voor 1 juli 2013 te actualiseren. Daarvan kan bij uitzondering sprake zijn als de raad zich nog niet heeft uitgesproken over de gewenste stedenbouwkundige koers

110

2 Beleidsbegroting


van het betreffende gebied en er geen bouwplannen voorzien zijn, waardoor de legessanctie geen risico vormt. Risico

Als de ruimtelijke ontwikkelingen in een plangebied op het moment van het in procedure brengen van een bestemmingsplan nog onvoldoende bekend zijn, is dat bestemmingsplan minder doelmatig. Overwogen moet dan worden of uitstel ondanks de legessanctie verantwoord is. Dat is een beperkt financieel risico, omdat er in die gebieden meestal geen bouwplannen zijn. Overigens blijft het ‘verouderde’ plan wel gewoon van kracht en is er dus geen planologisch risico.

111

2 Beleidsbegroting

112


2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan:Milieu, Energie en Water (13)

Programma Milieu, Energie en Water (13) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder I. Diks

Mw. H.E. Bannink


Slim met energie en water

2.

Opstellen Gemeentelijke rioleringsplan (GRP 2013-

3.

Betere afvalscheiding

2016)


•

Visiedocument Duurzaam Leeuwarden, de sterke

Verbreed Gemeentelijk rioleringsplan (GRP

stad (2010)

2009-2012)

•

Uitvoeringsplan Slim met energie en water (2010)

•

Verbetervoorstellen Afval (2007)

•

Handboek milieuvergunningverlening en –

•

Meerjarenontwikkelingsprogramma (MOP III)

•

Nota Ontheffingen voor geluid; hoe gaat de

•

Woonplan Eltsenien syn hûs 2008-2012

•

Uitvoeringsprogramma Woonplan 2009-2012

handhaving (2002)

2010-2013 •

Actualisatie Kadernota Gericht handhaven in

gemeente daar mee om? (2005)

Leeuwarden (2009) •

Uitvoeringsnota Handhaving WABO en Bodem (2010)

•

Leeuwarder aanpak grondstromen (2007)


Bedragen x € 1.000 2014 2015

Rekening 2010

2011

2012

2013

Lasten

26.269

25.613

25.562

25.554

25.561

24.768

Baten

24.960

23.901

23.881

23.869

23.869

23.869

Saldo

-1.309

-1.712

-1.682

-1.685

-1.692

-898

Beleidsproduct


kosten

Ongediertebestrijding

baten

245

1.047

1.293

-1.293

20

45

65

23

213

184

420

420

0

2.719

1.455

6.644

10.818

11.910

1.092

18

18

542

11.073

11.631

11.549

-82

749

552

1.301

1

-1.300

3.224

19.580

25.562

23.881

-1.682

16

Bodem en geluid Totaal

lasten

-17

Afvoer kadavers Inzameling afval

lasten


17

Lijkbezorging Riolering

Totaal

17

Milieubeleid Voorzieningen honden

Overige

2.758

-65

-18


Full Sustainable City (I)

2011

2012

2013

2014

-800

2015 800

Subdoel A, B

Bedragen x € 1.000 Bezuiniging O-13-01

Beëindiging milieucommunicatie en

2011

2012

94

37

2013

2014

2015 800

Subdoel C

voorlichting (S)

113

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan:Milieu, Energie en Water (13)



Subdoelstellingen

Leeuwarden is vanaf 2020

A.


Algemeen doel De energievraag binnen de

-

Stimuleren rijden op alternatieve brandstoffen (S)

een duurzame gemeente;

gemeentegrenzen wordt gedekt door

-

Faciliteren energiebesparing bestaande bouw (S)

slim met energie en water

fossielvrije/duurzame energie

-

Uitvoeren waterprojecten in de lijn van de kaderrichtlijn

B.

Een volledig

Schoon oppervlaktewater binnen de gemeentegrenzen

duurzaam

water (S)

Leeuwarden:

-

Bijdrage leveren verordening vaarwegbeheer (I)

- schoon

-

Overdacht stedelijk waterbeheer (I)

Efficiënte afvalinzameling en

-

Uitvoeren optimalisatievoorstellen afval (I)

effectieve en efficiënte

verwerking van huishoudelijk afval

-

Opstellen van een nieuw GRP elke 4 jaar (S)

uitvoering van wettelijke

en stimuleren van maximaal

taken

hergebruik. Zorg voor stedelijk

Het scheppen van de juiste

-

Saneringsprogramma voor bodem en geluid uitvoeren(I)

milieuhygiënische condities voor

-

Burgers en bedrijven beschikken over dekkende en

- gezond - veilig

Lagere milieudruk door een

C.

afvalwater.

D.

ruimtelijke ontwikkelingen, waarbij

toereikende vergunningen/geaccepteerde meldingen voor

op het gebied van bodem uiterlijk in 2015 de aanpak van spoedlocaties gereed is

114

hun activiteiten (S) -

Beleggen complexere milieu-uitvoeringstaken (RUD) (I)

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Milieu, energie en water (13)


Subdoelstellingen

2012

2013

2014

2015

74

150

200

300

0

1

1

1

1

53%

53%

53%

meting

Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente A

De energievraag binnen de gemeentegrenzen wordt gedekt door fossielvrije/duurzame energie Indicatoren: •

Aantal voertuigen (personenwagenequivalenten)

(2010) 400

op groen gas B

Schoon oppervlaktewater binnen de gemeentegrenzen Indicator: •

Aantal KRW-projecten uitgevoerd gezamenlijk met het Wetterskip Fryslân

Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken C

Een zo efficiënt mogelijke afvalinzameling en verwerking van huishoudelijk afval alsmede gedragsbeïnvloeding, gericht op maximaal hergebruik: Indicator:

D

(2009)

•

% gescheiden inzameling

47,3%

•

Tarief afvalstoffenheffing:

(2011)

Eenpersoonshuishouden

€ 194

inflatie

inflatie

inflatie

inflatie

Meerpersoonshuishouden

€ 252

inflatie

inflatie

inflatie

inflatie

100

60

40

20

10

53% 17

Het scheppen van de juiste milieuhygiënische condities voor ruimtelijke ontwikkelingen: Indicatoren: •

Spoedlocaties bodemverontreiniging en aanpak in beeld

17

Deze ambitie staat los van de effecten op de afvalstoffenheffing als gevolg van het uitvoeren van het amendement Tariefsdifferentiatie afvalstoffenheffing d.d. 10 november 2010. Met dit amendement is besloten dat de verhouding in de tarieven voor afvalstoffenheffing tussen één- en meerpersoonshuishoudens in 2012 wijzigt van 1:1,3 naar 1:1,5.

115

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente •

Stimuleren rijden op alternatieve brandstoffen (I)

X

X

X

X

A

•

Faciliteren energiebesparing bestaande bouw (S)

X

X

X

X

A

•

Voorbereiden besluitvorming vaarwegbeheer (I)

X

•

Overdragen stedelijk waterbeheer (I)

X

X

X

X

B

X

C

B

Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken •

Uitvoeren optimalisatie voorstellen afvalinzameling

X

X

X

(I) •

Opstellen van een nieuw GRP elke 4 jaar (S)

•

Saneringsprogramma voor bodem en geluid

X X

C X

X

X

D

uitvoeren (S) • •

Beleggen complexere milieu-uitvoeringstaken (I)

X

Burgers en bedrijven beschikken over dekkende en

X

I X

X

X

D

toereikende vergunningen voor hun activiteiten (S)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Leeuwarden is vanaf 2020 een duurzame gemeente Speerpunt Slim met energie en

Het plan van aanpak ‘Slim met energie en water’ vormt de basis voor het streven

water

naar een Duurzaam Leeuwarden. Daarin werkt de gemeente samen met de provincie. Naast watertechnologie zijn de hoofdthema’s voor energie: duurzame mobiliteit, energie in de gebouwde omgeving, zonnestroom (15 hectare/8 MWp) en energie uit reststromen en bio-energie. Het aanjagen van het rijden op groen gas en elektriciteit is een belangrijk onderdeel van duurzame mobiliteit. Dit gebeurt onder andere door een gemeentelijke subsidieregeling. Daarnaast wordt energiebesparing in de gebouwde omgeving gestimuleerd door onder andere besparingstrajecten in de ISV3 wijken aan te jagen en de bouwkolom te stimuleren zelf met bespaarprogramma’s de markt te betreden. Zie ook programma 3 Economie en toerisme.

Bezuiniging Milieucommunicatie en

Leeuwarden heeft, via milieucommunicatie en -voorlichting, duurzaamheid en milieu

voorlichting

goed onder de aandacht gebracht van burgers, bedrijven en scholen. Deze activiteiten hebben geleid tot een hoger milieubewustzijn in de samenleving. Er wordt ingezet op een duurzame stad met de speerpunten energie en watertechnologie en we voeren als gevolg van te treffen bezuinigingsmaatregelen (Collegeprogramma 2010-2014), geen expliciete voorlichting op het gebied van milieu meer uit. Het gaat hier om een structurele bezuiniging van € 37.000 vanaf 2012.

Algemeen Vaarwegbeheer

In december 2009 is de Waterwet in werking getreden. Hierin is opgenomen dat de provincies bij verordening aanwijzen wie de beheerder van een vaarweg is. Uiterlijk december 2012 moet deze verordening zijn vastgesteld. Samen met de (potentiële) vaarwegbeheerders, gemeenten en Wetterskip Fryslân, is de provincie op zoek naar wat voor de provincie Fryslân de beste keuze is.

116

2 Beleidsbegroting


Er zijn 3 modellen: -

Laten zoals het is (vaarwegbeheerders provincie en gemeenten);

-

Alle vaarwegbeheer gaat naar Wetterskip Fryslân;

-

Het gemeentelijke vaarwegbeheer gaat naar het Wetterskip en de provinciale taak blijft ongewijzigd.

Afhankelijk van de modelkeuze, kan dit kosten voor onderhoud met zich meebrengen voor de gemeente. Overdacht stedelijk

Wetterskip Fryslân heeft begin 2011 de kaders vastgesteld waarbinnen zij het

waterbeheer

beheer van het stedelijk water over zal nemen. De gemeenten, ook gemeente Leeuwarden, kunnen zich hier in vinden. In beginsel draagt het Wetterskip de kosten voor het onderhoud van alle watergangen. Watergangen die geen functie hebben in de waterbeheersing neemt het Wetterskip niet over. De watergangen zijn te verdelen in hoofdwatergangen en overige watergangen. In principe voert het Wetterskip het onderhoud aan de hoofdwatergangen uit en de gemeenten dat van de overige watergangen. Wanneer het doelmatiger is, kan hier echter van afgeweken worden. Bij de bekostiging gaat het Wetterskip ervan uit dat het onderhoud op een sobere wijze gebeurt. De komende tijd zal per gemeente het plan verder uitgewerkt worden. Het Wetterskip streeft ernaar om uiterlijk 2015 met alle gemeenten overeenkomsten te hebben afgesloten voor de overdracht.

Lagere milieudruk door een effectieve en efficiënte uitvoering van wettelijke taken Speerpunten Betere afvalscheiding

Eind 2011 vindt bespreking van de notitie Optimalisatievoorstellen afval in de gemeenteraad plaats. Deze notitie bevat actiepunten voor 2012 en verder die vooral gericht zijn op een betere afvalscheiding en daarmee meer hergebruik. De huidige doelstelling van 53% gescheiden afval is gebaseerd op het Landelijk Afvalstoffen Plan (LAP). Zoals vermeld in de diftar-brief aan de raad (december 2010) zal het percentage afvalscheiding zonder verdere optimalisatie op of rond het huidige percentage (ca. 47%) blijven. Dat constante resultaat wordt overigens bereikt bij een lager kostenniveau. Daardoor heeft voor 2011 een behoorlijke verlaging van de afvalstoffenheffing kunnen plaatsvinden. Het feitelijke percentage hergebruik (incl. alle stromen die middels nascheiding al worden hergebruikt) is momenteel bijna 60%.

Gemeentelijke

Het GRP heeft een looptijd van 4 jaar en eindigt in 2012. In 2012 zal gewerkt

rioleringsplan (GRP)

worden aan de opstelling van een nieuw GRP 2013-2016. Daarin worden de

2013-2016

nieuwste richtlijnen en inzichten verwerkt.

Algemeen Amendement

Dit amendement (10 november 2010), op grond waarvan de tariefsdifferentiatie van

tariefsdifferentiatie

de reinigingsrechten tussen één- en meerpersoonshuishoudens gefaseerd18 wordt

afvalstoffenheffing

gelijk getrokken met de tariefsdifferentiatie voor de rioolheffing (is 1:1,5), veroorzaakt een daling in het tarief voor éénpersoonshuishoudens van in totaal ca. € 35,00. Voor meerpersoonshuishoudens stijgt het tarief in totaal met ca. € 22,00 ten opzichte van de verhouding 1 : 1,15. Uitgangspunt is een gelijkblijvende opbrengst. Zie ook paragraaf 2.2.1 Lokale heffingen (2.2.1.g Afvalstoffenheffing).

Saneringsprogramma

Het saneringsprogramma voor bodem is in 2012 vooral gericht op het bepalen van

voor bodem en geluid

verantwoordelijkheden voor spoedlocaties. Door verdergaande controle van

uitvoeren

archieven en het uitvoeren van onderzoeken zullen we de nu nog onzekere locaties al dan niet labelen als spoedlocatie. In geval van een spoedlocatie wordt bepaald

18

De verhouding tussen één- en meerpersoonshuishoudens was 1:1,15, is in 2011 1:1,3 en wordt in 2012 1:1,5.

117

2 Beleidsbegroting


wie verantwoordelijk is voor vervolgstappen (sanering en/of onderzoek). De afspraak uit het bodemconvenant is dat eind 2015 de verontreiniging van alle spoedlocaties wordt beheerst en dat saneringen gestart zijn, voor zover de gemeente zelf aan zet is. Waar anderen aan zet zijn, heeft de gemeente een inspanningsverplichting en is het de bedoeling zoveel mogelijk te stimuleren. Tevens wordt de grondstromencoördinatie met provincie Fryslân en Rijkswaterstaat uitgebreid, om ons gemeentelijk grondstromenbeleid regionaal in te passen. Dit zal leiden tot een duurzaam hergebruik van vrijkomende grond en zal een impuls geven aan het hergebruik van licht verontreinigde grond. Voor het saneringsprogramma geluid geldt dat de periode voor sanering van de Aen de Raillijst-woningen (m.b.t. geluid) loopt tot 2020. Er resteren 1 mei 2011 17 woningen die voor sanering in aanmerking komen. In 2012 worden 6 woningen gesaneerd, waarna er nog 2 resteren (2011: 9 saneringen). Beleggen complexere

In Friesland werken alle gemeenten, het Wetterskip en de provincie samen aan de

milieu-uitvoeringstaken

vorming van een Friese Regionale Uitvoeringsdienst (RUD), waar de uitvoering van de complexere milieutaken wordt belegd. In 2011 is hiervoor een Intentieverklaring getekend. Begin 2012 wordt het bedrijfsplan ter goedkeuring voorgelegd aan de raden en staten van de deelnemende partners. De rest van 2012 wordt gebruikt om de start van de uitvoeringsdienst voor te bereiden. De provincie is regisseur van dit proces. Op 1-1-2013 zal de RUD operationeel moeten zijn.

118

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Woon-en leefomgeving (14)

Programma Woon-en leefomgeving (14) Raadscommissie

Portefeuillehouder

Programmamanager

Stadsontwikkeling

Wethouder I. Diks

M. Vogelzang


Meer openbaar groen, minder regels

2.

Onkruidbestrijding op verharding

3.

Verlichting op maat o.b.v. nieuw beleid openbare verlichting: Het donker belicht

4.

Een dynamisch activiteitenoverzicht (wijken dorpsprogramma’s) via de website inzichtelijk voor de wijkpanels/burgers

Relevante beleidsnota’s • • • • • • •

BOR in Beeld (2001, evaluatie 2009)

•

Bomenbeleidsplan (1999)

•

Waterplan De Blauwe Diamant (2001) Verbreed Gemeentelijk rioleringsplan 2009-

Spraakmakende bomen (2008)

2012

Groenbeleidsplan (1993)

•

Nota toekomstvisie begraafplaatsen (2002)

Intensivering groenbeleid (2008)

•

Oog voor reclame (2010)

Groenkaart Leeuwarden (2008)

•

Meer openbaar groen, minder regels (2011)

Uit de verf: eindevaluatie pilotproject integrale

•

Beleidsplan openbare verlichting: Het donker

aanpak graffiti-overlast (2004)

belicht (2011) •

Verbetering Gebiedsgericht werken (2004)


Lasten

Rekening 2010

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015

23.688

21.922

22.439

22.548

22.971

23.584

Baten

2.522

2.341

2.354

2.285

2.285

2.285

Saldo

-21.166

-19.582

-20.085

-20.263

-20.686

-21.300

Beleidsproduct


kosten

Overige

Totaal


lasten

lasten

baten

Speelplaatsen

39

81

232

352

-352

Straatverlichting

59

53

1.261

1.373

-1.373

113

295

146

554

-554

Verkeersmaatregelen Buitenreclame

35

Verhardingen Kunstwerken

6

Zwerfvuilbestrijding Waterwerken Begraafplaatsen

3 156

Reiniging verhardingen Openbaar groen

49

202

2.726

3.994

522

320

1.057

789

1.852

157

34

249

283

178

-105

200

912

1.115

57

-1.059

-3.994 -1.695

621

208

984

632

-352

460

1.847

2.307

739

-1.568

69

-8.106

6.710

1.463

8.175

Spoorlijnen

8

125

133

-133

Wijkaanpak

623

491

1.114

-1.114

11.529

10.499

22.439

Totaal

2

118 1.268

411

2.354

-20.085

119

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Woon-en leefomgeving (14)

Uitvoering Collegeprogramma 2010-2014

N-14-01

Intensivering

2011

Dorpennota (I)

-200

Bezuinigingen

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015 Subdoel 200

C


O-14-01

Efficiency en optimalisatie hondenbelasting (S)

O-14-02

Vereenvoudiging openbaar groen (S)

O-14-03

Slimmere methode van onkruidbestrijding (S)

O-14-04

2012

2013

2014

2015

Subdoel

99

B

22

B

150

A

Beëindigen investeringsimpuls openbaar

112

B

groen (S) O-14-05

Stijging opbrengst begraafrechten icm

31

31

31

32

50

50

B

kostenreductie (S) O-14-06

Efficiency taakstelling brugbediening (S)

O-14-07

Vervallen wethoudersbudget (S)

O-14-08

Beperking wijkpanelbudgetten (S)

O-14-09

Verminderen aantal lantaarnpalen (S)

120

25

B D

150

D 75

B

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Woon-en leefomgeving (14)


Strategisch

Strategische

Algemeen doel

hoofddoelen Een schone openbare

Subdoelstellingen A.

ruimte

Een veilige en

Een openbare ruimte

leefbare openbare

die heel en veilig is

B.

Een verzorgend onderhoudsniveau

-

Het bestrijden van onkruid (S)

conform BOR in Beeld

-

Het bestrijden van zwerfvuil (S)

Een technisch onderhoudsniveau

-

Het onderhouden van de groenvoorzieningen (S)

conform BOR in Beeld

-

Implementatie meer openbaar groen, minder regels (I)

-

Het onderhouden van de verhardingen (S)

-

Het onderhouden van de openbare verlichting (S)

-

Uitvoering verbeterplan werkwijze gebiedsgericht werken

-

Relatiebeheer wijkpanels en dorpsbelangen (S)

-

Digitaliseren dynamisch activiteitenoverzicht

ruimte

Een actieve

C.


Bewoners hebben voldoende

betrokkenheid van

invloed op het gemeentelijk beleid

bewoners bij hun

en gemeentelijke activiteiten

leefomgeving

(I)

(wijkprogramma’s) (I) -

Samenwerking met de projecten in de Stedelijke vernieuwings- en aandachtwijken (I)

D.

Wijk- en dorpsbudgetten worden

-

Pilot solidariteitspot (I)

actief ingezet door de wijkpanels

121

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Woon- en leefomgeving (14)


Subdoelstellingen Een schone openbare ruimte

2012

2013

2014

2015

meting

A Een verzorgend onderhoudsniveau conform BOR in Beeld (2009)

Indicatoren: •

Onderhoudsniveau onkruid

Basis

Hoog

Hoog

Hoog

Hoog

- binnenstad, kantorenhaak, parken

Basis

Basis

Basis

Basis

Basis

- overige gebieden (2009) •

Onderhoudsniveau zwerfvuil

Basis

Hoog

Hoog

Hoog

Hoog

- binnenstad, parken

Hoog

Hoog

Hoog

Hoog

Hoog

- kantorenhaak

Basis

Basis

Basis

Basis

Basis

28%

28%

28%

28%

28%

34%

30%

30%

30%

30%

- overige gebieden (2009) •

Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan 19

onkruid •

Het percentage bewoners dat zich vaak ergert aan zwerfvuil

Een openbare ruimte die heel en veilig is B Een technisch onderhoudsniveau conform BOR in Beeld Indicator: •

Onderhoudsstaat groenvoorzieningen - binnenstad, kantorenhaak, parken

nnb

- overige gebieden •

Onderhoudsstaat verhardingen - alle gebieden

•

Het onderhouden van de openbare verlichting - reparatie van schades binnen normtijden

•

Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau groenvoorzieningen

•

Hoog

Hoog

Hoog

Basis

Basis

Basis

Basis

Basis

Basis

Basis

95%

95%

95%

95%

56%

56%

56%

56%

(2009) Basis (2009) 95% (2009) 56%

Het percentage bewoners dat tevreden is over het onderhoudsniveau verhardingen

•

Hoog Basis

(2009)

o

Trottoirs

55%

56%

56%

56%

56%

o

Wegdek

64%

65%

65%

65%

65%

o

Fietspaden

67%

68%

68%

68%

68%

o

Wandelpaden door het gras/park

66%

67%

67%

67%

67%

Het percentage bewoners dat tevreden is over het

(2009) 72%

72%

72%

72%

5,5

5,5

onderhoudsniveau openbare verlichting

72%

Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving C Bewoners hebben voldoende invloed op gemeentelijk beleid en gemeentelijke activiteiten Indicator: •

Tevredenheid bewoners over invloed op

(2009) 4,5

5,5

5,5

gemeentelijk beleid (minimum 1 en maximum 10)

19

Het beeld dat mensen hebben van onkruid op verharding wordt mede bepaald door de bestrijdingsmethode.

122

2 Beleidsbegroting


Nul-

Subdoelstellingen

2012

2013

2014

2015

meting

D Wijk- en dorpsbudgetten worden actief ingezet door wijkpanels

(2007)

minimaal

minimaal

minimaal

minimaal

Indicator:

97%

95%

95%

95%

95%

•

Aandeel van wijken dorpsbudgetten dat daadwerkelijk wordt besteed of gereserveerd

Toelichting op de subdoelstellingen Een openbare ruimte die heel en veilig is Tevredenheid over

Als gevolg van het standpunt (ingenomen tijdens richtinggevend raadsdebat

onderhoudsniveaus

2011) dat bestaande kwaliteitsniveaus moeten worden gehandhaafd, is voor 2012 t/m 2015 een gelijkblijvende tevredenheid begroot t.o.v. 2010.

123

2 Beleidsbegroting




2012

2013

2014

2015

doel

X

X

X

X

A

X

X

X

X

A

X

X

X

X

B

Een schone openbare ruimte •

Onkruidbestrijding in groen en op verharding op respectievelijk basis en hoog niveau (S)

•

Het (laten) bestrijden van zwerfvuil in groen en zwerfafval op verharding op respectievelijk basis en hoog niveau (S)

Een openbare ruimte die heel en veilig is •

Het onderhouden van alle verhardingen op basis niveau met inachtneming van CROW normen (S)

•

Implementatie meer openbaar groen, minder

B

X

regels (I)

•

Het onderhouden van de groenvoorzieningen op

X

X

X

X

B

X

X

X

X

B

basis respectievelijk hoog niveau (S)

•

Het onderhouden van de openbare verlichting

Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving •

Uitvoering verbeterplan werkwijze gebiedsgericht

X

X

X

X

X

C

werken (I) •

Relatiebeheer wijkpanels en dorpsbelangen (S)

X

•

Uitvoeren pilot solidariteitspot (I)

X

Samenwerking met de projecten in de Stedelijke

X

•

X

C D

X

X

C

vernieuwings- en aandachtswijken (I)

Toelichting op de belangrijkste prestaties en de speerpunten Een schone openbare ruimte Speerpunt Onkruidbestrijding op

In 2012 wordt gestart met een andere methode van onkruidbestrijding op

verharding

verharding. Hier wordt via communicatie naar de burgers de nodige aandacht aan besteed. Zie ook Ombuigingen.

Bezuiniging Andere methode van

Als gevolg van bezuinigingsmaatregelen uit het Collegeprogramma 2010-2014 is

onkruidbestrijding

beoordeeld of een kostenreductie mogelijk is door het toepassen van andere technieken/methodes van onkruidbestrijding. Ten opzichte van de huidige methode ‘borstelen’ moet de gewijzigde methode een structurele besparing opleveren van netto € 150.000. Zie ook Bijlage A Overzicht mee- en tegenvallers (II: nummer 5.5).

Algemeen

Als gevolg van de taakstelling op de bedrijfsvoering wordt in 2012 het systeem van schouwen heroverwogen. In het 4e kwartaal wordt een nieuw voorstel voor een efficiëntere systematiek van schouwen voorgelegd. In 2011 wordt gestart met een analyse van de beheeraspecten van het openbare groen. Het doel is om te onderzoeken op welke wijze - bijvoorbeeld door middel van kleine reconstructies en ombouw - meer efficiency in de bedrijfsvoering aangebracht kan worden. Het resultaat moet zijn dat de afgesproken kwaliteitsniveaus eenvoudiger kunnen worden gerealiseerd en dat ook de beeldbepalende locaties in de stad op het afgesproken niveau worden beheerd.

124

2 Beleidsbegroting

Risico


De beeldkwaliteit van onkruidbestrijding op verharding is een punt van zorg c.q. aandacht. Deze wordt voor een belangrijk deel bepaald door de keuze op welke wijze de onkruidbestrijding in 2012 plaats zal vinden. Dit zal nauwlettend worden gevolgd en na 2 jaar vindt een evaluatie plaats over de resultaten van 2012 en 2013.

Een openbare ruimte die heel en veilig is Speerpunten Verlichting op maat

Eind 2011 wordt het nieuwe beleid voor openbare verlichting door de raad van de

o.b.v. nieuw beleid

gemeente Leeuwarden vastgesteld. De lijn die hierin tot uitdrukking komt, is

openbare verlichting:

feitelijk ‘Donker, tenzij…’. Een belangrijk doel is het besparen van 10% van het

Het donker belicht

energieverbruik van de openbare verlichting. Aan de hand van uitvoeringsprogramma’s wordt invulling gegeven aan dit nieuwe beleid. Deze programma’s worden begin 2012 opgesteld. Zie ook het ombuigingsvoorstel ‘Verminderen aantal lichtmasten’.

Meer openbaar groen –

In 2011 is de nota ‘Meer openbaar groen – minder regels’ ter besluitvorming

minder regels

voorgelegd aan de Raad. In 2012 wordt deze nota uitgevoerd. Dat betekent dat er meer aandacht zal worden besteed aan herplant van bomen in situaties waar sprake is van kap van 10 of meer bomen. Daarnaast vindt voor alle bomen die de gemeente zelf kapt compensatie plaats in de vorm van herplant. Hiervoor wordt een meldingssysteem opgezet en een systematiek voor keuzes rondom herplant.

Bezuinigingen Verminderen aantal

Als onderdeel van het nieuwe beleid voor de openbare verlichting en de hieruit

lichtmasten

voortvloeiende uitvoeringsprogramma’s worden in 2012 een aantal lichtmasten verwijderd, met uiteindelijk het langjarig doel het aantal lichtmasten ten opzichte van 2010 met 1000 stuks te verminderen. Het beleid voor de openbare verlichting moet in 2012 naast energiebesparing leiden tot een netto structurele bezuiniging van € 75.000.

Brugbediening

Voor de brugbediening zijn in 2013 en 2014 bezuinigingen opgenomen voor in totaal € 100.000. Deze taakstelling zal voor een belangrijk deel worden behaald door het invoeren van bediening op afstand inclusief camera’s bij enkele bruggen. Hiervoor is veel afstemming nodig met o.a. de provincie en het vergt de nodige investeringen. De voorbereidingen hiervoor vinden in 2012 plaats.

Begraafplaatsen

De begraafrechten zijn tot op heden lang niet kostendekkend. Vergelijking van de tarieven wijst uit dat Leeuwarden, zowel in Friesland als landelijk, net onder het gemiddelde zit. In 2010 zijn de begraafplaatsen flink opgeknapt en is een fors opwaarderingstraject (investeringsbedrag € 2,3 mln) afgerond. Het huidige kwaliteitsniveau van de Leeuwarder begraafplaatsen rechtvaardigt een tariefstijging van 3% per 1-1-2012. Jaarlijks wordt hiermee een hogere opbrengst van circa € 18.000 gegenereerd. Door efficiencymaatregelen wordt het kostenniveau jaarlijks verlaagd met € 13.000 in de periode van 2011 tot en met 2014. Randvoorwaarde hierbij is dat nieuwe achterstalligheid in het onderhoud wordt voorkomen. In totaal wordt hiermee in een periode van 4 jaar een structurele bezuiniging gerealiseerd van € 125.000.

125

2 Beleidsbegroting


Een actieve betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving Speerpunt Een dynamisch

Vanaf 2012 wordt het wijkprogramma niet meer in boekvorm uitgegeven.

activiteitenoverzicht

De informatie uit het wijkprogramma wordt digitaal aangeboden via

(wijken

www.leeuwarden.nl.

dorpsprogramma’s), via

Het activiteitenoverzicht en de kaart uit het wijkprogramma worden in 2012 nog

website inzichtelijk voor

fysiek aangeboden: een overzicht met een kaart die mogelijk nog een keer wordt

de burgers/wijkpanels

bijgewerkt gedurende het jaar, maar niet altijd up-to-date is. In 2012 wordt deze informatie ook verder gedigitaliseerd, zodat we in 2013 een dynamische wijkkaart en activiteitenoverzicht hebben. Dit levert voor burgers een beeld op van de activiteiten die in hun omgeving plaatsvinden.

Algemeen Beperking

Er is € 150.000 bezuinigd op wijkpanelbudgetten m.i.v. 2011. ISV-wijken hebben

wijkpanelbudgetten ISV-

geen wijkbudget meer gedurende de ISV-periode tot en met 2014. Gedurende deze

wijken

periode wordt vanuit het ISV-budget geïnvesteerd in deze wijken. De gemeentelijke bezuiniging is structureel ingevuld. Punt van zorg c.q. aandacht is er voor de periode na 2014. Vanaf het jaar 2015 is er geen dekking aanwezig om de ISVwijken weer te voorzien van een wijkpanelbudget. In het kader van de taakstelling op de bedrijfsvoering wordt de formatie van het team wijkmanagement met 1 formatieplaats teruggebracht. In verband hiermee wordt het wijken dorpsprogramma gedigitaliseerd en wordt de werkwijze enigszins aangepast. De bezuiniging heeft geen gevolgen voor het relatiebeheer van de wijkpanels en dorpsbelangen.

Samenwerking met de

Door formatievermindering bij het team wijkmanagement moet de inzet van

projecten in de

wijkmanagement in de wijken zo efficiënt mogelijk plaatsvinden. Waar dat mogelijk

Stedelijke vernieuwings-

is, wordt de (gemeentelijke) projectleider van de ISV3-wijken eerste aanspreekpunt

en aandachtwijken

voor de wijk in plaats van de wijkmanager. In de stedelijke vernieuwing- en aandachtwijken wordt aangesloten bij de projectorganisatie.

126

2 Beleidsbegroting

2.1 Programmaplan: Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (15)

Programma Algemene Dekkingsmiddelen en onvoorzien (15) Raadscommissie:

Portefeuillehouder:

Programmamanager:

Bestuur en Middelen

Wethouder A. Ekhart

L. van Santen

Lasten en Baten totale programma

Rekening 2010

Lasten

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015

42.266

34.010

25.895

33.147

30.901

27.407

Baten

211.053

179.378

172.910

173.724

169.626

160.300

Saldo

168.788

145.368

147.015

140.577

138.725

132.893

Overige

Totaal

lasten

lasten

Beleidsproduct


Algemene belastingen

kosten 7

2.476

Stelposten c.a. Algemene baten en lasten

1.191

baten

3.675

24.608

20.933

285

466

752

312

-440

2.867

17.283

20.150

8.864

-11.286

97

97 44

134.667

134.623

Onvoorzien Gemeentefonds


44

-97

Financieringen en beleggingen

470

77

631

1.178

4.459

3.281

Totaal

477

5.750

19.669

25.895

172.910

147.015

Onderstaand worden de beleidsproducten nader gespecificeerd en (deels) toegelicht.

Algemene belastingen Rekening Begroting Begroting 2010 2011 2012

Bedragen x € 1.000 Raming Raming Raming 2013 2014 2015

Lasten BHP005 Heffing en invordering algemeen BHP015 Roerende-zaakbelastingen

1.398

1.255

1.385

1.385

1.385

1.385

22

20

0

0

0

0

1.954

1.075

995

995

995

995

BHP490 Waardering onroerende zaken

955

954

921

921

921

921

BHP491 Vergunningen en ontheffingen

358

327

352

338

338

338

16

21

22

22

22

22

4.703

3.651

3.675

3.661

3.661

3.661

265

196

235

235

235

235

0

100

0

0

0

0 24.553

BHP489 Onroerende-zaakbelastingen

BHP492 Precariobelasting Totaal Baten BHP005 Heffing en invordering algemeen BHP015 Roerende-zaakbelastingen BHP489 Onroerende-zaakbelastingen

23.505

23.683

24.198

24.316

24.434

BHP490 Waardering onroerende zaken

0

0

0

0

0

0

BHP491 Vergunningen en ontheffingen

34

21

21

21

21

21

BHP492 Precariobelasting

198

152

154

154

154

154

Totaal

24.003

24.151

24.608

24.726

24.844

24.963

Saldo lokale heffingen

19.300

20.501

20.933

21.065

21.183

21.302

127

2 Beleidsbegroting


Stelposten Rekening Begroting Begroting 2010 2011 2012


Lasten BHP001 Overige stelposten

268

7.993

752

-235

8.560

5.429

BHP499 Nog te realiseren taakstellingen

0

0

0

-666

-1.014

-1.027

BHP506 Saldo van de financieringsfunctie

0

0

0

113

113

113

268

7.993

752

-787

7.659

4.515

104

369

312

1.329

1.537

1.732

BHP499 Nog te realiseren taakstellingen

0

-38

0

60

92

122

BHP506 Saldo van de financieringsfunctie

0

0

0

167

153

153

104

331

312

1.556

1.782

2.007

-163

7.662

-440

2.343

-5.877

-2.507

Totaal Baten BHP001 Overige stelposten

Totaal Saldo stelposten ca.

Algemene baten en lasten Rekening Begroting Begroting 2010 2011 2012


Lasten BHP008 Gemeentebrede indirecte kosten BHP013 Kabellegging BHP501 Arbeidsmaatr. en bovenformat. BHP503 Algemene lasten en baten BHP505 Werken voor derden BHP512 Zorg voormalig personeel BHP513 Saldi kostenplaatsen BHP515 Mutaties reserves Totaal

1.555

1.187

1.232

1.233

1.233

99

123

134

0

0

1.233 0

418

120

184

195

195

195

5.197

2.820

2.319

9.349

9.290

9.282

183

172

1.137

1.271

271

271

1.449

1.639

1.619

1.452

1.186

871

-872

1.467

623

771

913

905

27.151

13.960

12.901

14.809

5.301

5.301

35.179

21.488

20.150

29.080

18.388

18.058

101

123

134

0

0

0

0

0

62

72

72

72

6.430

2.025

65

4.067

4.000

4.000

557

281

137

271

271

271

0

0

0

0

0

0 529

Baten BHP013 Kabellegging BHP501 Arbeidsmaatr. en bovenformat. BHP503 Algemene lasten en baten BHP505 Werken voor derden BHP512 Zorg voormalig personeel BHP513 Saldi kostenplaatsen BHP515 Mutaties reserves Totaal Saldo algemene baten en lasten

128

0

1.148

497

432

517

32.595

5.353

7.970

6.347

3.754

696

39.682

8.930

8.864

11.189

8.614

5.568

4.503

-12.558

-11.286

-17.891

-9.774

-12.489

2 Beleidsbegroting


Onvoorzien Rekening Begroting Begroting 2010 2011 2012

Raming 2013

Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2014 2015

Lasten BHP007 Onvoorzien structureel

37

6

6

7

7

7

BHP495 Onvoorzien incidenteel

0

89

91

91

91

91

-37

-94

-97

-98

-98

-98

Rekening Begroting Begroting 2010 2011 2012

Raming 2013

Totaal saldo

Gemeentefonds Bedragen x € 1.000 Raming Raming 2014 2015

Lasten BHP494 Algemene uitkering

42

59

44

44

44

44

BHP494 Algemene uitkering

139.615

140.579

134.667

132.111

130.244

123.639

Saldo algemene uitkering

139.573

140.520

134.623

132.067

130.200

123.595

Baten

Algemene uitkering De Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds beoogt gemeenten voldoende eigen middelen te verstrekken om haar taken uit te voeren. De omvang van het gemeentefonds is gekoppeld aan de omvang van de rijksbegroting met een aantal correcties. Nadat de omvang van het gemeentefonds is vastgesteld wordt dit vervolgens verdeeld over de gemeenten op basis van zogenaamde objectieve verdeelmaatstaven. Deze verdeelmaatstaven moeten ertoe leiden dat iedere gemeente eenzelfde voorzieningenniveau in stand zou kunnen houden. De actuele ontwikkeling van de uitkering voor de gemeente Leeuwarden wordt geschetst onder paragraaf 3.2.1 Ontwikkeling financiële positie’.

Financieringen en beleggingen Rekening Begroting Begroting 2010 2011 2012


Lasten BHP488 Treasury BHP496 Beheer deelnemingen BHP506 Saldo van de financieringsfunctie BHP516 Bespaarde rente Totaal

1.463

370

396

383

383

364

62

58

205

205

205

205

0

209

113

113

113

113

511

89

463

464

464

464

2.036

725

1.178

1.165

1.165

1.146

1.310

241

265

252

252

233 410

Baten BHP488 Treasury BHP496 Beheer deelnemingen

491

177

410

410

410

-211

613

678

167

153

153

6.058

4.356

3.107

3.480

3.480

3.480

Totaal

7.648

5.387

4.459

4.309

4.295

4.276

Saldo financiering en beleggingen

5.613

4.661

3.281

3.144

3.130

3.130

BHP506 Saldo van de financieringsfunctie BHP516 Bespaarde rente

129

2 Beleidsbegroting


Beheer deelnemingen De gemeente heeft aandelen in een aantal vennootschappen. Onder dit hoofd zijn enerzijds de toegerekende rentelasten over de boekwaarde van de aandelen opgenomen en anderzijds de verwachte dividendopbrengst. Saldo van de financieringsfunctie De investeringen die door de gemeente gedaan worden brengen een vermogensbeslag met zich mee. Om dit vermogensbeslag te kunnen financieren, trekt de gemeente vreemd vermogen aan of zet zij haar reserves en voorzieningen in. In beide gevallen brengt dit rentekosten met zich mee (te betalen rente aan derden c.q. bespaarde rente van reserves en voorzieningen). Deze rentekosten worden via de methodiek van de renteomslag toegerekend aan de investeringen en op deze wijze ten laste van de desbetreffende programma’s gebracht. Na de toerekening van de rente via de methodiek van de renteomslag aan de diverse programma’s resteert altijd een saldo. Voor de begroting 2012 bedraagt dit batige netto saldo € 565.000 (€ 678.000 minus 113.000).

130

2 Beleidsbegroting

2.2

2.2 De paragrafen: Lokale heffingen

Paragrafen

2.2.1 Lokale heffingen Deze paragraaf gaat over het tarieven- en kwijtscheldingsbeleid aangaande gemeentelijke belastingen en overige heffingen. 2.2.1.a Algemeen De totale opbrengst aan belastingen en overige heffingen bedraagt in 2012 circa € 53,2 mln. Dit bedrag komt overeen met ongeveer 15% van de totale gemeentelijke baten. In tabel 3 zijn de opbrengsten van de lokale heffingen weergegeven: Bedragen x € 1.000

Tabel 3 Opbrengsten per belastingsoort per jaar

Omschrijving heffing

Rekening 2010

Begroting 2011

Begroting 2012

23.505

23.683

24.198

0

100

0

Algemene heffingen (programma Algemene dekkingsmiddelen) Onroerende-zaakbelastingen Roerende-zaakbelastingen Precariobelasting Subtotaal

198

152

296

23.703

23.935

24.494

11.579

10.114

9.727

651

577

609

Bestemmingsheffingen (overige programma’s) Afvalstoffenheffing Begraafrechten Hondenbelasting

412

388

397

Leges Burgerzaken

1.737

1.724

1.538

Parkeerbelastingen

2.535

2.250

3.071

Marktgelden

120

166

200

Leges omgevingsvergunning

1.189

2.149

2.413

Rioolheffing

8.957

10.176

10.439

Overige heffingen (m.n. leges)

554

1.103

349

Subtotaal

27.734

28.647

28.743

Totaal generaal

51.437

52.582

53.237

De opbrengsten in tabel 3 zijn bruto vermeld, dus zonder rekening te houden met kwijtschelding, bezwaarprocedures en aan het rijk af te dragen leges en dergelijke. 2.2.1.b Tarieven gelijktijdig met begroting vaststellen Aan de in deze begroting opgenomen belastingopbrengsten liggen bepaalde aannames rond de hoogte van de tarieven ten grondslag. De belastingtarieven en het tarievenbeleid worden daarom gelijktijdig met de begroting vastgesteld. Op die manier vormen de tarieven integraal onderdeel van de politieke discussie rondom de begroting. De formele vaststelling van de tarieven gebeurt bij het vaststellen van de belastingverordeningen in de vergadering van de raad in december. Het accent zal dan liggen op de fiscaaljuridische aspecten. 2.2.1.c Tarievenbeleid algemeen Het tarievenbeleid voor 2012 ziet er als volgt uit: •

Uitgangspunt voor de tarieven 2012 zijn de tarieven 2011 gecorrigeerd voor inflatie. Afhankelijk van de aard van de belasting wordt 2,25% inflatiecorrectie toegepast (overwegend prijsgevoelige heffingen, zoals

131

2 Beleidsbegroting


de OZB)20 of 1,4% (overwegend loongevoelige heffingen, zoals de bouwleges). Eventuele extra verhogingen worden expliciet in deze paragraaf voorgelegd. Bij vorenstaande tariefsaanpassing geldt een aantal uitzonderingen: •

Bij alle heffingen waar een relatie is tussen het gebruiken van een bepaalde voorziening/dienst en het betalen voor deze voorziening/dienst geldt een wettelijke maximumgrens van 100% kostendekking. Dit betekent in sommige gevallen dat de tarieven niet verhoogd kunnen worden met inflatie.

•

Indien wettelijk het tarief is gemaximaliseerd, wordt het maximaal mogelijke tarief gehanteerd (paspoorten rijbewijsleges bijvoorbeeld).

In tabel 4 wordt voor het deel van de heffingen waar de kostendekkendheid van belang is een aantal basisgegevens over 2012 verstrekt. Tabel 4

Soort heffing

Grondslag tarief

%

Stijging

kosten-

/daling

dekkend-

tarieven

heid

2012 t.o.v.

100,0%

-/- 4,2%

Toelichting

2011 Afvalstoffenheffing

100% kostendekking

Hondenbelasting

100%

100,0%

-/- 0,2%

kostendekking Rioolheffing

100%

Verrekening saldo na afloop van het jaar via reserve Verrekening saldo na afloop van het jaar via reserve

100,0%

1,4%

Verrekening saldo na afloop van het jaar via reserve

kostendekking Begraafrechten

Historisch bepaald

63,7%

Bruggelden

Historisch bepaald

24,5%

0%

Marktgelden

Historisch bepaald

88,0%

1,4%

Brandweerrechten

Historisch bepaald

46,4%

1,4%

Havengelden

Historisch bepaald

79,1%

1,4%

Historisch bepaald

100,0%

1,4%

Historisch bepaald

16,3%

1,4%

Historisch bepaald

62,1%

1,4%

4,4%

Leges: Historisch Centrum Leeuwarden Persoonsinformatie (uittreksels bevolkingsregister e.d.) Identificerende documenten (paspoort, rijbewijs, etc.)

In een aantal gevallen is sprake van wettelijke maximumtarieven.

Advisering derden

Historisch bepaald

100,0%

1,4%

Historisch bepaald

31,4%

1,4%

burgerzaken Burgerlijke stand Drank - en Horeca div.

Historisch bepaald

8,0%

1,4%

Omgevingsvergunning c.a.

Historisch bepaald

83,3%

1,4%

Om tekorten onderdeel ‘bouwen’ op te vangen komt B&W nog met voorstel om tarieven fors te verhogen.

20

De voor het komende begrotingsjaar toegepaste inflatiecorrecties zijn een combinatie van de verwachte inflatie voor

het komende jaar en correcties op de toegepaste inflatiecorrecties in voorgaande jaren. Als bijvoorbeeld in de begroting van voorgaande jaren van een verwachte inflatie van 3% was uitgegaan, maar in werkelijkheid was de inflatie slechts 2%, dan wordt in de begroting van het komende jaar deze 1% (3% -/- 2%) weer gecorrigeerd.

132

2 Beleidsbegroting

Soort heffing


Grondslag tarief

%

Stijging

kosten-

/daling

dekkend-

tarieven

heid

2012 t.o.v.

Toelichting

2011 Kadaster landmeten

Historisch bepaald

22,0%

1,4%

Verkeersbesluiten en

Historisch bepaald

80,9%

1,4%

Historisch bepaald

100,0%

1,4%

vergunningen Kabellegging

Bij de historisch bepaalde tarieven zijn de tarieven in het verleden al of niet met een kostprijsberekening onderbouwd vastgesteld en zijn deze de jaren daarna steeds geïndexeerd voor de inflatie. Soms zijn extra verhogingen toegepast om de mate van kostendekkendheid te vergroten. Bij de tarieven met 100% kostendekking als grondslag zijn de tarieven gebaseerd op 100% kostendekkendheid. Op het moment dat om wat voor reden dan ook het idee ontstaat dat bepaalde tarieven onredelijk zijn (lees: te hoog), vindt incidenteel alsnog een kostprijsberekening of tariefvergelijking met andere gemeenten plaats om de redelijkheid van het tarief te toetsen. 2.2.1.d Tarievenbeleid specifiek Voor een aantal belastingen (bijvoorbeeld OZB en rioolheffing) worden afwijkende uitgangspunten toegepast. In het bijzonder geldt dat voor een aantal afspraken dat in het kader van het collegeprogramma 2010 – 2014 is gemaakt rond het tarievenbeleid gelet op het streven naar kostendekkendheid. Hierna zal afzonderlijk op de verschillende belastingen worden ingegaan. 2.2.1.e Uitvoering Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) Op grond van de Wet WOZ wordt jaarlijks de economische waarde van de onroerende zaken in Leeuwarden bepaald en vervolgens meegedeeld aan de belanghebbenden. Voor het belastingjaar 2012 geldt als waardepeildatum 1 januari 2011. Op basis van de uitkomsten van de taxaties tot dusverre wordt voor 2012 bij de woningen uitgegaan van een waardedaling van 2,5 % en bij de niet-woningen van een waardedaling van 3,7 %. Zie ook tabel 5 voor het verloop over de afgelopen jaren. Tabel 5 Stijgingspercentage WOZ-waarde t.o.v. voorgaande jaren

2008

2009

2010

2011

2012

Woningen

9,0%

1,0%

-/- 0,5%

-/- 2,9%

-/- 2,5%

Niet-woningen

5,3%

2,0%

1,0%

-/- 2,5%

-/- 3,7%

2.2.1.f Onroerendezaakbelastingen (OZB) De OZB bestaat feitelijk uit drie afzonderlijke belastingen: •

Een belasting voor de gebruikers van niet-woningen.

•

Een belasting voor de eigenaren van niet-woningen.

•

Een belasting voor de eigenaren van woningen.

Bij de berekening van de tarieven OZB wordt van bepaalde vaste verhoudingen uitgegaan. Hiermee wordt beoogd om een stabiele lastendruk te bevorderen en daarmee de acceptatiegraad van de lokale belastingen. Tussen het gebruikers- en eigenarentarief is een vaste verhouding van 1 : 1,25. Daarnaast is er een vaste verhouding tussen het aandeel van de woningen en de niet-woningen in de totale opbrengst. Met deze laatste verhouding wordt voorkomen dat verschillen in waardeontwikkeling tussen woningen en niet-woningen leiden tot verschillen in ontwikkeling van de belastingdruk.

133

2 Beleidsbegroting


Tabel 6 Vaste verhoudingen opbrengsten OZB

2010

2011

2012

Woningen

39,0%

40,3%

40,3%

Niet-woningen

61,0%

59,7%

59,7%

100,0%

100%

100,0%

Totaal

In tabel 7 is voor een aantal jaren aangegeven wat het reële stijgingspercentage van de tarieven OZB (exclusief correctie WOZ-waarde) is ten opzichte van het voorafgaande jaar: Tabel 7

Omschrijving

2008

2009

2010

2011

2012

%-stijging t.o.v. voorgaand jaar

0,8 %

2,2 %

0,1%

-/- 0,5%

2,25%

Bij de stijgingen en dalingen van de tarieven in tabel 7 is geen rekening gehouden met de aanpassing van de tarieven als compensatie van de wijzigingen in de WOZ-waarde. In geval van een waardestijging worden de tarieven verlaagd; in geval van een waardedaling verhoogd. Dit heeft echter geen gevolgen voor de reële belastingdruk (opbrengst OZB blijft ongewijzigd). Ondernemersfonds Met ingang van 2009 is een ondernemersfonds in Leeuwarden ingesteld. Dit houdt in dat de tarieven van de OZB voor de niet-woningen in heel Leeuwarden met 5,5% extra verhoogd zijn en dat de meeropbrengst (€ 746.000 in 2012) volledig in een door de ondernemers zelf beheerd fonds gestort wordt. Dit fonds kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor de bekostiging van de Sinterklaasintocht of het plaatsen van feestverlichting. In de loop van 2011 zal een evaluatie van het Ondernemersfonds plaatsvinden. 2.2.1.g Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing dient ter bestrijding van de kosten van het inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval. Hier is sprake van een wettelijke inzamelplicht. In tabel 8 zijn de tarieven afvalstoffenheffing van de voorgaande jaren en de voorgestelde voor 2012 weergegeven: (in €)

Tabel 8 Absolute ontwikkeling tarieven afvalstoffenheffing

Omschrijving

2008

2009

2010

2011

2012

Stijging 2012 t.o.v. 2011

Eenpersoonshuishouden

241,46

246,77

240,65

194,08

167,63

-/- 13,6 %

Meerpersoonshuishouden

276,49

282,57

275,56

252,30

251,44

-/- 0,3 %

Bij de tariefdifferentiatie tussen een- en meerpersoonshuishoudens werd tot en met 2010 van een vaste verhouding van 1 : 1,15 uitgegaan. Bij motie is op 15 december 2010 door de raad besloten om deze verhouding voor 2011 te wijzigen naar 1: 1,3 en voor 2012 naar 1: 1,5. Uitgangspunt voor de vaststelling van de tarieven van de afvalstoffenheffing is dat deze de kosten voor 100% moet dekken. Ten opzichte van 2011 zijn de verwerkingskosten opnieuw licht gedaald. Daarnaast wordt een bedrag van € 770.000 onttrokken aan de Reserve egalisatie heffingen. Dit betekent per saldo een daling van het tarief van 13,6% voor de eenpersoonshuishoudens en een daling van 0,3% voor de meerpersoonshuishoudens. De gemiddelde daling van de afvalstoffenheffing is 4,2%. Het eenmalige karakter van de onttrekking aan de reserve egalisatie heffingen in 2012 van € 770.000 betekent overigens wel dat het tarief in 2013 naar verwachting weer met 9% zal stijgen.

134

2 Beleidsbegroting


2.2.1.h Rioolheffing De kosten voor riolering worden aan de burgers in rekening gebracht via een afzonderlijke rioolheffing. Bij de kostentoerekening van de rioolheffing worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: •

100% kostendekkendheid. Basis van de kosten is het Gemeentelijk Rioleringsplan 2009 - 2012.

•

Eigenaren nemen 54% van de te verhalen kosten van het riool voor hun rekening en de gebruikers 46%.

•

Binnen het gebruikersdeel nemen de woningen 73% van de kosten voor hun rekening en niet-woningen 27%.

De voorgestelde tarieven rioolheffing zien er als volgt uit: Tabel 9 Ontwikkeling tarieven rioolheffing

Rioolheffing Eigenaren % van de WOZwaarde

Tarief

Tarief

Tarief

Tarief

Tarief

%-stijging 2012 t.o.v.

2008

2009

2010

2011

2012

2011

0,0495

0,0500

0,04889

0,05754

0,06127

1,4%

% € 60,05

1,4%

%

%

%

%

Gebruikers woningen EPHH

€ 50,18

€ 51,29

€ 51,37

€ 59,22

Gebruikers woningen MPHH

€ 75,27

€ 76,94

€ 77,06

€ 88,83

€ 90,08

1,4%

€

€

€ 169,67

€ 190,47

€ 193,14

1,4%

€ 56,50

€ 63,43

€ 64,32

1,4%

Gebruikers niet-woningen (=> 10 m3) Gebruikers niet-woningen

165,78

169,42

€ 82,89

€ 56,42

(< 10 m3) De tarieven voor de rioolheffing worden alleen gecorrigeerd voor de inflatie (1,4%). Het tarief voor de eigenaren wordt daarnaast met 5,1% verhoogd ter compensatie van de daling (gemiddeld) van de WOZwaarde van 5,1%. Per saldo heeft deze 5,1% verhoging dus geen gevolgen voor de hoogte van de aanslag. 2.2.1.i Hondenbelasting De hondenbelasting wordt geheven van de houder van een hond. In Leeuwarden wordt de hondenbelasting als bestemmingsheffing behandeld, waarbij de hondenbelasting dient ter dekking van de kosten voor hondenvoorzieningen (vervuiler betaalt). Met ingang van 2011 worden eventuele overschotten of tekorten op het product ‘Hondenvoorzieningen’ verrekend met de Reserve egalisatie heffingen. Op grond van een bijstelling van de aantallen honden naar boven en een bijdrage van ca. € 23.000 uit de Reserve egalisatie heffingen kunnen de tarieven in 2012 verlaagd worden met 0,2%. Ook in 2012 zal weer intensief gecontroleerd worden op het hondenbezit. De afgelopen jaren zijn als gevolg van extra aantallen honden de tarieven verlaagd. Omdat in het kader van de bezuinigingen op grond van het collegeprogramma 2010-2014 extra kosten aan de hondenbelastingen worden toegerekend, is de komende jaren naar verwachting geen ruimte meer voor verdere tariefsverlaging. Behalve voor het dekken van de kosten van de hondenvoorzieningen wordt de hondenbelasting gebruikt als instrument om het aantal honden te reguleren. Om die reden is sprake van een progressief tarief. De volgende progressie wordt gehanteerd: •

tweede hond, 1,5 maal het tarief van de eerste hond;

•

iedere volgende hond, 2 maal het tarief van de eerste hond;

•

voor kennels geldt 3 maal het tarief van de eerste hond.

135

2 Beleidsbegroting


In tabel 10 is de ontwikkeling van de tarieven over de afgelopen jaren aangegeven: (in €)

Tabel 10 Ontwikkeling tarieven hondenbelasting

Omschrijving

2008

2009

2010

2011

2012 Stijging 2012 t.o.v. 2011

Eerste hond

75,69

70,00

69,00

68,72

68,55

-/- 0,2 %

Tweede hond

113,54

105,00

103,50

103,08

102,83

-/- 0,2 %

Iedere volgende hond

151,38

140,00

138,00

137,44

137,10

-/- 0,2 %

Kennel

227,07

210,00

207,00

206,16

205,65

-/- 0,2 %

2.2.1.j Parkeerbelastingen In 2009 is het geactualiseerde parkeerbeleidsplan door de raad vastgesteld. Op grond hiervan zou zowel in 2011 als 2014 een verhoging van 10% worden doorgevoerd. De eerste stijging in 2011 is in verband met werkzaamheden Zaailand in het collegeprogramma doorgeschoven naar 2013. In het richtinggevende debat voor de begroting 2012 is besloten deze verhoging in 2012 al door te voeren. 2.2.1.k Leges Algemeen Leges worden geheven voor door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten. De tarieven worden verhoogd met de maximaal de inflatiecorrectie van 1,4%. Zie ten aanzien van de bouwleges ook het Programma Wonen (8). 2.2.1.l Overige rechten De tarieven van deze rechten worden verhoogd met de inflatiecorrectie van 1,4%. Het gaat hierbij onder andere om brandweerrechten, havengelden en marktgelden. De bruggelden worden om praktische redenen (mooi rond bedrag) niet verhoogd. In het kader van het collegeprogramma 2010 – 2014 worden bij de begraafrechten in de periode 2011 – 2014 de tarieven jaarlijks –afgezien van inflatie - met 3% extra verhoogd. 2.2.1.m Kwijtscheldingsbeleid Het verlenen van kwijtschelding is aan wettelijke regels gebonden. Strenger toepassen van deze regels is toegestaan, ruimhartiger toepassen niet. Het beleid van de gemeente Leeuwarden is er altijd op gericht geweest om de wettelijke kwijtscheldingsmogelijkheden zo optimaal mogelijk te benutten. Daarnaast streeft de gemeente er naar de kwijtscheldingsregeling zo eenvoudig mogelijk voor de burgers toe te passen. De gemeente kan zelf bepalen welke belastingen al dan niet voor kwijtschelding in aanmerking komen. In Leeuwarden is kwijtschelding mogelijk van: De OZB woningen, de rioolheffingen woningen en de afvalstoffenheffing (met uitzondering van de extra container). De kosten voor kwijtschelding stijgen fors in 2012. Dit heeft vooral te maken met de verruiming van de kwijtscheldingsregels. Conform het bestaande beleid gaan wij uit van een zo ruimhartig mogelijke toepassing. De verruiming betreft een tweetal zaken: 1.

kwijtschelding voor kleine ondernemers (tot 1 april 2011 was dit niet mogelijk);

2.

verruiming van de vermogensnorm (kwijtschelding is nu mogelijk tot een vermogen van maximaal € 25.000!).

Door bijvoorbeeld een minder hoog bedrag aan vermogen toe te staan, kunnen de kosten van kwijtschelding verlaagd worden. De effecten van de verruiming van de kwijtscheldingsregels zijn lastig in te schatten. Vooralsnog wordt van onderstaande bedragen uitgegaan. Voorgesteld wordt om op grond van het bestaande beleid ook in 2012 vooralsnog van de meest ruimhartige toepassing van de wettelijk toegestane kwijtscheldingsnormen uit te gaan. Mede afhankelijk van hoe een en ander financieel uitpakt wordt bij de begroting 2013 een voorstel gedaan voor een minder ruimhartige toepassing van de kwijtscheldingsnormen.

136

2 Beleidsbegroting


(in €)

Tabel 11 Kwijtgescholden belastingbedragen per belastingsoort per jaar

Belastingsoort

Rekening

Rioolheffing

Begroting

Begroting

2008

2009

2010

2011

2012

19.484

13.329

20.000

20.000

1.479.000

1.681.990

1.634.366

1.475.000

1.555.000

363.000

388.570

389.525

497.000

557.000

59.000

58.255

54.462

0

0

1.950.000

2.148.299

2.091.682

1.992.000

2.132.000

Hondenbelasting Totaal

Rekening

49.000

OZB Afvalstoffenheffing

Rekening

2.2.1.n Lokale lastendruk In onderstaande voorbeelden wordt een benadering gegeven van de ontwikkeling van de lokale lastendruk in Leeuwarden over een aantal jaren. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de waarde van de onroerende zaak precies met het gemiddelde stijgingspercentage wijzigt in de loop van de jaren. In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat de belastingdruk voor particulieren en bedrijven in 2012 gelijk blijft. Dit is echter een gemiddelde situatie, met name bij woningen met een hogere WOZ-waarde dan het gemiddelde dalen de lasten licht. Voorbeeld 1: Hierbij wordt uitgegaan van een meerpersoonshuishouden, dat een eigen woning bezit met een WOZ-waarde in 2012 van € 178.000. (in €)

Tabel 12 Ontwikkeling lokale lastendruk voor standaard meerpersoonshuishouden

Belastingsoort

2008

2009

2010

2011

2012

OZB

242

248

240

242

248

Afvalstoffenheffing

276

283

276

252

251

Rioolheffing

168

171

169

194

199

686

702

685

688

698

-/- 1,0

2,3

-/- 2,4

0,4

1,5

Totaal Stijgingspercentage t.o.v. voorgaand jaar Voorbeeld 2:

Hierbij wordt uitgegaan van een eenpersoons huishouden, dat een huurwoning heeft met een WOZ-waarde van € 106.000. (in €)

Tabel 13 Ontwikkeling lokale lastendruk voor standaard éénpersoonshuishouden

Belastingsoort OZB Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal Stijgingspercentage t.o.v.

2008

2009

2010

2011

0

0

0

0

2012 0

241

247

241

194

168

50

51

51

59

60

291

298

292

253

228

-/- 4,3

2,4

-/- 2,0

-/- 13,4

-/- 9,9

voorgaand jaar

137

2 Beleidsbegroting


Voorbeeld 3: Hierbij wordt uitgegaan van een ondernemer, die een eigen bedrijfspand heeft met een WOZ-waarde van € 2.627.000. Het waterverbruik is 4.300 m3 per jaar. (in €)

Tabel 14 Ontwikkeling lokale lastendruk voor standaard bedrijf

Belastingsoort OZB Rioolheffing Totaal Stijgingspercentage t.o.v.

2008

2009

2010

2011

2012

14.075

15.073

15.090

14.136

14.470

4.255

4.307

4.297

4.808

4.893

18.330

19.380

19.387

18.944

19.363

1,4

5,7

0,0

-/- 2,3

2,2

voorgaand jaar De stijging van de lasten in 2009 in voorbeeld 3 wordt grotendeels veroorzaakt door een extra verhoging van de OZB met 5,5% in verband met de invoer van het ondernemersfonds. Jaarlijks worden tal van onderzoeken gepubliceerd over de lokale lastendruk (Ministerie van Financiën, FNV, Consumentenbond, COELO, regionale dagbladen, etc.). Een van de bekendste onderzoeken is de ‘Atlas van de lokale lasten’ van het onderzoeksinstituut COELO (verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen). In het betreffend onderzoek over 2011 wordt Leeuwarden gekwalificeerd als een gemeente met gemiddelde woonlasten in verhouding tot de andere grote gemeenten. Zie verder ook www.coelo.nl. In onderzoeken naar lasten voor het bedrijfsleven wordt Leeuwarden over het algemeen als relatief duur gekwalificeerd. Dit komt vooral door de hoge tarieven voor de OZB niet-woningen. Zie bijvoorbeeld het jaarlijkse onderzoek van de Kamer van Koophandel Noord-Nederland (zie www.kvk.nl). Ook hier geldt dat door het gematigde tarievenbeleid van de afgelopen 10 jaar de relatieve positie van Leeuwarden aan het verbeteren is.

138

2 Beleidsbegroting

2.2 De paragrafen: Weerstandsvermogen

2.2.2 Weerstandsvermogen In deze paragraaf staat in welke mate de gemeente in staat is om onverwachte gebeurtenissen (risico's) met een financiële impact op te vangen (met de weerstandscapaciteit). De paragraaf Weerstandsvermogen is op een andere manier ingericht dan in de vorige begroting. Vooral de wijze waarop de omvang van de risico’s wordt vastgesteld is ingrijpend aangepast. 2.2.2.a Simulatieprogramma Voor de begroting 2012-2015 zijn alle risico’s, dus inclusief de risico’s van de grondexploitaties door een simulatieprogramma van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR) verwerkt. Het resultaat van een dergelijke simulatie is dat met een bepaalde mate van zekerheid gesteld kan worden of de beschikbare weerstandscapaciteit toereikend is om de financiële gevolgen van die risico’s op te vangen. 2.2.2.b Samenhang risicopositie gemeente Leeuwarden en totale weerstandscapaciteit Aangezien de weerstandscapaciteit uit een aantal componenten bestaat die ieder voor zich bedoeld zijn voor bepaalde groepen risico’s is in figuur 2 schematisch de samenhang weergegeven tussen de totale risicopositie van de gemeente Leeuwarden en de totale weerstandscapaciteit: Figuur 2

In deze paragraaf komen de algemene risico’s aan de orde. In de paragraaf Grondbeleid (2.2.7) worden de risico’s van de grondexploitaties uitgebreid behandeld en afgezet tegen de daarvoor beschikbare weerstandscapaciteit. Voor inzicht in de samenstelling van het risicoprofiel van de grondexploitatie wordt dan ook verwezen naar deze paragraaf. Bij het inventariseren van de risico’s Grondexploitaties is onderscheid gemaakt tussen de risico’s van de grondexploitatie Zuidlanden en de risico’s van de overige grondexploitaties. De risico’s van de grondexploitatie Zuidlanden zijn vervolgens gesplitst in risico’s op korte termijn (2010-2014)

139

2 Beleidsbegroting


en op lange termijn (2015-2025). Dit is gedaan omdat voor deze drie groepen risico’s binnen de grondexploitaties twee onderdelen van de totale weerstandscapaciteit beschikbaar zijn. De risico’s op lange termijn van de grondexploitatie Zuidlanden kunnen en moeten worden opgevangen ten laste van het verwachte resultaat van die grondexploitatie. Voor de korte termijn risico’s van Zuidlanden en voor de risico’s van de overige grondexploitaties is de reserve Grondbeleid als weerstandscapaciteit beschikbaar. Er is dus in dit verband ook belangrijk onderscheid tussen enerzijds de weerstandscapaciteit die bestaat uit de Algemene Reserve (AR) en Reserve grondbeleid en anderzijds het resultaat van de grondexploitatie Zuidlanden. De genoemde reserves zijn daadwerkelijk per direct beschikbaar voor de korte termijn risico’s en kunnen daarom ook bij elkaar opgeteld worden. Het resultaat van de grondexploitatie Zuidlanden moet nog in de periode 20152025 gerealiseerd worden en kan dus niet samengevoegd worden met de genoemde reserves en is ook alleen beschikbaar voor de lange termijn risico’s van de grondexploitatie Zuidlanden. Daarom is het resultaat grondexploitatie Zuidlanden door middel van een stippellijn gekoppeld aan de totale weerstandscapaciteit. Risico’s verbonden aan de majeure projecten maken geen deel uit van de bovengeschetste totale risicopositie. Deze risico’s worden geïdentificeerd en beheerst binnen de betrokken projectaanpak en budgettair afgedekt binnen de betrokken projectbegroting. 2.2.2.c Resultaten simulatie Zoals gezegd zijn de geïnventariseerde risico’s verwerkt door het simulatieprogramma. In figuur 3 worden de uitkomsten van die simulatie weergegeven. Figuur 3

Ten aanzien de algemene risico’s’ is uit de simulatie als resultaat gekomen dat met 90% zekerheid gesteld kan worden dat voor die risico’s een weerstandscapaciteit nodig is van minimaal € 10,9 mln. De laagste stand van de AR in de meerjarenraming 2012-2015 bedraagt € 11,3 mln. Hieruit mag de conclusie worden getrokken dat

140

2 Beleidsbegroting


de verwachte laagste stand van de AR net voldoende is om de algemene risico’s op te vangen. Maar het is ook duidelijk dat er niet veel speling in zit. En dit geeft meteen aan welke vraag door de nieuwe werkwijze (opnieuw) beantwoord moet worden: Wat is de gewenste verhouding tussen de omvang van de algemene risico’s en de omvang van de AR? De nu voorziene stand van de AR is immers beduidend lager dan het bedrag dat in het verleden min of meer als ondergrens is bepaald: € 16 mln. Op deze vraag wordt aan het eind van deze paragraaf ingegaan. De algemene risico’s die zijn geïnventariseerd staan in tabel 15. weergegeven. De risico’s staan in volgorde van invloed op het berekende totale bedrag van de algemene risico’s.

141

2 Beleidsbegroting


Tabel 15 Overzicht algemene risico’s

Nr. R115

Risicogebeurtenis Overschrijding budget

Kans 80%

bijstandsuitkeringen (wet BUIG)

Financieel

Opmerking

9.600.000 Aan dit risico ligt in essentie een tweetal factoren ten grondslag:

Invloed 61,02%

(1) Wijzigingen in (externe) omstandigheden noodzaken tot het continu analyseren en optimaliseren van (de effectiviteit van) het gemeentelijke re-integratiebeleid. Voor 2012 en mogelijk verdere jaren geschiedt dit tegen een achtergrond van een oplopend cliëntenbestand, aangekondigde wetswijzigingen, afnemende participatiemiddelen, achterblijvend economische herstel in de regio etc. Bijstellingen in beleid vragen vaak om een zekere ‘incubatietijd’ waardoor de gewenste uitgavenreductie niet altijd onmiddellijk optreedt en tijdelijke tegenvallers onvermijdelijk zijn. (2) Als gevolg van imperfecties in het landelijke verdeelmodel is het denkbaar dat het aan Leeuwarden toegekende budget, objectief gezien, niet toereikend is om alle uitgaven te dekken (gegeven een optimale inzet van reintegratieinstrumenten). Het van beide factoren afgeleide risico van € 9,6 mln is gebaseerd op een overschrijding van 10% over het budget voor 2011 ( ca. € 46 mln), gedurende twee jaar. De overschrijding van 10% is, op basis van de huidige regelgeving, de maximale tegenvaller die voor rekening van de gemeente komt, zonder voor compensatie door het rijk in aanmerking te komen.

R118

Niet realiseren taakstelling op onderwijshuisvesting

80%

1.000.000 In het verleden is in de gemeentelijke meerjarenraming een taakstelling opgevoerd van € 270.000 per jaar verband houdende met een veronderstelde opbrengst uit de herbestemming van vrijkomende schoolgebouwen. De daadwerkelijke herontwikkeling van de schoolgebouwen loopt in de praktijk om uiteenlopende redenen bijzonder stroef waardoor de geraamde opbrengst de afgelopen jaren bij lange na niet is gehaald. Deze tegenvallers zijn in die jaren dan ook als onontkoombare uitzettingen verwerkt in de ramingen van de financiële positie. Ook voor de komende meerjarenraming moet rekening gehouden worden met het niet volledig realiseren van deze taakstelling. Indien de realisatie van de taakstelling zich in hetzelfde

142

6,41%

2 Beleidsbegroting

Nr.


Risicogebeurtenis

Kans

Financieel

Opmerking

Invloed

trage tempo voltrekt als de afgelopen jaren kan het risico op ca. € 1 mln worden gekwantificeerd. R116

Tekorten bekostiging openbaar

20%

primair onderwijs (stichting Proloog)

3.000.000 Gelet op de urgente problematiek bij de Stichting Proloog moet

4,92%

rekening gehouden worden met het treffen van gemeentelijke steunmaatregelen. Er zijn inmiddels een aantal maatregelen getroffen (raadsbesluit juni 2011) in het kader van de risicobeheersing. Ook hebben bestuur en directie van Proloog een akkoord gesloten met de bonden over de aanpak van de belangrijkste financiële (personele) problematiek. Onzekerheden in het verloop van het herstelplan van Proloog maken dat het vermelde risicobedrag noodgedwongen een sterk arbitrair karakter heeft.

R117

Tekorten bekostiging Sociale Werkvoorziening (Caparis NV)

80%

700.000 Gelet op de financiële situatie in 2011 is de kans groot dat in 2012

4,42%

weer sprake zal zijn een negatief exploitatieresultaat dat door de aandeelhouders moet worden gecompenseerd. Aangenomen wordt dat de situatie niet wezenlijk zal veranderen en dat er rekening gehouden moet worden met een mogelijk verlies van € 3,5 mln waarvan 22% voor rekening komt van de gemeente Leeuwarden. Voor 2012 en daarna geldt voorts dat gemeenten te maken krijgen met een ingrijpende wijziging van de WSW. Er moeten vergaande bezuinigingen worden opgevangen en de omvang en samenstelling van de doelgroep wijzigt. Dit betekent o.a. dat de in het kader van het Collegeprogramma 2011-2014 ingeboekte bezuiniging van € 493.000 structureel in 2013 zeer twijfelachtig wordt, tenzij besloten wordt om deze besparing te verdisconteren in het nieuwe, ontschotte reintegratiebudget dat in 2013 van start gaat. In dat geval is er geen financieel risico waarvoor weerstandscapaciteit aangehouden moet worden. Binnen het nieuwe re-integratiebudget is ruimte voor het volledig dekken van de kosten van de uitvoering van de WSW door Caparis NV (inclusief compensatie taakstelling) maar dit beperkt uiteraard wel de ruimte voor het doen van andere uitgaven in het kader van de re-integratie. Aangezien de geldende beleidslijn is dat rijksmiddelen in eerste instantie ingezet worden voor het doel waarvoor ze worden ontvangen en in principe niet worden aangevuld met

143

2 Beleidsbegroting

Nr.


Risicogebeurtenis

Kans

Financieel

Opmerking

Invloed

gemeentelijke middelen is in deze risico-simulatie ervan uit gegaan het niet kunnen realiseren van de ingeboekte taakstelling geen risico vormt. Als onderdeel van de bredere problematiek rondom de toekomst van Caparis en het bijbehorende financiële kader moet hier nog een definitief besluit over genomen worden. Verder geldt dat vanaf 2012 Caparis NV ingepast moet worden in de nieuwe WSW en de WWNV. De bedrijfsstructuur moet zodanig worden aangepast dat Caparis klaar is voor een toekomstige rol binnen de uitvoering van de WSW. Er wordt vooralsnog van uit gegaan dat het rijk voldoende middelen beschikbaar stelt om de herstructureringskosten van Caparis volledig af te dekken. R124

Door derden opgelegde

10%

scopewijzigingen in projecten

5.000.000 Veel investeringsprojecten worden niet alleen door Leeuwarden betaald

4,02%

maar ook door andere partijen (rijk, provincie). Onder druk van cofinanciering is het soms onvermijdelijk dat een grotere financiële bijdrage geleverd moet worden aan investeringen dan in eerste instantie de bedoeling was.

R119

WMO: autonome groei doelgroep

70%

700.000 Het risico is aanwezig dat het bezuinigingspakket van de

3,94%

veranderagenda niet voldoende is om de bestedingen binnen de beschikbare budgetten te krijgen omdat meer mensen, bijvoorbeeld als gevolg van vergrijzing, een beroep doen op de WMO. Ondanks dat verschillende maatregelen zoals het invoeren van eigen bijdragen drempelverhogend werken bestaat de kans op een toenemend gebruik van de voorzieningen. De WMO is en blijft een open einde regeling. Een budgetoverschrijding als gevolg van deze groei vraagt om aanvullende beleidsmaatregelen. Het risico betreft de mogelijke overschrijding die optreedt in de tijd die nodig is om tot beleidsaanpassingen over te gaan. De uitgaven van de WMO zijn ongeveer € 20 mln. Als de autonome vraag naar WMO- voorzieningen ondanks alle maatregelen toch met 3,5% toeneemt nemen de kosten met € 700.000 toe. De ontwikkeling van de WMO-uitgaven wordt strak gemonitord; de raad wordt via de kwartaalrapportages regelmatig geïnformeerd. R120

Meer/ingewikkelder procedures dan vooraf ingeschat

50%

800.000 Er worden jaarlijks procedures gevoerd en op basis van de trend van de afgelopen jaren wordt een schatting gemaakt van het bedrag dat hiervoor moet worden opgevoerd. Voor bekende, reeds lopende

144

3,17%

2 Beleidsbegroting

Nr.


Risicogebeurtenis

Kans

Financieel

Opmerking

Invloed

procedures is hiervoor centraal een voorziening ingesteld (voorziening lopende procedures). Het is echter onzeker of de voorziene bedragen voldoende zijn. In verschillende jaren kan er een grote variatie in bijvoorbeeld het aantal en de omvang van de procedures zijn en of kunnen er in één jaar grote claims worden toegewezen. Tijdens projecten wordt zoveel mogelijk op reductie van claims gestuurd door o.a. goede contractvorming. Voorts moet nog specifiek rekening gehouden worden met het volgende. Eind jaren 90 is ten behoeve van de Bullepolder (Blitsaerd) grond verworven. In één van deze transacties is inbegrepen dat er een nabetaling zou plaatsvinden als bepaalde percelen van bestemming zouden wijzigen. Deels is de bestemming gewijzigd door het aanleggen van een fietspad. De claimhouder beroept zich nu op het maximale bedrag (€ 1,4 mln). Uit onderzoeken die extern zijn gevoerd, lijkt dit bedrag aan de hoge kant en is voorzichtigheidshalve rekening gehouden met € 0,5 mln. Er wordt in deze zaak gekeken of via een civiele procedure het claimbedrag kan worden verlaagd, of dat een schikking daarvoor een beter instrument is. R121

Verslechterende verhouding tussen kosten en opbrengsten bouwleges

50%

600.000 Door de economische crisis zijn de baten bij een aantal producten zoals

2,38%

bouwleges, markten en kermissen lager dan begroot. Het probleem is het meest nijpend bij de bouwleges. Voor 2012 is een opbrengst geraamd van € 2,4 mln. De realisatie in 2010 en -naar verwachting2011 bedraagt circa de helft, € 1,2 mln. Aan de kostenkant is er door een beperking van de flexibele schil in het personeelsbestand een besparing mogelijk van € 450.000. In de tweede helft van 2011 zal een voorstel worden gedaan om het verschil verder te verkleinen door tot tariefsverhoging over te gaan. Indien dit voorstel door de raad wordt aangenomen resteert een beperkt risico van ca € 200.000 per jaar. Vooralsnog wordt aangenomen dat dit risico zich hooguit gedurende een periode van 3 jaar voordoet.

145

2 Beleidsbegroting

Nr. R122


Risicogebeurtenis

Kans

Garantstellingen en leningen

50%

Financieel

Opmerking

525.000 De gemeente heeft, voornamelijk in het kader van het economisch

Invloed 2,10%

beleid, een aantal garantstellingen en leningen verstrekt aan privaatrechtelijke rechtspersonen. Gedeeltelijk zijn deze gefinancierd uit het stimuleringsfonds werkgelegenheid. In die gevallen wordt het risico verbonden aan deze steunmaatregelen ook gedekt uit dat fonds waardoor er dus geen sprake is van een aanvullend risico voor het weerstandsvermogen. De risicotaxatie van € 525.000 heeft betrekking op een drietal garantstellingen die niet door middel van het stimuleringsfonds zijn afgedekt. R129

R130

Misbruik, diefstal, vernietiging en

10%

2.500.000 Ondanks alle beveiligingsmaatregelen bestaat er een kleine kans op

vernieling van apparatuur, informatie

misbruik, diefstal, vernietiging en vernieling van apparatuur, informatie

en documenten

en documenten waardoor financiële schade kan ontstaan.

Frictiekosten door vermindering

10%

aantal grote projecten

2.000.000 In principe is van te voren te zien dat er in de toekomst minder grote

1,89%

1,50%

projecten uitgevoerd gaan worden. Het is echter niet altijd mogelijk hier tijdig op in te spelen en onmiddellijk kosten terug te brengen. Dekking door rendabele uren in projecten valt weg.

R123

Minimabeleid

50%

300.000 De minimaregelingen met een open eind karakter, de

1,18%

langdurigheidstoeslag, bijzondere bijstand en declaratieregelingen dragen vanwege hun karakter een risico van overschrijding in zich. R127

Niet realiseren geraamde inkomsten

10%

OZB

1.200.000 Aan de geraamde OZB-inkomsten liggen complexe berekeningen ten

0,99%

grondslag waarbij op een aantal momenten aannames gedaan moeten worden. Het risico bestaat dat hierbij fouten gemaakt worden of dat aannames achteraf niet (helemaal) juist blijken te zijn. Gelet op de beheersmaatregelen in de betrokken processen is overigens sprake van een beperkt risico.

R131

126

Niet verzekerde objecten of

5%

1.250.000 Hoewel zeer klein, bestaat de kans dat gemeentelijke eigendommen

onvoldoende verzekerd tegen schade

niet of niet voldoende zijn verzekerd dan wel dat ondanks een

van eigendommen

verzekering de verzekeringsmaatschappij niet tot uitkering overgaat.

Leegstand en te kort schietende onderhoudsbudgetten vastgoed

40%

150.000 Het risico bestaat dat voor gemeentelijke gebouwen geen huurder (meer) aanwezig is waardoor huurderving/leegstand ontstaat. Uitgaande van de huidige situatie is gezien de doorlopende contracten sprake van een beperkt risico. Mogelijkerwijs zal dit risico in toekomst stijgen als gevolg van voorgenomen beleidshervormingen (cultuur,

146

0,50%

0,47%

2 Beleidsbegroting

Nr.


Risicogebeurtenis

Kans

Financieel

Opmerking

Invloed

maatschappelijk vastgoed) en daarmee gepaard gaande herbestemming van gemeentelijk vastgoed. Aangezien de besluitvorming in deze dossiers nog niet concreet is zijn deze mogelijke aanvullende risico’s nog niet meegenomen in de inventarisatie. Het onderhoud van panden wordt bijgehouden in een planningsprogramma, Planon genaamd. Hierin is per pand het benodigde onderhoudsbedrag voor een periode van 10 jaar opgenomen. Deze bedragen zijn vervolgens meegenomen in de voorziening onderhoud. Hoewel de voorziening daarmee op peil is kan de situatie zich voordoen dat bij werkzaamheden of onverwachte gebeurtenissen dit bedrag onvoldoende blijkt. Ook afwijkende indexering van eenheidsprijzen is een risico. R128

ICT systemen zijn niet beschikbaar

10%

500.000 Er bestaat een kans op uitval van ICT-systemen. Er zijn uitwijk- en

(centrale systemen van ICT-Service

noodstroomvoorzieningen waardoor de gevolgen zoveel mogelijk

waardoor alle applicaties down gaan)

beperkt blijven. Herstelacties als gevolg van informatieverlies,

0,39%

bijvoorbeeld als er sprake is van langdurige uitval, is verzekerd tot € 500.000. R125

Naheffing door foutief toepassen van

20%

fiscale weten regelgeving en

200.000 Naar aanleiding van periodieke controles door de belastingdienst blijkt

0,32%

soms dat om uiteenlopende redenen naheffingen worden opgelegd.

onvolledige afdracht loonheffing en pensioenpremies R133

Ongunstige uitspraak in zaak

5%

500.000 Sita en Van Gansewinkel hebben via procedures bij de Europese

gemeente Leeuwarden vs. Sita/Van

commissie en de Rechtbank Leeuwarden de gemeente ervan beticht

Gansewinkel

dat het contract met Fryslân Milieu niet conform de Europese

0,21%

aanbestedingsregels tot stand is gekomen en elementen van staatssteun bevat. Beide procedures zijn in het voordeel van de gemeente uitgevallen. Sita en Van Gansewinkel zijn inmiddels in beroep gegaan tegen de uitspraak van de rechtbank. Daarbij is de eis verbreed tot de opdrachten van de gemeente aan Afvalsturing Friesland NV. De gemeente heeft zich tegen deze eisvermeerdering verzet, en is daarin in het gelijk gesteld. Als Sita c.s. alsnog in hoger beroep in het gelijk worden gesteld kan dit theoretisch leiden tot een gedwongen openbare aanbesteding van de opdrachtverstrekking en het

147

2 Beleidsbegroting

Nr.


Risicogebeurtenis

Kans

Financieel

Opmerking

Invloed

terug betalen door Fryslân Milieu van dat deel van de ontvangen vergoedingen dat als staatssteun wordt aangemerkt. Beide gevolgen zijn niet op voorhand ongunstig voor de gemeente. Indirect kan sprake zijn van incidentele bijkomstige schade voor de gemeente als gevolg van een mogelijke schadeclaim door Fryslân Milieu in verband met vroegtijdige ontbinding van het contract en afwaardering van de deelneming in het bedrijf. R132

Niet tijdig beslissen op aanvraag vergunning evenement

15%

125.000 Het risico ontstaat wanneer sprake is van onvoldoende sturing op termijnen. Als niet tijdig beslist wordt op een vergunningaanvraag en de organisator maakt al wel kosten, kunnen deze mogelijk geclaimd worden bij de gemeente. Inmiddels zijn interne procesafspraken geborgd waardoor kans op risico is afgenomen.

Uit de bovenstaande lijst blijkt dat het risico op een overschrijding van het budget voor bijstandsuitkeringen verreweg het grootst is.

148

0,16%

2 Beleidsbegroting


2.2.2.d Omvang Algemene Reserve Alvorens in te gaan op de gewenste omvang van de AR is het nuttig om de functies van de AR in herinnering te roepen: a.

De AR is bedoeld voor het afdekken van algemene risico’s. Door het aanhouden van een reserve voor dit doel wordt voorkomen dat het beleid (drastisch) moet worden aangepast als één of meer risico’s zich in de werkelijkheid voordoen. Aldus wordt de stabiliteit en rust in het uitvoeren van beleid gecreëerd. De AR is dus een risicoreserve.

b.

De AR is bedoeld voor het verwerken van de jaarlijkse begrotingsresultaten. De gemeente Leeuwarden is gehouden om een structureel sluitende meerjarenbegroting vast te stellen. Dit betekent dat de structurele uitgaven en inkomsten in de laatste jaarschijf van de meerjarenraming minimaal aan elkaar gelijk moeten zijn. Begrotingstekorten en overschotten in de jaarschijven daaraan voorafgaand worden verrekend met de AR. Ook dit zorgt voor rust en stabiliteit omdat hierdoor geen bezuinigingen hoeven te worden doorgevoerd mocht in enige jaarschijf voorafgaand aan de laatste een begrotingstekort ontstaan. De AR is dus ook een egalisatiereserve.

c.

De AR dient bovendien als buffer voor het opvangen van diverse onvoorziene kosten die niet als een risico kunnen worden bestempeld of simpelweg niet als zodanig zijn herkend. Als er bijvoorbeeld iets voorgefinancierd moet worden of een bepaalde uitgave in tijd naar voren of naar achteren schuift. De AR fungeert dan in een begrotingsjaar als smeermiddel.

Tot voor kort was het financieel beleid er op gericht dat na het vervullen van de egalisatiefunctie (dus na het verrekenen van de begrotingsresultaten in de jaarschijven t, t+1 en t+2 de AR een minimum stand moest hebben van € 16 mln voor het opvangen van de algemene risico’s van de gemeente Leeuwarden en voor het vervullen van de bufferfunctie. Aangenomen werd dat € 16 mln toereikend was voor de bufferfunctie en om die risico’s op te vangen zonder dat daar een gekwantificeerde bepaling van algemene risico’s aan ten grondslag lag. Redenerend vanuit deze drie functies van de AR kan met betrekking tot de minimumstand van de AR dan gesteld worden dat deze als volgt is opgebouwd: 1.

De financiële positiebepaling voor de begroting resulteert in een stand van de AR. De hiervoor genoemde egalisatiefunctie van de AR is dan vervuld omdat de structurele begrotingsresultaten met de AR zijn verrekend.

2.

Van de stand van de AR in het voorliggende begrotingsjaar wordt € 1,5 mln afgetrokken; dit is de reservering binnen de AR voor de bufferfunctie.

3.

Het resterende bedrag wordt afgezet tegen de uitkomst van de risico-simulatie. Als het verhoudingsgetal uit de deling laagste stand algemene reserve - € 1,5 mln / uitkomst risico-simulatie: -

tussen de 0,9 en 1,1 ligt, wordt de omvang van de AR toereikend geacht;

-

kleiner is dan 0,9, worden aanvullende maatregelen getroffen waardoor óf de risico’s afnemen óf de stand van de AR verbetert zodat het verhoudingsgetal 1 wordt;

-

groter is dan 1,1 dan kan het surplus ingezet worden voor dekking van incidenteel nieuw beleid.

Voor de voorliggende begroting betekent dit het volgende: Laagste stand AR € 11,3 – buffer € 1,5 / uitkomst risico-simulatie € 10,9 = 0,9 Tenslotte moet in dit verband nog iets opgemerkt worden over de rol van de Tussenrapportage (Turap). In de Turap wordt naast het melden van afwijkingen ook een prognose afgegeven van het rekeningresultaat. De bepaling van de financiële positie vindt plaats vóór het vaststellen van de Turap. Het is denkbaar dat tussen beide momenten tegenvallers optreden die niet in de bepaling van de financiële positie zijn meegenomen en dat na het vaststellen van de Turap nieuwe tegenvallers optreden. Die tegenvallers, mochten ze zich daadwerkelijk voor gaan doen, zijn van invloed op de stand van de AR bij aanvang van het begrotingsjaar. Voorgesteld wordt om daar niets mee te doen als het gaat om de vraag of de stand van de AR aan de hiervoor geformuleerde eis voldoet. De effecten van tegenvallers op de stand van de AR die niet zijn meegenomen bij de bepaling van de financiële positie voor de begroting, worden in de volgende cyclus meegenomen.

149

2 Beleidsbegroting

2.2 De paragrafen: Onderhoud kapitaalgoederen

2.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen Deze paragraaf geeft inzicht in het onderhoud van de gemeentelijke kapitaalgoederen. Er wordt onderscheid gemaakt in gebouwen, wegen (inclusief kunstwerken), riolering, water en groen. Het beheer en onderhoud van deze kapitaalgoederen heeft raakvlakken met vrijwel alle programma’s uit de programmabegroting. In verschillende programma’s zijn ook de effecten en de financiële vertaling van de beheer- en onderhoudstaken opgenomen. Het gaat om de programma’s Economie en toerisme (recreatiegebieden), Milieu, energie en water (riolering) en Woon- en leefomgeving (onderhoud van verhardingen, waterwegen en kunstwerken, reiniging verhardingen, zwerfvuilbestrijding en openbaar groen). In deze paragraaf wordt een dwarsdoorsnede van deze programma’s gegeven daar waar het onderhoud van kapitaalgoederen betreft. 2.2.3.a Beheersystematiek Het te beheren areaal aan kapitaalgoederen in de openbare ruimte (zoals wegen, riolering, groen) is opgenomen in diverse beheersystemen. Deze systemen ondergaan een migratie om zo tot een meer integrale afstemming te kunnen komen. Daarnaast zijn in de afgelopen periode inspecties uitgevoerd, op basis waarvan de onderhoudsplanning is geoptimaliseerd. De resultaten uit de inspecties zijn gebruikt: •

als input voor collegeprogramma 2010-2014 en de hierin opgenomen ambities en afwegingen;

•

voor aanpassingen in middelen (bijvoorbeeld voor speelvoorzieningen structurele beheer- en

•

voor wijzigingen/bijstellingen in de bedrijfsvoering;

•

voor structurering van het proces areaaluitbreidingen.

onderhoudsmiddelen);

2.2.3.b Omvang van het te onderhouden areaal Om inzicht te bieden in de onderhoudsopgave van de gemeente wordt in tabel 16 aangegeven wat de omvang van het te onderhouden areaal en de bijbehorende financiële middelen zijn. Bedragen x € 1.000

Tabel 16

Te onderhouden areaal in 2012* Onderhoud wegen

Begroting

Begroting

Begroting

2010

2011

2012

5.709

5.375

5.209

10.326

10.531

10.818

1.805

1.673

1.695

1.074

1.156

1.059

8.537

8.383

8.768

Onderhoud van ca. 548 ha verharding Riolering Onderhoud van ca. 536 km riool Onderhoud van ca. 12.300 inspectieputten Schoonmaken van ca. 48.750 straatkolken Reinigen van ca. 100 km riool Vervangen van ca. 5,5 km riool Kunstwerken 25 beweegbare bruggen (111.000 passages schepen) 431 vaste bruggen, tunnels, viaducten en steigers Water 12,8 km walmuren 24,3 km zware walbeschoeiing 48,5 km lichte walbeschoeiing 435 ha wateroppervlak (meren, kanalen en vaarten) 200 km (berm)sloot Groen Groene Ster (ca. 400 ha), Froskepôlle (ca. 13 ha), Lwd. Bos (ca. 110 ha), Hempenser Bos (110 ha) Gras ca. 155 ha Gazons ca. 133 ha Beplanting ca. 106 ha

150

2 Beleidsbegroting

Te onderhouden areaal in 2012*


Begroting

Begroting

Begroting

2010

2011

2012

Bomen ca. 40.000 Reiniging verhardingen

1.578

1.470

1.568

135

103

106

29.164

28.691

29.223

Schoonhouden wegen en pleinen Onkruidbestrijding op ca. 213 ha (430 ton onkruid) Zwerfvuilbestrijding Zwerfvuilbestrijding op 356 ha Totaal

* De arealen zoals opgenomen zijn inschattingen voor de hoeveelheden stand 1-1-2012.

Per saldo is het totale budget € 532.000 (1,9%) hoger dan in 2011. Dit bestaat enerzijds uit een toename als gevolg van areaaluitbreidingen, waarvoor jaarlijks via onontkoombare uitzettingen en inkrimpingen budget wordt gevraagd, alsmede nominale ontwikkelingen. En anderzijds uit een afname als gevolg van onder meer balanssanering (water/kunstwerken) en ombuigingen op basis van het collegeprogramma. De diverse onderdelen van de openbare ruimte worden onderhouden in overeenstemming met de vastgestelde kwaliteitsniveaus bij Beheer Openbare Ruimte (BOR) in Beeld. Vanaf 2006 vinden er op gezette tijden schouwrondes plaats om te kijken of de afgesproken kwaliteit ten aanzien van het verzorgende deel in de praktijk ook wordt gehaald. 2.2.3.c Wegen Het streefdoel om de staat van de verhardingen voor de gehele stad op kwaliteitsniveau ‘basis’ te onderhouden conform kwaliteitskeuzes ‘BOR in beeld’ geldt ook voor 2012. Het wegennet van de gemeente Leeuwarden omvat globaal 5,5 mln vierkante meter verharding. Onderhoud aan een dergelijk wegennetwerk vergt een gedegen meerjarenplanning. Het beheersysteem ‘MI-2 Wegen’ voorziet erin om een vijftal jaren vooruit te kijken wat betreft de uit te voeren werkzaamheden, waarbij de eerste twee jaren gedetailleerd kunnen worden vastgesteld. Op basis hiervan wordt jaarlijks de planning grotendeels vastgesteld bij de begroting. Dit betekent dat in het betreffende jaar slechts voor een klein deel kan worden ingesprongen op bijzondere situaties van schade, bijvoorbeeld als gevolg van vorst en gladheidbestrijding. Het uitgangspunt is dat werk met werk moet worden gemaakt. Dit betekent dat in voorkomende gevallen diverse werkzaamheden worden gecombineerd. Zo worden bijvoorbeeld herinrichtingen van bepaalde straten zo mogelijk gecombineerd met de vervanging van de riolering. In de praktijk wordt dan bekeken hoe door verschuiving het meest efficiënt gewerkt kan worden. In de tweede plaats wordt hierdoor geprobeerd om zoveel mogelijk overlast te voorkomen (bijvoorbeeld het opbreken van meerdere straten in één wijk). Beleidskader: - Evaluatie BOR in beeld (2009) - Gemeentelijk verkeers- en vervoerplan (GVVP) 2011-2025 2.2.3.d Riolering Eind 2008 is het verbrede Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) 2009-2012 door de raad vastgesteld. Accenten in dit GRP zijn: •

het op een verantwoorde wijze scheiden van vuil en (relatief) schoon water, het zogenaamde ‘afkoppelen’;

•

aandacht voor de grondwaterproblematiek.

Het GRP heeft een verbreding gekregen, omdat de gemeente via de Waterwet/wet gemeentelijke watertaken ook zorgplichten voor de behandeling van afstromend hemelwater en het (ondiepe) grondwater heeft gekregen. Ook moet, waar nodig, rekening gehouden worden met de Kader Richtlijn Water. Binnen het GRP is de vervanging en het onderhoud van de riolering geregeld. De eerstkomende jaren wordt er circa 6 km riolering per jaar vervangen. Door de civieltechnische werken en andere activiteiten in de openbare ruimte zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen en in te plannen, wordt getracht de (verkeers)overlast te beperken en de middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. Dit houdt bijvoorbeeld in dat wegreconstructie- en

151

2 Beleidsbegroting


rioleringswerkzaamheden voor zover mogelijk gecombineerd uitgevoerd worden. Soms leidt dit tot het doorschuiven of vervroegen van rioleringsprojecten. In 2012 wordt een nieuw GRP 2013-2016 voorbereid. Beleidskader: - Verbreed gemeentelijk rioleringsplan 2009-2012 (december 2008) - Waterplan De Blauwe Diamant - Jaarlijks Beheerplan riolering 2.2.3.e Water, kademuren, bruggen e.d. De gemeente heeft een onderhoudsplicht om watergangen en -partijen te baggeren. Daarnaast kan sprake zijn van de noodzaak van saneringen als het gaat om vervuild slib. In de afgelopen periode zijn een aantal baggerprojecten uitgevoerd. Bij de vaststelling van het baggeruitvoeringsprogramma 2008-2011 is afgesproken dat er voor de periode daarna duidelijkheid moest zijn over de overdracht c.q. de overname van het stedelijke waterbeheer door Wetterskip Fryslân. De kaders daarvoor zijn begin 2011 vastgesteld. Deze kaders zijn vrij ruim, zodat pas bij de uitwerking duidelijk wordt wat de concrete financiële consequenties voor de gemeente zijn. Wetterskip Fryslân wil uiterlijk 2015 met alle gemeenten concrete afspraken hebben gemaakt. Op grond van de nieuwe Waterwet moet de provincie eind 2012 één of meerdere vaarwegbeheerders aanwijzen voor de Friese vaarwegen. Afhankelijk van de keuze zal dit meer of minder vergaande financiële consequenties voor de gemeente hebben. Omdat bovenstaande ontwikkelingen op relatief korte termijn (een groot) effect op het ‘gemeentelijke waterlandschap’ hebben en omdat het areaal aan gemeentelijke wateren redelijk op diepte is, ligt het niet in de rede nu al een meerjarig baggerprogramma na 2011 op te stellen. Voor kleinschalig regulier baggerwerk is jaarlijks een bedrag van ca. € 200.000 beschikbaar. Een keer in de 5 jaar vinden inspectierondes ‘civieltechnische kunstwerken’ plaats, waarbij de kunstwerken op veiligheid en technische staat worden gecontroleerd. Zo wordt inzicht verkregen in de staat van de kunstwerken. Als er tekortkomingen worden vastgesteld, volgen zo nodig nog gedetailleerde onderzoeken. De consequenties van de inspecties worden vertaald naar de meerjarenplanning met uitvoeringsmaatregelen, waarna ook de financiële gevolgen kunnen worden aangegeven. Beleidskader: - Waterplan De Blauwe Diamant - Baggerbeleidsplan gemeente Leeuwarden en meerjarenplan 2.2.3.f Groen In 2010 is gestart met de technische inspectie van het openbaar groen. Jaarlijks wordt ca. ¼ deel van het areaal geïnspecteerd om de ‘onderhoudstoestand’ in kaart te brengen. Naast de normale groeiomstandigheden zijn zaken als weersomstandigheden, stormschade, vernielingen en specifieke gebruikerswensen van invloed op de beheer- en onderhoudsactiviteiten. In de opgestelde groenbeheerplannen worden, op basis van visies, eenmalige maatregelen of omvormingen voorgesteld. Die moeten vervolgens weer in het reguliere onderhoud worden opgenomen. De actielijst per groenbeheerplan wordt opgenomen in zogenaamde uitvoeringsprogramma’s en vertaald naar wijkprogramma's. Deze actielijst vormt, naast andere bronnen, ook de input voor de integrale werkplanning van de verschillende onderdelen in de openbare ruimte. De organisatie is hierbij in 2011 zodanig ingericht dat de werkzaamheden in het kader van buurtonderhoud en leefbaarheid in de bedrijfsvoering groen zijn geïntegreerd. In 2010 is de conceptlijst met monumentale en waardevolle bomen geactualiseerd. Particuliere eigenaren van monumentale bomen hebben een aanbod gekregen om gebruik te maken van de kennis van gemeentelijke bomendeskundigen voor inspecties en klein onderhoud. Er is een aanvang gemaakt om de monumentale bomen op te nemen bij het actualiseren van de bestemmingsplannen.

152

2 Beleidsbegroting


Op basis van het collegeprogramma wordt invulling gegeven aan een ombuiging op het gebied van onkruidbestrijding op verhardingen en ombouw van groen. Deze ombouw richt zich met name op verouderd groen, waarbij een beter aanzicht én goedkoper beheer wordt nagestreefd. In 2011 heeft het college gekozen voor een andere methode van onkruidbestrijding die vanaf 2012 wordt ingevoerd. Relevante beleidsnota’s: - Evaluatie BOR in beeld (2009) - Bomenbeleidsplan - Groenbeleidsplan 2.2.3.g Gebouwen Er zijn ongeveer 150 objecten (exclusief onderwijs) in beheer en onderhoud, met een totaal bruto vloeroppervlak van ongeveer 111.000 m². Hiervan is ongeveer 25.000 m² voor eigen gebruik (Stadhuis, Stadskantoor, Historisch Centrum Leeuwarden, pand Groeneweg 3 Stadstoezicht). Voor eigen gebruik wordt bovendien nog ca. 4.500 m² van derden ingehuurd (Sector Wijkzaken). De brandweerkazerne is op dit moment niet in beheer en onderhoud bij team Vastgoed van de gemeente. Naast deze gebruiksobjecten worden circa 90 kunstwerken verspreid over de gemeente beheerd en onderhouden. De objecten kunnen als volgt nader worden getypeerd: Tabel 17

Gemeentelijk Vastgoed (objecten die in gebruik zijn bij gemeentelijke organisatieonderdelen)

20

Sociaal-cultureel Vastgoed (Buurthuizen, MFC, Harmonie e.d.)

39

Woningen

18

Sport objecten (was- en kleedruimtes en sporthallen)

33

Overige objecten

40

Totaal

150

Van de genoemde objecten vallen er 30 onder de categorie rijks- of gemeentemonumenten. Het regulier onderhoud, zowel kleinschalig als grootschalig, wordt bepaald op basis van een meerjaren onderhoudsplanning, gebaseerd op gebouwinspecties volgens de NEN 2767 systematiek, die eind 2008 zijn uitgevoerd. Deze gegevens zijn ingevoerd in het nieuwe beheersysteem, van waaruit meerjaren onderhoudsprogramma’s (MJOP’s) worden gegenereerd. Een MJOP is een hulpmiddel voor het bepalen van het uitvoeringsprogramma van het betreffende dienstjaar. De gebouwinspecties worden periodiek (eens per drie jaar) herhaald, zodat de onderhoudsbehoefte van de objecten wordt gecontroleerd en de meerjarenplanning wordt geactualiseerd naar de onderhoudsbehoefte van de vastgoedportefeuille. In de begroting voor 2012 is voor het dagelijks onderhoud een bedrag van € 616.000 opgenomen. De storting in de onderhoudsvoorziening bedraagt in 2012 € 1.331.000. Voor het planmatig (groot) onderhoud wordt in 2012 een bedrag van € 1.700.000 onttrokken uit de onderhoudsvoorziening. De geraamde stand van de voorziening bedraagt ultimo 2012 € 830.000. Voor de periode 2013-2015 worden uitgaven voor planmatig onderhoud voorzien tot de volgende bedragen: 2013 € 1.066.000, 2014 € 1.076.000 en voor 2015 € 1.675.000. Ultimo 2015 bedraagt het saldo van de voorziening onderhoud dan € 1.006.000. Voor de beleidsperiode 2007-2010 was extra geld beschikbaar gesteld om nieuwe investeringen in sportaccommodaties te realiseren en om groot en achterstallig onderhoud bij een aantal panden weg te werken. Voor Kalverdijkje zijn enkele plannen gemaakt, waarbij het plan voor concentratie op sportcomplex Kalverdijkje Zuid prevaleert. Op dit moment worden de kostenramingen nader gespecificeerd. In 2012 wordt gestart met de verplaatsing van de rugbyclub van Aldlân naar Kalverdijkje Zuid.

153

2 Beleidsbegroting

2.2 De paragrafen: Financiering

2.2.4 Financiering Deze paragraaf gaat over het financieringsbeleid van de gemeente en het daaraan gerelateerde risicobeheer. 2.2.4.a Inleiding Bij financiering gaat het primair om het tegen zo laag mogelijke kosten aantrekken van financiële middelen in geval van een financieringstekort of het tegen zo hoog mogelijke vergoeding uitzetten van gelden in geval van een financieringsoverschot. Een en ander moet uiteraard gebeuren tegen aanvaardbare risico’s. De Wet financiering decentrale overheden (Wet FIDO) geeft hier regels voor en spreekt van een ‘prudente’ financiering. De meest elementaire uitgangspunten rond de financieringsfunctie zijn vastgelegd in de Financiële verordening van de gemeente. Deze uitgangspunten zijn nader uitgewerkt in een door het college vastgesteld Financieringsbesluit. In Leeuwarden is al sinds jaar en dag sprake van een financieringstekort (niet te verwarren met een begrotingstekort). Dat wil zeggen dat er - ondanks een sluitende begroting - een tekort is aan liquide middelen. Om toch alle betalingen te kunnen uitvoeren die het uitvoeren van de voorgenomen begroting met zich meebrengt, moet er dus geld geleend worden. Daar is niets mis mee, mits alle uitgaven (waaronder de rente voor geleende gelden) maar gedekt zijn door middel van een sluitende begroting. 2.2.4.b Uitgangspunten renteontwikkeling in de begroting In de begroting 2012 is rekening gehouden met 4,25% rente voor aan te trekken langlopende geldleningen en 2,5% voor kortlopende financiering. Het omslagpercentage, het interne rentepercentage waarmee de rentekosten worden omgeslagen over de diverse investeringen, kan op basis hiervan worden verlaagd van 4,0% in 2011 naar 3,75% in 2012. 2.2.4.c Renterisicobeheer Onder renterisico wordt verstaan de gevoeligheid van de financiële positie van de gemeente voor renteschommelingen. Voorkomen moet worden dat de gemeente in financiële problemen komt in het geval de rente stijgt. Dit risico kan beperkt worden door de financieringsbehoefte zoveel mogelijk te spreiden over de jaren heen, zodat al te grote fluctuaties van de rentekosten voorkomen worden. De mate waarin deze spreiding aanwezig is, wordt uitgedrukt in de zogenaamde renterisiconorm. In de Wet FIDO is het renterisico bepaald op 20% van het begrotingsvolume. In tabel 18 wordt de renterisiconorm voor de komende jaren weergegeven. Bedragen x € 1 mln

Tabel 18

Renterisiconorm en renterisico

2012

2013

2014

2015

0,5

0,3

0,0

0,0

0,5

0,3

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

17,1

17,2

16,4

16,3

17,1

17,2

16,4

16,3

357,4

357,4

357,4

357,4

20,0

20,0

20,0

20,0

71,5

71,5

71,5

71,5

+54,4

+54,3

+55,1

+55,2

(per 1 januari van het betreffende jaar) 1a Renteherziening op vaste schuld o/g 1b Renteherziening op vaste schuld u/g 2

Netto renteherziening

3

Aflossingen

4

Rente risico

5

Begrotingsvolume

6

Het normpercentage

7 Rente risiconorm 8. Ruimte (+)

(1a-1b) (2+3)

(5*6/100) (7-4)

Uit voorgaande tabel blijkt dat de gemeente Leeuwarden ruimschoots binnen de renterisiconorm blijft. Vooralsnog worden op dit terrein dan ook geen specifieke acties overwogen.

154

2 Beleidsbegroting

2.2 De paragrafen: Financiering

Ook blijft de vlottende schuld binnen de vastgestelde kasgeldlimiet. Bij een begrotingsomvang van € 357,4 mln bedraagt de toegestane kasgeldlimiet 8,5% van dit bedrag ofwel € 30,4 mln. Dit is het maximale bedrag dat met kort geld mag worden gefinancierd. 2.2.4.d Kredietrisicobeheer op verstrekte gelden Van de uitgezette gelden kan het volgende overzicht worden gegeven. Bedragen x € 1 mln

Tabel 19 Verstrekte geldleningen

Risicogroep

Met/zonder

Restantschuld in

Restantschuld in

(hypothecaire)

euro’s op

euro’s op

zekerheid

01-01-2011

01-01-2012

Woningcorporaties met garanties WSW

Zonder

10,8

4,8

Overige toegestane instellingen (volgens

Zonder

29,3

34,0

40,1

38,8

de Wet FIDO) Totaal

Omdat voor de leningen aan de woningcorporaties het Waarborgfonds Sociale Woningbouw garant staat en de overige leningen ondergebracht zijn bij ondernemingen met een goede kredietwaardigheid kan het risico als minimaal worden beschouwd. Verder zijn er voor € 34 mln leningen aan en aandelen in op afstand gezette bedrijven welke voorheen tot de gemeente behoorden dan wel voortvloeien uit gemeentelijke activiteiten. Hier zitten leningen bij met een aanzienlijk risicoprofiel. Zie hiervoor verder paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen. Informatie over deze bedrijven is opgenomen in paragraaf 2.2.6 Verbonden partijen. 2.2.4.e Intern liquiditeitsbeheer De betrouwbaarheid van de liquiditeitsprognoses wordt vooral bepaald door de liquiditeitsprognoses van de investeringen. De voortgang van investeringen kan echter sterk beïnvloed worden door externe factoren, zoals milieu effect rapportages en bezwaarprocedures. Bij de huidige vrij stabiele renteontwikkeling zijn de financiële risico’s ten gevolge van misschattingen in het investeringstempo beperkt. 2.2.4.f Financieringsstrategie Bij de financiering van de gemeentelijke activiteiten en investeringen wordt uitgegaan van integrale financiering. Dat wil zeggen dat steeds gekeken wordt naar de totale financieringsbehoefte van de gemeente. Bij de huidige verwachtingen over de renteontwikkeling (lange rente hoger dan de korte rente) wordt eerst maximaal met kort geld gefinancierd. Pas wanneer de kasgeldlimiet (de limiet die aangeeft wat maximaal kort gefinancierd mag worden) wordt genaderd, wordt overgegaan tot het aantrekken van middelen op lange termijn. De termijn wordt daarbij bepaald door de lange termijn financieringsplanning. Voor het jaar 2012 wordt verwacht dat € 40 mln aan geldleningen moet worden opgenomen. In de Financiële verordening Leeuwarden 2010 is bepaald dat het college gemachtigd is tot 25% van het begrotingsvolume aan langlopende geldleningen aan te trekken. Voor 2012 is dit bedrag dus € 357,4 mln x 0,25 ≈ 89,4 mln. De geraamde opname van € 40 mln valt hier ruimschoots onder. Tabel 20 Mutaties portefeuille opgenomen leningen

Omschrijving

Bedrag in mln Gemiddelde rente euro’s

Stand op 1 januari 2012

Invloed op gemiddelde rente

294,2

4,28%

40,0

4,25%

0,00%

-17,1

4,28%

0,00%

0

0,00%

0,00%

Renteaanpassing (oud percentage)

0

0,00%

0,00%

Renteaanpassing (nieuw percentage)

0

0,00%

0,00%

317,1

4,28%

0,00%

Nieuwe leningen Reguliere aflossingen Vervroegde aflossingen

Stand per 31 december 2012

155

2 Beleidsbegroting

2.2 De paragrafen: Bedrijfsvoering

2.2.5 Bedrijfsvoering De paragraaf bedrijfsvoering kent met ingang van 2012 een aangepaste opzet. Vanuit de ambities van het collegeprogramma en andere (maatschappelijke) ontwikkelingen wordt ingezoomd op concrete thema’s die de komende periode van bijzonder belang zijn voor de bedrijfsvoering. Er wordt dus afgezien van een (uitputtende) opsomming van alle activiteiten die gerekend kunnen worden tot de reguliere bedrijfsvoering. Qua lay-out en terminologie wordt aansluiting gezocht bij de inrichting van de programma’s uit de begroting. Kerngegevens, zoals die met betrekking tot de stand van de bezuinigingsopgaven, de externe inhuur, de managementletter van de accountant, de leeftijdsopbouw, het ziekteverzuim etc., passen bij het karakter van de jaarstukken en worden vanaf nu alleen daar opgenomen. 2.2.5.a Uitgangspunten bedrijfsvoering Ook Leeuwarden wordt geconfronteerd met schaarser wordende middelen. De terugtredende overheid, het vergroten van de zelfredzaamheid van burgers en de daarmee gepaard gaande herdefiniëring van burgerschap zoals dat in ons collegeprogramma is opgenomen, wordt ook door het huidige kabinet met kracht ter hand genomen. Dat leidt tot ingrijpende veranderingen, vooral op het terrein van de sociale zekerheid. Die gaan gepaard met decentralisatie van taken naar gemeenten en zijn voorzien van forse taakstellingen. Dit alles stelt hoge eisen aan de bedrijfsvoering. Het lijkt een platitude, maar: nieuwe tijden zijn spannende tijden, ook op het terrein van de gemeentelijke bedrijfsvoering. De bedrijfsvoering is primair een verantwoordelijkheid van ons college. Een slanke en lenige organisatie is cruciaal voor het realiseren van de ambities van raad en college én een voorwaarde om snel en adequaat in te kunnen spelen op rijksbeleid en op maatschappelijke ontwikkelingen die om een antwoord vragen van Leeuwarden als meest nabije overheid. Belangrijke uitgangspunten uit ons collegeprogramma voor de relatie met burgers, bedrijven en instellingen, zijn onverkort van toepassing op onze organisatie en de bedrijfsvoering:

samenwerken, niet alleen binnen de organisatie, maar ook met burgers en hun vertegenwoordigers zoals

ondernemerschap (in de organisatie noemen we dat persoonlijk leiderschap) staat voor een

wijken dorpspanels, instellingen, bedrijven en collega-overheden; organisatiecultuur waarin professionals verantwoordelijkheid nemen en verantwoording afleggen over hun activiteiten en prestaties;

vertrouwen, levert niet alleen een goede en inspirerende werksfeer op waarin professionals zich gewaardeerd weten en beter presteren, het levert ook een bijdrage aan de zo noodzakelijk vermindering van regelen controledruk. Zonder vertrouwen, is ondernemerschap onmogelijk.

2.2.5.b Wat willen we bereiken? Bestuur, management en medewerkers bouwen aan een compacte en lenige organisatie waar mensen het beste uit zichzelf kunnen en willen halen, die in staat is om de ambities uit ons collegeprogramma te helpen realiseren en die adequaat kan inspelen op rijksbeleid en (nieuwe) maatschappelijke vraagstukken. We doen dit in de context van minder overheid, meer burger, bezuinigingen, overheveling van rijkstaken en verdere profilering van de gemeente als meest nabije overheid. Een flexibele mix van vaste formatie en externe inhuur is hiervoor noodzakelijk. 2.2.5.c Wat gaan we daarvoor doen? Uit de accountantsrapportages van de afgelopen jaren blijkt dat de gemeentelijke bedrijfsvoering goed ‘in control’ is. Ook zijn we van oordeel dat de bedrijfsvoering een positieve bijdrage levert aan het realiseren van onze ambities en ons helpt in te spelen op rijksbeleid en maatschappelijke ontwikkelingen. Toch moeten we, om dit zo te houden en om onze opgaven te realiseren, de komende jaren blijven werken aan verbetering.

156

2 Beleidsbegroting


2.2.5.d De belangrijkste prestaties om de bedrijfsvoering te verbeteren Prestaties Incidenteel (I) en Structureel (S)

2012

2013

2014

2015

Samenwerken in nieuwe tijden •

het nieuwe werken (I)

X

X

•

personeelbeleid (I)

X

X

•

persoonlijk leiderschap (S)

X

X

X

X

•

burgerschap (S)

X

X

X

X

Blijven presteren met minder middelen •

leanmanagement (S)

X

X

X

X

•

krimp (S)

X

X

X

X

•

nieuw controlemodel (I)

X

X

Organisatie ontwikkeling •

werkplein (I)

X

•

overheveling rijkstaken (I)

X

•

regionale uitvoeringsdiensten (I)

X

X

Toelichting op de belangrijkste prestaties en speerpunten Samenwerken in nieuwe tijden Het nieuwe werken

Het nieuwe werken (werken in nieuwe tijden) moet de organisatie helpen om onze bestuurlijke ambities te realiseren, flexibel in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en te blijven presteren met minder middelen. Bij de verdere ontwikkeling van het nieuwe werken is gekozen voor een benadering waarbij steeds de personele, fysieke en ICT componenten in hun onderlinge samenhang worden bezien en aangepakt. De voorbereidingen liggen op stoom. In 2012 worden 3 pilots gehouden, waarna brede implementatie volgt.

Personeelsbeleid

Ook het gemeentelijk P-beleid moet bijdragen aan het realiseren van onze ambities inclusief die met betrekking tot de krimpoperatie. De invoering van de nieuwe gesprekcyclus (sturen op resultaten) en het implementeren van een strategische personeelsplanning zijn belangrijke speerpunten. Ook loopt eind 2012 het Sociaal Akkoord af en zal in 2012 worden beoordeeld of de komende jaren een Sociaal Akkoord nodig is c.q. wat de strekking daarvan moet zijn.

Persoonlijk leiderschap

Persoonlijk leiderschap beoogt bij leidinggevenden en medewerkers het bewustzijn te vergroten dat iedereen in de eerste plaats zelf verantwoordelijk is voor zijn prestaties en ontwikkeling en dat vervolgens tot uitdrukking te brengen in houding en gedrag (leiding nemen).

Burgerschap

Burgerschap staat voor de ambitie om de verantwoordelijkheidsverdeling tussen burger en overheid ingrijpend te wijzigen. Dat heeft consequenties voor de manier waarop ambtenaren hun werk doen. Er worden pilots gehouden op de terreinen afval en groen.

Blijven presteren met minder middelen Leanmanagement

Het toepassen van de beginselen van leanmanagement zal ook de komende jaren zorgen voor verbetering van de efficiëntie van werkprocessen en voor verhoging van de toegevoegde waarde van de output van werkprocessen voor de afnemer. Hoewel dus zeker niet alleen een besparingsinstrument, is leanmanagement een belangrijk hulpmiddel bij het realiseren van de hierna beschreven krimpopgaven. In 2012 zal leanmanagement beter worden geborgd in de organisatie en worden doorontwikkeld om het rendement van de procesverbetering verder te verhogen.

Krimp

De komende jaren staan o.a. in het teken van de realisatie van de in het collegeprogramma opgenomen bedrijfsvoeringstaakstelling. In totaal € 6,4 mln,

157

2 Beleidsbegroting


waarvan ruim € 3 mln in de lopende periode. In het begrotingsjaar zal de eerste tranche van deze taakstelling gerealiseerd worden (€ 1 mln). De totale bezuinigingsopgave voor de komende jaren zal tot een personeelsreductie leiden van 80-100 fte. Dit los van de capaciteitsuitbreiding als gevolg van de aanstaande decentralisaties van rijkstaken. Naast de taakstelling uit het collegeprogramma gaat het ook om mogelijke personele krimp als gevolg van:

de taakstelling uit de begroting 2010 (€ 1,2 mln te realiseren in 2013);

rijkskortingen op het participatiebudget (formatie van de sector Sociale Zaken, netWerkplein);

ingeboekte beleidsbezuinigingen, zoals boventalligheid onder het ambtelijk personeel van Parnas.

Alles overziende is er sprake van een majeure operatie waarin we alles op alles moeten zetten om de werkgelegenheidsgarantie van het vigerende Sociaal Akkoord overeind te houden tot het einde van de looptijd (ultimo 2012). De inzichten die op dit punt de komende tijd ontstaan, worden ingebracht in de midterm review van het collegeprogramma die voor 2012 op de rol staat. Nieuw controlemodel

Conform de aanbevelingen van de accountant zullen het komende begrotingsjaar forse stappen gezet worden om een uniforme (concernbrede) werkwijze voor de uitvoering van de interne controle te implementeren. Deze nieuwe werkwijze wordt gekenmerkt door een gedifferentieerde risico gestuurde aanpak waarbij een goed evenwicht wordt verkregen tussen de omvang van de controlemaatregelen en het risicoprofiel van het proces in kwestie. De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de interne controle wordt in de lijn, bij het management gelegd. Vanuit de controlfunctie wordt op concernniveau een review uitgevoerd op de juiste werking van het systeem. Hierdoor wordt zekerheid geboden dat ondanks alle veranderingen waar de organisatie mee te maken krijgt, het werk wel binnen de van toepassing zijnde kaders en voorschriften wordt uitgevoerd.

Organisatie ontwikkeling NetWerkplein

Door de invoering van de Wet Werken naar Vermogen en forse rijkskortingen op budgetten voor participatie, inburgering en sociale werkvoorziening is een nieuwe visie op de dienstverlening en organisatie van het Werkplein vastgesteld (netWerkplein). Alle veranderingen vragen om een nieuwe toekomstbestendige organisatie die flexibel kan inspelen op veranderende omstandigheden en de noodzaak om steeds meer maatwerk te leveren. Dat betekent o.a. dat de formatie flexibel moet kunnen worden ingezet en dat naast een vaste formatie voor de (wettelijke/WWB) taken een flexibele schil nodig is. Daarnaast ontstaat personele boventalligheid (zie hiervoor de tekst onder ‘Krimp’).

Overheveling rijkstaken

De overheveling van Rijkstaken (Bestuursakkoord) gaat gepaard met forse kortingen op de bijbehorende budgetten. Het is een operatie van een omvang die we nog niet eerder hebben meegemaakt en heeft zowel ingrijpende personele als organisatorische en financiële consequenties. Op het moment van totstandkoming van deze paragraaf (juli 2011) is de informatie nog te summier om hier concreet op in te kunnen gaan. Vast staat dat 2012 op dit terrein veel staat te gebeuren en dat dus ook veel inzet en inspanningen kost.

Regionale

Leeuwarden werkt met alle gemeenten in Fryslân, met het Wetterskip en de

Uitvoeringsdiensten

provincie (regisseur) samen om een zogenaamde Friese Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) te vormen. Hier worden vanaf 2012/2013 de complexere milieutaken belegd. In 2012 zullen de effecten voor de gemeentelijke bedrijfsvoering (met name organisatie en personeel) zichtbaar worden.

158

2 Beleidsbegroting

2.2 De paragrafen: Verbonden partijen

2.2.6 Verbonden partijen Deze paragraaf gaat het over het beleid en risicobeheer ten aanzien van verbonden partijen. Verbonden partijen zijn privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als financieel belang heeft. Aan beide voorwaarden moet tegelijkertijd worden voldaan. Dit betekent dat gesubsidieerde instellingen in beginsel niet onder de definitie van verbonden partijen vallen. Weliswaar hebben deze instellingen een financiële relatie met de gemeente Leeuwarden, maar hier ontbreekt de bestuurlijke participatie. Deze relatie heeft het karakter van opdrachtgever-opdrachtnemer. Omdat ook de Stichting Proloog (tot voor kort) niet onder de definitie van verbonden partijen viel is in deze en de vorige versies van de paragraaf verbonden partijen Proloog niet opgenomen. Dat zal in de volgende versie wel gebeuren. Hier zijn goede redenen voor. Ten eerste is door de verstrekte kredietfaciliteit (raadsbesluit juni 2011) er sprake van een sterke financiële relatie. Ook is tegelijk besloten om een gemeentelijk toezichthouder in het bestuur van Proloog te benoemen voor bepaalde tijd. Dit geeft een bestuurlijke relatie. En verder rechtvaardigt het risico op de financiën van Proloog een goed beheersprofiel vanuit de gemeente. 2.2.6.a Uitgangspunten verbonden partijen In de kadernota Verbonden partijen worden de gemeentelijke uitgangspunten genoemd welke de gemeente Leeuwarden hanteert ten aanzien van de verbonden partijen. 2.2.6.b Overzicht met verbonden partijen Het overzicht in tabel 21 is geen limitatieve opsomming. Een aantal verbonden partijen die in de fase van liquidatie zijn ontbreken, vanwege gebrek aan politieke relevantie. Tabel 21 Detailoverzicht van verbonden partijen gerangschikt naar juridische status

Naam verbonden partij

Vestigingsplaats

Zeggenschap

Boekwaarde op 1 jan. 2011 (in €) Deelneming

Lening

Totaal

478.738

478.738

Stichtingen: 1. 2. 3.

St. Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden

Leeuwarden

21

St. Cult. Centrum De Harmonie

20%

Leeuwarden

22 23

St. Kredietbank Nederland

Leeuwarden

1.300.000 1.300.000

Leeuwarden

3.331.328 3.331.328

Vennootschappen: 4. 5. 6a.

WTC Beheer BV

24

Ontwikkelingsmaatschappij Westergo BV Parkeergarages Leeuwarden 25

Harlingen

20%

3.630

3.630

Leeuwarden

50%

5.851.113

346.749 6.197.862

Leeuwarden

42,8%

Leeuwarden

12%

163.361

163.361

261.079

261.079

33.352

33.352

136.134

136.134

9.990

9.990

6b.

Stichting Parkeergarages

7.

NV Afvalsturing

8.

NV Fryslân Miljeu (Omrin)

Leeuwarden

50%

9.

NV Stadsherstel Leeuwarden

Leeuwarden

33,3%

10.

BV Sport

Leeuwarden

100%

11.

Caparis NV

Drachten

22,2%

5.800.000 5.800.000

21

De wethouder van economische zaken is voorzitter van stichtingsbestuur bestaande uit 5 personen. Het bestuur van de Stichting Cultureel Centrum ‘De Harmonie’ wordt benoemd door de gemeente. Besluiten van het bestuur met belangrijke financiële gevolgen hebben de goedkeuring nodig van het college. 23 De gemeente heeft de bevoegdheid om 2 leden in de Raad van Toezicht te benoemen. 24 In 2010 heeft er een organisatorische en juridische reconstructie plaatsgevonden van het WTC concern. Hierbij heeft de gemeente Leeuwarden de aandelen verkocht. In ruil hiervoor heeft de gemeente statutair instemmingsrecht bij belangrijke bestuursbesluiten. Hoewel de gemeente in formele zin geen zeggenschap heeft, blijft door het instemmingsrecht de gemeente wel invloed houden bij belangrijke beslissingen. 25 De gemeente Leeuwarden ‘levert’ 3 van de 7 bestuursleden waaronder de voorzitter. 26 Het eigen vermogen van NV Afvalsturing bedraagt per 31-12-2010 € 37.116.000. Als deelneming is alleen het aandelenkapitaal gewaardeerd omdat de gemeente Leeuwarden geen overheersende invloed heeft. 22

159

2 Beleidsbegroting


Naam verbonden partij

Vestigingsplaats

12.

BNG NV

Den Haag

Zeggen-

Boekwaarde op 1 jan. 2011 (in €)

schap

Deelneming

Lening

Totaal

0,21%

290.355

290.355

13a. Enexis Holding NV

Rosmalen

0,0558%

84.150

84.150

13b. Attero Holding NV

Den Bosch

0,0108%

16.287

16.287

Den Bosch

0,0234%

35.289

13c. Publiek Belang

n.v.t

13d. Tijdelijke vennootschappen (3)

35.289

822.161 1.632.172

2.454.333

Publieke Private Samenwerking (PPS): 14a. GEM De Zuidlanden CV

Leeuwarden

100%

158.651

14b. GEM De Zuidlanden BV

Leeuwarden

100%

15.001

10.000

25.001

Leeuwarden

100%

18.000

120.000

138.000

Leeuwarden

40%

8.000

8.000

16a. Blitsaerd CV

Leeuwarden

49%

6.000

6.000

16b. Blitsaerd BV

Leeuwarden

50%

9.000

9.000

17a. Kenniscampus CV

Leeuwarden

32%

17b. Kenniscampus BV

Leeuwarden

33,3%

14c. 15.

De Zuidlanden Part.maatschappij BV 3 Plus BV

Gemeenschappelijke Regelingen :

158.651

320

320

6.000

6.000

27

18.

De Marrekrite

Leeuwarden

1

19.

Hûs en Hiem

Leeuwarden

1

20.

Regio Noord Friesland (MAD)

Leeuwarden

1

21.

Hulpverleningsdienst Fryslân

Leeuwarden

1

22.

Sociale Werkvoorziening

Drachten

1 stem/8

2.2.6.c Beleidsvoornemens en risicobeheer verbonden partijen Hieronder wordt nader ingegaan op het algemeen belang, de beleidsvoornemens voor 2012 en de mogelijke risico´s van de verschillende verbonden partijen, voor zover hierover iets te vermelden valt. Daarbij wordt tevens aangegeven aan welke programma’s door de verbonden partij een bijdrage wordt geleverd. 1. Stichting Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden (OBL) Algemeen belang

Programma: 3

Het bevorderen van vestiging en uitbreiding van industriële bedrijven, handelsbedrijven en instellingen behorende tot de dienstverlenende sector. Met ingang van 2008 is de Stichting Bedrijfsgebouwen Leeuwarden omgebouwd tot Ontwikkelingsbedrijf Leeuwarden (OBL). Het doel van OBL is het ontwikkelen, exploiteren en onderhouden van bedrijfspanden en terreinen. Het is niet het doel om concurrerend op de vastgoedmarkt op te treden maar door zich te richten op niches in de markt juist aanvullend op deze vastgoedmarkt te opereren.

Beleidsvoornemens voor 2012

OBL blijft een belangrijk instrument voor het vestigen en behouden van bedrijven in Leeuwarden.

Risico’s

De exploitatie van vastgoed brengt wel enige risico’s met zich mee. De risico’s worden beperkt door pas panden te bouwen of te verwerven indien er zekerheid van huuropbrengsten zijn.

27

Bij gemeenschappelijke regelingen wordt de zeggenschap bepaald door het aantal gemeenten (aantal stemmen/aantal gemeenten).

160

2 Beleidsbegroting


2. Stichting Cultureel Centrum ‘De Harmonie’ Algemeen belang

Programma: 1

De stichting Cultureel Centrum ‘De Harmonie’ beheert en exploiteert de schouwburg (die eigendom is van de gemeente) en verzorgt de programmering en de distributie van een gevarieerd aanbod aan theater- en muziekvoorstellingen. Tevens verleent De Harmonie ondersteuning aan een aantal festivals en speciale culturele projecten.


In de statuten van de stichting is opgenomen dat de exploitatietekorten voor rekening van de gemeente komen. Dit heeft over de jaren 2009 en 2010 al geleid tot tegenvallers aan de zijde van de gemeente. In juni 2010 is opdracht gegeven aan BMC om te zoeken naar mogelijkheden iom het exploitatietekort op te lossen. De ambtelijke dienst heeft samen met BMC gezocht naar bezuinigingsmaatregelen dit heeft een pakket van maatregelen opgeleverd. Aan de Harmonie is de opdracht gegeven een sluitende begroting 2012 te presenteren, passend binnen de huidige financiële kaders. De implementatie van het maatregelenpakket zal hierin terug moeten komen. In het licht van deze herstelmaatregelen zal ook de statutair bepaalde aansprakelijkheid van de gemeente voor de verrekening van een nadelig exploitatieresultaat opnieuw worden beoordeeld.

Risico’s

Stichting Cultureel Centrum ‘De Harmonie’ heeft een B3-status. Gemeente Leeuwarden is op basis van de statuten gehouden eventuele ontstane exploitatietekorten van ‘De Harmonie’ voor haar rekening te nemen.

3. Stichting Kredietbank Nederland (KBNL) Algemeen belang

Programma: 5

Het bieden van hulp aan mensen die financiële problemen zijn geraakt is in een individueel belang van de persoon in kwestie. Het voorkomen, bestrijden en vervangen van woeker en andere ongewenste vormen van krediet is ook in het algemeen belang. Om die reden participeert de gemeente Leeuwarden in de Kredietbank Nederland (KBNL). Bovendien is de positie van de gemeente als toezichthouder wettelijk geregeld.


Geen

Risico’s

De deelnemende gemeenten hebben leningen verstrekt aan de KBNL waarmee de leningen van de KBNL aan cliënten worden gefinancierd. De gemeente Leeuwarden heeft € 1,3 mln geleend aan de KBNL; de KBNL heeft ruim € 1,5 mln uitgeleend aan inwoners van Leeuwarden. Voor het risico op oninbaarheid worden door de KBNL voorzieningen aangehouden (er is daarom geen sprake van een belangrijk risico voor de gemeente Leeuwarden). Bovendien zijn de leningen aangegaan voor onbepaalde tijd.

4. WTC Beheer BV Algemeen belang

Programma: 3 Het bewaken van het beleid van de vennootschap WTC Expo BV en het bewaken van de werkgelegenheid en economische impulsen.


Geen

Risico’s

De gemeente Leeuwarden heeft een lening verstrekt aan WTC Beheer BV. Door liquiditeitsproblemen heeft WTC Beheer BV uitstel van betaling gekregen voor achterstallige rente en aflossing tot 31 december 2011.

5. Ontwikkelingsmaatschappij Westergo CV/BV Algemeen belang

Programma: 3 en 7

Duurzame economische ontwikkeling van de industrie en zeehaven in Harlingen onder meer door het verwerven van daartoe bestemde gronden,

161

2 Beleidsbegroting


voorts het initiëren en intensiveren van de samenwerking met gemeenten en bedrijven in de Westergozone (gemeenten Leeuwarden, Menaldumadeel, Franekeradeel en Harlingen) Beleidsvoornemens voor 2012

De samenwerking met de Baltische Staten zal worden geïntensiveerd en de samenwerkingsovereenkomst met de haven van Liepaja zal verder worden benut. De grondexploitatie zou oorspronkelijk in 2011 worden afgesloten. In verband met de huidige marktsituatie en de in verband daarmee tegenvallende verkopen is de exploitatie verlengd tot 2016.

Risico’s

n.v.t

6a. Parkeergarages Leeuwarden CV

Programma: 7

6b. Stichting Parkeergarage Leeuwarden Algemeen belang

Het in eigendom verwerven, behouden, beheren en exploiteren van parkeergarages in Leeuwarden en in het bijzonder de parkeergarages Klanderij, Oldehoofsterkerkhof, Hoeksterend en Zaailand.


De bouw van twee nieuwe parkeergarages bij de Tweebaksmarkt en de Tesselschadestraat vooral t.b.v. van de parkeerbehoefte voor bedrijven. Ook deze parkeergarages zullen worden geëxploiteerd door CV Parkeergarages.

Risico’s

Door investeringen in nieuwe parkeergarages zullen aanloopverliezen ontstaan. In de reserve parkeren is hiermee rekening gehouden.

7. NV Afvalsturing Friesland (Omrin) Algemeen belang

Programma: 12

Zorgen voor de inzameling van afval.


Geen bijzonderheden te vermelden.

Risico’s

De REC is in 2011 in gebruik genomen. Wel lopen er nog de nodige (bodem) procedures. Vooralsnog lijken de risico’s beperkt.

9. NV Stadsherstel Leeuwarden Algemeen belang

Programma: 1, 3 en 12

Oud stadsschoon zoveel mogelijk te behouden en/of naar eisen van de tijd verbeteren.


In juli 2011 heeft de NV Stadsherstel zelf het faillissement aangevraagd

Risico’s

Het faillissement is onontkoombaar. Dit betekent dat het gemeentelijk aandelenkapitaal van € 33.352 afgewaardeerd moet worden.

10. BV Sport Algemeen belang

Programma: 1, 2 en 11 De gemeente Leeuwarden heeft de activiteiten die dienen ter uitvoering van het gemeentelijk sportbeleid benoemd als diensten van algemeen economisch belang. Door middel van een aanwijzingsbesluit is BV Sport aangewezen als beheerder en uitvoerder van de diensten van algemeen economisch belang. Het exploiteren van bepaalde sportvoorzieningen wordt geacht in het algemeen belang te zijn omdat exploitatie door private partijen tot een verminderde toegankelijkheid of tot het verdwijnen van de voorziening zou kunnen leiden. Een vermindering van de sportbeoefening door inwoners zou daarvan het ongewenste gevolg kunnen zijn.


Buiten de reguliere doelstellingen die worden nagestreefd zijn er voor het jaar 2012 geen bijzonderheden.

Risico’s

162

Geen

2 Beleidsbegroting


11. Caparis NV Algemeen belang

Programma: 5 Bij Caparis NV kunnen mensen die in aanmerking komen voor een WSW-dienstverband te werk gesteld worden. Voor een deel van de WSW-ers is het niet haalbaar om bij een private of publieke organisatie te werken. Voor dat deel van de populatie is door de gemeente Leeuwarden samen met 7 andere gemeenten Caparis NV opgericht.


Het kabinet-Rutte heeft ingrijpende wijzigingen aangekondigd op het terrein van o.a. WSW. Die wijzigingen zijn aanleiding voor de GR SW Fryslân geweest om een onderzoek uit te voeren naar de mogelijke toekomstige rol van Caparis NV binnen uitvoering van de Wet Werken naar Vermogen. De besluitvorming daarover is in voorbereiding en op moment van schrijven dus nog niet afgerond.

Risico’s

Het niet (tijdig) realiseren van de doelstellingen van het Transitieplan is een financieel risico omdat het schrappen van de extra bijdrage van de gemeente Leeuwarden aan Caparis NV al in de meerjarenraming is opgenomen. Het gaat om het schrappen van een bijdrage van € 493.000 per jaar in 2013. Zie ook paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen (risicogebeurtenis R117)

14a./14b. GEM De Zuidlanden CV/BV Algemeen belang

Programma: 6 en 12

Het realiseren van een woongebied en van gebieden voor dienstverlening ten behoeve van kantoren, commerciële voorzieningen, etc.


Begin 2010 heeft de raad besloten om de huidige samenwerking met de marktpartijen binnen de GEM aan te passen. In 2011/2012 zullen de verschillende entiteiten worden geliquideerd en zal de administratie van GEM De Zuidlanden CV/BV in de gemeentelijke administratie worden geïntegreerd.

Risico’s

Doordat de gemeente de grondexploitatie alleen overneemt loopt de gemeente nu ook alleen het totale risico. Hoewel de nieuw opgestelde grondexploitatie een positief resultaat oplevert kunnen marktontwikkelingen dit resultaat beïnvloeden. De Reserve grondexploitatie is voor het opvangen van dit soort risico’s op grondexploitaties ingesteld.

14c. De Zuidlanden Participatiemaatschappij BV Algemeen belang

Programma: 6

Het participeren in GEM De Zuidlanden CV/BV en het beperken van de risico’s voor de gemeente. T.b.v kantoren, commerciële voorzieningen etc.


Zie nr. 14a./14b GEM Zuidlanden CV/BV.

Risico’s

n.v.t.

15. 3 Plus BV Algemeen belang

Programma: 6 en 12 Het tot stand brengen van diverse woningbouwprojecten in periode 20032015.


3 Plus BV betreft een samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente Leeuwarden en Consortium Noord (een samenwerkingsverband tussen de Corporatieholding en een aantal bouwbedrijven). Doel is over de periode 2003 t/m 2015 minimaal 750 woningen te bouwen in verschillende tranches. Dit komt jaarlijks ongeveer neer op gemiddeld 60 woningen. Het betreft hoofdzakelijk de bouw van onrendabele woningen, waarvan het tekort wordt

163

2 Beleidsbegroting


aangevuld door overschotten op rendabele bouwprojecten (bijv. in Zuiderburen) en door ISV subsidies. Risico’s

Als gevolg van de economische crisis en de huidige ontwikkelingen op de woningmarkt is er een risico aanwezig dat het beoogde aantal woningen niet gerealiseerd wordt. Dit leidt echter vooralsnog niet tot een financieel nadeel omdat projecten pas worden uigevoerd indien voor de betreffende woningen voldoende vraag is.

16a./16b. Blitsaerd CV/BV Algemeen belang Beleidsvoornemens voor 2012

Programma: 6 en 12 Het realiseren van een woongebied voor 400 woningen in het dure segment. Voor het oostelijk plandeel wordt een nieuw bestemmingsplan in procedure gebracht. Hierover is nog discussie met de provincie Fryslân gaande, vanwege de goedkeuring die in 2001 aan een deel van het plan is onthouden. Omdat er nog voldoende kavels beschikbaar zijn in plandeel A zal er vooralsnog niet worden gestart met de aanleg van plandeel B.

Risico’s

Als gevolg van de achterblijvende verkopen komt de resultaatsprognose onder druk te staan. Vooralsnog is er sprake van een positieve exploitatie.

17. Kenniscampus CV/BV

Programma: 2 en 3

Algemeen belang

Gebiedstransformatie, kenniscirculatie; startende ondernemers (studenten).


In 2012 zullen de werkzaamheden van de 2e fase worden afgerond en de studentenhuisvesting in gebruik worden genomen. De 2e fase behelst onder meer de aanleg van een 2e parkeerhaven en een wandelpromenade van het kennisplein naar het zwembad en de nieuw te bouwen sporthal.

Risico’s

n.v.t.

18. De Marrekrite Algemeen belang Beleidsvoornemens voor 2012

Programma: 3, 7, 11 en 12 Aanleg en onderhoud aanlegvoorzieningen watersport In de bestuursvergadering van 30 juni 2011 hebben de deelnemende partijen (16 gemeenten en provincie) besloten om ook de landrecreatie (fietsknooppunten, routeborden) te gaan beheren. De doelstelling is verder om een provinciale dekking te realiseren. Dit betekent dat alle vaste wal gemeenten in Friesland deelnemer van de Marrekrite moeten worden. De Marrekrite heeft daarom alle nog niet deelnemende gemeenten verzocht om ook deel te nemen. Inmiddels heeft de gemeente Harlingen hiermee ingestemd. Er zijn dan nog 5 niet deelnemende vaste wal gemeenten.

Risico’s

n.v.t

20. Regio Noord Friesland Milieu Adviesdienst (MAD) Algemeen belang

Programma: 6 en 13

Adviezen met betrekking tot milieuvraagstukken, wettelijke taken zoals vergunningverlening/handhaving.


De formele besluitvorming voor de instelling van een Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) moet nog door de verschillende gemeenteraden en provinciale staten plaatsvinden. Indien deze RUD in Friesland komt worden de basismilieutaken overgeheveld naar deze RUD. De deelnemende gemeenten in de MAD hebben besloten dat het niet wenselijk is dat er een rest MAD overblijft.

Risico’s

164

n.v.t.

2 Beleidsbegroting


21. Veiligheidsregio Fryslân Algemeen belang

Programma: 4 en 10 De Veiligheidsregio Fryslân, bestaande uit de GGD, Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR) en Brandweer Fryslân, is een gemeenschappelijke regeling van alle 27 Friese gemeenten en verzorgt de wettelijke taken op het gebied van veiligheid en gezondheid voor alle inwoners van Fryslân. Het betreft voornamelijk de wettelijke taken, zoals bepaald in de Wet Publieke Gezondheid (WPG) en de per 1 oktober 2010 ingetreden Wet op de Veiligheidsregio.


De beleidsvoornemens van de HVD zijn vertaald in de Beleidsbegroting 2012, waarin op hoofdlijnen onderscheid wordt gemaakt in twee programma's: Openbare gezondheid en Veiligheid. Wat betreft het programma Openbare gezondheid zijn voor 2012 geen bijzonderheden te vermelden. Belangrijke onderwerpen m.b.t. het programma Veiligheid (brandweerzorg) in 2012 zijn: -

het vaststellen van brandrisicoprofielen (bepalen van de brand risico’s

-

het vaststellen van de te nemen maatregelen om de vastgestelde

per gebied/gemeente); brandrisico’s te beheersen; -

het opstellen van het projectplan regionalisering; hierin zijn de vastgestelde brandrisicoprofielen, de te nemen risicobeheersingsmaatregelen en de benodigde repressieve organisatie opgenomen.

In 2012 krijgt Fryslân daarnaast te maken met een gewijzigde organisatie van de waterongevallenbeheersing. De driedeling: grijpredding (ieder korps), oppervlakteredding, duiken wordt geïntroduceerd. Fryslân zal dan waarschijnlijk gaan beschikken over twee duikteams en tien oppervlaktereddingsteams. In november 2011 start een projectteam met de voorbereidingen van de Regionalisering van de Brandweerzorg. Uitgangspunt hierbij is dat de brandweer in Fryslân per 1 januari 2014 wordt geregionaliseerd. Risico’s

- De Veiligheidsregio Fryslân is volop in ontwikkeling om de bedrijfsvoering op orde te brengen. De veiligheidsregio heeft daarnaast te kampen met de invoering en overname van wettelijke taken in de invoering van de regionalisering van de brandweerzorg. Dit vergroot de druk op de bedrijfsvoering. - In het verlengde hiervan is in de beleidsnota Weerstandsvermogen van de veiligheidsregio opgenomen dat het risico vooral ligt in de capaciteit en kennis van medewerkers.

22. Sociale Werkvoorziening Fryslân Algemeen belang

Programma: 5

Bij de GR SW Fryslân kunnen mensen die in aanmerking komen voor een WSW-dienstverband in dienst worden genomen. Deze mensen worden vervolgens te werk gesteld bij Caparis NV of worden onder begeleiding van Caparis NV gedetacheerd bij een reguliere werkgever. Voor de ontwikkeling en uitvoering van het WSW-beleid is door de gemeente Leeuwarden samen met 7 andere gemeenten de gemeenschappelijke regeling SW Fryslân opgericht. De colleges van de deelnemende gemeenten hebben de middelen en de bevoegdheden tot het gebruik daarvan die zijn verbonden aan de doelen taakstelling van de WSW overgedragen aan het openbaar lichaam.


De GR SW Fryslân zal in 2012 verdere uitvoering geven aan de door alle 8

165

2 Beleidsbegroting


gemeenteraden in oktober 2007 vastgestelde nota Creativiteit in Verbondenheid 2008-2012. De belangrijkste uitgangspunten zijn: 1.

het percentage wsw’ers werkzaam binnen de muren van het SW bedrijf Caparis verkleinen tot circa 33%;

2.

contractafspraken op basis van prestatie-indicatoren tussen GR en Caparis.

Het kabinet-Rutte heeft ingrijpende wijzigingen en bezuinigingen aangekondigd op terrein van o.a. WSW. In 2012 moeten die wijzigingen en bezuinigingen vertaald worden in nieuw toekomstbestendig beleid. Risico’s

De GR belast de kosten en opbrengsten voor de uitvoering van de WSW door aan Caparis NV. De opbrengsten dalen sinds 2011 vanwege het stopzetten van looncompensatie door het rijk en vanaf 2012 ook vanwege het vervallen van de gemeentelijke bijdrage van circa € 950 per SE (WSW-term voor Fte). Zie ook paragraaf 2.2.2 Weerstandsvermogen (risicogebeurtenis R117)

166

2 Beleidsbegroting

2.2 De paragrafen: Grondbeleid

2.2.7 Grondbeleid Deze paragraaf gaat over het grondbeleid van de gemeente en over het opvangen van de risico’s van grondexploitaties. 2.2.7.a Kaders van het grondbeleid In de nota Grondbeleid (2005) zijn de kaders van het grondbeleid vastgelegd. Leeuwarden kent een actieve grondpolitiek. Daarbij is marktconformiteit en het motto ‘kwaliteit moet betaalbaar zijn’ uitgangspunt. Naast de uitgangspunten van de nota grondbeleid 2005 zijn ook de overgenomen aanbevelingen uit de Quick scan door adviesbureau Newland van belang: •

bij de keuze voor budgettair neutraal resultaat een buffer opnemen (operationele positieve resultaatsverwachting) van 5% van de geraamde opbrengsten;

•

strategische verwervingen: in juni 2008 is door de raad vastgesteld om hiervoor voor de tweede keer een krediet beschikbaar te stellen van € 5 mln, waarvan maximaal € 1,5 mln uit de Reserve grondexploitaties ten behoeve van de eventuele onrendabele top.

2.2.7.b Visie op het Grondbeleid Woningbouw Door de terugloop in woningbouwproductie richt het grondbeleid zich samen met het woonbeleid op maatregelen om de productie op gang te houden. In samenspraak met corporaties en ontwikkelaars is een pakket maatregelen onderzocht. Nog niet in ontwikkeling genomen gronden zullen later ontwikkeld worden dan bij verwerving aangenomen. Zonodig worden bij de jaarrekening te hoge boekwaarden afgewaardeerd (zie ook 2.2.7.e Risico’s). Voor uitleglocaties heeft de gemeente een actieve verwervingspolitiek gevoerd. Bij de planontwikkeling van de uitleggebieden Blitsaerd en De Zuidlanden is daarbij samenwerking gezocht met marktpartijen in de vorm van gezamenlijke exploitatiemaatschappijen. De samenwerking in De Zuidlanden is gewijzigd naar een bouwclaimplus model. De woningbouw in uitleglocaties is hiermee voor de komende jaren gewaarborgd. In de bestaande stad is de Stedelijke vernieuwing in de Vrijheidswijk bijna afgerond. Het laatste deelgebied: Tolhuizen is in ontwikkeling genomen. Een aantal andere binnenstedelijke locaties is in het samenwerkingsverband met marktpartijen, de PPS 3 Plus BV, aangepakt. Ontwikkeling van woningbouw in de dorpen vindt plaats bij Wirdum en Wytgaard. Het gaat om totaal 92 woningen, waarvan de kavels gefaseerd uitgegeven zullen worden. Bedrijventerreinen Uitbreiding van bedrijventerreinen is gepland aan de westkant van de stad en op langere termijn in Nieuw Stroomland. Door het vaststellen van een structuurvisie en een MER is het aanbod van bedrijventerreinen voor lange termijn planologisch gewaarborgd. Regionaal wordt het aanbod van bedrijfsterreinen afgestemd. Actief grondbeleid Het kunnen voeren van een actief grondbeleid wordt bepaald door het risico dat men bereid is te lopen. Hierbij is het hebben van een krediet voor strategische verwervingen en een ontwikkelbudget noodzakelijk. Overigens is de mate waarin actief grondbeleid gevoerd kan worden mede afhankelijk van de risico’s die hiermee gepaard gaan en de ruimte in de Reserve grondexploitaties om deze risico’s op te kunnen vangen. Op dit moment is er praktisch geen ruimte om extra risico’s aan te gaan en ligt de focus op het ontwikkelen van de al aangekochte strategische verwervingen. 2.2.7.c Resultaatbepaling grondexploitatieprojecten Jaarlijks worden alle grondexploitaties volledig herzien. De relatie van de grondexploitaties met de Reserve grondexploitaties is volgens een aantal regels vastgelegd. Deze staan hierna vermeld.

167

2 Beleidsbegroting


Afsluiten grondexploitaties Het moment van afsluiten van grondexploitaties is bepaald als 95% van de kavels is verkocht en de verwachte uitgaven nog maximaal € 300.000 bedragen. Voor de nog te verwachten uitgaven wordt (per complex) een voorziening gevormd ter hoogte van de voorziene kosten. Verliezen worden genomen op het moment dat deze uit de jaarlijks op te stellen hercalculatie blijken. Het voorziene verlies wordt op dat moment onttrokken aan de Reserve grondexploitatie en ten gunste van de ‘voorziening verliesgevende complexen’ gebracht. Definitieve vaststelling en afwikkeling van het verlies vindt eveneens plaats als 95% van de kavels is verkocht (normering van 95% geldt voor complexen tot 500 woningen of bedrijventerreinen van maximaal 15 ha, daarboven geldt normering van 98%). Tussentijdse winstneming Tussentijdse winstneming houdt in dat vóórdat de ontwikkeling helemaal klaar is, er al middelen/resultaat uit de grondexploitatie naar de Reserve grondexploitaties wordt geboekt. Dit wordt toegepast in die grondexploitaties waar sprake is van een substantiële winstverwachting. De overige voorwaarden voor tussentijdse winstneming zijn: er zijn het afgelopen jaar grondopbrengsten gegenereerd, minimaal 75% van de verkoopopbrengsten is gerealiseerd, er is sprake van een voordelige (negatieve) boekwaarde, er is geen sprake van specifieke risico’s. De winstneming wordt berekend door het percentage van de grondopbrengsten die gerealiseerd zijn te vermenigvuldigen met de verwachte winst. Dit bedrag wordt gecorrigeerd met renteinvloeden en er mag geen nadelige (positieve) boekwaarde ontstaan. De tussentijdse winstneming wordt toegevoegd aan de Reserve grondexploitaties. Afwaardering gronden in voorraad Ieder jaar wordt van de aanwezige (nog niet in exploitatie genomen) grondvoorraad beoordeeld of de boekwaarde niet hoger is dan de marktwaarde. Zonodig vindt afwaardering plaats. Deze methodiek speelt door vertragingen in de woningbouwmarkt en bedrijfslocaties niet alleen bij Zwettepark Noord en Newtonpark III, waar Leeuwarden dit al een aantal jaren heeft gedaan. Ook locaties die strategisch verworven zijn, stagneren in ontwikkeling en krijgen te maken met risico’s van oplopende boekwaardes door bijgeschreven rente- en tijdelijke beheerslasten. Dit betreft vooral Philipslocatie, LPF-locatie, Bakker Postma-locatie Oldegalileën en Harmoniekwartier. Vanwege de verwachte lange termijn waarop Zwettepark Noord ontwikkeld gaat worden, is in 2011 besloten om deze gronden vooralsnog af te waarderen naar agrarische waarde. 2.2.7.d Reserve grondexploitaties De Reserve grondexploitaties dient om de risico’s in de grondexploitatie op te vangen. Ten gunste van de reserve worden de positieve exploitatieresultaten gebracht. Indien er sprake is van verwachte negatieve resultaten wordt een voorziening ‘verliesgevende complexen’ gevormd ten laste van de Reserve grondexploitatie. Ook kan de reserve worden aangewend voor afwaardering van gronden. De Reserve grondexploitatie vormt dus de weerstandscapaciteit voor de risico’s in de grondexploitaties. In 2011 is gewerkt aan een verfijning van het bepalen van de omvang van de risico’s, zodanig dat deze aansluit bij de werkwijze die ook voor de paragraaf Weerstandsvermogen (2.2.2) wordt gebruikt. De risico’s worden afgezet tegen de hoogte van de reserve. Daarnaast wordt de reserve aangewend om een eventuele onrendabele top van strategische verwervingen af te dekken, waarbij het uitgangspunt is dat vroegtijdige verwerving de mogelijkheid biedt om verliezen te beperken of toekomstige verdienpotentie te genereren. Vanaf 2004 was een bijdrage voorzien uit de Reserve grondexploitatie (van € 0,9 mln per jaar) ten gunste van de exploitatie en SIOF. Er wordt geen rekening gehouden met een structurele afdracht, vanwege de grote onzekerheden als gevolg van de marktomstandigheden. De hercalculaties die naar 1 januari 2011 geactualiseerd zijn (zie ook nota ‘Rapportage voortgang grondexploitaties 2011’) leveren het volgende beeld op: •

tussentijdse winstneming: rekening houdend met de regels van tussentijdse winstneming kan er uit de grondexploitaties Marnixveld/Bodeterrein, Businesspark 1&2a, Businesspark 3, Leeuwarden Oost en Vrijheidswijk Zuidwest, een bedrag van totaal € 2,4 mln toegevoegd worden aan de Reserve grondexploitaties. Dit vindt in 2011 plaats.

168

2 Beleidsbegroting

•


positieve resultaten: op waarde van 1-1-2012 laten de grondexploitaties een positief resultaat zien van € 1,5 mln. Dit resultaat komt in de komende jaren ten gunste van de Reserve grondexploitaties. In dit bedrag is al rekening gehouden met de tussentijdse winstnemingen van 2011 (€ 2,4 mln) en met de in 2011 af te sluiten grondexploitaties Vrijheidswijk Zuid-West, Zuiderburen en Leeuwarden Oost (in totaal € 0,4 mln).

•

negatieve resultaten: de exploitaties van de bedrijfsterreinen Businesspark 4 en Newtonpark 4 hebben een nadelig resultaat. Hiervoor is in 2011 ten laste van de Reserve grondexploitaties de voorziening negatieve complexen aangevuld met € 1,6 mln tot een bedrag van € 1,8 mln.

•

Bij de gronden die nog niet in ontwikkeling zijn genomen geldt dat deze jaarlijks beoordeeld worden op boekwaarde versus marktwaarde. In 2011 is Zwettepark Noord voor € 3,2 mln afgewaardeerd naar agrarische waarde ten laste van de Reserve grondexploitaties. Tevens is in 2011 door verkoop van weiland ten westen van De Haak een verkoopresultaat van € 0,4 mln aan de Reserve grondexploitaties toegevoegd.

In tabel 22 staat een overzicht van de lopende grondexploitaties in 2012. De resultaten zijn vermeld op waarde per 1 januari 2012. Dat wil zeggen dat de waarde van het resultaat teruggerekend is naar die datum. Hierdoor zijn bedragen anders dan in de hercalculaties die de waarde op een andere datum laten zien. Bedragen x € 1.000

Tabel 22 Overzicht lopende grondexploitaties in 2012

Verwacht resultaat

Looptijd

op waarde 1-1-2012 WONINGBOUWLOCATIES 19 Vrijheidswijk Tolhuis

voordelig

nadelig

41

2013

21 Vrijheidswijk centrum

210

2012

53 Wirdum Hikkemieden

63

2019

56 Wytgaard uitbreiding

1

2018

Totaal woningbouw

315

BEDRIJVENTERREIN 64 Marnixveld/ Bodeterrein 67 Businesspark 1/2a 70 Sportvelden Hemrik (FVC) 74 Businesspark 3

17

2012

945

2012

1

2014

259

2012

77 Businesspark 4

-914

2018

84 Newtonpark fase 4

-906

2027

Totaal bedrijventerrein

1.222

-1.820

Totaal

1.537

-1.820

De Zuidlanden is in bovenstaande tabel niet opgenomen. In 2012 zal bij de hercalculaties ook inzicht gegeven worden in de resultaten van de lopende deelexploitaties van De Zuidlanden. Bij vaststellen van de bestemmingsplannen in de raad is destijds al aangegeven dat de deelexploitatie van Techum economisch uitvoerbaar is (neutraal of positief resultaat) en de deelexploitaties Jabikswoude en Wiarda een negatief resultaat hebben. Vanaf 2012 zullen de lopende deelexploitaties verwerkt worden als gewone exploitaties. Dit betekent dat voor negatieve exploitaties een voorziening getroffen wordt en dat positieve resultaten verrekend worden met de Reserve.

169

2 Beleidsbegroting



Tabel 23 Verwachte ontwikkeling Reserve grondexploitaties

Omvang reserve

2012

2013

2014

2015

2016

13.732

12.703

13.226

13.274

14.238

583

654

673

692

0

0

0

0

-1.041

44

2

-

-571

-175

-177

-178

grondexploitaties per 1 januari Rentemutaties Afdrachten Algemene Reserve / SIOF Resultaten grondexploitaties Afwaardering gronden + overigen 2.2.7.e Risicobeheer Om te kunnen beoordelen of de weerstandscapaciteit voldoende is om de risico’s op te kunnen vangen en of afroming van de Reserve grondexploitaties mogelijk is, is een analyse gemaakt van deze risico’s. De omschreven risico’s zijn een inschatting per 1 januari 2012. Jaarlijks worden deze opnieuw bepaald, omdat de kans waarmee het risico zich kan voordoen kan wijzigen, er meer inzicht is verkregen in het risico, of het risico door maatregelen is beperkt. Dit jaar is aangesloten bij de systematiek zoals die vorig jaar ook al is gehanteerd voor de paragraaf Weerstandsvermogen (2.2.2). Dat houdt een verfijning in ten opzichte van de tot nu toe gehanteerde methode: risico = kans x effect. In de nieuwe systematiek wordt over alle risico’s ook een totaalkansberekening gemaakt, omdat niet alle risico’s zich tegelijkertijd voor zullen doen. De aanpassing van de systematiek is begeleidt door het Nederlands Instituut voor Risicomanagement (NAR). •

Milieuhygiëne, archeologie en cultuurhistorie in grondexploitatiegebieden Als gevolg van grondwerkzaamheden in Wytgaard is er sprake van risico voor bodemsanering, het berekende risico bedraagt € 0,35 mln. Archeologische risico’s zijn er in De Zuidlanden. Deze maken onderdeel uit van het risicoprofiel van ‘De Zuidlanden’, zie aldaar.

•

Subsidies Bij de aanvraag van subsidies bestaat altijd de kans dat deze niet, of voor een lager bedrag toegekend worden. Dit wordt meestal veroorzaakt door het onverhoopt niet kunnen voldoen aan de subsidievoorwaarden, zoals het tijdig realiseren van de gesubsidieerde werkzaamheden. Dit speelde bij Newtonpark 4. Op dit moment zijn er geen exploitaties waar nog subsidierisico’s spelen.

•

Planschade, nabetalingsverplichtingen, planologische proceskosten De planschades die nog niet met een planschadeovereenkomst geregeld konden worden en veroorzaakt worden door een ontwikkeling komen uiteindelijk ten laste van de Reserve grondexploitaties. Dit risico is gering. Uit oude koopovereenkomsten kunnen nabetalingsverplichtingen ontstaan, bijvoorbeeld als de gronden een andere bestemming krijgen dan overeengekomen. Indien bij verkochte kavels blijkt dat deze niet aan de gestelde eisen hiervan voldoen, kunnen kopers herstel eisen voor zover dit verwijtbaar is. Overigens wordt dan de aannemer die de werkzaamheden uitgevoerd heeft aansprakelijk gesteld. In de grondexploitaties wordt rekening gehouden met bestemmingsplankosten tot het vaststellen van het bestemmingsplan door de raad. Dit komt overeen met de uitgangspunten in de grondexploitatiewet. Voor proceskosten die daarna volgen is in de begroting geen rekening gehouden. Hiervoor dient de Reserve grondexploitaties als weerstandsvermogen. Totaal voor deze posten is een risico van € 60.000 berekend.

•

Samenwerkingsverbanden In de samenwerkingsverbanden van Blitsaerd en PPS 3 Plus is de verdeling van risico’s contractueel geregeld. Er spelen op dit moment geen directe financiële risico’s.

170

2 Beleidsbegroting

•


De Zuidlanden GEM De Zuidlanden is door de gemeente overgenomen. De risico’s van grondverwerving, financiering worden volledig door de gemeente gedragen. De totale grondexploitatie van De Zuidlanden heeft een zodanig positief resultaat dat er een buffer is van 5% om specifieke risico’s op te vangen. Op basis van de risicoanalyse behorend bij de grondexploitatie is een onderscheid gemaakt tussen risico’s op korte en op lange termijn. Ook hier is de nieuwe systematiek van risicobepaling toegepast. Door de kansverdeling van de risico’s is een lagere weerstandscapaciteit nodig dan de optelsom van de afzonderlijke risico’s. De risico’s op lange termijn zijn geraamd op € 23 mln en kunnen door het geraamde resultaat (buffer) en de post onvoorzien in de grondexploitatie opgevangen worden. Voor de risico’s op korte termijn staat de Reserve grondexploitaties garant. De nieuwe risicosystematiek heeft het korte termijn risico bepaald op € 7,5 mln.

•

Ontwikkelrisico’s De bedrijventerreinen Businesspark 4 en Newtonpark 4 zijn nog in het beginstadium van ontwikkeling. Het risico bestaat dat de geraamde opbrengsten lager uitvallen. Als risico wordt daarom 5% van de geraamde verkopen van beide bedrijventerreinen berekend: totaal € 1,2 mln.

•

Gronden in voorraad Voor de ontwikkeling van Newtonpark 3 en Zwettepark Noord zijn veel gronden aangekocht. Vanwege de lange termijn waarop Zwettepark Noord ontwikkeld zou kunnen worden, is in 2011 besloten deze gronden af te waarderen en onder te brengen in ‘verspreide percelen’. De rentelasten hiervan komen direct ten laste van de exploitatie, zodat voor dit gebied geen renterisico meer geldt. Voor Newtonpark 3 echter nog wel. Vooralsnog is de veronderstelling dat ontwikkeling niet vóór 2016 verwacht zal plaats vinden. In de verwachte ontwikkeling van de Reserve grondexploitaties is met dit risico rekening gehouden. Het risico dat ontwikkeling nog langer op zich laat wachten is berekend op € 0,2 mln. De strategische verwervingen (Philipscomplex, Oldegalileën, Snekertrekweg en Zalen Schaaf) zullen door de huidige markt later ontwikkeld kunnen worden dan in de haalbaarheidsberekening aangenomen was. In 2010 is besloten deze aankopen naar verwervingswaarde af te waarderen. Hiermee is het vertragingsrisico gereduceerd. Er resteert een risico dat deze locaties minder op zullen brengen dan verwacht. Door de marktomstandigheden is dit risico vergroot naar totaal € 1,9 mln. Voor de ontwikkeling van het Harmoniekwartier en de daarmee samenhangende risico’s van een onrendabele top is rekening gehouden in de projectopzet. Dit risico komt daarmee ten laste van het SIOF.

•

Bouwclaims Ten behoeve van het verwerven van gronden zijn in het verleden bouwclaimafspraken gemaakt. Dat wil zeggen dat in ruil voor het verkopen van de grond aan de gemeente de ontwikkelaar bouwrechten krijgt. Indien de gemeente niet tijdig aan deze verplichting voldoet, is de gemeente in een aantal gevallen een compensatiebedrag verschuldigd. De gemeente loopt achter bij het gemiddeld aan te bieden woningen, bovendien zullen door de marktomstandigheden locaties minder snel ontwikkeld worden. Er worden nieuwe afspraken met bouwclaimhouders gemaakt. Dit proces is nog niet afgerond. Het risico is geraamd op € 1 mln.

•

Marktrisico’s/vertraging De marktrisico’s hangen samen met de conjuncturele ontwikkelingen. De rente-nadelen die hierbij optreden zijn afhankelijk van het geïnvesteerde vermogen. Voor de bepaling van dit risico is uitgegaan van de rente-nadelen die optreden bij een vertraging van 2 jaar. Het risico komt hiermee op € 1,7 mln. De vertragingseffecten van De Zuidlanden zijn in het totale risicoprofiel van dit project opgenomen.

Totaal belopen de risico’s exclusief De Zuidlanden een bedrag van € 6,5 mln. Uit de nieuwe berekeningssystematiek, waarbij een kansverdeling aangehouden wordt, is hiervoor een weerstandscapaciteit nodig van € 4,6 mln. Voor de korte termijn risico’s van De Zuidlanden is € 7,5 mln nodig. De totale benodigde weerstandscapaciteit komt daarmee op € 12,1 mln.

171

2 Beleidsbegroting


Het blijkt dat hiermee het weerstandsvermogen voldoende is. Het NAR heeft onafhankelijk alle risico’s beoordeeld en concludeert dat de Reserve grondexploitaties toereikend is voor de risico’s behorend bij de bouwgrondexploitatie. Gezien de onzekere marktomstandigheden is het niet opportuun in de begroting rekening te houden met structurele afdrachten vanuit de Reserve grondexploitaties. Incidenteel kan jaarlijks beoordeeld worden of afroming van de Reserve grondexploitaties mogelijk is. 2.2.7.f Perspectief Uit de vorige alinea’s blijkt dat de Reserve grondexploitaties van voldoende omvang is om de benoemde risico’s volledig te kunnen dekken. Toekomstige ontwikkeling van de Reserve is sterk afhankelijk van de mate waarin grondposities afgewaardeerd moeten worden en de resultaten in de lopende exploitaties. Aan het eind van 2011 wordt verwacht dat een aantal grondexploitaties met een positief resultaat afgesloten kan worden. Dit zijn allen bedrijventerreinen. Er bestaat een kans dat deze grondexploitaties uiteindelijk toch niet verrekend kunnen worden met de reserve, omdat ze nog niet voldoen aan de richtlijnen hiervoor. Zonodig zal tussentijds winstgenomen worden, zodat er geen verborgen reserves in de grondexploitaties blijven staan. Als deze bedrijventerreinen daadwerkelijk afgesloten zijn, zullen de stortingen van resultaten uit lopende grondexploitaties voorlopig zeer beperkt zijn. •

Lopende grondexploitaties Het accent ligt op strikte bewaking van de kosten en opbrengsten, waarbij ook aandacht is voor de fasering. Dat wil zeggen dat gestuurd wordt op het op tijd binnen krijgen van de opbrengsten en het zo mogelijk uitstellen van de investeringen, als de opbrengsten op zich laten wachten. Om de risico’s te beheersen en te beperken is strikte cashflow-sturing noodzakelijk. Dit geldt zeker in De Zuidlanden en is als sturingsmechanisme ook in de structuurvisie opgenomen.

•

Apparaatskosten De in de grondexploitatie opgenomen apparaatskosten komen overeen met de richtlijnen die daarvoor in de grondexploitatiewet zijn opgenomen. Hoewel er méér inspanning verricht moet worden om kavels te verkopen, is het door teruggelopen verkoopopbrengsten uit kavelverkopen noodzakelijk om de formatie hierop aan te passen. In 2011 zijn hiervoor maatregelen getroffen.

•

Samenwerkingsverbanden De samenwerkingsverbanden Blitsaerd en 3 Plus genereren geen winst of winstuitkeringen. Wel zijn contractueel bijdragen vastgelegd voor Groningerstraatweg (€ 1,8 mln, Koepelovereenkomst Blitsaerd, al gerealiseerd). Aangezien het dure marktsegment op dit moment weinig vraag heeft en de ontwikkeling daardoor langzaam vordert, lijdt de exploitatie van Blitsaerd onder de recessie. Ook op lange termijn (ná 2020) is daardoor geen winstuitkering vanuit deze exploitatie meer te verwachten. Diverse locaties in het stedelijk gebied zijn onderdeel van de overeenkomst met PPS 3 Plus. De verschillende projecten worden pas aangevangen als er een sluitende begroting/exploitatie mogelijk is. In de overeenkomst is opgenomen dat positieve resultaten zullen worden gebruikt om ‘negatieve’ projecten aan te vullen.

•

Gebieden in ontwikkeling De verworven gronden voor Zwettepark Noord zullen op korte termijn niet ontwikkeld worden. In 2011 is daarom besloten deze gronden af te waarderen naar agrarische waarde. De gronden voor Newtonpark 3 zullen, totdat deze in ontwikkeling genomen worden, jaarlijks afgewaardeerd worden naar ontwikkelwaarde (ca. € 9/m2). Hoewel dit realistische waarden zijn, is toekomstige kostprijsdekkende ontwikkeling daarmee nog niet verzekerd. De boekwaarde van de gronden in de grondbank van De Zuidlanden zullen als deze hoger dan € 30/m2 worden, jaarlijks afgewaardeerd moeten worden. Dit risico maakt onderdeel uit van de totale risico-inventarisatie van De Zuidlanden.

172

2 Beleidsbegroting

•


Strategische verwervingen Bij de aankoop van strategische verwervingen van grondposities en vastgoed heeft de overweging dat dit de mogelijkheid biedt om toekomstige verdienpotentie te genereren of verliezen te beperken een rol gespeeld. Het blijkt nu dat ontwikkelingen langer duren. Ten behoeve van de uitleggebieden is er sprake van een behoorlijke voorraad ontwikkelareaal, zodat aankopen slechts bij uitzondering aan de orde kunnen zijn. Ook binnenstedelijk zal alleen in uitzonderlijke gevallen en in het Harmoniekwartier sprake kunnen zijn van aankopen uit het krediet. De omvang van de reserve laat op dit moment nauwelijks ruimte om nieuwe strategische verwervingen aan te gaan. Gelet op de omvang van de al aangekochte strategische verwervingen, evenals de mogelijke ontwikkelpotenties hiervan, ligt de focus vooral op het ontwikkelen van deze locaties.

Concluderend kan gezegd worden dat de Reserve grondexploitaties vooralsnog van voldoende omvang lijkt voor het risicoprofiel. Gezien de grote onzekerheden is het echter niet meer verstandig om structurele afdrachten te begroten. Jaarlijks kan beoordeeld worden of incidentele afdracht mogelijk is.

173

2 Beleidsbegroting

2.2 De paragrafen: Strategisch investeringsfonds

2.2.8 Strategisch investeringsfonds (SIOF) Zoals vastgesteld met de programmabegroting 2011, bestaat het SIOF alleen nog uit een investeringsdeel. Met geld uit dit fonds draagt de gemeente bij aan, veelal co-gefinancierde, strategische projecten. Investeringsagenda SIOF De investeringsagenda vanaf 2012 en verder bestaat uit projecten genoemd in de Samenwerkingsagenda (gemeente Leeuwarden – Provincie Fryslân) en het Collegeprogramma 2010-2014, en projecten uit het programma Bereikbaarheid Leeuwarden. Zie tabel 25 voor een overzicht met projecten waar bijdragen uit het SIOF aan zijn toegekend voor al reserveringen zijn gedaan en de fasering in investeringen. Investeringen die starten in 2012 zijn: Bedragen x € 1.000

Tabel 24

Strategische projecten Stedelijke economie (fase IV)

2.070

Watercampus (deel 2)

2.200

Dairy campus (Landbouwcampus)

2.500

Culturele hoofdstad (Harmoniekwartier)*

5.000

•

Bedrag is geraamd, (nog) niet toegekend

Stand SIOF In totaal wordt in 2012 circa € 14,5 mln uit het SIOF bijgedragen aan strategische projecten. Eind 2012 is nog € 8,7 mln beschikbaar in het SIOF. Kasritmewijzigingen SIOF In tabel 25 wordt uitgegaan van de volgende kasritmewijzigingen: Stedelijke Economie:

€ 1,07 mln in 2012 en € 1 mln in 2013 i.p.v. € 2,07 mln in 2011

Voeding SIOF De storting uit de Reserve grondexploitaties komt te vervallen als structurele voeding van het SIOF. Zie voor een nadere toelichting hierop paragraaf 2.2.7 Grondbeleid. De huur van de Stadsring is verhoogd. Maar per saldo vermindert de structurele voeding van het SIOF vanaf 2012. Als de structurele voeding ongewijzigd blijft ontstaat in 2015 een tekort in het SIOF. Dit tekort loopt op tot een tekort van circa 1,5 mln in 2021 als aan de voorgenomen investeringen wordt vastgehouden. Toekomst SIOF Door de structurele afname van de jaarlijkse voeding van het SIOF en doordat de middelen waarmee het SIOF van start is gegaan inmiddels volledig besteed zijn, is een bijdrage aan een aantal strategische projecten onzeker geworden. Het gaat daarbij om projecten waar: •

nog geen middelen voor zijn geraamd: WTC Expo en westelijke kantorenhaak, Gebiedsontwikkeling Nieuw

•

wel middelen voor zijn geraamd, maar nog niet toegekend: Culturele hoofdstad (Harmoniekwartier),

Stroomland, Speelmankwartier en Blauwe structuur; Indexatie RSP bijdragen, Valeriusstraat/Julianalaan en University Campus (deel 2). Bij ongewijzigd beleid zorgen die ramingen samen met de toekenningen uit het verleden in 2015 voor een negatieve stand van het SIOF. Uiterlijk bij de midterm review in 2012 wordt bezien hoe hier het beste mee om kan worden gegaan.

174

2 Beleidsbegroting


Tabel 25 Totaal

Uitbetaald

Resteert

Startpositie per 1 januari

2010

28.241.933

2011

33.407.433

2012

2013

2014

2015

21.900.510

8.678.363

6.910.047

3.257.731

Voeding: 1 Inflatietoevoeging (0,5% per jaar m.i.v. 2011)

156.930

2 Correctie Inflatie

167.037

492.761

434.993-

3 Reguliere Storting obv begroting 2010 4 Taakstelling Grondbedrijf (vervalt vanaf 2012)

427.596

correctieboeking inflatie over reguliere storing 2010

427.596

6.000-

5 Eenmalige storting grondbedrijf

1.764.000

Huur Stadsring

85.000

Storting rekeningresultaat(Terugstoring ZZL-middelen)

85.000

110.000

130.000

130.000

130.000

171.784

175.649

175.649

175.649

175.649

4.500.000

Meevaller Blauw Wit

385.131

Meevaller Blauwe Diamant

514.234

Ontwikkelingsfonds

172.647

Meevaller zaailand

1.500.000

Stadsvernieuwingsfonds Grote Steden Beleid

324.430

322.808

330.071

330.071

330.071

330.071

94.324

93.852

95.964

95.964

95.964

95.964

731.684

731.684

Storting vanuit ontwikkelingsdeel

350.000

Wilhelminaplein e.o.(terugstorting ontwikkelingsdeel)

525.000

Totaal Voeding

8.508.299

2.768.077

1.204.445

1.081.684

1.950.000

1.499.392

4.250.000

6.750.000

100.000

1.070.000

1.000.000

Onttrekkingen: Haak om Leeuwarden Overige RSP- projecten

6.810.000

3.360.608

3.449.392

11.100.000

Noordwestangent

2.000.000

1.000.000

1.000.000

1.000.000

1.000.000

Stedelijke economie (fase II (' 08)en III (' 09))

6.800.000

4.800.000

2.000.000

2.000.000

2.000.000

Stedelijke economie (fase IV (2010))

2.070.000

2.070.000

425.000

425.000

425.000

1.600.000

1.600.000

800.000

Gebiedsontwikkeling Potmarge Gebiedsontwikkeling Wielengebied

800.000

175

2 Beleidsbegroting


Mercator Kennissintrum Meartaligens en Taallearen

800.000

400.000

400.000

200.000

200.000

200.000

Kenniscirculatie (6 hotspots)

600.000

142.799

457.201

142.799

300.000

157.201

Oldehove

450.000

450.000

450.000

Fietstunnel Oostergoplein

2.250.000

2.250.000

2.250.000

Watercampus deel 1

2.300.000

Watercampus deel 2

2.200.000

2.200.000

2.200.000

Dairy Campus (Landbouwcampus)

2.500.000

2.500.000

250.000

250.000

250.000

University Campus

2.000.000

500.000

500.000

500.000

2.300.000

-

500.000

Ontwikkelschets Wielengebied

250.000

150.000

Raming Nieuwe aanvragen: 534.000

534.000

534.000

Valeriusstraat/ Julianalaan

Indexatie RSP bijdragen

5.200.000

5.200.000

2.100.000

University Campus

3.000.000

3.000.000

Culturele Hoofdstad (Harmoniekwartier)

5.000.000

5.000.000

Totaal Onttrekkingen

Nog beschikbaar per 31 december

176

2.300.000 1.000.000

3.342.799

14.275.000

33.407.433

21.900.510

1.000.000

1.000.000

1.000.000

1.000.000

14.426.593

2.850.000

4.384.000

4.550.000

8.678.363

6.910.047

3.257.731

560.585-

3 Financiële begroting

3.1: Overzicht van baten en lasten en toelichting

3

F i n a n c i ë l e b e g r o t i n g28

3.1

Overzicht van baten en lasten en toelichting

3.1.1

Het overzicht van baten en lasten Bedragen x € 1.000

Tabel 26

Programma's

Rekening 2010

excl. mutaties reserves

Lasten

001

Cultuur

002

Jeugd en onderwijs

003 004 005

Werk en inkomen

006

Wonen

007

Begroting 2011

Baten

Lasten

11.705

128

24.395

5.217

Economie en toerisme

61.420

Sociaal maatschapp. ontwikkeling

50.251

Begroting 2012

Baten

Lasten

10.443

79

11.140

83

22.670

6.382

22.717

5.421

60.363

48.283

42.602

33.893

31.751

6.489

45.226

5.819

44.355

5.862

129.796

103.325

113.233

92.534

112.945

94.290

9.049

4.559

7.869

3.221

11.384

3.038

Infrastructuur/bereikbaarheid

9.466

7.503

13.988

7.632

9.508

8.256

008

Dienstverlening

3.802

1.737

3.320

1.725

3.486

1.552

009

Politiek bestuur

9.130

829

8.300

409

8.077

351

010

Veiligheid en Openbare orde

10.444

299

11.029

415

10.679

294

011

Sport

6.193

3

5.749

8

6.192

012


013

Milieu, energie en water

014

Woon- en leefomgeving

015

Algemene dekkingsmiddelen

391.659

Totaal voor mutaties reserves

2.352

144

1.992

267

1.922

107

25.254

24.473

25.613

23.901

25.507

23.087

23.688

2.522

21.922

2.341

22.439

2.354

14.715

173.826

20.050

172.000

12.994

164.940

391.418

359.689

359.334

337.237

341.386


Tabel 27

Mutaties reserves per programma

Baten

Rekening 2010 Lasten

Baten

Begroting 2011 Lasten

Baten


Baten

001 Cultuur Reserve budgetoverheveling

574

Reserve bijdrage subsidie filmhuis

1.681

Algemene Reserve

500

Reserve flankerend beleid

101 1.681

25

Reserve kunst in de openbare ruimte

130

50

50

002 Jeugd en onderwijs Algemene Reserve Reserve budgetoverheveling

14 1.503

Reserve SIOF

343

Reserve overschrijding BO

20

Reserve overschrijding SO

8

200

003 Economie en toerisme Algemene Reserve

73

Reserve budgetoverheveling

80

Reserve bovenwijkse voorzieningen Reserve grondexploitatie Reserve stimulering werkgelegenheid Reserve stedelijke vernieuwing

26

86

86

4.860

2.735

433

1.271

275

238

240

240

183

100

61

2.045

571 200

33

Reserve afschrijvingen

16

Reserve flankerend beleid

30

32

32

004 Sociaal maatschapp. ontwikkeling Reserve budgetoverheveling 28

1.061

De cijfers in dit hoofdstuk kunnen door afrondingen 1 cijfer afwijken.

177


Mutaties reserves per programma


Rekening 2010 Lasten

Baten


Baten


Baten

3.038

4.000

005 Werk en inkomen Reserve budgetoverheveling

4.185

Reserve minima

49

006 Wonen Algemene Reserve Reserve budgetoverheveling

170

120

67

Reserve ISV III Reserve BWS volkshuisvesting Reserve revolving fund

50

25

120

Reserve Stadsvernieuwing

1.000 83

Bestemming van het resultaat 2009

50

300 89

50

686

144

007 Infrastructuur/bereikbaarheid Algemene Reserve Reserve parkeren

3.900 575


912

574

-98

33

40

30

008 Dienstverlening 009 Politiek bestuur Reserve egalisatie verkiezingen

68

243

105

104

105

104

56

793

6.046

010 Veiligheid en Openbare orde Reserve budgetoverheveling

598


194

011 Sport 012 Ruimtelijke ordening Reserve herstructurering BNS

300


80

013 Milieu, energie en water Reserve egalisatie heffingen

994

312

21

175

Algemene Reserve

6.274

5.657

2.155

2.075

1.226

Reserve SIOF

7.362

2.011

1.101

1.750

687

Mutaties reserve riolering 014 Woon- en leefomgeving 015 Algemene dekkingsmiddelen

Reserve budgetoverheveling

942

Reserve egalisatie heffingen

1.297

Reserve garantie financiering PWVB

-3

Reserve stimulering werkgelegenheid

-6


160

1.000

Reserve L & P gesubs. instellingen Reserve flankerend beleid Reserve BWS volkshuisvesting

1.042

-24

26

Reserve herstructurering BNS

-11


213

Reserve bestuurlijke samenwerking Rentebijschrijving reserves Reserve bovenwijkse voorzieningen Reserve parkeren Reserve stadsvernieuwing Reserve referendum Reserve revolving fund Reserve dienstverlening Bestemming van het resultaat 2009 Nadelig resultaat 2010

178

241 1.282

100

98

160

2.634

1.798 -125 1.554 300 3 21 918 13.555 1.052

50

735

127

900

8

1.738 275



Mutaties reserves

Rekening 2010

Begroting 2011

per programma

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Totaal mutaties reserves

36.000

32.360

7.564

12.097

incl. mutaties reserves Stand begroting voor mutaties reserves Mutaties bestemmingsreserves

Lasten

Baten

12.519 14.195


Tabel 28

Programma's

Begroting 2012

Rekening 2010

Begroting 2011

Begroting 2012

Lasten

Baten

Lasten

Baten

Lasten

Baten

391.659

391.418

359.689

359.334

337.237

341.386 14.195

36.000

32.360

7.564

12.097

12.519

Sluitend maken begroting met alg.reserve

7.333

11.214

7.406

3.228

7.615

1.790

Stand begroting na mutaties reserves

434.992

434.992

374.659

374.659

357.371

357.371

3.1.2 Toelichting op het overzicht van baten en lasten Evenals in de begroting 2011 zijn in het overzicht van baten en lasten (tabel 26) de bedragen exclusief de beschikkingen over en de stortingen in de reserves vermeld. Het totaal daarvan is het begrotingsresultaat voor bestemming. Vervolgens zijn de beschikkingen over en de stortingen in de reserves vermeld (tabel 27), waarna het begrotingsresultaat wordt gegeven (tabel 28). Uit tabel 28 blijkt dat in 2012 het netto begrotingssaldo 2012 per saldo € 5.825.000 positief bedraagt (€ 7.615.000 minus € 1.790.000). Dit bedrag wordt gestort in de Algemene Reserve.

179


3.2

3.2: Uiteenzetting financiële positie: Ontwikkeling financiële positie

Uiteenzetting financiële positie

3.2.1 Ontwikkeling financiële positie In deze paragraaf wordt de ontwikkeling van de financiële positie geschetst vanaf het moment dat de programmabegroting 2011 is vastgesteld. Daarbij is rekening gehouden met de uitkomsten van de gemeentefondscirculaires en de uitzettingen en inkrimpingen van de diensten alsmede de uitkomsten van het richtinggevend raadsdebat op 23 en 30 mei 2011. 3.2.1.a Startpositie Vertrekpunt voor het bepalen van de financiële positie vormt de eindpositie van de programmabegroting 2011 inclusief de financiële consequenties van de aangenomen moties en amendementen. De toenmalige prognoses waren: Bedragen x € 1.000

Tabel 29

Structureel meerjarenperspectief

2011

2012

2013

2014

Eindstand 31/12

7.406

7.821

11.567

80

2011

2012

2013

2014

20.909

20.468

29.447

28.367


Tabel 30

Ontwikkeling Algemene Reserve Eindstand 31/12

Het structureel meerjarenbeeld sloot in 2014 met een overschot van € 80.000. De laagste stand van de Algemene Reserve (AR) bedroeg € 20.468 mln in 2012. De ‘startpositie’ voor de nieuwe beleidsplanperiode is gebaseerd op de bovenstaande eindposities. 3.2.1.b Ontwikkelingen na vaststelling van de begroting 2011 Sinds het vaststellen van de begroting 2011 heeft zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan dat het voorgaande financiële beeld heeft gewijzigd. Deze ontwikkelingen kunnen worden onderverdeeld in: •

mutaties in de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds;

•

mee- en tegenvallers aangedragen door de diensten;

•

uitkomsten richtinggevend raadsdebat.

Hierover wordt het volgende onder de aandacht gebracht. 3.2.1.c Ontwikkelingen Gemeentefonds De belangrijkste component van de algemene middelen wordt gevormd door de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. De ontwikkeling van dit fonds heeft daardoor grote invloed op de gemeentelijke financiën. Belangrijke documenten waarin het rijk de gemeenten informeert over de hoogte van de algemene uitkering zijn de mei- en septembercirculaire. De meicirculaire is gebaseerd op de Voorjaarsnota van het rijk. Het is de schakel tussen Haagse ontwikkelingen en de vertaling naar de gemeentelijke begroting en beleid. Bij het verschijnen van de Miljoenennota van het rijk in september wordt een septembercirculaire opgesteld, waarin gemeenten worden geïnformeerd over eventuele veranderingen die na de Voorjaarsnota van het rijk zijn opgetreden en die gevolgen hebben voor de ramingen van de gemeenten. In de meicirculaire 2011 geeft het kabinet verdere uitwerking aan het Regeerakkoord en de nadere afspraken in het Bestuursakkoord. In de meicirculaire waren de gevolgen van het Bestuursakkoord onder voorbehoud van volledige instemming tussen rijk en VNG verwerkt. Tijdens het VNG congres op 8 juni 2011 hebben de gemeenten de paragraaf ‘Werken naar Vermogen’ als onderdeel van het Bestuursakkoord afgewezen. Minister Donner heeft de Kamer op 2 september laten weten dat over de andere paragrafen inmiddels met de koepel van provincies, gemeenten en waterschappen ‘Bestuursafspraken’ (2011-2015) zijn gemaakt. Over de Wet Werken naar Vermogen zal de VNG met het kabinet door onderhandelen. De uitkomsten daarvan zijn op dit moment onduidelijk en onzeker.

180


A.


Accressen en omvang gemeentefonds

In het Regeerakkoord is afgesproken dat de zogenaamde ‘trap-op-trap-af’ systematiek vanaf 2012 wordt hersteld. Het accres wordt daardoor weer gekoppeld aan een bepaald gedeelte van de uitgaven van de rijksbegroting. Stijgen die uitgaven dan stijgt het gemeentefonds mee, dalen die uitgaven dan daalt ook het gemeentefonds. Het accres geeft voor gemeenten de algemene groei of krimp van de totale hoeveelheid geld in het gemeentefonds aan. Hier dienen de gemeenten de loon- en prijsontwikkelingen en de areaaluitbreidingen uit te bekostigen. De uitgangspunten voor loon- en prijsontwikkelingen voor onze gemeente worden onder meer gebaseerd op cijfers van het Centraal Planbureau en de veronderstellingen in de gemeentefondscirculaires. Op grond hiervan wordt getracht de loon- en prijsontwikkeling vooraf zo goed mogelijk in beeld te krijgen. Afwijkingen tussen ramingen en realisatie komen echter voor. Deze afwijkingen worden door het toepassen van een verfijnde nacalculatie hersteld. In tabel 31 zijn de percentages weergegeven zoals die in de programmabegroting 2012 worden gehanteerd: In procenten

Tabel 31

Nominale ontwikkelingen

2010

2011

2012

Prijsontwikkeling in begroting 2012

0.50

0.50

2.25

Loonontwikkeling in begroting 2012

0.70

2.65

2.00

Een van de maatregelen om de nadelige gevolgen van de meicirculaire 2009 op te vangen was het aanhouden van de vaste indexeringscijfers van het Rijk voor de prijsontwikkeling: 0,5% voor 2010 en 2011. Op grond hiervan is ook voor Leeuwarden voor zowel 2010 als 2011 een prijsontwikkeling van 0,5% gehanteerd. Bij de herinvoering van de ‘trap-op-trap-af’ methode begroot het rijk met ingang van 2012 weer echt in lopende prijzen. Er moet dus ook weer met een meerjarige indexering rekening houden. De gemeente volgt het advies uit de meicirculaire om daarvoor jaarlijks een percentage van 2,25% apart te houden. Voor de loon- en prijsontwikkelingen worden de gemeentelijke diensten gecompenseerd. In relatie tot de accres ontwikkeling over de jaren 2011 en 2012 en de gepleegde gemeentebrede reservering voor lonen en prijzen, is voor 2011 en 2012 sprake van een uitzetting van ongeveer € 581.000. Hier staat tegenover dat onder andere de OZB-opbrengst jaarlijks wordt gecorrigeerd voor inflatie (2012 = 2,25%). Dit geeft een meeropbrengst van € 506.000 Per saldo (€ 581.000-506.000) is sprake van een structureel nadeel van € 75.000 (Zie tabel 35 nr. 2). Gecorrigeerd voor inflatie van 2,25% per jaar valt de verdere groei van het gemeentefonds voor de jaren 20132015 negatief uit, zo blijkt uit de meicirculaire. Zoals ook in het informatiepakket t.b.v. het richtinggevend debat is weergegeven, zijn de accressen veel te laag om de jaarlijks te verwachten inflatie bij te benen. Verder heeft de toename van het landelijk aantal bijstandsontvangers een negatieve financiële doorwerking. Omdat ook andere gemeenten te maken hebben met een stijging van het aantal WWB’ers, maar de totale omvang van het gemeentefonds niet stijgt, worden alle gemeenten via de zogenaamde uitkeringsfactor gekort. Per saldo geven de accresontwikkelingen en de uitkeringsfactoren voor de jaren 2013-2015 een tekort van ruim € 5,5 mln (zie tabel 32 nr. 3). B.

Eigen ontwikkelingen uitkeringsbasis

De lokale prognoses met betrekking tot inwoners, woningbouw, minderheden en dergelijk zijn geactualiseerd. Daarnaast zijn nog diverse wijzigingen in zogenaamde integratie-uitkeringen doorgevoerd. Voor de gemeente Leeuwarden leiden de mutaties tot een structureel voordeel van € 1,2 mln (zie tabel 35 nr. 4). C.

Taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen

De omvang van het gemeentefonds verandert niet alleen als gevolg van het accres, maar ook als gevolg van taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen. Het beleid en de systematiek van de gemeente is, dat kortingen worden doorgegeven aan de diensten. Nieuwe en aanvullende (positieve) bedragen worden gereserveerd en na formele besluitvorming, verwerkt in de budgetten van de diensten. De financiële gevolgen van de onderstaande taakmutaties zijn dan ook op de lijst van mee- en tegenvallers (zie Bijlage A) budgettair neutraal in het

181



resultaat verwerkt (=geen invloed op het financieel meerjarenbeeld). Voor Leeuwarden gaat het om de volgende onderwerpen en bedragen: Bedragen x € 1.000

Tabel 32

Overzicht taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen

2011

2012

2013

2014

2015

Extensivering: 1 Maatschappelijke stage

-68

2 Uitvoeringskosten inburgering

-36

3 Normering lokaal inkomensbeleid

-545

4 Selectieve en gerichte schuldhulpverlening 5 Bijstelling budget maatschappelijke opvang

-220 -134

-418

6 Minder politieke ambtsdragers

PM

Intensivering: 7 Bijstelling budget WMO

57

273

8 Bijstelling budget vrouwenopvang

50

-50

9 Aanpak kindermishandeling

50

-50

10 Nat. Actieplan sport en bewegen 11 Actieplan Jeugdwerkloosheid 12 Versterking kwaliteit gastouderopvang 13 Nationaal uitvoeringsprogramma Totaal

82

-41

907

-907

-41

3 156

23

1.103

-1.971

-870 -41

0

-870

- = korting voor de gemeente / + = extra middelen voor de gemeente.

De kortingen op het gemeentefonds die betrekking hebben op normering lokaal inkomensbeleid, selectieve en gerichte schuldhulpverlening en minder politieke ambtsdragers, vloeien rechtstreeks voort uit het regeerakkoord. Hierover ter toelichting het volgende: Normering lokaal inkomensbeleid Voor normering lokaal inkomensbeleid was een structurele korting aangekondigd op het gemeentefonds van landelijk € 40 mln ingaande 2012. Om de armoedeval te beperken wordt de inkomensgrens van het gemeentelijk inkomensbeleid genormeerd op maximaal 110% van het wettelijk minimumloon, zodat inkomensaanvullingen gerichter worden verstrekt. Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in deze korting bedraagt € 545.000. Selectieve en gerichte schuldhulpverlening Met ingang van 2012 kan beroep worden gedaan op een meer selectieve en gerichte toepassing van schuldhulpverlening en nazorg. Het betreft hier andere criteria voor o.a. beperking doelgroep/herhaald beroep. In totaal heeft het Rijk hiervoor een structurele korting van € 20 mln ingeboekt. Voor Leeuwarden betekent dit een korting van € 220.000 ingaande 2012. Minder politieke ambtsdragers Het rijk heeft met ingang van 2015 een korting opgenomen van € 110 mln in verband met de vermindering van het aantal politieke ambtsdragers. Invulling en verdeling over de gemeenten is op dit moment nog niet bekend. Via ‘een over de duim’ berekening komen we op dit moment tot een uitname voor Leeuwarden van ruim € 700.000. 3.2.1.d Mee- en tegenvallers diensten Op de lijst van mee- en tegenvallers komen mutaties in de financiële positie voor die onvermijdelijk/ onontkoombaar van aard zijn. Met betrekking tot de uitkomst van de structurele mee- en tegenvallers van de diensten is over de gehele beleidsplanperiode sprake van een nadeel van afgerond € 953.000 (zie tabel 35 nr. 5). Voor een toelichting op de diverse mee- en tegenvallers van de diensten wordt kortheidshalve verwezen naar Bijlage A Overzicht mee- en tegenvallers.

182



Bij de opmaak van de financiële positie in het voorjaar is gebleken, dat ontwikkeling van de AR zorgen baart. Vooral door incidentele tegenvallers voortvloeiende uit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en de tekorten in verband met de stijging van het aantal bijstandsontvangers, bedroeg de omvang van de AR in 2012 slechts € 8,5 mln. Er is onderzocht welke wijze de AR kan worden versterkt. Door onder meer af te zien van voorgenomen balanssaneringen kan totaal bijna € 4,4 mln incidenteel vrijgemaakt worden ten gunste van de AR. De bijbehorende structurele lasten ten bedrage van € 385.000 (zie tabel 35 nr. 6) moeten als structurele uitzetting geraamd worden. 3.2.1.e Uitkomsten richtinggevend raadsdebat In de aanloop naar de begroting 2012 heeft op 23 en 30 mei 2011 een richtinggevend raadsdebat over de politieke hoofdlijnen van beleid plaatsgevonden. Tijdens het debat is een aantal voorstellen aangenomen met financiële consequenties. Op 28 juni 2011 is bij brief aan de gemeenteraad hierop een reactie gegeven. De financiële gevolgen zijn nu in de financiële positie verwerkt. Zie tabel 33. Verder is in dit kader van belang te melden, dat in het collegeprogramma ‘Doorpakken in Nieuwe Tijden’ is opgenomen om totaal € 6,4 mln structureel te bezuinigen op de bedrijfsvoering. Hiervan valt ruim € 3 mln in deze collegeperiode tot 2014. Het restant van de taakstelling op de bedrijfsvoering wordt in de navolgende jaren gerealiseerd door in de periode 2015-2017 telkenmale € 1 mln als taakstelling te ramen. De structurele bezuinigingstaakstelling voor de nieuwe jaarschijf 2015 is op dit moment in de financiële stand verwerkt (zie tabel 35 nr. 7). Daartegenover staat een incidentele uitzetting van € 800.000 in 2015 ten behoeve van frictiekosten. Bedragen x € 1.000

Tabel 33

2011 2012

2013

-310

310

2014

2015

Aard

Uitkomsten richtinggevend raadsdebat 30 mei 2011 Intensiveringsvoorstel Brede Scholen Extensiveringsvoorstel Parkeertarieven

500

Incidenteel

-500

Incidenteel

Mutaties o.b.v. Collegeprogramma Taakstelling bedrijfsvoering conform Collegeprogramma

1.000 Structureel

Frictiekosten bedrijfsvoering conform Collegeprogramma

-800 Structureel

In de brief aan de gemeenteraad met daarin de reactie op het richtinggevend debat is aangegeven, dat de voeding van het SIOF met een vast bedrag afhankelijk is van de financiële positie. Deze extra voeding is noodzakelijk indien het doen van nieuwe strategische investeringen nagestreefd wordt. Immers, de investeringen waartoe reeds besloten is en een beperkt aantal, in het collegeprogramma hoog geprioriteerde nieuwe investeringen, kunnen slechts met pijn en moeite uit het SIOF gedekt worden. De situatie is na het richtinggevend debat in feite op dat punt verslechterd nu steeds duidelijker wordt dat de afdracht van het grondbedrijf aan het SIOF niet zal plaatsvinden in de komende jaren29. Dat betekent dat bij ongewijzigd beleid in 2015 een tekort in het SIOF dreigt te ontstaan dat t/m 2021 oploopt tot circa € 1,5 mln als vastgehouden wordt aan de voorgenomen investeringen. Tegelijkertijd is ook duidelijk dat de financiële positie vanwege de vele onzekerheden, het op dit moment niet toelaat om extra middelen in het SIOF te storten. Dit alles betekent dat een herbezinning op het (maken van financiële ruimte voor het) doen van strategische investeringen noodzakelijk is. Uiterlijk bij de geplande midterm review. 3.2.1.f Nieuw financieel meerjarenperspectief A.

Structureel meerjarenbeeld

Na het verwerken van de mutaties in de algemene uitkering en de mee- en tegenvallers van de diensten (zie Bijlage A), ziet de financiële positie er als volgt uit. Er wordt op dit moment voor de jaarschijf 2015 een tekort van ruim € 4.6 mln verwacht.

29

Op de lijst van mee- en tegenvallers is er reeds rekening mee gehouden, dat de jaarlijkse afdracht van het grondbedrijf aan de algemene middelen vervalt.

183



De meerjarenraming is: Bedragen x € 1.000

Tabel 34


2011

2012

2013

2014

2015

Eindstand 31/12

7.161

7.615

9.508

-2.698

-4.647

Bij het vaststellen van de programmabegroting 2010 – 2014, sloot de begroting met een structureel overschot van € 80.000 (zie tabel 28). Samenvattend kan het opgelopen tekort als volgt worden verklaard. Bedragen x € 1.000

Tabel 35

1 Startpositie

80

2 Resultaat compensatie inflatie diensten 2011 / 2012

-75

3 Ontwikkeling accressen / uitkeringsfactoren algemene uitkering

-5.543

4 Ontwikkeling lokale prognoses algemene uitkering

1.229

5 Saldo mee- en tegenvallers diensten

-953

6 Herziening balanssanering (structurele last)

-385

7 Taakstelling bedrijfsvoering conform collegeprogramma jaarschijf 2015

1.000

Totaal

-4.647

Om de gevolgen van de economische crisis en de rijksbezuinigingen voor onze financiële positie te kunnen opvangen is in het collegeprogramma ‘Doorpakken in nieuwe tijden’ en de programmabegroting 2011, rekening gehouden met kortingen van in totaal € 12 mln (jaarschijf 2014). Na verwerking van het veronderstelde tekort van totaal € 4.647 met de stelpost van € 12 mln ontstaat het volgende structurele financiële beeld: Bedragen x € 1.000

Tabel 36


2011

2012

2013

2014

2015

Stand tabel 34

7.161

7.615

9.508

-2.698

-1.949

2.698

1.949

Stand

7.161

7.615

9.508

0

0

Storting saldi in Algemene Reserve

-7.161

-7.615

-9.508

0

0

Begrotingsresultaat

0

0

0

0

0

Aanwending stelpost rijksbezuinigingen

4.647

Het verloop van de stelpost om de gevolgen van de rijksbezuinigingen en de economische crisis op te vangen, ziet er na vereffening van de tekorten in 2014 en 2015 op dit moment als volgt uit. Er is nog een financiële buffer van ruim € 7 mln in 2015. Bedragen x € 1.000

Tabel 37

Verloop stelpost rijksbezuinigingen en economische crisis

2014

2015

Startpositie op 1/1

12.000

9.302

Aanwending

-2.698

-1.949

Stand 31/12

9.302

7.353

B.

Incidenteel meerjarenbeeld

Na het verwerken van de incidentele mutaties (zie Bijlage A Overzicht mee- en tegenvallers) is het meerjarenbeeld van de AR als volgt: Bedragen x € 1.000

Tabel 38

Ontwikkeling Algemene Reserve Eindstand 31/12

2011

2012

2013

2014

2015

11.297

11.368

16.483

14.883

16.138

De stand van de AR wordt voor 2012 geraamd op € 11,3 mln. Ten opzichte van de prognose van november 2010, is voor het jaar 2012 sprake van een verslechtering van € 9,1 mln.

184



Het verschil kan als volgt worden verklaard: Bedragen x € 1.000

Tabel 39

Analyse mutatie Algemene Reserve Prognose november 2010 jaarschijf 2012

20.468

Nieuwe stand jaarschijf 2012

11.368

Afname reserve positie:

-9.100

Verklaring: 1 Ontwikkelingen wet BUIG (zie onderstaande toelichting)

-12.700

2 Herziening balanssanering

4.400

3 Diversen per saldo

754 -7.546

4 Extensiveringsvoorstel Pakeertarieven (n.a.v. richtinggevend debat)

500

5 Instensiveringsvoorstel Brede Scholen (n.a.v. richtinggevend debat)

-310

6 Rekeningstekort 2010

-1.053

7 Vereffenen begrotingsoverschot 2011 en 2012 (inclusief rente)

-691

Totaal

-9.100

Met betrekking tot de financiële effecten van de Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (BUIG) wordt het volgende opgemerkt. De gemeente ontvangt 1 budget voor uitkeringen WWB, WIJ, IOAZ, en BBZ. Door onder andere de toename van het aantal bijstandsgerechtigden, loopt het tekort op de Wet BUIG verder op tot totaal € 12,7 mln in 2011. In het informatiepakket en de daarbij behorende financiële beschouwing werd in het voorjaar nog uitgegaan van een tekort van € 10,1 mln. Er is dus sprake van een toename van incidenteel € 2,6 mln. De stijging van het tekort naar € 2,6 mln is als volgt te verklaren: Tabel 40

Regeling WWB/ WIJ IOAZ

Extra aantal klanten

Uitkering

112

14.078

Totaal 1.576.736

2

20.283

40.566

IOA

26

14.753

383.578

WWIK

10

11.653

116.530

BBZ Daling terugvordering Toename:

112.000 400.000 2.629.410

185



Het totale incidentele tekort voor 2011 van € 12,7 mln kan als volgt worden verklaard: Tabel 41

Uitg. / Ink.

Regeling

Stijging uitgaven

Toename aantallen WWB/ WIJ

Klanten primitief

3.789

nieuw

3.987

toename

198

Uitkering

14.078

Totaal

2.787.444

Toename bedrag WWB/WIJ primitief

13.300

nieuw

14.078

toename

3.789

primitief

165

nieuw

203

toename

38

778

2.947.842

14.105

535.987

IOAZ, IOAW, WWIK

Overig Daling inkomsten

Lagere rijksbijdrage

Daling inkomsten

Minder terug- en fraudevorderingen

Overig

Reeds begroot tekort

Totaal

92.2475.820.226 400.000 280.381 12.679.633

Het eigen risico voor de gemeente is 10% van de rijksbijdrage van € 46,5 mln. Het tekort is groter dan € 4,65 mln en dus gaat de gemeente een beroep doen op de Incidentele Aanvullende Uitkering (IAU). Hiervoor moet wel aan een aantal voorwaarden worden voldoen rondom onder andere arbeidsmarkt, beleid en rechtmatigheid. Om verdere toename van het aantal uitkeringsgerechtigden te voorkomen wordt een plan van aanpak opgesteld. Het jaar 2011 is het laatste jaar dat het huidige bestuursakkoord inzake de omvang van I-deel van kracht is. In het najaar 2011 zal het budget voor 2011 definitief worden vastgesteld en zal het voorlopige budget voor 2012 bekend worden gemaakt. Voor 2012 is er nu van uitgegaan dat Leeuwarden weer voldoende aandeel uit het Macrobudget Buig ontvangt om de uitkeringen te kunnen betalen. Er is dan ook nog geen nadeel gemeld voor 2012. Meer zekerheid over een eventueel nadeel is echter in het najaar 2011 te geven. Met betrekking tot de hoogte van de AR van € 11,3 mln in relatie tot het weerstandsvermogen en de minimale omvang van de AR (tot op heden € 16,5 mln), wordt het volgende onder de aandacht gebracht. Dit jaar is de bepaling van het totale weerstandsvermogen voor het eerst gedaan door middel van een risicosimulatie van de geïnventariseerde risico’s; niet alleen de algemene risico’s waarvoor de AR als weerstandscapaciteit dient, maar ook de risico’s van de grondexploitaties. Voor de risico’s van de grondexploitaties is aparte weerstandscapaciteit voorhanden in de vorm van de reserve Grondbeleid en de voorziene resultaten op grondexploitaties. Deze integrale risicosimulatie is in samenwerking met het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR) uitgevoerd. In de paragraaf Weerstandsvermogen (2.2.2) en paragraaf Grondbeleid (2.2.7) wordt hier uitvoerig aandacht aan besteed. Voor wat betreft de algemene risico’s is uit de risicosimulatie als resultaat gekomen, dat met 90% zekerheid gesteld kan worden dat het financieel risico € 10,9 mln bedraagt in 2012. De AR heeft in 2012 een stand van € 11,3 mln. De verhouding tussen deze twee bedraagt 0,9 en dus mag de conclusie worden getrokken dat weerstandscapaciteit met een AR van € 11,3 mln van de gemeente Leeuwarden op dit moment toereikend is.

186



Met betrekking de huidige stand van de AR wordt verder een zeer belangrijke kanttekening in herinnering gebracht. Naast weerstandsfunctie voor het opvangen van risico’s, heeft de AR onder andere als functie om de tijdelijke begrotingsoverschotten en tekorten, die zich elk jaar voordoen, te vereffenen. We noemen dit de egalisatiefunctie. Omdat de begrotingsoverschotten (zie tabel 34) de komende periode nog gaan wijzigen als gevolg van bijvoorbeeld de financiële bezuinigingen van het rijk, is de incidentele omvang van de AR op dit moment zeer kwetsbaar. Er is op dit moment geen ruimte voor incidenteel nieuw beleid. De AR zit ‘op slot’. 3.2.1.g Onzekere tijden en conclusie In de voorgaande alinea’s zijn de effecten van de meicirculaire op het financiële beeld voor de komende meerjarenperiode 2012-2015 geschetst. De komende periode dienen zich echter diverse risico’s en ontwikkelingen aan waarvan de omvang en financiële effecten voor onze gemeente nog niet zijn vast te stellen. We noemen de volgende. Op het VNG-congres van 8 juni 2011 hebben de VNG-leden ingestemd hebben met het voorstel van het VNGBestuur om “vast te stellen dat de leden het onderhandelaarsakkoord voor hun rekening kunnen nemen, maar dat dit niet het geval is voor het onderdeel 'werk'”. Op 2 september 2011 heeft Minister Donner hierop in de brief ‘Bestuursafspraken aan de Tweede Kamer’ zijn reactie gegeven. De Wet Werken naar Vermogen zal een vorm krijgen in het proces van wetgeving tussen kabinet en Staten-Generaal. Het onderwerp 'werk' komt voor de verantwoordelijkheid van het rijk. Maar de VNG zal daarbij een heel actieve lobby voeren richting kabinet en Tweede Kamer met als doel een beter resultaat op het sociale terrein. De VNG zal daarover met het kabinet door onderhandelen. De uitkomsten daarvan zijn op dit moment onduidelijk en onzeker. Zoals bekend worden vanuit het rijk omvangrijke taken overgeheveld naar gemeenten waarbij tevens budgetten van in totaal ongeveer € 8,5 miljard meekomen (in vergelijking: de omvang van de algemene uitkering is landelijk ruim € 16 miljard). De aangekondigde decentralisaties hebben grote financiële, bestuurlijke en organisatorische gevolgen voor gemeenten. De decentralisaties gaan gepaard met kortingen die gebaseerd zijn op het uitgangspunt dat gemeenten deze taken anders en meer efficiënt kunnen uitvoeren. Hoe dit gaat doorwerken op onze financiële positie is nog niet bekend. Vooral met betrekking tot de regelingen voor de onderkant arbeidsmarkt overheersen bij gemeenten grote financiële zorgen. Het gaat om: •

AWBZ dagbesteding en begeleiding vanaf 2013 en 2014 in fases. Bedrag tussen € 2,1 en € 3,3 miljard. Financiering vooreerst via decentralisatie-uitkering gemeentefonds. Efficiencykorting 5% ofwel ± € 140 mln. Vergoeding voor transitiekosten € 80 mln.

•

Jeugdzorg vanaf 2014 – 2016 in fases. Bedrag ± € 3,5 miljard. Financiering vooreerst via decentralisatie-uitkering gemeentefonds. Efficiencykorting € 80 mln in 2015 naar € 300 mln in 2017. Vergoeding voor uitvoeringskosten € 55 mln en voor invoeringskosten € 64 mln.

•

Regelingen voor onderkant arbeidsmarkt in Wet Werken naar Vermogen met ingang van 2013. Bedrag ± € 3 miljard. Daarbij vindt ontschotting plaats van de WAJONG, WSW en WWB. Financiering via specifieke uitkering. Vergoeding voor uitvoeringskosten € 78 mln. Daarnaast wordt (vooralsnog) een compensatie gegeven voor herstructurering van de bedrijfsvoering van de WSW ter grootte van € 400 mln.

Op basis van het Regeerakkoord worden op het gemeentefonds forse kortingen als taakmutatie doorgevoerd. Bijvoorbeeld normering lokaal inkomensbeleid, selectieve en gerichte schuldhulpverlening en minder politieke ambtsdragers. Op dit moment wordt in de financiële positie ervan uit gegaan, dat deze taakverminderingen budgettair neutraal hun beslag kunnen krijgen. Dit is een uitdaging op zich. Het rijk overlegt met de VNG of de suppletieregeling afschaffing OZB woningen gebruikers (gemeentefonds), waaruit wij meer dan € 2,2 mln ontvangen, niet op een snellere wijze kan worden afgebouwd. Die regeling staat dus onder druk. Verdeelonderzoeken gemeentefonds: Op dit moment loopt er onderzoek naar alle clusters om te bezien of er aanpassingen in de verdeling of het volume van de clusters van het fonds noodzakelijk zijn. De resultaten ervan

187



zullen in de meicirculaire 2012 beschikbaar komen. De financiële effecten zullen dan met ingang van het uitkeringsjaar 2013 merkbaar zijn. Er moet rekening gehouden worden met een forse aanpassing. De financiële risico’s voor gemeenten zullen waarschijnlijk maximaal € 15 per inwoner per jaar bedragen. Al met al blijven op dit moment grote financiële onzekerheden bestaan. Welke omvang en effecten diverse voorgenomen rijksbezuinigingen voor onze gemeente nog hebben, is onduidelijk. Duidelijk is wel dat de gemeente de komende jaren vooral als gevolg van de aangekondigde grote decentralisaties, staat voor ingrijpende financiële opgaven. In deze tijden van bezuinigingen is de opgaaf dan ook, om zoveel mogelijk de bestaande ambities zoals opgenomen in het collegeprogramma, te borgen. Er moeten nog diverse voorgenomen bezuinigingsmaatregelen worden uitgevoerd om de verwachte negatieve financiële gevolgen van het rijksbeleid te kunnen opvangen. Kortom: de huidige financiële situatie en financiële positie geven daarom aanleiding om nu niet af te wijken van gemaakte keuzes, maar het ingezette beleid uit het collegeprogramma voort te zetten. Bij de zogenaamde midterm review in het voorjaar van 2012, is naar verwachting meer duidelijk of de gemeente met een bezuinigingsopgave van in totaal € 12 mln kan volstaan. Dan is het ook het moment waarop nieuwe beleidsinitiatieven, inclusief eventuele extra bezuinigingen, weer aan de orde kunnen zijn.

188


3.2: Uiteenzetting financiële positie: Enkele specifieke onderwerpen

3.2.2 Enkele specifieke onderwerpen In deze paragraaf van de beschouwingen over de financiële positie wordt aandacht besteed aan enkele specifieke onderwerpen. 3.2.2.a Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen Onder deze verplichtingen moet worden verstaan de aanspraken van het huidige dan wel het voormalige personeel op (toekomstige) uitkeringen. Op grond van de gemeentelijke boekhoudvoorschriften mag voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen alleen een voorziening worden gevormd als zij van jaar op jaar een sterk wisselende omvang hebben. Per 1 januari 2012 zijn voor het opvangen van arbeidskosten gerelateerde verplichtingen de volgende financiële middelen beschikbaar: Bedragen x € 1.000

Tabel 42

Dienst

Soort verplichting

Omvang

Opgenomen

voorziening CS

Pensioenen voormalige bestuurders 30

in exploitatie

per 1-1-12

2012

2.874

259

Diverse

Voorziening arbeids gerelateerde kosten

582

217

AZ

Uitkeringen voormalig personeel

n.v.t.

703

Welzijn

Wachtgeld flankerend beleid

n.v.t.

28

Brandweer

Uitkeringen FLO

n.v.t.

417

Brandweer

Overgangsregeling FLO

n.v.t.

490

3.2.2.b Investeringen De uitbreiding- en vervangingsinvesteringen bedragen voor 2012 € 11,5 mln. Een specificatie van deze investeringen, in overeenstemming met het BBV onderscheiden naar investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut (MN) en investeringen met een economisch nut (EN) is opgenomen in Bijlage F Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen. Omdat investeringskredieten in veel gevallen gefaseerd worden uitgevoerd in de loop van het jaar ontstaat er op rekeningbasis onderuitputting op kapitaallasten. In de begroting 2012 is getracht hier zoveel mogelijk rekening mee te houden. Zowel bij de uitbreiding- en vervangingsinvesteringen, als bij de nog lopende investeringen wordt al op voorhand bij de begroting een inschatting gemaakt van de werkelijke hoogte van de investering, zodat een reële hoogte van de kapitaallasten kan worden geraamd. In 2012 is het effect voor onderuitputting op kapitaallasten voor de lopende en voorgenomen investeringen in totaliteit becijferd op € 800.000. Via het ramen van een stelpost werd al een onderuitputting op kapitaallasten voorzien van ongeveer € 1.021.000. Het reëler ramen van de kapitaallasten heeft daarom geresulteerd in een nadeel van € 221.000. 3.2.2.c De financiering De betaalde rente aan derden en de bespaarde rente op het eigen vermogen en de voorzieningen wordt, onder aftrek van de ontvangen rente, toegerekend aan de investeringen. De omslagrente die wordt gehanteerd voor de toerekening van rente aan de investeringen en de bespaarde rente op reserves en voorzieningen bedraagt 3,75%. Voor enkele investeringen wordt een afwijkend percentage gehanteerd zoals dat is vastgesteld bij de destijds door de gemeenteraad genomen investeringsbeslissing. Het omslagpercentage, ook wel rekenrente genoemd, wordt zoveel mogelijk constant gehouden om voortdurende herberekening van kapitaallasten van investeringen te voorkomen en het maken van resultatenanalyses te vergemakkelijken. Daardoor ontstaat op begrotingsbasis een positief 30

De voorziening wachtgeld voormalige bestuurders, de voorziening FPU en de voorziening premie

levensloopregeling/vervroegd OP/NP zijn per 1 januari 2012 samengevoegd tot een nieuwe voorziening arbeids gerelateerde kosten.

189



financieringsresultaat. Dit resultaat is opgenomen in het programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (15). Bedragen x € 1.000

Tabel 43

Renteomslag Omschrijving

lasten

Baten

Rentelasten rente langlopende geldleningen

12.200

rente langlopende geldleningen nieuw

2.400

rente kortlopende geldleningen

800

Bespaarde rente reserves en voorzieningen

3.100

saldo financieringsfunctie

500

Rentebaten rente van verstrekte kortlopende geldleningen rente van kapitaalverstrekkingen aan derden Totalen

700 19.000

700

Renteomslagberekening Activa voor de renteomslag totaal activa gemeente

459.900

buiten de omslag te houden: kapitaalverstrekkingen aan derden

16.300

interne financieringen met vaste rente

188.700

Telling

205.000

Totaal activa waarover wordt omgeslagen

254.900

Netto rentelasten totaal rentelasten

19.000

totaal rentebaten

700-

uit te zonderen rente

8.700-

per saldo te verdelen over de activa

9.600

Renteomslagpercentage: - te verdelen rente - om te slaan over activa met een waarde van Omslagpercentage

9.600 254.900 3,75%

3.2.2.d De stand en het verloop van de reserves Het verwachte verloop van de AR is toegelicht in paragraaf 3.2.1 Ontwikkeling Financiële Positie. Een overzicht van de stand en ontwikkeling van de overige reserves is opgenomen in Bijlage C Verloop reserves en voorzieningen. 3.2.2.e De stand en ontwikkeling van de voorzieningen Een overzicht van de stand en ontwikkeling van de voorzieningen is opgenomen in Bijlage C Verloop reserves en voorzieningen.

190



3.2.2.f Het aandeel van de gemeente Leeuwarden in het EMU-tekort In het verdrag van Maastricht is vastgelegd dat het EMU-tekort (het gezamenlijk begrotingstekort van het rijk, lokale overheden en sociale fondsen) van een bepaald land dat behoort tot de Europese Monetaire Unie (EMU) niet hoger mag zijn dan 3% van het Nationaal Inkomen van het betreffende land. Dit is afgesproken om een ‘harde’ Euro te garanderen. In 2003 is gebleken dat het EMU-tekort van Nederland over de grenswaarde van 3% ging. Een belangrijk deel van dit tekort werd veroorzaakt door de lokale overheden. Daarom zijn er tussen het kabinet enerzijds en de VNG, het IPO en de UvW anderzijds afspraken gemaakt om het aandeel van de lokale overheden in het EMUtekort te beheersen. Een van die afspraken behelst een betere informatievoorziening met betrekking tot het aandeel van het tekort dat door de lokale overheden wordt veroorzaakt. Daartoe moet met ingang van het begrotingsjaar 2006 in de gemeentebegrotingen een door het rijk ontworpen model worden opgenomen, waarin het aandeel dat een betreffende gemeente in het EMU-tekort veroorzaakt, wordt berekend. Volgens de regels van het stelsel van lasten en baten heeft de gemeente een sluitende begroting. Via het door het rijk opgestelde model moeten de cijfers van de gemeente worden omgezet naar het door het rijk gehanteerde kasstelsel om de cijfers van het rijk en die van de lagere overheden te kunnen samenvoegen. Als gevolg van de crisis wordt thans door de meeste landen de norm van 3% overschreden. Ook Nederland overschrijdt de norm. Zoals uit het volgende model blijkt is het aandeel in het EMU-tekort dat door de gemeente Leeuwarden wordt veroorzaakt € 23,3 mln in 2011, € 10,7 mln in 2012. In het jaar 2013 heeft de gemeente Leeuwarden een EMU-overschot van € 10,6 mln. Bedragen x € 1.000

Tabel 44

2011

2012

2013

Volgens

Volgens

realisatie

begroting

meerjaren-

begroting

2012

raming in

2011

Volgens

begroting 2013

1 2 3

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

-355

4.149

7.739

Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

15.795

12.309

11.629

6.863

6.847

6.737

31.703

26.308

8.362

-1.737

0

0

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie

4

Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd

5

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

6

Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord

7

250 0

0

0

0

0

0

0

0

12.169

7.679

7.436

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

8

Baten bouwgrondexploitatie: Baten voor zover transacties niet op exploitatie verantwoord

9

Lasten op balanspost Voorzieningen voor zover deze transacties met derden betreffen

10

Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1

191



2011

2012

2013

Volgens

Volgens

realisatie

begroting

meerjaren-

begroting

2012

raming in

2011

Volgens

begroting 2013

genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten 11

Verkoop van effecten:

a

Gaat u effecten verkopen? (ja/nee)

b

Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?

Berekend EMU-saldo

192

0

0

nee

nee

-23.306

-10.682

0

nee

10.557


3.2.3: Meerjarenraming

3.2.3. Meerjarenraming Bedragen x € 1.000

Tabel 45

Lasten

Rekening Begroting Begroting Raming

Raming

Raming

programma's

2010

2014

2015

2011

2012

2013

001 Cultuur

12.279

10.443

12.821

8.880

8.869

8.856

002 Jeugd en onderwijs

25.912

22.670

22.717

21.852

21.755

21.775

003 Economie en toerisme

66.953

49.043

36.157

38.020

37.530

36.675

004 Sociaal maatschapp. ontwikkeling

51.312

45.226

44.355

42.812

42.353

42.333

133.981

113.233

112.945

113.042

113.000

111.900

005 Werk en inkomen 006 Wonen 007 Infrastructuur/bereikbaarheid 008 Dienstverlening 009 Politiek bestuur

9.406

8.014

14.511

7.716

7.319

4.003

10.041

13.988

9.508

10.227

10.299

10.325

3.802

3.320

3.486

3.486

3.486

3.486

9.198

8.405

8.182

8.185

8.168

8.152

11.042

11.029

10.679

10.595

10.492

10.281

011 Sport

6.193

5.749

6.192

6.124

6.064

5.982

012 Ruimtelijke ordening

2.652

1.992

1.922

1.810

1.710

1.678

013 Milieu, energie en water

26.269

25.613

25.562

25.554

25.561

24.768

014 Woon- en leefomgeving

23.688

21.922

22.439

22.548

22.971

23.584

015 Algemene dekkingsmiddelen

42.266

34.010

25.895

33.147

30.901

27.407

434.992

374.659

357.371

353.999

350.479

341.205

010 Veiligheid en Openbare orde

Totaal lasten


Tabel 46

Baten

Rekening Begroting Begroting Raming

Raming

Raming

programma's

2010

2014

2015

001 Cultuur 002 Jeugd en onderwijs 003 Economie en toerisme 004 Sociaal maatschapp. ontwikkeling 005 Werk en inkomen

2011 783

2012 129

2013

1.915

183

183

179

5.588

6.382

5.621

5.287

5.287

5.287

63.407

44.145

32.554

33.934

34.012

34.011

6.489

5.819

5.862

5.822

5.822

5.822

103.374

92.534

94.290

94.290

94.290

94.290

006 Wonen

4.836

4.956

7.388

3.459

3.459

3.459

007 Infrastructuur/bereikbaarheid

8.449

12.146

8.188

8.736

9.236

9.293

008 Dienstverlening

1.737

1.725

1.552

1.552

1.552

1.552

009 Politiek bestuur

1.072

513

456

456

456

456

493

415

294

294

294

294

3

8

0

0

0

0

224

267

107

107

107

107

24.960

23.901

23.881

23.869

23.869

23.869

010 Veiligheid en Openbare orde 011 Sport 012 Ruimtelijke ordening 013 Milieu, energie en water 014 Woon- en leefomgeving 015 Algemene dekkingsmiddelen Totaal baten

2.522

2.341

2.354

2.285

2.285

2.285

211.053

179.378

172.910

173.724

169.626

160.300

434.992

374.659

357.371

353.999

350.479

341.205

193


194

3.2.3: Meerjarenraming

Kerngegevens middelen


Kerngegevens middelen Ultimo 2012 Formatie: 1.053 fte's x € 1 mln Exploitatie

Lasten

Personeelslasten

69,6

Kapitaallasten

31,1

Sociale uitkeringen en - verstrekkingen in natura

69,1

Subsidies en individuele voorzieningen Wmo

89,7

Kosten grond-, weg en waterbouwkundige werken

17,4

Kosten uitgevoerde werkzaamheden door derden

29,0

Baten

Uitkeringen gemeentefonds

134,7

Doeluitkeringen

105,4

Opbrengst OZB

24,2

Overige belastingopbrengsten, rechten leges en retributies

26,2

Opbrengst van grondverkopen

19,6

Huren en pachten Overige lasten en baten Totaal (voor mutaties reserves) Mutaties reserves Totaal na mutaties reserves

8,5 31,4

22,8

337,3

341,4

20,1

16,0

357,4

357,4

x € 1 mln Balansgegevens Boekwaarde vaste activa Bedrag voorgenomen investeringen

292,3 11,5

Eigen financieringsmiddelen: Algemene Reserve

11,4

Overige reserves

41,5

Vreemde financieringsmiddelen: Voorzieningen Vooruit ontvangen bedragen Opgenomen langlopende geldleningen

15,6 1,8 277,1

195


Overige kerngegevens x € 1 mln Rekening

Begroting

Begroting

2010

2011

2012

A. Sociale structuur Aantal inwoners aan het begin van het jaar

94.073

94.244

95.123

waarvan: - inwoners < 20 jaar

20.679

20.599

20.758

- inwoners > 64 jaar

13.998

14.209

14.662

waarvan leerlingen:

15.459

15.455

15.317

- basisonderwijs

7.470

7.430

7.259

- speciaal onderwijs

1.235

1.225

1.239

- voortgezet onderwijs

6.754

6.800

6.819

Aantal periodieke bijstandsgerechtigden

3.584

3.843

4.331

3.496

3.758

4.200

88

85

131

760

760

773

8.411

8.411

8.411

520

497

520

7.891

7.914

7.891

49.279

49.688

49.748

46.391

46.713

46.860

408

406

408

10

10

10

2.470

2.559

2.470

605

606

607

80

80

81

554

568

566

waarvan: - WWB - IOAW/IOAZ Werkgelegenheidsregelingen - WSW werknemers B. Fysieke structuur Oppervlakte gemeente (ha.) waarvan: - binnenwater - land Aantal woonruimten - woningen - wooneenheden - recreatiewoningen - capaciteit bijzondere gebouwen Lengte wegen (km.) Lengte waterwegen (km.) Openbaar groen (ha.)

196

Alfabetische lijst met afkortingen

Alfabetische lijst met afkortingen AR

Algemene Reserve

AWBZ

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

AZ

Algemene Zaken

BBV

Besluit Begroting en Verantwoording

BBZ

Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen

BCF

BTW Compensatiefonds

BDU

Brede Doel Uitkering

BNG

Bank voor Nederlandse Gemeenten

BO

Bijzonder Onderwijs

BOR

Beheer Openbare Ruimte

BOSL

Bestuurlijk Overleg Stadsregio Leeuwarden

BTW

Belasting van de Toegevoegde Waarde

BUIG

Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening

GR SW

Gemeenschappelijke Regeling Sociale Werkvoorziening

GRP

Gemeentelijk Rioleringsplan

GS

Gedeputeerde Staten

GSB

Grote Steden Beleid

GVVP

Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan

HCL

Historisch Centrum Leeuwarden

HUP

Handhavingsuitvoeringsplan

HVD

Hulpverleningsdienst

IAU

Incidentele Aanvullende Uitkering

IBB

Incidentele Bijzondere Bijstand

ICT

Informatie Communicatie Technologie

IOAW

Inkomensregeling voor Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werknemers

aan Gemeenten IOAZ BZK

Binnenlandse Zaken

CS

Concernstaf

CIZ

Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen

IPO

Interprovinciaal Overleg

Centrum Indicatiestelling Zorg

ISI

Impuls Sociale Investeringen

CJIB

Centraal Justitieel Incassobureau

ISV

Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing

CV/BV

Commanditaire Vennootschap/Besloten

IU

Integratie-uitkering

KBNL

Kredietbank Nederland

KCC

Klant Contact Centrum

KRW

Kaderrichtlijn Water

LAP

Landelijk Afvalstoffenplan

LEJA

Leeuwarder Educatieve JeugdAgenda

LHR

Leeuwarden Historische Reeks

LPF

Leeuwarder Papier Fabrieken

MAD

Milieu Advies Dienst

MCC

Multi Cultureel Centrum

MER

Milieueffectrapportage

MFC

Multifunctioneel Centrum

MIP

Meerjaren Investeringsprogramma

MJOP

Meerjaren Onderhoudsprogramma

MN

Maatschappelijk nut

Vennootschap CWI

Centrum voor Werk en Inkomen

DSOB

Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer

DU

Decentralisatie-uitkering

EMU

Economische en Monetaire Unie

EN

Economisch nut

EPC

Energieprestatiecoëfficiënt

FEC

Financieel Expertise Centrum

FIDO

Financiering Decentrale Overheden

FLO

Functioneel Leeftijdsontslag

FPU

Flexibel Pensioen en Uittreden

FVC

Friese Voetbal Club

GEM

Gemeenschappelijke Exploitatie Maatschappij

GHOR

Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen

197

Alfabetische lijst met afkortingen

MO

Maatschappelijke Ondersteuning

VFG

Vereniging Friese Gemeenten

MOP

Meerjaren Ontwikkelingsprogramma

VNG

Vereniging Nederlandse Gemeenten

MPI

Meerjarenprogramma Infrastructuur

VROM

Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en

MTO

Medewerkertevredenheidsonderzoek

NAR

Nederlands Instituut voor Risicomanagement

OBL

Ontwikkelbedrijf Leeuwarden

PPS

Publiek-Private Samenwerkingsverband

RMC

Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Jongeren

RSP

Regio Specifiek Pakket

RUD

Regionale Uitvoerings Dienst

SIMON

Samenwerkingsverband Informatisering

Milieubeheer VZ

Verslavingszorg

W&I

Werk en Inkomen

WABO

Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht

WAJONG

Wet Werk en Arbeidsondersteuning Jonggehandicapten

WEB

Wet Educatie en Beroepsonderwijs

WIJ

Wet Investeren in Jongeren

WIW

Wet Inschakeling Werkzoekenden / Westelijke

Monumentenzorg SIOF

Strategisch Investerings- en

Invalsweg WMO

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

WOZ

Waardering Onroerende Zaken

Tijdsgebonden

WPG

Wet Publieke Gezondheid

SMO

Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling

WRO

Wet Ruimtelijke Ordening

SNN

Samenwerkingsverband Noord Nederland

WSW

Wet Sociale Werkvoorziening / Waarborgfonds

SO

Speciaal Onderwijs

TK

Taakmutatie

UCF

University Campus Fryslân

UvW

Unie van Waterschappen

UWV

Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekering

Ontwikkelingsfonds SMART

Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch

Sociale Woningbouw

198

WWB

Wet Werk en Bijstand

WWIK

Wet Werk en Inkomen Kunstenaars

WWNV

Wet Werken Naar Vermogen

Begroting 2012 Bijlagenboek September 2011

Begroting 2012 Bijlagenboek September 2011

203

204

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

Bijlage A

Overzicht mee- en tegenvallers

207

Mee- en tegenvallers structureel

208

II. Mee- en tegenvallers incidenteel

217

III. Eindoverzicht mee- en tegenvallers

224

I.

(meerjarenperspectief en ontwikkeling Algemene Reserve)

Bijlage B

Overzicht (nieuw) beleid en ombuigingen

225

Op basis van begroting 2010/2011 en Collegeprogramma 2010-2014 I.

Ombuigingen structureel

226

II. (Nieuw) beleid structureel

228

III. Ombuigingen incidenteel

228

IV. (Nieuw) beleid incidenteel

229

V. Uitwerkingen nieuw beleid en ombuigingen

231

Bijlage C

Verloop reserves en voorzieningen

233

Bijlage D

Meerjarenprogramma Infrastructuur

237

I.

238

Bijlage E

Programma Infrastructuur 2012

II. Meerjarenprogramma Infrastructuur 2012-2015

241

III. Meerjarenplanning algemene middelen Infrastructuur 2012-2015

245

IV. Verloop algemene middelen (investeringsvolume)

247

Overzichten Meerjarenprogramma Infrastructuur 2012 e.v.

249

(niet openbaar)

Bijlage F

Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen

251

I.

252

Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen

II. Meerjarenoverzicht investeringen

255

III. Raamkrediet Programma Infrastructuur 2012

257

Bijlage G

Overzicht opgenomen geldleningen

259

Bijlage H

Overzicht subsidies instellingen

263

Bijlage I

Route van de rente

269

205

206

Bijlagenboek Begroting 2012

Bijlage A: Overzicht mee- en tegenvallers

BIJLAGE A Overzicht mee- en tegenvallers I. II. III.

Mee- en tegenvallers structureel Mee- en tegenvallers incidenteel Eindoverzicht mee- en tegenvallers (meerjarenperspectief en ontwikkeling Algemene Reserve)

207



Bijlage I: Mee- en tegenvallers structureel Bedragen x € 1.000 Nr.

Dienst/omschrijving

2011

2012

2013

2014

2015

Toelichting

Gemeentefonds 1.1

Aanpassingen lokale prognoses maatstaven: A. Herziene prognose inwoners

230

-1

B. Herziene prognose woningen

-77

-1

1

-168

82

10

C. Herziene prognose belastingcapaciteit

D. Herziene prognose bijstandsgerechtigden

-658

E. Raming maatstaf bijstand o.b.v. landelijke ontw.

F. Overige prognoses maatstaven

1.2

Mutatie landelijke uitkeringsfactoren

1.3

Afloop decentralisatie uitkeringen

1.4

Vrijval reserveringen inflatie GF

1.5

Bijstelling verwachtingen inflatie

-23

-222

2.318

-1

37

106 9

Betreft aanpassingen in de lokale prognoses m.b.t. de belastingcapaciteit a.g.v. de herwaardering van het onroerend goed.

-46

In de meicirculaire is een landelijke ontwikkeling / prognose gegeven van het aantal bijstandsgerechtigden. Deze volumina vormen de grondslag voor de ramingen van de uitkeringsbasis en de 672 uitkeringsfactoren van het gemeentefonds. De ramingen van de bijstandsaantallen binnen het gemeentefonds zijn conform deze trend aangepast.

-141

352

45

-22

-6

1.215

-61

De ramingen met betrekking tot de bijstandsaantallen worden periodiek door de dienst Welzijn geactualiseerd. Als gevolg van de -48 verslechterende economische verwachtingen wordt een stijging van de WWB aantallen voorzien. Een stijging van de klantenaantallen betekent voor de algemene uitkering een stijging van de inkomsten.

-1.327

1.360

185

1.679

80 Nieuwe berekeningen van rijksuitgaven op grond van de meicirculaire 2011 resulteren in gewijzigde uitkeringsfactoren. Hierin -134 zijn ook de accressen (ter compensatie van loon- en prijsstijgingen en areaalontwikkelingen) inbegrepen. Deze zijn positief bijgesteld. Een aantal decentralisatie-uitkeringen loopt op basis van de met het rijk gemaakte afspraken in 2014 af. Deze hebben betrekking op -3.314 bodemsanering en middelen voor stedelijke vernieuwing (ISV). De afloop wordt vereffend met de dienst Stadsontwikkelingen en Beheer en verloopt gemeentebreed budgettair neutraal. (Zie ook DSOB). De binnen de algemene uitkering gereserveerde stelposten voor o.a. loon- en prijsontwikkelingen (0,5%) vallen vrij ter dekking van de ontwikkeling bij de diensten.

675

-2.543 -2.542

-3.218

De verwachtingen m.b.t. de inflatie (lonen- en prijzen) worden conform prognoses rijk bijgesteld (lonen en prijzen 2,25%).

208


Nr.

Dienst/omschrijving

1.6

Herziening maatstaf WOZ

1.7

Afrondingen

1.8

Reservering taakmutaties en decentralisatieuitkeringen gemeentefonds

A

Maatschappelijke stage

B

Versterking kwaliteit gastouderopvang

C

Uitvoeringskosten inburgering


2011

2012

2013

2014

2015

-307 3

Toelichting In het gemeentefonds wordt rekening gehouden met verschillen in belastingcapaciteit van gemeenten. Omdat per 1-1-2012 een nieuw WOZ-tijdvak start, worden de rekentarieven aangepast.

-6

-5

-3 Betreffen de taakmutaties, decentralisatie uitkeringen (zie ook onder concernstaf 2.5).

-68 3 -36

D

Normering lokaal inkomensbeleid

-545

E

Selectieve en gerichte schuldhulpverl.

-220

F

Bijstelling budget WMO

57

273

G

Aanpak kindermishandeling

50

-50

H

Nat. Actieplan sport en bewegen

I

Bijstelling budget maatschappelijke opv.

82

-41

-134

-418

J

Bijstelling budget vrouwenopvang

50

-50

K

Actieplan Jeugdwerkloosheid

907

-907

L

Nationaal uitvoeringsprogramma

156

23

Totaal gemeentefonds

185

876

36

-112

-41

-870 -1.490

-560 -6.605

Concern 2.1

2.3


Verlaging storting pensioenvoorziening

250

De budgetten van de dienst worden gecompenseerd voor loon- en prijsontwikkelingen.

-50

Onder meer door de vermindering van het aantal wethouders kan de storting in de pensioenvoorziening voor wethouders worden verlaagd met 250.000 in de jaren 2011 en 2012 en met 200.000 ingaande 2013.Ook de verjonging van de wethouders leidt tot een verlaging van de storting. Verder kan de storting worden verlaagd doordat de stand van de voorziening thans voldoet aan de uitgangspunten van het ABP.

209


Nr.

Dienst/omschrijving

2.2

Voorcalculatie rente

2.4

BTW-compensatie doeluitkeringen

2.5

Reservering taakmutaties en decentralisatieuitkeringen gemeentefonds


2011

2012

1.037

2013

-487

2014

2015

Toelichting Er wordt een voordeel op het renteresultaat berekend. Dit komt omdat in de meerjarenraming 2012 e.v. voor het aantrekken van geld voor het financieringstekort is uitgegaan van een rentepercentage voor kort geld van 3,5 en voor lang geld van 5. De werkelijke percentages liggen daar thans ruim onder. Het rentepercentage voor kort geld is thans 1, terwijl het rentepercentage voor lang geld thans 3,4 is. In de voorcalculatie 2012 is gerekend met een stijging van het percentage voor kort geld naar 2,5 en voor lang geld naar 4,25. Deze percentages liggen dus voor kort geld 1% en voor lang geld 0,75% onder de percentages waarmee in de meerjarenraming is rekening gehouden. Een en ander leidt tot een voordelig renteresultaat van € 487.000. Omdat het erg onzeker is hoe de rente zich in de jaren daarna zal ontwikkelen wordt dit voordeel als incidenteel beschouwd. Doordat het omslagpercentage kan dalen van 4% naar 3,75% is de rente die over activa is verschuldigd € 550.000 lager dan thans geraamd in de meerjarenraming. Dit voordelig effect is structureel. Via het gemeentefonds is structureel geld ontvangen voor de nettering van BTW van specifieke uitkeringen. Ingaande 2011 kan het niet benodigde bedrag tot € 95.000 voor dit doel vrijvallen.

95

De taakmutaties en decentralisatie uitkeringen die door het rijk worden doorgevoerd vanuit het gemeentefonds worden ter uitvoering van de diensten gereserveerd. Zie ook hiervoor onder nr. 1.15.

A

Maatschappelijke stage

68

B

Versterking kwaliteit gastouderopvang

-3

C

Uitvoeringskosten inburgering

36

D

Normering lokaal inkomensbeleid

545

E

Selectieve en gerichte schuldhulpverl.

220

F

Bijstelling budget WMO

-57

-273

G

Aanpak kindermishandeling

-50

50

H

Nat. Actieplan sport en bewegen

-82

41

I

Bijstelling budget maatschappelijke opv.

134

418

J

Bijstelling budget vrouwenopvang

-50

50

41

210


Nr.

Dienst/omschrijving


2011

2012

K

Actieplan Jeugdwerkloosheid

-907

907

L

Nationaal uitvoeringsprogramma

-156

-23

180

-508

2013

2014

2015

Toelichting

870

Dienst Algemene Zaken 3.1


3.2

Vrijgevallen kapitaallasten

3.3

Kapitaallasten vervangingsinvesteringen

3.4

Aanpassing OZB i.v.m. woningbouwpr.

3.5

OZB leegstand niet-woningen

3.6

Inflatiecorrectie belastingen

3.7

3.8

52 De kapitaallasten van de afgeschreven investeringen vallen vrij.

18

-64

-18

506

-122

-90

-18

-19

De kapitaallasten voor vervangingsinvesteringen worden in de meerjarenraming opgenomen.

Op basis van de bouwprognoses voor woningen en niet-woningen 119 worden de betreffende mutaties in de OZB-opbrengst verwacht, inclusief de raming van de nieuwe jaarschijf. Als gevolg van de economische crisis loopt de leegstand bij de bedrijfspanden op. Hierdoor ontstaat een nadeel van € 150.000 bij de opbrengst van het gebruikersdeel OZB-niet woningen.

-150

Beheer basisregistraties Leeuwarden (BAG)

Eigen risico WGA


De raming van o.a. de OZB opbrengst wordt jaarlijks gecorrigeerd voor inflatie. Voor 2012 is uitgegaan van 2,25%. Gemeenten zijn wettelijk verplicht tot het voeren van een stelsel van basisregistraties op het gebied van adressen, personen en bedrijven e.d. Dit stelsel in onder andere van belang voor een moderne dienstverlening, effectieve handhaving en fraudebestrijding. De beheerskosten hiervan kunnen dankzij een herschikking van taken en budgetten gedeeltelijk worden gedekt binnen de gemeentelijke bedrijfsvoering. Het ongedekte deel bedraagt totaal € 220.000 waarvan € 122.000 t.b.v. de dienst AZ en € 98.000 t.b.v. de dienst DSOB. Met ingang van 1 januari 2011 wordt de uitkeringen voor de Regeling Werkhervatting Gedeeltelijke Arbeidsgeschikten (WGA) voor eigen risico genomen, omdat de verhouding tussen de hoogte van de premie en de uitkeringen niet meer reëel is. Tegenover het wegvallen van de WGA premie van plm. € 180.000 die tot een lagere loonsom leidt, wordt rekening worden gehouden met een jaarlijks uit te betalen bedrag aan uitkeringen van € 90.000.

211


Nr.

3.9

Dienst/omschrijving

Digitaal loket


2011

2013

2014

2015

Toelichting In 2009 is toegetreden tot het samenwerkingsverband D!mpact om in gezamenlijkheid met de andere deelnemende gemeenten de digitale dienstverlening verder te ontwikkelen en te verbeteren. Door het vervallen van de deelnemersbijdrage ontstaat een structureel voordeel. In 2010 is het voordeel in de jaarrekening verwerkt.

75

3.10 Bijdrage HVD

3.11 Afschrijving op investeringen

2012

De bijdrage aan de HVD stijgt per saldo door de toename van het aantal inwoners van de gemeente Leeuwarden per 1-1-2011 en door toepassing van hogere inflatiepercentages.

-40

De incidentele financiële middelen staan op grond van de stand van de Algemene Reserve onder druk. Daarom is onderzocht in hoeverre incidentele middelen vrijgespeeld kunnen worden ter voeding van de Algemene Reserve. Voor het jaar 2011 kan een investeringsbedrag van € 600.000 vrijvallen waartegenover een structurele kapitaallast van € 63.000 dient te worden geraamd (zie ook nr. 3.6 Overzicht incidentele mee- en tegenvallers).

-63

Dienst Brandweer 4.1


4.2

Mutaties FLO

4.3

Vrijval kapitaallasten

54

103


-143

-101

-4

-56

Met ingang van 1 januari 2006 is het Functioneel Leeftijd Ontslag (FLO) afgeschaft. Voor het op dat moment in dienst zijnde personeel 223 in een bezwarende functie geldt een overgangsregeling. De reeds geraamde bedragen behoeven een structurele aanpassing. Over de gehele beleidsplanperiode is sprake van een voordeel van € 165.000. 1

Door (volledige) afschrijving op activa verminderen de kapitaallasten.

Dienst Stadsontwikkeling 5.1


5.2

Stelpost civieltechnische werken

5.3

Kapitaallasten vervangingsinvesteringen

5.4

Vrijval kapitaallasten

159

-8


-659 -3

-3

-3

-4

0

-41 107

-168

Betreft de jaarlijkse stelpost civieltechnische werken voor investeringen in het programma infra.

-152 Betreft kapitaallasten vervangingsinvesteringen. 80

Door (volledige) afschrijving op activa verminderen de kapitaallasten.

212


Nr.

5.5

5.6

Dienst/omschrijving

Stelpost areaaluitbreidingen 'groen'

Stelpost areaaluitbreidingen 'grijs'

5.7

Stelpost areaaluitbreiding ‘blauw’

5.8

Erfpacht canonopbrengsten

5.9

Afdracht algemene middelen Reserve Grondbedrijf

5.10 Beheer basisregistraties Leeuwarden (BAG)


2011

-39

12

2012

27

-74

2013

42

104

-36

2015

Toelichting

Uitbreiding van de stad heeft tot gevolg dat er extra lasten ontstaan met betrekking tot het onderhoud aan het openbaar groen. De berekening daarvan geschiedt onder andere op grond van de meest -264 actuele ontwikkelingen inzake woningbouwproductie en realisering van bedrijventerreinen. Als gevolg daarvan kunnen er ook mutaties ontstaan ten opzichte van de vorige beleidsperiode.

-134

Uitbreiding van de stad heeft tot gevolg dat er extra lasten ontstaan met betrekking tot het onderhoud aan o.a. wegen, kunstwerken, openbare verlichting en bebording. De berekening daarvan geschiedt -258 onder andere op grond van de meest actuele ontwikkelingen inzake woningbouwproductie en realisering van bedrijventerreinen. Als gevolg daarvan kunnen er ook mutaties ontstaan ten opzichte van de vorige beleidsperiode.

17

Uitbreiding van de stad heeft tot gevolg dat er extra lasten ontstaan met betrekking tot het onderhoud aan sloten, vijvers en grote wateroppervlakken. De berekening daarvan geschiedt onder andere -78 op grond van de meest actuele ontwikkelingen inzake woningbouwproductie en realisering van bedrijventerreinen. Als gevolg daarvan kunnen er ook mutaties ontstaan ten opzichte van de vorige beleidsperiode.

10

-5

-31

-17

Als gevolg van een aantal herzieningen van erfpachtovereenkomsten daalt de canonopbrengst.

-441

Vanaf 2004 is een bijdrage voorzien uit de reserve grondexploitatie van € 0,9 miljoen ten gunste van de exploitatie en het SIOF. De haalbaarheid van deze afdracht wordt jaarlijks beoordeeld bij de begroting. Op basis van de huidige inzichten, waarbij de risico's zijn afgezet tegen de stand van de Reserve grondexploitatie, moet deze bijdrage met de helft worden verminderd. Hiermee komt de afdracht aan de exploitatie te vervallen.

-98

9

2014

Gemeenten zijn wettelijk verplicht tot het voeren van een stelsel van basisregistraties op het gebied van adressen, personen en bedrijven e.d. Dit stelsel in onder andere van belang voor een moderne dienstverlening, effectieve handhaving en fraudebestrijding. De beheerskosten hiervan kunnen dankzij een herschikking van taken en budgetten gedeeltelijk worden gedekt binnen de gemeentelijke bedrijfsvoering. Het ongedekte deel bedraagt totaal € 220.000

213


Nr.

Dienst/omschrijving


2011

2012

2013

2014

2015

Toelichting waarvan € 122.000 t.b.v. de dienst AZ en € 98.000 t.b.v. de dienst DSOB.

5.11 Wijk- en panelbudget De Zuidlanden

-8

Stichting Wijkpanel De Zuidlanden is in 2010 opgericht en vormt daarmee het 27e wijkpanel in de gemeente Leeuwarden. Net als andere wijkpanels en dorpsbelangen komt men in aanmerking voor een wijken panelbudget. Gelet op het aantal inwoners gelden voor De Zuidlanden de minimum vastgestelde budgetten. Voor het totale wijken panelbudget De Zuidlanden dient vanaf 2011 een bedrag van € 8.100 beschikbaar te worden gesteld.

5.12 Energie: elektriciteit en gas

27

Er wordt een voordeel verwacht van energietarieven per 1-1-2011 als gevolg van ontwikkelingen op de energiemarkt.

-6

Om het stadskantoor als ondermeer als crisiscentrum zeker te stellen en benutting van benodigde databestanden en ICT voorzieningen te garanderen dient de noodstroomvoorziening te worden aangepast. De kosten van de noodstroomvoorziening betreffen de aanschaf van een dieseltank. De kapitaallasten hiervan bedragen € 6.000.

5.13 Noodstroomvoorziening Stadskantoor

Een aantal decentralisatie-uitkeringen lopen op basis van de met het rijk gemaakte afspraken in 2014 af. Deze hebben betrekking op 3.314 bodemsanering en middelen voor stedelijke vernieuwing (ISV). Zie ook mutaties m.b.t. gemeentefonds.

5.14 Afloop decentralisatie uitkeringen

5.15 Inrichting ruimte Nieuw Zaailand

-21

5.16 Herziening balanssanering

-272

In het kader van de inrichting van de ruimte Nieuw Zaailand, ontstaan onderhoudskosten vanwege bijvoorbeeld het onderhoud van bomen, extra onderhoud bestrating e.d. De gemeenteraad heeft hiertoe in mei 2011 besloten. De incidentele financiële middelen staan op grond van de stand van de Algemene Reserve onder druk. Daarom is onderzocht in hoeverre incidentele middelen vrijgespeeld kunnen worden ter voeding van de Algemene Reserve. Voor het jaar 2012 kan een voorgenomen balanssanering van € 3,89 mln. achterwege blijven. Dit betekent concreet een extra voeding ten gunste van de Algemene Reserve € 3,89 mln en een structurele last van € 272.000.

Dienst Welzijn 6.1


161

-1.562


214


Nr.

Dienst/omschrijving

6.2

Vrijval kapitaallasten (speelruimten)

6.3

6.4

6.5

6.6

6.7

Leerlingenaantallen

Rioolheffing gymlokalen

MFC's

Uitvoeringskosten KCC en Sociale Zaken (1)

MFC Vrijheidswijk


2011

2012

2013

2014

2015 2

44

-53

24

6

Toelichting De rentelasten van de afschrijvingen op investeringen speeltoestellen vallen vrij.

De nieuwe prognoses vanuit de sector Onderwijs geven aan dat er mutaties te verwachten zijn van het aantal leerlingen. Deze mutaties -21 worden in de algemene uitkering doorgerekend en leidt tot een wijziging van het budget voor de sector Onderwijs. Jaarlijks brengt de gemeente Leeuwarden rioolheffing in rekening bij de eigenaar en gebruiker van gebouwen. Aangezien de gemeente eigenaar is van de gymlokalen, komt de rioolheffing met betrekking tot de gymlokalen voor rekening van de gemeente zelf. Deze kosten zijn niet in de begroting opgenomen en levert een structureel nadeel van € 5.000 op.

-5

-15

In 2009 zijn de MFC's Camminghaburen, Westeinde en Zuiderburen opgeleverd. De panden worden gehuurd van de woningcorporaties. De kosten voor onderhoud binnen komt voor rekening van de huurder (= de gemeente). Voor deze kosten is geen budget. Per MFC is een bedrag van € 5.000 voor jaarlijkse onderhoudsuitgaven. Voor 'groot' onderhoud binnen zal op het moment dat zich dat voordoet separaat krediet worden aangevraagd.

-33

In de meerjarenbegroting is rekening gehouden met de uitvoeringskosten die gekoppeld zijn aan de gemiddelde klantenaantallen WWB. Voor 2011 is dat gemiddeld 3.789 en voor de jaren vanaf 2012 3.830. Met de jongste raming voor het aantal WWB'ers gaan we er nu vanuit dat ultimo 2011 er structureel 4.030 WWB'ers zullen zijn. Daarmee stijgt het gemiddelde met 100 klanten tot 3.889 in 2011. De toename van gemiddeld 100 klanten in 2011 zullen € 32.411 kosten. De structurele toename vanaf 2012 van gemiddeld 200 klanten kost conform het verrekenmodel € 64.822. Voor de periode 2013 en daarna worden de aantallen vooralsnog constant gehouden in afwachting van de ontwikkelingen bij het rijk.

-37

-32

Sinds 2009 wordt de MFC Vrijheidswijk door de gemeente gehuurd. In het huurcontract zijn diverse kosten opgenomen, waarvoor tot op heden geen budget beschikbaar is. De kosten van in totaal € 37.000 betreffen een vergoeding retributie opstalrecht van € 10.000, een bijdrage in de onderhoudskosten van € 16.000 en kosten van de opstalverzekering van € 11.000.

215


Nr.

6.8

6.9

Dienst/omschrijving


2011

2012

2013

2014

2015

Toelichting

-50

De incidentele financiële middelen staan op grond van de stand van de Algemene Reserve enigszins onder druk. Daarom is onderzocht in hoeverre incidentele middelen vrijgespeeld kunnen worden ter voeding van de Algemene Reserve. Voor het jaar 2011 kan een voorgenomen balanssanering van € 800.000 achterwege blijven. Dit betekent concreet een extra voeding ten gunste van de Algemene Reserve en een structurele last van € 50.000.

-16

-114

In de meerjarenbegroting wordt rekening gehouden met de uitvoeringskosten die gekoppeld zijn aan de gemiddelde klantenaantallen WWB/WIJ en IOAW. Voor 2011 is het gemiddelde voor de WWB/WIJ begin 2011 opgehoogd van 3.789 naar 3.889 gemiddeld en voor de jaren 2012 en verder is het aantal opgehoogd van 3.830 naar 4.030. Uit de meest recente gegevens is af te leiden dat het aantal bijstandsgerechtigden blijft toenemen en per eind mei 2011 al hoger is dan de bijgestelde raming voor het gehele jaar 2011, zoals die in het voorjaar werd gemaakt. Verwacht wordt dat het aantal WWB/Wij uitkeringsgerechtigden verder zal toenemen tot 4.200. Het aantal IOAW'ers zal toenemen tot 116. Daarmee stijgt het gemiddelde tot 4.025 WWB/WIJ/IOAW klanten in 2011. Die verdere toename zal € 16.060 kosten. De structurele toename voor 2012 tot gemiddeld 4.316 klanten kost conform het verrekenmodel € 114.401. Voor de periode 2013 en daarna houden we de aantallen vooralsnog constant in afwachting van de ontwikkelingen bij het rijk.

Totaal diensten

-430

-837

-363

-159

3656

TOTAAL GENERAAL (inclusief gem.fonds)

-245

39

-1853

-719

-2949

Balanssanering

Actualisatie uitvoeringskosten KCC en Sociale Zaken in verband met herziene klantenaantallen (2)

216



Bijlage II: Mee- en tegenvallers incidenteel Bedragen x € 1.000 Nr

Dienst/omschrijving

2.0

Concern

2.1

Stelpost kapitaallasten

2.2

Gevolgen maartcirculaire Gemeentefonds 2011

2.3

2.4

2.5

Dividend Bank Nederlandse Gemeenten

Opboeken vordering Enexis

Verkoop Essent (vrijvallende deel Escrow)

2011

2012

-1.021

-293

90

1.800

325

2013

1.021

2014

2015

Toelichting In de begroting van de concernstaf is een stelpost geraamd van € 1.021.000 in verband met te realisering onderuitputting op kapitaallasten. Deze stelpost heeft betrekking op alle gemeentelijke diensten. Er zijn maatregelen genomen op het voorkomen van onderuitputting op de geraamde kapitaallasten. Hierdoor vallen binnen de begrotingen van de diensten kapitaallasten vrij. De stelpost op concernniveau kan hierdoor vervallen.

293

Volgens de maartcirculaire 2011 wordt de uitkeringsfactor Gemeentefonds voor 2010 verlaagd met 4 punten. Dit leidt tot een negatief afwikkelingsverschil over 2010 tot een bedrag van € 293.000. Deze afwikkeling wordt in 2011 geboekt.

-90

Over 2010 keert de Bank Nederlandse Gemeenten een dividend uit van € 2,30 per aandeel. Voor de gemeente Leeuwarden betekent dit een dividend over 2010 van € 267.000. Er is rekening gehouden met een dividend van € 177.000, zodat er een incidentele meevaller van € 90.000 is.

-1.800

-325

Bij de verkoop van de aandelen is een deel van de verkoopsom betaald door het eigendom van leningen (verstrekt door Essent) aan Enexis over te dragen aan de verkopende aandeelhouders. Vanwege de juridische vormgeving was het onduidelijk hoe dit bezit boekhoudkundig verwerkt moest worden. Inmiddels is duidelijk dat de vordering op Enexis ter waarde van € 1,8 mln daadwerkelijk als een bezit kan worden opgeboekt. Bij de verkoop van Essent is een deel van de opbrengst gestort in een voorziening, ook wel escrow genoemd, voor dekking van claims van RWE. Een deel van deze voorziening kan vrijvallen. Deze vrijval levert in 2011 een incidentele meevaller op van € 325.000.

217


Nr

Dienst/omschrijving


2011

2012

2013

2014

2015

Toelichting

2.6

Balanssanering

800

-800

De incidentele financiële middelen staan op grond van de stand van de Algemene Reserve enigszins onder druk. Daarom is onderzocht in hoeverre incidentele middelen vrijgespeeld kunnen worden ter voeding van de Algemene Reserve. Voor het jaar 2011 kan een voorgenomen balanssanering van € 800.000 achterwege blijven. Dit betekent concreet een extra voeding ten gunste van de Algemene Reserve en een structurele last van € 50.000.

2.7

Bespaarde rente reserves

386

-386

De standen van de reserves blijken op grond van de jaarstukken 2010 hoger dan de standen die in de begroting 2011 zijn opgenomen. Hierdoor komt meer bespaarde rente beschikbaar.

-310

Bij de behandeling van de jaarstukken 2010 heeft de gemeenteraad een motie aangenomen het resterende bedrag uit de reserve dienstverlening over te boeken naar de Algemene Reserve. De middelen vallen thans t.b.v. de Algemene Reserve vrij.

-351

351

In de meerjarenraming is ingaande 2011 op grond van een ‘ijzeren voorraad’ van voorzieningen een bedrag aan bespaarde rente van € 600.000 ten gunste van de exploitatie geraamd. Nu de staat voor voorzieningen voor de begroting 2012 is opgemaakt, blijkt de bespaarde rente € 249.000 te zijn. Daarom wordt incidenteel een tegenvaller geraamd van € 351.000. Er zal de komende periode worden nagegaan in hoeverre de structureel bespaarde rente van € 600.000 ten gunste van de exploitatie in de toekomst een structurele neerwaartse bijstelling behoeft.

-152

-21

15

95

-7

41

-45

7

2.8

Reserve dienstverlening

2.9

Bespaarde rente voorzieningen

3.0

Dienst Algemene Zaken

3.1

Niet actieven

3.2

FPU

310

Het budget voor niet actieven (wachtgeld) wordt jaarlijks 51 aangepast o.b.v. de ontwikkelingen van het afgelopen jaar en de prognose voor de komende jaren. 41

Het budget voor de FPU is aangepast o.b.v. de ontwikkelingen van het afgelopen jaar en de prognose voor de komende jaren.

218


Nr

3.3

3.4

3.5

3.6

Dienst/omschrijving

Vervallen opbrengst roerende zaakbelasting

Rijbewijzen

2011

-39

-39

Taakstelling HVD

Vrijval investeringsmiddelen

3.7

Uitstel maximering tarieven rijbewijs

4.0

Brandweer

4.1


Mutaties FLO

600

50

44

2012

2013

2014

2015

Toelichting in de begroting 2011 is een bezuiniging opgenomen van € 80.000 voor de invoer van een roerend zaakbelasting. Op 15 december 2010 is bij motie besloten af te zien van de invoer van roerend zaakbelasting. In plaats daarvan wordt een precariobelasting voor woonschepen ingevoerd en worden de woonwagens voortaan voor OZB aangeslagen. Dit resulteert in een opbrengst van € 41.000. Er resteert een tekort van € 39.000. Er wordt onderzocht of dit tekort in 2012 kan worden opgelost d.m.v. het invoeren van een precariobelasting op kabels en leidingen.

39

-98

De komende jaren wordt een daling in de afgifte van rijbewijzen voorzien. De geldigheidsduur van het rijbewijs is in het verleden verhoogd van 5 naar 10 jaar waardoor er nu minder rijbewijzen worden vernieuwd en inkomsten dalen.

71

Voor de HVD is in de jaarschijf 2014 van de programmabegroting 2011 een taakstelling opgenomen van € 138.000. Deze taakstelling wordt door de HVD al vanaf 2012 in fases gerealiseerd. Hierdoor komen extra middelen beschikbaar.

29

-100

-600

De incidentele financiële middelen staan op grond van de stand van de Algemene Reserve onder druk. Daarom is onderzocht in hoeverre incidentele middelen vrijgespeeld kunnen worden ter voeding van de Algemene Reserve. Voor het jaar 2011 kan een investeringsbedrag van € 600.000 vrijvallen waartegenover een structurele kapitaallast van € 63.000 dient te worden geraamd (zie ook nr. 3.11 Overzicht structurele mee- en tegenvallers).

-50

Het rijk was voornemens om met ingang van 1 juli 2011 een maximum tarief voor de tarieven van het rijbewijs in te voeren. Op grond van formele vereisten in de wetgevingssfeer zal de prijsverlaging op 1 januari 2012 van kracht zijn. Dit betekent dat de oorspronkelijke tarieven van kracht blijven en er in 2011 een incidenteel voordeel is van € 50.000.

-7

44

Met ingang van 1 januari 2006 is het Functioneel Leeftijd Ontslag (FLO) afgeschaft. Voor het op dat moment in dienst zijnde personeel in een bezwarende functie geldt een overgangsregeling. De reeds geraamde bedragen behoeven een incidentele 219


Nr

Dienst/omschrijving


2011

2012

2013

2014

2015

Toelichting aanpassing.

4.2

Normvergoeding Hulpverleningsdienst Fryslân

4.3

Richtlijnen optische en geluidssignalen

4.4

Vervanging materieel

5.0

Dienst Stadsontwikkeling

5.1

Onderuitputting kapitaallasten

5.2

Opruwen poëziestenen

5.3

Afkoop erfpacht Stenden

5.4

Verhuur Postkantoor

5.5

Onkruidbestrijding

-11

18

-8

11

-23

23

Op basis van richtlijnen optische en geluidssignalen dienen de zwaai- en knipperlicht installaties te voldoen aan nieuwe VNrichtlijnen ECE 65.

-24

12

-6

Betreft mutaties als gevolg van aanschaf en verkoop van brandweermaterieel waaronder een nieuwe tankautospuit. Per saldo ontstaat een incidenteel voordeel van € 18.000.

800

-800

Betreft grote infrastructurele projecten (kredieten reeds verstrekt), waarvan de uitvoering in latere jaren plaatsvindt. Hierdoor vallen incidenteel kapitaallasten vrij. Ten gevolge van het gladde oppervlak van de poëziestenen i.c.m. sneeuw en regen komen er veel meldingen binnen van valpartijen, waaronder kwetsuren met botbreuken. Om deze gevaarlijke situatie te verhelpen moet het oppervlak opgeruwd worden. Het opruwen van 5 stenen op de Nieuwestad en Wirdumerdijk kost naar schatting eenmalig € 8.000.

8

483 -141

-150

Als gevolg van de verhuizing van de Brandweer Fryslân worden er geen voertuigen e.d. meer gestald in de kazerne aan de Aldlansdyk. De vergoeding daarvoor is derhalve komen te vervallen. De teruggang in inkomsten is structureel. Bij de begroting 2012 wordt geïnventariseerd of het mogelijk is de tegenvaller structureel binnen de dienstbegroting op te lossen.

150

Betreft de netto opbrengst van de afkoop van erfpacht door de Stenden Hogeschool.

-483 141

De huur is door TNT van het vml. Postkantoor is opgezegd. Hierdoor wordt een huurderving voorzien. De huidige borstelmethode is voor 2011 nog verlengd. De voorgestane bezuiniging van € 150.000 kan dit jaar derhalve niet worden gerealiseerd. De gemeenteraad is hierover via een brief op 5 april 2011 geïnformeerd.

220


Nr

Dienst/omschrijving

5.6

Voorfinancieren herindelingsbijdrage

6.0

Dienst Welzijn

6.1

6.2

WMO veranderagenda 2010-2014

Armoedebestrijding (Minimabeleid)


2011

-242

-1.427

-300

2012

2013

242

351

300

190

2014

2015

Toelichting

242

Ten behoeve van een mogelijke herindeling met de gemeente Boarnsterhim worden kosten gemaakt. De nieuwe gemeente ontvangt hiervoor een herindelingsbijdrage van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De daadwerkelijke uitkering wordt vanaf de -242 datum van herindeling (1-1-2014) ontvangen. Dit betekent dat de kosten die nu gemaakt worden, voorgefinancierd worden uit de Algemene Reserve. De gemeenteraad heeft hiertoe op 27 juni 2011besloten.

886

De gemeenteraad heeft in de vergadering van 15 december 2010 de 'Veranderagenda WMO 2010-2014' vastgesteld. De veranderagenda moet voorkomen dat het tekort oploopt tot meer dan € 3,5 mln in 2014. Om de uitgaven binnen de budgettaire kaders te laten plaatsvinden is daarom een structurele bezuiniging nodig van € 3,5 mln in 2014. De bezuiniging kan niet in 1 keer worden doorgevoerd maar wordt gefaseerd in de periode 20112014 gerealiseerd. Dat betekent dat er in de jaren 2011, 2012 en 2013 nog tekorten zijn. In 2014 wordt een overschot verwacht, maar dat is sterk afhankelijk van de resultaten die de maatregelen opleveren. De WMO is en blijft een open einde regeling. Er wordt in toenemende mate een beroep gedaan op de minimaregelingen. Deze hebben in 2010 tot een overschrijding van het budget geleid. Ook voor 2011 wordt er een overschrijding verwacht. De stijgende lijn in het beroep op de minimaregelingen wordt veroorzaakt door de verslechterde economische situatie. Ook het lean maken van het aanvraagproces, door bijvoorbeeld de introductie van 1-aanvraagformulier, is een aanwijsbare oorzaak. Daarnaast zorgt het wettelijk verplichte open einde karakter van een deel van de regelingen (bijzondere bijstand, categoriale bijzondere bijstand voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten, de collectieve zorgverzekering en de langdurigheidstoeslag) voor financiële risico’s. Deze overschrijdingen zijn onontkoombaar. Voor de overige regelingen (zwemregeling, declaratieregeling en identiteitsregeling) zijn er

221


Nr

Dienst/omschrijving


2011

2012

2013

2014

2015

Toelichting maatregelen getroffen en is er een budgetplafond van kracht. Voor deze regelingen geldt dat er geen aanvragen meer worden gehonoreerd als het budgetplafond is bereikt. Overschrijdingen ten aanzien van deze regelingen kunnen niet meer plaatsvinden.

6.3

6.4

Taakstelling onderwijshuisvestingsgebouwen

Wet BUIG 2011 (1)

-220

-10.100

220

Er is opnieuw vertraging ontstaan op de invulling van de taakstelling van € 270.000 op de verkoop van oude schoolgebouwen. Deze vertraging is ontstaan door een achterblijvende verkoop van panden. Gezien de sombere economische omstandigheden is het de vraag in hoeverre de structurele taakstelling op de verkoop van onderwijsgebouwen nog reëel is. Wij komen daar volgend jaar bij u op terug.

10.100

Met ingang van 1 januari 2010 zijn op grond van de Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (BUIG) de gemeentelijke geldstromen voor de bekostiging van uitkeringen op grond van de volgende wetten gebundeld: Wet werk en bijstand (WWB); Wet investeren in jongeren (WIJ); Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW);Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ); Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (BBZ 2004) voor zover deze uitkeringen betrekking hebben op levensonderhoud voor startende ondernemers; Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK). De macrobudgetten voor de verschillende regelingen worden afzonderlijk geraamd. Vervolgens worden deze macrobudgetten opgeteld en het geheel wordt over de gemeenten verdeeld. De gemeenten ontvangen dus één budget. Voor Leeuwarden is dat voorlopig € 46,5 mln. De uitgaven voor 2011 die onder de Wet BUIG vallen bedragen naar verwachting € 56,6 mln. Daarbij is er van uit gegaan dat het aantal bijstandsklanten eind 2011 is gestegen tot 4.030 en dus hoger uitkomt dan in de eerdere meerjarenraming was opgenomen.

222


Nr

Dienst/omschrijving


2011

2012

2013

2014

2015

Toelichting Het tekort is ruim € 10,1 mln naar verwachting en komt daarmee boven de grens van 10% van de rijksvergoeding uit, zodat er in principe recht bestaat op een incidentele aanvullende uitkering (IAU) rijksvergoeding. Deze aanvullende uitkering zullen we pas in 2012 ontvangen als we aan de voorwaarden voldoen. Daarnaast komen de aanvullende uitkeringen van alle gemeenten ten laste van het Macrobudget voor 2012. Dit betekent dat de gemeenten die in 2012 (over 2011) een aanvulling krijgen, over 2013 weer een lager budget ontvangen. Gezien die onzekerheid is er per saldo niet met een aanvullende uitkering in 2012 rekening gehouden. In de brief bij de begroting 2011 werd het tekort reeds op € 6,3 mln ingeschat.

6.5

Actualisatie Wet BUIG 2011 (2)

Met de meest recente stand van het aantal uitkeringsgerechtigden eind mei 2011 moet worden vastgesteld dat de stijging sneller verloopt dan in het voorjaar nog werd aangenomen. Eind mei 2011 tellen we 4.187 uitkeringsgerechtigden (WWB/WIJ en IOAW) terwijl er per 31-12-2011 4.140 (4.030 WWB/WIJ en 110 IOAW) waren zijn begroot. Doordat er dus meer personen een beroep doen op vooral de WWB/WIJ zullen de kosten verder stijgen. Ook de toegenomen aantallen uitkeringsgerechtigden op de overige regelingen (WWIK, IOAZ en BBZ) die vallen onder de Wet BUIG zorgen voor hogere kosten en dus verdere tekorten. Door deze verdere toename van klantenaantallen loopt het tekort naar verwachting verder op tot € 12,7 mln in 2011. Een toename dus van € 2,6 mln.

-2.600

2.600

Totaal

-11.165

9.685

267

1332

-150

Cumulatief

-11.165

-1.480

-1.213

119

-31

223



Bijlage III: Eindoverzicht mee- en tegenvallers Bedragen x € .1000 Meerjarenperspectief

2011 Startpositie op 1/1

1 2

Structurele uitzettingen en inkrimpingen Gemeentefonds Tussenstand

2013

2014

2015

7.161

7.615

9.508

0

0

415

3.746

-11.487

0

-430

-837

-363

-159

3.656

185

876

-1.490

-560

-6.605

7.161

7.615

9.508

-2.698

-2.949

Mutaties vlgs meerjarenraming

3

2012

7.406

4

Totaal structurele ombuigingsvoorstellen

0

0

0

0

1.000

5

Totaal nieuw beleid

0

0

0

0

0

6

Aanwending stelpost korting rijksmiddelen

2.698

1.949

7.161

7.615

9.508

0

0

Reserve

-7.161

-7.615

-9.508

0

0

Begrotingsresultaat

0

0

0

0

0

Stand 31/12 Storting begrotingsoverschot in Algemene

Ontwikkeling Algemene Reserve Startpositie op 1/1 1

3

2012

19.092

2013

2014

2015

11.297

11.368

16.483

14.883

Balanssanering i.h.k.v. collegeprogramma 2010 e.v.

2

2011

Toevoegingen

-3.000 2.320

Rekeningsresultaat 2010

-1.053

Gecorrigeerde stand per 1 januari

17.359

11.297

11.368

16.483

14.883

4

Rentetoevoeging

695

424

426

618

558

5

Rentesurplus overige reserves

761

761

761

761

761

6

Reguliere storting

681

681

681

681

681

7

Vermogenswinsten

86

86

86

86

86

8

Diverse mutaties uit voorgaande begrotingen -4.760

-7.506

-4.934

-3.865

0

+ moties 9

Mutaties na vaststelling begroting 2011

10

Incidentele mee- en tegenvallers

-377

-200

-200

0

0

-11.165

-1.480

-1.213

119

-31

11

Extra vermogenswinst a.g.v. verkoop pand.

356

0

0

0

0

12

Totaal incidentele ombuigingsvoorstellen

500

0

0

0

0

13

Totaal incidenteel nieuw beleid

0

-310

0

0

-800

7.161

7.615

9.508

0

0

11.297

11.368

16.483

14.883

16.138

14

Storting van het begrotingsoverschot in Algem. Reserve Eindstand 31/12

224


Bijlage B: Overzicht (nieuw) beleid en ombuigingen

BIJLAGE B Overzicht (nieuw) beleid en ombuigingen Op basis van begroting 2010/2011 en Collegeprogramma 2010-2014

I. II. III. IV. V.

Ombuigingen structureel (Nieuw) beleid structureel Ombuigingen incidenteel (Nieuw) beleid incidenteel Uitwerkingen nieuw beleid en ombuigingen 225



Bijlage I: Ombuigingen structureel Volgnr.

O-01-01 O-01-02 O-01-03 O-01-04 O-02-01 O-02-02 O-02-03 O-02-04 O-02-05

O-02-06

O-03-01

O-04-01 O-04-02 O-04-03 O-04-04

O-04-06

O-04-07 O-05-01 O-05-02 O-05-03

O-05-04 O-05-05

O-06-01

O-07-01 O-07-02 O-07-03

O-09-01

Omschrijving Cultuur (1) Hervormen kunst- en cultuureducatie (Parnas) Subsidie Mercurius stapsgew. verlagen tot € 60.000 Versobering HCL Bespelen carillon beëindigd 2011 Jeugd en onderwijs (2) Taakstelling onderwijshuisvesting Urenpost onderwijs specifieke doelgroepen beëindigd 2011 Gem. deel onderwijsachterstandenbeleid beëindigd 2011 Akten Fries gestopt 2011 Harmonisatie kinder-/peuteropvang (€300.000 voor Jongerenwerk en € 200.000 ter invulling taakstelling begroting 2010 van in totaal €1,2 mln) Beëindiging godsdienst- en vormingsonderwijs (Invulling taakstelling begroting 2010 van in totaal €1,2 mln) Economie en toerisme (3) Stimuleringsfonds werkgelegenheid incidenteel gemaakt 2011 Sociaal maatschappelijke ontw. (4) Herinrichting WMO Koerswijziging maatschappelijk vastgoed Digitale huiskamers beëindigen Welzijn Nieuwe Stijl (vervangt Besparing loketfunctie welzijnsinstellingen) Integratie Multi-cultureel centrum in MFC (€ 85.000 verdeeld over 2 programma’s, zie ook O-05-05) Amendement verlaging budget HVD Werk en inkomen (5) Monitoring arbeidsparticipatie WWB-werk deel: Beëindiging gemeentelijk deel Beëindiging aanvullende bijdrage Sociale werkvoorziening Anti-discriminatieprijs beëindigd 2011 Integratie Multi-cultureel centrum in MFC (€ 85.000 verdeeld over 2 programma’s, zie ook O-04-06) Wonen (6) Efficiëntere inzet beleids- en practiviteiten woningbouw Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Korting stelpost infrastructuur met 10% Balanssanering (herziening, € 272.000 in 2012 naar Algemene Reserve) Reguliere verhoging parkeeropbrengsten (zie ook O-07-05) Politiek bestuur (9) Politiek bestuur inclusief ondersteuning

Dienst

2011

2012

WZ

44

AZ AZ

10

WZ WZ

20 26

WZ

252

WZ WZ

4

128

300

200

40

WZ

240

WZ WZ WZ WZ

Bedrag x € 1.000 2014 2015

1.400

WZ

SOB

2013

560

80

175 221

560 130

221

45

WZ

WZ

20

WZ WZ

42 117 493

WZ

WZ WZ

10

SOB

42

SOB SOB

18 273

40

SOB

18 0

18

18

500

Grif./CS 100 226


Volgnr.

O-10-01

O-11-01 O-11-02 O-11-03 O-13-01

O-14-01 O-14-02 O-14-03 O-14-04 O-14-05 O-14-06 O-14-07 O-14-08 O-14-09 O-15-01 O-15-02

O-15-03 O-15-04 O-15-05 O-15-06 O-15-07 O-15-08

O-15-09

O-15-10

O-15-11

O-15-12

Omschrijving Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Formatievermindering stadswachten (2 fte) Sport (11) Incidenteel maken subsidie Topsport Verhogen tarieven sportaccommodaties Sportinzet alleen in prioriteitswijken Milieu, energie en water (13) Beëindiging milieucommunicatie en voorlichting Woon- en leefomgeving (14) Efficiency en optimalisatie hondenbelasting Vereenvoudiging openbaar groen Slimmere methode van onkruidbestrijding Beëindiging investeringsimpuls groen Stijging opbrengst begraafrechten icm kostenreductie Efficiency taakstelling brugbediening Vervallen wethoudersbudget Beperking wijkpanelbudgetten Verminderen aantal lantaarnpalen Algemene dekkingsmiddelen (15) Verhoging rioolheffing Afschaffen kwijtschelding hondenbelasting (toegevoegd aan O-14-01) Schrappen stelpost Toekomstige tegenvallers Verlengen afschrijvingstermijnen Verlagen post Onvoorzien Taakstelling bedrijfsvoering collegeprogramma Taakstelling gemeenschappelijke regelingen (HVD) Taakstelling bedrijfsvoering Algemene zaken (komt in de plaats van verlagen kosten beheer kunstbezit) Taakstelling bedrijfsvoering 2013 (Invulling taakstelling begroting 2010 van in totaal €1,2 mln) Kosten beleidsadvisering (Invulling taakstelling begroting 2010 van in totaal €1,2 mln) Stelpost beleidsombuiging (Invulling taakstelling begroting 2010 van in totaal €1,2 mln) Amendement invoeren precario kabels en leidingen, woonschepen en verhoging OZB (komt in de plaats van Invoeren roerende zaakbelastingen) Mutatie per jaar Totaal cumulatief Totaal cumulatief t/m 2015


Dienst

2011

AZ/SOB

100

WZ WZ WZ

50 73 49

SOB

94

SOB

99

SOB SOB

22 150

SOB SOB

31

SOB SOB SOB SOB

25 150

AZ AZ

1.000 0

CS

454

2012

2013

2014

112 31

32

50

50

454

454

454

61 1.000

61 1.000

62 1.000

37

31

75

SOB 248 CS 366 Concern

40

Concern

800

Concern

120

Concern

40

AZ

1.000

138

CS AZ

2015

80

4.212 4.212

3.049 7.261

5.943 13.204

2.254 15.458

1.000 16.458

16.458

227



Bijlage II: Nieuw beleid Structureel Volgnr.

Omschrijving

Dienst

2011

2012

Bedragen x € 1.000 2013 2014 2015

Cultuur (1) N-01-01 N-02-01 N-02-04

N-03-09

N-04-01 N-04-04

N-05-01 N-05-02 N-08-02

Herinvesteren in cultuur Jeugd en Onderwijs (2) Speelruimtebeleid Structureel maken bijdrage Jongerenwerk (zie O-02-05) Economie en toerisme (3) Amendement Wifi in Prinsentuin t.l.v. HVD Sociaal maatschappelijke ontw. (4)

WZ SOB/WZ WZ

-430 -190

-300

-10

Opvangen tekort WMO Amendement dierenambulance t.l.v. HVD Werk en inkomen (5)

WZ WZ

Dekking tekort Langdurigheidstoeslag Herijking Bijzondere Bijstand Publieke dienstverlening (8) Afschrijven op investering Stadshal (vervangt N-08-01)

WZ WZ

-1.120 -10 -270 -200

SOB -63

Mutatie per jaar Totaal cumulatief

-1.863 -1.863

Totaal structureel (t/m 2014)

-2.593

Totaal Nb + Omb. structureel (1+2) cumulatief t/m 2015

13.865

-730 0 -2.593 -2.593

0 -2.593

0 -2.593

Bijlage III: Ombuigingen incidenteel Volgnr.

O-04-05 O-06-02 O-07-04 O-07-05

Omschrijving Sociaal maatschappelijke ontw. (4) Diverse maatregelen WMO Wonen (6) Afromen revolving fund Monumenten Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Aanbestedingsvoordeel majeure projecten Verhoging parkeeropbrengsten per 1-12012 (zie ook O-07-03)

Dienst

WZ SOB

2012

Bedragen x € 1.000 2013 2014 2015

-500

500 1.000

-1.000

3.000

-3.000

SOB

Mutatie per jaar Totaal incidenteel in betreffend jaar Totaal cumulatief Totaal cumulatief t/m 2015

2011

4.000 4.000 4.000

500

-500

-3.000 1.000 5.000

0 1.000 6.000

-500 500 6.500

0 500 7.000

7.000

228



Bijlage IV : Nieuw beleid incidenteel Volgnr.

N-01-02

N-01-03

N-01-04 N-02-02 N-02-03

N-03-01 N-03-02 N-03-03 N-03-04 N-03-05 N-03-06 N-03-07 N-03-08 N-04-02 N-04-03

N-05-03 N-05-04

N-07-01

N-07-02

N-08-01

N-10-01 N-10-02

Omschrijving Cultuur (1) Culturele omvorming (kwartiermaker herstructurering culturele infrastruct.) Mercurius gedeeltelijke afbouw structurele subsidie (fasering aangepast) Cultuurimpuls Jeugd en onderwijs (2) Onderwijsachterstandenbestrijding (taalachterstand) Coördinatie en activiteiten Brede scholen Economie en toerisme (3)

Dienst

2011

2012

2013

Bedragen x € 1.000 2014 2015

WZ -75

75

WZ

WZ

-44 -325

18

6 325

20

WZ -100

100

WZ 80

-130

Toerisme Marketing Leeuwarden Profilering en ondersteuning acquisitie Stimuleringsfonds werkgelegenheid Stimuleringsfonds Economische Participatie Amendement evenementen met bovenregionale uitstraling Motie Aftel-/Winterfeest Amendement Wifi in Prinsentuin Sociaal maatschapp. ontw. (4)

SOB SOB SOB

Beheer buurt-, wijken dorpscentra Motie noodhulp en begeleiding noodhulp Werk en inkomen (5)

WZ WZ

Monitor arbeidsparticipatie c.a. Financiering schuldhulpverlening Infrastructuur/bereikbaarheid (7) Uitstel reguliere verhoging parkeertarieven (zie ook O-07-03 en O-07-05) Amendement notitie verkeersveiligheid Publieke dienstverlening (8) Investering Stadshal tbv dienstverlening (door amendement beperkt tot €600.000, vervolgens vrijgevallen en vervangen door structurele kapitaallast, zie N-0802) Veiligheid, openbare orde en handh. (10) Veiligheidsmiddelen incl. Veiligheidshuis Amendement projecten op gebied veiligheid Sport (11)

WZ WZ

SOB SOB

50

-50 -250

50 250

-310 -240

310 240

-1.000

1.000

-100 -90 -30

100 90 30

SOB SOB SOB

-225

225

-90

90

-42 -419

42 -131

-42 -550

42 1.100

SOB -500

500

SOB -30

30

AZ

0

AZ -175

175

AZ -125

N-11-01

Subsidie Topsport Mileu, energie en water (13)

WZ

N-13-01

Full Sustainable City Woon- en leefomgeving (14)

N-14-01

Dorpennota

125

-65

65

SOB

-800

800

SOB

-200

200

229


Volgnr.

N-15-01 N-15-02 N-15-03

Omschrijving Algemene dekkingsmiddelen (15) Frictiebudget Bedrijfsvoering; 80% van taakstelling Frictiebudget gesubsidieerde instellingen Voorbereidingskrediet Stadskantoor


Dienst

2012

2013

2014

2015

CS -800 WZ AZ

Mutatie per jaar Totaal incidenteel in betreffend jaar Totaal cumulatief Totaal cumulatief t/m 2015 Totaal cumulatief t/m 2015 (3+4)

2011

-200

-1.000 200

-5.360

-586

1.000 539

1.367

3.240

-5.360 -5.946 -5.407 -5.360 -11.306 -16.713

-4.040 -20.753

-800 -21.553

-21.553 -14.553

230



Bijlage V: Uitwerking nieuw beleid en ombuigingen PROGRAMMABEGROTING 2012 VOORSTEL NIEUW BELEID

N-02-03

Programma:

Jeugd en onderwijs

Dienst:

Welzijn

Naam van het voorstel: Coördinatie en activiteiten Brede scholen Beleidsproduct:

Productcode:

Onderwijsachterstandenbestrijding

BLP 041 Budgetbeslag per jaar (x € 1.000) 2012

2013

2014

2015

80

50

2016

Budgettaire gevolgen Incidenteel

-130

Korte onderbouwing In haar vergadering van 28 maart 2011 heeft de raad het beleidskader Brede School Leeuwarden vastgesteld. Daar waar de gemeente de afgelopen jaren de coördinator van het brede schoolbeleid was, zullen de kernpartners Brede school (scholen, kinderopvang en peuterspeelzalen) in het nieuwe beleidskader zelf de coördinerende rol moeten vervullen in aandachtwijken en niet-aandachtwijken. De Leeuwarder Educatieve Jeugd Agenda (LEJA) heeft geadviseerd om de coördinator functie voor aandachtwijken en niet-aandachtwijken te financieren vanuit de gemeente, omdat de kernpartners daar geen middelen voor hebben. De LEJA beschouwt de coördinatie als cruciale factor, ‘de Haarlemmerolie’ voor het functioneren van de Brede school. Dat leidt tot de volgende de budgetinzet : 2012

2013

2014 eerste deel

Totaal

van het jaar Coördinatie

100.000

100.000

40.000

240.000

Activiteiten

30.000

30.000

10.000

70.000

Eindtotaal

310.000

Bovenstaande budgetverdeling is de basis van de uitvoeringsnota Brede scholen 2012 en volgende jaren. In de uitvoeringsnota wordt de vertaalslag van het beleidskader naar de praktijk weergegeven. Welke acties nodig zijn, wanneer deze plaats gaan vinden, wie daarbij betrokken zijn en wie daarbij het voortouw neemt. De uitvoeringsnota is door het college van burgemeester en wethouders op 18 juli 2011 vastgesteld.

231



PROGRAMMABEGROTING 2012 OMBUIGINGSVOORSTEL

O-07-05

Programma:

Infrastructuur/bereikbaarheid (7)

Dienst:

Stadsontwikkeling en -Beheer

Naam van het voorstel: Verhoging parkeeropbrengsten per 1-1-2012 Beleidsproduct:

Productcode:

Parkeren

019 Budgetverlaging per jaar (x € 1.000) 2012

2013

500

-500

2014

2015

2016

Budgettaire gevolgen Incidenteel

Korte onderbouwing De Raad heeft bij de programmabegroting 2011 besloten de reguliere verhoging van de parkeertarieven van 10% in 2011 uit te stellen naar 2013. Voornaamste reden hiervoor was dat door allerlei werkzaamheden in de stad de parkeervoorzieningen op de korte termijn nog niet het gewenste niveau zouden hebben. Inmiddels zijn alle parkeerautomaten vervangen en is de parkeergarage Zaailand sinds begin maart 2011 weer open. In alle parkeergarages en het overgrote deel van het parkeren op maaiveld kan met pin worden betaald of met de mobiele telefoon. Kortom, er is een behoorlijke kwaliteitsslag gemaakt. Dit pleit ervoor om de verhoging van de parkeertarieven niet uit te stellen naar 2013, maar per 1 januari 2012 reeds door te voeren.

232


Bijlage C: Verloop reserves en voorzieningen

BIJLAGE C Verloop reserves en voorzieningen

233


Bijlage C: Verloop reserves en voorzieningen Bedragen x € 1.000

Volgnummer

Naam van de reserve of voorziening

Saldo aan

Bijboeken

Overige

Saldo aan

Bespaarde

het begin van

rente

vermeerde-

Verminde-

het einde van

rente

ringen

ringen

het dienstjaar

het dienstjaar

Dienst

Algemene Reserve RES001

Algemene Reserve Totaal Algemene Reserve

11.297

424

10.120

10.473

11.368

424

11.297

424

10.120

10.473

11.368

424

21.901

493

711

14.427

8.678

821

Conc.

Bestemmingsreserves RES003

Strategisch Investerings- en Ontwikkelingsfonds

Conc.

RES006

Egalisatie heffingen

1.247

25

55

793

534

47

AZ

RES014

Bovenwijkse voorzieningen

2.207

83

100

0

2.390

83

DSOB

RES015

Grondexploitatie

10.823

406

2.045

1.012

12.262

406

DSOB

RES016

Parkeren

4.804

180

0

100

4.884

180

DSOB

RES018

Garantie financiering PWVB

173

4

0

0

177

6

DSOB

RES019

Stimulering werkgelegenheid

RES027

Reserve ISV III

RES031 RES034

450

10

0

200

260

17

DSOB

4.768

107

3.038

4.000

3.913

179

DSOB


246

0

0

62

184

9

AZ

Reserve Egalisatie Verkiezingen

132

3

105

104

136

5

AZ

5

WZ

738 RES035

Loon- & Prijsontw. Gesubs. Inst.

127

3

735

127

RES036

Bestemmingsreserve flankerend beleid

520

12

900

-76

1.508

20

Conc.

RES038

BWS Volkshuisvesting

1.220

27

0

300

947

46

DSOB

RES045

Reserve Revolving Fund Monumenten

2.132

0

80

50

2.162

80

DSOB

RES046

Reserve Herstructurering Binnenstad

484

11

0

0

495

18

DSOB

RES048


218

5

110

50

283

8

WZ

RES049

Reserve Stedelijke vernieuwing

202

5

33

0

240

8

DSOB

RES051

Reserve gemeentelijke samenwerking

119

4

0

0

123

4

AZ

RES052

Reserve Filmhuis

0

76

1.681

101

1.656

76

WZ

Totaal bestemmingsreserves

51.773

1.454

9.593

21.250

41.570

2.018

Totaal reserves

63.070

1.878

19.713

31.723

52.938

2.442

234

Bijlagenboek Begroting 2012 Volgnummer


Bijlage C: Verloop reserves en voorzieningen Saldo aan

Bijboeken

Overige

Saldo aan

Bespaarde

het begin van

rente

vermeerde-

Verminde-

het einde van

rente

ringen

ringen

het dienstjaar

het dienstjaar

Dienst

Voorzieningen VAG802

Afgesl complex Goutum Noord

VAG804

Afgesl complex Jelsumerstr-Dammelaan

25

0

2

1

26

1

DSOB

136

0

5

5

136

5

VAG808

Afgesl complex Blitsaerd

DSOB

50

0

12

15

47

2

VAG813

Afgesloten complex Hemrik

DSOB

252

0

59

75

236

9

DSOB

VAG814 VAG815

Afgesloten complex Newtonpark 1

43

0

2

10

35

2

DSOB

Afgesloten complex Newtonpark 2

95

0

4

30

69

4

VRZ502

Lopende procedures

DSOB

575

0

0

75

500

22

VRZ505

Pensioenvoorziening voormalige bestuurders

Conc.

2.874

0

259

177

2.956

108

Conc.

VRZ510

Expl. en onderh. gymnastieklokalen

VRZ511

Onderhoud gebouwen onderwijs

74

0

59

59

74

3

204

0

275

275

204

8

VRZ515

Bodemsanering

933

0

369

80

1222

35

DSOB

VRZ519

Achterstallig onderhoud vastgoed SOB

1.199

0

1.331

1700

830

45

DSOB

WZ WZ

VRZ528

Arbeids gerelateerde kosten

582

0

217

373

426

22

AZ

VRZ547

Zadelfonds monumentenzorg

477

0

18

17

478

18

DSOB

VRZ548

Openbaar vervoer

534

0

20

144

410

20

DSOB

VRZ550

Afkoopsommen onderhoud graven

193

0

0

0

193

7

DSOB

VRZ551

Onderhoud graven fam. Zadel

VRZ552

Riolering

VRZ555

Voorziening ISV-1

VRZ556

BDU- Soc. integr.& veiligheid GSB-III

312

0

12

4

320

12

DSOB

3.983

0

4.081

4.081

3.983

149

DSOB

585

0

0

585

0

22

DSOB

1.479

0

0

1.479

0

55

WZ

VRZ557

BDU - fysiek 2005 - 2009 GSB III

424

0

0

424

0

16

DSOB

VRZ561

Voorziening Wijkbudgetten

558

0

0

200

358

21

DSOB

VRZ566

MFC Vrijheidswijk

2.707

0

122

229

2600

108

VRZ568

Garantie Escrow, CBL en ASA

498

0

0

0

498

19

Totaal voorzieningen

18.792

0

6.847

10.038

15.601

713

Totaal reserves en voorzieningen

81.862

1.878

26.560

41.761

68.539

3.155

WZ Conc.

235

Bijlagenboek Begroting 2012 Volgnummer


Bijlage C: Verloop reserves en voorzieningen Saldo aan

Bijboeken

Overige

Saldo aan

Bespaarde

het begin van

rente

vermeerde-

Verminde-

het einde van

rente

ringen

ringen

het dienstjaar

het dienstjaar

Dienst

Vooruit ontvangen bijdragen VBD0001 Duiktaak Hulpverl. Dienst Fryslân

29

0

59

59

29

1

431

0

805

913

323

16

WZ

65

0

0

65

0

2

WZ

VBD0020 Preventie kindermishandeling Fryslân

117

0

30

147

0

4

WZ

VBD0025 Wet inburgering (part.budget)

253

0

612

800

65

9

WZ

VBD0005 RMC-algemeen VBD0015 Maatschappelijke opvang (vh VRZ521)

VBD0026 Prov. Alcohol Nuchtere Fries VBD0027 Project School als Werkplaats VBD0028 P-budget-rijksverg.re-integratie Totaal vooruit ontvangen bijdragen

Totaal generaal

Brw.

0

0

134

134

0

0

WZ

80

0

20

100

0

3

WZ

926

0

9.265

8.802

1.389

35

WZ

1.901

0

10.925

11.020

1.806

70

83.763

1.878

37.485

52.781

70.345

3.225

236


Bijlage D: Meerjaren Investering Programma

BIJLAGE D Meerjarenprogramma Infrastructuur I. II. III. IV.

Programma Infrastructuur 2012 Meerjarenprogramma Infrastructuur 2012-2015 Meerjarenplanning algemene middelen Infrastructuur 2012-2015 Verloop algemene middelen (investeringsvolume) 237



Bijlage I: Programma Infrastructuur 2012 Prijspeil 1-1-2012 Bedragen in € excl. BTW Omschrijving

Programma

Algemene

Overige

Overige

2012

middelen

gem.bijdr.

derden

Opmerkingen

GRONDEXPLOITATIEGEBIEDEN Binnenstedelijk gebied Vrijheidswijk Tolhuis

X

X

)1

Vrijheidswijk Centrum

X

X

)1

Uitbreidingsgebieden Wirdum Hikkemieden

X

X

)1

Wytgaard

X

X

)1

De Zuidlanden - Techum

X

X

)1

De Zuidlanden - Jabikswoude 1

X

X

)1

De Zuidlanden - Wiarda

X

X

)1

p.m.

p.m.

)1

Bodeterrein/Marnixveld

X

X

)1

Newtonpark IV

X

X

)1

X

)1

Blitsaerd

Door CV/BV Blitsaerd

Bedrijfs- en kantoorgebieden

Businesspark Fase IV Totaal

X 5.631.700

0

5.631.700

0

BIJDRAGEN PROJECTEN Centrale As Totaal

X 67.000

X

Reservering bijdrage

67.000

0

0

PROGRAMMA BEREIKBAARHEID LEEUWARDEN Hoofdinfrastructuur: Westelijke Invalsweg fase 2

p.m.

Overijsselselaan

X

Stadsring

X

X

p.m.

)5

X

)1

Gemeentelijke bijdrage Reservering

238


Omschrijving


Programma

Algemene

Overige

Overige

2012

middelen

gem.bijdr.

derden

X

X

Opmerkingen

Fietsprojecten: Binnenstad-Harlingervaart Projecten parkeren: Parkeergarage Nieuwe Oosterstraat

p.m.

p.m.

)3

Parkeergarage Reviusstraat

p.m.

p.m.

)3

Mobiliteitsmanagement: Mobiliteits- en verkeersmanagement

X

X

Overig: Algemene werkzaamheden Totaal

X 8.475.000

X 1.975.000

6.500.000

0

0

0

DORPENNOTA Uitvoeringsprogramma Dorpennota Totaal

X 200.000

X 200.000

RIOLERINGEN (vervanging) Willem Lodewijkstraat-Fruitstraat

X

X

)2

Westelijke Invalsweg fase 1

X

X

)2


X

X

)2

Wirdum

X

X

)2

De Ruyterweg

X

X

)2

Jan de Baenstraat

X

X

)2

Drachtsterplein

X

X

)2

Schilkampen

X

X

)2

Kanaalweg

X

X

)2

Aldlan

X

X

)2

Gedempte Keizersgracht e.o.

X

X

)2

Dammelaan

X

X

)2

Emmaplein

X

X

)2

Beatrixstraat

X

X

)2

239


Omschrijving


Programma

Algemene

Overige

Overige

2012

middelen

gem.bijdr.

derden

Vrijheidswijk

X

X

)2

Nijlan

X

X

)2

Deelreparaties

X

X

)2

Debietmeting RWZI/Westeinde

X

X

)2

Verwijderen vet/wortels

X

X

)2

X

)2

Projecten o.b.v. inspecties Totaal

X 3.632.000

0

3.632.000

Opmerkingen

0

OVERIGE INFRASTRUCTUUR Achter de Hoven/Willem Lodewijkstraat

X

X

Vervolg fietspad aquaduct Langdeel

X

X

Inrichting Frittemastate (meerkosten)

X

X

Optimaliseren verkeersluwe gebieden

X

X


X


X

Kleine aanpassingen Totaal

TOTAAL GENERAAL

X

X

)4

X X

1.325.000

1.300.000

25.000

0

19.330.700

3.542.000

15.788.700

0

Beschikbaar: . Begroting 2012 Stelpost infrastructuur

2.298.700

. Saldo programma infra 2011 . Saldo mee-/tegenvallers . Begroting 2012 nieuw beleid Dorpennota Totaal

7.400 1.050.000 200.000 3.556.100

)1 Grondexploitatie )2 Rioolheffing/Voorziening Riolering

)4 Voorziening Openbaar Vervoer

)3 Krediet parkeergarage

)5 SIOF

240



Bijlage II: Meerjarenprogramma Infrastructuur 2012-2015 Prijspeil 1-1-2012 Bedragen in € excl. BTW Omschrijving

Totaal

Algemene

Overige

Overige

middelen

gem. bijdr.

derden

2012

2013

X

2014

2015

X

Opmerkingen

GRONDEXPLOITATIE GEBIEDEN Binnenstedelijk gebied Vrijheidswijk Tolhuis

X

X

)1

X

Vrijheidswijk Centrum

X

X

)1

X

Wirdum Hikkemieden

X

X

)1

X

X

X

Wytgaard

X

X

)1

X

X

X

De Zuidlanden - Techum

X

X

)1

X

X

X

X

Uitbreidingsgebieden


X

X

)1


X

X

)1

De Zuidlanden - Wiarda

X

X

)1

Blitsaerd

p.m.

p.m.

X X

X

X

X

X

X

p.m.

p.m.

p.m.

p.m.

X

Door CV/BV Blitsaerd

Bedrijfs- en kantoorgebieden Bodeterrein/Marnixveld

X

X

)1

X

Newtonpark IV

X

X

)1

X

X

X

Businesspark Fase IV

X

X

)1

X

X

X

X

Totaal

20.238.440

0

5.631.700

7.283.240

4.107.000

3.216.500

Centrale As

X

X

X

X

X

Totaal

141.000

141.000

67.000

67.000

7.000

20.238.440

0

BIJDRAGEN PROJECTEN

0

0

Bijdrage 10 jaar 0

241


Omschrijving


Totaal

Algemene

Overige

Overige

middelen

gem. bijdr.

derden

2012

2013

2014

2015

Opmerkingen

p.m.

p.m.

Gemeentelijke bijdrage

X

PROGRAMMA BEREIKBAARHEID LEEUWARDEN Hoofdinfrastructuur: Westelijke invalsweg 2e fase

p.m.

p.m.

)6

p.m.

p.m.

Overijsselselaan

X

X

)1

X

X

Stadsring

X

X

X

)6

Binnenstad-Harlingervaart

X

X

Projecten parkeren: Parkeergarage Nieuwe Oosterstraat

p.m.

p.m.

Parkeergarage Reviusstraat

p.m.

p.m.

Mobiliteitsmanagement: Mobiliteits- en verkeersmanagement

X

X

X

)5

X

X

X

X

)5

X

X

X

)3

p.m.

p.m.

)3

p.m.

p.m.

X

X

X

X

X

X

X

X

8.475.000

8.500.000

10.370.000

Fietsprojecten:

Overig: Algemene werkzaamheden Indexatie RSP-pakket

X

X

Totaal

40.418.000

9.688.000

DORPENNOTA Uitvoeringsprogramma Dorpennota

X

X

Totaal

600.000

600.000

X X

18.000.000

12.730.000

0

0

X

X

X

200.000

200.000

200.000

13.073.000

Reservering 0

242


Omschrijving


Totaal

Algemene

Overige

Overige

middelen

gem. bijdr.

derden

2012

RIOLERINGEN Willem LodewijkstraatFruitstraat

X

X

)2

X


X

X

)2

X


X

X

)2

X

Wirdum

X

X

)2

X

De Ruyterweg

X

X

)2

X

Jan de Baenstraat

X

X

)2

X

Drachtsterplein

X

X

)2

X

Schilkampen

X

X

)2

X

Kanaalweg

X

X

)2

X

Aldlan

X

X

)2

X

Gedempte Keizersgracht e.o.

X

X

)2

X

Dammelaan

X

X

)2

X

Emmaplein

X

X

)2

X

Beatrixstraat

X

X

)2

X

Vrijheidswijk

X

X

)2

X

Nijlan

X

X

)2

X

2013

2014

2015

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Bilgaard

X

X

)2

X

Begoniastraat

X

X

)2

X

Europaplein

X

X

)2

X

Leeuwarden West/Spoordok

X

X

)2

X

Vosseparkwijk

X

X

)2

X

Insulindestraat

X

X

)2

X

Ferdinand Bolstraat

X

X

)2

X

Binnenstad

X

X

)2

X

Archipelweg

X

X

)2

X

Tesselschadestraat

X

X

)2

X

Camminghaburen

X

X

)2

X

Goutum

X

X

)2

X

Lekkum Reviusstraat, Harlingertrekweg ca.

X

X

)2

X

X

X

)2

Opmerkingen

X

X

X

243


Omschrijving


Totaal

Algemene

Overige

Overige

middelen

gem. bijdr.

derden

2012

2013

2014

2015

X

Debietmeting RWZI/Westeinde

X

X

)2

X

Deelreparaties

X

X

)2

X

X

X

Verwijderen vet/wortels

X

X

)2

X

X

X

X

Verwijderen kruisputten

X

X

)2

X

X

X

Projecten o.b.v. inspecties

X

X

)2

X

X

X

X

Totaal

14.132.000

0

3.632.000

3.500.000

3.500.000

3.500.000

X

X

X

X

X

X X X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

OVERIGE INFRASTRUCTUUR Achter de Hoven/Willem Lodewijkstraat Vervolg fietspad aquaduct Langdeel Inrichting Frittemastate (meerkosten) Optimaliseren verkeersluwe gebieden

X

X

X

X


X


X

14.132.000

X

0

)4

X

Kleine aanpassingen

X

X

X

X

X

X

Totaal

2.125.000

2.025.000

100.000

0

1.325.000

325.000

300.000

175.000

TOTAAL GENERAAL

77.654.440

12.454.000

52.470.440

12.730.000

19.330.700

19.875.240

18.484.000

19.964.500

)1 Grondexploitatie

Opmerkingen


)2 Rioolheffing/Voorziening Rioleringen

)5 Provincie

)3 Krediet parkeergarage

)6 SIOF

244



Bijlage III: Meerjarenplanning algemene middelen Infrastructuur 2012-2015 Bedragen in € Omschrijving

Totaal

Aandeel

2012

2013

2014

X

2015

Opmerkingen

alg. mid. BIJDRAGEN PROJECTEN Centrale As Totaal

X 141.000

X 141.000

X

X

67.000

67.000

7.000

0

PROGRAMMA BEREIKBAARHEID LEEUWARDEN Hoofdinfrastructuur: Stadsring

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Fietsprojecten: Binnenstad-Harlingervaart Mobiliteitsmanagement: Mobiliteits- en verkeersmanagement Overig: Algemene werkzaamheden Indexatie RSP-pakket Totaal

X 26.680.000

X 9.688.000

X X

1.975.000

2.000.000

2.125.000

3.588.000

DORPENNOTA Maatregelen dorpen Totaal

X 600.000

X 600.000

X 200.000

X 200.000

X 200.000

0

245


Omschrijving


Totaal

Aandeel

2012

2013

2014

2015

Opmerkingen

alg. mid. OVERIGE INFRASTRUCTUUR Achter de Hoven/Willem Lodewijkstraat

X

X

X


X

X

X


X

X

X


X

X

X

X

X


X

X

X

X

X

X

Kleine aanpassingen

X

X

X

X

X

X

Totaal

TOTAAL GENERAAL

2.025.000

2.025.000

1.300.000

300.000

275.000

150.000

29.446.000

12.454.000

3.542.000

2.567.000

2.607.000

3.738.000

2.298.700

2.298.700

2.298.700

2.298.700

1.050.000

50.000

125.000

1.350.000

200.000

200.000

200.000

Beschikbaar: . Begroting 2012 Stelpost infrastructuur . Saldo programma infra 2011 . Saldo mee-/tegenvallers . Begroting 2012 nieuw beleid Dorpennota

7.400

. Saldo voorgaand jaar Totaal beschikbaar

3.556.100

14.100

-4.200

12.500

2.562.800

2.619.500

3.661.200

246



Bijlage IV: Verloop algemene middelen (investeringsvolume) Prijspeil: 2012 Rekenrente: 3,75% Afschrijving: 3,33% Omschrijving

Programma 2011

Saldo t/m 2010 Terug te vloeien mee- en tegenvallers Volgens Programmabegroting 2011 Vastgesteld Programma Infrastructuur 2011 Saldo Programma Infrastructuur 2011

2012

2013

2014

2015

7.400 19.000 2.306.000 -2.325.000 7.400

Terug te vloeien mee- en tegenvallers: - Meevallers en vrijvallende reserveringen

1.050.000

50.000

125.000

1.350.000

2.298.700

2.298.700

2.298.700

2.298.700

200.000

200.000

200.000

Programmabegroting 2012: Investeringen 2012-2015 (stelpost infra) Investeringen 2012-2014 (Dorpennota) Netto beschikbaar

3.556.100

Voorgesteld programma 2012

-3.542.000

Saldo naar 2013 Netto beschikbaar 2013 Voorgesteld programma 2013 Saldo naar 2014 Netto beschikbaar 2014 Voorgesteld programma 2014 Saldo naar 2015 Netto beschikbaar 2015 Voorgesteld programma 2015 Saldo naar 2016

14.100 2.562.800 -2.567.000 -4.200 2.619.500 -2.607.000 12.500 3.661.200 -3.738.000 -76.800

247



248


Bijlage E: Meerjarenprogramma Infrastructuur 2012 e.v.

BIJLAGE E Meerjarenprogramma Infrastructuur 2012 e.v. Niet openbaar – deze bijlage is voor de raadsleden ter inzage

249


Bijlage E: Meerjarenprogramma Infrastructuur 2012 e.v.

250


Bijlage F: Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen

BIJLAGE F Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen I. II. III.

Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen Meerjarenoverzicht investeringen Raamkrediet Programma Infrastructuur 2012

251



Bijlage I: Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen Bedragen x € 1.000 MN Omschrijving

of

invesDienst

EN

kapitaallasten

teringen

Afschrijvings-

Struc-

2012

2012

Rente

lasten

tureel

termijn

lasten

bedrag

3,75%

Nr PROGRAMMA 2 Jeugd en Onderwijs Overige investeringen Comenius aanv. bouw gymlokaal

EN

Welzijn

30

1

2

40

1

1

Comenius 1e inrichting gymlokaal

EN

Welzijn

21

22

22

1

22

0

Wilhelminaschool ontruimingsinstallatie

EN

Welzijn

11

11

11

1

11

0

LSV olp. en 1e inricht. 13e groep

EN

Welzijn

54

55

55

1

54

1

LSV aanv. renovatie div. onderdelen

EN

Welzijn

70

5

7

20

4

3

Spoedeisende voorzieningen

EN

Welzijn

100

4

7

40

3

4

Installatietechniek Blauwe Golf 2012

EN

DSOB

208

3

22

15

14

8

Verbouwing panden

EN

DSOB

200

20

21

15

13

8

Huisvesting stadskantoor

EN

DSOB

70

17

17

5

14

3

Instandhouding sportparken

EN

DSOB

75

2

7

20

4

3

Reconstructie velden

EN

DSOB

135

3

12

20

7

5

3 Economie en toerisme Vervangingsinvesteringen

Vervanging was- en kleedgebouwen

EN

DSOB

280

4

22

25

11

11

Nieuwbouw was- en kleedgebouwen

EN

DSOB

280

3

18

40

7

11

Actualisering installatie Kalverdijkje 2012

EN

DSOB

50

2

5

15

3

2

Vervanging installaties was- en kleed 2012

EN

DSOB

60

1

6

15

4

2

Instandhouding Kalverijkje

EN

DSOB

25

0

2

20

1

1

252


Bijlage F: Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen MN

Omschrijving

of

invesDienst

EN 7

kapitaallasten

teringen

Struc-

2012

2012

tureel

Afschrijvings-

Rente

lasten

lasten

termijn

bedrag

3,75%

Infrastructuur/bereikbaarheid Vervangingsinvesteringen Verkeersregelinstallaties

MN

DSOB

10

1

1

20

1

0

PI11; Binnenstad-Harlingervaart

MN

DSOB

100

4

7

40

3

4

PI11; Bijdrage aan Centrale As

MN

DSOB

67

3

5

40

2

3

PI11; Algemene werkzaamheden

MN

DSOB

175

8

11

40

4

7

PI11; Stadsring

MN

DSOB

1.400

18

88

40

35

53

PI11; Achter de Hoven/Willem Lodewijkstr.

MN

DSOB

500

22

32

40

13

19

PI11; Optimaliseren verkeersluwe geb

MN

DSOB

150

7

10

40

4

6

PI11; Vervolg fietspad Langdeel

MN

DSOB

350

15

22

40

9

13

PI11; Inrichting Frittemastate

MN

DSOB

150

7

10

40

4

6

PI11; Stelpost verkeersveiligheid

MN

DSOB

50

2

3

40

1

2

PI11; Stelpost infrastruct. aanpassingen

MN

DSOB

100

4

7

40

3

4

PI11; Mobiliteits- en verkeersmanagement

MN

DSOB

300

13

18

40

7

11

Vervanging verkeersborden

EN

DSOB

90

11

12

10

9

3

MN

DAZ

30

7

7

5

6

1

Duiktoestellen

EN

BRW

30

3

4

12

3

1

Fitness-apparatuur

EN

BRW

30

3

4

10

3

1

Buitenboordmotor

EN

BRW

7

1

1

10

1

0

Dienstauto OvD

EN

BRW

61

10

11

7

9

2

Overige investeringen

9

Politiek bestuur Vervangingsinvesteringen Verkiezingsborden

10

Veiligheid, openbare orde en handhaving Vervangingsinvesteringen

253


Bijlage F: Uitbreidings- en vervangingsinvesteringen MN

Omschrijving

of

invesDienst

EN 13

kapitaallasten

teringen

Struc-

2012

2012

tureel

Afschrijvings-

Rente

lasten

lasten

termijn

bedrag

3,75%

Milieu, energie en water Overige investeringen Rioleringsprogramma 2012

14

EN

DSOB

3.932

0

0

0

0

0

Hyundai pick-up (4 stuks)

EN

DSOB

196

28

31

8

24

7

Borstelmachine (3 stuks)

EN

DSOB

199

44

47

5

40

7

Maaimachine 5-delig

EN

DSOB

144

27

29

6

24

5

Kilometerregistratie

EN

DSOB

25

5

6

5

5

1

Opbouw en inrichting

EN

DSOB

23

3

3

10

2

1

Klepelmachine

EN

DSOB

12

2

2

6

2

0

EN

DSOB

43

3

4

20

2

2

Woon- en leefomgeving Vervangingsinvesteringen

Overige investeringen Ontvangers en armaturen 2012

div

Incidentele verbeteringen 2012

MN

DSOB

15

1

2

20

1

1

Speelvoorzieningen 2012

EN

DSOB

32

4

4

10

3

1

Nimos minitra

EN

DSOB

40

7

9

6

7

2

979

Diversen vervangingsinvesteringen vervangingsinvesteringen O&I 2012

EN

DAZ

233

233

5

196

37

leeuwnetaansluiting, telecommunicatie

EN

DAZ

539

64

74

10

54

20

aanschaf kantoormeubilair 2012

EN

DAZ

58

8

8

10

6

2

656

285

718 Totaal Concern

11.507

722

941

254



Bijlage II: Meerjarenoverzicht investeringen Bedragen x € 1.000 Begroting 2012 t/m 2015 Nr

1

Programma

Dienst

2012

2013

2014

2015

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

teringen

lasten

teringen

lasten

teringen

lasten

teringen

lasten

Cultuur Huisstijl HCL

DAZ

34

8

1.046

103

2 Jeugd en onderwijs Onderwijshuisvesting c.a.

Welzijn

286

98

1.383

132

3 Economie en toerisme Investeringen vastgoed

DSOB

650

78

790

94

32

7 Infrastructuur/bereikbaarheid

8

Auto Geo-informatie

DSOB

Verkeersregelinstallaties

DSOB

10

1

Vervanging verkeersborden

DSOB

90

12

90

Jaarlijks accres wegen, straten en pleinen

DSOB

3.342

210

2.299

7 20

360

13

93

13

93

13

181

2.299

181

2.299

181

36

8

Dienstverlening Aanpassing archief Burgerzaken

9

35 226

Politiek bestuur Verkiezingsborden

DAZ

30

7

255



Begroting 2012 t/m 2015 Nr

Programma

Dienst

2012

2013

2014

2015

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

Inves-

Kapitaal-

teringen

lasten

teringen

lasten

teringen

lasten

teringen

lasten

10 Veiligheid, openbare orde en handhaving Div. vervangingsinvesteringen

BRW

128

19

318

38

130

23

104

22

13 Milieu, energie en water Riolering

DSOB

3.932

3.263

3.598

3.863

14 Woon- en leefomgeving Diverse vervangingsinvesteringen

DSOB

599

118

126

24

404

71

856

148

Openbare verlichting

DSOB

58

5

58

5

62

6

62

6

Speelvoorzieningen

DSOB

32

4

32

5

35

5

35

5

Begraafplaatsen

DSOB

40

8

30

6

55

12

1076

256

276

38

9.814

795

Diversen O&I-prioritering Leeuwnetaansluiting, telecommunicatie

DAZ

979

233

DAZ

539

74

Kantoormeublilair

DAZ

58

8

59

8

11.506

929

8.510

665

Totaal Concern

1.155

274

1.967

9.587

467

891

256



Bijlage III: Raamkrediet Programma Infrastructuur 2012 In totaal is met het Programma Infrastructuur 2012 een investeringsvolume gemoeid van € 19.330.700 (exclusief BTW). In dit bedrag zijn ook de kosten voor het bouwen woonrijp maken van de grondexploitatiegebieden en voor rioleringswerken meegenomen. Voor de grondexploitatiegebieden zijn of worden aparte kredieten verstrekt. De kosten van vervangingen rioleringen uit het Programma Infrastructuur 2012 ad € 3.632.000 (exclusief BTW) worden ten laste gebracht van de exploitatie rioleringen uit de Programmabegroting 2012. Hiervoor is derhalve geen apart krediet benodigd. De werkzaamheden uit het Programma Bereikbaarheid Leeuwarden in verband met de Overijsselselaan komen ten laste van de grondexploitatie De Zuidlanden. Het bedrag dat hiermee in 2012 is gemoeid, is buiten de raamkredietaanvraag gelaten. Ten behoeve van het Programma Infrastructuur 2012 wordt een raamkrediet beschikbaar gesteld dat als volgt is opgebouwd:

Omschrijving

Totaal generaal Programma Infra 2012

Kosten

Alg. middelen

Overige

Jaarschijf

gemeentelijke

2012

bijdragen

€ 19.330.700

€ 3.542.000

€ 15.788.700

€ -5.631.700

0

€ -5.631.700

€ -6.500.000

0

€ -6.500.000

€ -3.632.000

0

€ -3.632.000

€ 3.567.000

€ 3.542.000

€ 25.000

Reeds aangevraagde/ separate kredieten: - Grondexploitatiegebieden - Programma Bereikbaarheid Leeuwarden - Vervanging rioleringen Gecorrigeerd totaal (exclusief BTW)

Voor 2012 is binnen de algemene middelen dekking aanwezig voor een investeringsvolume van totaal € 3.556.100. Deze dekking bestaat uit het saldo van het Programma Infrastructuur 2011, de stelpost infrastructuur 2012, terug te vloeien meevallers en de middelen uitvoering Dorpennota voor 2012 (zie tabel volgende pagina). Het voor de uitvoering van het Programma Infrastructuur 2012 benodigde bedrag uit de algemene middelen van € 3.542.000 blijft binnen de beschikbare dekking. Het dan nog resterende bedrag van € 14.100 wordt ingezet voor de dekking van het programma 2013. Het benodigd totaal kredietbedrag ad € 3.567.000 wordt voor € 3.542.000 gedekt uit de algemene middelen. De investeringen ad € 200.000 voor maatregelen in de dorpen worden in één keer afgeschreven. Dit geldt niet voor de bijdrage vanuit de stelpost infrastructuur in infrastructurele maatregelen. Deze investeringen worden gekapitaliseerd. Uitgaande van een afschrijving in 30 jaar en een rentepercentage van 3,75% bedragen de kapitaallasten van de investeringen ad € 3.342.000 (€ 3.542.000 minus € 200.000) gedekt uit de stelpost infrastructuur jaarlijks € 236.614. Deze kapitaallasten komen ten laste van het begrotingsprogramma Infrastructuur en Bereikbaarheid. Uit overige gemeentelijke middelen wordt de resterende € 25.000 van het raamkrediet gedekt. Het gaat hierbij om de Voorziening Openbaar Vervoer (stelpost openbaar vervoer). Met de verlening van het raamkrediet voor het Programma Infrastructuur 2012 kunnen de projecten verder worden voorbereid en uitgevoerd.

257



Bedragen in € excl. BTW

Omschrijving

Raamkrediet

Programma

Algemene

Overige

2012

2012

middelen

gem.bijdr.

BIJDRAGEN PROJECTEN Centrale As

67.000

67.000

67.000

67.000

67.000

67.000

1.400.000

1.400.000

1.400.000

100.000

100.000

100.000

300.000

300.000

300.000

175.000

175.000

175.000

1.975.000

1.975.000

1.975.000

200.000

200.000

200.000

TOTAAL

200.000

200.000

200.000

OVERIGE INFRASTRUCTUUR Achter de Hoven/Willem Lodewijkstraat

TOTAAL

0

PROGRAMMA BEREIKBAARHEID LEEUWARDEN Hoofdinfrastructuur: Stadsring Fietsprojecten: Binnenstad-Harlingervaart Mobiliteitsmanagement: Mobiliteits- en verkeersmanagement Overig: Algemene werkzaamheden TOTAAL

0

DORPENNOTA Uitvoeringsprogramma Dorpennota

500.000

500.000

500.000


350.000

350.000

350.000


150.000

150.000

150.000


150.000

0

150.000

150.000

Stelpost openbaar vervoer )1

25.000

25.000


50.000

50.000

50.000

100.000

100.000

100.000

1.325.000

1.325.000

1.300.000

25.000

3.567.000

3.567.000

3.542.000

25.000

Kleine aanpassingen TOTAAL TOTAAL GENERAAL

25.000


258


Bijlage G: Overzichten opgenomen geldleningen

BIJLAGE G Overzicht opgenomen geldleningen 259



Overzicht opgenomen geldleningen 2012

Oorspronkelijk bedrag van de Coda Geldlening geldlening Nummer nummer of het voorschot

(1a)

(1b)

(2)

Datum en no. Besluit van Raad

(3)

Goedkeuring

(4)

O, S OF R

(5)

Bedragen X € 1.000

Jaar van Rente de % laatste aflossing (6)

Restantbedrag v/d geld-lening of het voorschot aan het begin van het dienstjaar

(7)

(8)

Bedrag rente te betalen in het de rente of dienstVan rente het jaar over het Bedrag van de in rentebestand- betrekking dienstjaar te de loop van het deel hebbende betalen in dienstjaar op te te betalen in op het nemen/opgenomen het dienstjaar vorig volgende geldleningen of dienstjaar dienstjaar voorschotten (9)

(10a)

(10b)

(10c)

de aflossing Gemidrente ten of restantbedrag delde laste het van de geldfinanvan het aflossingslening of het cieringsdienstjaar bestanddeel voorschot behoefte in 2010 aan 2010 het einde van het dienstjaar (10d)

(11)

(12)

(14)

BNG Leningen LOG007

1989.17

1.311

S

2014

3,250%

278

0,00

9

2

1

9

90

188

263

LOG013

1991.08

4.084

S

2016

5,650%

1.431

0,00

81

6

5

80

256

1.175

1.411

LOG019

1993.02

7.646

S

2013

4,940%

1.200

0,00

59

44

23

38

585

615

763

LOG049

1993.06

2.813

2013

3,740%

425

0,00

16

10

5

11

209

216

294

LOG021

1993.07

681

2018

3,920%

282

0,00

11

4

3

11

36

246

270

LOG068

2006.02

145.809

2036

4,740%

119.077

5.558

247

237

5.548

4.860

114.217

117.042

LOG070

2008.01

20.000

2018

4,179%

14.000

585

559

480

505

2.000

12.000

12.088

LOG071

2009.01

20.000

2019

4,120%

16.000

659

623

545

581

2.000

14.000

14.107

LOG072

2009.02

25.000

2019

3,690%

20.000

738

340

297

695

2.500

17.500

18.835

LOG073

2009.03

45.000

2019

3,955%

45.000

1.780

307

307

1.780

45.000

45.000

LOG074

2011.01

36.000

2022

5,025%

36.000

1.809

912

912

1.809

36.000

36.000

LOG075

2011.02

20.000

2021

3,155%

20.000

631

529

476

578

2.000

18.000

18.320

11.936

3.584

3.291

11.643

14.536

259.157

264.393

S

Totaal BNG leningen

328.345

273.693

0,00

260


Oorspronkelijk bedrag van de Coda Geldlening geldlening Nummer nummer of het voorschot

(1a)

Coda

(1b)

(2)


Datum en no. Besluit van Raad

(3)

Goedkeuring

(4)

O, S OF R

(5)

Jaar van Rente de % laatste aflossing (6)

Restantbedrag v/d geld-lening of het voorschot aan het begin van het dienstjaar

(7)

(8)

Bedrag rente te betalen in het de rente of dienstVan rente het jaar over het Bedrag van de in rentebestand- betrekking dienstjaar te de loop van het deel hebbende betalen in dienstjaar op te te betalen in op het nemen/opgenomen het dienstjaar vorig volgende geldleningen of dienstjaar dienstjaar voorschotten (9)

(10a)

(10b)

(10c)

de aflossing Gemidrente ten of restantbedrag delde laste het van de geldfinanvan het aflossingslening of het cieringsdienstjaar bestanddeel voorschot behoefte in 2010 aan 2010 het einde van het dienstjaar (10d)

(11)

(12)

(14)

Onderhandse

nummer geldleningen LOG045

1992.05

820

2017

4,450%

319

0,00

14

2

2

14

46

273

312

LOG046

1992.06

431

2017

4,450%

168

0,00

7

1

1

7

24

144

164

5.000

0,00

5.000

5.000

15.000

0,00

20.487

0,00

294.180

0,00

LOG064 LOG069

2007.01

Totaal onderhands 26.251 Totaal generaal 354.595

25.000

2017

4,115%

617

482

402

537

2.500

12.500

13.048

639

485

405

558

2.569

17.918

18.524

12.575

4.069

3.696

12.202

17.106

277.074

282.917

261



262


Bijlage H: Overzicht subsidies instellingen

BIJLAGE H Overzicht subsidies instellingen

263



Overzicht van maximaal beschikbare subsidies 2012 Onderstaande begrotingsvermelding vormt voor de betreffende subsidieverleningen de wettelijke grondslag als bedoeld in artikel 4:23, derde lid, onder c, van de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB). Bedragen in € Lijst van gesubsidieerden onderwerp subsidie Programma Cultuur Anna Blamanhuis / Ihlia documentatiecentrum Keramiekmuseum Het Princessehof musea Lokale omroep Mercurius lokale publieke omroep Stichting Bibliotheken Midden-Fryslân bibliotheken Stichting Centrum voor Film in Fryslân exploitatie en organisatiekosten Stichting Cultureel Centrum De Harmonie theater en filmpodia Stichting Nieuw Romein (Poppodium) exploitatie en organisatiekosten Stichting Parnas culturele vorming Befrijdingsfestival Fryslân festivals Stichting Cultureel Centrum De Harmonie: Fries Straatfestival festivals Stichting Friesland Pop: Freeze festivals Stichting Noorderlicht - Fotomanifestatie Noorderlicht festivals Centrum voor Film in Friesland - Noordelijk Filmfestival festivals Stichting Dancetour festivals Stichting Popfabryk cultuurparticipatie Parnas: Kunstmenu cultuurparticipatie It Frysk Amateur Toniel: Voorleesproject peuters cultuurparticipatie n Meeuw - Productiehuis Jeugdtheater cultuurparticipatie Stichting Taptoe Leeuwarden cultuurparticipatie Stichting Veteranendag Herdenking 4 mei en Veteranendag Stichting ter herdenking van de gevallenen Herdenking 4 mei en Veteranendag Stichting Liet programmerende organisaties Stichting Hothouse Redbad programmerende organisaties Stichting Nieuw Romein: Prinsentuinactiviteiten programmerende organisaties Stichting Orgelconcerten Grote Kerk (Herdenkingsconcert) programmerende organisaties Afûk fryske taal subtotaal Programma Jeugd en Onderwijs Bisschop Möllerstichting Bisschop Möllerstichting BV Sport Catalpa Fryske Akademy Hulpverleningsdienst Fryslân Hulpverleningsdienst Fryslân Hulpverleningsdienst Fryslân Hulpverleningsdienst Fryslân Humanitas Humanitas Leeuwarder Speeltuincentrale Parnas PCBO PCBO PCBO Proloog Proloog Proloog Proloog Sinne Welzijn Sinne Welzijn Sinne Welzijn Sinne Welzijn Sinne Welzijn Sinne Welzijn

onderwijsachterstandenbeleid onderwijsachterstandenbeleid combinatiefuncties onderwijsachterstandenbeleid (VVE) Mercator jeugdgezondheidszorg 0-4 jaar jeugdgezondheidszorg Centrum jeugd en gezin Electronisch kinddossier omgangshuis Friesland opvoedingsondersteuning Homestart speelruimte combinatiefuncties brede scholen taalstimulering onderwijsachterstandenbeleid brede scholen taalstimulering onderwijsachterstandenbeleid veilig en gezond opgroeien prioriteitsgebieden jongerenwerk peuterspeelzalen onderwijsachterstandenbeleid (VVE) schoolmaatschappelijk werk Opstap(je)

24.300 267.000 92.500 2.292.700 136.900 2.778.700 259.200 1.475.900 20.000 42.500 17.500 20.000 40.000 25.000 40.000 50.000 3.000 33.000 15.000 4.500 3.700 6.000 15.000 25.000 2.500 5.000 7.694.900

11.000 10.400 306.000 20.000 200.000 89.800 1.407.715 60.000 169.000 7.000 58.000 8.500 290.000 5.600 6.312 69.000 13.923 36.025 138.000 7.445 59.100 765.682 901.200 330.000 32.000 20.000

264


Lijst van gesubsidieerden Sinne Welzijn Sinne Welzijn Peuterspeelzaal de kleine Johannes Peuterspeelzaal Gollegrut Peuterspeelzaal Ieniemienie Peuterspeelzaal Bloom Stichting Het Buro Stichting Kinderopvang Leeuwarden Stichting Leeuwarden Studiestad Stichting Verslavingszorg Noord Nederland Stichting Warber058 Stichting Welzijn Leeuwarden Vrijwilligers Service punt subtotaal Programma Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling COC COS Friesland (Tumba) GGZ Friesland Hulpverleningsdienst Fryslan Leger des Heils Leger des Heils Interkerkelijke Stichting Aanloophuis Limor Stichting Aan Zet Stichting Anders Actieven Stichting Fier Fryslân Stichting Fier Fryslân Stichting Fier Fryslân Stichting Sinne Welzijn Stichting Sinne Welzijn Stichting Sinne Welzijn Stichting Sinne Welzijn Stichting Sinne Welzijn Stichting Sinne Welzijn Stichting Sinne Welzijn Stichting Verslavingszorg Noord Nederland Stichting Verslavingszorg Noord Nederland Stichting Verslavingszorg Noord Nederland Stichting Verslavingszorg Noord Nederland Stichting Verslavingszorg Noord Nederland Stichting Verslavingszorg Noord Nederland Stichting Vrijwilligersservicepunt Stichting Vrijwilligersservicepunt Stichting Welzijn Leeuwarden Stichting Welzijn Leeuwarden Stichting Welzijn Leeuwarden Stichting Welzijn Leeuwarden Stichting Zienn Stichting Zienn Stichting Zienn Stichting Zienn Stichting Zienn Stichting Zienn Vereniging Gehandicaptenbelangen Stichting Wijkorganisatie Aldlan Samenwerkende bewonersorganisatie (SBO) Solidair Fryslân Beheersstichting MFC Westeinde Beheersstichting MFC Camminghaburen Wijkvereniging Zuiderburen Wijkvereniging Bilgaard Buurthuis MFC Het Westenkwartier Wijkvereniging Het Knooppunt


onderwerp subsidie Steunpunt Jonge moeders kwaliteit peuterspeelzalen en VVE kwaliteit peuterspeelzalen en VVE kwaliteit peuterspeelzalen en VVE kwaliteit peuterspeelzalen en VVE kwaliteit peuterspeelzalen en VVE schooluitval onderwijsachterstandenbeleid (VVE) hoger onderwijs alcoholpreventie beheerder vluchtheuvelgebied jongeren vrijwilligerswerk en maatsch stages

diverse activiteiten mondiaal beleid maatschappelijke opvang maatschappelijke opvang maatschappelijke opvang dagopvang maatschappelijke opvang maatschappelijke opvang maatschappelijke opvang activering en isolementdoorbreking geestelijke gezondheidszorg vrouwenopvang advies- en steunpunt HG allochtonenopbouwwerk maatschappelijke dienstverlening sociale teams buurtopbouwwerk jongerenwerker MFC deskundigheidbevordering Awbz maatschappelijke opvang dagopvang medische heroïnebehandeling VIP en VAP veelplegers verslavingszorg straatprostitutie vrijwilligerszorg exploitatie en organisatiekosten ouderenwerk thuis- en mantelzorg jongerenwerker MFC opbouwwerk dagopvang gebruiksruimte kamers met kansen maatschappelijke opvang dagbestedingsproject Skrep zorgmijders exploitatie en organisatiekosten exploitatie en organisatiekosten coordinatie buurten wijkcentra maatjesproject accommodatiebeheer accommodatiebeheer accommodatiebeheer accommodatiebeheer accommodatiebeheer accommodatiebeheer

22.000 90.000 15.000 15.000 15.000 15.000 95.000 140.000 24.000 10.000 18.200 376.221 142.100 5.999.223

16.000 63.100 1.164.119 175.226 393.946 254.334 10.742 1.531.334 355.600 9.500 924.624 2.639.634 25.000 169.600 980.957 101.600 197.000 20.000 25.000 320.000 2.303.655 53.206 443.710 150.000 25.351 66.651 120.837 92.185 716.200 188.100 20.000 143.150 291.034 96.956 50.000 7.141.330 387.350 45.000 12.700 2.000 1.800 10.000 12.100 43.150 22.900 37.000 24.000 24.000

265


Lijst van gesubsidieerden Stichting Wijkkomité Schieringen Wijkcentrum Nijlan BV Sport Vrijheidswijk Stichting Welzijn Leeuwarden


onderwerp subsidie accommodatiebeheer accommodatiebeheer accommodatiebeheer multicultureel centrum

subtotaal

45.000 22.000 25.000 411.175 22.404.856

Programma Werk en inkomen Kredietbank Nederland SVO Schuldhulpverlening voor (ex-)ondernemers Sinne Welzijn subtotaal

schuldhulpverlening schuldhulpverlening schuldhulpverlening

1.000.000 80.000 134.100 1.214.100

Programma Sport BV Sport DOV Spelend Sporten Subtotaal

huur, exploitatie en activiteiten gehandicaptensport gehandicaptensport

5.503.700 15.300 7.200 5.526.200

Totaal

42.839.279

266



Bedragen in € Lijst van subsidieregelingen Programma Cultuur Regeling subsidie kleine producties Regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving: presenteren Regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving: produceren Regeling subsidie beeldende kunst en vormgeving: Kunst als wijkidee Zadelfonds subtotaal

Programma Jeugd en Onderwijs Regeling subsidie vrijwilligers speciaal jeugdwerk subtotaal

Programma Economie en toerisme Bedrijfsleven en toerisme subtotaal

98.100 85.000 50.000 15.500 17.100 265.700

23.400 23.400

-

Programma Sociaal Maatschappelijke Ontwikkeling Regeling subsidie dorps-, buurt en wijkwerk Regeling subsidie multiculturele en anti-racisme activiteiten subtotaal

400.200 50.500 450.700

Programma Sport Regeling subsidie gebruik niet-gemeentelijke binnensportlocaties door sportverenigingen Regeling Topsport- en breedtesportevenementen subtotaal

18.400 93.100 111.500

Programma Milieu, energie en water Inzameling oud papier Rijden op duurzame brandstof subtotaal Totaal

851.300

267



Art. 4:23 AWB [Grondslag subsidie] 1.

Een bestuursorgaan verstrekt slechts subsidie op grond van een wettelijk voorschrift dat regelt voor welke activiteiten subsidie kan worden verstrekt.

2.

Indien een zodanig wettelijk voorschrift is opgenomen in een niet op een wet berustende algemene maatregel van bestuur, vervalt dat voorschrift vier jaren nadat het in werking is getreden, tenzij vóór dat tijdstip een voorstel van wet bij de Staten-Generaal is ingediend waarin de subsidie wordt geregeld.

3.

Het eerste lid is niet van toepassing: a.

in afwachting van de totstandkoming van een wettelijk voorschrift gedurende ten hoogste één jaar of totdat een binnen dat jaar bij de Staten-Generaal ingediend wetsvoorstel is verworpen of tot wet is verheven en in werking is getreden;

b.

indien de subsidie rechtstreeks op grond van een door de Raad van de Europese Unie, het Europees Parlement en de Raad gezamenlijk of de Commissie van de Europese Gemeenschappen vastgesteld programma wordt verstrekt;

c.

indien de begroting de subsidieontvanger en het bedrag waarop de subsidie ten hoogste kan worden vastgesteld, vermeldt; of

d.

4.

in incidentele gevallen, mits de subsidie voor ten hoogste vier jaren wordt verstrekt.

Het bestuursorgaan publiceert jaarlijks een verslag van de verstrekking van subsidies met toepassing van het derde lid, onderdeel a en d.

268


Bijlage I: Route van de Rente

BIJLAGE I Route van de rente

269



Exploitatie:

Beleidsproducten met kapitaallasten

rente € 19,0

ontvangen rente

Kostenplaats

betaalde rente

€ 4,3

kapitaallasten

€ 19,7

exploitatie =

€ 0,5

Bespaarde rente € 3,1

€ 0,07

€ 0,7

€ 0,3

€ 2,0

Vooruit ontvangen

Voorzieningen

Algemene reserve

reserves

bijdragen van overheidslichamen € 0,3 € 0,2 expl.vrij

€ 1,5

€ 0,5 verplichtingen

€ 0,07

€ 0,5

rentesurplus € 0,5

In de notitie Reserves, voorzieningen en rente, onderdeel van de kaderbrief 2007, komt o.a. de zogenaamde bespaarde rente aan de orde. Er wordt op schematische wijze aangegeven op welke wijze die bespaarde rente in de begroting is verwerkt. Hierboven staat een iets gewijzigde versie van dat schema maar nu met de bedragen erbij. Ter toelichting het volgende. 1.

Er wordt € 19,0 mln aan rentekosten ten laste van de exploitatie gebracht en samen met € 4,3 mln aan rentebaten is dus € 23,3 mln beschikbaar voor renteverplichtingen. Dat betreft € 19,7 mln. aan rentebetalingen aan externe geldschieters en € 3,1 mln bespaarde rente omdat eigen financieringsbronnen

270



zijn ingezet. Het restant (€ 0,5 mln) wordt direct teruggesluisd naar de exploitatie als algemeen dekkingsmiddel. 2.

Het totaal aan bespaarde rente bedraagt € 3,1 mln. Tot een bedrag van € 0,07 mln wordt rente bespaard over “Vooruit ontvangen bedragen overheidslichamen”. Ook dit bedrag wordt als ‘rentesurplus’ toegevoegd aan de Algemene Reserve. De bespaarde rente voorzieningen bedraagt € 0,7 mln, hiervan is € 0,5 mln verbonden aan verplichtingen, € 0,2 mln is “vrij” ten gunste van de exploitatie. Tot een bedrag van € 0,3 mln heeft dit bedrag betrekking op bespaarde rente over de Algemene Reserve. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de Algemene Reserve. De bespaarde rente over reserves bedraagt € 2,0 mln. Hiervan komt € 1,5 mln ten gunste van de reserves of blijft ten gunste van de exploitatie om verplichtingen af te dekken. Het resterende bedrag van € 0,5 mln komt als “rentesurplus” ten gunste van de Algemene Reserve.

271

Begroting 2012 September 2011

Recommend Documents