Auteur Deloitte Actualiteiten www.deloitte.com
Onderwerp Erfrecht langstlevende wettelijk samenwonende
Datum Juni 2007
Copyright and disclaimer Gelieve er nota van te nemen dat de inhoud van dit document onderworpen kan zijn aan rechten van intellectuele eigendom, die toebehoren aan bepaalde betrokkenen, en dat er u geen recht wordt verleend op die desbetreffende rechten. M&D Seminars wil u met dit document de nodige informatie verstrekken, zonder dat de in dit document vervatte informatie bedoeld kan worden als een advies. Bijgevolg geeft M&D Seminars geen garanties dat de informatie die dit document bevat, foutloos is, zodat u dit document en de inhoud ervan op eigen risico gebruikt. M&D Seminars, noch enige van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook betreffende het gebruik van dit document en van haar inhoud. © M&D Seminars - 2008
M&D CONSULT BVBA Eikelstraat 38 - 9840 DE PINTE Tel. 09/224.31.46 - Fax 09/225.32.17
[email protected] - www.mdseminars.be
Fiduciaire
Inhoud Samenwonen en vermogensplanning 1 Aankoop van een tweede verblijf: hoeveel belastingen moet ik betalen? 2
Actualiteiten.
In het kort
3
Juni 2007 - Nr. 6
Vraag en antwoord
4
Verschijnt maandelijks (behalve in augustus)
Deloitte Family Services
4
15de jaargang - Afgiftekantoor: Brugge 1-2e Afd.
Samenwonen en vermogensplanning Wanneer u samenwoont met uw partner, erft u niet automatisch van elkaar. Vandaar het belang om te voorzien in een vermogensplanning. De combinatie van testament, samenlevingscontract en schenking kan hierbij een mogelijkheid zijn (inzake de gezinswoning verwijzen wij naar het artikel van december 2006, nummer 11). We moeten een onderscheid maken tussen de wettelijk en de
Samenlevingscontract
feitelijk samenwonenden. U bent wettelijk samenwonend indien u
Naast het testament, kan u ook via het samenlevingscontract
hiertoe een verklaring voor de ambtenaar van de burgerlijke stand
vermogen aan uw partner toebedelen. Wettelijk samenwonenden
van uw gemeente afgelegd heeft. U en uw partner genieten dan
dienen dit contract notarieel te laten verlijden en vermelden in het
van een beperkte wettelijke bescherming. Deze wettelijke regeling
bevolkingsregister. Feitelijk samenwonenden hebben de keuze
is echter zeer precair aangezien de wettelijke samenwoning steeds
tussen een notariële akte en een onderhandse overeenkomst. Via
eenzijdig door een partner beëindigd kan worden. Voor feitelijk
het samenlevingscontract kan u o.a. voorzien in de opname van
samenwonenden is er geen wettelijke regeling.
een lijst van eigen goederen, een bewijsregeling betreffende de eigendom van goederen en een gemeenmaking van bepaalde
Testament en schenkings- en successietarieven
inkomsten (bv. beroepsinkomsten). De expliciete toebedeling van
Indien u uw partner wenst te bevoordeligen, zal u dit uitdrukkelijk
goederen bij overlijden raden wij evenwel af omdat het risico op
in uw testament moeten voorzien (met uitzondering voor de
kwalificatie als een verboden beding, over een nog niet open-
langstlevende wettelijk samenwonende die automatisch het
gevallen nalatenschap, niet ondenkbeeldig is. In principe kan in het
vruchtgebruik op de gezinswoning erft). De tarieven in de
samenlevingscontract het stelsel van scheiding van goederen
schenkings- en successierechten voor echtgenoten zijn ook van
opgenomen worden. Het wettelijk gemeenschapsstelsel is evenwel
toepassing op samenwonenden. Deze tarieven zijn gewestelijke
niet toegelaten. Net zoals bij gehuwden kunnen aan het stelsel van
materie en daardoor zijn er verschillen tussen de drie gewesten:
scheiding van goederen clausules toegevoegd worden die het strenge karakter van dit stelsel milderen zodat bij ontbinding van
Gelijkschakeling met tarieven voor echtgenoten
Wettelijk samenwonenden
Feitelijk samenwonenden
Vlaams Gewest
ja
ja
partner kan plaatsvinden.
(vereiste van ononderbroken 1 jaar samenwonen en gemeenschappelijke huishouding voeren)
Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waals Gewest
ja ja
het stelsel een beperkte vermogensoverheveling tussen u en uw
neen
Schenking Tot slot kan u ook successierechten besparen door te opteren voor een schenking aan uw partner. Deze schenking zal echter onherroepbaar zijn. Caroline Geenen, Tax & Legal Services
(mits vereiste van 1 j. wettelijk samenwonen) neen
Fiduciaire Actualiteiten
1 juni 2007 - Nummer 6
Aankoop van een tweede verblijf: hoeveel belastingen moet ik dan betalen? U overweegt een tweede verblijf te kopen. Koop ik dit in mijn persoonlijke naam of met mijn vennootschap? Wat zijn de voor en de nadelen? Hoeveel belastingen ga ik betalen? Dit zijn maar enkele van de vragen die bij u opkomen. Aan de hand van volgend voorbeeld proberen wij een antwoord te geven op deze vragen.
B. Bij aankoop via een vennootschap
Gegevens
Een groot verschil met de aankoop in private naam is dat de
• Aankoop tweede verblijf voor 350.000 EUR.
aankoopkosten zoals registratierechten, notariskosten door de
• Kadastraal inkomen(geïndexeerd) van het gebouw: 2.000 EUR.
vennootschap als kost geboekt kunnen worden. Bij een aankoop in
• Er wordt geen lening aangegaan voor de aankoop.
privé naam kunnen deze kosten niet afgetrokken worden. Op de
• Het onroerend goed kan verhuurd worden voor 15.000 EUR per jaar.
waarde van het gebouw (exclusief grond) kan een afschrijving à
• Het onroerend goed wordt doorverkocht na zes jaar voor 550.000 EUR.
rato van 3 % per jaar in aanmerking genomen worden. Alle
• U heeft een wedde als bedrijfsleider van 100.000 EUR.
kosten van herstelling en onderhoud zijn fiscaal aanvaarde
• U betaalt jaarlijks 14.000 EUR sociale bijdragen.
kosten voor de vennootschap. De inkomsten uit verhuur zijn
• U bent gehuwd en heeft geen kinderen (meer) ten laste.
belastbaar in hoofde van de vennootschap.
A. Bij aankoop in private naam
Cijfermatig geeft dit het volgende:
Bij de aankoop zijn registratierechten ten belope van 10 %
• De eenmalige kost van registratierechten van 35.000 EUR kunnen
verschuldigd. U betaalt bijgevolg 35.000 EUR. Deze kosten kan u
in kosten genomen worden. Dit brengt een belastingbesparing
niet in mindering brengen van uw inkomsten. Jaarlijks is er
van 35.000 x 33,99 % = 11.896 EUR met zich mee.
onroerende voorheffing verschuldigd. Veronderstel 600 EUR per jaar. De onroerende voorheffing kan niet in mindering gebracht worden van de verkregen inkomsten. U zal belastingen betalen op het verhuurde onroerend goed. Afhankelijk van de huurder zal dit bepaald worden op het kadastraal inkomen van het onroerend goed of op de brutohuur. Indien het onroerend goed wordt
• In de veronderstelling dat de waarde van het gebouw, exclusief grond 200.000 EUR bedraagt, kan ieder jaar 200.000 x 3 % = 6.000 EUR als afschrijving geboekt worden. • De onroerende voorheffing van 600 EUR per jaar is een kost voor de vennootschap. De huurinkomsten van 15.000 EUR zijn belastbaar in de vennootschap.
verhuurd aan een natuurlijk persoon die het niet voor zijn
De vennootschap zal belast worden op 15.000 - 6.000 - 600 =
beroep gebruikt, betaalt u belasting op het geïndexeerd KI
8.400 EUR, nog te verminderen met onderhoudskosten en/of
verhoogd met 40 %. Indien het onroerend goed wordt verhuurd
bijkomende taksen (gemeente-, provinciebelasting). Zij betaalt
aan een vennootschap of aan een zelfstandige, dan betaalt u
hierop een belasting van 8.400 x 33,99 %= 2.855 EUR.
belasting op de brutohuur verminderd met een kostenforfait. In het eerste geval zal er rekening houdende met de wedde als
Waar de verkoop van het onroerend goed vanaf het zesde jaar bij
bedrijfsleider een belasting zijn van 2.000 x 1,4 = 2.800 x 50 % =
een aankoop in privé naam geen belastbare meerwaarde met zich
1.400 EUR per jaar. In het tweede geval wordt dit 10.214 EUR
meebrengt, zal dit bij een aankoop via een vennootschap wel het
(belastbaar bedrag na aftrek kostenforfait) x 50 % = 5.107 EUR per
geval zijn. De vennootschap zal in ons voorbeeld belasting betalen
jaar. Eventuele kosten die u maakt, kunnen niet in mindering
op 550.000 (verkoopprijs) – 320.000 (boekwaarde van het gebouw)
genomen worden, tenzij zij vallen onder een van de bestaande
= 230.000 EUR.
regelingen die recht geven op een belastingvermindering
Deze meerwaarde kan –mits herbelegging– gespreid in de tijd
(belastingvermindering voor energiebesparende uitgaven,
belast worden, maar nominaal zal altijd een belasting van 230.000
belastingvermindering vernieuwen sociale huurwoningen).
x 33,99 % = 78.177 EUR betaald moeten worden.
Bij een verkoop in het zesde jaar, voor bv. 550.000 EUR, zal er
Een aankoop in privé naam is in ons voorbeeld voordeliger dan een
geen belasting verschuldigd zijn op de meerwaarde. Vanaf het
aankoop via een vennootschap. Algemeen kan gesteld worden dat een
zesde jaar zijn meerwaarden die u realiseert op gebouwde
aankoop in privé naam in de meeste gevallen voordeliger zal zijn dan een
onroerende goederen belastingvrij. In de eerste vijf jaar worden ze
aankoop via een vennootschap. Dit is zeker het geval indien het onroerend
belast tegen een tarief van 16,5 % (+ gemeentebelasting).
goed doorverkocht wordt na een periode van minimum vijf jaar.
In ons voorbeeld zal er dus geen belasting op de meerwaarde zijn. Mattijs Wittevrongel, Tax & Legal Services Fiduciaire Actualiteiten
2 juni 2007 - Nummer 6
In het kort
Verbouwingswerken verantwoorden herbeleggingtermijn van 5 jaar bij gespreide taxatie
KMO Kompas 2006: de arbeidsintensiteit van de toegevoegde waarde
Meerwaarden die een onderneming realiseert zijn principieel
In de meeste ondernemingen wordt een belangrijk deel van de
belastbaar. Maar, een gespreide taxatie is ook mogelijk indien de
toegevoegde waarde besteed aan personeelskosten. Om een idee
verkoopprijs van het gerealiseerde actief tijdig herbelegd wordt in
te krijgen van de grootteorde, zetten we de reële loonlast af ten
afschrijfbare immateriële of materiële vaste activa die in België voor
opzichte van de toegevoegde waarde.
het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid gebruikt worden. Indien herbelegd wordt in een gebouwd onroerend goed bedraagt de herbeleggingstermijn 5 jaar.
Het KMO Kompas 2006 berekent de reële loonlasten als volgt: personeelskosten (rubriek 62) + interim-vergoedingen
Het begrip “gebouwd onroerend goed” wordt echter in de wet
+ vergoedingen aan bestuurders en zaakvoeders
niet gedefinieerd. De rechtbank van eerste aanleg van Antwerpen
- recuperatie sociale bedragen
heeft om die reden geoordeeld dat een vennootschap die
= reële loonlasten
verbouwingswerken laat uitvoeren (schrijnwerkerij, plaatsing van een keuken, dak, vervanging sanitair apparatuur, …) gebruik kan
Hoe groter de bekomen waarde, hoe zwaarder de reële loonlast
maken van de verlengde herbeleggingstermijn van vijf jaar.
voor de onderneming. Dit kan wijzen op: • een arbeidsintensief productieproces
De rechtbank deed deze uitspraak in aanmerking nemende dat de uitgevoerde werken een hogere waarde gegeven hebben aan het
• het personeel vormt het belangrijkste actief van de onderneming (vb. dienstverlenend bedrijf)
betrokken gebouw, wat op haar beurt het kadastraal inkomen van
• het toekennen van belangrijke bedrijfsleidervergoedingen
het gebouw heeft doen stijgen.
• een hoge gemiddelde anciënniteit van het personeel impliceert
Andy Cools, Deloitte Tax & Legal Services
een zwaardere loonlast • …
Basisboek consolidatie Met toepassingen in BE GAAP en IFRS
Het KMO Kompas 2006 toont aan dat de helft van de Belgische exploitatievennootschappen een reële loonlast kent van 71 % of
Auteurs van dit boek zijn Mario Dekeyser
meer. Concreet betekent dit dat 71 % van de toegevoegde waarde
(partner Deloitte Bedrijfsrevisoren) en
nodig is om de personeelskosten (inclusief interim-kosten en
Carine Coppens (opleidingscoördinator en
bestuurdersvergoedingen) te dekken. De overige 29 % van de
vakgroepvoorzitter aan de Hogeschool
toegevoegde waarde blijft over om de financiële lasten en
Gent). Het boek bespreekt alle
belastingen te dragen, de afschrijvingen, de waardeverminderingen
consolidatiemethoden met een
op stocks en dubieuze klanten en de aangelegde voorzieningen te
gedetailleerde bronvermelding waardoor
dekken.
het zich uitstekend leent als naslagwerk. De consolidatietechniek (inclusief de
Verder toont het KMO Kompas 2006 aan dat de reële loonlast op
meest voorkomende eliminaties) wordt geïllustreerd aan de hand
toegevoegde waarde lager ligt in de familiale kmo dan in de niet-
van een aantal integraal uitgewerkte voorbeelden. De bespreking
familiale kmo. Hoe jonger een onderneming is, hoe lager de reële
alsook de uitwerking van de voorbeelden gebeurt zowel vanuit BE
loonlast op toegevoegde waarde. Hoe kleiner de vennootschap
GAAP als IFRS. Daarnaast zijn een groot aantal oefeningen
(uitgedrukt in VTE), hoe beter de verhouding reële loonlast op
opgenomen waarvan de oplossing gedownload kan worden op de
toegevoegde waarde. Kijken we naar de sectoren, dan weegt de
website van Standaard Uitgeverij. Het boek beantwoordt volledig
reële loonlast het zwaarst door in de bouwsector en het minst
aan de inhouden van het toelatingsexamen zoals voorgeschreven
zwaar binnen de voeding en landbouw.
door het IAB. Tevens zal het boek vertaald worden in het Frans.
Heidi Verhelst, Projectcoördinator
Verkrijgbaar in de boekhandel of via Surf naar www.kmokompas.be.
www.standaarduitgeverij.be.
Fiduciaire Actualiteiten
3 juni 2007 - Nummer 6
Vraag en antwoord
Deloitte Family Services
Beslist u mee over uw medevennoot?
Feitelijke scheiding en erven
Stel dat u en een derde persoon elk 50 % bezit in vennootschap A
U en uw echtgenote leven reeds geruime tijd feitelijk gescheiden.
door middel van elk een persoonlijke holding (respectievelijk B en
Noch uzelf, noch uw echtgenote hebben de intentie om deze
C). Als in de statuten van A een voorkooprecht voor de aandelen
scheiding te “officialiseren” gezien uw verstandhouding “normaal”
voorzien is, bent u inderdaad beschermd in geval de holding C
verloopt. U hebt samen twee meerderjarige kinderen, waar u
aandelen van A wenst te verkopen. Dan dient C deze eerst aan te
onderling een regeling hebt getroffen die voor allen aanvaardbaar is.
bieden aan uw holding B. Maar wat indien de derde de aandelen
U hebt geen huwelijkscontract afgesloten, noch een testament
van zijn holding C zelf overdraagt? In dat geval wijzigt niet het
opgemaakt. Inmiddels hebt u een nieuw leven opgebouwd met een
aandeelhoudersschap in A maar toch verandert de controle over
nieuwe partner. Na meer dan vijf jaar feitelijke scheiding komt u
50 % van A.
plots te overlijden. Uw echtgenote is echter nog steeds, samen met de kinderen, een beschermde erfgenaam. Zij erft in dit geval het
Misschien bent u wel helemaal niet akkoord met de nieuwe
vruchtgebruik over uw volledige nalatenschap, ook al leefde u
eigenaar van C die feitelijk (onrechtstreeks) in het bezit is van 50 %
volledig vervreemd van elkaar. De blote eigendom komt toe aan de
van A.
kinderen. Uw echtgenote zou niet geërfd hebben mocht u een testament opgemaakt hebben waarbij zij onterfd werd en u vóór het
Om hieraan tegemoet te komen, kan er in de statuten van A een
overlijden bij gerechtelijke akte een afzonderlijke verblijfplaats
zogenaamde ‘Claw back’ clausule opgenomen worden.
gevorderd had. Dit is een eenvoudige en accurate werkwijze.
Het komt er op neer dat er bij wijziging van de controle in C
Griet Ceenaeme, Tax & Legal Services
automatisch een optie tot aankoop ontstaat voor B van de aandelen van C die tot overdracht aangeboden worden.
Erfrecht langstlevende wettelijk samenwonende
Zodoende wordt in feite het voorkooprecht uitgebreid tot op
Tot voor kort bestond er geen automatisch erfrecht voor wettelijke
holdingniveau.
samenwonenden. Indien u van elkaar wenste te erven, diende u dit uitdrukkelijk in uw testament te stipuleren. Recent heeft de wetgever echter voorzien dat wettelijk samenwonenden, net zoals Derde medevennoot
Uzelf
echtgenoten, automatisch van elkaar kunnen erven. Dit automatisch erfrecht dient enigszins genuanceerd te worden en is dan ook niet volledig gelijk te stellen met het automatisch erfrecht dat van toepassing is tussen echtgenoten. Voortaan heeft de langstlevende wettelijk samenwonende, die geen afstammeling van de eerst-
Holding B
Holding C
stervende is, recht op het vruchtgebruik van de gezinswoning en de daarin aanwezige huisraad. Hij of zij heeft tevens recht op de huur van voormelde goederen. Volledigheidshalve vermelden wij hierbij dat diegene, die de blote eigendom erft, het recht heeft te eisen dat een boedelbeschrijving van de huisraad en een staat van de
Vennootschap A
gezinswoning opgemaakt wordt. Tot slot wijzen wij erop dat, indien de erflater geen afstammelingen nalaat, in principe zijn of haar ouders een reserve hebben van elk 1/4 van de nalatenschap. Deze
Stefaan Pattijn, Accountant
reserve kan evenwel ten voordele van de langstlevende wettelijk samenwonende via schenking of testament ontnomen worden. Caroline Geenen Tax & Legal Services
Deze rubriek komt tot stand met uw medewerking! Heeft u een specifieke vraag? Stuur ze ons door via mail
[email protected] of post naar Marketing & Business Development Redactie Actualiteiten, Berkenlaan 8b, 1831 Diegem.
Member of Deloitte Touche Tohmatsu Antwerpen - Brugge - Brussel - Charleroi - Diegem - Gent - Hasselt - Koksijde - Kortrijk Leuven - Luik - Namen - Roeselare - Turnhout Gehele of gedeeltelijke overname uit deze uitgave is slechts toegestaan na uitdrukkelijke toestemming van de redactie. Hoewel wij de grootste zorg besteden aan deze uitgave, kan de redactie geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de volstrekte juistheid en volledigheid van de in deze nieuwsbrief opgenomen teksten. Heeft u vragen bij een of meerdere artikels, bel dan 09 393 75 85 of contacteer uw contactpersoon binnen Deloitte.
Wenst u meer informatie over artikels, evenementen, studies, archieven … Surf naar www.deloitte.com/be/kmo
Fiduciaire Actualiteiten
Verantwoordelijke uitgever: Stefaan Pattijn, Berkenlaan 8b, 1831 Diegem, © 2007 DSI - Marketing & Business Development
4 juni 2007 - Nummer 6
