Auteur Rijksdienst voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen
Onderwerp Aanvullende pensioenen voor zelfstandigen.
Datum 22 december 2003
Copyright and disclaimer Gelieve er nota van te nemen dat de inhoud van dit document onderworpen kan zijn aan rechten van intellectuele eigendom, die toebehoren aan bepaalde betrokkenen, en dat er u geen recht wordt verleend op die desbetreffende rechten. M&D Seminars wil u met dit document de nodige informatie verstrekken, zonder dat de in dit document vervatte informatie bedoeld kan worden als een advies. Bijgevolg geeft M& D Seminars geen garanties dat de informatie die dit document bevat, foutloos is, zodat u dit document en de inhoud ervan op eigen risico gebruikt. M&D Seminars, noch enige van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook betreffende het gebruik van dit document en van haar inhoud.
© M&D Seminars – januari 2004
M&D CONSULT BVBA HUBERT-FRERE-ORBANLAAN 47 – 9000 GENT TEL 09/224 31 46 – FAX 09/225 32 17 – E-mail:
[email protected] – www.mdseminars.be
AANVULLENDE PENSIOENEN VOOR ZELFSTANDIGEN 1. Vrij aanvullend pensioen Het vrij aanvullend pensioen staat los van de verplichte bijdragen die u als zelfstandige of helper aan uw socialeverzekeringsfonds heeft betaald. Het wordt betaald bovenop het wettelijk pensioen onder de vorm van een kapitaal of een lijfrente. Er zijn verschillende mogelijkheden: • een aanvullend rustpensioen • een aanvullend overlevingspensioen ten gunste van de langst levende echtgeno(o)t(e) Vrijwillige bijdrage Om een vrij aanvullend pensioen op te bouwen kunt u vrijwillig een bijdrage betalen aan uw socialeverzekeringsfonds. Uw fonds maakt uw bijdrage over aan een verzekeringsinstelling. De bijdrage die u betaalt, is een percentage van uw beroepsinkomsten.
Voor wie Enkel zelfstandigen die bijdragen in hoofdberoep betalen en meewerkende echtgenoten (maxistatuut), kunnen een verzekeringscontract voor een vrij aanvullend pensioen afsluiten. Bovendien kunt u enkel stortingen doen voor de kwartalen waarvoor u uw normale bijdragen volledig hebt betaald. Komen niet in aanmerking • zelfstandigen die naast hun beroepsbezigheid als zelfstandige gewoonlijk en hoofdzakelijk een andere activiteit uitoefenen waardoor zij recht hebben op buitenwettelijke pensioenvoordelen • zelfstandigen die gedekt zijn door een vrijwillige aanvullende pensioenvoorziening voor het personeel van het bedrijf waarin ze hun beroepsbezigheid als zelfstandige uitoefenen • zelfstandigen die bijdragen storten bij een van de pensioenfondsen die opgericht zijn in het kader van de ziekte- en invaliditeitsverzekering ten voordele van geneesheren, apothekers en tandheelkundigen • zelfstandigen die fiscaal aftrekbare bijdragen betalen voor een aanvullend pensioen aan een pensioenfonds uit de beroepssector of aan een verzekeringsmaatschappij
Betaling 2 mogelijkheden: • betaling van het verzekerd pensioenkapitaal (bijdragen en gekapitaliseerde interesten), vermeerderd met de winstdeelname • omzetting van het pensioenkapitaal (bijdragen en gekapitaliseerde interesten) in een lijfrente die per kwartaal wordt betaald Het vrij aanvullend pensioen wordt betaald zodra het wettelijk pensioen ingaat.
1
2. Sociaal vrij aanvullend pensioen Sinds 1 januari 2004 is het “sociaal” vrij aanvullend pensioen de nieuwe variant van het vrij aanvullend pensioen. Kenmerken • overeenkomst met de uitdrukkelijk titel “sociale pensioenovereenkomst” • kan vrij afgesloten worden bij een van de vele privé-pensioeninstellingen • biedt meer waarborgen dan de vroegere formule van het “gewoon” vrij aanvullend pensioen
Sociale pensioenovereenkomst Het “sociale” in de benaming verwijst naar de idee van solidariteit die in de pensioenverzekering ingebouwd zit. Uw verzekeraar moet ervoor zorgen dat met een deel van de ontvangen premies een apart solidariteitsfonds wordt opgericht: • het solidariteitsfonds kan bijspringen wanneer u niet meer in staat bent om uw bijdragen voor het aanvullend pensioen te betalen Voorbeeld: U bent inactief door ziekte of faillissement. • u kunt eventueel een inkomensvervangende vergoeding krijgen bij permanente arbeidsongeschiktheid, overlijden voor de pensioenleeftijd of ernstige ziekte • lopende pensioenrenten of overlevingspensioenen kunnen verhoogd worden Voor die extra bescherming moet u ten minste 10% van uw bijdrage afstaan aan het solidariteitsfonds. Een solidariteitsreglement bij uw polis legt uit hoe het solidariteitsluik wordt beheerd. Wie komt in aanmerking • zelfstandigen die hun bijdragen in het sociaal statuut betalen aan het tarief van een hoofdberoep (dus ook zelfstandigen in bijberoep met relatief hoge inkomsten waardoor bijdragen verschuldigd zijn als voor een zelfstandige in hoofdberoep) • meewerkende echtgenoten of wettelijk samenwonende help(st)ers met “maxi-statuut” • helpers van zelfstandigen die bijdragen betalen die minstens gelijk zijn aan de bijdragen van een zelfstandige in hoofdberoep Ook starters kunnen een polis voor een vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen afsluiten. De stortingen worden dan berekend op ofwel een forfaitair, ofwel een geschat inkomen. Wie aan voortgezette verzekering doet of gelijkstelling geniet, kan ook vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen opbouwen. Wie komt niet in aanmerking • gepensioneerde zelfstandigen • meewerkende echtgenoten of wettelijk samenwonende help(st)ers met “ministatuut”zelfstandigen die reeds een extra-legaal pensioenvoordeel genieten (bv. groepsverzekering) door het bedrijf waar zij als loontrekkende in dienst zijn, of waar zij hun beroepsactiviteit als zelfstandige uitoefenen • geneesheren, tandartsen en apothekers die fiscaal aftrekbare persoonlijke bijdragen storten in het kader van hun sociaal statuut bij het RIZIV 2
•
zelfstandigen die fiscaal aftrekbare, persoonlijke bijdragen storten aan een op professioneel vlak opgericht pensioenfonds (advocaten, gerechtsdeurwaarders en notarissen)
Kostprijs U bepaalt zelf hoeveel u voor uw sociaal vrij aanvullend pensioen betaalt. Er is wel een minimum- en een maximumbedrag: • absoluut minimum dat u jaarlijks moet sparen is wettelijk vastgelegd op € 100 • absoluut maximum wordt ieder jaar vastgelegd bij Koninklijk Besluit voor 2003: ongeveer € 2.300 Uw premie wordt uitgedrukt in een percentage van het beroepsinkomen waarop uw klassieke bijdragen in het sociaal statuut der zelfstandigen berekend worden. Om die premie fiscaal te kunnen aftrekken, bedraagt de maximumbijdragevoet ongeveer 8% (d.i. 15% meer dan bij een “gewoon” aanvullend pensioen). Wanneer u de belastingbesparing nagaat, zult u merken dat het reële kostenplaatje eigenlijk veel lager ligt. Voordelen U heeft zowel op sociaal als op fiscaal vlak voordelen. De financiële rendementen hangen af van de formule die u kiest. • u geniet extra sociale bescherming tegen inactiviteit dank zij de ingebouwde plicht tot solidariteit • u bepaalt zelf het tijdstip en de omvang van uw storting • u geniet door de aftrekbaarheid van de premie een interessant fiscaal voordeel (cumuleerbaar) • u kunt daardoor achteraf besparen op uw normale sociale bijdragen • u krijgt een minimum intrest gewaarborgd • u kunt jaarlijkse deelnemen in de winst • u hoeft geen al te hoge beheerskosten te dragen • u krijgt regelmatig uittreksels met de actuele stand van zaken • … Bij wie een contract afsluiten Voor uw sociaal vrij aanvullend pensioen kunt u niet enkel terecht bij uw socialeverzekeringsfonds, maar ook bij banken, verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen, ziekenfondsen, enz. Als u dit wenst, zult u, na verloop van tijd, kunnen overstappen. Uw socialeverzekeringsfonds blijft een niet te onderschatten potentiële partner. Het heeft meer dan wie ook een overkoepelende kijk op uw concrete situatie vanuit de sociale zekerheid. Als u dit wenst, kan uw socialeverzekeringsfonds een tussenrol spelen. U stort uw bijdragen voor het vrij aanvullend pensioen aan het fonds. Zij kunnen de bijdragen doorstorten aan de instelling die u kiest. Heel wat socialeverzekeringsfondsen zijn trouwens voor de aanvullende pensioenen allianties aangegaan met de meer traditionele spelers op de financiële markt. Betaling aanvullend pensioen Het individueel aanvullend pensioenkapitaal waarvoor u gespaard heeft, kan betaald worden op 65 jaar of bij vervroegd pensioen. 3
- Procedure Uw pensioeninstelling brengt u (en bij overlijden uw rechthebbenden) op de hoogte. Behalve bij overlijden, moet zij u verwittigen ten laatste twee maanden voor de pensionering of binnen de twee weken bij vervroegde pensionering. Uiterlijk dertig dagen nadat u heeft meegedeeld dat u het opgebouwde pensioen wenst op te nemen, deelt de instelling het bedrag van de verworven reserves en de daarmee overeenstemmende rente mee. Dit kan schriftelijk of langs elektronische weg. - Betalingswijze Het pensioen kan uitbetaald worden onder de vorm van • een eenmalige kapitaalsuitkering • een rente-uitkering per kwartaal, met mogelijkheid tot overdracht aan de weduwe/weduwnaar - Opmerking: De omvorming in rente gebeurt na taxatie. Kapitaal en rente worden zo fiscaal op dezelfde manier behandeld. Wanneer de jaarlijks uit te betalen rente kleiner of gelijk is aan € 500 wordt het gespaarde bedrag als kapitaal uitbetaald. Zo vermijdt men dat erg kleine rentes moeten worden uitbetaald.
4
